1234567

1. Сабақтың тақырыбы: Химиялық
элементтердің периодтық
жүйесінің құрылымы

2. • https://www.youtube.com/watch?v=XxtjYAyXC4w

3. Бүгінгі сабағымыздың
мақсаты:
8.2.1.1 – топ, атом нөмірінің
физикалық мәнін түсіндіру
Бағалау критерилері:
- периодтық жүйедегі орны бойынша химиялық
элементті сипаттайды;
- химиялық элементтердің периодтық жүйедегі орнына
қарап, қасиеттерін түсіндіреді
- атом құрылысы тұрғысынан химиялық элементтердің
қасиеттерін сипаттайды.

4. Химиялық элементтердің
периодтық жүйесі
.
— элементтердің әртүрлі
қасиеттерінің атом
ядросы зарядына
тәуелділігін
белгілейтін химиялық
элементтердің жіктелу
реті.

6. Жүйе атақты орыс химигі Д. И. Менделеевтің 1869 жылы
ашқан периодтық заңының графикалық түрде бейнеленуі
болып табылады. Оның бастапқы нұсқасын Д. И.
Менделеев 1869-1871 жылдары шығарған еді және бұл
нұсқасында элементтердің қасиеттерінің олардың
атомдық салмағына (қазіргіше, атомдық массасына)
тәуелділігін көрсеткен еді.

7. Периодтық жүйесінің құрылымы
Қазіргі кездегі периодтық жүйеде барлық элементтер
рет бойынша нөмірленген. Элементтердің
нөмерін реттік немесе атомдық нөмер деп атайды.
Химиялық элементтердің периодтық жүйесін
құрастырудағы негізгі принцип – барлық элементтердегі
периодтар мен топтарға бөліп орналастыру. Әр топ өз
кезегіндегі негізгі (а) және қосымша (б) топшаларға бөлінеді
(периодты кестенің ұзын түрін қара). Топшалардағы
элементтер өзара химиялық қасиеттері жағынан өте ұқсас.

8. Периодтар
Период деп сілтілік металдан басталып инертті газбен
аяқталатын элементтер тобын айтады.

9. Период дегеніміз сілтілік металдан басталып
инертті (бекзат) газдармен аяқталатын
элементтердің атомдық массаларының артуына қарай
орналастырылған көлденең қатар.
Периодтық жүйеде 7 период бар, олар рим сандарымен
белгілеген, I, II және III периодтар бір қатардан тұрады
және кіші периодтар деп аталады,
ал IV, V, VI, VII периодтар екі қатардан тұрады, оларды
үлкен периодтар деп атайды. Бірінші периодта-2 элемент,
екінші және үшіншіде-8-ден, төртінші мен бесіншіде-18-
ден, алтыншыда-32, жетіншіде(аяқталмаған)-32 элемент
бар. Әрбір период, біріншіден басқасы, сілтілік металдан
басталып, инертті элементпен аяқталады.

10. Топтар
Периодтық жүйедегі тік қатарлардағы
элементтердің және олардың қосылыстарының да
қасиеттері өзара ұқсас болады. Олар топтар деп
аталады, олардың саны сегіз, олардың
нөмері рим сандарымен белгіленген
Әрбір топ екі топшадан тұрады: негізгі (А) және
қосымша (В); негізгі топшаға үлкен де, кіші де периодтың
элементтері кірсе, қосымша топшада тек үлкен период
элементтері болады. Топ дегеніміз қасиеттері ұқсас
элементтердің атомдық массасының артуына қарай
орналастырылған тік бағаны (қатары).

11. Периодтық заң 1869 жылы былай
тұжырымдалды:
Элементтердің, олар түзетін жай заттардың,
сондай-ақ олардың қосылыстарының қасиеттері
элементтердің атомдық массаларына периодты
тәуелді.

12. Химиялық элементтер, сондай-ақ олар түзетін жай және
күрделі заттардың қасиеті олардың атомдарының ядро
зарядтарына периодты тәуелді.

15. Қорытынды
Химиялық элементтердің периодтық жүйесі – периодтық
заңның графиктік бейнесі, олар өзара тығыз байланысты,
бірін-бірі толықтыра түседі. Екеуі де химиялық элементтерді
материя дамуының бір сатысы деп қарап, олардың арасындағы
табиғи байланысты ашады. Периодтық заң химия ғылымына
ғана жатпайды, ол бүкіл жаратылыстану және табиғи
ғылымдардың ортақ заңы, сондықтан ғылыммен бірге дамып,
оны байыта түседі. Химиялық элементтердің периодтық
жүйесі ашылған кезде көптеген элементтер белгісіз еді.

16. Бекіту тапсырма:
1 тапсырма
Мына элементтер периодтық жүйеде қай периодта,
топта,қандай топшада орналасқан:
Ва , Na , Ғе , Вr.
2 тапсырма
Реттік нөмірлері 7,12,17 берілген элементтердің
периодын,қатарын,тобын анықтаңдар.
1.Осы тапсырмаларды орындау.
2.Д.И.Менделеевтің өмірі мен қызметі.Периодтық заңның
маңызы туралы қосымша презентация тапсыру.