2. Panahon ng mga Katutubo
- isa sa pinakamaagang ebidensya ng kawi script o
baybayin ay sa disenyo ng Manunggul Jar (890-710BCE)
3. - makikita rin ang maunlad n paraan ng pagsulat sa Kawi
Script sa Inskripsyon sa Binatbat na Tanso ng
Laguna (IBTL) o Laguna Copperplate (900CE) na
sinasabing isa sa lahing pagsulat na pinagmulan ng
pagsulat na alibata o baybayin (1200CE)
- 13th century (Alibata o Baybayin
4. Panahon ng Pananakop ng mga Kastila
(1521-1898)
-Nang dumating ang mga Kastila dala ang Kristiyanismo,
iminungkahi ni Carlos I, ng pamahalaang kolonyal, na ituro sa
kastila ang Doctrina Cristiana (1593) sa panulat ni P. Juan
de Plasencia, ang unang aklat na nailimbag sa Pilipinas na
tumatalakay sa katesismo ng simbahang katolika.
Samantalang wikang katutubo ang gamit ng mga prayle sa
pahgtuturo ng relihiyon.
5. - Samantalang, Nuestra Senora del Rosario naman ang
ikalawang aklat na nailimbag sa Pilipinas noong 1602 sa
panulat ni P. Blancas de San Jose.
- Barlaan at Josaphat naman ang pangatlong aklat na
nailimbag noong 1708 sa salin ni P. Antonio de Borja sa
Tagalog.
6. - Ginamit ang Abecedario sa pagsulat at unti-unting binura ang
baybayin dahil gawa raw ito ng mga diyablo, at
makahahadlang ito sa pagpapalaganap ng Kristiyanismo.
Hango mula sa alpabeto ng Romania.
7. Panahon ng Propaganda at
Maynila
- Lumaganap sa mga Pilipino ang kaisipang “Isang bansa,
Isang diwa”
- 1897: Sa pagtatatag ng konstitusyon ng Biak-na-bato, Tagalog
ang napili nilang maging Wikang Opisyal.
8. Panahon ng Pananakop ng mga
Americano (1898-1946)
1901
Batas blg. 74 ng komisyon ni Jacob Schurman nagtatag ng
mga paaralang pambayan at nagpahayag na Ingles ang gagawing
wikang panturo ng tinatawag ng 3R (Reading,wRiting,
aRithmetic)
⮚ Mga syndalo ang unang nagturo ng Ingles na sinundan ng pangkat ng
mga gurong amerikanong tinatawag na Thomasites.
9. 1931
Pinagamit ni Bise Gobernador-heneral George Butte na kalihim
ng pambayang pagtuturo ang bernakular, o wika o
diyalektong ginagamit araw-araw ng mga tao sa kanilang
lugar, sa pagtuturo sa unang apat na taon sa pag-aaral.
10. Panahon ng Makasariling
Pamahalaan
1935
SB 1935 Art. XIV, Sek. 3 – gagawa ng hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansang
batay sa isa sa mga Unang wika (L1), inang wika, arterial na
wika ay ang wikang natutunan mula nang kapanganakan at
kanya nang makalakhan. Wikang tumubo sa bansa.
11. 1936
Batas Komonwelt blg. 184 – nilikha ang Surian ng Wikang
Pambansa (SWP) upang pumili ng katutubong wika na
gagamiting batayan para sa ebolusyon at adopsiyon ng isang
wikang pambansa.
1937
Kautusang Tagapagpaganap blg. 134 – ang Wikang Tagalog
ang naging “batayan” ng wikang pambansa na maaaring sabihing
tinawag na Wikang Pambansa na Batay sa Tagalog.
12. 1939
Si Dr. Jose Rizal ang unang nagmungkahi sa pag-i-indigenize ng
Abakada na ginamit sa mga aklat panggramatika ng Ama ng
Wikang Pambansa na si Lope K. Santos. (Anak-Bayan at
Doctor Lukas)
A B K D E G H I M
/A/ /Ba/ /Ka/ /Da/ /E/ /Ga/ /Ha/ /I/ /Ma/
N NG O P R S T U Y
/Na/ /Nga/ /O/ /Pa/ /Ra/ /Sa/ /Ta/ /U/ /Ya/
13. 1940
Batas Komonwelt blg. 263 – diksyunaryo at gramatika ng
wikang pambansa.
Panahon ng Pananakop ng mga Hapones
(1942-1945)
Ordinansa military blg. 13 – ginawang Wikang
Opisyal ng mga Hapones ang Nihonggo at
Tagalog.
14. Panahon ng Pagsasarili hanggang
sa Kasalukuyan
Hulyo 4, 1946
Batas Komonwelt blg. 570 – ang Tagalog at Ingles ang mga
Wikang Opisyal Wikang pinagtibay ng batas na gagamitin ng
pamahalaan sa pakikipagtalastasan sa kanyang mga
mamamayang nasasakupan
15. Proklama blg. 35 – Linggo ng wika mula Marso 27-Abril 2
alinsunod sa kaarawan ni Balagtas na nilagdaan ni Pangulong
Sergio Osmeña.
1954
Proklama blg. 12 – Linggo ng wika mula Marso 29-Abril 4
alinsunod sa kaarawan ni Balagtas na nilagdaan ni Pangulong
Ramon Magsaysay.
1955
Proklama blg.186 – Linggo ng wika mula Agosto 13-19
alinsunod sa kaarawan ni Quezon nilagdaan ni Pangulong Ramon
Magsaysay.
16. Sirkular 21 – Awitin ang Lupang Hinirang sa mga paaralan.
1959
Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 – PILIPINO ang likhang-
tawag sa wikang pambansa.
Oktubre 4, 1971
Ibinalik ang mga titik ng abecedario na tinawag na
Pinagyamang Alpabeto A, B, C, D E, F, G, H, I, J, K, L, LL, M, N,
NG, Ñ, O, P
, Q, R, RR, S, T, U, V, W, X, Y, Z
17. 1973
SB 1973 XV,Sek. 3,blg.2 – ang wikang pambansa ng Pilipinas
ay kikilalanin nang FILIPINO
1974
Kautusang Pangkagawaran blg. 25 – Edukasyong Bilinggwal
1976
DECS memo 194 – Bagong Tuntunin sa Ortograpiyang Pilipino.
18. 1987
Kautusang Pangkagawaran blg. 81,s.1987 – nagtakda ng
bagong alpabeto at patnubay sa pagbaybay ng Wikang Filipino.
Pinasimpleng Alpabeto / Bagong Alpabetong Filipino
A B C D E F G H I J K L M N
/ey/ /bi/ /si/ /di/ /i/ /ef/ /dyi/ /eyts/ /ay/ /dyey/ /key/ /el/ /em/ /en/
Ñ NG O P Q R S T U V W X Y Z
/enye/ /endyi/ /o/ /pi/ /kyu/ /ar/ /es/ /ti/ /yu/ /vi/ /dobolyu/ /eks/ /way/ /zi/
19. SB 1987 Art. XIV Sek.6-9 – pinagtibay ng 1987 Konstitusyon
ang FILIPINO
Kautusang Tagapagpaganap blg. 117 – pinalitan ang
pangalan ng SWP at ginawang Linangan ng mga Wika sa
Pilipinas (LWP)
20. 1991
Batas Republika blg. 7104 – mula sa dating LWP itinatag ang
Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) na may misyong
“ Itaguyod ang patuloy na pag-unlad at paggamit ng Filipino
bilang wikang pambansa habang pangangalagaan ang mga
wikang katutubo ng Filipinas tungo sa pagkakaunawaan,
pagkakaisa, at kaunlaran ng sambayanang Filipino.”
21. 1997
Proklama blg. 1041 – Buwan ng Wika ang buong Agosto
(Pang.Ramos)
Kautusang tagapagpalaganap blg.343 – panunumpa ng
katapatan sa watawat ng Pilipinas.
2009
Kautusang Pangkagawaran blg. 74, s. 2009 –
Institutionalizing Mother Tongue Based-Multilinggual Education
(MTB-MLE), Mother Tungue ng mga mag-aaral ang magiging
Wikang Panturo mula kindergarten hanggang Grade 3.
22. 12 local o Panrehiyong Wikang ginagamit sa MTB-MLE
(DepEd 2016)
Tagalog Hiligaynon Akianon
Kapampangan Waray Kinaray-a
Pangasinan Bahasa Sug Yakan at
Iloko Maguindanaoan Sinurigaonon
Bikol Chavacano
Ybanag Ivatan
Sinugbuanong Binisaya Sambal
23. Pitong Gamit o Tungkulin ng
Wika
Sa aklat na “Exploration in the Functions of Language” ni M.A.K
Halliday (1973)
1. Personal
2. Imaginative
3. Interaksyunal
4. Informative
5. Regulatory
24. 6. Heuristic
7. Instrumental
Iba’t ibang Larangan na Gumagamit ng Wika
1. Edukasyon
2. Pangasiwaang Pambayan
3. Lipunan
4. Pabatirang Pangmadla
5. Batas o Legalidad
6. Kalakalan
25. Linggwistika
Linggwistika - Ang tawag sa masistema at maagham na
pag-aaral sa wika.
Polyglot – tawag sa mga taong nakapagsasalita ng iba’t
ibang lenggwahe, tatlo o higit pang wika.
Linggwista – tawag sa mga taong nakapag-aral at
nagpakadalubhasa sa larangan ng wika.
26. ❑ Ang kasaysayan ng linggwistika sa Pilipinas ay may tatlong
panahon, ayon sa aklat ni Alfonso Santiago (2002)
⮚ Panahon ng Kastila
⮚ Panahon ng mga Amerikano
• Cecilio Lopez – ang itinuturing na unang
linggwistang Filipino na produkto ng mga
Amerikano
-tinaguriang “Ama ng Linggwistikang
Filipino”
⮚ Panahon ng Kalayaan
27. Ponolohiya
Ponema – salitang Griyego na “phonema” o “phone” na ibig
sabihin ay tunog.
- pinakamaliit na yunit ng tunog, kumakatawan sa mga titik ng
alpabeto, marka o pananda.
Ponolohiya – pag-aaral sa mga ponema
28. Tatlong Salik na Kailangan
upang Makapagsalita
1. Pinanggagalingan ng lakas o enerhiya
2. Kumakatal na bagay o artikulador
3. Patungan o resonador
29. Prinsipal na Sangkap sa
Pagsasalita
1. Dila at panga (sa ibaba)
2. Ngipin at labi (sa unahan)
3. Matigas na ngalangala (sa itaas)
4. Malambot na ngalangala (sa likod)
30. Tsart ng mga Ponemang Katinig
Paraan ng
Artikulasyon
Punto ng Artikulasyon
Panlabi Pang-ngipin Pang-
gilagid
Pakatal Velar Glotal
Pasara p, b t, d k, g ?
Pailong m n (ng)
Pasutsot s H
Pagilid l
Pakatal r
Malapatinig y
31. Mga Ponemang Patinig ng
Filipino
Harap Sentral Likod
Taas iw (iw, iy) u (yow)
Gitna e (ey) o (oy)
Baba a (aw ay)
