1. กลยุทธ์ในการสร้างมนุษยสัมพันธ์กับบุคลากร
ในสถานศึกษา
Building Strategic Working Human Relationships
with personnel in Schools
ธวัช ดารารัตน์
ในการปฏิบัติงานองค์กร การที่จะชักจูงหรือชักนำาให้
บุคลากรในสถานศึกษาเกิดความร่วมมือร่วมใจในการปฏิบัติงาน
เพื่อที่จะขับเคลื่อนองค์กรให้ดำาเนินไปสู่ความสำาเร็จ บรรลุเป้าหมาย
วัตถุประสงค์ระยะยาวได้นั้น จะต้องอาศัยกลวิธีในการติดต่อ
สื่อสารที่ดี กล่าวได้ว่าความสำาเร็จหรือความล้มเหลวขององค์กร
ส่วนหนึ่งจะขึ้นอยู่กับกลวิธีในการติดต่อสื่อสารภายในองค์กร และ
โดยเฉพาะการเรียนการสอนระหว่างครูและนักเรียนจะประสบ
ความสำาเร็จหรือไม่นั้น ส่วนหนึ่งก็ขึ้นอยู่กับการติดต่อสื่อสารเช่น
เดียวกัน ดังนั้นกลวิธีที่จะนำาไปสู่ความสำาเร็จและนิยมนำามาปฏิบัติ
กันอย่างแพร่หลาย คือ กลยุทธ์ ( Strategy)
ความหมายของกลยุทธ์
กลยุทธ์หมายถึง วิธีการหรือแผนการที่คิดขึ้นอย่างรอบคอบ
มีลักษณะเป็นขั้นเป็นตอน มีความยืดหยุ่นพลิกแพลงได้ตาม
สถานการณ์ มุ่งเอาชนะคู่แข่งขันหรือเพี่อหลบหลีกอุปสรรคต่าง ๆ
จนบรรลุเป้าหมายที่ต้องการ
กลยุทธ์ หมายถึง กลวิธีที่องค์กรหรือหน่วยงานใด ๆ เลือก
ใช้สำาหรับผลักดันองค์กรจากสภาพการณ์ที่เป็นอยู่ไปสู่สภาพที่พึง
ประสงค์ในอนาคต
กลยุทธ์ หมายถึง วิธีการดำาเนินงาน ทิศทางขององค์กร ซึ่งผู้
บริหารระดับสูงได้จัดทำาขึ้น เพื่อต้องการให้บรรลุถึงวัตถุประสงค์
ขององค์กรที่กำาหนดไว้ หรือเป็นไปตามสภาพการเปลี่ยนแปลง
ของสถานการณ์ที่เกิดขึ้นจริง
อ้างอิง : ( เกรียงศักดิ์ เจริญวงศักดิ์,๒๕๔๒ , ชิรวัฒน์ นิจเนตร
๒๕๔๒,ธนีนาฏ ณ สุนทร , ๒๕๔๕, )
การสร้างความสัมพันธ์อันดีกับบุคลากรในองค์กร เพื่อให้ได้
มาซึ่งความศรัทธา ความรัก ความนับถือ ความภักดี ความเคารพ
นับถือซึ่งกันและกัน ให้ความสนับสนุนร่วมมือร่วมใจในการ
ดำาเนินกิจกรรมให้บรรลุเป้าหมาย ในการอยู่ร่วมกันได้อย่างมี
ความสุข โดยหลักการและแนวคิดของ มนุษยสัมพันธ์ (Human
relations)

2. ความหมายของมนุษยสัมพันธ์
มนุษยสัมพันธ์ในด้านวิชาการหมายถึง ศาสตร์และศิลป์ใน
การเสริมสร้างความสัมพันธภาพอันดีกับบุคคล ให้รู้วิธีการเข้ากับ
บุคคลเป็น รู้หลักการประพฤติตนในสังคมได้ เป็นที่เคารพรักและ
บรรลุวัตถุประสงค์ตามเป้าหมายที่ต้องการ
มนุษยสัมพันธ์ในด้านการบริหารหมายถึง กระบวนการปฏิบัติ
เพื่อให้ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลในองค์กรรวมพลังกันทำางาน
อย่างได้ผลและมีประสิทธิภาพ เพื่อให้บังเกิดผลบรรลุเป้าหมาย
มนุษยสัมพันธ์ หมายถึง ศิลปะและการปฏิบัติในการนำา
ความรู้เกี่ยวกับพฤติกรรมของมนุษย์มาใช้ในการติดต่อเกี่ยวข้อง
กันเพื่อให้บรรลุจุดประสงค์ส่วนตัวและส่วนรวม
อ้างอิง: ( โยธิน คันสนยุทธ์, ๒๕๒๕, วิจิตร อาวกุล, ๒๕๒๗, สมพร
สุทัศนีย์, ม.ร.ว.,๒๕๓๗, เสถียร เหลืองอร่าม, ๒๕๒๕,
ราชบัณฑิตยสถาน, ๒๕๓๐, อรุณ รักธรรม, ๒๕๒๒, ธรรมรส โชติกุญชร,
๒๕๒๔, เสริมศักดิ์ วิศาลาภรณ์, ๒๕๒๒, )
การสร้างมนุษยสัมพันธ์ที่ดีนั้น มีองค์ประกอบดังนี้
 การเข้าใจตนเอง
 การเข้าใจผู้อื่น
 การเข้าใจสิ่งแวดล้อม
หัวใจพื้นฐานการสร้างมนุษยสัมพันธ์ทั้ง ๓ ด้าน ที่กล่าวแล้ว
นั้นเป็นปัจจัยสำาคัญในการนำาไปสู่ความสำาเร็จในการสร้าง
มนุษยสัมพันธ์ที่ดีแล้ว ยังมีองค์ประกอบอื่นที่สำาคัญต่อการฝึกการ
สร้างมนุษยสัมพันธ์ในการปฏิบัติในสถานศึกษา คือ
บั ญ ญั ติ ๑ ๐ ป ร ะ ก า ร สำา ห รั บ ก า ร ฝึ ก ก า ร ส ร้ า ง
มนุษยสัมพันธ์ คือ
๑. การยิ้มให้บุคลากรด้วยกันและผู้อื่น
๒. การทักทายบุคลากรด้วยกันผู้อื่น
๓. การจำาชื่อบุคลากรและเรียกให้ถูกต้อง
๔. การมีความเป็นมิตรกับทุกคน
๕. การมีความจริงใจกับทุกคน
๖. การให้ความสนใจอย่างจริงจัง
๗. อ่อนน้อมต่อคำาชม ระมัดระวังต่อการวิจารณ์
๘. การมีความกระตือรือร้น

3. ๙. การมีอารมณ์ขัน
๑๐. การมีความอดทน
บัญญัติ ๑๐ ประการที่กล่าว เป็นการเปิดประตูสัมพันธ์สู่
บุคคลและบุคลากรและผู้อื่น, สังคมอื่น, สิ่งแวดล้อมอื่น ๆ และใน
ที่สุดก็จะนำามาซึ่งการสร้างมนุษยสัมพันธ์ที่ดีได้ในสถานศึกษา
อ้างอิง:ชุติมา วงษ์สวัสดิ์. [Online]. Available URL:
http://www.neepandin.com/data/society/society ๒ b.htm
เคล็ดลับการสร้างความสัมพันธ์เชิงกลยุทธ์
เคล็ดลับการสร้างความสัมพันธ์เชิงกลยุทธ์ในการปฏิบัติงาน
ที่จะช่วยให้ทุกคนเป็นที่ชื่นชอบของบุคลากรและผู้อื่นนั้น ไม่ใช่
เรื่องยากเลย หากใช้หลักการหรือแนวคิดดังต่อไปนี้
การสนใจในตัวบุคคลอื่น
มีคำากล่าวไว้ว่าถ้าเรามีความสนใจในตัวบุคคลอื่นแล้วเรา
อาจจะหาเพื่อนใหม่ได้ภายใน ๒ เดือน แต่ถ้าหากเราจะหาเพื่อน
ใหม่ โดยการจูงใจให้เขามาสนใจในตัวเรา อาจจะต้องใช้เวลา
มากกว่า ๒ ปี เราจะสังเกตได้ว่าบุคคลผู้เป็นที่รักใคร่ของคนทั่วไป
นั้น ส่วนใหญ่จะเป็นผู้ที่มีความสนใจในตัวบุคคลอื่น ดังนั้นถ้าเรา
อยากเป็นที่รักใคร่ของผู้อื่น จึงต้องรู้จักแสดงความสนใจในตัว
บุคคลอื่น อาจจะโดยการไต่ถามสารทุกข์สุขดิบส่งการ์ดอวยพร
หรือของขวัญให้เขาในวันเกิด หรือเทศกาลสำาคัญ ๆ ส่งบทความ
การ์ตูน หรือสิ่งอื่น ๆ ที่คิดว่าน่าสนใจให้แก่เพื่อนร่วมงาน สมาชิก
ในทีมงานโดยอาจจะส่งทาง E-mail ก็ได้และเมื่อเพื่อนร่วมงานมี
ปัญหาก็ควรเสนอตนเองช่วยเหลือด้วยความเต็มใจ
การยิ้มแย้มแจ่มใสอยู่เสมอ
บุคคลที่จะเป็นที่ประทับใจแก่ผู้พบเห็นมาที่สุด และนานที่สุด
ก็คือ บุคคลที่มีใบหน้ายิ้มแย้มแจ่มใสอยู่เสมอ เมื่อเราพบปะกับ
บุคคลเช่นนี้เราจะรู้สึกว่าเกิดความรัก ความนับถือขึ้นมาทันที ทั้ง
ๆ ที่เราอาจจะยังไม่เคยรู้จักเขามาก่อนเลยก็ตามและจะสังเกตได้
ว่าหัวหน้าที่มีใบหน้ายิ้มแย้มแจ่มใส มีผลต่อจิตใจของผู้ใต้บังคับ
บัญชาได้อย่างประหลาด ใบหน้าที่ยิ้มแย้มจะทำาให้ผู้ใต้บังคับ
บัญชาเกิดความเกรงใจ ความกระตือรือร้นและความขยันขันแข็ง
มาเองโดยมิต้องใช้อำานาจบังคับแต่อย่างใด แต่การยิ้มในที่นี้ก็ต้อง
เป็นการยิ้มอย่างเต็มอกเต็มใจ ยิ้มอย่างเปิดเผย มิใช่แสร้งยิ้มชั่ว

4. ครั้ง ชั่วคราวเพื่อหาประโยชน์ เพราะการยิ้มเช่นนั้นจะไม่ทำาให้
เกิดความประทับใจแก่ผู้ที่ได้พบเห็นเลย
การจำาชื่อบุคคลต่าง ๆ
คนเราย่อมสนใจและพึงพอใจในชื่อของตนเองมากกว่าชื่อ
ใด ๆ ในโลก ดังนั้นการที่เราสามารถจำาชื่อบุคคลอื่นได้ และ
สามารถเรียกชื่อเขาได้ อย่างถูกต้องจะทำาให้เขาเกิดความภาค
ภูมิใจและคิดว่าเราระลึกถึงความสำาคัญของเขาอยู่เสมอเขาจะเกิด
ความพอใจ และจดจำาเราได้ตลอดไปเช่นเดียวกัน
การเป็นผู้ฟังที่ดี
บุคคลที่เราสนทนาด้วยนั้นย่อมสนใจในตัวของเขาและความ
ต้องการของเขา ดังนั้นถ้าเราปรารถนาจะเป็นที่รักใคร่ของบคุคลอื่
นก็จะต้องรู้จักเป็นผู้ฟังที่ดี ด้วยการสนใจในเรื่องที่บุคคลอื่นพูดไม่
พูดขัดคอขึ้นมาในขณะที่คู่สนทนายังพูดไม่จบ พยายามจูงใจให้
เขาสนทนาในเรื่องที่เขาสบายใจและควรสนับสนุนหรือชมเชยคู่
สนทนาเป็นครั้งคราว
การพูดในเรื่องที่ผู้ฟังสนใจ
เดล คาร์เนกี้ เคยกล่าวไว้ว่าถ้าเราปรารถนาจะสร้างความ
นิยมขึ้นในตัวเองแล้วจงสนทนาแต่งในเรื่องที่อยู่ในความสนใจ
ของคู่สนทนา ดังนั้นเมืองเราต้องการเป็นที่รักใคร่ชอบพอของ
บุคคลอื่นเราก็ต้องรู้ว่าคู่สนทนาของเรา สนใจในเรื่องอะไรและ
ต้องพยายามแสวงหาข้อมูลจากที่ต่าง ๆ แต่ไม่จำาเป็นว่าเราจะต้อง
รู้ข้อมูลทุกอย่างทั้งหมด ในบางเรื่องเรารู้เพียงแต่จะกล่าวนำาหรือ
คอยรับฟังก็เพียงพอแล้ว
การรู้จักยกย่องบุคคลอื่น
นักจิตวิทยาหลายท่านกล่าวไว้ว่าความปรารถนาอันแรงกล้า
อย่างหนึ่งของมนุษย์ ก็คือความปรารถนาที่จะได้รับคำาสรรเสริญ
คนเราต้องการได้รับคำายกย่องจากผู้ที่เราติดต่อด้วย ต้องการให้ผู้
อื่นรู้ว่าเรามีความสำาคัญ และต้องการให้เพื่อนของเรายกย่อง
สรรเสริญเราอย่างเต็มอกเต็มใจ และชมเชยเราในทุกโอกาสที่จะ
ทำาได้ ดังนั้นเมื่อเราปรารถนาจะเป็นที่ชอบพอของบุคคลอื่น เราก็
ต้องปฏิบัติต่อคนอื่น เช่นเดียวกับที่เราต้องการให้คนอื่นปฏิบัติต่อ
เรา นั่นก็คือการระลึกถึงความสำาคัญของผู้อื่นในทุกโอกาส
สรุปได้ว่าการปฏิบัติงานทุกอย่างย่อมมีอุปสรรคทั้งสิ้น แต่ถ้า
หากว่าคนเราทุกคนรู้จักคิดและสร้างความสัมพันธ์เชิงกลยุทธ์ใน
การปฏิบัติงาน แล้วนำามาใช้ให้เป็นประโยชน์ คนเราก็จะสามารถ

5. ปฏิบัติงานได้อย่างราบรื่น และมีประสิทธิภาพ ด้วยความศรัทธา
ความรัก ความนับถือ ความภักดี ความเคารพนับถือซึ่งกันและ
กัน ให้ความสนับสนุนร่วมมือร่วมใจในการดำาเนินกิจกรรมให้
บรรลุเป้าหมาย ในการอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุขยิ่งขึ้น
อ้างอิง : กองบริการการศึกษา.มหาวิทยาลัยนเรศวร.
[Online]. Available URL:
http://www.acad.nu.ac.th/relation.htm

6. ปฏิบัติงานได้อย่างราบรื่น และมีประสิทธิภาพ ด้วยความศรัทธา
ความรัก ความนับถือ ความภักดี ความเคารพนับถือซึ่งกันและ
กัน ให้ความสนับสนุนร่วมมือร่วมใจในการดำาเนินกิจกรรมให้
บรรลุเป้าหมาย ในการอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุขยิ่งขึ้น
อ้างอิง : กองบริการการศึกษา.มหาวิทยาลัยนเรศวร.
[Online]. Available URL:
http://www.acad.nu.ac.th/relation.htm