Nhận file word miễn phí nhắn tin zalo 0777.149.703 nhé. Khóa luận hóa hữu cơ.

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP HỒ CHÍ MINH
KHOA HÓA HỌC

CỬ NHÂN HÓA HỌC
Chuyên ngành: HÓA HỮU CƠ
ĐỀ TÀI: KHẢO SÁT THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA CÂY
PHÈN ĐEN PHYLLANTHUS RETICULATUS POIR., - HỌ
THẦU DẦU (EUPHORBIACEAE)
Giảng viên hướng dẫn : TS. Nguyễn Thị Ánh Tuyết
Sinh viên thực hiện : Trần Thanh Vương
Lớp : Hóa Hữu Cơ 4C
MSSV : 35106059
Tp Hồ Chí Minh, tháng 05 năm 2013

2. i
LỜI CẢM ƠN
Hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này, em xin chân thành cảm ơn:
 Cảm ơn Cô Nguyễn Thị Ánh Tuyết đã theo sát, tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, cung
cấp kiến thức và động viên em trong suốt thời gian thực hiện đề tài khóa luận tốt
nghiệp. Được Cô hướng dẫn là một may mắn lớn của em trong năm học cuối cùng
này tại trường Đại học Sư phạm. Em xin cảm ơn Cô!
 Cảm ơn Thầy Dương Thúc Huy, Cô Lê Thị Thu Hương đã giúp đỡ và cho em
những ý kiến quý báu để em hoàn thành đề tài của mình.
 Cảm ơn tất cả quý Thầy Cô khoa Hóa đã tận tình dạy dỗ em trong suốt bốn năm
qua để em có kiến thức hoàn thành khóa luận tốt nghiệp của mình.
 Cảm ơn các bạn Liêu Diệp Hân, Trần Thị Kim Liên, Lương Thị Thủy đã giúp đỡ,
chia sẻ cùng em những khó khăn, vui buồn trong suốt quá trình thực hiện đề tài.
 Cảm ơn ba mẹ và cả gia đình đã nuôi nấng, dạy dỗ, là chỗ dựa tinh thần vững vàng
nhất giúp em vượt qua mọi khó khăn và đã tạo mọi điều kiện tốt nhất để em hoàn
thành đề tài khóa luận tốt nghiệp này.
Xin gửi lời chúc tốt đẹp nhất đến mọi người!

3. ii
MỤC LỤC
MỤC LỤC .......................................................................................................................ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................v
DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU..........................................................................................vi
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................................vii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ...........................................................................................viii
DANH MỤC CÁC HÌNH...............................................................................................ix
DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC.........................................................................................x
LỜI MỞ ĐẦU..................................................................................................................1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN ...........................................................................................3
1.1. ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT CÂY PHÈN ĐEN .....................................................4
1.1.1. Mô tả chung ........................................................................................................4
1.1.2. Vùng phân bố, thu hái.........................................................................................4
1.2. CÁC NGHIÊN CỨU VỀ DƯỢC TÍNH.............................................................4
1.2.1. Dược tính theo y học cổ truyền ..........................................................................5
1.2.2. Các nghiên cứu về dược tính của một số loài thuộc chi Phyllanthus.................5
1.3. CÁC NGHIÊN CỨU VỀ THÀNH PHẦN HOÁ HỌC......................................6
1.3.1. Phyllanthus acidus..............................................................................................7
1.3.2. Phyllanthus acuminatus......................................................................................7
1.3.3. Phyllanthus amarus L.........................................................................................7
1.3.4. Phyllanthus discoides .........................................................................................8
1.3.5. Phyllanthus emblica L. ........................................................................................8
1.3.6. Phyllanthus flexuosus .........................................................................................8
1.3.8. Phyllanthus myrtifolius.......................................................................................9
1.3.9. Phyllanthus niruroides........................................................................................9
1.3.10. Phyllanthus niruri L. ..........................................................................................9

4. iii
1.3.11. Phyllanthus oxyphyllus .......................................................................................9
1.3.12. Phyllanthus polyanthus.......................................................................................9
1.3.13. Phyllanthus sellowianus ...................................................................................10
1.3.14. Phyllanthus simplex..........................................................................................10
1.3.15. Phyllanthus tenellus..........................................................................................10
1.3.16. Phyllanthus urinaria.........................................................................................10
1.3.17. Phyllanthus watsonii.........................................................................................10
CHƯƠNG II. THỰC NGHIỆM ...................................................................................24
2.1. NGUYÊN LIỆU ...............................................................................................25
2.1.1. Thu hái nguyên liệu ..........................................................................................25
2.1.2. Xử lý mẫu nguyên liệu......................................................................................25
2.2. HOÁ CHẤT VÀ THIẾT BỊ .............................................................................25
2.2.1. Hoá chất ............................................................................................................25
2.2.2. Thiết bị..............................................................................................................25
2.3. PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH........................................................................26
2.3.1. Phương pháp phân lập các hợp chất .................................................................26
2.3.2. Phương pháp xác định cấu trúc hoá học các hợp chất......................................26
2.4. ĐIỀU CHẾ CÁC LOẠI CAO...........................................................................26
2.5. CÔ LẬP CÁC HỢP CHẤT HỮU CƠ TRONG CAO ETHYL ACETATE....27
2.5.1. Sắc kí cột silica gel trên cao ethyl acetate ........................................................27
2.5.2. Sắc kí cột silica gel trên phân đoạn EA.3 của bảng 1.......................................28
2.5.3. Sắc kí cột silica gel trên phân đoạn EA.3.2 của bảng 2....................................28
2.5.4. Sắc kí cột silica gel trên phân đoạn EA.3.3 của bảng 2....................................29
CHƯƠNG III. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN..............................................................32
3.1. KHẢO SÁT CẤU TRÚC HÓA HỌC CỦA HỢP CHẤT V3..........................33
3.2 KHẢO SÁT CẤU TRÚC HÓA HỌC CỦA HỢP CHẤT V1..........................35
CHƯƠNG IV. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT.................................................................41

5. iv
4.1 KẾT LUẬN.......................................................................................................42
4.2 ĐỀ XUẤT.........................................................................................................42
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................44
PHỤ LỤC ......................................................................................................................49

6. v
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
s Singlet Mũi đơn
d Doublet Mũi đôi
t Triplet Mũi ba
m Multiplet Mũi đa
br s Broad singlet Mũi đơn rộng
br d Broad doublet Mũi đôi rộng
J Coupling constant Hằng số ghép cặp
RP – 18 Reversed Phase C-18 Pha đảo C-18
ppm Par per million Một phần triệu
Rf Retention factor
δ Chemical shift Độ dịch chuyển hóa học
1
H-NMR Proton (1) Nuclear Magnetic Phổ cộng hưởng từ hạt nhân
Resonance của proton (1)
13
C-NMR Carbon (13) Nuclear Magnetic Phổ cộng hưởng từ hạt nhân
Resonancecủa carbon (13)
DEPT Distortionless Enhancement by
Polarization Transfer
HSQC Heteronuclear Single Quantum Phổ tương tác dị nhân qua một
Coherence liên kết
HMBC Heteronuclear Multiplet Bond Phổ tương tác dị nhân qua hai,
Coherence ba liên kết
H-H COSY H-H Correlation SpectroscopY Phổ tương quan giữa proton-
proton

7. vi
DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU
Ac Acetone
CHCl3, C Chloroform
EA Ethylacetate
ED Ether dầu hỏa
MeOH, Me Methanol
EtOH, Et Ethanol
SKC Sắc ký cột
SKLM Sắc ký lớp mỏng
g Gam
mg Miligam
Hz Herzt
MHz Mega Herzt

8. vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1. Sắc kí cột silica gel trên cao ethyl acetate (EA).............................................. 30
Bảng 2. Sắc kí cột silica gel trên phân đoạn EA.3 của bảng 1 ..................................... 30
Bảng 3. Sắc kí cột silica gel trên phân đoạn EA.3.4 của bảng 2 .................................. 31
Bảng 4. Sắc kí cột silica gel trên phân đoạn EA.3.3 của bảng 2 .................................. 32
Bảng 5. Số liệu phổ NMR của V3 .................................................................................42
Bảng 6. Số liệu phổ NMR của V1 .................................................................................43

9. viii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1. Qui trình điều chế cao ether dầu hoả và ethyl acetate (EA)........................... 29
Sơ đồ 2. Sơ đồ cô lập các chất hữu cơ trong cao ethyl acetate của cây Phèn đen........ 33

10. ix
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1. Trái phèn đen ..................................................................................................... 4
Hình 2. Thân, lá phèn đen............................................................................................... 4
Hình 3. Tương quan HMBC của hợp chất V3...............................................................37
Hình 4. Tương quan HMBC của hợp chất V1...............................................................41

11. x
DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC
Phụ lục 1. Phổ 1
H-NMR của hợp chất V3
Phụ lục 2. Phổ 13
C-NMR của hợp chất V3
Phụ lục 3. Phổ DEPT của hợp chất V3
Phụ lục 4. Phổ COSY của hợp chất V3
Phụ lục 5. Phổ HSQC của hợp chất V3
Phụ lục 6. Phổ HMBC-NMR của hợp chất V3
Phụ lục 7. Phổ 1
H-NMR của hợp chất V1
Phụ lục 7a. Phổ 1
H-NMR của hợp chất V1
Phụ lục 7b. Phổ 1
H-NMR của hợp chất V1
Phụ lục 8. Phổ 13
C-NMR của hợp chất V1
Phụ lục 8a. Phổ 13
C-NMR của hợp chất V1
Phụ lục 8b. Phổ 13
C-NMR của hợp chất V1
Phụ lục 9. Phổ DEPT của hợp chất V1
Phụ lục 10. Phổ COSY của hợp chất V1
Phụ lục 11. Phổ HSQC của hợp chất V1
Phụ lục 11a. Phổ HSQC của hợp chất V1
Phụ lục 11b. Phổ HSQC của hợp chất V1
Phụ lục 12. Phổ HMBC của hợp chất V1
Phụ lục 12a. Phổ HMBC của hợp chất V1
Phụ lục 12b. Phổ HMBC của hợp chất V1
Phụ lục 13. Phổ HR-ESI-MS của hợp chất V1

12. 1
LỜI MỞ ĐẦU
Ngày nay, cùng với sự phát triển vượt bậc của khoa học kỹ thuật, ngành hóa học
đóng một vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của xã hội. Bằng những con đường
khác nhau, các nhà hóa học đã tạo ra những sản phẩm có ứng dụng trong các lĩnh vực
như: y học, dược học, sinh học và nông nghiệp,… Tuy nhiên, những sản phẩm được tạo
ra bằng cách tổng hợp mặc dù có kết quả nhưng lại gây ra nhiều tác dụng phụ cho con
người và môi trường. Vì thế, hóa học các hợp chất thiên nhiên ngày càng được quan tâm
hơn. Các nhà hóa học đã tiến hành tách chiết, cô lập, bán tổng hợp ngày càng nhiều
những hợp chất có hoạt tính sinh học để tạo ra những sản phẩm hữu ích từ cây cỏ để
nâng cao chất lượng cuộc sống.
Các nghiên cứu trước đây cho thấy những loài thuộc chi Phyllanthus chứa nhiều
loại hợp chất có hoạt tính sinh học như: alkaloid, triterpenoid, tannin, lignan,
sesquiterpen,…Ngoài ra, Y học dân gian đã phát hiện khoảng 20 loại cây cỏ có khả năng
chữa trị viêm gan, đặc biệt trong đó là các loài thuộc chi Phyllanthus (họ Thầu dầu,
Euphorbiaceae) [4].
Cây Phèn đen (Phyllanthus reticulatus Poir.) là thực vật thuộc chi Phyllanthus
được dùng trong Y học cổ truyền của Việt Nam và nhiều nước trên thế giới. Các bộ phận
của cây đều được sử dụng làm thuốc: rễ Phèn đen thường được dùng trị lỵ, viêm ruột,
ruột kết hạch, viêm gan, viêm thận và trẻ em bị cam tích… Lá thường dùng chữa sốt, kiết
lỵ, tiêu chảy, phù thũng, ứ huyết do đòn ngã, huyết nhiệt sinh đinh nhọt… Vỏ thân được
dùng để chữa lên đậu có mủ và tiểu tiện khó khăn…
Với mong muốn đi sâu hơn làm sáng tỏ kinh nghiệm sử dụng trong dân gian, nâng
cao tính hiệu quả, an toàn của dược liệu, đưa dược liệu vào sử dụng một cách khoa học
hơn và có thể đẩy mạnh khai thác sử dụng cây thuốc này vào việc phòng và chữa bệnh
cho nhân dân trong cộng đồng nên chúng tôi quyết định chọn cây Phyllanthus reticulatus
Poir. để làm đề tài nghiên cứu. Hy vọng rằng kết quả nghiên cứu sẽ mang lại những hiểu
biết mới về mặt hóa thực vật của cây Phèn đen, cũng như qua đó góp phần làm tăng giá
trị ứng dụng của cây vào thực tế cuộc sống.

13. 3
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN

14. 4
1.1. ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT CÂY PHÈN ĐEN [2]
Tên thông thường: Phèn đen
Tên gọi khác: Nỗ, Sáp tràng thảo, Tảo phàn diệp, Diệp hạ châu mạng.
Thuộc họ Thầu dầu (Euphorbiaceae)
Tên khoa học: Phyllanthus reticulatus Poir.
Hình 1: Trái phèn đen Hình 2: Thân, lá phèn đen
1.1.1. Mô tả chung [2]
Phèn đen là cây bụi mọc tự nhiên ở bờ bụi, ven đường, ven rừng, cây cao 2-4m,
cành gầy mảnh đen nhạt, đôi khi họp từ 2 đến 3 cành trên cùng một đốt dài 10-20cm.
Lá có hình dạng thay đổi, hình trái xoan, hình bầu dục hay hình trứng ngược nhọn,
hay tù ở hai đầu, phiến lá rất mỏng, dài 1,5 - 3cm, rộng 6 - 12mm, mặt trên có màu sẫm
hơn mặt dưới, lá kèm hình tam giác hẹp.
Cụm hoa hình chùm, mọc dưới nách lá, riêng lẻ hay xếp 2-3 cái một. Quả hình
cầu, khi chín màu đen, dài 5 mm, rộng 3 mm. Hạt hình 3 cạnh, màu nâu, có những đốm
rất nhỏ. Cây ra hoa kết quả từ tháng 8 -10 hàng năm.
1.1.2. Vùng phân bố, thu hái [2]
Phèn đen là loài cây nhiệt đới nên có phân bố rất rộng, vùng Đông Nam Á, Nam
Trung Quốc, Tây và Nam Phi.
Ở nước ta, Phèn đen mọc thành bụi tự nhiên, có thể tìm dễ dàng ở bờ bụi ven
đường, ven rừng.
1.2. CÁC NGHIÊN CỨU VỀ DƯỢC TÍNH
Các loài cây thuộc chi Phyllanthus (Euphorbiaceae) được sử dụng rộng rãi trong y
học dân tộc của nhiều nước như chữa bệnh thận, tiểu đường, viêm gan B,…[8]. Trong đó,

15. 5
các loài được dùng làm thuốc nhiều hơn cả là Phyllanthus urinaria L., Phyllanthus
reticulatus Poir. và Phyllanthus amarus Schum et Thonn [5].
1.2.1. Dược tính theo y học cổ truyền [2,6]
Phèn đen vị đắng chát, tính mát, có tác dụng làm se, giảm đau, sát khuẩn, giải độc.
Chủ trị làm thuốc cầm máu, chữa đậu mùa, chữa viêm cầu thận, chữa lỵ, tiêu chảy. Trong
đó rễ phèn đen có vị chát, tính lạnh, có tác dụng tiêu viêm, thu liễm, chỉ tả. Lá Phèn đen
có tác dụng thanh nhiệt giải độc, sát trùng, lợi tiểu…
Chữa kiết lỵ: dùng rễ cây Phèn đen, dây mơ lông, cỏ seo gà, cỏ tranh bằng nhau,
mỗi vị 20g, gừng 2 lát 2g - sắc uống (Nam dược thần hiệu).
Chữa bị đòn máu ứ ở trong nguy cấp: lá Phèn đen giã nhỏ, chế rượu vào và vắt lấy
nước uống (Bách gia trân tàng), hoặc dùng 40g sắc rồi chế thêm một chén rượu - uống.
Chữa nhọt độc mới phát: lá Phèn đen và lá Bèo ván giã nát rồi đắp (Bách gia trân
tàng).
Chữa nhiệt tả và lỵ: cây Phèn đen cả cành và lá, đậu đen sao, mỗi thứ 40g, đổ 4 bát
nước sắc lấy 1 bát, chia ra uống làm 3 lần (Hoạt nhân toát yếu của Hoàng Đôn Hòa).
Chữa đại tiện ra máu: cây Phèn đen cả cành và lá, thái nhỏ 3 bát, sắc đặc uống
(Bách gia trân tàng).
Chữa chảy máu nướu răng: lá Phèn đen phối hợp với lá Long não và lá Xuyên
tiêu phơi khô, chế thành viên rồi ngậm.
Trị rắn cắn: lá Phèn đen tươi nhai nát nuốt hết nước rồi lấy bã đắp lên chỗ rắn cắn.
1.2.2. Các nghiên cứu về dược tính của một số loài thuộc chi Phyllanthus
Ở Quảng Tây Trung Quốc, cây Phyllanthus reticulatus Poir. (Euphorbiaceae) là
một loại thuốc được sử dụng để chống viêm khớp và điều trị bệnh thấp khớp [44].
Năm 1997, E. Omulokoki và cộng sự [14] đã sử dụng dịch chiết từ lá của loài
Phyllanthus reticulatus Poir. để khảo sát khả năng chống ký sinh trùng sốt rét
Plasmodium falciparum ở nồng độ thử nghiệm cho kết quả IC50 < 10µg/ml.
Năm 2010, một số báo cáo đã chứng minh rằng các chất chiết xuất của lá cây
Phyllanthus reticulatus Poir. có tác dụng ngăn ngừa bệnh đái tháo đường, kháng khuẩn
gây độc tế bào và bảo vệ gan [28].
• Dược tính của một số cây khác cùng chi:

16. 6
Năm 1961, Phòng Đông Y - Viện Vi trùng Việt Nam, nghiên cứu tác dụng kháng
sinh của cây chó đẻ răng cưa (Phyllanthus urinaria L.) cho thấy kết quả tác dụng kháng
sinh như sau: Tụ cầu trùng (0,5 cm), Salmonella typhi (0,9 cm), Shigella flexneri
(1,1cm), Shigella sonnei (0 cm), Shigella shigae (1cm), Bacillus subtilis (0,4 cm),
Escherichia coli (0 cm) [7].
Năm 1988, Blunberg và cộng sự [1] đã nghiên cứu tác dụng của hai loài cây chó
đẻ răng cưa là Phyllanthus amarus và Phyllanthus niruri trên các bệnh nhân viêm gan
siêu vi B. Kết quả cho thấy có 22/37 bệnh nhân âm tính sau 30 ngày điều trị bằng hai loài
chó đẻ răng cưa trên. Các tác giả còn chứng minh cây Phyllanthus amarus có chứa chất
làm ức chế men pelymerase DNA của virus viêm gan siêu vi B.
Năm 2002, Nguyễn Bá Kinh và cộng sự [3] công bố kết quả nghiên cứu lâm sàng
trên bệnh nhân viêm gan mãn tính. Chế phẩm LIV/94 được sản xuất từ 3 loại thảo dược:
chó đẻ răng cưa (Phyllanthus urinaria L.), cây chua ngút (Embelia ribes Burn) và cỏ nhọ
nồi (Ecliptaprostrata L.) được dùng để điều trị cho các bệnh nhân viêm gan mãn tính
trong 2 năm (2001-2002). Kết quả nghiên cứu cho thấy thuốc có tác dụng làm giảm và
sạch HBsAg của bệnh nhân.
Bên cạnh đó, năm 2007 các nhà khoa học Ấn độ đã khảo sát khả năng chống oxi
hóa từ dịch chiết methanol của 5 loài Phyllanthus là: Phyllanthus debilis, Phyllanthus
urinaria, Phyllanthus virgatus, Phyllanthus maderaspatensis, Phyllanthus amarus. Kết
quả cho thấy các dịch chiết này đều thể hiện tính kháng oxi hóa [24].
1.3. CÁC NGHIÊN CỨU VỀ THÀNH PHẦN HOÁ HỌC
Chi Phyllanthus, họ Thầu dầu (Euphorbiaceae) có trên 700 loài gồm từ những cây
thân thảo đến cây bụi hay cây gỗ nhỏ. Ở Việt Nam có 44 loài, các loài đáng được chú ý
nhiều hơn cả là Phyllanthus urinaria L. (cây Chó đẻ răng cưa), Phyllanthus reticulatus
Poir. (cây Phèn đen) và Phyllanthus amarus Schum et Thonn. (cây Diệp hạ châu đắng).
Thành phần hoá học của chi này rất phong phú và đa dạng [10].
Năm 1976, Wai-Haan Hui và cộng sự [46] đã cô lập được 21-α-hydroxyfriedel-
4(23)-en-3-one (61), β-sitosterol (43), friedelin-1β,22β-diol (58) và glochidonol (60) khi
nghiên cứu trên loài Phyllanthus reticulatus Poir.
Năm 1981, Joshi và cộng sự [19] đã phân lập được các hợp chất kém phân cực
như friedelin (57), betulin (55) và β-sitosterol (43) từ rễ và thân cây Phyllanthus
reticulatus Poir.

17. 7
Năm 2009, Phan Văn Dân [7] khảo sát thành phần hóa học cây Phyllanthus
reticulatus Poir. Kết quả cho thấy rằng cây Phyllanthus reticulatus Poir. có chứa các hợp
chất β-sitosterol (43), β-sitosterol-3-O-β-D-glucopyranosid (44), 2-acetamido-3-
phenylpropyl 2-benzamido-3-phenylpropanoate (76).
Năm 2012, J. Xiong Ma và cộng sự [21] đã phân lập được hai arylnaphthalene
lignan glycoside từ dịch chiết methanol của cây Phyllanthus reticulatus Poir., đó là
reticulatusides A (40) và reticulatusides B (41). Ngoài ra, tác giả còn đề cập tới sự hiện
diện của syringaresinol (42) trong cây này.
Do chưa có nhiều công trình nghiên cứu trên cây Phèn đen (Phyllanthus
reticulatus Poir.) nên chúng tôi chỉ trình bày thành phần hoá học của một số cây khác
cùng chi.
1.3.1. Phyllanthus acidus
Năm 1966, Sengupta và cộng sự [37] phân lập được hai pentacyclic triterpenoid,
đó là: phyllanthol (74) và olean-12-en-3β-ol (β-amyrin) (51).
1.3.2. Phyllanthus acuminatus
Năm 1984 - 1985, Pettit và cộng sự [31,32] đã tách được phyllanthostatin 1 (32),
phyllanthostatin 2 (33), phyllanthostatin 3 (34), phyllanthostatin 4 (35) và
phyllanthostatin 5 (36).
Năm 1990, Pettit và cộng sự [30] cũng đã cô lập được phyllanthostatin 6 (37) .
1.3.3. Phyllanthus amarus L.
Năm 1995, Yeap Foo [25] phân lập được acid amariinic (45).
Năm 1996, Peter J. Houghton và cộng sự [29] đã tách được 2 alkaloid mới là
isobubbialine (4) và epibubbialine (2) cùng với 3 alkaloid đã biết là phyllanthine (11),
securinine (13) và nor-securinine (9). Cấu trúc của chúng được xác định dựa vào phân
tích các dữ liệu phổ UV, IR, phổ MS và NMR.
Năm 2005 và 2007, Herbert Kolodziej và Farah Naaz [15,17] cô lập được acid
shikimic (88) và epigallocatechin gallate (16).
Năm 2008, Thales R.Cipriani và cộng sự [43] phân lập được acid thiobarbituric
(14) và acid ascorbic (77).

18. 8
1.3.4. Phyllanthus discoides
Năm 1973, Manske và cộng sự [26] đã tách được phyllanthin (38) và 2 alkaloid là
phyllanthine (11) và phyllantidine (12).
Năm 1983, Aripova và cộng sự [38] đã cô lập được phyllalbine (10).
Năm 1988, Calixto và cộng sự [10] phân lập được 14,15-dihydroallosecurinine-
15β-ol (1) tinh thể màu vàng da cam.
1.3.5. Phyllanthus emblicaL.
Năm 1992, Kumar Roy và cộng sự [23] đã cô lập được acid ascorbic (77).
Năm 1995, Mekkawy [13] phân lập được putranjivain A (50).
Năm 1996, Ghosal [16] đã tách được phyllanemblinin A (48) là chất bột màu
trắng, emblicanin-A (46) và emblicanin-B (47).
Năm 1988, Calixto và cộng sự [10] đã cô lập được acid 2-O-galloylgalactaric (80)
và acid galloylmalic (81).
Năm 2000, Zhang và cộng sự [53] đã tách được prodelphinidin A1 (49).
Năm 2002, Zang và cộng sự [54] đã phân lập được 1-([2-O-β-D-glucopyranoside]-
4,6-dihydroxyphenyl)-2-metylpropan-1-one (82) ở dạng tinh thể và 1-({2-O-[D-
apiofuranosyl)-(16)-D-glucopyranoside]}-4,6-dihydroxyphenyl)-2-metylpropan-1-one
(83) là chất vô định hình màu vàng.
Năm 2006, Ying-Jun Zhang [51] đã tách được acid phyllaemblic (87).
Năm 2008, Xiaoli Liu và cộng sự [49] đã phân lập từ dịch chiết methanol được
quercetin (22) và catechin (15), đây là hai chất có hoạt tính chống oxi hóa cao.
1.3.6. Phyllanthus flexuosus
Năm 1993, Tanaka và các cộng sự [42] đã phân lập được 5 triterpenoid có tên gọi
như sau: olean-12-en-3β,15α-diol (70); lup-20(29)-en-3β,24-diol (66); olean-12-en-3β,
24-diol (71); oleana-11,13(18)-dien-3β,24-diol (73), olean-12-en-3β,15α,24-triol (72),
betulin (55) và lup-20(29)-en-3β,15α-diol (67).
1.3.7. Phyllanthus fratermus
Năm 1988, Shunyo Matsunaga và cộng sự [40] công bố đã tách được acid
trichadenic B (75).

19. 9
Năm 1997, Rajasubramaniam cùng các cộng sự [33] đã tách được acid indole-3-
butyric (5) và acid 1-naphthaleneacetic (84).
1.3.8. Phyllanthus myrtifolius
Năm 1999, Chen Lui và cộng sự [12] đã phân lập và nhận danh được 4-O-
brevifolincarbonyl-1-O-galloyl-3,6-O-hexahydroxydiphenoyl-D-glucopyranos (78) .
1.3.9. Phyllanthus niruroides
Năm 1996, Babady Bila và cộng sự [9] đã phân lập được một hợp chất mới thuộc
nhóm alkaloid là niruroidine (2,7-diepimer) (8).
1.3.10. Phyllanthus niruri L.
Năm 1986, Joshi và cộng sự [20] đã tách được nirurine (7) và 4-methoxy-nor-
securinine (6).
Năm 1991, Satyanarayana và Venkateswarlu [36] đã tách được 4 diarylbutane
lignan: 2,3-desmethoxy seco-isolintetralin (24), 5-desmethoxyniranthin (25), linnanthin
(39) và cuối cùng là demethylenedioxyniranthin (26).
Năm 2007, tại vùng Đình Bảng, Từ Sơn, Bắc Ninh từ phần dịch chiết ethyl acetate
đã phân lập được hai chất là: 2,4,6-cyclohepta-trien-2,3,7-trihydroxy-5-ethoxy-1-one (79)
và 5,7,8-trihydroxy-9,10-peroxy-4-ethoxybenzo[2,3-d]coumarin (89) [5].
Năm 2008, Shakil và Pankaj [39] đã tách được 2 flavanone: 8-(3- methyl-but-2-
enyl)-2-phenylchroman-4-one (21) và 2-(4-hydroxyphenyl)-8-(3-methyl-but-2-enyl)-
chroman-4-one (19) có khả năng làm thuốc chữa bệnh gút (gout) và bệnh thận.
1.3.11. Phyllanthus oxyphyllus
Năm 2003, Sutthivaiyakit và cộng sự [41] đã tách được: acid 29-nor-3,4-seco-
friedelantriterpen (68) và guaiane (85). Những hợp chất này được đánh giá là có khả năng
chống oxi hóa tốt ở nồng độ IC50= 0.017 ± 0.001 mM.
1.3.12. Phyllanthus polyanthus
Năm 2008, Vuyelwa J.N. và cộng sự [45] đã tìm ra được một số triterpenoid gồm:
(20S)-3β-acetoxy-24-methylenedammaran-20-ol (54), lupenone (63) và (20S)-3α-
acetoxy-24-methylenedammaran-20-ol (53).

20. 10
1.3.13. Phyllanthus sellowianus
Năm 2002, Hnatyszyn [18] đã phân lập được rutin (23) và isoquercitrin (20).
1.3.14. Phyllanthus simplex
Năm 1998, Rajkishor S. Negi và Thawra M. Fakhir [34] đã phân lập được (14-
hydroxy-4-methoxy-13,14-dihydronorsecurinine) (3) và phyllanthin (38). Chất (3) đã và
đang được sử dụng làm thuốc Tây y dạng viên nén (sản phẩm có tên là simplexin), phổ
biến trên thị trường.
1.3.15. Phyllanthus tenellus
Theo luận văn cao học của Phan Văn Dân [7], năm 1971, 1972, 1974, các tác giả
lần lượt là Asakawa, Bick và Bilia đã phân lập được tenellus-1 (17) và tenellus-2 (18).
1.3.16. Phyllanthus urinaria
Năm 2000, Zhang L.Z. và cộng sự [52] đã tách được một số triterpenoid như:
lupeol acetate (64), β-amyrin (51), β-amyrylglucosid (52) và lupeol (62).
Năm 2003, Chang và cộng sự [11] đã cô lập được 2,3-desmethoxy seco-
isolintetralin diacetate (27), linnanthin (39), phyllanthin (38), hypophyllanthin (28),
niranthin (29), nirtetralin (30) và phyltetralin (31). Cấu trúc của các hợp chất này được
xác định bằng cách thuỷ giải và dựa vào các dữ liệu phổ khối lượng và phổ cộng hưởng
từ hạt nhân.
Năm 2005, Wanxing Wei và cộng sự [47] đã phân lập được acid
pentahydroxybenzoic (86).
1.3.17. Phyllanthus watsonii
Năm 1992, Matsunaga và Tanaka [27] đã tách được hợp chất triterpen: 26-nor-
D:A-friedooleanane (69) cùng với một số hợp chất khác là: lupenyl palmitate (65),
friedelin (57), epi-friedelanol (56), glochidone (59), glochidonol (60), lupeol (62) và lup-
20(29)-en-3β,24-diol (66).
Các công thức cấu tạo một số hợp chất trong chi Phyllanthus
• Các alkaloid