ქართული ლიტერატურის სწავლებისთვის

1. დიდი იოსები
კონსტანტინე გამსახურდია

2.  სად და როდის დაიბადა კონსტანტინე გამსახურდია?
 ახალი დროის რომელ ტრაგიკულ ისტორიულ მოვლენას ასახავს
მწერალი მოთხრობის დასაწყისში?
 გაიხსენეთ ისტორიიდან რა ხდებოდა 25 თებერვლის ღამეს თბილს
ში?
 როგორი ადამიანი შეარჩია ავტორმა მოთხრობის მთავარ პერსონაჟ
ად?
 რა ბედი ეწია ქართველ ინტელიგენციას?
 ბერბერა-მოვლილი და ნაფერები ძაღლი.
- რა დატვირთვა აქვს ბერბერას მოთხრობაში?
 იოსები–მსხვერპლი თუ მოძალადე, როგორი შეაფასებდით?

3. ტექსტი 1
მეკურტნე იოსებმა საოცარი რამ ნახა თავისუფლების მოედანზე 25 თებერვლს
ღამეს:
თვალები ქალაქის საათის ციფერბლატს მისჩერებოდნენ.
ელოდნენ ათასების თვალები: როდის დაჰკავდა თორმეტჯერ.
მოედანზე იდგა იოსებიც.
შეინძრა უშველებელი საათის ისარი, თითქოს სული ჩაიდგაო, მარჯვნით გადაჩოჩ
და, თორმეტჯერ დარეკა.
დამფრთხალი მოქალაქეები საშინელი ამბების მოლოდინში იყვნენ.
ძლივს იდგა ფეხზე მეკურტნე იოსები, მაგრამ შინ წასვლაზე არ ფიქრობდა.
ალიონიდან ეზიდებოდა მაფრაშებს, ხურჯინებს, ჩემოდნებს, ხან–
სადგურზე, ხანაც
ქუჩიდან ქუჩაზე, რადგანაც ქალაქში გაუგონარი ამბავი ხდებოდა. აიყარნენ მცხოვ
რებნი, ნაყარ ფუტკარსავით აზუზუნდნენ, აბორგდნენ, აზვავდნენ, ერთი ნაწილი
ქალაქიდან გაიხიზნა თავისი ბარგით, ნაწილიც მოუსვენრად ქუჩებში დაწრიალებ
და.
რისი თქმა უნდა ავტორს?

4. ტექსტი 2
მონუსხულივით შესცქეროდა აფორიაქებული ოჯახის მამა დიდი
იოსების დინჯი დუმილით მეტყველ სახეს, გაურანდავ გრანიტსავით ც
ივსა და მოუხეშავს.
ეხარბებოდა გულის სიღრმეში ამ საცოდავი მეკურტნის უებარი სი
დარბაისლე.
არზმანებული სიმდიდრე გადადიოდა ამ წუთში იოსების ხელში.
და სახლის პატრონს ერთხელაც არ შეუნიშნავს, რომ მეკურტნეს რ
ომელიმე ნივთისათვის თვალი გაეყოლებინა შურისაგან არეული, სჩან
და, უცნობი იყო მისთვის ყოველივე თვალბოროტება.
ბრძნულ დუმილს ინახავდა დიდი იოსები ყოველ შეხედვაზე, თი
თქოს ბერი ყოფილიყო დაყუდებული, ამქვეყნიური დიდების ამაო ბრწ
ყინვალების გულცივად მჭვრეტელი.
მოცემული ეპიზოდის მიხედვით,
როგორია იოსები?

5. ტექსტი 3
უთენია ფეხზე იდგა დიდი იოსები...ავეჯი მიალაგა. დარჩენილი სუფრის საფენები მაგიდაზე გა
დააფარა. სამზარეულოშიც წესრიგი დაამყარა.
ჩაი აადუღა. კარადიდან პური და ყველი გამოიტანა, ბერბერას შეაძლია პურის ნატეხი, მაგრამ გა
ნებივრებულმა ცხოველმა არ იკადრა პურის ჭამა.
გაახსენდა იოსებს, რომ ერთი კარადა გაუხსნელი დარჩა, ადგა, გასაღები ვერ იპოვნა, შეამტვრია
კარი.
ფაფახი, მოძველებული ჩოხა–ახალუხი და სადა ქამარ–ხანჯალი...
მოიზმანა ჩოხა. საუცხოოდ მოერგო. თავზე ქარვისფერი ბოხოხი დაიხურა, დადიოდნენ იოსები
და ბერბერა განიერ კედლის სარკეების წინ.
რითი არ ჰგავდა მიხაკისფერ ჩოხაში გამოწყობილი დიდი იოსები მამამისის მებატონეს–
როსტომ წერეთელს. მასაც ხომ სწორედ ასეთი ჩოხა ეცვა, მაძებარი გვერდს უმშვენებდა.
მთელი საათები ტრიალებდა სარკის წინ.
ამ ბატონურმა დარბაზებმა, ამ საუცხოვო ავეჯმა, ბჭყვრიალა ლიუსტრებმა, ხავერდის პორტიერე
ბმა, აზნაურულმა ჩოხა–
ახალოხმა, მონადირე ძაღლმა, აუარებელი სიმდიდრის დაუფლებამ დიდი იოსები წამიერად გარდა
ქმნა, რადგან საგნები გაბატონდნენ მასზე.
რის თქმას ცდილობს
ავტორი?

6. ტექსტი 4
მოუცლელობის გამო გულმოდგინედ თვალს ვერ ვადევნებ გაზეტებს, მაგრამ იმ ხანებში გაფაციც
ებით ვკითხულობდი უეცარი შემთხვევების ქრონიკას, მუშგლეხინის ფურცელს მუშათა ყოფა–
ცხოვრების ამბებს, ვინძლო თვალი მოვკრა რაიმე ცნობას, რომელიც მცირეოდენ შუქს მოჰფენს სოლ
ოლსკიდან გადაკარგულ დიდი იოსების ცხოვრებას.
თუ სადმე შევხვდი, გამბედაობას თავს მოვუყრი, უთუოდ მივალ და ვეტყვი: დიდო იოსებ, მე არ
მომწონს შენი საეჭვო მისვლა–მოსვლა იმ საეჭვო სტუდენტთან.
დიდო იოსებ, მე არ მომწონს შენი ტყავის ჩემოდანი.
თავი დაანებე, დიდო იოსებ, საკუთარ სახლზე ოცნებას, რადგან ჯერაც არ აგებულა ამ მიწაზე ი
სეთი სახლი, ადამიანის ოცნებად რომ ღირდეს, ჯერაც არ აშენებულა ამ მიწაზე ისეთი სახლი, ერთხ
ელაც არ დაინგრეს.
მეწყერი და მიწისძვრა, დრო და სიმხურვალე, წვიმა და გრიგალი უფრო მაგარი ყოფილა თურმე,
ვიდრე ყოველი ჯიშის გრანიტი და კაჟი.
დროის ფოლადის კბილებმა დაღეჭა ბოლნისის სიონი, ვარძია, ატენი. თვით სვეტიცხოველიც შ
ეარყია მიწისძვრამ და საუკუნეთა უწყალო გრიგალმა.
რადგან ყველაზე მკვიდრი სახლი ამქვეყნად ის არის, რომელსაც ოცნებაში აგებს კაცი,დიდო იო
სებ!
მოძებნეთ ტექსტის
მთავარი სათქმელი.

7.  რამდენად ეხმიანება რეალობას შესწავლილი მოთხ
რობა?
 იოსები, მაშინდელი საქართველოს ყველაზე ღარიბი
ფენის წარმომადგენელი, არის თუ არა ისტორიულ
ი მოვლენის მსხვერპლი?
 სად წავიდნენ ემიგრანტები? რა ბედი ეწიათ მათ?
 რამდენად რეალურია დიდი იოსების პერსონაჟი? ჰ
ქონდა თუ არა მაშინდელ საქართველოს მთავრობას
ალტერნატივა?

8. რა მოიტანა საბჭოთა ხელისუფლებამ?
როგორ შეიცვალა საბჭოთა ადამიანი?
რისი სიმბოლოა ბერბერა?
რისთვის გაწირა ტავი იოსებმა და რატომ?

9. ადამიანი გააშიშვლა, ხოლო, როგორც მწერალი ამბობს, რამდენადაც
საინტერესოა გაშიშვლებული ადამიანი, იმდენად საზიზღარია იგი.
საზიზღარი შიშველი რეალობა -რანი ვყოფილვართ? მძიმე ტვირთი სულის
ტარებისა(კურტანი) ტყავის ჩემოდანზე(სხეულის ვნებებზე)გაიცვალა, არადა
,’’ჯერაც არ აგებულა ამ მიწაზე ისეთი სახლი, ადამიანის ოცნებად რომ
ღირდეს დიდმა იოსებმა გაქუცული შელანძღული
ერთგულების(ძაღლის)გადასარჩენად გაწირა თავი. არ ყოფილა იგი ტყავის
(სხეულის) მსახური, სხეულის კაცებს თავგანწირვა არ
შეუძლიათ, უბრალოდ, საბჭოთა მოითხოვდა ტყავის ჩემოდანს და ყალბ
თუმნიანებს. არავინ იცის, სად და რა ადგილი დაიმკვიდრა დიდი იოსების
სულმა სიკვდილის შემდეგ, მაგრამ საბჭოთა რეალობამ იმდენად დაამსხვრია
ქართველი კაცის ცნობიერება, ცხოვრების წესი და წაართვა სული, დღესაც ამ
წყობილების ნანგრევებქვეშ დავეძებთ დაკარგულს.