SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  18
A. Asimilasyon
• Ito ay tumutukoy sa pagbabagong anyo ng morpema dahil sa
impluwensya ng mga katabing tunog nito.
• panlaping nagtatapos sa –ng katulad ng sing- na maaaring maging sin o
sim
• pang- na maaaring maging pan- o pam- dahil sa impluwensya ng
kasunod na katinig
Ang mga salitang nagsisimula sa d, l, r,
s, t ay inuunlapian ng (sin-) at (pan-)
Halimbawa:
• sing + tindi = sin + tindi = sintindi
• pang + laban = pan + laban = panlaban
Ang mga salitang nagsisimula sa b, p
ay inuunlapian ng (sim-) at (pam-)
Halimbawa:
• pang + pilosopiya = pam + pilosopiya =
pampilosopiya
Ang mga salitang nagsisimula sa
patinig /a,e,i,o,u/ at katinig na
/k,g,h,n,w,y, ay inuunlapian ng (sing-)
at (pang-). Dito ay walang pagbabagong
nagaganap sa mga salita.
Halimbawa:
• sing + ganda = sing + ganda = singganda
• pang + kaisipan = pang + kaisipan = pangkaisipan
Ang asimilasyon ay may dalawang uri.
Halimbawa:
• Asimilasyong parsyal o di-ganap
• Asimilasyong ganap
a. Asimilasyong parsyal o di-ganap – ang
pagbabagong nagaganap lamang dito ay nasa
pinal na panlaping –ng.
Halimbawa:
• sing + tindi = sin + tindi = sintindi
• pang + laban = pan + laban = panlaban
• pang + pilosopiya = pam + pilosopiya = pampilosopiya
b. Asimilasyong ganap – nagaganap ang
asimilasyong ito kapag matapos na maging /n/
at /m/ ng panlapi dahil sa pakikibagay sa
kasunod na tunog ay nawawala pa ang
sumusunod na unang titik ng salitang-ugat at
nananatili na lamang ang tunog na /n/ o /m/.
Halimbawa:
• pang + baril = pam + baril = pamaril
• pang + takot = pan + takot = panakot
B. Pagpapalit
•Ito ay tumutukoy sa ponemang
nagbabago o napapalitan sa pagbuo ng
mga salita.
• /o/ at /u/. Sa ngayon, ayon sa Ortograpiyang
Pambansa 2013, sa pag-uulit ng salitang-ugat
na nagtatapos sa patinig na o hindi ito
pinapalitan ng letrang u. Kinakabitan ng
pang-ugnay/ linker (-ng) at ginagamitan ng
gitling sa pagitan ng salitang-ugat. (tuntunin
7.5, pp. 31 at 32)
Halimbawa: linggo-linggo ano-ano
• /e/ at /i/. Ganoon din sa pag-uulit ng
salitang-ugat na nagtatapos sa e, hindi ito
pinapalitan ng letrang i. Kinakabitan ng
pang-ugnay/liner (-ng) at ginagamitan din ito
ng gitling sa pagitan ng salitang-ugat.
(tuntunin 7.5, pp. 31 at 32)
Halimbawa:
• babae - babaeng-babae
• Salbahe - salabaheng-salbahe
• /d/ at /r/. Napapalitan ng /r/ and /d/
kapag patinig ang tunog na sinusundan ng
/d/.
Halimbawa: dito >rito
ma + dapat >marapat
ma + dami >marami
C. Paglilipat
• Ito ay tinatawag ding metatesis na
nangangahulugan ng paglilipat ng posisyon ng
mga ponema. Kapag nagsisimula sa /l/ o /y/
ang salitang-ugat nito at nilagyan ng gitlaping
• -in-, nagkakapalit ang /i/ at /n/ at nagiging
/ni-/.
Halimbawa:
•y + -in + akag> yinakag > niyakag
(niyayakag, hindi yinayakag)
•l +-in + ayon > linayon > nilayon
(nilalayon, hindi linalayon)
D. Pagdaragdag
•Nangangahulugan ito ng pagdaragdag ng
isa pang morpema sa hulihan ng salitang-
ugat (hulapi) kahit mayroon nang dating
hulapi ang salitang-ugat.
Halimbawa:
•pa + bula + han > pabulahan
> pabula(h)an + an > pabulaanan
•ka + totoo + han > katotoohan
> katoto(o)han + an > katotohanan
E. Pagkakaltas
• Ito ay ang pagkawala ng isang ponema o morpema
sa isang salita. Maaari itong maganap sa unahan o
gitna ng salita. May mga salita ring nakakaltas ang
ponema o morpema sa gitna, at napapalitan ng
ponema ang nasa hulihang morpema.
Halimbawa:
•Dala +hin >dalahin > dalhin
•Bukas +an >bukasan > buksan

Contenu connexe

Tendances

Ibigay ang pagkakaiba at pagkakatulad ng tagalog, pilipino at filipino
Ibigay ang pagkakaiba at pagkakatulad ng tagalog, pilipino at filipinoIbigay ang pagkakaiba at pagkakatulad ng tagalog, pilipino at filipino
Ibigay ang pagkakaiba at pagkakatulad ng tagalog, pilipino at filipino
PRINTDESK by Dan
 
Mga Istruktura ng Wikang Filipino
Mga Istruktura ng Wikang FilipinoMga Istruktura ng Wikang Filipino
Mga Istruktura ng Wikang Filipino
eijrem
 
Morpolohiya at pagbabagong morpoponemiko
Morpolohiya at pagbabagong morpoponemikoMorpolohiya at pagbabagong morpoponemiko
Morpolohiya at pagbabagong morpoponemiko
cayyy
 

Tendances (20)

Pagsilip sa pinakabagong ortograpiyang filipino kwf 2018
Pagsilip sa pinakabagong ortograpiyang filipino kwf 2018Pagsilip sa pinakabagong ortograpiyang filipino kwf 2018
Pagsilip sa pinakabagong ortograpiyang filipino kwf 2018
 
Ponolohiya
PonolohiyaPonolohiya
Ponolohiya
 
Pangungusa payon sa kayarian
Pangungusa payon sa kayarianPangungusa payon sa kayarian
Pangungusa payon sa kayarian
 
Ortograpiyang filipino
Ortograpiyang filipinoOrtograpiyang filipino
Ortograpiyang filipino
 
MORPOLOHIYA
MORPOLOHIYAMORPOLOHIYA
MORPOLOHIYA
 
Antas ng wika
Antas ng wikaAntas ng wika
Antas ng wika
 
Pagsasaling wika
Pagsasaling wikaPagsasaling wika
Pagsasaling wika
 
Retorika at Gramatika
Retorika at GramatikaRetorika at Gramatika
Retorika at Gramatika
 
Ibigay ang pagkakaiba at pagkakatulad ng tagalog, pilipino at filipino
Ibigay ang pagkakaiba at pagkakatulad ng tagalog, pilipino at filipinoIbigay ang pagkakaiba at pagkakatulad ng tagalog, pilipino at filipino
Ibigay ang pagkakaiba at pagkakatulad ng tagalog, pilipino at filipino
 
Sintaksis
SintaksisSintaksis
Sintaksis
 
Mga Istruktura ng Wikang Filipino
Mga Istruktura ng Wikang FilipinoMga Istruktura ng Wikang Filipino
Mga Istruktura ng Wikang Filipino
 
Ortograpiya
OrtograpiyaOrtograpiya
Ortograpiya
 
Mga tuntunin sa pagbabaybay
Mga tuntunin sa pagbabaybayMga tuntunin sa pagbabaybay
Mga tuntunin sa pagbabaybay
 
Morpolohiya at pagbabagong morpoponemiko
Morpolohiya at pagbabagong morpoponemikoMorpolohiya at pagbabagong morpoponemiko
Morpolohiya at pagbabagong morpoponemiko
 
Bahagi ng Pananalita
Bahagi ng PananalitaBahagi ng Pananalita
Bahagi ng Pananalita
 
Ang Paglinang ng Kurikulum
Ang Paglinang ng KurikulumAng Paglinang ng Kurikulum
Ang Paglinang ng Kurikulum
 
Masining na pagpapahayag
Masining na pagpapahayagMasining na pagpapahayag
Masining na pagpapahayag
 
Uri ng Pagbabagong Morpoponemiko
Uri ng Pagbabagong MorpoponemikoUri ng Pagbabagong Morpoponemiko
Uri ng Pagbabagong Morpoponemiko
 
Kasaysayan ng linggwistika (1)
Kasaysayan ng linggwistika (1)Kasaysayan ng linggwistika (1)
Kasaysayan ng linggwistika (1)
 
4 na makrong kasanayan
4 na makrong kasanayan4 na makrong kasanayan
4 na makrong kasanayan
 

Similaire à Pagbabagong Morpoponemiko

ARALIN 5 (Morpolohiya).pptxxxxxxxxxxxxxx
ARALIN 5 (Morpolohiya).pptxxxxxxxxxxxxxxARALIN 5 (Morpolohiya).pptxxxxxxxxxxxxxx
ARALIN 5 (Morpolohiya).pptxxxxxxxxxxxxxx
LoureJaneDona
 
yunit 3 gramatika vs retorika.pptx
yunit 3 gramatika vs retorika.pptxyunit 3 gramatika vs retorika.pptx
yunit 3 gramatika vs retorika.pptx
EDNACONEJOS
 
Ang mga pagbabago ng mga morfofonemiko(blacboard theme)
Ang mga pagbabago ng mga morfofonemiko(blacboard theme)Ang mga pagbabago ng mga morfofonemiko(blacboard theme)
Ang mga pagbabago ng mga morfofonemiko(blacboard theme)
Mark Earl John Cabatuan
 
Pagbabagong morpoponemiko
Pagbabagong morpoponemikoPagbabagong morpoponemiko
Pagbabagong morpoponemiko
Allan Ortiz
 

Similaire à Pagbabagong Morpoponemiko (20)

PAGBABAGONG MORPOPONEMIKO.pptx
PAGBABAGONG MORPOPONEMIKO.pptxPAGBABAGONG MORPOPONEMIKO.pptx
PAGBABAGONG MORPOPONEMIKO.pptx
 
Pagbabagong morpoponemiko
Pagbabagong morpoponemikoPagbabagong morpoponemiko
Pagbabagong morpoponemiko
 
Asimilasyon
AsimilasyonAsimilasyon
Asimilasyon
 
ARALIN 5 (Morpolohiya).pptxxxxxxxxxxxxxx
ARALIN 5 (Morpolohiya).pptxxxxxxxxxxxxxxARALIN 5 (Morpolohiya).pptxxxxxxxxxxxxxx
ARALIN 5 (Morpolohiya).pptxxxxxxxxxxxxxx
 
Fil101 istruktura ng wika
Fil101 istruktura ng wikaFil101 istruktura ng wika
Fil101 istruktura ng wika
 
ANG PAGBABAGONG MORPOPONEMIKO.pdf
ANG PAGBABAGONG MORPOPONEMIKO.pdfANG PAGBABAGONG MORPOPONEMIKO.pdf
ANG PAGBABAGONG MORPOPONEMIKO.pdf
 
Proyekto sa Instrukura ng Wikang Filipino
Proyekto sa Instrukura ng Wikang FilipinoProyekto sa Instrukura ng Wikang Filipino
Proyekto sa Instrukura ng Wikang Filipino
 
MORPOLOHIYA.pptx
MORPOLOHIYA.pptxMORPOLOHIYA.pptx
MORPOLOHIYA.pptx
 
QUEENIE-602..pptx
QUEENIE-602..pptxQUEENIE-602..pptx
QUEENIE-602..pptx
 
Neth report
Neth reportNeth report
Neth report
 
MORPOLOHIYANG FILIPINO
MORPOLOHIYANG FILIPINOMORPOLOHIYANG FILIPINO
MORPOLOHIYANG FILIPINO
 
yunit 3 gramatika vs retorika.pptx
yunit 3 gramatika vs retorika.pptxyunit 3 gramatika vs retorika.pptx
yunit 3 gramatika vs retorika.pptx
 
Morpolohiya.pptx
Morpolohiya.pptxMorpolohiya.pptx
Morpolohiya.pptx
 
Ang Estruktura at Kayarian ng Wika.pptx
Ang Estruktura at Kayarian ng Wika.pptxAng Estruktura at Kayarian ng Wika.pptx
Ang Estruktura at Kayarian ng Wika.pptx
 
Ang mga pagbabago ng mga morfofonemiko(blacboard theme)
Ang mga pagbabago ng mga morfofonemiko(blacboard theme)Ang mga pagbabago ng mga morfofonemiko(blacboard theme)
Ang mga pagbabago ng mga morfofonemiko(blacboard theme)
 
KAYARIAN NG SALITA.pdf
KAYARIAN NG SALITA.pdfKAYARIAN NG SALITA.pdf
KAYARIAN NG SALITA.pdf
 
Pagbabagong morpoponemiko
Pagbabagong morpoponemikoPagbabagong morpoponemiko
Pagbabagong morpoponemiko
 
Wastong pag gamit ng salita
Wastong pag gamit ng salitaWastong pag gamit ng salita
Wastong pag gamit ng salita
 
Retorikaatgramatika 180304144111
Retorikaatgramatika 180304144111Retorikaatgramatika 180304144111
Retorikaatgramatika 180304144111
 
Retorika at gramatika
Retorika at gramatikaRetorika at gramatika
Retorika at gramatika
 

Plus de Levin Jasper Agustin

Plus de Levin Jasper Agustin (15)

Beyond this Experience (eBook in Amazon Kindle Online)
Beyond this Experience (eBook in Amazon Kindle Online)Beyond this Experience (eBook in Amazon Kindle Online)
Beyond this Experience (eBook in Amazon Kindle Online)
 
Empowerment and Participation
Empowerment and ParticipationEmpowerment and Participation
Empowerment and Participation
 
History of Management
History of ManagementHistory of Management
History of Management
 
Essentialism
EssentialismEssentialism
Essentialism
 
PEACE Advocates
PEACE AdvocatesPEACE Advocates
PEACE Advocates
 
EDUCATION in the New Social Milieu
EDUCATION in the New Social MilieuEDUCATION in the New Social Milieu
EDUCATION in the New Social Milieu
 
Item Analysis and Validation
Item Analysis and ValidationItem Analysis and Validation
Item Analysis and Validation
 
Test Technique
Test TechniqueTest Technique
Test Technique
 
Elements of news
Elements of newsElements of news
Elements of news
 
Assessment for Learning
Assessment for LearningAssessment for Learning
Assessment for Learning
 
Gestalt Psychology
Gestalt PsychologyGestalt Psychology
Gestalt Psychology
 
Man and his Environment
Man and his EnvironmentMan and his Environment
Man and his Environment
 
Interview
InterviewInterview
Interview
 
Motion
MotionMotion
Motion
 
African poetry
African poetryAfrican poetry
African poetry
 

Dernier

Fil sa Piling Larang_Pagsulat ng Posisyong Papel.pptx
Fil sa Piling Larang_Pagsulat ng Posisyong Papel.pptxFil sa Piling Larang_Pagsulat ng Posisyong Papel.pptx
Fil sa Piling Larang_Pagsulat ng Posisyong Papel.pptx
MaamMeshil1
 
AP Aralin 10 Magagandang Tanawin at Pook Pasyalan bilang Yaman Likas ng Bans...
AP Aralin 10  Magagandang Tanawin at Pook Pasyalan bilang Yaman Likas ng Bans...AP Aralin 10  Magagandang Tanawin at Pook Pasyalan bilang Yaman Likas ng Bans...
AP Aralin 10 Magagandang Tanawin at Pook Pasyalan bilang Yaman Likas ng Bans...
jaysonvillano
 
Introduksyon sa Pananaliksik-Pagbasa at Pagsulatpptx
Introduksyon sa Pananaliksik-Pagbasa at PagsulatpptxIntroduksyon sa Pananaliksik-Pagbasa at Pagsulatpptx
Introduksyon sa Pananaliksik-Pagbasa at Pagsulatpptx
JoseIsip3
 
Karapatang Pantao.pptx Araling Panlipunan
Karapatang Pantao.pptx Araling PanlipunanKarapatang Pantao.pptx Araling Panlipunan
Karapatang Pantao.pptx Araling Panlipunan
RonalynGatelaCajudo
 
Araling Panlipunan MELCS that will help you.
Araling Panlipunan MELCS that will help you.Araling Panlipunan MELCS that will help you.
Araling Panlipunan MELCS that will help you.
niquomacarampat2
 
ICT 5 YUNIT 1 ARALIN 10 PANGANGALAP NG IMPORMASYON GAMIT ANG ICT.pptx
ICT 5 YUNIT 1 ARALIN 10 PANGANGALAP NG IMPORMASYON GAMIT ANG ICT.pptxICT 5 YUNIT 1 ARALIN 10 PANGANGALAP NG IMPORMASYON GAMIT ANG ICT.pptx
ICT 5 YUNIT 1 ARALIN 10 PANGANGALAP NG IMPORMASYON GAMIT ANG ICT.pptx
VALERIEYDIZON
 
Fourth Quarter - Grade Nine Lesson 3 Pambansang Kaunlaran - Araling Panlipunan
Fourth Quarter - Grade Nine Lesson 3 Pambansang Kaunlaran - Araling PanlipunanFourth Quarter - Grade Nine Lesson 3 Pambansang Kaunlaran - Araling Panlipunan
Fourth Quarter - Grade Nine Lesson 3 Pambansang Kaunlaran - Araling Panlipunan
Paul649054
 
Aralin 2.pptxbjgddhgfftyrtchfhgdtydytriyiugy
Aralin 2.pptxbjgddhgfftyrtchfhgdtydytriyiugyAralin 2.pptxbjgddhgfftyrtchfhgdtydytriyiugy
Aralin 2.pptxbjgddhgfftyrtchfhgdtydytriyiugy
CindyManual1
 
LAKBAY-SANAYSAY-FILIPINO SA PILING LARANGAN.pptx
LAKBAY-SANAYSAY-FILIPINO SA PILING LARANGAN.pptxLAKBAY-SANAYSAY-FILIPINO SA PILING LARANGAN.pptx
LAKBAY-SANAYSAY-FILIPINO SA PILING LARANGAN.pptx
jessysilvaLynsy
 

Dernier (20)

kagalingang pansibiko kagalingang pansibiko
kagalingang pansibiko kagalingang pansibikokagalingang pansibiko kagalingang pansibiko
kagalingang pansibiko kagalingang pansibiko
 
Fil sa Piling Larang_Pagsulat ng Posisyong Papel.pptx
Fil sa Piling Larang_Pagsulat ng Posisyong Papel.pptxFil sa Piling Larang_Pagsulat ng Posisyong Papel.pptx
Fil sa Piling Larang_Pagsulat ng Posisyong Papel.pptx
 
Catch up Friday in ESP 3 GRADE 3 (WEEK 2)
Catch up Friday in ESP 3 GRADE 3 (WEEK 2)Catch up Friday in ESP 3 GRADE 3 (WEEK 2)
Catch up Friday in ESP 3 GRADE 3 (WEEK 2)
 
Kabanata-39-Ang-Wakas_20240506_212125_0000.pdf
Kabanata-39-Ang-Wakas_20240506_212125_0000.pdfKabanata-39-Ang-Wakas_20240506_212125_0000.pdf
Kabanata-39-Ang-Wakas_20240506_212125_0000.pdf
 
AP Aralin 10 Magagandang Tanawin at Pook Pasyalan bilang Yaman Likas ng Bans...
AP Aralin 10  Magagandang Tanawin at Pook Pasyalan bilang Yaman Likas ng Bans...AP Aralin 10  Magagandang Tanawin at Pook Pasyalan bilang Yaman Likas ng Bans...
AP Aralin 10 Magagandang Tanawin at Pook Pasyalan bilang Yaman Likas ng Bans...
 
mtb 2.pptx FOR CLASSROOM OBSERVATION IN GRADE 2
mtb 2.pptx FOR CLASSROOM OBSERVATION  IN GRADE 2mtb 2.pptx FOR CLASSROOM OBSERVATION  IN GRADE 2
mtb 2.pptx FOR CLASSROOM OBSERVATION IN GRADE 2
 
POLKA SA NAYON MGA HAKBANG SAYAW ATING ALAMINP.E 5-WK2-Q4.pdf
POLKA SA NAYON MGA HAKBANG SAYAW ATING ALAMINP.E 5-WK2-Q4.pdfPOLKA SA NAYON MGA HAKBANG SAYAW ATING ALAMINP.E 5-WK2-Q4.pdf
POLKA SA NAYON MGA HAKBANG SAYAW ATING ALAMINP.E 5-WK2-Q4.pdf
 
Introduksyon sa Pananaliksik-Pagbasa at Pagsulatpptx
Introduksyon sa Pananaliksik-Pagbasa at PagsulatpptxIntroduksyon sa Pananaliksik-Pagbasa at Pagsulatpptx
Introduksyon sa Pananaliksik-Pagbasa at Pagsulatpptx
 
Copy_of_Q1.1_Kinder_WP_Pano_kung_Nakakatakot_ang_Aking_Guro.pdf
Copy_of_Q1.1_Kinder_WP_Pano_kung_Nakakatakot_ang_Aking_Guro.pdfCopy_of_Q1.1_Kinder_WP_Pano_kung_Nakakatakot_ang_Aking_Guro.pdf
Copy_of_Q1.1_Kinder_WP_Pano_kung_Nakakatakot_ang_Aking_Guro.pdf
 
ARPAN 9 SIGLO Reviewer for Grade 9 students
ARPAN 9 SIGLO Reviewer for Grade 9 studentsARPAN 9 SIGLO Reviewer for Grade 9 students
ARPAN 9 SIGLO Reviewer for Grade 9 students
 
curriculum map Araling Panlipunan 2.docx
curriculum map Araling Panlipunan 2.docxcurriculum map Araling Panlipunan 2.docx
curriculum map Araling Panlipunan 2.docx
 
Karapatang Pantao.pptx Araling Panlipunan
Karapatang Pantao.pptx Araling PanlipunanKarapatang Pantao.pptx Araling Panlipunan
Karapatang Pantao.pptx Araling Panlipunan
 
Araling Panlipunan MELCS that will help you.
Araling Panlipunan MELCS that will help you.Araling Panlipunan MELCS that will help you.
Araling Panlipunan MELCS that will help you.
 
Kaholaman-powerpointpresentatuion for all1.pptx
Kaholaman-powerpointpresentatuion for all1.pptxKaholaman-powerpointpresentatuion for all1.pptx
Kaholaman-powerpointpresentatuion for all1.pptx
 
ICT 5 YUNIT 1 ARALIN 10 PANGANGALAP NG IMPORMASYON GAMIT ANG ICT.pptx
ICT 5 YUNIT 1 ARALIN 10 PANGANGALAP NG IMPORMASYON GAMIT ANG ICT.pptxICT 5 YUNIT 1 ARALIN 10 PANGANGALAP NG IMPORMASYON GAMIT ANG ICT.pptx
ICT 5 YUNIT 1 ARALIN 10 PANGANGALAP NG IMPORMASYON GAMIT ANG ICT.pptx
 
Fourth Quarter - Grade Nine Lesson 3 Pambansang Kaunlaran - Araling Panlipunan
Fourth Quarter - Grade Nine Lesson 3 Pambansang Kaunlaran - Araling PanlipunanFourth Quarter - Grade Nine Lesson 3 Pambansang Kaunlaran - Araling Panlipunan
Fourth Quarter - Grade Nine Lesson 3 Pambansang Kaunlaran - Araling Panlipunan
 
Aralin 2.pptxbjgddhgfftyrtchfhgdtydytriyiugy
Aralin 2.pptxbjgddhgfftyrtchfhgdtydytriyiugyAralin 2.pptxbjgddhgfftyrtchfhgdtydytriyiugy
Aralin 2.pptxbjgddhgfftyrtchfhgdtydytriyiugy
 
KALIGIRANG - PANGKASAYSAYAN-EL-FILI.pptx
KALIGIRANG - PANGKASAYSAYAN-EL-FILI.pptxKALIGIRANG - PANGKASAYSAYAN-EL-FILI.pptx
KALIGIRANG - PANGKASAYSAYAN-EL-FILI.pptx
 
EL FILIBUSTERISMO KABANATA 13 Ang Klase sa Pisika by Rhienz Vincent B. Bad_20...
EL FILIBUSTERISMO KABANATA 13 Ang Klase sa Pisika by Rhienz Vincent B. Bad_20...EL FILIBUSTERISMO KABANATA 13 Ang Klase sa Pisika by Rhienz Vincent B. Bad_20...
EL FILIBUSTERISMO KABANATA 13 Ang Klase sa Pisika by Rhienz Vincent B. Bad_20...
 
LAKBAY-SANAYSAY-FILIPINO SA PILING LARANGAN.pptx
LAKBAY-SANAYSAY-FILIPINO SA PILING LARANGAN.pptxLAKBAY-SANAYSAY-FILIPINO SA PILING LARANGAN.pptx
LAKBAY-SANAYSAY-FILIPINO SA PILING LARANGAN.pptx
 

Pagbabagong Morpoponemiko

  • 1.
  • 2. A. Asimilasyon • Ito ay tumutukoy sa pagbabagong anyo ng morpema dahil sa impluwensya ng mga katabing tunog nito. • panlaping nagtatapos sa –ng katulad ng sing- na maaaring maging sin o sim • pang- na maaaring maging pan- o pam- dahil sa impluwensya ng kasunod na katinig
  • 3. Ang mga salitang nagsisimula sa d, l, r, s, t ay inuunlapian ng (sin-) at (pan-) Halimbawa: • sing + tindi = sin + tindi = sintindi • pang + laban = pan + laban = panlaban
  • 4. Ang mga salitang nagsisimula sa b, p ay inuunlapian ng (sim-) at (pam-) Halimbawa: • pang + pilosopiya = pam + pilosopiya = pampilosopiya
  • 5. Ang mga salitang nagsisimula sa patinig /a,e,i,o,u/ at katinig na /k,g,h,n,w,y, ay inuunlapian ng (sing-) at (pang-). Dito ay walang pagbabagong nagaganap sa mga salita. Halimbawa: • sing + ganda = sing + ganda = singganda • pang + kaisipan = pang + kaisipan = pangkaisipan
  • 6. Ang asimilasyon ay may dalawang uri. Halimbawa: • Asimilasyong parsyal o di-ganap • Asimilasyong ganap
  • 7. a. Asimilasyong parsyal o di-ganap – ang pagbabagong nagaganap lamang dito ay nasa pinal na panlaping –ng. Halimbawa: • sing + tindi = sin + tindi = sintindi • pang + laban = pan + laban = panlaban • pang + pilosopiya = pam + pilosopiya = pampilosopiya
  • 8. b. Asimilasyong ganap – nagaganap ang asimilasyong ito kapag matapos na maging /n/ at /m/ ng panlapi dahil sa pakikibagay sa kasunod na tunog ay nawawala pa ang sumusunod na unang titik ng salitang-ugat at nananatili na lamang ang tunog na /n/ o /m/. Halimbawa: • pang + baril = pam + baril = pamaril • pang + takot = pan + takot = panakot
  • 9. B. Pagpapalit •Ito ay tumutukoy sa ponemang nagbabago o napapalitan sa pagbuo ng mga salita.
  • 10. • /o/ at /u/. Sa ngayon, ayon sa Ortograpiyang Pambansa 2013, sa pag-uulit ng salitang-ugat na nagtatapos sa patinig na o hindi ito pinapalitan ng letrang u. Kinakabitan ng pang-ugnay/ linker (-ng) at ginagamitan ng gitling sa pagitan ng salitang-ugat. (tuntunin 7.5, pp. 31 at 32) Halimbawa: linggo-linggo ano-ano
  • 11. • /e/ at /i/. Ganoon din sa pag-uulit ng salitang-ugat na nagtatapos sa e, hindi ito pinapalitan ng letrang i. Kinakabitan ng pang-ugnay/liner (-ng) at ginagamitan din ito ng gitling sa pagitan ng salitang-ugat. (tuntunin 7.5, pp. 31 at 32) Halimbawa: • babae - babaeng-babae • Salbahe - salabaheng-salbahe
  • 12. • /d/ at /r/. Napapalitan ng /r/ and /d/ kapag patinig ang tunog na sinusundan ng /d/. Halimbawa: dito >rito ma + dapat >marapat ma + dami >marami
  • 13. C. Paglilipat • Ito ay tinatawag ding metatesis na nangangahulugan ng paglilipat ng posisyon ng mga ponema. Kapag nagsisimula sa /l/ o /y/ ang salitang-ugat nito at nilagyan ng gitlaping • -in-, nagkakapalit ang /i/ at /n/ at nagiging /ni-/.
  • 14. Halimbawa: •y + -in + akag> yinakag > niyakag (niyayakag, hindi yinayakag) •l +-in + ayon > linayon > nilayon (nilalayon, hindi linalayon)
  • 15. D. Pagdaragdag •Nangangahulugan ito ng pagdaragdag ng isa pang morpema sa hulihan ng salitang- ugat (hulapi) kahit mayroon nang dating hulapi ang salitang-ugat.
  • 16. Halimbawa: •pa + bula + han > pabulahan > pabula(h)an + an > pabulaanan •ka + totoo + han > katotoohan > katoto(o)han + an > katotohanan
  • 17. E. Pagkakaltas • Ito ay ang pagkawala ng isang ponema o morpema sa isang salita. Maaari itong maganap sa unahan o gitna ng salita. May mga salita ring nakakaltas ang ponema o morpema sa gitna, at napapalitan ng ponema ang nasa hulihang morpema.
  • 18. Halimbawa: •Dala +hin >dalahin > dalhin •Bukas +an >bukasan > buksan