Presentatie Seniorweb Leercentrum Rijssen 12 oktober 2016

1. IDENTITEITSFRAUDE
Cybercafé Seniorweb Leercentrum Rijssen
12 oktober 2016

2. Wat is identiteitsfraude?
Identiteitsfraude wil zeggen dat iemand op een slinkse manier
persoonlijke gegevens verwerft van iemand anders (identiteitsdiefstal)
om zich dan geloofwaardig voor te doen als deze persoon. Met deze
valse identiteit is hij in staat slachtoffers op te lichten. Daarnaast kan hij
ook toegang verwerven tot computersystemen, vormen van
elektronische dienstverlening en betaal- en creditcardrekeningen.
Bron: nl.wikipedia.org

4. Identiteitsfraude: waar staat u?

5. Bron: nu.nl 4-10-2016

6. https://www.alertonline.nl/cyberskillstest#/

7. Wat kunnen oplichters doen uit uw naam?
- Online winkelen zonder te betalen
- Bankrekeningen openen en kredieten en creditcards aanvragen
- Een auto huren of een proefrit maken
- Zaken doen met de overheid
- Telefoonabonnement afsluiten en ervandoor gaan met de nieuwste
smartphone
- U beschadigen via social media of uw e-mailaccount
De dief is spoorloos en u krijgt de rekening.

8. Het verhaal….... van Kevin Goes
Kevin Goes (31) vond het eerst een goed verhaal, dat iemand anders
zich voor Kevin Goes uitgaf. Tot het incassobureau hem niet meer
geloofde. Hoe bewijs je dat je jezelf bent?
Bron: NRC Next 29 september 2016

10. Wist u dat?

11. Hoe komen oplichters aan uw
identiteitsgegevens?

12. Laat uw identiteitsgegevens en
documenten niet stelen
Tip 1: bewaar uw ID-bewijs op een veilige plaats. Kwijt of gestolen?
Direct blokkeren! Bel u gemeente.
Tip 2: Beveilig uw brievenbus tegen posthengelen.
Tip 3: Beveilig uw digitale accounts, zoals DigiD of social media met
twee-staps-authenticatie

13. Deel uw gegevens en documenten
niet met de verkeerde mensen
Tip 1: Verifieer het verhaal. Zoek het telefoonnummer van het bedrijf
op en leg uit wie u benaderd heeft en wat hij gevraagd heeft.
Tip 2: Online kopen of verkopen? Stuur nooit kopieën van uw ID-bewijs
of andere documenten met uw identiteitsgegevens.
Tip 3: Klik in e-mails nooit op een link naar een inlogpagina. Surf zelf
naar het juiste webadres.

14. Geef uw identiteitsgegevens
niet ”cadeau”
Tip 1: Versnipper oude documenten met uw identiteitsgegevens en
adresgegevens. Vernietig gegevens op oude computers en telefoons.
Tip 2: Weet wat u deelt via social media. Toon zeker geen foto’s van uw
paspoort, identiteitskaart of rijbewijs.
Tip 3: Maak kopieën onbruikbaar voor oplichters: schrijf datum en doel
erop en streep de gegevens door die de ontvanger niet nodig heeft.

15. Handige app
geschikt voor iOS, Android en Windows Phone

16. Bent u slachtoffer van
(kopie) identiteitsfraude?

17. Fraude met (kopie) identiteitsfraude?
Wat moet u doen?
Is uw ID-document (paspoort, identiteitskaart, rijbewijs) vermist of
gestolen?
Neem dan direct contact op met uw gemeente!

18. Fraude met (kopie) identiteitsfraude?
Wat moet u doen?
Vermoedt u dat een kopie van uw ID-bewijs in handen is gevallen van
een kwaadwillende?
Neem dan direct contact op met uw gemeente!
Heeft iemand anders zich reeds voor u uitgegeven waardoor enig nadeel
is ontstaan? Doe aangifte bij de politie en meld het bij het Centraal
Meldpunt Identiteitsfraude en –fouten (CMI).

20. Fraude met (kopie) identiteitsfraude?
Wat moet u doen?
Informeer:
- Uw werkgever of uitkeringsinstantie
- Uw bank
Vraag bij Bureau Krediet Registratie (BKR) of er mogelijk registraties op
uw naam zijn binnengekomen.
Controleer op www.mijnoverheid.nl met behulp van uw DigiD of uw
gegevens juist geregistreerd staan bij de overheid.

21. Fraude met (kopie) identiteitsfraude?
Wat moet u doen?
Doe navraag bij Stichting Preventel (www.preventel.nl) of er meldingen
op uw naam binnengekomen zijn.
Adresgegevens?
Wees bedacht op fraude met DigiD.

22. Fraude met DigiD
Wat moet u doen?

23. Fraude met DigiD
Wat moet u doen?
• Log in op https://digid.nl en www.overheid.nl en controleer de
gebruikshistorie.
• Ingeval van misbruik: hef uw DigiD op.
• Kunt u niet inloggen op Mijn DigiD? Neem contact op met DigiD
helpdesk. Vraag om uw DigiD op te heffen en vraag alvast een nieuwe
DigiD aan.

24. Fraude met DigiD
Wat moet u doen?
Kies voor twee-staps-authenticatie
Verzamel bewijsmateriaal en meldt misbruik bij de juiste instanties:
DigiD, politie en de betreffende instantie waar uw gegevens zijn
misbruikt.

25. Fraude met openbare gegevens
Wat moet uw doen?

26. Fraude met openbare gegevens
Wat moet u doen?
• Betaal niet!
• Neem contact op met het incassobureau en meldt dat u geen
bestelling heeft geplaatst. Vraag om schriftelijk bewijs.
• Ga met dit bewijs naar de politie en doe aangifte.
• Stuur een kopie naar het incassobureau en het bedrijf waar de
bestelling gedaan zou zijn.
• Blijf in contact met het incassobureau als u opnieuw brieven
ontvangt.

27. Overige fraude

28. Hoe herstelt u identiteitsfraude?
Stap 1: neem contact op de betrokken instanties
Stap 2: leg logboek aan, bewaar relevante correspondentie
Stap 3: doe aangifte bij de politie bij vermoeden van strafbaar feit
Stap 4: wijzig uw wachtwoorden van uw account regelmatig
Stap 5: bij vermoeden van misbruik social media, laat profiel
verwijderen
Stap 6: overweeg anderen van uw situatie op te de hoogte stellen

29. Phishing
Phishing is een vorm van oplichting op
het internet. De slachtoffers worden
vaak via een e-mail benaderd. In de
mail staat een link die het slachtoffer
naar een valse website lokt. Zo'n e-mail
lijkt te komen van een betrouwbare
instantie, bijvoorbeeld een
creditcardmaatschappij of een bank.
Het verzoek van de oplichter is meestal
om 'de inloggegevens te controleren'.

30. https://www.alertonline.nl/cyberskillstest#/question/758

31. Phishing - kenmerken
• Gerenommeerde banken, creditcardmaatschappijen en andere
legitieme bedrijven vragen u nooit per e-mail om persoonlijke
gegevens zoals creditcardnummer of wachtwoorden.
• Phishing e-mails spelen vaak in op uw angst opgelicht te worden, uw
account kwijt te raken of op een andere dringende redenen om zo
snel mogelijk te reageren.
• Een phishing e-mail is meestal onpersoonlijk: de aanhef luidt
bijvoorbeeld 'Beste klant'. Maar let op: ook gepersonaliseerde e-mail
kan nog steeds nep zijn!

32. Phishing – hoe herkent u het?
• Bericht is verstuurd uit naam van banken, bedrijven of winkels.
• Men vraagt u om een link te openen.
• Er is haast geboden.
• Taalgebruik.
• Aanhef.
• Bijlagen.
• De afzender.

33. Phishing – wat gebeurt er als u op
de link klikt?
• U komt terecht op een echt lijkende website.
• Via de website laat de oplichter u inloggen met uw inlognaam en
wachtwoord of creditcardnummer.
• Hierdoor krijgt de oplichter uw persoonsgegevens in handen. Met alle
gevolgen van dien!
• Het doel van de oplichter is bijvoorbeeld om met uw gegevens
spullen te kopen en geld van uw rekening te halen.

34. Phishing – wat kunt u doen?
• Bezoek, bij twijfel, de website van het bedrijf uit wiens naam de e-
mail is verstuurd.
• Als u op de website (nog) niets kunt vinden, bel dan gewoon naar het
betreffende bedrijf.
• Controleer altijd uw afschriften om te bekijken of er geld
afgeschreven is door een onbekende instantie.
• Bent u toch in een valse e-mail getrapt en hebt u persoonlijke
gegevens ingevuld, neem dan direct contact op met de betrokken
instantie.

35. Voorbeelden van ID-fraude
- Datingfraude
- Facebookfraude
- Oplichting via WhatsApp
- Microsoft-truc
- Card trapping
- Pakketjesfraude
- “Nigeriaanse” fraude
- Droomvakantie gewonnen?
- Voorschotfraude via Skype
- Valse boekingsbevestiging
- Oplichting bij koop en verkoop auto
- Noodkreet uit buitenland
- Ransomware
- Like-farming
- Marktplaatsoplichting
- Malware via e-mail
- 3V Cards

36. Datingfraude
De oplichters slaat toe:
- door geld te incasseren
- ongedekte cheques
- geldverzoeken

37. Facebookfraude: kopiëren van account
Catfisch: http://www.mtv.nl/shows/1530-catfish-the-tv-show
- Wees sceptisch als u een vriendschapsverzoek krijgt van iemand
waarmee u al bevriend bent;
- Voorkom dat u slachtoffer wordt van Facebook clooning:
- Scherm uw vriendenlijst af
- Zorg ervoor dat je gehele Facebook-account niet zichtbaar is voor gebruikers
van Facebook die niet bevriend zijn met u
- Pas op met programma’s en apps zoals spelletjes
die vragen om toegang tot uw FB-account.

38. https://www.alertonline.nl/cyberskillstest#/

39. Oplichting via WhatsApp
Meest voorkomende oplichtingstrucs via WhatsApp:
- Betalen voor WhatsApp
- WhatsApp is verlopen
- Nieuwe update WhatsApp
- Zelf emotions toevoegen
- Voicemailbericht
- Vouchers en waardebonnen
- Geld overmaken naar een bekende

40. Microsoft-truc
- Doen zich voor als medewerker softwarebedrijf Microsoft
- Installeren met een trucje schadelijke software, zodat ze toegang
krijgen op uw computer
- Proberen u creditcard gegevens te verkrijgen, zodat ze valse diensten
in rekening kunnen brengen
- Proberen u naar frauduleuze websites te leiden en vragen daar om
uw persoonlijke of financiële informatie

41. Card trapping
• Pas blijft hangen door klemmetje in pas-invoermond
• Intussen kijkt crimineel mee over uw schouder naar de pincode
• Of: geld blijft hangen in uitgiftesleuf
Blijft u pinpas hangen in de automaat, loop dan niet weg maar bel
direct uw bank en de politie.

42. Pakketjesfraude
Werkwijze crimineel:
- Bestellen via webwinkel en laten bezorgen op adres van een
nietsvermoedend slachtoffer
- Nadat het bezorgd is komen ze langs met een smoes om het pakketje
in handen te krijgen
- Smoezen: ”vergist in huisnummer”; `’collega bezorgingsdienst heeft zich
vergist in het huisnummer”
Advies: geef pakketje in geen geval een vreemden mee.
Neem contact op met afzender.
• U loopt risico op te draaien voor de kosten.

43. “Nigeriaanse” fraude
Via email, social media of sms:
- Je hebt een prijsvraag of loterij gewonnen
- Iemand heeft je hulp nodig om een geldbedrag beschikbaar te krijgen
- Je krijgt een (te) hoog bod voor een product dat je aanbiedt op een
advertentiesite
- Een zakenman vraagt je cheques te verzilveren
- Je wordt via een datingsite benaderd door een mooie
buitenlandse vrouw

44. Droomvakantie gewonnen?!
“u bent de gelukkige” …........
Om voor de prijs in aanmerking te komen moet u wel een aantal
persoonlijke gegevens prijsgeven.

45. Voorschotfraude via Skype
Er wordt u ”gouden bergen” beloofd…....
maar:
u moet eerst een voorschot betalen.
Synoniemen:
“Nigeriaanse fraude of 419-fraude (Het eerste lid 419 verwijst naar artikel 419 in het
Nigeriaanse wetboek van strafrecht dat gaat over dergelijke vormen van oplichting)”

46. Valse boekingsbevestiging
• Heb je via internet een hotel geboekt?
• Wees dan alert op valse boekingsbevestigingen
die schadelijke software bevatten.
Check waar de email vandaan komt voordat je een
link of bijlage opent en zorg dat de anti-virussoftware
up-to-date is.

47. Oplichting bij koop en verkoop auto
• Betaal nooit een voorschot of het hele bedrag zonder het voertuig
gezien te hebben.
• Ga nooit in op een voorstel om de wagen per trein of boot te
verschepen zodat je de wagen enkele dagen kan testen.?
• Stort nooit geld via Western Union Bank of vergelijkbare services.
Door de gebrekkige veiligheid van zulke systemen worden deze
veelvuldig door oplichters gebruikt.
• Controleer eerst de papieren van het voertuig (chassisnummer en
dergelijke) en de identiteit van de verkoper.

48. Oplichting bij koop en verkoop
auto (2)
• Zoek uit of de advertentie gekopieerd is (of de foto dus al een keer op
internet staat)
• Gaat het contact uitsluitend via de mail, dan kun je ervan uitgaan dat
je met oplichters te maken hebt. Zo behouden zij de anonimiteit om
justitie te ontlopen.
• Win zoveel mogelijk informatie in over de verkoper, bijvoorbeeld door
op internet op de gegevens te zoeken (zoals e-mail adres,
telefoonnummer en bankrekeningnummer).

49. Handige tool www.politie.nl
Check de verkoper:

50. Veilig handelen op internet
• Gebruik uw gezond verstand!
• Check of het rekeningnummer, url, telefoonnummer of e-mailadres al
als negatief bekend staat. Als dat het geval is, wees dan extra
voorzichtig.
• Doe aan prijsvergelijking: is de gevraagde prijs reëel? Als iets te mooi
is om waar te zijn, dan is dat meestal ook zo.
• Kijk hoe lang een verkoper actief is bij een online handelssite en
welke beoordelingen daarbij staan.
• Weet met wie u zaken doet.

51. Veilig handelen op internet (2)
• Stuur de (ver)koper nooit een kopie van uw
legitimatiebewijs! Persoonlijk contact vooraf voorkomt achteraf veel
problemen.
• Is de ondernemer/webwinkel ingeschreven bij de Kamer van
Koophandel?
• Klikt u in een advertentie op een handelssite door naar een
webwinkel, wees dan op uw hoede.
• Wordt er een keurmerk gebruikt? Vertrouw dit dan niet automatisch.
• Als een domeinnaam (url) pas kort actief is, dan is voorzichtigheid
geboden.

52. Veilig handelen op internet (3)
• Wees voorzichtig met het vooraf overboeken van geld naar iemand
die u niet kent.
• Probeer zo min mogelijk vooruit te betalen.
• Wees voorzichtig wanneer een IDEAL-betaling wordt gestart en
voortijdig wordt afgebroken vanwege een (zogenaamde) storing.
• Het kan ook zijn dat u bij een IDEAL-betaling de mogelijkheid krijgt
om uw bank te kiezen, en dat u daarna een e-mail krijgt met
betaalinstructies.
• Een overschrijving naar uw bankrekening van iemand die niet bij
dezelfde bank bankiert, is niet direct zichtbaar op uw rekening. Een
fraudeur wil u nog wel eens een screenshot van de overschrijving
toesturen als betaalbewijs.

53. Veilig handelen op internet (4)
• Wees voorzichtig bij het overmaken van geld naar een buitenlandse
bankrekening.
• Wees voorzichtig met betalingsverzoeken via Facebook of via een
money transfer (bv van Western Union of Money Gram).
• Een betaling met een creditcard biedt zekerheid.
• Als de verkopende partij belooft uw geld terug te storten, komt het
voor dat u een e-mail krijgt met daarin een soort terugbetalingslink.
• Als u een aan- of verkoop gaat doen bij een particuliere (ver)koper,
maak dan gebruik van bedrijven die u een aankoopbescherming
bieden.
• Een betaling met een zogeheten 3V creditcard is legitiem, maar er
wordt net als bij andere betaalmogelijkheden misbruik van gemaakt.

54. Noodkreet uit buitenland
• Via Facebook, email of een chatprogramma: “social engineering”.
• Account wordt gehackt om in te kunnen loggen.
• Oplichter verstuurd een zielig bericht/nood-oproep.
• Reageert iemand dan volgt al snel een vriendelijk doch dwingend
verzoek om geld te sturen.
Ga niet in op dit soort verzoeken.
Neem telefonisch contact op met degene om wie het gaat.
Lukt dit niet: stelt kritische vragen

55. Ransomware
Ransomware is een chantagemethode op internet door middel van
malware. Letterlijk vertaald betekent ransom: losgeld.
Ransomware is een programma dat een computer (of gegevens die
erop staan) blokkeert en vervolgens van de gebruiker geld vraagt om de
computer weer te 'bevrijden'.

56. https://www.alertonline.nl/cyberskillstest#/question/753

58. Ransomware – wat gebeurt er?
• Er wordt een executabe-bestand (.exe) op uw computer geïnstalleerd
via een onveilige link, emailbijlage, advertenties of (illegale)
downloads.
• Via een lek in de software plaatsen hackers ransomware
op je computer, dat gebeurt door te scannen op
verouderde software.

59. Ransomware – voorkomen
• Zorg voor een goede virusscanner en dat uw software altijd up-to-
date is!
• Gebruik het meest recente besturingssysteem.
• Back-up uw bestanden regelmatig naar bijv. een externe harde schijf
of de cloud.

60. Ransomeware - ”gegijzeld”?
• Doe aangifte bij de politie.
• Betaal nooit!
• Doe een virusscan.
• Ga naar:

61. No More Ransom-project
• Online portal
• Initiatief NL politie, Europol, Intel Security en Kaspersky Lab
• Tools waarmee de bestanden ontgrendeld kunnen worden zonder
losgeld te betalen.
https://noransom.kaspersky.com

62. Like-farming
- Like-farmers zijn mensen die zoveel mogelijk likes `
op sociale media kanalen verzamelen om er geld |
mee te verdienen.
- Likes zijn geld waard.
2 type LIKES:
- De echte, actieve social media gebruikers
- Likes afkomstig van inactieve nepprofielen, te koop bij zgn. Like-farms.
- Like-farmers zijn mensen die zoveel mogelijk likes `
op sociale media kanalen verzamelen om er geld
mee te verdienen.
- Likes zijn geld waard.
2 type LIKES:
- De echte, actieve social media gebruikers
- Likes afkomstig van inactieve nepprofielen, te koop bij zgn. Like-farms.

63. Tips voor veilig gebruik social media
• Kijk uit voor pagina’s die iets aanbieden wat eigenlijk te mooi is om
waar te zijn.
• Staan er geen contactgegevens bij een like&win pagina dan is het een
malafide pagina.
• Zijn er veel likes, check dan of deze uit het buitenland komen of niet.
• Google de bedrijfsnaam op klachten en of het bedrijf ingeschreven is
bij de KvK
• Laat nooit je gegevens achter bij een bedrijf waar je iets kunt winnen.

64. Markplaatsoplichting
Tips Kopen: Tips: Verkopen
- Een beller is sneller - Check de gemiddelde verkoopprijs
- Serieus bieden - Maak goeie foto’s
- Doe je huiswerk - Neem de tijd voor tekst
- De gunfactor - Verwijs naar je andere advertenties
Stuur nooit een foto van uw ID naar een verkoper!
Kijk hoe lang iemand actief is op Markplaats.

66. Malware via e-mail
• Malware = een verzamelnaam voor allerlei soorten kwaadaardige en
schadelijke software.
• Ongevraagd en onopgemerkt slaagt die erin zich op uw computer te
installeren.
Besmetting:
• Gratis software
• Links in een mail
• Chantage (ransomware)

67. 3V cards
Zgn. Prepaid creditcard.
- Verkrijgbaar bij postkantoor of boekhandel
- Online opladen
- Anoniem
- Werking gelijk aan creditcard; pinnen & online betalen
- Activatie met behulp van emailadres en telefoonnummer
Gevaar: phishing - fraude