KENNISCLIPS
in je onderwijspraktijk en onderzoekscommunicatie
Ann Fastré
Stijn Van Laer
Dienst Onderwijsprofessionalisering en -ondersteuning, KU Leuven

Young Researchers’ Careers
Het doel van YouReCa is de carrièreperspectieven van jonge
KU Leuven onderzoekers te verbeteren en te verbreden. Om
dit te bereiken, zal YouReCa een brede waaier aan
activiteiten organiseren en coördineren, die verband houden
met:
o training en opleiding,
o loopbaanontwikkeling en de bevordering van
loopbaanperspectieven,
o het versterken van de internationale oriëntatie in de
loopbaan.

YouReCa

Inhoud van deze workshop
• Het medium leren kennen:
o Wat is een kennisclip?
o Waarom kennisclips gebruiken?
o Toepassingen van het gebruik van kennisclips.
• Kennisclips maken:
o Voorbereiden van de omgeving.
o Voorbereiden van de inhoud.
o Tips voor een goede opname.
o Tips voor de nabewerking.
o Kennisclips publiceren.

Follow-up
• Communicatie na de workshop via Facebook of e-mail.
• Wanneer gewenst uitwisseling tijdens een terugkom-
moment.
https://www.facebook.com/groups/236646876546454/
“Communicating
efficiently through
the use of
knowledge clips”

Programma workshop

Team van de dag
Bas Bergervoet
Onderwijstechnoloog,
LIMEL @ KU Leuven
Stijn Van Laer
Onderwijstechnoloog,
DOO @ KU Leuven
Maarten Timmermans
Leerruimtes en Infrastructuur
LIMEL @ KU Leuven
Ann Fastré
Onderwijstechnoloog,
DOO @ KU Leuven
Johan Willems
Multimedia productie
LIMEL @ KU Leuven
Mart Achten
Onderwijstechnoloog,
DOO @ KU Leuven

Wie zijn jullie? (per groep)
• Welke faculteit?
• Welke rol + context?
o Docent
o Ondersteuner
o …
• Ervaring met kennisclips?

Het medium leren kennen
KENNISCLIPS
• Wat is een kennisclip?
• Waarom kennisclips
gebruiken?
• Toepassingen van het gebruik
van kennisclips.

Het medium leren kennen
Wat is een kennisclip?
Een kennisclip is een korte video waarin
je bondig één specifiek onderwerp, een
bepaald begrip of een basisprincipe
uitlegt.
KENNISCLIPS
• Wat is een kennisclip?
• Waarom kennisclips
gebruiken?
• Toepassingen van het gebruik
van kennisclips.

Waarom gebruiken?
Efficiëntie: Je kan kennisclips gebruiken om
bijvoorbeeld veel voorkomende vragen te
beantwoorden zodat er meer tijd en ruimte
overblijft voor andere dingen, zoals individuele
ondersteuning.
Andere invulling contactmomenten: door
inhouden via kennisclips aan te bieden, kan je in
de contactmomenten de nadruk leggen op
interactiviteit en het dieper verwerken van deze
inhouden.
Ondersteuning van de doelgroep bij het
verwerken: deelnemers kunnen de kennisclips
steeds op hun eigen tempo raadplegen,
bijvoorbeeld bij het verwerken van moeilijke
inhouden.
Het medium leren kennen
KENNISCLIPS
• Wat is een kennisclip?
• Waarom kennisclips
gebruiken?
• Toepassingen van het gebruik
van kennisclips.

Toepassingen:
Ondersteunend (studie)materiaal en een collectie
van basiskennis: Je kan kennisclips gebruiken om
inhouden waarvoor vaak herhaling nodig is, uit te
leggen. Deze kennisclips kan je als een volledige
collectie online aanbieden. Studenten kunnen de
collectie permanent raadplegen als een soort
‘encyclopedie’. Je kan ook verschillen in voorkennis
bij heterogene studentengroepen weg werken.
Het medium leren kennen
KENNISCLIPS
• Wat is een kennisclip?
• Waarom kennisclips
gebruiken?
• Toepassingen van het gebruik
van kennisclips.

Toepassingen:
Demonstratie van een praktische vaardigheid: De
vaardighedenclip is een variant op de kennisclip. Het
kan hier gaan om een klinische vaardigheid of het
uitvoeren van een laboratoriumproef, die je
dan onder meer kan inzetten ter voorbereiding van
een practicum.
Het medium leren kennen
KENNISCLIPS
• Wat is een kennisclip?
• Waarom kennisclips
gebruiken?
• Toepassingen van het gebruik
van kennisclips.

Toepassingen:
Oefeningen modelleren: In een kennisclip kan je de
oplossing van een bepaald probleem of een oefening
modelleren. Dit soort kennisclips kan je inzetten om
aan een grote groep studenten tegelijk een
antwoord te bieden op vaak voorkomende
(individuele) vragen.
Het medium leren kennen
KENNISCLIPS
• Wat is een kennisclip?
• Waarom kennisclips
gebruiken?
• Toepassingen van het gebruik
van kennisclips.

Toepassingen:
Andere invulling van de les: Door kennisclips in te
zetten kunnen studenten zelfstandig leerinhouden
verwerken waardoor je het contactmoment kan
gebruiken voor verdieping, discussie, overblijvende
vragen, bijkomende opdrachten, etc. We spreken
dan van flipped classroom.
Zelfstudie: Voor het zelfstandig studeren van een
omvangrijker stuk leerstof kan je de studenten een
reeks van kennisclips aanbieden, al dan niet verrijkt
met (kijk)opdrachten, vragen en feedback, een
discussieforum etc. Je kan de kennisclips zelfs
aanbieden via adaptieve leerpaden: Hierbij krijgt de
student toegang tot verder studiemateriaal als hij/zij
aan bepaalde voorwaarden heeft voldaan.
Het medium leren kennen
KENNISCLIPS
• Wat is een kennisclip?
• Waarom kennisclips
gebruiken?
• Toepassingen van het gebruik
van kennisclips.

Toepassingen:
(Groeps)opdracht voor studenten: Je kan aan
studenten vragen een of meer kennisclip(s) te maken
over een inhoud. Wanneer studenten zelf aan de
slag gaan met leerinhouden, draagt dit bij tot een
diepere verwerking van deze inhouden. Je kan de
door studenten geproduceerde kennisclips
bijvoorbeeld gebruiken om een collectie basiskennis
in kennisclips op te bouwen.
Het medium leren kennen
KENNISCLIPS
• Wat is een kennisclip?
• Waarom kennisclips
gebruiken?
• Toepassingen van het gebruik
van kennisclips.

Kennisclips maken
KENNISCLIPS
• Voorbereiden van de
omgeving
• Voorbereiden van de inhoud
• Tips voor een goede opname
• Tips voor de nabewerking
• Kennisclips publiceren

Aan de slag!
Een screencast maken is eenvoudig.
Een goede voorbereiding blijft echter
van belang.
Stap 1: Voorbereiden van de omgeving
Stap 2: Voorbereiden van de inhoud
Stap 3: Tips voor een goede opname
Stap 4: Tips voor de nabewerking
Kennisclips maken
KENNISCLIPS
• Voorbereiden van de
omgeving
• Voorbereiden van de inhoud
• Tips voor een goede opname
• Tips voor de nabewerking
• Kennisclips publiceren

Kennisclips maken
KENNISCLIPS
• Voorbereiden van de
omgeving
• Voorbereiden van de inhoud
• Tips voor een goede opname
• Tips bij de nabewerking
• Kennisclips publiceren
VRAGEN:
http://www.kuleuven.be/onderwi
js/onderwijstechnologie/kenniscli
ps

Voorbereiden
van de omgeving
Audio: is het belangrijkste van de hele opname. Ga voor
de beste audio mogelijk (ingebouwd, headset of een
USB tafelmodel). Beheers het omgevingsgeluid (schakel
airco of andere stoorzenders uit).
Video: Stel de webcam correct in. Vermijd hierbij het
gebruik van computer of schermlicht. Je kunt het licht
zachter maken door een andere lichtbron in te
schakelen. Ontdoe je van “visueel lawaai” op je
bureaublad. Vermijd onnodige icoontjes, onnodige open
vensters, schakel windows updates uit, haal gevoelige
informatie weg ...
Houding: Zorg dat je comfortabel voor het scherm en
de microfoon zit en vermijd vooroverbuigen naar de
microfoon dichter bij het scherm tijdens de opname.
Vermijd dat de draad van je muis vervelend doet op de
desk en denk na waar je eventuele papieren zult hangen
– elk blad dat je omdraait wordt opgenomen!
Kennisclips maken
KENNISCLIPS
• Voorbereiden van de
omgeving
• Voorbereiden van de inhoud
• Tips voor een goede opname
• Tips voor de nabewerking
• Kennisclips publiceren

Voorbereiden
van de omgeving
Kennisclips maken
KENNISCLIPS
• Voorbereiden van de
omgeving
• Voorbereiden van de inhoud
• Tips voor een goede opname
• Tips voor de nabewerking
• Kennisclips publiceren

Voorbereiden
van de inhoud
Scenario: Een kennisclip is namelijk het beste kort en
to-the-point. Schrijf daarom het scenario uit. Dat kan
gedetailleerd, maar hoeft niet. Je wil wél een goede
structuur op voorhand bedenken.
Duur: Een ideale kennisclip duurt eigenlijk maximum
10 minuten. Een langere video wordt lastiger om
online te bekijken. Indien je veel wil vertellen is het
daarom beter om de video op te delen in kleinere
hoofdstukken of om tussenschermen te voorzien.
Routine: Doe een korte ‘walkthrough’ doorheen de
schermen zodat alles beschikbaar staat. Springen
van het ene scherm naar het andere bereid je best
voor.
Kennisclips maken
KENNISCLIPS
• Voorbereiden van de
omgeving
• Voorbereiden van de inhoud
• Tips voor een goede opname
• Tips voor de nabewerking
• Kennisclips publiceren

Structuur van een kennisclip:
Inleiding: Een welkomstwoord bij de start, samen
met het doel van de kennisclip zet meteen de juiste
toon.
Kern: Tijdens dit deel van de clip probeer je de
informatie over te brengen die nodig is om de
gewenste leeractiviteiten te stellen:
• Oefeningen, labo’s, practica, etc. (procedurele
kennis) – steeds van expliciet (“klik hier, daar en
daar”) naar impliciet (“maak … aan”)
• Concepten, theorieën en inhouden (declaratieve
kennis) – Gebruik van voorbeelden om te
vergelijken, gebruik powerpoint ter onder-
steuning, etc.
Slot: Aan het eind van de clip kan je naar ander
relevant materiaal of vervolgstappen refereren. “Wil
je meer weten, ga dan naar…”, “De volgende les is
…”, etc.
Kennisclips maken
KENNISCLIPS
• Voorbereiden van de
omgeving
• Voorbereiden van de inhoud
• Tips voor een goede opname
• Tips voor de nabewerking
• Kennisclips publiceren

Structuur van een kennisclip:
Inleiding: Een welkomstwoord bij de start, samen
met het doel van de kennisclip zet meteen de juiste
toon.
Kern: Tijdens dit deel van de clip probeer je de
informatie over te brengen die nodig is om de
gewenste leeractiviteiten te stellen:
• Oefeningen, labo’s, practica, etc. (procedurele
kennis) – steeds van expliciet (“klik hier, daar en
daar”) naar impliciet (“maak … aan”)
• Concepten, theorieën en inhouden (decleratieve
kennis) – Gebruik van voorbeelden om te
vergelijken, gebruik powerpoint ter onder-
steuning, etc.
Slot: Aan het eind van de clip kan je naar ander
relevant materiaal of vervolgstappen refereren. “Wil
je meer weten, ga dan naar…”, “De volgende les is
…”, etc.
Kennisclips maken
KENNISCLIPS
• Voorbereiden van de
omgeving
• Voorbereiden van de inhoud
• Tips voor een goede opname
• Tips voor de nabewerking
• Kennisclips publiceren

Voorbereiden
van de inhoud
Kennisclips maken
KENNISCLIPS
• Voorbereiden van de
omgeving
• Voorbereiden van de inhoud
• Tips voor een goede opname
• Tips voor de nabewerking
• Kennisclips publiceren

Tips voor een goede opname
Schermresolutie: Opname in een lage resolutie is
soms beter omdat de icoontjes, de muis etc. steeds
groter ogen. Probeer een paar instellingen uit indien
lage resolutie niet goed werkt, trek dan voldoende
tijd uit voor de nabewerking waarbij je vaak inzoomt
op belangrijke onderdelen.
Begeleiding: Zeg aan de kijker waar die naar moet
kijken. De muis helpt zeker, maar voorzie ook
accenten waar iets gebeurt (een kadertje, een pijl,
een kleur).
Muisbewegingen: Neem je hand weg van de muis
wanneer je een opname maakt. Beweeg de muis
enkel als je ook een actie onderneemt.
Kennisclips maken
KENNISCLIPS
• Voorbereiden van de
omgeving
• Voorbereiden van de inhoud
• Tips voor een goede opname
• Tips bij de nabewerking
• Kennisclips publiceren

Tips bij de nabewerking
Duur: Deel een lange screencast op in kortere
delen. Een reeks van kortere screencasts werkt beter
dan 1 lang stuk.
Knippen: Haal stukken weg die niet noodzakelijk zijn
en durf de opname kritisch te bewerken: als het
openen van Word tijdens een opname net iets te
lang duurt kun je die het beste weghalen.
Accenten: Ondersteun wat je zegt met een
tekstballon of toelichting (let op lettergrootte). Dit
verhoogt zeker de toegankelijkheid.
Overgangen: Een overgang tussen bepaalde ‘scenes’
kan heel goed werken, maar vermijd uiteraard elke
overdaad.
Kennisclips maken
KENNISCLIPS
• Voorbereiden van de
omgeving
• Voorbereiden van de inhoud
• Tips voor een goede opname
• Tips bij de nabewerking
• Kennisclips publiceren

Kennisclips publiceren
Kennisclips maken
KENNISCLIPS
• Voorbereiden van de
omgeving
• Voorbereiden van de inhoud
• Tips voor een goede opname
• Tips bij de nabewerking
• Kennisclips publiceren
Student

Kennisclips maken
KENNISCLIPS
• Voorbereiden van de
omgeving
• Voorbereiden van de inhoud
• Tips voor een goede opname
• Tips bij de nabewerking
• Kennisclips publiceren

Kennisclips maken
Zelf aan de slag!!
1. Maak een screencast
• Gebruik je eigen inhoud
2. Beschrijf de toepassing
• Waar zal je de kennisclip
inzetten?
• Op welke manier zal je de
kennisclip inzetten?
3. Post het resultaat op:
• https://www.facebook.com/gr
oups/236646876546454/
KENNISCLIPS
• Voorbereiden van de
omgeving
• Voorbereiden van de inhoud
• Tips voor een goede opname
• Tips bij de nabewerking
• Kennisclips publiceren

Kennisclips maken
KENNISCLIPS
• Voorbereiden van de
omgeving
• Voorbereiden van de inhoud
• Tips voor een goede opname
• Tips bij de nabewerking
• Kennisclips publiceren

Follow-up sessie

Kennisclips maken
Referenties
• Mayer, R. E. (2002). Multimedia learning.
Psychology of Learning and Motivation, 41, 85-
139.
• Mullamphy, D. A., Higgins, P., Belward, S., &
Ward, L. M. (2010). To screencast or not to
screencast. ANZIAM Journal, 51, C446-C460.
• Oud, J. (2009). Guidelines for effective online
instruction using multimedia screencasts.
Reference Services Review, 37(2), 164-177.
• Sugar, W., Brown, A., & Luterbach, K. (2010).
Examining the anatomy of a screencast:
Uncovering common elements and instructional
strategies. The International Review of Research
in Open and Distance Learning, 11(3), 1-20.
KENNISCLIPS
• Voorbereiden van de
omgeving
• Voorbereiden van de inhoud
• Tips voor een goede opname
• Tips bij de nabewerking
• Kennisclips publiceren

Hartelijk dank
voor jullie deelname
Ann Fastré
Stijn Van Laer
Dienst onderwijsprofessionalisering en ondersteuning, KU Leuven