Dokumen tersebut membahasikan konsep permintaan, penawaran dan keseimbangan pasaran. Ia menjelaskan hubungan antara harga dan kuantiti permintaan serta penawaran, dan bagaimana titik keseimbangan dicapai apabila permintaan sama dengan penawaran.

1. SPP 1023 PRINSIP EKONOMI
PN. SYAHIRA BINTI MD DESA
BAB 2
PERMINTAAN, PENAWARAN &
KESEIMBANGAN PASARAN

2. 2.1 PERMINTAAN
 Merujuk kepada kesanggupan, keinginan dan kemampuan pembeli atau
pengguna untuk membeli suatu kuantiti barang dan perkhidmatan pada suatu
tingkat harga dan jangka masa tertentu
 Hukum Permintaan menerangkan hubungan songsang / negatif antara
kuantiti diminta dengan tingkat harga
HARGA TINGGI PERMINTAAN KURANG
HARGA RENDAH PERMINTAAN TINGGI

3. 2.1 PERMINTAAN
 Hubungan songsang tersebut disebabkan oleh faktor-faktor tersebut:
 Barang Pengganti (Kesan Penggantian)
 Apabila harga sesuatu barang meningkat, barang pengganti akan tinggi
permintaannya kerana ia lebih murah. Jika barang tersebut murah,
permintaannya akan meningkat dan barang pengganti tidak akan dicari
 Pendapatan Benar (Kesan Pendapatan Benar)
 Apabila harga sesuatu barang menurun, pendapatan benar pengguna
akan bertambah iaitu kuasa beli pengguna akan meningkat dan
permintaan akan meningkat.
 Utiliti Sut Berkurangan
 Apabila penggunaan satu unit barang ditambah, tambahan kepuasan
atau utiliti sut pengguna akan merosot
 Untuk menggalakkan pertambahan penggunaan, penjual hendaklah
mengurangkan harga barang
 Maka apabila harga menurun, kuantiti diminta bertambah

4. 2.1 PERMINTAAN
 Keluk permintaan
 Merupakan satu keluk yang menunjukkan hubungan antara tingkat harga
sesuatu barang dengan kuantiti yang diminta
 Keluk permintaan menyambungkan setiap kombinasi harga dan kuantiti
diminta sesuatu barang
 Keluk permintaan mencerun ke bawah dari kiri ke kanan (cerun negatif)
 Hubungan antara harga barang dan kuantiti diminta adalah secara
songsang
 Apabila harga meningkat, kuantiti diminta akan jatuh. Apabila harga
menurun, kuantiti diminta akan meningkat

5. 2.1 PERMINTAAN
 Keluk permintaan
 Merupakan satu keluk yang menunjukkan hubungan antara tingkat harga
sesuatu barang dengan kuantiti yang diminta
 Keluk permintaan menyambungkan setiap kombinasi harga dan kuantiti
diminta sesuatu barang
 Keluk permintaan mencerun ke bawah dari kiri ke kanan (cerun negatif)
 Jadual permintaan menunjukkan hubungan antara harga sesuatu barang
dengan kuantiti yang diminta
KOMBINASI HARGA (RM)
KUANTITI
DIMINTA (UNIT)
A 5 3
B 4 5
C 3 7
D 2 9
E 1 11

6. 2.1 PERMINTAAN
 Keluk permintaan Barang X
1
2
3
4
5
2 4 6 8 10 12
Harga X
(Px)
Kuantiti X
(Unit)0
A
B
C
D
E

7. 2.1 PERMINTAAN
 Keluk permintaan
 Paksi menegak mewakili harga barang X dan paksi mendatar mewakili
kuantiti barang X yang diminta
 Keluk permintaan tersebut dihasilkan dengan menyambungkan setiap titik
kombinasi harga dan kuantiti diminta, iaitu titik A, B, C, D dan E
 Contohnya titik A menunjukkan kuantiti diminta bagi 3 unit barang X
pada harga RM5
• Fungsi / Persamaan Permintaan
 Adalah satu persamaan yang menunjukkan hubungan antara kuantiti
diminta (Q) dengan tingkat Harga (P)
 Fungsi permintaan terdapat terdiri dari 2 bentuk :
 Menggunakan harga (P) sebagai rumus
 Menggunakan kuantiti diminta (Q) sebagai rumus

8. 2.1 PERMINTAAN
 Menggunakan harga (P) sebagai rumus

 Contoh : P = 25 – ½ Q
 Menggunakan kuantiti diminta (Q) sebagai rumus
 Contoh : Q = 50 – 2P
P = c – dQ
c = Pemotong paksi kuantiti, iaitu nilai P apabila
kuantiti diminta (Q) adalah 0
d = kecerunan keluk permintaan
Q = a – bP
a = Pemotong paksi kuantiti, iaitu nilai Q
apabila harga P adalah 0
1/b = kecerunan keluk permintaan

9. 2.1 PERMINTAAN
 Hal ini bermakna kedua-dua fungsi permintaan tersebut adalah sama, iaitu
P = 25 – ½ Q sama dengan Q = 50 – 2P
Apabila P = 25 – ½ Q
½ Q = 25 – P
Q = 2(25 – P)
Q = 50 – 2P
Keluk permintaan Q = 50 – 2P ditunjukkan pada seperti di bawah
25
50
Harga
(P)
Kuantiti
(Q)
0

10. 2.1 PERMINTAAN
• Faktor-faktor yang mempengaruhi permintaan
 Harga barang itu sendiri
 Harga barang lain (barang pengganti, barang penggenap, barang tidak
berkaitan)
 Citarasa pengguna
 Pendapatan pengguna
 Jangkaan harga masa depan
 Saiz (jumlah) dan struktur penduduk
 Dasar kerajaan
 Agihan pendapatan
 Kadar faedah dan kemudahan kredit
 Musim

11. 2.2 PENAWARAN
• Merujuk kepada jumlah kuantiti barang atau perkhidmatan yang ditawarkan
oleh pengeluar atau firma pada satu tingkat harga dan satu jangka masa
tertentu
• Hukum penawaran menyatakan hubungan langsung / positif antara harga
barang tersebut dengan kuantiti ditawar.
• Keluk Penawaran
 Ialah keluk yang menunjukkan kuantiti barang yang sedia dikeluarkan
oleh firma pada pelbagai tingkat harga
 Keluk penawaran menyambungkan setiap kombinasi harga dan kuantiti
ditawarkan sesuatu barang
 Keluk penawaran mencerun ke atas dari kiri ke kanan (cerun positif)
HARGA TINGGI PENAWARAN TINGGI
HARGA RENDAH PENAWARAN RENDAH

12. 2.2 PENAWARAN
• Jadual Penawaran
 Berdasarkan jadual penawaran di bawah, semakin tinggi harga barang
semakin banyak kuantiti yang ditawarkan
KOMBINASI HARGA (RM)
KUANTITI
DITAWAR (UNIT)
A 1 3
B 2 5
C 3 7
D 4 9
E 5 11

13. 2.2 PENAWARAN
• Keluk Penawaran Barang X
1
2
3
4
5
2 4 6 8 10
Harga
(P)
Kuantiti
(Q)
12

14. 2.2 PENAWARAN
• Fungsi / Persamaan Penawaran
 Fungsi penawaran terdapat dalam 2 bentuk :
 Menggunakan harga (P) sebagai perkara rumus
 Menggunakan kuantiti ditawar (Q) sebagai rumus
 Menggunakan harga (P) sebagai rumus
 Menggunakan kuantiti ditawar (Q) sebagai rumus
P = c + dQ
c = Pemotong paksi harga, iaitu nilai P apabila
kuantiti ditawar (Q) adalah 0
d = kecerunan keluk penawaran
Q = n + mP
Q = Kuantiti ditawarkan
P = Tingkat harga
n = Pemotong paksi kuantiti, iaitu nilai Q
apabila harga (P) adalah 0. Nilai n mungkin
positif atau negati
1/m = Kecerunan Keluk Penawaran

15. 2.3 KESEIMBANGAN PASARAN
• Penentuan keseimbangan pasaran
 Keseimbangan pasaran merujuk kepada suatu keadaan apabila
permintaan sama dengan penawaran atau kuantiti diminta adalah sama
dengan kuantiti ditawarkan
 Lebihan penawaran berlaku apabila harga melebihi tingkat harga
keseimbangan pasaran. Kuantiti yang ditawarkan akan melebihi
kuantiti yang diminta
 Lebihan permintaan berlaku apabila harga kurang daripada tingkat
harga keseimbangan. Kuantiti diminta akan melebihi kuantiti yang
ditawarkan
PERMINTAAN = PENAWARAN
KUANTITI DIMINTA = KUANTITI DITAWAR
LEBIHAN PERMINTAAN = KUANTITI DIMINTA >
KUANTITI DITAWAR
LEBIHAN PENAWARAN = KUANTITI DITAWAR >
KUANTITI DIMINTA

16. 2.3 KESEIMBANGAN PASARAN
• Penentuan keseimbangan pasaran
 Jadual permintaan dan penawaran bagi Barang X
Harga
(RM)
Kuantiti
diminta
Kuantiti
ditawar
Situasi
pasaran
5 3 23 Lebihan
penawaran4 8 18
3 13 13
Keseimbang
an
2 18 8 Lebihan
permintaan1 23 3

17. 2.3 KESEIMBANGAN PASARAN
• Keluk keseimbangan pasaran
1
2
3
4
5
4 8 12 16 20
Harga
(P)
Kuantiti
(Q)
24
Titikkeseimbangan
pasaran
Lebihanpenawaran
Lebihanpermintaan
E

18. 2.3 KESEIMBANGAN PASARAN
• Keluk keseimbangan pasaran
 Keseimbangan pasaran berlaku pada titik E iaitu titik keseimbangan
pasaran. Pada titik ini, keseimbangan pasaran berlaku pada harga RM 3
dan 13 unit.
 Lebihan penawaran berlaku apabila harga lebih dari RM3 contohnya
pada harga RM4, kuantiti diminta adalah RM8 tetapi kuantiti ditawarkan
pula adalah 18 unit. Ini menyebabkan stok firma meningkat maka firma
akan mengurangkan pengeluaran.
 Lebihan permintaan pula berlaku apabila harga kurang dari RM3. Pada
harga RM2, kuantiti diminta adalah 18 unit tetapi hanya 8 unit
ditawarkan. Ini menyebabkan firma terpaksa menambahkan
pengeluarannya

19. 2.3 KESEIMBANGAN PASARAN
• Persamaan permintaan dan penawaran keseimbangan pasaran
 Diberikan fungsi permintaan Qd = 28 – 5P dan
fungsi penawaran Qs = -2 + 5P
Keseimbangan pasaran dicapai apabila
Qs = Qd
-2 + 5P = 28 – 5P
5P + 5P = 28 + 2
0P = 30
P = 30 / 10
P = 3
Gantikan P dalam persamaan
Qd = 28 – 5P Qs = -2 + 5P
= 28 – 5(3) = -2 + 5(3)
= 28 – 15 = -2 + 15
= 13 unit = 13 unit