1. PROCEDURA ADMINISTRATIVE
Llojet e procedures administrative
1.procedurat e pergjitheshme administrative.
2.procedurat e vecanata administrative
Procedurat pergjitheshme adminstrative perfeshin rregullat procedurale qe jane
te perbashketa per veprime dhe pune e nje numri te madh te organeve te
adminstrates sheterore entev dhe instucioneve tjera qe kaneautorizim publik ne
rast kur gjate zbatimit te dispozitave materiale juridike vendosin per te
derejtat ,obligimet dhe interesat juridike te qyteteareve dhe personave tjere fizik
dhe juridik.
Procedurat e vecanta administrative jane procedura ligjore nga percaktohen
vetem me akte ligjore sic jane procedurat e vecanta ne organet e
doganave,procedurat e vecanta administrative ne fushen e tatimeve ne pune e
kontrollit inspektues ,procedur administrative per marrejen e shtetesise.
Perndryshime procedurave e pergjitheshme administrative ne raporte me
proceduran e vecante administrative ka karakter plotesuese qe d.m.th se kjo
procedur zbatohet vetem atehere kur me ligji nuk eshte percaktuare procedur e
vecante administrative.
P-1. Nocioni i procesit administrative
Procedurat ndahen ne procedura gjyqesore dhe administrative.
Proceduren administrative e perbejne rregullat juridike me te cilat rregullohet
veprimi i detyrueshem i organeve te administrates kur ne ceshtjet administrative
vendoset per te drejtat dge detyrimet e personave fizik dhe juridik.
Qe nje pune administrative te jete ceshtje administrative duhet ti kete 3 cilesi:
1 )se eshte nxjerre nga organi administrative;
2) se eshte nxjerre ne ceshtjen e caktuar administrative;
3) se me te te vendoset per te drejten apo detyrimin e caktuar te pales.
Pervec ceshtjeve administrative, organet e administrates kryejne edhe veprime te shumta
administrative. Me keto veprime nenkuptohen mbajtja e evidencave te ndryshme dhe
leshimi i certifikatave dhe te dokumenteve te tjera nga librat amze te te lindurve,
kurorezuarve, te vdejurve, etj.
Dallimi mes ceshtjeve adsministrative dhe veprimeve administrative eshte se me veprime
administrative personi nuk fiton te drejta apo detyrime te caktuara.
P-2. Parimet e procedures administrative
1.Parimi i ligjshmerise – ky parim ne proceduren administrative sigurohet me ane te
ankimit dhe te padise si dhe me mjetet e jashtezakonshme juridike.
2. Parimi i mbrojtjes se te drejtave te qytetareve dhe mbrojtja e interesit publik –qe
paleve tu bejne te mundur qe sa me lehte te mbrojne dhe realizojne te drejtat e tyre , te
mos jete ne dem te te drejtave dhe personave te tjere e as ne kundershtim me ligjin.
3. Parimi i efektivitetit – Ky parim obligon organet e administrates dhe institucionet e
tjera qe ceshtjet administrative ti vendos me sukses dhe shpejte.
4. Parimi i se vertetes materiale –Sipas ketij parimi, me rastin e vendosjes organi duhet
qe te vertetoj faktet te cilat jane me rendesi per marrjen e vendimit . Shmangja nga ky
parim mund te paraqitet ne dy raste: kur organi vendos sipas procesit te shkurter
drejtperdrejte dhe rasti i dyte eshte kur kemi te bejme me nderrmarjen e masave urgjente
te cilat nuk mund te shtyhen.
1
2. 5. Parimi i degjimit te paleve- Ky parim ka te beje me ate se organi administrative, para
marrjes se vendimit e njofton palen me te gjitha faktet dhe rrethanat e rendesishme ne
menyre qe pala te mund te deklarohet ne lidhje me to. Kjo realizohet me rastin e ftuarjes
se pales ne séance, dhe ate pala duhet te ftohet me kohe, ne menyre qe ai te mund te
pregaditet per séance. Me se paku ky afat per pergatitje eshte tete dite
6. Parimi i cmuarjes se lire te provave – ky parim do te thote se personi zyrtar eshte i
lire qe sipas bindjes se vete te beje cmuarjne e provave dhe te vendos se cilat fakte do ti
marre si te provuara. Personi zyrtar nuk eshte i obliguar qe te pranoj si prove te plote
deklaraten e deshmitarit. Mirepo organi eshte i detyruar qe te pranoj dokumentin publike
si prove deri sa personi i kundert te verteton te kunderten.
7. Parimi i pavaresise ne marrjen e vendimeve – Sipas ketij parimi organi zyrtar eshte i
lire ne marrjen e vendimeve, por ai kete duhet ta beje ne pajtim me ligjin. Sipas ketij
parimi, personi zyrtar nuk guxon te marre udhezime nga askush per nxjerrjen e vendimit.
8. Parimi i se drejtes per ankim – Sipas ketij parimi, ankimi nuk mund te behet kunder
vendimit te organit te shkalles se pare mbi te cilin nuk ka organ te shkalles se dyte,
pervec kur kjo nuk eshte parapa me ligj. Qe te mund te behet ankimi, duhet te ekzistoj
vendimi i shkalles i pare, pervec nese nuk eshte fjala per heshtje administrative ( kur
organi administrative nuk i pergjigjet kerkeses se pales ne afatin prej 30 ditesh).
9. Parimi i plotefuqishmerise se vendimit – Sipas ketij parimi i plotefuqishem eshte ai
vendimkunder te cilit nuk mund te behet ankim as te ngritet kontesti administrative
(vendimi i formes se prere) e me te cilin pala ka fituar te drejta te caktuara.
10. Parimi i ekonomizimit te procesit – Sipas ketij parimi procesi duhet te zhvillohet
shpejte dhe me sa me pak shpenzime, duke mos humbur kohe. Mirepo aplikimi i ketij
parimi nuk ben te jete ne dem te realizimit te procesit dhe ne dem te se vertetes materiale.
Ky parim perfshin edhe dy parime te jrea ne vete; parimin e kursimit dhe ate te
shpejtesise.
11. Parimi per detyrimin e ofrimit te ndihmes pales se painformuar – Organi i cili e
zhvillon procesin duhet te kujdeset qe pala me rastin e realizimit te te drejtave te mos
pesoj dem per shkak te mosinformimit apo te mosditurise. Ky parim me teper ka te beje
me organizimin e mire dhe te pajisur te zyrave te pranimit dhe zyrave te vendit si dhe te
zyrave pritese e atyrete ndihmes juridike.
12. Parimi i perdorimit te gjuheve dhe te alfabeteve – Sipas ketij parimi te gjitha
paleve u garantohet e drejta qe te perdorin gjuhen e vet. Nese procesi nuk zhvillohet ne
gjuhen e plaes, organi administrative eshrte i detyruar qe pales t’ia beje te mundur
percjelljen e procesit ne gjuhen e vete amtare dhe kjo gje shenohet ne procesverbal. Palet
pra ne keso raste mund ta ndjekin procesin permes interpretit.
13. Perdorimi i shprehjes “organ” – Sipas ketij parimi me shprehjen organ kuptojme
organin i cili zhvillon proceduren administrative apo i cili zgjedh ceshtjet administrative,.
Organe te tilla jane organet shteterore dhe organizatat e bashkesise veteqeverisese, pervec
nese me ligj nuk eshte caktuar ndryshe
P-3. Kompetenca ne procesin administrative
Kompetence eshte autorizimi i organeve per vendosje te ceshtjeve te caktuara
juridike. Dallojme tri lloje te kompetencave: 1) lendore; 2) tokesore; dhe 3)
funksionale.
Kompetenca lendore – Sipas eksaj kompetence organet administrative jane te obliguara
te zgjedhin nje ceshtje ne baze te natyres e materies se asaj ceshtje administrative, per
vendosje ne ceshtjet administrative ne shkalle te pare jane kompetent organet komunale
te administrates, nese me ligj nuk eshte caktuar kompetenca e organeve te tjera.
2
3. Kompetenca tokesore – Kjo kompetence caktohet sipas territorit te veprimit te organit.
Pra ne caktimin e kompetences tokesore eshte vendimtar momenti territorial, e jo lloji
apo natyra e punes. Kompetencen territoriale e kane te gjitha organet,ne ceshtjet qe kane
te bejne me paluejtshmerine, kompetenca tokesore caktohet sipas vendit ku gjendet sendi.
Per ceshtjet qe kane te bejne me veprimtarine e ndonje organi, kompetenca tokesore
caktohet sipas vendit ku gjindet selia e arij organi. Ne ceshtjet qe kane te bejne me
veprimtarine profesionale, caktohet sipas vendit ku kryhet veprimtaria. Ne ceshtjet e tjera
sipasvednbanimit te pales.
Kompetenca funksionale – konsiderohet si nje nenlloj i kompetences lendore, sepse kjo
kompetence ndihmon qe saktesisht te percaktohet se cilit organ qe ka kompetence lendore
i eshte dhene ne kompetence vendosja e ceshtjes konkrete.
Percaktimi i kompetences – Kompetenca lendore ne procein administrative caktohet me
dispozita, me se shpeshti me ligjet te cilat rregullojne materien e caktuar administrative.
Kompetenca tokesore- caktohet me dispozita mbi ndarjen politico territoriale te
komunave si dhe me dispozita mbi punen e disa organeve, cdo organi administrative i
eshte lene ne detyre qe gjate tere procesit te kujdeset per kompetencen lendore dhe ate
tokesore.Nese organi konstaton se nuk eshte kompetent, atehere duhet qe parashtresen e
pales t’ia dergoj organit kompetent pa shtyerje dhe per kete ta informoj palen.
Kompetenca e presupozuar (presumptive) –
Kufizimi hapsinor i kompetences - Kompetenca lendore e organit administrative eshte e
kufizuar mbrenda kufijve te saj. Mirepo ka raste kur veprimi zyrtar duhet te kryhet jashte
kufijve te rajonit te organit. Ne raste te tilla organi administrative i cili e kryen veprimin
duhet qe ta lajmeroj organin tjeter ne rajonin e te cilit do ta nderrmare ate veprim.
Bartja dhe marrja e kompetences – Dispozitat per kompetencen jane te natyres
detyruese (ius cognes) dhe duhet te respektohen nga organet administrative dhe
pjesemarresit e tjere ne process. Pora asnje organ nuk mund t’ia merr kompetencen
organit tjeter, pervec ne rastet kur eshte parapa me ligj. Nese me ligj eshte parapa se
kompetencen duhet ta marre organi tjeter, atehere e kemi rastin e marrjes se kompetences
nga nje organ ne dobi te organit tjeter. Edhe bartja e kompetences nga njeri organ ne
tjetrin eshte i lejuarvetem ne baze te autorizimit ligjor. Ne baze te ligjit, organi competent
per vendosje mundet te lus organin tjeter qe ne vend te tij te nderrmare disa veprime dhe
kjo ne ligj eshte perpunuar si ndihme juridike.
Konflikt kompetencash – Ne parktike ndodh qe qe me teper organe konsiderojne se jane
kompetente per vendosje te nje ceshtje administrative , apo qe asnje organ nuk deshiron
te pranoj kompetencen per ceshtjen konkrete. Ne keto raste kemi te bejme me konflikt
kompetencash.
Kemi dy lloje te kompetencave: positive – kur dy organe konsiderojne se jane
kompetente; dhe negative – kur dy a po me shume organe refuzojne te vendosin per
ceshtjen administrative.
3