"Otwartość w nauce i edukacji" - prezentacja do wystąpienia wygłoszonego podczas konferencji "Polska otwarta" (Warszawa, 1 marca 2010). "Openness in science and education" - slides for a talk given during the "Open Poland" conference (Warsaw, 1st March 2010).

1. Otwartość w
nauce i edukacji
Dr Alek Tarkowski
ICM UW / Creative Commons Polska
ZDS PRM

5. Otwartość?

6. Dostępność
treści

7. Swobody
użytkowników

8. (z pomocą
technologii
cyfrowych)

9. Nauka i edukacja
• wielowieczna tradycja
współpracy naukowej
• „kaganek oświaty” -
edukacja jako dzielenie
się

10. Źródło
finansowania
•publicznie finansowane
badania i szkolnictwo

11. Jak bardzo otwarte?
• spektrum otwartości
• stopniowy proces udostępniania
• różne stopnie otwartości optymalne w
różnych sytuacjach, dla różnych
środowisk
• ...ale, otwartość mocna i słaba

12. Stopnie otwartości
Melanie Dulong de Rosnay
• otwartość ekonomiczna –
dostępne za darmo
• otwartość techniczna –
efektywne wykorzystanie przez
ludzi oraz maszyny
• otwartość prawna – swoboda
wykorzystania, brak praw
zastrzeżonych

13. Stopnie otwartości
• Brak dostępu online / wszelkie
prawa zastrzeżone
• Otwarty dostęp
• Pewne prawa zastrzeżone
• Brak praw zastrzeżonych

14. Nauka i edukacja cyfrowa
• szeroka dystrybucja – zatarcie
tradycyjnych granic instytucji
• aktorzy inni niż aktorzy rynkowi i
instytucje publiczne
• „sieci społeczne oparte na dzieleniu
się” (social sharing)
• cele nierynkowe – dostępność
• działania z pominięciem tradycyjnych
pośredników („fast track”
• Wikipedia.

15. Otwarta nauka
• Open Access – otwarty dostęp do
opublikowanych artykułów naukowych
• Przejrzystość procesu naukowego
• Większa „widoczność”: cytowalność,
reputacja
• Efektywność pracy naukowej,
prędkość wymiany informacji

16. Otwarta edukacja
• Otwarte zasoby edukacyjne
• Zlikwidowanie szarej strefy, na której
obecnie opiera się proces edukacyjny
• Otwarte treści umożliwiają
współtworzenia i zaangażowanie
• Największy zasób edukacyjny w
Polsce?

18. Po co nam
otwartość?
Pisanie równie
ważne dla kultury, co
czytanie.

19. Po co nam
otwartość?
Wyrównywanie
szans
(edukacyjnych).

20. Po co nam
otwartość?
„Nie wiemy do końca, co z tym
zrobić, ale mamy za to
pewność, że coś jest na
rzeczy, więc chcemy podzielić
się z innymi i zobaczyć, co oni
potrafią z tym zrobić”

21. Rachunek zysków i
strat
należy przełamać
niepewność wobec
otwartości (spuścizna
poprzedniej epoki?)

22. Najczęstszy
zarzut?
Wywłaszczenie
autorów z ich praw.

23. Podstawowa
zasada otwartych
modeli
Poszanowanie praw
twórców

24. Jak to osiągnąć?

25. Regulacja na rzecz
otwartości
•dobrowolne modele
uzupełniające regulację
ustawową, oparte na
licencjonowaniu - np.
Creative Commons

26. Alternatywna
regulacja
W pewnych sytuacjach
zasada „pewne prawa
zastrzeżone” (stosowana
automatycznie)
uniemożliwia
maksymalizację zysków.

27. “nowe modele [...] choć
niepozbawiające znaczenia
przepisów prawa autorskiego,
wpłyną na ich modyfikację i
interpretację. Chodzi tu o
zmiany łagodzące rygoryzm
ochrony interesów twórców i
producentów”
prof. prof. Janusz Barta i
Ryszard Markiewicz

28. Polska otwarta
• pierwsze kroki
• raport „Polska cyfrowa”

29. Dziękuję.