สไลด์ประกอบการบรรยาย "โรงเรียนพ(ล)บค่ำ" ปีที่ 1 ชั้นเรียนที่ 2 ตอน free speech vs. hate speech 23.3.12

1. Free Speech vs. Hate Speech
โสรัจจ์ หงศ์ลดารมภ์
ภาควิชาปรัชญา คณะอักษรศาสตร์
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

2. โครงร่าง
• Hate speech คืออะไร
• ขัดแย้งกับ “เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น”
(Freedom of expression) หรือไม่ อย่างไร
• ทรรศนะของนักปรัชญาบางคนต่อเรื่องเหล่านี้
• Hate speech กับ free speech ในสังคมไทย
• เรื่องเหล่านีกับ “คุณค่าดั้งเดิม” ของสังคมไทย
้
• ในการพูดนี้เราจะเน้นที่ปรัชญามากกว่ากฎหมาย

3. Free speech - เสรีภาพในการพูดการแสดง
ความคิดเห็น
• เป็นสิ่งจำาเป็นยิ่งในระบอบประชาธิปไตย
• รวมไปถึงการแสดงออกในด้านต่างๆ ไม่ใช่คำาพูดอย่างเดียว
• จำาเป็นเพราะว่าถ้าไม่มีจะเท่ากับการบังคับขู่เข็ญให้ทุกคนคิดและ
เชื่อแบบเดียวกันหมด --> cyborgs!
• นอกจากนี้ การประกันเสรีภาพนี้ ยังเป็นประโยชน์ในการเปิดโอกาส
ให้แนวคิดต่างๆเกิดขึ้นมาและไหลเวียนได้อย่างเสรี เป็น "ตลาด
ความคิดเสรี"

4. John Stuart Mill

6. เหตุใดเสรีภาพในการแสดงความคิด
เห็นจึงเป็นสิ่งจำาเป็น
• เสรีภาพนีเป็นหลักพื้นฐานของเสรีภาพในฐานะที่
้
เราเป็นมนุษย์
• รวมถึงเสรีภาพในการ “แสดง” ความคิดเห็น
ทัศนคติในด้านต่างๆ และเสรีภาพในการรับรู้ข้อมูล
ข่าวสารจากส่วนอื่นๆของสังคม
• นอกจากนี้การมีเสรีภาพนียังเป็นสิ่งจำาเป็นที่สมาชิก
้
ของสังคมจะได้เข้าถึงความจริง และ ความรู้ ที่มี
ประโยชน์ต่อชีวิตในด้านต่างๆ

7. เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น
• มีหลายฝ่ายเชือว่าเสรีภาพในการพูดไม่ควรถูกปิด
่
กั้นด้วยวิธการใดๆเลย เพราะเชือว่า “คำาพูดไม่อาจ
ี ่
ทำาร้ายใครได้”
– “ถ้าคุณไม่อยากฟังใครพูด ก็หมุนคลืนไปที่อนสิ”
่ ื่
• ที่คิดอย่างนี้ก็เพราะเชือว่า การพูดสามารถพูดได้
่
ในสุญญากาศที่ปราศจากบริบทใดๆ (paper)
• เรารู้ได้อย่างไรว่าเมื่อไหร่การพูดจะเป็นการ
ทำาร้าย?
• ถ้าจะปิดกั้นเสรีภาพนี้ จะไม่เป็นการเปิดประตูไปสู่
censorship หรือ?

8. เหตุผลในการจำากัดเสรีภาพนี้
• เนืองจากเสรีภาพในการพูดแสดงความคิดเห็นเป็น
่
เสรีภาพพืนฐาน การจำากัดเสรีภาพนีจึงต้อง
้ ้
ระมัดระวังอย่างยิ่ง และต้องมีเหตุผลเพียงพอใน
การทำาเช่นนี้เสมอ
• โดยทั่วไปการจำากัดเสรีภาพนี้จะกระทำากันเมื่อเกิด
เหตุการณ์ “hate speech”

9. Hate Speech
• In a narrow sense, hate speech is symbolic
representation that expresses, hatred, contempt,
or disregard for another person or group of
persons. The use of deeply insulting racial or
ethnic epithets is an example of such hate speech
(Vallentyne).

10. Hate Speech
• In a broader sense, hate speech also includes the
symbolic representation of views are deeply
offensive to others. The expression of the view
that women are morally inferior to (or less
intelligent than) men is example of hate speech in
the broader sense (Vallentyne).

11. Hate Speech - คำาพูดดูหมิน เหยียดหยาม
่
ศักดิศรีของความเป็นมนุษย์
์
• ในโลกตะวันตก เรื่องนี้เป็นเรื่องใหญ่มาก
• ตัวอย่าง "All niggers are idiots whose nature is to be ruled by
white people."
• "Asian women are sluts."
• "Kill all the faggots!!"
• ในสังคมไทย เราก็มีการใช้คำาหยาบเพือดูหมิ่นเหยียดหยามกัน
่
มากมาย
• ตัวอย่าง "ทุกคนที่เลือกพรรคเพื่อไทยเป็นคนโง่ ไม่จงรักภักดี"
• Wikipedia: "Hate speech is, ... , any communication that
disparages a person or a group on the basis of some
characteristic such as race, gender, ethnicity, nationality,
religion, sexual orientation, or other characteristic."

12. • ในบริบทของโลกตะวันตก เรื่องชาติพันธุ์ สีผิว
รสนิยมทางเพศ เป็นเรื่องใหญ่มาก ใครมาพูดดูถูก
คนอื่นด้วยเรื่องเหล่านี้จะกลายเป็นเรื่องใหญ่ทันที
• แต่เรื่องพวกนี้ไม่ใช่ประเด็นหลักในสังคมไทย
– ด่าคนๆนึงว่า “ไอ้กะเทย” หรือ “ไอ้ตด” หรือ “ขันที”
ุ๊
คนจะไม่คิดว่าเป็นการเหมารวมคนชอบเพศเดียวกัน
และเป็นการเหยียดหยามคนกลุมนี้ แต่จะมองว่า
่
เป็นการด่าเฉพาะตัวบุคคลมากกว่า
– จริงๆแล้วก็เป็นการเหมารวมทั้งกลุ่มเหมือนกัน แต่คน
ไทยยังไม่คอยมีสำานึกเรื่องนี้มากเท่าคนตะวันตก หรือ
่
ว่าคนไทยเฉยๆกับเรื่องนี้เพราะไม่เห็นเป็นเรื่องผิด

13. Hate Speech กับสังคมไทย
• ในทางตรงกันข้าม คนไทยจะถือมากเกี่ยวกับเรื่อง
“หน้าตา” ของตัวเอง หรือตำาแหน่งแห่งที่ของตัว
เองในสังคมไทย ถ้ามีใครทำาให้ตำาแหน่งที่ว่านี้
ตกลงมา จะไม่มีใครยอม
• แต่ถ้าเป็นการเหมารวมทั้งกลุ่ม ดูจะไม่ค่อยเป็น
ประเด็นมากนัก
• สมัยก่อนมีการดูถูกคนจีน เช่นพูดว่า “ไอ้เจ๊ก”
“โฮ้ย ร้านนี้มีแต่เจ็ก ล้งเล้งขากถุยเต็มไปหมด
อิฉันทนไม่ดาาาย” เป็น hate speech แน่นอน แต่
้
เดียวนี้หาคนพูดแบบนี้นอยลงไปเยอะ มีแต่คน
๋ ้

16. ลักษณะสำาคัญ: เป็นการจัดกลุมคน
่
เป็นพวกๆ แล้วบอกว่าพวกนี้เลว
อย่างนั้นอย่างนี้ เพียงเพราะอยู่ใน
พวกนี้เอง

17. ปัญหาก็คือว่าเมื่อมี free speech ก็
มีพวกที่ใช้เสรีภาพนี้สร้าง hate
speech ขึ้นมา!

18. Free speech กับ hate speech
ในการเมืองไทย

21. Yingluck, ... Ying-suck,...
Ying-fuck

24. • พวกนี้ไม่ค่อยเข้าข่าย hate speech อย่างที่ปรากฏ
ในทัศนคติของนักวิชาการตะวันตก เพราะการล้อ
เลียนนักการเมืองเป็นเรื่องปกติธรรมดาของ
เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น
• แต่ถ้ามีการจัดกลุ่มนักการเมืองบางพวก ตาม
ศาสนาของเขา เช่นเรียกนักการเมืองมุสลิมว่า “ไอ้
แขกชัวขายชาติ” แบบนีเป็นแน่นอน!
่ ้

25. ปัญหาเฉพาะของไทย
• ปัญหาเฉพาะของสังคมไทยน่าจะเป็นว่า มีการใช้
เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นกันจนเลยเถิด
• ตัวอย่างที่ชัดที่สด – ASTV กับเครือผู้จัดการ
ุ
• กลายสภาพไปเป็น propaganda machine เต็มรูป
แบบ
• สมัยปี 2519 ก็มีดาวสยามกับวิทยุยานเกราะ แต่
เดียวนี้พฒนาไปกว่านันมาก
๋ ั ้
• เรื่องพวกนี้ไม่เกี่ยวกับ hate speech โดยตรง แต่
เป็นเรื่องของ freedom of speech กับขอบเขตของ
มัน

26. • ถ้าเป็นการปลุกปั่น ปลุกระดม เพื่อก่อความรุนแรง
อย่างนีรัฐมีความชอบธรรมที่จะไปปิดกั้น
้
• เสนอความคิดได้วา ทักษิณเลวยังไง แต่ไม่ใช่ปลุก
่
ระดมสร้างความเกลียดชังตลอดเวลา
• ไม่เห็นด้วยกับฝ่ายที่บอกว่า คุณไม่อยากดู ASTV
หรือสื่อปลุกปั่นช่องอื่นๆ ก็หมุนไปช่องอื่นสิ การที่
สังคมยอมให้มีสื่อปลุกปั่นด้วยความเท็จแบบนี้
แสดงว่าสังคมเห็นว่าพวกนี้สำาคัญกว่าฝ่ายที่โดน
โจมตี
• เหมือนกับมีคนอ้างว่าตัวเองมีเสรีภาพ ก็เลยเที่ยว
ไปไล่ชกคนที่ตัวเองไม่เห็นด้วย เรื่องแบบนีอ้าง
้

27. Hate speech กับ lese-majeste
• ก็ไม่เหมือนกันอีก อย่างแรกเป็นการทำาร้ายด้วยคำา
พูด อย่างหลังเป็นการทำาให้สถาบันกษัตริย์เสือม่
เสียเกียรติยศ
• ขอบเขตของ LM กว้างกว่า HS มาก คนฝ่าฝืน
LM ไม่จำาเป็นต้องจัดกษัตริย์ไว้ในกลุ่มอะไร แค่
พูดในทำานองที่ทำาให้กษัตริย์เสือมพระเกียรติก็โดน
่
แล้ว
• ในหลายประเทศที่เปลี่ยนจากระบอบสมบูรณาญา
มาเป็นกษัตริย์ใต้รัฐธรรมนูญ ความเข้มงวดของ
การบังคับใช้กฎหมาย LM ในประเทศเหล่านันก็ลด ้