1.  είναι φωνηεντόληκτα ρήματα με χαρακτήρα α, ε, ο που
συναιρούν το φωνήεν αυτό με το ακόλουθο φωνήεν των
καταλήξεων (του λύω, λύομαι) στον ΕΝΕΣΤΩΤΑ και τον
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΣΥΝΗΡΗΜΕΝΑ ΡΗΜΑΤΑ ΣΕ -άω
 Διακρίνονται σε τρεις τάξεις: σε –άω, -ῶ (τιμάω, -ῶ)
σε –έω, -ῶ (ποιέω, -ῶ)
σε –όω, -ῶ (δηλόω, -ῶ)
ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΩΝ ΣΥΝΗΡΗΜΕΝΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ
- αω, -ῶ
ἀγαπῶ
αἰτιῶμαι
ἀπαντῶ
δρῶ
ἐῶ
ἐρωτῶ
ἡττῶμαι
νικῶ
ὁρῶ
προσδοκῶ
σιωπῶ
τελευτῶ
τιμῶ
τολμῶ
φοιτῶ
διψῶ*
ζῶ*
πεινῶ*
χρῶμαι*
- έω, -ῶ
ἀγανακτῶ
ἀγνοῶ
ἀδικῶ
αἱρῶ
αἰτῶ
ἀκολουθῶ
ἀμελῶ
ἀπειλῶ
ἀπολογοῦμαι
ἀπορῶ
ἀρκῶ
ἀρνοῦμαι
ἀσεβῶ
ἀσκῶ
ἀτυχῶ
ἀφικνοῦμαι
βοηθῶ
δοκῶ
ἐγχειρῶ
ἐνθυμοῦμαι
ἐπιθυμῶ
ἐπιμελοῦμαι
εὐτυχῶ
ζητῶ
ἡγοῦμαι
καλῶ
κατηγορῶ
κινῶ
κρατῶ
μαρτυρῶ
μιμοῦμαι
νομοθετῶ
νοῶ
οἰκῶ
- όω, ῶ
ὁμιλῶ
ὁμολογῶ
ποθῶ
ποιῶ
πολεμῶ
πολιορκῶ
πονῶ
σκοπῶ
συμμαχῶ
τελῶ
τηρῶ
τιμωρῶ
ὑμνῶ
ὑπηρετῶ
φοβοῦμαι
ὠφελῶ
ἀλλοιῶ
ἀναλῶ
ἀξιῶ
βεβαιῶ
βιῶ
δηλῶ
δῃῶ
δικαιῶ
δουλῶ
ἐλαττῶ
ἐλευθερῶ
ἐναντιοῦμαι
ἐπανορθῶ
ἐρημῶ
ζηλῶ
ζημιῶ
καρποῦμαι
περαιῶ
πληρῶ
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
 τα ρήματα σε – έω, -ῶ είναι τα
περισσότερα.
 ορισμένα συνηρημένα σε – έω , ῶ έχουν μετατραπεί στα νέα
ελληνικά σε –άω, -ῶ
πχ βοηθέω, -ῶ > βοηθάω
 τα συνηρημένα σε – όω, -ῶ στα
νέα ελληνικά σχηματίζουν ρήματα
σε - ώνω
πχ ἀξιόω, -ῶ> αξιώνω
δηλόω, -ῶ> δηλώνω
Να παρατηρήσεις τα ρήματα σε -όω, -ῶ
στον διπλανό πίνακα και να σχηματίσεις
τους νεοελληνικούς τους τύπους (όπου
είναι δυνατόν)

2. ΣΥΝΗΡΗΜΕΝΑ ΣΕ – άω, - ῶ
Οι βασικές συναιρέσεις των συνηρημένων
ρημάτων σε –άω, -ω είναι οι εξής:
α+ ε/ η
α
α+ ο/ ου/ ω
Με βάση τις προηγούμενες συναιρέσεις, συμπλήρωσε
αυτές που ακολουθούν:
ω
α+ ει/ ῃ
α+ οι
Σχημάτισε τις παρακάτω συναιρέσεις:
ἀγαπά –εις:
ἀπαντά – ομεν:
ἐρωτά – ουσιν:
ἐά – ονται:
κυβερνά – εσθε:
νικά – ει/ ῃ:
αἰτιά – ηται:
τιμά – ωνται:
τολμά – ησθε:
μελετά – οιμι:
μηχανά – οιο:
σιγά – οιεν:
ὅρα – ε:
σιωπά – ετε:
ἡττά – ου:
δαπανα – έτω:
γελά – εσθε:
ἀκροα – έσθων:

3. Να σχηματίσεις όλες τις εγκλίσεις του Ενεστώτα ενεργητικής φωνής του ρήματος ὁράω, -ῶ
ΟΡΙΣΤΙΚΗ
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
ΕΥΚΤΙΚΗ
ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
-
ὁρά – ω
ὁρά –
ὁρά –
και ὁρῴην
ὁρά – εις
ὁρά –
ὁρά –
και ὁρῴης
ὅρα –
ὁρά – ει
ὁρά –
ὁρά –
και ὁρῴη
ὁρα –
ὁρά – ομεν
ὁρά –
ὁρά –
ὁρά – ετε
ὁρά –
ὁρά –
ὁρά –
ὁρά – ουσι(ν)
ὁρά –
ὁρά -
ὁρα –
-
Αφού παρατηρήσεις τον παραπάνω πίνακα, να
απαντήσεις στις εξής ερωτήσεις;
Ποιο είναι το χαρακτηριστικό
γράμμα της ευκτικής;
Ποιες εγκλίσεις έχουν
τις ίδιες καταλήξεις;
και

4. Να σχηματίσεις όλες τις εγκλίσεις του Ενεστώτα της μέσης φωνής του ρήματος ὁράω, -ῶ
ΟΡΙΣΤΙΚΗ
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
ΕΥΚΤΙΚΗ
ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
ὁρά – ομαι
ὁρά –
ὁρα –
-
ὁρά – ει/ ῃ
ὁρά –
ὁρά –
ὁρά–
ὁρά – εται
ὁρά –
ὁρά –
ὁρα –
ὁρα – όμεθα
ὁρα –
ὁρα –
-
ὁρά – εσθε
ὁρά –
ὁρά –
ὁρά –
ὁρά – ονται
ὁρά –
ὁρά –
ὁρα –
Παρατήρησε τους δύο πίνακες της ενεργητικής και της μέσης φωνής.
Απάντησε στις εξής ερωτήσεις σχετικά με τον τονισμό.
Τόνισε τους παρακάτω τύπους
τιμά –ω
τιμω
τιμα – όντων
τιμωντων
Μπορείς να καταλήξεις σε έναν πρακτικό
κανόνα για το πότε η συνηρημένη
συλλαβή παίρνει περισπωμένη;
Τι τόνο παίρνει
η συνηρημένη
συλλαβή;
Έργο του Κώστα Τσόκλη

5. ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
ΕΝΕΣΤΩΤΑ
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ
τιμά – εν
(και όχι τιμά – ειν)
ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
ΕΝΕΣΤΩΤΑ
ΜΕΣΗΣ ΦΩΝΗΣ
τιμά – εσθαι
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ
ΦΩΝΗΣ
ΜΕΤΟΧΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ
τιμά- ων
τιμά – ουσα
τιμά - ον
ΜΕΤΟΧΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ
ΜΕΣΗΣ ΦΩΝΗΣ
τιμα- όμενος
τιμα – ομενη
τιμα - όμενον
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΜΕΣΗΣ ΦΩΝΗΣ
ἐ – τίμα – ον
ἐ – τιμα – όμην
ἐ – τίμα – ες
ἐ – τιμά – ου
ἐ – τίμα – ε
ἐ – τιμά – ετο
ἐ – τιμά – ομεν
ἐ – τιμα – όμεθα
ἐ – τιμά – ετε
ἐ – τιμά – εσθε
ἐ – τίμα - ον
ἐ – τιμά - οντο

6. Τα συνηρημένα ρήματα
ζήω, -ῶ
πεινήω, -ῶ
διψήω, -ῶ
χρήομαι, - ῶμαι
έχουν χαρακτήρα η και όχι α.
Αυτό σημαίνει ότι έχουν η/ῃ
όπου τα ρήματα σε άω έχουν
α/ᾳ.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
1. στην ευκτική των ρημάτων
ζήω, -ῶ, διψήω, -ῶ και
πεινήω, -ῶ
χρησιμοποιούνται οι
αιολικοί τύποι.
2. η προστακτική του ζήω, -ῶ
σχηματίζεται μόνο για το β’
και γ’ ενικό.
Να σχηματίσεις όλες τις εγκλίσεις του Ενεστώτα του ρήματος ζήω, -ῶ
ΟΡΙΣΤΙΚΗ
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
ΕΥΚΤΙΚΗ
ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
Να σχηματίσεις το απαρέμφατο και τις μετοχές ενεστώτα του ζήω, -ῶ
ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΕΝΕΣΤΩΤΑ
ΜΕΤΟΧΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ
Να κλίνεις τον παρατατικό της ενεργητικής φωνής του ζήω, -ῶ
Να κλίνεις την οριστική, την ευκτική και την προστακτική
ενεστώτα του ρήματος χρήομαι, -ῶμαι
ΟΡΙΣΤΙΚΗ
ΕΥΚΤΙΚΗ
ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
Να σχηματίσεις το απαρέμφατο
και τη μετοχή ενεστώτα του
ρήματος χρήομαι, - ῶμαι
ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΕΝΕΣΤΩΤΑ
ΜΕΤΟΧΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ
Να κλίνεις τον παρατατικό του
ρήματος χρήομαι, -ῶμαι
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ

7. α
σ
κ
ή
σ
ε
ι
ς
 Να συμπληρώσεις τον πίνακα με τους κατάλληλους
τύπους.
ΟΡΙΣΤΙΚΗ
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
ΕΥΚΤΙΚΗ
ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
ἐῶμεν
α. Να αναγνωρίσεις τους παρακάτω
ρηματικούς τύπους.
β. Να τους μεταφέρεις στον άλλο αριθμό (όπου
αυτό είναι δυνατόν).
τόλμα
τολμᾷ
ἔα
ἐᾷ
ἐπειρῶ
ἀγαπᾶν
ἐπερωτᾷς
αἰτιᾷ
δρᾠης
ἡττῶνται
πειρῶ
σιωπᾷ
τολμώντων
 Να μεταφέρεις τις ακόλουθες φράσεις στον άλλο αριθμό.
1. Σύ μέν τιμᾷς τόν πατέρα καί τήν μητέρα, οὗτοι δ’ οὐ τιμῶσιν.
……………………………………………………………………................................................
2. Εὖ δρῶντες κτώμεθα φίλους.
…………………………………………………………………...................................................
 Να συμπληρώσεις τα κενά με τους κατάλληλους
ρηματικούς τύπους στον Ενεστὠτα
1. Κῦρος …………… (ὁρμῶμαι) ἐκ Σάρδεων.
2. Μή ……………. (νικῶμαι/ προστακτική) ὑπό τοῦ κακοῦ,
ἀλλά ………… (νικῶ/ προστακτική) ἐν τῷ ἀγαθῷ τό
κακόν.
3. Ἡμεῖς ……………. (χρῶμαι) τοῖς ἐχθροῖς μάρτυσιν.
4. Χαίρουσιν οἱ θεοί ……………. (τιμῶμαι/ μετοχή) ὑπ’
ἀνθρώπων.
3. Τἀγαθά κόποις κτῶνται.
……………………………………………………………………...............................................
4. Ἔα τόν ἄνδρα τιμᾶν τούς στρατηγούς.
……………………………………………………………………................................................
5. Στρατιώτης ὁρμᾶται ἐκ τοῦ ὄρους.
……………………………………………………………………...............................................

8. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΛΟΙΠΩΝ ΧΡΟΝΩΝ
Για τον σχηματισμό των υπόλοιπων χρόνων
ο χαρακτήρας των ρημάτων σε –άω, -ῶ
τρέπεται σε -η
παραμένει –α
όταν προηγείται ε, ι ή ρ
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
τιμάω, -ῶ
τιμάομαι, - ῶμαι
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
δράω, -ῶ
πειράομαι, - ῶμαι
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
ἐτίμων
ἐτιμώμην
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
ἔδρων
ἐπειρώμην
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
τιμήσω
τιμήσομαι
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
δράσω
πειράσομαι
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
ἐτίμησα
ἐτιμησάμην
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
ἔδρασα
ἐπειρασάμην
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
τετίμηκα
τετίμημαι
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
δέδρακα
πεπείραμαι
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
ἐτετιμήκειν
ἐτετιμήμην
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
ἐδεδράκειν
ἐπεπειράμην
ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ
τιμηθήσομαι
ἐτιμήθην
ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ
πειραθήσομαι
ἐπειράθην

9. ασκήσεις
ΠΡΟΣΟΧΗ στους
τύπους που
απαιτούν αύξηση
1. Να σχηματίσεις τους αρχικούς χρόνους των εξής ρημάτων
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
ἀγαπάω, ῶ
τολμάω, ῶ
νικάω, ῶ
θηράω, ῶ
μελετάω, ῶ
ἐάω, ῶ
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
ἡττάομαι -ῶμαι
χρήομαι , -ῶμαι
θεάομαι, -ῶμαι
πειράομαι, -ῶμαι
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
2. Να σχηματίσεις τους αρχικούς χρόνους των ρημάτων ὁράω, -ῶ και ἐρωτάω, -ῶ
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ

10. 3. Να αντικαταστήσεις χρονικά τους εξής τύπους: κτώμεθα, νικᾶτε, κατεγέλα, ἐπερωτᾷς, ὁρᾶν, ἔα
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
4. Να κάνεις εγκλιτική αντικατάσταση στον ενεστώτα και τον αόριστο των: ἀπαντᾶτε, ὁρᾷς, ἐρωτῶσιν
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
ΟΡΙΣΤΙΚΗ
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
ΕΥΚΤΙΚΗ
ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
ΟΡΙΣΤΙΚΗ
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
ΑΟΡΙΣΤΟΣ
ΕΥΚΤΙΚΗ
ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ