2. Ινδουισμός,Ινδοϊσμός,Βραχμανισμός καΙ βραχμανική θρησκεία είναι ονομασίες με τις
οποίες περιγράφονται οι πάμπολλες τοπικές , θρησκευτικές πρακτικές και επιμέρους
σχολές (αιρέσεις ,σαμπραντάγιας) της Ινδίας . Από τους ίδιους τους πιστούς της, η θρη
θρησκείεςσκεία των Ινδών περιγράφεται συνήθως από τη σανσκριτικήέκφραση Σανατάνα
Ντάρμα, που σημαίνει «αιώνιος νόμος», «αιώνια τάξη» ή «πατρική πίστη». Γενικά ο
Ινδουισμός είναι θρησκεία.
Αναφέρεται συχνά ως η αρχαιότερη θρησκεία του κόσμου,καθώς κάποιες από τις ρίζες
της ανάγονται στην Εποχή του Σιδήρου . Ο Ινδουισμός είναι η τρίτη μεγαλύτερη θρησκεία
του κόσμου σε αριθμό πιστών, μετά το Χριστιανισμόκαι το Ισλάμ , με περίπου ένα
δισεκατομμύριο πιστούς, εκ των οποίων πάνω από το 90% κατοικεί στην Ινδία .
Ινδουιστικές κοινότητες βρίσκονται επίσης στο Νεπάλ , τη Σρι Λάνκα , τη Μαλαισία , τη
Σιγκαπούρη , το Μαυρίκιο , τα Νησιά Φίτζι , τη Σουρινάμ , τη Γουιάνα , το
Τρινιντάντ και Τομπάγκο , το Ηνωμένο Βασίλειο , τον Καναδάκαι τις Ηνωμένες Πολιτείες
.Ο Ινδουισμός βασίζεται στα ιερά κείμενα Βέντα(Βέδες) καθώς και στη διδασκαλία των
γκουρού (δασκάλων). Βραχμανισμός είναι η επίσημη ονομασία της ινδικής θρησκείας.
Ετυμολογικά, ο όρος προέρχεται από την ονομασία της κάστας των Ινδών ιερέων ή
βραχμάνων (στα σανσκριτικά «Μπράχμανα») και χρησιμοποιείται από την πρώτη χιλιετία
π.Χ., όταν η κάστα των ιερέων απέκτησε την κοινωνική της θέση. Ο όρος Ινδουισμός
είναι ξενικός, αλλά είναι αυτός που έχει επικρατήσει. Ετυμολογικά προέρχεται από τον
ποταμό Ινδό και χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τους μουσουλμάνους που έφταναν στην
Ινδία για να προσδιορίσει τους μη μουσουλμάνους Ινδούς.
3. Ωμ (ιερή συλλαβή)
Το Ωμ (ή Ομ) ή Άουμ ή Πρανάβα είναι μυστικιστική / ιερή συλλαβή στις ινδικές
θρησκείες (Ινδουισμός, Βουδισμός, Τζαϊνισμός και Σιχισμός). Συνήθως
προφέρεται σαν μια μακρά συλλαβή (Ωωωμ). Αποτελείται από τρεις ήχους, το
«α», το «ου» και το «μ» (στα Σανσκριτικά τα φωνήεντα «α» και «ου»
συγχωνεύονται και προφέρονται «ο») που συμβολίζουν τις τρεις Βέδες ή τα τρία
στάδια της ζωής (γέννηση, ζωή και θάνατος). Αναφέρεται πριν από την
ανάγνωση πολλών ινδουιστικών κειμένων καθώς και στο τέλος τους, αλλά και
πριν από προσευχές ή μάντρα.
4. Ιστορία του Ινδουισμού
Προβεδική περίοδος του Ινδουισμού ονομάζεται η περίοδος της ιστορίας του πριν την
εμφάνιση των ιερών κειμένων, που ονομάζονται «βέδες» («βέδα» στα σανσκριτικά
σημαίνει «ιερή γνώση»). Η περίοδος αυτή, που ξεκινά από τα βάθη της ιστορίας, φτάνει
μέχρι την κάθοδο των Αρίων στη χερσόνησο της Ινδίας, η θρησκεία των οποίων σταδιακά
συγχωνεύτηκε με αυτή των γηγενών κατοίκων.
Οι αυτόχθονες Ινδοί ήταν λαοί πιθανόν νεγροειδείς, οι οποίοι είχαν αναπτύξει αγροτικό
πολιτισμό, με μητριαρχικά χαρακτηριστικά. Από τις θρησκευτικές πρακτικές των
αυτοχθόνων αυτών, εισήχθησαν στον Ινδουισμό και διατηρούνται μέχρι σήμερα
συγκεκριμένα στοιχεία, όπως η λατρεία του φαλλού και των θεών της γονιμότητας. Τα
στοιχεία αυτά δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία στα βεδικά κείμενα. Εκτός από τη λατρεία του
φαλλού (λίνγκαμ), ο σημερινός Ινδουισμός έχει διατηρήσει από αυτή την εποχή τη
σβάστικα, ως σύμβολο του ήλιου, αλλά και τη λατρεία ιερών ζώων.
Αρία ή βεδική περίοδος
Τη δεύτερη χιλιετία π.Χ. έφτασαν στην Ινδία οι Άριοι, περνώντας τα βουνά της
βορειοδυτικής Ινδίας και εκτοπίζοντας τους αυτόχθονες προς το νότο. Ήταν λαός
πολεμικός και είχε μια πλήρη θρησκεία με πολλούς θεούς. Η θρησκεία τους
χαρακτηρίζεται ενοθεϊστική, καθώς διαφορετικοί θεοί λατρεύονται ξεχωριστά ως Υπέρτατο
Ον, χωρίς όμως να παραγνωρίζεται η ύπαρξη και άλλων θεών.
Προχωρώντας οι Άριοι προς το νότο, κατέκτησαν ουσιαστικά τα εδάφη των αυτοχθόνων
και εισήγαγαν για πρώτη φορά το σύστημα των καστών. Οι ίδιοι συγκρότησαν τις τρεις
πρώτες κάστες, μεταξύ αυτών και την κάστα των βραχμάνων, ενώ οι αυτόχθονες
αποτέλεσαν την τέταρτη κάστα, την κάστα των «Σούντρα».
5. Η κάστα των βραχμάνων απέκτησε μεγάλη δύναμη, σε βαθμό που δεν υπάρχει σε καμία
άλλη θρησκεία, καθώς ισχυρίζονται ότι ακόμη και οι θεοί υποτάσσονται στη γνώση τους.
Το μονοπώλιο της γνώσης είναι ένα δικαίωμα της κάστας των βραχμάνων που διατηρείται
μέχρι και σήμερα στον Ινδουισμό.
Κλασική περίοδος
Κατά την κλασική περίοδο, από το 500 π.Χ. και μετά, ο Ινδουισμός πήρε τη σημερινή
μορφή του και εξαπλώθηκε ραγδαία, με τη βοήθεια και της σανσκριτικής γλώσσας. Από
αυτή την περίοδο και μετά, οι τελετές προς τιμήν των θεών δε γίνονταν πλέον υπαίθρια,
αλλά σε ναούς με αγάλματα των θεών, μπροστά στα οποία οι πιστοί άφηναν τις
προσφορές τους. Μετά τον 4ο αιώνα π.Χ., ο Ινδουισμός απειλήθηκε από την εξάπλωση
του Βουδισμού, αλλά καθώς ο τελευταίος εξαπλώθηκε τελικά προς τα ανατολικά, ο
Ινδουισμός ανέκαμψε σημαντικά και τον 4ο μ.Χ. αιώνα αναγνωρίστηκε επίσημα.
Ισλαμική κυριαρχία
Μετά τον 8ο αιώνα, το Ισλάμ είχε εξαπλωθεί στη βόρεια Ινδία, και πολλοί Ινδουιστές είχαν
μεταστραφεί σε αυτό. Την ίδια εποχή, ομάδες πιστών, υπό την επιρροή του μονοθεϊστικού
Ισλάμ επιχείρησαν να εισάγουν το μονοθεϊσμό και στον Ινδουισμό. Την ίδια εποχή
σχηματίστηκε και η «αίρεση» των Σιχ, οι οποίοι είναι μονοθεϊστές και θεωρούν ότι είναι
εντελώς διαφορετική θρησκεία, καθώς πιστεύουν σε ένα μείγμα ινδουιστικών και
ισλαμικών δογμάτων.
6. Βρετανική κυριαρχία
Κατά την περίοδο της Βρετανικής κυριαρχίας, μετά το 1877, διάφοροι μεταρρυθμιστές,
υπό την επίδραση των νέων τεχνολογιών και φιλοσοφικών ρευμάτων, προσπάθησαν να
συμφιλιώσουν τον Ινδουισμό με τις άλλες θρησκείες, θεωρώντας ότι ο Ινδουισμός είναι
δυνατόν να έχει χώρο για τη λατρεία και άλλων προφητών και θρησκευτικών δασκάλων.
Ινδική ανεξαρτησία
Μετά την ανεξαρτησία της Ινδίας, το 1947, προέκυψαν προβλήματα στη συνύπαρξη
Ινδουιστών και μουσουλμάνων, τα οποία οδήγησαν στην απόσχιση των μουσουλμάνων,
οι οποίοι δημιούργησαν το Πακιστάν. Έτσι, η Ινδία έγινε ένα κράτος με σχεδόν αμιγή
Ινδουιστικό πληθυσμό.
7. ΙΝΔΙΚΕΣ ΘΕΟΤΗΤΕΣ
Ο Βράχμα είναι ο πρώτος και γηραιότερος της Ινδουιστικής Θεϊκής Τριάδας (Βράχμα-
Βισνού-Σίβα). Είναι ο Αυτοδημιούργητος Δημιουργός του Σύμπαντος, των Θεών, των
δαιμόνων και όλων των πλασμάτων, με την δύναμη της σκέψης του. Ως Δημιουργός, ο
Βράχμα είναι σκότος και φως μαζί. Έτσι, όταν είναι σκότος (τάμας), δημιουργεί δαίμονες κα
όταν είναι φως (σάττβα) δημιουργεί Θεούς. Δεν δημιουργεί όμως μονάχα με την σκέψη του
αλλά και με... την συνουσία. Έτσι, δημιουργεί την μουσική, την λογική και τις ώρες.
Κατά την Ινδουιστική κοσμογονία, ο Βράχμα αρχικά διαχώρισε τον εαυτό του
δημιουργώντας την Θεά Σαταρούπα, η οποία μεταλλάσσονταν διαρκώς, κάτι που έκανε το
Βράχμα να την ερωτευτεί και να την ποθεί. H Σαταρούπα όμως δεν έμελλε να γίνει δική
του: κάθε φορά που την πλησίαζε ο Βράχμα, εκείνη μεταλλάσσονταν σε κάποιο ζώο, πουλ
έντομο ή ψάρι, αναγκάζοντας τον Βράχμα να μεταλλάσσεται κι εκείνος στο αντίστοιχο
αρσενικό ζώο, πουλί, έντομο, ψάρι κλπ... Κι έτσι δημιουργήθηκαν όλα τα πλάσματα του
κόσμου.
Στην προσπάθειά του να βρεί και να πιάσει την Σαταρούπα, ο Βράχμα απέκτησε 5
κεφάλια. Μα ήταν τέτοια η εμμονή και η λαγνεία που τον είχε καταβάλει, που ο Σίβα του
έκοψε το ένα κεφάλι για να τον επαναφέρει στα λογικά του... Κάτι που απέφερε
αποτέλεσμα, μιας και ο Βράχμα πράγματι συνήλθε, σταμάτησε να καταδιώκει την
Σαταρούπα και πήρε για σύζυγό του την κόρη του και Θεά της Γνώσης, Σαρασβάτι.
Κατά μια άλλη όμως εξιστόρηση, ο Σίβα έκοψε το ένα κεφάλι του Βράχμα, για να τον
τιμωρήσει για την αλαζονεία του, όταν ισχυρίστηκε ψέματα ότι είδε την άκρη του άπειρου.
.
..
8. Επίσης, κατά μια άλλη κοσμογονική θέση, ο Βισνού προηγείται του Βράχμα και τον
γέννησε από τον ομφαλό του.
Τέλος, μια ακόμα κοσμογονία, αναφέρει ότι ο Βραχμάν, το Υπέρτατο Ον, δημιούργησε το
νερό, μέσα στο οποίο τοποθέτησε τον σπόρο του, απ’ όπου ξεπήδησε ένα χρυσό αυγό.
Μέσα απ’ αυτό το αυγό, γεννήθηκε ο Βράχμα -ο γιός του Υπέρτατου Όντος/Πνεύματος,
και η Μάγια -η θηλυκή έκφραση του Βράχμα... Αν και σε αυτό το σημείο, η μυθολογία
μπλέκεται λίγο, μιας και την Μάγια την συναντάμε αλλού ως κόρη του Βράχμα και σύζυγό
του.
Ο Βράχμα απεικονίζεται ερυθρόχρωμος, με τέσσερα κεφάλια που συμβολίζουν την
παντογνωσία και την παντεποπτεία του, και έχοντας μερικές φορές λευκά γένια, που
συμβολίζουν την σοφία και την αιώνια φύση του. Έχει τέσσερα χέρια, που συμβολίζουν
την κυριαρχία του στις τέσσερις κατευθύνσεις του ορίζοντα. Τα αντικείμενα-σύμβολα που
συναντώνται να απεικονίζεται να κρατά στα χέρια του, είναι:
~ Οι Βέδες (αρχέγονες γνώσεις, διδαχές), που αυτός δημιούργησε και προσέφερε στους
ανθρώπους.
~ Ένα δοχείο με νερό ή μια καρύδα με νερό, που συμβολίζει την ανάδυση του κόσμου
από το νερό.
~ Ένα κομπολόι, που τον βοηθά να μετρά τον συμπαντικό χρόνο.
~ Ένα κερί.
~ Ένα άνθος λωτού.
~ Ένα τόξο.
~ Ένα σκήπτρο που μοιάζει με κουτάλι, που υπενθυμίζει την ροή του ιερού ελαίου ή
γάλακτος και την πυρά της καύσης των νεκρών, μιας και ο Βράχμα είναι -εκτός των
άλλων- ο Κύριος της Θυσίας, με την μεταφορική αλλά και την κυριολεκτική έννοια. .
9.
10. ΒΙΣΝΟΥ
Ο Προστάτης της Δημιουργίας, ο Βισνού, είναι η δεύτερη από τις 3 βασικές
εκφράσεις του Υπέρτατου Πνεύματος της Δύναμης του Σύμπαντος (οι άλλες δύο
είναι ο Βράχμα και ο Σίβα). Αντιπροσωπεύει την Δύναμη του Υπέρτατου
Πνεύματος, την γενναιοδωρία, την καλοσύνη και το έλεος. Πέραν όμως αυτών, ο
Βισνού κατέχει αναρίθμητες δυνάμεις, όλες εκφράσεις του Ενός Υπέρτατου
Πνεύματος. Οι πιο εντυπωσιακές είναι: Παντογνώστης, Παντοκράτορας και
Κυρίαρχος των Φυσικών Νόμων (τους οποίους και μεταλλάσσει κατά βούληση).
Ο Βισνού δεν έχει κάποια συγκεκριμένη μορφή, μιας και -αφ’ ενός- μπορεί να
μεταλλάσσεται διαρκώς σε οτιδήποτε, και -αφ’ ετέρου- είναι η πηγή και το κέντρο
όλων των Δυνάμεων και μορφών... Είναι η πηγή και το κέντρο των Πάντων.
Συνήθως πάντως, στην Ινδουιστική θρησκευτική τέχνη, αναπαριστάται με 2 ή με
4 χέρια, που συμβολίζουν την κυριαρχία του στα 4 σημεία του ορίζοντα, και
συνήθως κρατά μια ράβδο, που συμβολίζει την δύναμη της γνώσης, ένα κοχύλι,
που συμβολίζει το στοιχείο του νερού, έναν δίσκο, που συμβολίζει την δύναμή
του έναντι στο κακό και την άγνοια, και έναν λωτό, που συμβολίζει το Σύμπαν.
Επίσης, αναπαριστάται πάντα με γαλάζιο δέρμα (τόσο ο ίδιος, όσο και οι
ενσαρκώσεις του), σύμβολο της αθάνατης φύσης του και της Υπέρτατης
δύναμής του.
11.
12. ΣΙΒΑ
Η τρίτη και σημαντικότερη έκφραση του Υπέρτατου Πνεύματος, είναι ο Σίβα ο
Καταστροφέας... μα αυτό δεν σημαίνει κάτι αρνητικό. Αντίθετα, ο Σίβα αντιπροσωπεύει
τον Αέναο Κύκλο και είναι αυτός που τον δημιουργεί: μετά την Δημιουργία, έρχεται η
Καταστροφή... που όμως δεν είναι τίποτε άλλο, παρά το βήμα πριν την Αναγέννηση.
Έτσι, ο Σίβα αντιπροσωπεύει τόσο το τέλος όσο και την αρχή, καταστρέφοντας ώστε να
δημιουργήσει ξανά.
Ο Σίβα, είναι επίσης η Σοφή Αρχέγονη Συνείδηση, που κατοικεί μέσα μας και μας
καθοδηγεί.
Κατά την Ινδουιστική Θεογονία, ο Σίβα ξεπετάχτηκε από το μέτωπο του Βράχμα, κι
αμέσως διαχωρίστηκε σε αρσενικό και θηλυκό. Η θηλυκή πλευρά του Σίβα, είναι η Σάκτι
(λέγεται και Παραβάτι). Σ’ αυτήν την δυαδικότητα, ο Σίβα είναι η Ουσία και η Σάκτι είναι η
Δύναμη της Ουσίας. Ο Σίβα είναι αυτός που σκοτώνει και η Σάκτι αυτή που γεννά. Ο Σίβα
είναι η συνείδηση και η Σάκτι είναι η μακαριότητα. Δεν μπορεί να υπάρξει ο Σίβα χωρίς
την Σάκτι, ούτε η Σάκτι χωρίς τον Σίβα. Έτσι, έχουμε το σημαντικότερο ζευγάρι του
Ινδουισμού: τους «Αιώνιους Εραστές» που δημιουργούν το Τέλειο Ένα και διδάσκουν την
δυαδικότητα του Σύμπαντος και των πάντων.
13. .
Τα ακόλουθα σύμβολα εμφανίζονται στις απεικονίσεις του Σίβα, όπως :
~ δέρμα Τίγρης, πάνω στο οποίο κάθεται, που υποδηλώνει την νίκη του Σίβα έναντι της
λαγνείας. Υποδηλώνει επίσης ότι είναι υπεράνω πάσης δύναμης.
~ δέρμα Ελέφαντα, που συνήθως το φορά, υποδηλώνοντας την νίκη του έναντι της
αλαζονείας και του εγωισμού.
~ δέρμα Ελαφιού, που υποδηλώνει ότι έχει τον απόλυτο έλεγχο του νου. Επίσης, την
καταστροφή και δημιουργία, διότι στα κέρατα του ελαφιού όταν πέφτουν,
ξαναδημιουργούνται άλλα.
~ το Τύμπανο, που είναι η πηγή του συμπαντικού ήχου -δηλαδή η πηγή κάθε λόγου,
γλώσσας.
~ η Τρίαινα. Κατά μια ερμηνεία, συμβολίζει την κυριαρχία του Σίβα πάνω στην Θεϊκή
Τριάδα : Δημιουργία, Συντήρηση, Καταστροφή. Κατά μια άλλη ερμηνεία, συμβολίζει το
Παρελθόν, το Παρόν και το Μέλλον, που κυβερνά ο Σίβα.
~ Ο πέλεκυς, που συμβολίζει το κόψιμο των δεσμών στον υλικό κόσμο.
14.
15. Σαρασβάτι - Η πρώτη έκφραση της θηλυκής Θείας Τριάδας, η Σαρασβάτι -η
σύντροφος του Βράχμα και θυγατέρα του Σίβα και της Ντούργκα, είναι η Θεά
και Προστάτιδα της Γνώσης, του Λόγου και της Μουσικής. Είναι η
προσωποποίηση του Πνεύματος, της Σοφίας, της Συνείδησης και της Κοσμικής
Γνώσης. Είναι επίσης η Αγνότητα και Θεία Γνώση που εξαγνίζει, αναπτερώνει
και δημιουργεί. Είναι αυτή που θα προσφέρει τη Θεία Φώτιση και Έμπνευση,
και επίσης αυτή που ξεδιαλύνει το σκότος της άγνοιας και Χάος.
Λάχσμι - Μια από τις αρχαιότερες Θεότητες του Ινδουισμού και ίσως η πιο
αγαπημένη Θεά των Ινδουιστών. Η πανέμορφη Λάχσμι, είναι Θεά της Τύχης,
της Αγνότητας, της Ομορφιάς, της Χάρης, της Γενναιοδωρίας, της Ειρήνης, της
Πνευματικής Φώτισης της Ευημερίας και του Πλούτου. Όχι όμως μονάχα του
υλικού πλούτου, μα και του πνευματικού, και του συναισθηματικού.
Σάκτι-Παρβάτι ή Ντούργκα - Η Αιώνια και Υπέρτατη Δύναμη του Σίβα, είναι
η Σάκτι, που προσωποποιείται ως η σύζυγός του. Δεν μπορεί να υπάρξει ο Σίβα
χωρίς την Σάκτι, ούτε η Σάκτι χωρίς τον Σίβα -και οι δύο μαζί, δημιουργούν το
Ένα.
Κάλι - Η φοβερή Κάλι, η «Σκοτεινή Μητέρα», η Θεά του Χρόνου, της
Μεταμόρφωσης και της Καταστροφής με την τρομακτική εμφάνιση... είναι
στην πραγματικότητα μια πολύ παρεξηγημένη περίπτωση.
16. Γκανέσα - Ο Γκανέσα είναι ο Θεός της Σοφίας, της Γνώσης, του Πνεύματος,
της Σύνεσης, του Πλούτου (πνευματικού και υλικού) και είναι Φύλακας όλων
των περασμάτων, όντας έτσι ταυτόχρονα ο Θεός που βοηθά να ξεπεραστεί
κάθε εμπόδιο. Είναι αυτός που προσφέρει πνευματική γαλήνη, μόρφωση και
αυτοπεποίθηση. Είναι επίσης ο καταστροφέας της αλαζονείας και του
εγωκεντρισμού.
Χανούμαν - Αγγελιοφόρος των Θεών και απόστολός τους. Αναπαριστάται ως
κάτι ανάμεσα σε άντρα και πίθηκο και χαρακτηρίζεται από δύναμη και
εξυπνάδα. Συχνά, παρουσιάζεται με φτερά.
Κρίσνα - Θεός της αγάπης, ενσάρκωση του Βισνού. Αναπαριστάται ως ένας
μπλε νεαρός άντρας, κρατώντας φλάουτο.
Άγκνι - Θεός της φωτιάς. Αναπαριστάται ως ένας άντρας με 3 χέρια, 7 πόδια
και κοφτερά χρυσά δόντια. Κρατά φλόγες, ένα τάσι με νερό και μια τρίαινα.
Ίντρα - Θεός του πολέμου. Αναπαριστάται ως χρυσός ή κόκκινος ώριμος
άντρας, κρατώντας κεραυνό. Συχνά, καβαλά έναν λευκό ελέφαντα.
Σούργια - Θεός του Ήλιου.
Σόμα – η Σελήνη.
Βαρούνα – ο Θεός της βροχής.
Γιάμα – θεός του θανάτου.
Κουμπέρα – θεός του πλούτου.
Καρτικέγια- γιός του Σίβα και της Παρβάτι.