SGK mới sự thụ tinh. Sự làm tổ và sự phát triển của trứng..pdf
SINH LÝ THỤ THAI VÀ SỰ LÀM TỔ CỦA TRỨNG
1. SINH LÝ THỤ THAI VÀ SỰ
LÀM TỔ CỦA TRỨNG
Đối tượng: BS RHM 3
1PGS. TS. Trần Thị Lợi
2. Câu hỏi trước khi học
Một phụ nữ có chu kỳ kinh đều, 28 ngày.
Theo lý thuyết, sự rụng trứng xảy ra vào
ngày nào của chu kỳ kinh:
a) Ngày thứ 8
b) Ngày thứ 10
c) Ngày thứ 14
d) Ngày thứ 16
e) Ngày thứ 18
3. Câu hỏi trước khi học
Hiện tượng thụ tinh thường xảy ra ở
a) Bề mặt buồng trứng
b) 1/3 ngoài ống dẫn trứng (đoạn
bóng)
c) 1/3 giữa ống dẫn trứng (đoạn eo)
d) Trong buồng tử cung
e) Trong ổ bụng
4. MỤC TIÊU
1. Mô tả được quá trình tạo giao tử
2. Trình bày diễn tiến của sự thụ tinh
3. Mô tả được sự di chuyển và làm tổ của trứng
đã thụ tinh.
4. Trình bày diễn tiến sự làm tổ của trứng đã
thụ tinh
4PGS. TS. Trần Thị Lợi
5. ĐỊNH NGHĨA
Sự thụ tinh là sự kết hợp giữa hai giao
tử đơn bội thể đực (tinh trùng) và thể
cái (noãn) để hình thành một tế bào
mới là trứng thụ tinh.
5
8. Quá trình tạo tinh trùng
PGS. TS. TRẦN THỊ LỢI 8
Tinh nguyên bào (tại ống sinh tinh) có bộ nhiễm sắc
lưỡng bội 2n= 46= 44A +XY gián phân.
Từ khi dậy thì: Tinh nguyên bào chủng tiếp tục sinh
sản, biệt hóa để tạo tinh trùng trong đời sống sinh dục
Tinh bào 1: có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội
giảm phân
Tinh bào 2: có bộ nhiễm sắc thể đơn bội (n)
Tiền tinh trùng tinh trùng: n
2 loại tinh trùng: 23 = 22A+X hoặc 23 = 22A+Y
1 tinh nguyên bào tạo 32 tinh trùng, quá trình 74
ngày. Sự tạo tinh trùng liên tục bắt đầu từ tuổi dậy thì,
khoảng 200triệu tt/ngày.
9. Cấu tạo tinh trùng
Tinh trùng: TB biệt hóa cao: đầu,
thân, đuôi.
Đầu: khối nhân TB, bao bọc ¾ bởi
thể đỉnh chứa
men:Hyaluronidase, Fertilysin
Đặc điểm:
- Dài 65μm
- Số lượng 60-120 M/ml tinh dịch
- Di chuyển 1,5 - 2,5mm/phút
- Sống được trong đường sinh dục
nữ là 2-3 ngày, thường mất khả
năng thụ tinh trước khi mất khả
năng di động.
11. Quá trình tạo noãn
Noãn nguyên bào chỉ thấy trong buồng
trứng của thai vì trước khi trẻ gái ra
đời, toàn bộ noãn nguyên bào đã biệt
hóa thành noãn bào 1
Noãn nguyên bào (NST lưỡng bội)
gián phân tạo noãn bào 1 (NST lưỡng
bội) giảm phân tạo noãn bào 2 (NST
đơn bội) giảm phân tạo noãn chín.
1 noãn nguyên bào chỉ cho ra 1 nõanPGS. TS. TRẦN THỊ LỢI 11
12. Quá trình tạo noãn
Mỗii tháng, vào đầu chu kỳkhoảng vài chục nang
trứng đi vào giai đoạn tăng trưởng bằng cách
tăng thể tích dịch nang và hốc nang lớn dần.
Vào ngày thứ 6 chỉ có một nang duy nhất đạt tới
tình trạng trưởng thành cần thiết: nang trội, số
nang còn lại bị thoái triển.
Khoảng 36 giờ trước khi rụng trứng có một sự gia
tăng tối đa hormone LH (Luteinizing Hormone)
thúc đẩy trứng chín nhanh.
Noãn rụng kèm theo màng trong suốt, tế bào gò
noãn, tế bào vòng tia, tế bào hạt, tất cả đi vào
loa vòi tử cung.
13. Sự sinh noãn từ noãn nguyên bào
cho đến lúc thụ tinh
PGS. TS. TRẦN THỊ LỢI 13
14. SỰ THỤ TINH
• Sự hợp nhất cấu trúc tinh trùng và
noãn xảy ra ở 1/3 ngoài của ống dẫn
trứng (đoạn bóng).
• Là sự hoà lẫn giữa 2 bộ NST của noãn
và tinh trùng.
PGS. TS. TRẦN THỊ LỢI 14
15. Sự di chuyển của tinh trùng từ
âm đạo vòi trứng
• Mỗi lần phóng tinh vào ÂĐ: khoảng 200 triệu tt
• Vượt qua CTC
Nút nhầy cổ tử cung có vai trò:
(1) Sàng lọc các giao tử.
(2) Bước đầu thực hiện quá trình khả năng
hóa tinh trùng
• Tử cung đoạn bóng của vòi trứng: TT yếu
giảm dần, chỉ còn vài trăm TT bình thường tại
nơi thụ tinh
PGS. TS. TRẦN THỊ LỢI 15
16. Sự thụ tinh
Tinh trùng vượt qua màng trong suốt, nhân
tinh trùng được đưa vào trong bào tương
noãn (men Hyaluronidase)
Phản ứng vỏ noãn ngăn chặn không cho một
tinh trùng nào khác được lọt vào noãn (chất
fertilisine).
Lúc này trong noãn là một tiền nhân đực và
một tiền nhân cái
Hai tiền nhân này sau đó đến gần nhau và
hoà lẫn thành một hợp tử
PGS. TS. TRẦN THỊ LỢI 16
18. Kết quả của sự thụ tinh:
- Tái lập bộ NST của loài (2n).
- Xác định giới tính của phôi: nếu tinh
trùng mang NST Y thì phôi nang mang
tính nam, nếu tinh trùng mang NST X
thì phôi nang mang tính nữ.
PGS. TS. TRẦN THỊ LỢI 18
19. SỰ DI TRÚ CỦA HỢP TỬ
Là sự vận chuyển của trứng trong vòi trứng
từ nơi thụ tinh vào trong buồng tử cung. Sự
vận chuyển này chịu tác dụng của:
(1) Hoạt động của các nhung mao trong
lòng vòi trứng
(2) Hoạt động của lớp cơ vòi trứng
(3) Sự lưu thông của dịch vòi trứng.
PGS. TS. TRẦN THỊ LỢI 19
20. SỰ DI TRÚ CỦA HỢP TỬ
Trong vòi trứng: lưu lại trong đọan
bóng 48g: bào phân:trứng ở gđ 2-8 tb
Vượt qua khớp nối bóng – eo (do
progesterone làm giãn cơ trơn), vượt
qua eo: 10-12giờ.
3 đến 4 ngày sau khi thụ tinh, trứng
đến được buồng tử cung khi đang ở giai
đoạn 8 - 16 tế bào.
PGS. TS. TRẦN THỊ LỢI 20
21. Sự di chuyển của trứng đã thụ tinh
PGS. TS. TRẦN THỊ LỢI 21
22. SỰ LÀM TỔ CỦA TRỨNG ĐÃ THỤ TINH
Trứng thụ tinh (8-16tb) xâm nhập hoàn toàn của
vào trong nội mạc đã được chuẩn bị, sẵn sàng cho
việc làm tổ.
Sau khi vào đến buồngTC, trứng còn tự do khoảng
48 giờ trước khi chìm vào bề dày của nội mạc TC.
Trong thời gian này, phôi dâu tiếp tục hoạt động
phân bào, chìm vào nội mạc tử cung khi đã ở giai
đoạn phôi nang, với khoảng 50 tế bào.
Trong suốt thời gian này, phôi được nuôi dưỡng
bằng cơ chế thẩm thấu qua màng trong.
PGS. TS. TRẦN THỊ LỢI 22
23. Điều kiện nội mạc tử cung
Nội mạc tử cung cần
phải bình thường cả về
phương diện mô học
cũng như sinh lý học để
bảo đảm cho một sự
làm tổ bình thường.
Nội mạc bình thường, ở
giai đoạn chế tiết, vào
ngày thứ 21 - 22 của
chu kỳ kinh nguyệt.
24. Sự làm tổ của trứng
Sự làm tổ có thể được chia ra hai giai đoạn:
(1) Định hướng của phôi nang.
(2) Xâm nhập của phôi nang vào nội mạc tử
cung.
Sự xâm nhập hoàn toàn của trứng vào bên
trong lớp nội mạc kéo dài đến khoảng ngày
thứ 11 - 12 sau khi thụ tinh.
PGS. TS. TRẦN THỊ LỢI 24
25. Sự làm tổ và phát triển của trứng
Vào ngày thứ 11 - 12 sau khi thụ tinh, trứng
đạt được kích thước khoảng 1mm.
Kể từ thời điểm này, phôi thai phát triển lệ
thuộc vào cơ thể mẹ : Hoàng thể chu kỳ trở
thành hoàng thể thai kỳ dưới tác dụng kích
hoạt của bêta-hCG, đảm nhận duy trì thai kỳ
cho đến khi nhau thai có thể đảm nhận được
nhiệm vụ chế tiết progesterone.
PGS. TS. TRẦN THỊ LỢI 25
27. Câu hỏi trước khi học
Một phụ nữ có chu kỳ kinh đều, 28 ngày.
Theo lý thuyết, sự rụng trứng xảy ra vào
ngày nào của chu kỳ kinh:
a) Ngày thứ 8
b) Ngày thứ 10
c) Ngày thứ 14
d) Ngày thứ 16
e) Ngày thứ 18
28. Câu hỏi trước khi học
Hiện tượng thụ tinh thường xảy ra ở
a) Bề mặt buồng trứng
b) 1/3 ngoài ống dẫn trứng (đoạn
bóng)
c) 1/3 giữa ống dẫn trứng (đoạn eo)
d) Trong buồng tử cung
e) Trong ổ bụng