1. KOBİ’LER VE KOBİ’LERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ
KOBİ; Bağımsız bir kişi tarafından sahip olunan,
işletilen ve üretim yaptığı alanda lider konumda
bulunmayan işletmelerdir.
Bir diğer tanıma göre; ‘kredi,personel, stok seviyeleri,
Üretim, servis, pazarlama ve satış gibi kritik kararların
firmada görevli uzmanların yardımı olmaksızın, bir
veya iki kişi tarafından alındığı işletmeler’’ küçük ve
orta büyüklükte işletmelerdir.
2. KOBİ’LERİN SINIFLANDIRILMASI
İşyerleri: Ücretli işçi çalıştırmayan, sadece işletme sahibinin
ve aile bireylerinin çalıştığı işletmelerdir.
Çok küçük sanayi işletmeleri: 1-9 arasında personel
istihdam eden işletmelerdir. Bu sınıflandırmada aile
bireyleri ve çıraklar dikkate alınmamaktadır. Sektörel
farklılıklar dikkate alındığında üst sınırın 5 personele kadar
düşürülmesi mümkündür.
Küçük sanayi işletmeleri: 10-49 arasında personel istihdam
eden işletmelerdir.
Büyük sanayi işletmeleri: İstihdam edilen personel sayısı
200’den fazla ve makine parkı değeri 5 milyon doların
üzerinde olan işletmelerdir.
3. KOBİ’LERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ
Bağımsız olma; Kobi’lerin bağımsız olması gereğinin
özü, KOBİ’de büyük işletme hissesinin olmaması
anlamında tamamen bağımsız olması veya varsa büyük
işletme hissesinin sınırlandırılmış olmasıdır.
KOBİ’lerin bağımsızlık özelliğinin bir diğer boyutu da,
girişimcinin karar alma özgürlüğüdür. Bu ifadeden
yöneticilerin istedikleri gibi hareket edebilecekleri
sonucunu çıkarmak yanlış olur. Çünkü normal şartlar
altında bir çalışan işverene veya idareciye karşı
sorumluyken, grişimci bütün müşterilere karşı
sorumludur.
4. Girişim (Teşebbüs ) Yeteneği
Girişim yeteneği özel bir değerdir ve risk üstlenebilme,
geleceği öngörebilme gibi temel nitelikleri içerir.
Kişisel İlişkiler
KOBİ’lerde genelde yönetim işlevini girişimci yürütür.
Böylece sayısı az olan personelini daha yakından
tanıma fırsatı bulur.İşverimini, çalışma performansını
iyi ölçebildiği gibi, işyeri dışında da medeni durumunu,
sağlık ve aile problemlerini takip edebilir.
5. KOBİ’LERİN NİTEL ÖZELLİKLERİ
KOBİ Sahipliğine ilişkin Nitel Özellikler
Sahip olduğu KOBİ’nin aynı zamanda yöneticisi de
olan girişimci, işletmeyle sadece yöneticilik ilişkisi
olan başka bir yöneticiden daha farklı bir konuma
sahiptir. Girişimci işletmesi için herşeyini ve prestijini
de ortaya koymuştur ve KOBİ’nin bütün riskini
üstlenmiştir. Yönetici ise, işletmeye sadece maaşı veya
ilaveten aldığı primleriyle bağlanmıştır. Zarar edilmesi
yöneticiyi nispi olarak fazla etkilemez. Bu nedenle
KOBİ yöneticisini profesyonel yöneticiden ayırmak
üzere ‘ risk üstlenen yönetici’ deyimi kullanılabilir.
6. KOBİ’lerin Örgütsel Yapısına ilişkin Nitel Özellikler
Yönetim, finansman, pazarlama, tedarik ve üretim
işlevine ve çalışan personele ilişkin nitel özelliklerdir.
KOBİ’LERİN NİCEL ÖZELLİKLERİ
Personel Sayısı
Makine Sayısı
Üretim Kapasitesi
Sabit Varlıkların ve Makine Parkının Değeri
Sabit varlıklar, üretim faaliyetinde kullanılan
makine,tesis, araz, bina vb.
Makine Parkı Değeri, makinelerin fiziki birimleri değil,
parasal değer olarak ele alınması.
Satış Tutarı ve Katma Değer
7. KOBİ’LERİN FAALİYET ALANLARI
1.Üretim Sektörü; Üretim işletmelerinin bir araya gelerek
oluşturdukları sektördür. Bu sektörde yer alan işletmeler,
tedarik piyasalarından satın aldıkları üretim faktörlerini
ürün veya yarı mamule dönüştürerek pazara sunmaktır.
KOBİ’LER BÜYÜK İŞLETMELER KARŞISINDA PİYASADAKİ
DURUMLARINA GÖRE İKİ KISIMDA İNCELENİR.
Rakip Sanayi
Rakip sanayi, büyük işletmelerle aynı ürünü piyasaya arz
etmektedir. KOBİ’ler , talep yetersizliği olursa küçük kapasite ile
piyasaya uyum sağlayabilmektir. Talep artarsa ,
kapasitelerini yükseltir yeterli seviyeye ulaşınca da büyük
sanayiye dönüşürler.
8. Yan Sanayi
a. Yardımcı(Tamamlayıcı ) İşletmeler
Birden fazla büyük işletmeye ara malı üreten işletmelerdir.
b. Taşeron İşletmeler
Üretimlerinin tamamını veya çoğunu tek bir büyük işletemeye
veren KOBİ’lerdir.
2. Ticaret Sektörü
Ekonomik malların mülkiyet değişiminin gerçekleştirildiği bu sektörde
faaliyet gösteren KOBİ’ler, temelde toptancı ve perakendeci işletmeler
olarak ikiyew ayrılabilir.
Toptancı İşletmeler; hammadde,yarı mamul veya mamul ürünleri üretim,
hizmet, veya ticaret sektöründeki işletmelere satmak için toplu alımda
bulunmaktadır.
Perakendeci İşletmeler; malı doğrudan üreticiden ve çoğunlukla da
komisyoncu,toptancı vb. aracılardan satın alıp, son tüketiciye satan
işletmelerdir.
9. 3. HİZMET SEKTÖRÜ
Hizmet, maddi bir değer içermediği halde piyasaya
sunulan, satın alındıktan sonra değiştirilemeyen veya
geri verilemeyen ürün biçiminde tarif edilebilir.
KOBİ’ler hizmet sektöründe de önemli bir yere
sahiptirler. Çoğu kişisel hizmetler tarzında faaliyet
gösteren KOBİ’ler bankacılık ve eğitim alanındaki
hizmetlerin önemli bir bölümünü karşılarlar. Bunlar
kişisel (kuru temizleme, berber gibi), ticari
(muhasebe, finans), eğlence, hukuk, ulaşım gibi
hizmetlerdir.
