1. ภาควิชาการพยาบาลกุมารเวชศาสตร คณะพยาบาลศาสตร มหาวิทยาลัยเชียงใหม
เอกสารประกอบการสอนกระบวนวชา 560314 : การพยาบาลแมและเด็ก 4
ิ
เรื่อง การพยาบาลผูปวยเด็กทีมความผิดปกติของระบบหายใจ
  ่ ี
(จํานวน 3 ชัวโมง)
่
รศ.สธศา ลามชาง
ุิ  
วัตถุประสงค เมื่อนักศึกษาเรียนเรื่องนี้จบแลว จะมีความสามารถ ดังนี้
1. บอกสถานการณของความผิดปกติของระบบหายใจในเด็กได
2. บอกปจจัยเสียงทีทาใหเกิดความผิดปกติของระบบหายใจในเด็กได
่ ่ ํ
3. อธบายสาเหตุ พยาธิสรีรภาพ อาการทางคลินิก ภาวะแทรกซอน หลักการวินิจฉัย หลักการรักษา
ิ
และการปองกันความผิดปกติของระบบหายใจ
4. บอกหลักการพยาบาลผูปวยเด็กที่มีความผิดปกติของระบบหายใจได
5. บอกหลักการพยาบาลผูปวยเด็กที่ไดรับการตรวจเกี่ยวกับระบบหายใจได
6. บอกคําแนะนําเกี่ยวกับการปฏิบติตัวแกผูปกครองและผูปวยเด็กที่มีความผิดปกติของระบบหายใจ
ได
การติดเชื้อทางเดินหายใจในเด็กเกิดขึ้นไดงาย และมกเกดซาเนื่องจากมีปจจัยเสี่ยงที่สาคัญหลาย
ั ิ ้ํ ํ
ประการ
1. ตัวเด็ก
1.1 กายวิภาคและสรีรวิทยาของเด็ก
1) ทอทางเดินหายใจมีขนาดเล็กและสั้น เมื่อมีการติดเชื้อทางเดินหายใจทําใหเมอมการ
 ่ื ี
บวมของเยื่อบุหลอดลมและ/หรอมเสมหะคงคาง หรือหลอดลมเกร็งตัวเพียงเล็กนอย ก็จะทําใหเกิดการตีบของ
ื ี ่ั 
ระบบทางเดินหายใจและเกิดการขาดออกซิเจนได
2) ถุงลมมีจานวนนอย ทําใหพื้นที่ในการแลกเปลี่ยนกาซมีนอย
ํ
3) ผนังทรวงอกมีขนาดเล็ก และผนังทรวงอกออนนิ่ม เมื่อเด็กมีปญหาการหายใจ ตองใช
แรงในการหายใจเพิ่มขึ้น ทําใหทรวงอกเกิดการดึงรั้ง (Retraction) ไดงาย
4) มีความตองการออกซิเจนมากกวาผูใหญประมาณ 2 เทา เนื่องจากมีอัตราการเผาผลาญ
มากกวา
5) การสรางเสริมภูมิคุมกันโรคและกลไกการปองกันโรคยังไมเจริญเต็มที่ ทําใหเกิดการติด
เชื้อในทางเดินหายใจไดงาย

2. 2
1.2 ภาวะทุพโภชนาการ ทําใหการสรางภูมิคุมกันและการทํางานของระบบภูมิคุมกันลดลง ทําให
ไมสามารถที่จะตอสูกับเชื้อโรคไดทําใหติดเชื้อไดงาย
1.3 ปจจัยอื่นๆ เชน ทารกกลืนไมดี ทารกอายุนอยหายใจทางปากไมเปน
2. สิ่งแวดลอม
2.1 การสูดควันเขาไปในทางเดินหายใจ ทําใหเกิดการทาลายเยื่อบุทางเดินหายใจ และทาให Cilia
ํ ํ
มีประสทธภาพการทํางานลดลง ทําใหเสี่ยงตอการติดเชื้อในทางเดินหายใจไดงาย
ิ ิ
ความผิดปกตของระบบหายใจทพบบอยในเดก
ิ ่ี  ็
1. การติดเชื้อในทางเดินหายใจสวนบน (Upper respiratory tract infection : URI)
1.1 โรคหวัดหรือจมูกอักเสบ (Common cold, Acute rhinitis, Coryza)
เปนโรคตดเชอทพบบอยทสดในเดก และเดกมกเปนหวดไดบอยๆ สาเหตุสวนใหญเกิดจากเชื้อไว
ิ ้ื ่ี  ่ี ุ ็ ็ ั  ั  
รัส ที่พบบอยคือ Rhinovirus, Adenovirus, Parainfluenza virus และ Respiratory syncytial virus (RSV)
พยาธิสภาพ
เยื่อบุจมูกจะบวมแดง โดยมี cell infiltration และมีการหลุดลอกของเยื่อบุผิวจมูก อาจจะมีคออักเสบ
หรือกลองเสียงอักเสบรวมดวย ตอมาเมื่ออาการดีขึ้นเยื่อบุผิวจมูกจะเจริญงอกขึ้นใหม
อาการทางคลนก ิ ิ
ระยะแรกจะมีไข นํามูกใส ตอมาจะมีนํ้ามกไหลมากขน แนนคัดจมูก หายใจไมสะดวก ปวดศีรษะ
้ ู ้ึ
ปวดเม่ือยกลามเนอ เด็กเล็กมักจะมีอาการกระสับกระสาย ไมยอมดูดนมและอาจพบอาการในระบบทางเดิน
 ้ื
อาหารโดยเฉพาะทองเสีย สําหรับเด็กโตอาจมีเพียงไขตาๆ ไอ จาม คดจมก นํามูกใส และคอแหง
ํ่ ั ู ้
ระยะเวลาและความรุนแรงของโรคจะแตกตางกัน สวนใหญอาการไขจะหายใน 3-4 วัน และอาการ
หวัดคัดจมูกจะหายไปใน 1-2 สปดาห ั
ภาวะแทรกซอน หูชั้นกลางอักเสบ (พบไดบอย), ไซนสอกเสบ, ปอดอักเสบ ตดเชอแบคทเรยซ้ํา
ั ั ิ ้ื ี ี
การวินิจฉัย จากอาการทางคลินิก และควรแยกจากจมูกอักเสบ จากภูมิแพ ซึ่งจะมีอาการคัน คดจมก ั ู
นํ้ามูกไหลบอย ๆ มีประวัติภูมิแพในครอบครัว และตอบสนองไดดีตอยา Antihistamine และ Steroid
การรกษาั
1. รักษาตามอาการ ไดแก ใหยาลดไข ลดการบวมของเยื่อบุจมูก โดยให Antihistamine และ

Decongestant การใหยาหยอดจมูก ไมควรใชติดตอกันเกิน 3 วัน เพื่อปองกันไมใหเกิด rebound chemical
rhinitis และการใช Antihistamine อาจจะทําใหนํ้ามกหรอเสมหะเหนยวขน ควรใหดมนามากๆ
ู ื ี   ่ื ้ํ
2. รักษาเฉพาะ ไดแก การใหยาปฏิชีวนะ ในกรณีผูปวยที่มีการติดเชื้อแบคทีเรียซํ้า เชน Penicillin
นาน 7-10 วัน
การพยาบาลผปวยเดกทมปญหาเกยวกบระบบหายใจ ป 45
ู  ็ ่ี ี  ่ี ั

3. 3
1.2 โรคคออักเสบเฉียบพลัน (Acute Pharyngitis)
โรคคออักเสบเฉียบพลันเปนการติดเชื้อของตอมนํ้าเหลองทคอหอยดานหลง
ื ่ี  ั และกลุมตอมนํ้า

เหลืองดานขาง พบไดตั้งแตอายุ 3 ปขึ้นไป และพบบอยในเด็กอายุ 6-12 ป สวนใหญเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย ท่ี
พบบอยคือ β- hemolytic streptococci group A สวนเชื้อไวรัสที่ทําใหเกิดโรค เชนเดียวกับโรคหวัด
พยาธิสภาพ บริเวณ Posterior pharynx แดง (Hyperemia) และมีการบวมโตของตอมนําเหลอง บริเวณคอ้ ื
อาการทางคลนก ิ ิ
คออักเสบที่เกิดจากเชื้อไวรัส และเชื้อแบคทีเรีย มีอาการคลายกัน คออักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย
อาการเกิดขึ้นอยางเฉียบพลันคือไขสูง เจ็บคอ กลืนอาหารลําบาก บางครั้งเสียงแหบ อาจหนาวสั่น หรือปวดเมื่อย
ตามตัว กลามเนื้อ คดจมก นํามกไหล ตอมนําเหลืองที่คอโตและปวด สวนคออักเสบจากเชื้อไวรัส อาการจะ
ั ู ้ ู ้
คอยเปนคอยไป มีไขตา ๆ ไมเจ็บคอมาก และอาการจะหายไปเร็วกวา
  ่ํ
ภาวะแทรกซอน
1. คออักเสบจากเชื้อ β-hemolytic streptococci อาจทาใหเกดไตอกเสบ (Acute
ํ  ิ ั
Glomerulonephritis) ไขรูมาติค (Acute Rheumatic Fever)
2. คออักเสบจากเชื้อไวรัส อาจทําใหทางเดินหายใจสวนลางอักเสบหรือมีการติดเชื้อแบคทีเรียซํา ้
การวินิจฉัย อาการทางคลินิก การตรวจรางกาย การนับเม็ดเลือด การเพาะเชื้อจากคอ การทํา
ASO titer
การรกษา
ั
1. รักษาตามอาการ ใหยาลดไข ยาบรรเทาอาการปวดศีรษะ

2. รักษาเฉพาะ ถาคออักเสบเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย ทําลายเชอโดยใหยาปฏชวนะ เชน
้ื  ิี
Penicillin Erythromycin และใหติดตอกันนาน 10 วัน ทั้งนี้เพื่อปองกันโรคไตอักเสบ โรคไขรูมาติค
1.3 หชนกลางอักเสบ (Otitis Media)
ู ้ั
พบไดบอยในเด็ก โดยเฉพาะในทารกและเด็กเล็ก มักเปนผลจากการเปนหวัดอยูนาน โดยไมไดรบ ั
การรักษาที่ถูกตองหรือนานพอ การอักเสบมักจะลุกลามมาทาง Eustachian tube หรืออาจจะมาจากสวนอื่นของ
ระบบหายใจ เชน ไซนส ตอมอะดีนอยด ตอมทอนซล สวนใหญเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย ที่พบบอยคือ เชื้อ
ั  ิ
Pneumococci และเชื้อ Hemophilus influenzae รองลงมาไดแก เชื้อ β-hemolytic streptococci group A. สวน 
เชื้อไวรัสอาจเกิดจาก RSV.
พยาธิสภาพ เริ่มจากมีการอักเสบ บวมแดงของเยื่อบุในหูชั้นกลาง และมีนาใส ๆ (serous
ํ้
exudate) ตอมาเปลี่ยนเปนหนอง ทําให Eustachian tube อุดตัน และความดันในหูชั้นกลางเพิ่มขึ้น เยื่อแกวหูจะ
โปงออก และแตกทะลุทําใหหนองไหลออกมาตลอดเวลาจนกวาการอักเสบจะหมดไป
การพยาบาลผปวยเดกทมปญหาเกยวกบระบบหายใจ ป 45
ู  ็ ่ี ี  ่ี ั

4. 4
อาการทางคลนก ผูปวยจะมีไขสูง และปวดหูมาก เด็กโตจะบอกไดชัดเจน แตเด็กเล็กจะแสดงโดยรองไหกวน
ิ ิ
กระสับ กระสายพกไมได ชอบเอามือดึงหูบอยๆ เมือเยือแกวหูแตกทะลุและมีหนองไหลออกมา อาการปวดหู
 ั  ่ ่
และไขจะลดลง
ภาวะแทรกซอน กระดกมาสตอยดอกเสบ (พบไดบอย) เยือหุมสมองอักเสบ หชนในอกเสบ
ู ั ่  ู ้ั ั
การวินิจฉัย ประวัติการติดเชื้อทางเดินหายใจสวนบน อาการทางคลินิก การตรวจรางกาย การ
เพาะเชื้อจากนํ้าหรือหนองในหู
การรกษา ขึ้นอยูกับระยะของการอักเสบ
ั
1. ทําลายเชอโดยใหยาปฏชวนะ เชน Ampicillin โดยการฉด หยอดหรือลางหู
้ื  ิี ี
2. บรรเทาอาการปวดหู โดยใหยาแกปวด หรือเจาะเยื่อแกวหู
3. เจาะเยื่อแกวหู (Myringotomy) เพื่อระบายหนองที่อยูในหูชั้นกลาง
4. ลดไขโดยใหยาลดไข
 
5. ลดการบวมในหูชั้นกลาง โดยใหยา Decongestant และ Antihistamine
1.4 โรคตอมทอนซิลอักเสบ (Tonsillitis)
โรคตอมทอนซิลอักเสบพบไดบอยในเด็กอายุตํ่ากวา 9 ป เชือทีเปนสาเหตุไดบอยทีสดคือ β
้ ่  ุ่
hemolytic streptococi group A.
พยาธิสภาพ คออักเสบ แดง ตอมทอนซลโต และมหนอง
 ิ ี
อาการและอาการแสดง
ไขสูง ออนเพลีย ซม อาเจียน เด็กโตจะบนวาเจ็บคอและกลืนลําบาก สวนเดกเลก จะไมยอม
ึ  ็ ็
รับประทานอาหาร ในรายที่มีอาการของตอมทอนซิลอักเสบเรื้อรังจะมีอาการเจ็บคออยูเสมอ กลืนลําบาก หายใจ
ลําบาก และตอมนํ้าเหลืองบริเวณคอโต
การวินิจฉัย อาการทางคลินิก การตรวจหาเชื้อโดยการทํา Throat swab culture
การรักษา
1. ใหพักผอนและดื่มนําอยางเพียงพอ
้
2. ใหยาลดไข แกปวด
3. ใหยาปฏิชีวนะในกรณีที่เปนการติดเชื้อแบคทีเรีย
4. ทํา Tonsillectomy
ขอวินิจฉัยทางการพยาบาลผปวยและการพยาบาลผปวยเดกทมการตดเชอทางเดนหายใจสวนบน
ู  ู  ็ ่ี ี ิ ้ื ิ 
1. เสี่ยงตอทางเดินหายใจอุดกั้นจากการบวมของเยื่อบุจมูก และมีการสรางเสมหะมากขึ้น
1.1 ประเมินภาวะอุดกั้นของทางเดินหายใจ
1.2 ดูแลใหทางเดนหายใจโลงอยเสมอ และไดรับออกซิเจนอยางเพียงพอ
 ิ  ู
การพยาบาลผปวยเดกทมปญหาเกยวกบระบบหายใจ ป 45
ู  ็ ่ี ี  ่ี ั

5. 5
1.3 ชวยบรรเทาอาการคัดจมูก นํามกไหล โดยใหยา Antihistamine และ Decongestant ตาม
้ ู
แผนการรักษา
2. เสี่ยงตอการไดรับสารนํ้าและอาหารไมเพียงพอ
2.1 ประเมินความรุนแรงของการขาดสารนํ้าและอาหาร
2.2 ดูแลใหไดรับสารนํ้า และอาหารอยางเพียงพอ ใหรับประทานอาหารออนหรือเหลว
ผูปวยที่มีอาการอาเจียน ทองรวงรวมดวย ควรงดนําและอาหารไวกอน ถามีอาการรุนแรงมาก ใหสารนํ้าทาง
้
หลอดเลือดดําแทน
2.3 ผูปวยที่มีนํ้ามกไหล แนนคัดจมูก ดูดเสมหะใหกอนใหอาหารหรือนม กระตุนใหดื่มนํ้ามากๆ
ู 
2.4 ผูปวยคออกเสบ บรรเทาอาการเจ็บคอ
  ั
3. มีความไมสขสบายจาก ไข หรือเจ็บคอ หรอคดจมก
ุ ื ั ู
3.1 ดูแลลดไขใหผูปวย เพอใหเกดความสขสบาย และปองกันการเกิด Febrile convulsion
่ื  ิ ุ
3.2 ชวยบรรเทาอาการเจ็บคอ ในผูปวยทีมคออักเสบเฉียบพลัน โดยใหบวนปากดวยนํายาฆาเชื้อ
  ่ ี ้
บอยๆ ประคบบริเวณคอดวยความรอน
3.3 ชวยบรรเทาอาการปวดหู ในผปวยเดกทมหชนกลางอกเสบ
ู  ็ ่ี ี ู ้ั ั
4. เสี่ยงตอการเกิดภาวะแทรกซอน
4.1 ประเมินภาวะการติดเชื้อแบคทีเรียซํา ้
4.2 ดูแลใหไดรับยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษาของแพทย โดยเนนใหผูปกครองเขาใจความ
สําคัญของการดูแลใหผูปวยเด็กไดรับปฏิชีวนะครบตามแผนการรักษา
4.3 สังเกตอาการทางคลินิกของภาวะแทรกซอนที่อาจจะเกิดขึ้น เชน โรคไต ไขรูมาติค
2. การอุดกนของทางเดนหายใจสวนบน (Upper airway obstruction)
้ั ิ 
เปนปญหาที่พบบอยในเด็กอายุ 3 เดือน - 3 ปและมีความรุนแรงมากที่สุดปญหาหนึ่งในเด็ก เพราะ
การดําเนินโรคเปนไปอยางรวดเร็วจนเขาสูภาวะหายใจลมเหลว โดยไมปรากฎอาการใหเห็นชัดเจนในระยะแรก
จึงทําใหเกิดความลาชาในการรักษา ซึ่งอาจทําใหเกิดความพิการหรือเสียชีวิตได ในเวลาอันสั้น การอุดกั้นของ
ทางเดินหายใจสวนบน จะมีกลุมอาการที่บงชี้ ซึ่งเรียกวา กลุมอาการ croup ดังนี้
- เสียงแหบ (hoarseness)
- ไอเสียงกอง (barking cough)
- หายใจเขามีเสียงดัง (inspiratory stridor) ถารุนแรงมากขึ้นอาจไดยินชวงหายใจออกดวย
(expiratory stridor)
- หายใจหอบและหนาอกบุมขณะหายใจเขา
การพยาบาลผปวยเดกทมปญหาเกยวกบระบบหายใจ ป 45
ู  ็ ่ี ี  ่ี ั

6. 6
สาเหตุของการอุดกั้นของทางเดินหายในสวนบน ที่พบบอยไดแก
2.1 Acute Laryngitis, Laryngotracheitis, Laryngotracheobronchitis
พบบอยในเดกอายุ 6 เดือนถึง 3 ป เกิดจากเชื้อไวรัสที่พบบอยคือ Parainfluenza, Respiratory
 ็
syncytial virus, Influenza สาเหตุจากเชื้อแบคทีเรียมีนอย
พยาธิสภาพ มีการอักเสบบริเวณกลองเสียง ทําใหเกิดการบวมบริเวณ subglottic และบริเวณนี้
ตีบแคบมากขน รวมกับมีเสมหะในหลอดลม จึงเกิดการอุดกั้นของทางเดินหายใจ
้ึ
อาการทางคลนก เริ่มมีอาการหวัด ไขตา ๆ นํามากอน ประมาณ 1-3 วัน ตอมาเมื่อการอักเสบ
ิ ิ ่ํ
ลุกลามไปยงสวนของกลองเสยง ทําใหบริเวณ vocal cord และ subglottic บวม ผูปวยจะมีอาการหายใจหอบ มี
ั   ี
เสียง stridor และหนาอกบุมขณะหายใจเขา มีไอเสียงกอง เสียงแหบ อาการจะดีขึ้นใน 3-7 วัน
2.2 Acute epiglottitis
พบบอยในเด็กอายุ 3-6 ป เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย ที่พบบอยคือ Hemophilus influenzae
พยาธิสภาพ มีการอักเสบของกลองเสียงบริเวณ supraglottic ไดแก epiglottis, aryepiglottic fold,
ventricular band ซึ่งอาจจะเปนเฉพาะสวนใดสวนหนึ่งหรือทั้งหมด
อาการทางคลนก เริ่มมีอาการไขหวัดมากอน ตอมาจะมีการอุดกั้นของทางเดินหายใจอยางเฉียบ
ิ ิ
พลัน ทําใหมีอาการหายใจลําบากและเสียงแหบ ซึ่งจะเกิดขึ้นอยางรวดเร็ว ตรวจภายในคอพบวา epiglottis บวม
มากและมสแดงจด
ีี ั
2.3 การสาลักสิงแปลกปลอม (Foreign body aspiration)
ํ ่
เปนสาเหตุสําคญททาใหเกิดการอุดกั้นของทางเดินหายใจในเด็ก พบบอยในเด็กอายุ 6 เดือนถึง 3
ั ่ี ํ
ป ส่ิงแปลกปลอมทสาลักเขาไป ทพบบอยมกเปนเมลดผลไม ถวลสง ของเลนพลาสติก
่ี ํ ่ี  ั  ็ ่ั ิ
พยาธิสภาพ ส่ิงแปลกปลอมทสาลักเขาไปบริเวณหลอดลมใหญสวนตน มักจะทําใหเกิดการอุดกั้น
่ี ํ
ทันทีทันใด และถาสิ่งแปลกปลอมเขาไปติดอยูในสวนปลายของทางเดินหายใจก็จะทําใหเกิดปอดแฟบ
(atelectasis) หรือปอดอักเสบ (persistent pneumonia) สิ่งแปลกปลอมบางอยางเชน ถวลสง อาจจะมีปฏิกิริยา
่ั ิ
เคมีกับเนื้อปอด มีผลใหเกิดการอักเสบของเนื้อปอด (Lung abscess) หรือถุงลมโปงพอง (bronchiectasis)
อาการทางคลนก ผูปวยจะมีอาการไอ หายใจมีเสียงดัง Wheeze ตรวจรางกายพบเสียงหายใจ
ิ ิ
เบาลง ไดยนเสียง rhonchi หรอ stridor ถายภาพรังสีของปอดพบ obstructive emphysema หรอ atelectasis
ิ ื ื
ภาวะแทรกซอนของการอุดกั้นทางเดินหายใจสวนบน : ปอดอักเสบ ปอดแฟบ
การวนจฉย อาการทางคลินิก การตรวจรางกาย การถายภาพรังสีทรวงอก
ิ ิ ั
การรกษา ั รักษาตามอาการ ไดแก ใหออกซเจน ใหอากาศที่มีความชื้น ใหสารนํ้าทางหลอด
 ิ
เลือดดํา รายที่เกิดจากสิ่งแปลกปลอม ใหเอาสิ่งแปลกปลอมออกและใหยาปฏิชีวนะ
การพยาบาลผปวยเดกทมปญหาเกยวกบระบบหายใจ ป 45
ู  ็ ่ี ี  ่ี ั

7. 7
การพยาบาลผปวยเดกทมการอดกนของทางเดนหายใจสวนบน
ู  ็ ่ี ี ุ ้ั ิ 
มีขอวินิจฉัยทางการพยาบาลและการพยาบาลที่สําคัญ ดังนี้
การอุดกั้นของทางเดินหายใจสวนบน กอใหเกิดปญหาแกผูปวยเด็กทั้งรางกาย และจิตใจ ปญหารางกาย
ท่ีสําคัญคือ การไดรับออกซิเจนไมเพียงพอ การไดรับสารนําและอาหารไมเพียงพอ เสี่ยงตอการติดเชื้อ
้
แบคทีเรียซํ้า สําหรับปญหาดานจิตใจนั้น สวนใหญผูปวยเด็กที่มีการอุดกั้นของทางเดินหายใจสวนบน มกเปน
ั
เด็กเล็ก สงทกอใหเกดความเครยดทสาคัญคือ การแยกจากบิดามารดาและสิ่งที่คุนเคย การถูกงดอาหารและนํา
่ิ ่ี   ิ ี ่ี ํ ้
ทางปาก การถูกจํากัดการเคลื่อนไหว และความเจ็บปวดจากการตรวจรักษา
1. เสี่ยงตอการไดรับออกซิเจนไมเพียงพอ
1.1 ประเมินความรุนแรงของการไดรับออกซิเจนไมเพียงพอ
1.2 ดูแลใหไดรับออกซิเจนอยางเพียงพอ
2. เสี่ยงตอการไดรับสารนําและอาหารไมเพียงพอ
้
2.1 ประเมินความรุนแรงของการขาดสารนํ้าและอาหาร
2.2 ดูแลใหไดรับสารนํ้าและอาหารอยางเพียงพอ
2.3 ใหอาหารออนหรือเหลวกรณีที่กลืนลําบาก เจ็บคอ โดยใหครงละนอยๆ ระวังการสาลัก
 ้ั  ํ
2.4 ติดตามผลการตรวจหาอิเลคโทรลัยตในเลือด
3. การติดเชื้อในทางเดินหายใจสวนลาง (Lower respiratory tract infection : LRI)
3.1 หลอดลมอักเสบเฉียบพลัน (Acute bronchitis)
เปนการอกเสบของหลอดลมใหญอยางเฉยบพลน มักจะมีการอักเสบของทางหายใจ สวนอื่นรวม
ั   ี ั
ดวยเชน จมกอกเสบ ไซนสอกเสบ ปอดอักเสบ อาจเกิดตามหลังการติดเชื้อทางเดินหายใจสวนบน พบบอยใน
ู ั ั ั
เด็กโตและวัยรุน
สาเหตเกดจาก 1. การแพ (Allergy)
ุ ิ
2. การติดเชื้อ (Infection) สวนใหญเกิดจากเชื้อไวรัสที่พบบอยคือ RSV, Parainfluenza, อาจ
พบเชื้ อ แบคที เ รี ย ที่พ บคือ Hemophilus influenza, Streptococcus pneumoniae.
3. การระคายเคืองจากสารเคมี (Chemical irritation)
พยาธิสภาพ การอักเสบจะเรมทหลอดลมขนาดใหญ โดยมีการบวมของเยื่อบุชั้น mucosa ตอมาเซลที่สราง
่ิ ่ี
mucous มีจํานวนมากขึ้นและขนาดโตขึ้นทําใหมีเสมหะมาก และมีลกษณะใส เม็ดเลือดขาวชนิด PMN จะเขาไป
ั
ในผนังหลอดลมและทอหลอดลม รวมกบมการทาลายและหลุดลอกของเยื่อบุชนิด ciliated ทําใหลกษณะเสมหะ
ั ี ํ ั
เปลี่ยนเปนหนอง
การพยาบาลผปวยเดกทมปญหาเกยวกบระบบหายใจ ป 45
ู  ็ ่ี ี  ่ี ั

8. 8
อาการทางคลนก ิ ิ
เริ่มมีอาการหวัดนํามากอน ประมาณ 2-3 วัน แลวมีอาการไอแหง ๆ ไมมเสมหะตอมาไอมเสมหะ
 ี  ี
ระยะแรกเสมหะจะมลกษณะใส แลวคอย ๆ เปลี่ยนเปนหนอง บางรายอาจเจ็บบริเวณกระดูกหนาอก และเจ็บ
ีั
หนาอกดวยถาไอมาก
ภาวะแทรกซอน การติดเชื้อแบคทีเรียซา, Emphysema, ปอดแฟบ
ํ้
การวนจฉย จากอาการทางคลินิก การตรวจรางกาย ฟงเสยงทหลอดลม จะไดยนทง Rhonchi และหรือ crepitation
ิ ิ ั  ี ่ี  ิ ้ั
ในรายที่มี จะไดยนเสยง Wheezing การยอมและเพาะเชื้อจากเสมหะ การถายภาพรังสีทรวงอก
ิ ี
การรกษา
ั
1. การรักษาตามอาการเชน ใหสารนํ้าอยางเพียงพอ ชวยใหเสมหะระบายไดดเชน ทํากายภาพบาบัด
ี ํ
ทรวงอก การใหฝอยละอองไอนํา ใหยาละลายเสมหะ ใหยาขยายหลอดลม
้ 
2. การรักษาเฉพาะ ใหยาปฏชวนะทจําเพาะตอเชื้อที่เปนสาเหตุ
 ิี ่ี
3.2 หลอดลมฝอยอักเสบเฉียบพลัน (Acute bronchiolitis)
สวนใหญเกิดจากเชื้อไวรัส ที่พบบอยคือ RSV พบในเด็กอายุ 6 เดือนถึง 2 ป เนื่องจากทาง
หายใจของเด็กเล็กมีขนาดเล็ก เมื่อมีการอักเสบจะทําใหมีการอุดกั้นไดงาย มีแรงตานในการหายใจเพิ่มขึ้น
อาการจึงรุนแรงและเกิดการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซอนไดงาย
พยาธิสภาพ การติดเชื้อบริเวณหลอดลมฝอย ทําใหเยอบหลอดลมฝอยอกเสบ บวม มีเสมหะและเซลทีตาย
 ่ื ุ ั ่
แลวคั่งคางอยูในหลอดลมฝอย อาจมีการหดเกร็งของหลอดลมรวมดวย ทําใหเกิดการอุดกั้นของทางเดินหายใจ
อาการทางคลนก ิ ิ มีอาการไขหวัดนํามากอน ตอมา 2-3 วนเรมมหายใจหอบ ไอมากขึ้น หายใจเขามีหนาอก
ั ่ิ ี
บุม ชวงหายใจออกยาว และไดยนเสียง wheezing เปนระยะ ตรวจรางกายพบทรวงอกโปงเนื่องจากมีลมคางอยู
ิ
ในถุงลม เคาะปอดไดยินเสียงโปรง เสยงหายใจเขาคอยกวาปกติ (diminished vesicular breath sound) และได
ี   
ยินเสียง Wheezing ทัวๆ ไปในชองทางเดินหายใจอาจไดยินเสียง fine crepitation รวมดวย
่
ภาวะแทรกซอน ปอดอักเสบ ปอดแฟบ การติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซอน
การวนจฉย อาการทางคลินิก การตรวจรางกาย การตรวจนับเม็ดเลือดขาว การถายภาพรังสี พบ overaeration
ิ ิ ั
ของปอดทั้งสองขาง อาจพบปอดบางสวนแฟบหรือมี interstitial infiltrationในรายที่มีปอดอักเสบรวมดวย
การรกษา 1. ใหออกซิเจนและความชื้น
ั
2. ใหสารนํ้าทางหลอดเลือดดํา
3. ใหยารักษาตามอาการเชน ยาละลายเสมหะ ยาขยายหลอดลม ในรายที่มีการติดเชื้อ
แบคทเรยแทรกซอน ใหยาปฏิชีวนะ
ี ี 
4. การใชเครื่องชวยหายใจ ในรายที่มีภาวะการหายใจวายเกิดขึ้น
การพยาบาลผปวยเดกทมปญหาเกยวกบระบบหายใจ ป 45
ู  ็ ่ี ี  ่ี ั

9. 9
3.3 ปอดอักเสบหรือปอดบวม (Pneumonia)
เปนการอักเสบของถุงลม และหลอดลมฝอยสวนปลายสุด (terminal และ respiratory bronchiole)
เปนโรคที่มีความรุนแรง อาจเปนอันตรายถึงชีวิตหรือเกิดภาวะแทรกซอนที่รุนแรง การอักเสบอาจเกิดเฉพาะบาง
สวนของเนื้อปอด (lobar pneumonia)หรือกระจายทั่วไปของเนื้อปอด (bronchopneumonia) อาจเริ่มจากเนื้อปอด
หรือลุกลามมาจากทางเดินหายใจสวนบนหรือเปนผลจากการอักเสบของสวนอื่นของรางกาย
สาเหตุของปอดอักเสบ
1. จากเชื้อไวรัส พบบอยในเด็กอายุนอยกวา 5 ป
2. จากเชื้อแบคทีเรีย
2.1 Streptococcus pneumoniae พบบอยทสด และพบไดทกอายุ
 ่ี ุ  ุ
2.2 Staphylococcus พบบอยในเด็ก โดยเฉพาะเดกอายตากวา 1 ป
็ ุ ่ํ
2.3 Hemophilus influenzae พบบอยในเด็กอายุ 3 เดือนถึง 3 ป
2.4 Klebsilla และ Pseudomonas พบนอยในเด็ก มักพบในผูปวยที่อยูในโรงพยาบาลหรือผูปวยที่
ไดรับยาปฏิชีวนะหลายชนิด
2.5 Gram negative bacilli เชน E.coli พบบอยในทารกแรกเกิด
3. จากเชื้อ Mycoplasma พบในเด็กอายุ 5 ปขึ้นไป พบบอยในเด็กโตอายุ 10-12 ป
4. จากการสําลัก (Aspirated pneumonia)
5. จากเชื้อรา
พยาธิสภาพ เยื่อบุบวม มเสมหะจํานวนมากในถุงลมและในทางเดินหายใจทําใหเกิดการอุดกั้นทางหายใจเกิด
ี
การขาดออกซิเจน
อาการและอาการแสดง ในทารกจะเริ่มดวยอาการเบื่ออาหาร กระสับกระสายหรือออนเพลีย บางรายอาจ
พบอาการทองรวงและอาเจียนรวมดวย มไข ไอ หายใจหอบเหนอย อาจมีอาการเขียวรวมดวย โดยเฉพาะใน
ี ่ื
ทารก เสียงปอดจะไดยนเสียง Rhonchi และ Crepitation บางรายมีอาการหายใจลําบาก และมีปกจมูกบาน
ิ
การวินิจฉัย 1. อาการทางคลินิก
2. การถายภาพรังสีทรวงอก
3. การตรวจทางหองปฏิบัติการ เชน การเพาะเชื้อโรคจากเสมหะ การเจาะและดูดนํ้าจากเนื้อ
ปอดเพื่อการวินิจฉัย เปนตน
การรกษา 1. การรักษาโดยทั่วไป
ั
1.1 ทําใหรางกายไดรับนํ้าอยางเพียงพอ
1.2 การใหออกซิเจนและความชื้นในกรณีที่มีเสมหะเหนียวขนมาก
1.3 ใหยาขยายหลอดลมในรายทมหลอดลมบบเกรงรวมดวย
่ี ี ี ็  
1.4 ใหเวลาและขับเสมหะ
1.5 การทํากายภาพบาบัดสวนทรวงอก
ํ
การพยาบาลผปวยเดกทมปญหาเกยวกบระบบหายใจ ป 45
ู  ็ ่ี ี  ่ี ั

10. 10
2. การรักษาจาเพาะ ไดแก การใหยาปฏิชีวนะ
ํ
ปอดอักเสบจากการสําลัก
การสําลักนําและอาหารพบไดในเด็กที่มีปญหาในการกลืนอันเนื่องมาจากเปนอัมพาต ออน แรง มี
้
ความพิการแตกําเนิด เชน เพดานโหว หรอมรูทะลระหวางหลอดลมและหลอดอาหาร ไมมีรีเฟลกซของการไอ
ื ี ุ 
(ภาวะหมดสติ) หรือในกรณีที่ถูกบังคับใหกิน โดยเฉพาะในขณะที่เด็กกําลังรองไหหรือหายใจเร็ว ทารกแรกเกิด
อาจเกิดปอดอักเสบอยางรุนแรง เนื่องจากการสูดสําลักนําครําระหวางการคลอด
้ ่
นอกจากการสําลักนํา อาหาร สงทอาเจยนออกมาและเสมหะแลว เด็กอาจมีการสําลักแปงฝุน ไขมน
้ ่ิ ่ี ี  ั
และสารไฮโดรคารบอน เชน นํามันกาด เบนซิน เปนตน
้
ภาวะแทรกซอนของปอดอักเสบ : Empyema, Plural effusion, Lung abcess, Atelectasis
การวินิจฉัย จากอาการทางคลินิก การตรวจรางกาย การตรวจนับเม็ดเลือดขาว ปอดอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย
พบวามีจานวนเม็ดเลือดขาวสูง สําหรับปอดอักเสบจากเชื้อไวรัส จะพบวามีจานวน Lymphocyte สง การถาย
ํ ํ ู
ภาพรังสีทรวงอก จะชวยการวินิจฉัยโรคและเชื้อที่เปนสาเหตุ รวมทั้งเปนแนวทางการรักษาเชน ลักษณะ
Pneumatocele มักเกิดจาก Staphylococcus aureus ลักษณะ Consolidation ทั้งกลีบปอดมักเกิดจาก
streptococcus pneumonia พบลักษณะ Nodular bronchopneumonia หรอ Pathchy infiltration กระจายทั่วปอด
ื
มักเกิดจาก pseudomonas ลักษณะ Interstitial infiltration มักเกิดจากเชื้อไวรัส การยอมและเพาะเชื้อจากเสมหะ
นํ้าในชองเยื่อหุมปอด และเลือด
การรกษา
ั
1. การรักษาตามอาการ เชน
1.1 ใหไดรับนํ้าและอาหารอยางเพียงพอ ถาหายใจหอบหรืออาเจียนมากใหสารนํ้าทางหลอดเลือดดํา
1.2 ใหออกซเจน และความชื้น
 ิ
1.3 ชวยใหเสมหะระบายไดดี เชน ทํากายภาพบาบัดทรวงอก ใหยาละลายเสมหะ
   ํ
ยาขับเสมหะ อาจใหการพนฝอยละออง
1.4 ใหยาลดไข

2. การใหยาปฏิชีวนะที่จําเพาะตอเชื้อที่เปนสาเหตุ
การปองกันโรคปอดอักเสบ
1. ดูแลใหเด็กมีสุขภาพแข็งแรง มีภาวะโภชนาการที่ดี หลกเลยงการสมผสกบผปวย
ี ่ี ั ั ั ู 
2. เด็กที่เปนโรคติดเชื้อทางเดินหายใจสวนบน ผูปวยหนักที่ตองใชเครื่องมือตางๆ ควรระวังการติด
เชื้อปอดอักเสบ
การพยาบาลผปวยเดกทมปญหาเกยวกบระบบหายใจ ป 45
ู  ็ ่ี ี  ่ี ั

11. 11
3.4 ปอดแฟบ (Atelectasis)
เปนภาวะทปอดขยายตวไมเตมท่ี อาจเปนสวนใดสวนหนึ่งของปอดหรือทั้งหมดก็ได พบบอยใน
่ี ั  ็
เด็กเล็ก
สาเหตุ 1. แรงกดจากภายนอกหลอดลมและเนื้อปอด
2. หลอดลมอุดตัน
3. แรงตึงผิว (surface tension) ของถุงลมผิดปกติหรือมีการทําลายของเซลบุถุงลมในปอด
พยาธิสภาพ เมื่อมีการอุดกั้นของหลอดลม อากาศที่ขังอยูในถุงลมจะซึมเขาเสนเลือด อากาศจากถุงลม
บริเวณอื่นที่ปกติ จะกระจายเขามาในบริเวณนี้ แตไมมากพอทจะทําใหถุงลมโปงพอง เนื้อปอดบริเวณนี้จึงแฟบ
  ่ี
ขณะเดียวกันเลือดที่มาเลี้ยงบริเวณปอดที่แฟบมีเทาเดิม ทําใหเกิดความไมสมดุลระหวางการระบายอากาศและ
การไหลเวียนของเลือดบริเวณปอด การแฟบของปอดบางสวน ทําใหเนื้อที่การแลกเปลี่ยนอากาศลดลง เนื้อ
ปอดบริเวณอื่นจะขยายเพื่อทดแทนสวนที่แฟบ
อาการทางคลนก ขึ้นกับวาปอดแฟบมากนอยเพียงใด ถาเปนนอยจะไมแสดงอาการ ถาเปนมากจะหายใจ
ิ ิ
ลําบาก หอบ เขยว ตรวจรางกายเวลาหายใจเขา ทรวงอกบริเวณที่เปนขยายตัวนอยลง เคาะทึบ เสยงหายใจคอย
ี ี 
ลง หลอดลมใหญและ mediastinum ถูกดึงเขาหาขางที่เปน
ภาวะแทรกซอน พบในรายที่ไมไดรับการรักษา เชน ฝในปอด หลอดลมโปงพอง เกิดพังผืดของเนื้อปอด

การวินิจฉัย อาการทางคลินิก การตรวจรางกาย การถายภาพรังสีทรวงอก การสองตรวจในหลอดลม
การรกษา
ั
1. ใหออกซเจน และความชื้น ถาหายใจไมดี อาจให CPAP (Continuous positiue air way pressure)
ิ
หรือ PEEP (Positive and expiratory pressure)
2. รักษาสาเหตุ เชน ถามีสิ่งแปลกปลอมอุดอยู ตองพยายามเอาออก รักษาอาการอักเสบในรายที่มี
อาการอักเสบ
3. ชวยระบายเสมหะและชวยใหปอดขยายตัวไดดี เชน ทํากายภาพบาบัดทรวงอก ใหยาขบเสมหะ ยา
ํ  ั
ละลายเสมหะ การพนฝอยละออง
4. การใหสารบางอยางที่ชวยแทน Surfactant ทลดนอยลงได
่ี 
5. ผาตัดเอาปอดที่แฟบออก ในรายที่เปนเรื้อรัง และไมสามารถขยายได

3.5 โรคหืด (Asthma)
เปนโรคที่มีภาวะปฏิกิริยามากเกินของทางเดินหายใจ เชน การตอบสนองตอสารภูมิแพ สาร
ระคายเคือง ทําใหหลอดลมตบ มการบวมของเยอบหลอดลม และมเสมหะในหลอดลม เชื่อวากรรมพันธุมีสวน
 ี ี ่ื ุ ี
เกี่ยวของกับโรคหืดและสาเหตุที่กระตุนใหเกิดอาการหอบ ไดแก สารททําใหเกิดอาการแพ การออกกําลังกาย
่ี
อากาศเปลี่ยนแปลง ความตึงเครียดของอารมณ
การพยาบาลผปวยเดกทมปญหาเกยวกบระบบหายใจ ป 45
ู  ็ ่ี ี  ่ี ั

12. 12
พยาธิสภาพ กลามเนื้อเรียบของหลอดลมหดตัว มการบวมของเยอบหลอดลม และมการผลตเสมหะภายใน
ี ่ื ุ ี ิ
หลอดลมเพิ่มขึ้น ทําใหเกิดการอุดกั้นของทางเดินหายใจ
อาการทางคลนก ผูปวยจะมีอาการหายใจเหนื่อยหอบ มเสยง wheeze ขณะหายใจออก และทรวงอกโปง
ิ ิ ี ี
เพราะมีลมคางอยูในปอดมาก นานหงายไมได ในเด็กที่มีอาการรุนแรงตั้งแตอายุนอยๆ อาจพบวามทรวงอก  ี
เปนรูปถังเบียร
ภาวะแทรกซอน ปอดแฟบ ถุงลมโปงพอง ปอดอักเสบ หลอดลมอักเสบ สมองขาดออกซิเจนในรายที่มีอาการ
รุนแรง
การวินิจฉัย อาการทางคลินิก และประวัติภูมิแพในครอบครัว การตรวจรางกาย การถายภาพรังสีทรวงอก พบ
Hyperaeration ตรวจเลือดพบ Eosinophil สง Serum IgE สูง ผลการทํา Skin test ไดผลบวก ผลการทดสอบ
ู 
ใหยาขยายหลอดลมแลวอาการดีขึ้น
การรกษา 1. ใหยาขยายหลอดลมเชน Aminophylline
ั  
2. ใหออกซิเจน และความชื้น
3. ใหนํ้าทางปากหรือหลอดเลือดดํา
4. ใหยาละลายเสมหะ และทากายภาพบาบัดสวนทรวงอก
ํ ํ
5. ใหยา Steroid ใน status asthmaticus
6. ใหยาปฏิชีวนะในรายที่มีการติดเชื้อ
7. สอนใหผูปวยเขาใจถึงความสาคัญของการหลีกเลี่ยงและกําจัดสิ่งที่กอใหเกิดอาการ
ํ
การพยาบาลผูปวยเด็กที่มีการติดเชื้อในทางเดินหายใจสวนลาง
มีขอวินิจฉัยทางการพยาบาลและการพยาบาลที่สําคัญ ดังนี้
1. เสี่ยงตอการไดรับออกซิเจนไมเพียงพอ
หลักการพยาบาล เหมือนการพยาบาลผูปวยเด็กที่มีการอุดกั้นของทางเดินหายใจสวนบน ในขอ 1
2 เสี่ยงตอการชักจากไขสูง (Febrile convulsion)
2.1 วัดอุณหภมอยางนอยทก 4 ชัวโมง
ู ิ   ุ ่
2.2 ลดไข โดย เชดตวลดไข ใหยาลดไข ไมสวมเสอผาหนา หรอหมผาหนา จัดสิงแวดลอมใหมี
็ ั   ้ื  ื   ่
การระบายอากาศที่ดี ดูแลใหพักผอนมากๆ กระตุนใหดื่มนํ้าบอยๆ
2.3 สังเกตอาการชักจากไขสูง ถาเกิดขึ้นดูแลไมใหผูปวยเด็กไดรับอันตรายจากการชัก เชน
เสมหะอุดกั้นทางเดินหายใจ อุบัติเหตุ การกัดลิ้น
3. เสี่ยงตอการไดรับสารนํ้าและอาหารไมเพียงพอ
3.1 ประเมินความรุนแรงของการขาดนํ้า และอาหาร
3.2 ดูแลใหไดรับสารนํ้าและอาหารอยางเพียงพอ
3.3 ติดตามผลการตรวจหาอิเล็คโทรลัยตในเลือด
การพยาบาลผปวยเดกทมปญหาเกยวกบระบบหายใจ ป 45
ู  ็ ่ี ี  ่ี ั

13. 13
4. มีความไมสุขสบายจากการเจ็บหนาอก
4.1 จัดใหผูปวยนอนตะแคงขางที่ปวดมีพยาธิสภาพเพราะจะทําใหผนังทรวงอกขยายและหดตัว
นอยลง จะชวยลดการเสยดสระหวางเยอหมปอดทอกเสบ
 ี ี  ่ื ุ ่ี ั
4.2 ประคองทรวงอกเวลาไอ
4.3 ใหยาบรรเทาอาการเจ็บหนาอกตามแผนการรักษา
5. มีการติดเชื้อและมีโอกาสแพรกระจายเชื้อ
5.1 ดูแลใหยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษา
5.2 แยกผูปวยตามหลัก Respiratory isolation
5.3 ลางมือกอนและหลังใหการพยาบาล
5.4 สําหรับเด็กโต สอนใหรูจักการปดปาก-จมก เมื่อไอหรือจาม
ู
6. เสี่ยงตอการติดเชื้อแบคทีเรียซํ้า
6.1 ประเมินภาวะการติดเชื้อแบคทีเรียซํา ้
6.2 ใหการพยาบาลดวยหลัก Aseptic technique
6.3 ดูแลความสะอาดของชองปากและฟน
6.4 เครื่องมือเครื่องใชโดยเฉพาะเครื่องใหความชื้นตองสะอาด
6.5 ดูแลใหไดรับยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษาของแพทย
6.6 ติดตามผลการตรวจทางหองปฏิบัติการ
7. กลัวและวิตกกังวลตอความเจ็บปวยและการรักษาพยาบาล
7.1 ตอบสนองความตองการพื้นฐานของผูปวยเด็กอยางสมาเสมอ ํ่
7.2 แนะนําใหมารดาหรือผูใกลชิดเด็กอยูดูแลผูปวยเด็กในโรงพยาบาล
73 ดูแลผูปวยอยางใกลชด ทําการพยาบาลผูปวยดวยความนุมนวล ปลอบโยนและอมเมอทําได
ิ ุ ่ื
7.4 จัดสิ่งแวดลอมและกิจวัตรประจําวันใหใกลเคียงกับที่บาน
7.5 จัดการเลนที่เหมาะสมกับพัฒนาการ สภาพและอาการของผูปวยเด็ก
7.6 กิจกรรมการรักษาพยาบาลที่กอใหเกิดความเจ็บปวด ควรเลือกปฏิบัติเมื่อจําเปน และ ภาย
หลังจากการทํากิจกรรมนั้น ๆ ควรอุมหรือปลอบโยนผูปวยเด็ก
7.7 ในเดกโต อธิบายใหทราบถึงการรักษาพยาบาลที่ไดรับทุกครั้ง
็
8. บิดามารดาและญาติ กลัวและวิตกกังวลตอความเจ็บปวยของเด็กและการรักษาพยาบาล
8.1 ประคับประคองดานจิตใจของบิดามารดาและญาติผูปวยเด็ก
8.2 ใหขอมูลความรูเกี่ยวกับความเจ็บปวย การรักษาพยาบาล และอาการของผูปวยเด็ก ตาม
ความเหมาะสม
8.3 ใหบิดามารดามีสวนรวมในการดูแลผูปวยเด็ก
การพยาบาลผปวยเดกทมปญหาเกยวกบระบบหายใจ ป 45
ู  ็ ่ี ี  ่ี ั

14. 14
เอกสารอางอิง
ธีรชัย ฉันทโรจนศิริ และคณะฯ. (2531). ปญหาที่พบบอยของระบบหายใจในเด็ก : การวินจฉัยและการ
ิ
บําบดรกษา. กรุงเทพฯ : หจก.ภาพพิมพ.
ั ั
สุจิตรา นิมมานนิตย และประมวญ สุนากร. (2537). ปญหาโรคเด็กที่พบบอย. กรุงเทพฯ : บริษัทดีไซร
จํากัด.
ศรีพรรณ กันธวัง. (2533). การพยาบาลผูปวยเด็กที่มีการติดเชื้อทางเดินหายใจสวนลางเฉียบพลัน.
เชียงใหม : คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม
ิ ั ี
Whaley, L.F., & Wong, K.L. (1995). Nursing care of infants and children. St.Louis : The
C.V.Mosby company.
การพยาบาลผปวยเดกทมปญหาเกยวกบระบบหายใจ ป 45
ู  ็ ่ี ี  ่ี ั