Talambuhay ni rizal
•Télécharger en tant que DOCX, PDF•
10 j'aime•2,369 vues
Ang dokumentong ito ay hango sa kopya ng talambuhay ni G. Rizal na mayroon aking guro sa Filipino.
Recommandé
Contenu connexe
Tendances
Tendances (20)
Similaire à Talambuhay ni rizal
Similaire à Talambuhay ni rizal (20)
Plus de Vivien Vivien
Dernier
Dernier (20)
Talambuhay ni rizal
- 1. BELHIKA - tinatawagsa lupainngmga halaman/ Halamananng Europa sapagkatpunong bulaklaksatabi ng daan. ANTONIOLUNA- hinamonni Rizal saduelodahil sa masamangpagsasalitakayNellie Bousteadopaninirang puri nitosa dalaga. WENCESLAORETANA – hinamondinni Rizal ngduelo dahil sa pagsusulatnitosaartikulosaLa Epoca na nagsasaadna ang mga kaanak at kaibiganni Rizal ay pinaalissamga lupangsinasakanilasaCalambadahil sa di nilapagbabayadng upa. PT Y MARGAL – nagpayokay Rizal na ang kalayaanay matatamosa pamamgitanngbalaat hindi sanakatiklop na tuhod”. I. MGAKABIGUAN 1. Nangmabalitaanna may20 na lalaki naipinatawagng Gobernadorupanglumagdasa kasunduangangmga Kastilaangnagmamayari ng lupa Kamatayanng 2 PilipinosaEspanya Pagkakaroonnghamunansa pagitannina Luna, Rizal at Retana NangmabalitaankaySaturninana ang kanyangmga magulangay pinaalissa matandangbahay Pag-aasawani LeonorRivera PagkakaroonngpulitikasaMadrid HENRY KIPPING- IsanginihinyerongInglesna namamahalasa ginagawangperokaril saBayambang.Siya ang napangasawni LeonorRivera. 2. ANG PAGPAPAKASALNILEONORKAYKIPPING Hindi na hihilingangtumugtogatumawit Angpiyanoay sususianmagpakaylanman Angina ay nasa kanyangtabi sa oras ng kasal G. GEORGE TAUFFER- ama-amahanni Josephine namay katarata FRANCISCOOLIVE- hukomsa imbestigasyonnakungsaan iniharapangmga ebidensyaatbintangngunitdi pinayagansi Rizal na iharapsa kanya angmga taong nasakdal DISYEMBRE 11, 1896 - si Rizal ay binasahanngsakdal. LUIS TAVIEL DE ANDRADE- napilingmagtanggol kayRizal subalitwalangnagawadahil walangkaranasanat di abogado. DISYEMBRE 28, 1896 – ng ibigayng hukomanghatol na kamtayankay Rizal GOB. HEN. CAMILO G. POLAVIEJA –nagpatibaysa hatol kay Rizal na kamatayan DISYEMBRE 30, 1896 – ika-7 ng umagasa Bagumbayan babarilinsi Rizal TRINIDAD- inihabilinanglamparakungsaannakapaloob ditoang hulingtulangisinulatang MI ULTIMO ADIOSo HulingPaalam IMITACION DE CRISTO – aklatdasalanginiregalosa kanyangasawa 3. NANGSIYA AY BAGOBARILIN HINILINGNIYA NA HUMARAP SA SILANGAN SUBALIT DI SIYA PINAYAGAN, IPINAGKAITANGKANYANGBANGKAYSA KANIYANG PAMILYA AT INILIBINGSIYANGWALANGKABAONGAT PANGALAN. MGA PINAGARALANNIYANG ASIGNATURA/KURSO 1. SINING – Ateneode Manila 2. Panggagamot – UnibersidadCentral de Madrid 3. Pilosopiya - unibersidadCentral de Madrid 4. Nobelista,Politiko 5. Makata – Ateneo 6. Dalubwika 7. Paham sa Pagtuturo 8. Agrikultura, Agrimensor,surbeyor– Ateneo Municipal de Manila II. MGA AKDANGISINULATNI RIZAL 1. Sa akingmga Kabata - unangtulangisinulatniya sa edadna pito 2. Anguna KongSalamin – unang tulangisinulatniya sa Ateneoathinandog sakaarawan ng kanyang ina. 3. Sa KabataangPilipino –tulangnagkamitngunang gantimpalasapatimpalaknaitinaguyodnoLiceo ArtistikoLiteraryo 4. MaligayangBati – tulanginihandogsakaarawan ng kanyangbayaw na si AntonioLopez 5. AngKasawianni San Eustaquio – pinakamahaba sa lahatng tulangisinulatniya 6. SangguniansaDiyos- Diyosan– talinhagang isinulatsatuluyannanagkamitng unang gantimpalasapatimpalakpampanitikanngLiceo ArtistikoLiteraryo(El ConsejodelosDioses) 7. Sa Tabi ng Pasig(Juntoal Pasig) - tulangisinulat bilangparangal sa Birheng Imanulada
- 2. 8. Pag-ibigsaTinubuangLupa(AmorPatrio) –kauna- unahangsanaysayna isinulatsaEspanya 9. Sa KababayangDalaga sa Malolos - lihampapuri sa kadalagahansa Malolos 10. AngKatotohananpara sa lahat - kauna-unahang artikulonalumabassa La Solidaridad 11. Noli Me Tangere at El Filibusterismo –2 walang kamatayangnobela. 12. Mi ultimoadiosoHulingPaalam – Kahuli-hilihang tulangisinulatniyasaloobngpiitan III. MGABABAINGNAUGNAYKAY RIZAL 1. Juliao Minang– Los BanosLaguna 2. SegundaKatigbak - Lipa,Batnagas. Unang pag- ibigni Rizal 3. JacintaIbardo Laza – Pakil,Lagunaisangguroat matandasa kanya 4. LenorValenzuela - Pangsanjan,Laguna.Sinuyosa pamamgitannginbisibol natintagamitangasin at tubig. 5. LeonorRivera– Camiling,Tarlac.Tunay nap ag- ibigni Rizal 6. ConzueloOrtegaYRey – Madrid, Spain 7. O Sei San – YokohamaJapan.Nagingkasa-kasama sa pamamasyal 8. Nelie Bousted –Bearritz,Germany,nakasama habangnagdadalamhati kayLeonor 9. Gertrude Beckett– Londres,England.Nagturosa kanyang wikangIngles. 10. Suzanne Jacoby – Brussele,Belgium 11. Josephine Bracken–Ireland.Napangasawani Rizal na nakilalasaDapitan,pamangkinni GinoongGeorge Tauffer Gutenburg– isa sa mga kaakit-akitnapooksa Europa. Tinatawagdinglungsodngmag-aaral dahil sa kanyang Pamantasanna itinuturingnapinakamatandasaitinayo ng Electorna si RupertoInoong1386, lungsoddinitong industriya. IV. MGADAHILANNI RIZALSA PAGTIGILSA BERLIN 1. Upang palawakinangkanyangkaalamansa panggagamotsa mga karamdamansa mata 2. Upang mapalawakangpinag-aralansaagham at wikasa pakikisalamuhasaSiyentipiko atIskolarng Aleman. 3. Upang Makita ang pamumuhayngmga tao at tapusinangkanyangnobelangNoli Me Tangere V. MGADAHILANSA PAGBABALIKSA PILIPINAS 1. Nalamanang katotohanangnagawaang Noli at ibapang isinulatniya 2. Mabatid kungbakithindi nasumusulatsi Leonor 3. Upang matulunganangkanyangmga kababayan at magamot ang karamdamanng ina Dr. Uliman– itinawagsaknayanang mapagtagumpayan niyaang operasyonsamata ng kanyangina FerdinandBlumentritt- isangAustrianScholarnanag- aaral ng wikangFilipinoatmataliknakaibiganni Rizal. VI. MGADAMDAMINGNAMAYANI SA MGA TAGA CALAMBASA KANYANG PAGBABALIK 1. Maraming humangasa kanya 2. Maraming umiiwasngunitpalihim siyang dinadalaw 3. Maraming natatakotsa kanyangpaniniwalang makapagpapabagongrelihiyon Gob. Hen.EmilioTerrero – hinilingnamatungosiyasa Malacanang upangmagpaliwanaghinggil sa napapabalitangmapanghimagsiknanobela Don Jose Taviel de Andrade –ang ipinagkaloobnatanod kay Rizal na batangtenyente nghukbonamarunong magsalitangInglesat Pransesatmay kaalamansa sining at pintura. Padre Rector GregorioEchavarria – taga UST na pinagdalhanngNoli upangsuriin VII. KINALABASANNG PAGAARAL SA NOBELANGNOLIME TANGERE 1. Erehe – labansa relihiyon 2. Eskandalosa ordenngrelihiyon 3. Di-makabayan 4. Mapaghimagsiksakapayapaan 5. MakapipinsalasapamahalaanngEspanya VIII. IPINAGBAWALANGNOBELADAHILSA MGA SUMUSUNOD 1. Kumakalabansapananampalatayangestado 2. Kumakalabansapamahalaan,labansa mga Kastilangkawani ngpamahalaanatkatarungan 3. Kamakalabansaguardya civil 4. Kumakalabangsakarangalanng Espanya IX. MGA PAGLALAKBAY Mula May 1, 1882 – Agosto5, 1887
- 3. Bapor Salvadora- sinakyanni Rizal patungongSingapore, ang unangbansangkanyang pinuntahan AntonioRivera–nagbigayng pasaporte ni Rizal nangsiya ay nasa daunganna Mateo Evangelista–kasamangnagtungosa Bapor Salavadoraat magpakilalakayKapitanDonatoLechana taga Austria PedroPaterno- nagbigaynglihamngrekomendasyonsa kaibigannitongEquivelnataga Espanya Chateaud’ If - kinabilangguanngpangunahingtauhanng nobelangKonde ngMonte Cristo Plazade Cataluna– lugarkung saan pinagkaloobansiyang isangsalusalong mga PilipinosaBarcelona DiyaryongTaglog– ang kauna-unahangsinulatni Rizal sa Espanyana inilathalasaDiyaryongTagalog(Pag-ibigsa TinubuangLupa) Laong-laan– ginamitna sagisagpanulatsapagsulat/ paglalathalangsanaysayna AmorPatrio Marcelo H. Del Pilar– nagsalinsaTagalog ng sanaysayna AmorPatrio FranciscoCalvo – patnugotng DiaryongTagalog Academiade SanFernando – nag-aral siyang pagpipinta at eskultura CirculoHispano - Filipino–itinatagnasamahan sa Madrid Revistadel CirculoHispano–Filipino –angmagasing inilabas Eduardode Lete – kaibiganni Rizal na may pag-ibigkay ConsueloOrtegaYRey MI PidenVersus(PinatutulaAko) –kahilinganngkanyang inaat ditoibinuhosniyaangkanyangkalungkutanat pinadaloyangluhasakanyang nagdaramdamna puso Florante atLaura – dala-dalani Rizal sa kanyang paglalakbaysaibangbansa Uncle Tom’s Cabinni HarrietBeecherStove – nagtulaksa kanyangsimulantangnobelangNoli.Itoaynaglalamanng kaapihanng mgaIntsikat Negro Mason – samahanginanibanni Rizal saParis,samahanito ng mga Kastilanatumutuligsasamalingpamamalakadng pamahalaan Dimasalang– Ginamitna sagisagpanulatsa samahang Mason. X. MGA DAHILAN SA PAGSANIBSA MASON 1. Dahil sa masasamangpari sa Pilipinasna tinatabinganngabitoang pagmamalabisat kasamaanng paguugali 2. Nangangailangansi Rizal ngmgakasamahansa pakikipaglabansamgamasasamangpari sa Pilipinas Hunyo21, 1884 – natamoniyaang lisensyasa panggagamot Parisat Alemanya - mga bansangpinuntahan upang madagdaganang kaalamansa panggagamotsa mga sakit sa mata. SalvadorFont– namunona pagsusuri sanobelangNoli Me Tangere Padre Jose Rodriguez –paring AgustinongGuadalupe na kumakalabansaNoli at naglathalangisangaklatna may pamgat na CAIINGATCAYO. XI. MGA PARATANGKAY RIZAL 1. EspisyangAleman 2. Ahente ngBismark(nagtitirikngbandilang Alemansatuktokng bundok) 3. Protestante 4. Mason 5. Mangkukulam 6. Kaluluwangwalangkaligtasan XII. MGA KARAINGIN NGMGA MAGSASAKA SA CALAMBA 1. Angasyendang mga ordengdominikoayhindi lamangmga lupasa paligidngCalambakundi buongbayan ngCalamba 2. Angmga may-ari ng asyendaay hindi nag-aabuloy kahitisangsentimosapagdiriwangngpistang bayan,sa pag-aaral ng mga bata at sa kaunlaran ng pagsasaka 3. Angmga kasama na gumagawaat naghirapsa lupaay binabawiannglupangsasakahindahil sa maliitnadahilan 4. Angtubo ng ordengDominikoaylumalaki dahilsa di makatwirangpagtaasng upa ng mga kasama 5. Malakingupa bilangtubongsinisingil atkapag nahuhuli sapagbabayadngbuwisat kunghindi makabayaday sinasamsamangkalabaw, kasangkapanat bahayng kasama
- 4. OCEANIC– bapor na sinakyanni Rizal nanglisaninang Hongkong G. JOSE MA BASA – Pilipinongipinataponngpamahalaang Kastiladahil sahimagsikansaCavite,nagging kapalagayangloobni Rizal sa Hongkong JOSE SAINZDE VERDANA - kalihimni Gob.Terrerona inutusangsumubaybaysamgkilosni Rizal SS BELGIC – sinakyangbaporni Rizal patungongEstados Unidos AMERIKA - tinagurianglupainngmga Malaya ANTONIOMORGA – sumulatngSucesosdelasIsla Filipinas(MgaPangyayari saKapuluangPilipinas) at nagginghukomng Royal Audencia(Kataas-taasang Hukuman) MIGUEL LUCIO BUSTAMANTE – sumulatng Tandang BasyongMakunat XIII. MGA BALITABUHATSA PILIPINAS 1. pinaalis ngnamamahalang asyendaanghigit20 pamilyasaloobng 24 na oras sapagkat ayawnilang tanggapinang bagongkasunduangnagtataasng upang lupangsinasaka 2. nabalitaanang kamtayanng bayawna si Mariano HerbosangunitpinagkaitngKristiyanonglibing. 3. pinaalissi Luciasa kanyangtahanan 4. ipinataponangbayawna si Manuel Hidalgosa Tagbiliran,Bohol 5. Ibinilanggoangkaibigangsi LaureanoViadodahil sa pagtatagong sipi ng Noli GRACIANOLOPEZJAENA – nagtatag at naggingpatnugot ng pahayagangLa Solidaridad MARIANOPONCE- naggingtagapamahalang La Solidaridad LA VERDADPARA TODOS (AngKatotohananParaSa Lahat) – kauna-unahangartikuloni Rizal nalumabassa LaSolidaridad.Nakapaloobsaartikulongitonaang paghihirapngmamamayanay di dapat isisi sakanilang sarili kundi samga namumuno. TALAMBUHAY NI RIZAL i. DR. JOSE PROTACIO MERCADO RIZAL ALONZO Y REALONDA – buongpangalan DR – bilangpaggalangsa pagtataposniyang medisina JOSE – mulasa PoongSan Jose PROTACIO – gallingsakalendaryongKatoliko MERCADO – buhatsa nunongIntsikna si DomingoLam- co, salitangKastilananangangahulugangmarket RIZAL – salitangKastilang”racial”naangkahuluganay “luntiangbukirin” ALONZO – matandangapelyidongkanyangina Y – at REALONDA - apelyidongninangngkanyangina HUNY0 19, 1861 – araw ng kanyangkapanganakan PADRE RUFINOCOLLENTES - nagbinyagsakanya noong HUnyo 22, 1861 PEDRO CASANAS - ninongni Rizal,isangmabuting kaibiganngpamilyanito GOB. HEN. NARCISOCLAVERIO –nagpatupadng utosng pagpapalitsaapelyidongmgaPilipino ii. PINAGMULANG ANGKANNG PAMBANSANG BAYANI a. ANGKAN SA AMA Domingo Lam-co – isangmangangalakal naIntsikna dumatingsaMaynilanoong 1690 mulasa Fukien,China Inesdela Rosa – isangmayamangKristiyanongIntsikna napangasawani Lam-co Francisco Mercado – anakninaLam-co at delaRosa CirilaBernacho – asawa ni FranciscoMercado Juan – anak ni Franciscoat Cirila Clemente –napangasawani Juan CirilaAlejandra – anak ninaJuan at Clemente atinani FranciscoMercado na ama ng bayani b. ANGKANSA INA Mula sa maharlikanglahi ng Lakandula – ang hulinghari ng Tondo. EugenioOchoa Ursua – isanglahingHapones Benigna - asawani Eugenio
- 5. Regina – anak ninaBenignaat Eugenio Manuel de Quintos– asa ni Regina Brigida – anaknina Manuel at Regina Lorenzo AlbertoAlonzo – isangmayamangmestizong Kastilanataga-Binan,Laguna.Isa si TeodoraAlonzosa naginganak ninaLorenzoat Brigida iii. MGAMAGULANG NIRIZAL Ama – FranciscoEngracio Mercado Rizal Y Alejandra Ina – TeodoraMorales AlonzoRealondaYQuintos iv. MGAKAPATID NI RIZAL: 1. Saturnina (1850 – 1913) – Manuel Hidalgo 2. Paciano (1851 – 1930) – SeverinaDecera 3. Narcisa (1852 – 1939) – AntonioLopez 4. Olimpia(1855 – 1939) – SilvestroUbaldo 5. Lucia (1857 – 1919) – Mariano Herbosa 6. Maria (1859 – 1945) – Daniel FaustinoCruz 7. Jose (1861 – 1896) – JosephineBracken 8. Concepcion(1862 – 1865) – namataysa edadna 3 taon 9. Josefa(1865 – 1945) – namatay bilangkatulong 10. Trinidad (1868 – 1951) – matandangdalaga 11. Soledad(1870 – 1929) – PantaleonQuintero v. MGAKASAWIANO KALUNGKUTAN Pagkamatayni Concepcion – unangdalamhati ni Rizal noongsiya’yapat na taon Pagkabilanggongina– dahil sa bintangna pakikiisasa tngkangpaglasonsa asawang kanyangkapatidna si Jose Alberto,sampungtaonsiyanoon. Pagkagarote ng3 paringmartir na sinaGomez,Burgosat Zamora vi. MGAPAARALANG PINASUKAN 1. Mababang Paaralangng Calamba 2. Paaralangsa Binan,Laguna 3. UST 4. AteneoMunicipal de Manila 5. AcademiangSan FernandosaSpain 6. UnibersidadCentral de Madrid 7. Paaralansa Paris 8. Paaralansa Alemanya vii. MGANAGING GURO 1. Angkanyangina – unangnagingguro, natutuhan niyaang abakada,dasal at kagandahangasal sa gulangna tatlongtaon 2. Yaya – nagpakilalasakanyang tungkol samga malign,nuno sapunsosa pamamagitanng pagkwentoatpananakot 3. Tiyo Manuel – nagturosa kanya ng pagpapalakas ng katawanat pagtatangol sa sarili 4. Tiyo Gregorio– nagturo sa kanyang pagpapahalagasa sining 5. Tiyo Jose Albero – nagturo sa kanyang kahalagahanngaklat 6. Leon Monroy – nagturo sa kanyang Latin at Kastila,mataliknakaibiganngkanyangama 7. Justiano AquinoCruz – naginggurosa Binanna mahiligmamalo 8. Juancho – nagturosa kanya ng pagpipinta 9. Lucas Padua – nagturong aritmetika 10. Jose Bech – unangpropesorsa Ateneo 11. Padre Francisco Sanchez- nagturongmagsulatng tulanang siyaay nasa Ateneo 12. Romualdo de Jesus – guro sa paglililok 13. Don Agustin Saez – guro sa pagguhitat pagpinta viii. MGADALUBHASANG MANGGGAMOTSAMATA NA KANYANG NAGING GURO 1. Dr. Luis Dewiker – taga-Pransesnamanggagamot sa mata 2. Dr. Javier Galezonsky – taga-Polandna manggagamotsa mata 3. Dr Oteo Becker – tanyag na Alemanna manggagamotsa mata 4. Dr. R. Schulzer– isaring tanyangna Alemanna manggagamotsa mata