Trafik Güvenliği ve İlk Yardım Kulübü Proje Hazırlama Rehberi
Okul Servis Sürücüleri Bilgilendirme Toplantısı Sunumu 2014
1.
2. •
•
•
•
•
•
Çok katmanlı bir yapıya sahip olan trafik güvenliği, hepimizi ilgilendiren ve
ülkemiz açısından en önemli toplumsal/yaşamsal sorunlardan biri.
Dünya Sağlık Örgütü‟nün tüm dünyada yaptığı çalışmalar, trafik kazalarının
insan ölüm nedenleri arasında şu anda 9‟uncu sırada yer aldığını gösteriyor.
Ancak trafik güvenliği konusunda olumlu bir davranış değişikliği yaratmayı
başaramazsak, 2030 yılına geldiğimizde trafik kazaları yaşam kaybı
nedenleri arasında 5‟inci sıraya yükselecek.
Yine Dünya Sağlık Örgütü‟nün verilerine göre, 15-29 yaş arası kişilerin ölüm
nedenleri arasında trafik kazaları ilk sırada yer alıyor. Yani trafik
güvenliğinde gençler, en riskli grubu oluşturuyor.
En verimli çağlarında, hayata en fazla katıldıkları dönemde gençlerin trafik
kazalarından korunması, onlarda yaratacağımız öz farkındalıkla ilişkili
olarak yaşamsal önem taşıyor.
Çünkü toplumumuzun yarınlarını oluşturacak olan gençler, aynı zamanda
trafik kültürünün olumlu yönde değişmesini sağlayacak en önemli güç ve
kaynak olacak.
3. Trafikte Sorumluluk Hareketi
Trafikte Sorumluluk Hareketi, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı koordinasyonunda,
trafik güvenliği alanında çalışma yapan kurum ve kuruluşlarla işbirliğinde, TÜVTÜRK’ün desteğiyle
trafikte can güvenliğini artıracak önlemler almak ve toplumda farkındalık yaratarak, sorumluluk
bilincini geliştirmek amacıyla hayata geçirilmiştir.
Proje 4 Mayıs 2010 tarihinde başlamıştır.
4. Trafikte Sorumluluk Hareketi
Paydaşlar
T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme
Bakanlığı
• Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü
• Karayolları Genel Müdürlüğü
T.C. İçişleri Bakanlığı
• Emniyet Genel Müdürlüğü
• Jandarma Genel Komutanlığı
T.C. Millî Eğitim Bakanlığı
• Temel Eğitim Genel Müdürlüğü
• Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü
• Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
• Özel Öğretim Kurumları Genel
Müdürlüğü
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
T.C. Sağlık Bakanlığı
Boğaziçi Üniversitesi
Erzincan Üniversitesi
Gazi Üniversitesi
Hacettepe Üniversitesi
Orta Doğu Teknik Üniversitesi
Ankara Büyükşehir Belediyesi
İstanbul Büyükşehir Belediyesi
Erzincan Belediyesi
Türk Akreditasyon Kurumu
Türkiye Şoförler ve Otomobilciler
Federasyonu
IRU Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği
TRT- Türkiye Radyo Televizyon Kurumu
TÜVTÜRK
5. Trafikte Sorumluluk Hareketi
Dört alt proje ile çalışmalarına devam eden Trafikte Sorumluluk
Hareketi, eğitim ve etkinlikleriyle bugüne dek
850 bin kişiye doğrudan, 2,5 milyondan fazla kişiye de çeşitli
eğitim ve iletişim araçlarıyla ulaştı.
Güvenli Taşıt Hareketi ile 3 bin 500 kişiye doğrudan eğitim
verildi, saha etkinlikleri ile 260 bin kişiye ulaşıldı.
Can Dostları Hareketi ile Türkiye çapında 296 okulda 3 bin 200
sınıf öğretmeni, 100 bin öğrenci, 200 bin veli ve 6 bin okul servis
şoförüne doğrudan temas edildi. 2013-2014 eğitim-öğretim
yılında da 14 bin öğrenci ile 28 bin veliye ulaşılması
hedeflenmektedir.
Sorumlu Vatandaş Hareketi’nde ise 3200 öğretmen vasıtasıyla
180 binden fazla kişiye trafik güvenliği eğitimi verildi.
6. Trafikte Sorumluluk Hareketi
TSH kapsamındaki 4. alt proje olan
Trafikte Gençlik Hareketi’yle 2012 yılından itibaren
trafik güvenliği konusunda ortaöğretim öğrencilerine
yönelik eğitim ve etkinlikler düzenleniyor.
2012-2013 eğitim-öğretim yılında 10 bin öğrenci,
20 bin veli, 500 servis şoförüne ulaşıldı.
7. •
Ulaştırma , Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı koordinasyonu ve TÜVTÜRK
Araç Muayene İstasyonları‟nın desteğiyle yürütülen Trafikte Sorumluluk
Hareketi kapsamında Goodyear Lastikleri‟nin desteğiyle hayata geçirilen
Trafikte Gençlik Hareketi eğitim projesi, özellikle lise döneminde bulunan
gençlerimizde trafik güvenliği konusunda olumlu bir davranış değişikliği
yaratmayı amaçlıyor.
•
Trafik ve İlk Yardım dersi kapsamında öğrencilere, trafikte tehlike
yaratmamak, tehlikelerden korunmak, sürücü, yaya, yolcu olarak trafik
kurallarına uymak ve duyarlı olmak, sorumlu davranmak konusunda olumlu
tutum kazandırmayı hedefleyen Trafikte Gençlik Hareketi ,
aynı zamanda ortaöğretim öğrencilerinin Trafik Güvenliği ve İlk Yardım
Kulüplerinin faaliyetlerine gönüllülük esasıyla katılımlarını artırmayı da
amaçlıyor.
8. • Okulumuz, bu ders yılında Trafik Güvenliği ve İlk Yardım Kulübü
etkinliği olarak «Trafikte Sorumlu Davranıyorum» ve «Trafik
Olimpiyatları‟na Katılıyorum» çalışmaları için pilot okul seçilmiştir.
– Bu projede öğrencilerimiz, trafik konulu sosyal sorumluluk
kampanyaları hazırlayacak ve ulusal bir yarışmaya
katılacaklardır.
Bu projede sizlerin de gönüllü desteğinizi beklemekteyiz.
10. Bir şeyler değişmeli
• Türkiye‟de sorun çok daha
ağır ve trafik kazalarında
dünyada ilk 10‟da
• Her gün trafik kazalarında
20‟den fazla kişi ölüyor
• Ailesinde, yakınları arasında
trafik kazası nedeniyle kayıp
yaşamayanımız yok
• Kazaların önlenmesi için
olumlu bir güvenlik kültürünün
yerleşmesi gerekiyor
11. Dünyada ölüm nedenleri sıralaması
Trafik
kazalarında
ölenler kim?
15-29 yaş: 1. sıra
15-29 yaş: 1. sıra
5-14 yaş: 2. sıra
30-44 yaş: 3. sıra
45-69 yaş: 8.sıra
70 ve üstü: 20.sıra
Hayata katılımı daha
yüksek olan gençler
risk altında!
12. Duyarlılık kazandırılması gereken kavramlar
Dünya Sağlık Örgütü, düşük ve orta sosyo-ekonomik düzeye
sahip ülkelerde trafik kazalarına bağlı ölümlerle baş etmek için
aşağıdaki faktörlere odaklanılmasını önermektedir:
• Hız
• Alkol
• Emniyet Kemeri ve Çocuk Güvenlik Koltukları
• Kask
• Görünürlük
• Kolay Zarar Görebilen/Kendi Kendine Yetemeyen Kişiler
13. Tehlike ve risk
Tehlike ve risk aynı anlama gelmez.
Trafik güvenliği açısından tehlike ve riski ayırt etmeliyiz.
Tehlike
Risk
Aslan insan için doğada tehlikeli bir
hayvandır, pek çok zarar verebilir.
Hayvanat bahçesinde kafeste ise
yarattığı risk kontrol edilmiştir, insana
zarar veremez.
Aslan bir tehlike kaynağıdır, onun yaşam sahasında yürüyüş yapmak ise riskli
davranmaktır.
Aslanı hayvanat bahçesinde ziyaret ederek yaşamımız riske atmadığımız
gibi, trafikteki tehlike kaynaklarını da güvenli davranarak etkisiz hale
14. Tehlikeleri önceden tahmin
edebilir misiniz?
•Önleminizi buna göre alabilir misiniz?
•Trafik kazalarının nerede ve ne zaman
olacağını bilmiyoruz.
•Ancak, trafik kurallarının trafiği
düzenleyici ve tehlikeleri azaltıcı
işlevleri olduğunu biliyoruz.
Kurallara uyarak, trafikte güvenliğimizi artırdığımızı, bunun da
kazaları azalttığını biliyoruz.
•Yeterince bilmediğimiz, trafik kazalarının riskli ortamlarda bulunmakla ve
riskli davranışlarla artış gösterdiğidir.
•Eğer bu ortamları ve hangi davranışlarımızın trafikteki riskleri artırdığını
bilir ya da önceden tahmin edebilirsek, kurallara uymanın ötesinde hem
kendi güvenliğimiz için çok değerli bir adım atmış oluruz hem de trafik
güvenliği kültürünü oluşturmaya katkıda bulunuruz.
15. Güvenli kullanıyorum
• Güvenli bir yolculuktaki en önemli rol, araç sürücüsüne aittir.
• Sürücü:
Trafik kurallarına uymak,
Trafikteki tehlikeleri ayırt ederek güvenli sürüş davranışlarında
bulunmak,
Kendine yetemeyen bireylerin güvenliğini sağlamak
(çocuklar, engelliler gibi),
Acil durumlar için hazırlıklı olmak zorundadır.
16. Türkiye trafik kazaları istatistiği
Yıllar
Kaza Sayısı
Ölenler
Yaralananlar
2000
500.664
5.566
136.406
2001
442.960
4.386
116.202
2002
439.958
4.169
116.045
2003
455.637
3.959
117.551
2004
537.352
4.427
136.437
2005
620.789
4.505
154.086
2006
728.755
4.633
169.080
2007
825.561
5.007
189.057
2008
950.120
4.236
184.468
2009
1.034.435
4.300
200.405
2010
259.985
2.738
171.475
2011
278.353
2.582
194.149
Kaza nedenlerinin yüzde 96‟sı insan davranışları olmasına rağmen, temsil eden
örneklemin yüzde 98‟i trafikte sorumlu davrandığını belirtmektedir.
Kişiler sorumlu davrandıklarını düşünüyorken yanılıyor olabilirler mi? Trafikte
hangi tehlikeler kendi kontrolü altında, düşünmemiş olabilirler mi?
17. Trafikteki tehlikeler
Kontrol Edebileceklerim:
Sürücü olarak kendi davranışlarım ve yaptığım hareketler
Aracımın güvenlik açısından özellikleri, bakımı
Kontrol Edemeyeceklerim:
Yol koşulları
Hava koşulları
Yayalar ve diğer yol kullanıcılarının davranışları
Diğer sürücülerin davranışları ve yaptıkları hareketler
Diğer sürücülerin araçlarının güvenliği ve bakımı
18. Neyi kontrol edebilirim?
• “Ben”: Güvenlikteki kilit etken
– Kendi davranışlarımı ve yaptığım hareketleri
– Aracımın güvenlik açısından özelliklerini, bakımını
– Öğrenciler ve velileri, kendi kontrolleri altındaki
– Faktörleri yönetmeleri konusunda etkileyebilirim
•
•
•
Trafik ortamında gençler daha fazla risk altındadır,
daha fazla kazaya uğramakta ve zarar görmektedirler.
Trafik ortamı tehlike kaynakları ile doluysa da
trafik kazaları önlenebilir.
Bu tehlikeleri güvenli davranışları yaşamımızda istisnasız
uygulayarak önleyebilir ve trafik kültürünün oluşmasına
katkı sağlayabiliriz.
19. Trafik güvenliğini insanlar sağlar
Trafik güvenliğini sağlamada sonuçlara en fazla
insan davranışları etki eder.
10 kazadan 9‟unun, sürücülerin trafik kurallarına
uymamasından ve aracını yanlış biçimde
kullanmasından kaynaklandığı belirlenmiştir.
20. Güvenli bir trafik ortamına katkı için
yapılması gerekenler
• Kurallara uyma bilinci
• Kuralların eksiksiz uygulanması
• Trafikte konsantrasyon
• Risk almadan hareket edecek şekilde karar vermek
• Trafik ortamı kamuya aittir, yani hepimizindir
• Trafik ortamının önemli araç gereçleri olan trafik işaretleri,
aydınlatma araçları ve trafik ışıklarına zarar verilmemelidir
• Trafik ortamına sahip çıkmak ve bunlara ait aksaklıkları
ilgililere bildirmek, trafiğe katılan bireylerin sorumlulukları
arasındadır
21. Trafik,sadece otomobillere ait bir ortam
değildir
• Trafikte yayaların, araçlara göre önceliği vardır
• Yaşlı, çocuk ve kendine yetemeyen bireylerin de trafikte
olmaya hakkı olduğu bilinci ile korunup kollanmaları
gerekir
• Trafik ortamını güvenli hale getirecek ve davranışlarımızı
olumlu yönde geliştirecek toplumsal değerler
–
–
–
–
–
–
–
–
Kurallara uyma
Sabır
Sorumluluk
Saygı
Hoşgörü
Nezaket
Yardımlaşma
Ve duyarlılıktır
23. Durabilir misiniz?
• “Dur” ve “Yol Ver” işaretleri ile “Kırmızı yanan trafik ışığı”
araç ve yayaları kazalardan koruyan en önemli trafik
işaretleridir
• Bu işaretleri tanımak ve bunlara uymak hayati önem taşır
• Durma, duraklama, park etme, yolcu bindirme ve indirme
kurallarını bilmek de yaşamsal öneme sahiptir
24. Trafik güvenliğini
“paylaştığımız bir değer” haline getirebiliriz
• Trafik güvenliğinin artırılmasına en büyük katkı yaya, sürücü
veya yolcu olarak davranışlarımızla ilintili ortak anlayışımızın
değişimiyle sağlanabilir.
• Anlayış değişimi için öncelikle trafik kazaları ve yoldaki
davranışlarımız arasındaki ahlaki, duygusal ve zihinsel bağı
kuracak bir kamu vicdanını ve onu ayakta tutan güvenlik değer
sistemini yaratmalıyız.
• Hızlı araç kullanmak, kırmızı ışıkta geçmek, kaldırıma park
etmek, emniyet kemeri takmamak, çocukları ön koltuğa
oturtmak gibi yaygın ihlalleri yapanlar, bu davranışlarından
dolayı yakınları tarafından suçlanmıyorsa, kendileri de herhangi
bir suçluluk hissetmiyorsa, farkındalık ve değişim yaratmak
mümkün değildir.
Kaynak: SÜMER, N.Kent İçi Trafik Güvenliği: Problemler Ve Çözüm Önerileri, Turkish Journal of Transportation and Traffic Safety, 1(1): 5-9, (2007)
25. Trafikte stres ve baş etme
STRES
Bazı durumların yolunda gitmediğine,
İhtiyaçların karşılanmadığına,
Dengenin bozulduğuna
işaret eden
Fizyolojik - duygusal- davranışsal
işaretlerdir
BAŞ ETME YÖNTEMLERİ
Etkisiz yöntemlerden uzak
durmak, azaltmak
Etkili yöntemleri devreye sokmak
Bilgilenmek
Danışmanlık ve diğer desteklere
ulaşmak
26. Öfke
• Öfke uygun ifade edildiğinde, son
derece sağlıklı ve doğal bir duygudur.
Ancak kontrolden çıkıp da yıkıcı hale
dönüşürse okul-iş hayatında, kişisel
ilişkilerde ve genel yaşam kalitesinde
sorunlara yol açar.
• Pek çok kişisel ve sosyal problemlerin
(Örneğin, çocuk istismarı, aile içi
şiddet, fiziksel ya da sözel
saldırganlık, toplumsal şiddet)
temelinde öfke vardır. Öfke hem dış
hem de içsel bazı olaylarla ortaya çıkar.
• Arkadaşınız, anneniz, kardeşiniz, sokak
taki bir adam, öğretmeniniz gibi belli bir
insana öfkelenebileceğiniz gibi, trafik
sıkışıklığı, iptal edilen bir randevu gibi
bir olaya da öfkelenebilirsiniz.
27. Öfke kontrolü
• Öfkeyi doğru ifade etme becerisini kazanmaya “öfke kontrolü”
denir
• Öfke kontrolünde temel amaç, saldırganlıktan uzak, şiddet
içermeyen, kişinin kendisine ve çevresindekilere zarar
vermeyecek şekilde duygusunu ifade etme becerisini
kazanmasıdır
• Araştırmalar, kızgınlık duygusunun “boşaltılması”nın kızgınlık,
öfke ve saldırganlığı daha çok arttırdığını ve sorunu çözmek
için hiçbir yararı olmadığını göstermektedir
• Onun için en iyisi, kızgınlığınızı neyin tetiklediğini bulmanız ve
kendinizi kaybetmeden, bu nedenlerle başa çıkabileceğiniz
stratejileri geliştirmenizdir
28. Trafikte öfke kontrolü
• Trafik, özellikle büyük şehirlerde kişilerin
öfkelenmesine neden olan etkenlerden biridir
• Kişi, trafikte hızla öfkeleniyor ve öfkesini kontrol
etmekte zorluk çekiyorsa, araç kullanmaktan
uzak durmalıdır
• Toplu taşıma araçlarını kullanma yolunu
seçmelidir
29. Trafikte öfke unsurları
• Trafikteki kişileri öfkelendiren konulardan biri de hak ihlalleri
ve kural ihlalleri yapan veya trafik güvenliğini tehlikeye atan
sürücülerdir
• Yayalara öncelik vermeyen, geçiş üstünlüğü olan ambulans
gibi araçlara yol vermeyen, güvenlik şeridini kullanan, süratle
araca yaklaşarak taciz edici biçimde yol isteyen veya kornayı
gereksiz yere kullanan, hatta el kol işaretleri yapıp küfür eden
sürücüler diğerlerini öfkelendirebilir
• Bu durumlarla karşılaşanların anormal davranış sayılacak bu
davranışlara karşılık vermemeyi ve güvenli davranmayı
seçmesi önemlidir. Bu davranışlar cezaya tabi davranışlardır
ve asayiş konusudur
• Yayalar ve sürücüler tarafından yapılan ihlal ve hataların trafik
polisine bildirilmesi önerilir
30. Trafik güvenliğini
“paylaştığımız bir değer” haline getirebiliriz
• Trafik ortamını güvenli kılmada yardımcı ve
davranışlarımızı etkileyen toplumsal değerlerin
–
–
–
–
–
–
–
–
Kurallara uyma
Sabır
Sorumluluk
Saygı
Hoşgörü
Nezaket
Yardımlaşma
Ve duyarlılık olmasını sağlamak hepimizin elindedir
32. Trafik ve insan
•
Kendi kendine yetemeyen/zorlanan birey
Çocuklar
– Engelliler
– Yaşlılar
–
•Kendi kendine yetebilen birey
–
–
–
–
–
Taşıt sürücüleri
Bisikletliler
Motosikletliler
Yayalar
Yolcular
33. Türkiye‟de trafik kazaları
Trafik Kazasında Hayatını Kaybedenlerin
Oranı
% 24‟ü sürücü
%31‟i yolcu
% 19‟u yayadır
Kaynak: WorldHealthOrganization (2009). Global StatusReport on RoadSafety: Time forAction. Geneva: WHO Press. (www.who.int/violence_
injury_prevention/road_safety_status/2009)
34. Görüş ve görünme
Sürücünün ve yayanın trafik unsurlarını görebilmesi ve
kendisinin de aracının da trafikte rahatlıkla görünmesini
sağlaması gerekir. Bunun için:
Gece yayaların fosforlu giysiler giymesi,
Bisiklet gibi araçların fosfor ve ışık
düzenekleri olmadan kullanılmaması,
Araçların far ve sinyallerinin tam olarak
çalışması,
Aynaların temizliği ve açılarının
doğruluğu,
Görüş alanının açık olması, camların
temizliği, yıkama sisteminin çalışır
durumda olması, sistemde su bulunması
sağlanmalıdır.
Ayrıca trafik levhalarını görebilmek de
pek çok tehlikeyi erken fark etme
olanağı farların açık tutulması, araçların görünürlüğünü artırarak güvenli
Gündüz verecektir.
sürüşe katkıda bulunmaktadır.
35. Trafikte bulunmak herkes,
ancak özellikle çocuklar, gençler,
yaşlılar ve engelli bireyler için oldukça tehlikelidir
• Bu tehlike, yaya olarak trafikte bulunulduğunda ve
caddelerde karşıdan karşıya geçişlerde daha da artar
• Yayalar her ne kadar öncelikli olsalar da, buna özen
göstermeyen sürücüler olabilir. Kişilerin dikkatlerini
toplayarak seri biçimde karşıdan karşıya geçmeleri
gerekir
• İlköğretim öğrencileri yaşları gereği, ortaöğretim
öğrencileri ise çevre ve arkadaşlarıyla diyalogları gereği
bu yoğun konsantrasyonu sıklıkla sağlayamazlar
• Yapılan özel uyarı ve bilgilendirmenin sıklığı güvenli
davranışların kazandırılması için gereklidir
36. Hava şartlarına dikkat
• Karlı ve yağmurlu havalar, sürücülere olduğu kadar yayalara da
olumsuz, trafik güvenliğini azaltıcı ortamlar hazırlar. Görüşün
kısıtlanması tehlikeler yaratır
• Ancak bu hava şartlarının getirdiği en önemli risk, yol yüzeyinin
ıslanması, kar ya da buzla kaplı olması nedeniyle fren mesafesinin
uzamasıdır. Daha da olumsuz koşullarda, araçların yayaların
beklemediği, ters manevralar, savrulmalar ve taklalar ile frenin hiç etkili
olamadığı kayma durumlarıdır
• Bu tür havalarda, yaya olarak trafikte bulunurken,çok daha dikkatli ve
araçlardan gelebilecek riskleri dikkate alacak davranışlar içinde
olmamız gerekir. Araçlarla geçişlerde aramızda olacak mesafenin uzun
tutulması,
ani hareketlerden kaçınılması ilk akla gelen önlemlerdir
• Bu tür havalar, yayaların kendi hareketlerini de güçleştirirler.
Beklenmedik kaymalar, düşmeler kaldırımda yürürken, karşıya
geçerken ve araçlara binip-inerken ilave tehlikeler yaratırlar. Koşullara
uygun ayakkabılar giyilmesi ve ani hareketlerden kaçınılması yararlı
olabilir
37. Servise öğrenci almak ve servisten
indirmek
• Hemen birçok şehirde, yerleşimlerin gelişimi ve trafiğin
artmasıyla, evden okula giden veya okuldan eve dönen
çocuklar servisleri kullanmaktadır. Bu, daha güvenli bir
seyahat için önerilmektedir.
• Servis araçlarının her dört tarafından yaklaşık 3‟er metrelik
mesafeler, araçla ilgili potansiyel tehlike alanlarıdır.
• Kaldırım üzerinde, güvenli bir yerde servisi bekleyen çocuklar
hızla ve dikkatsizce yoldan geçmeye çalışabilir.
• Çoğunlukla da servisi yakalamak için hızla, dikkatsizce
karşıya geçerler.
• O sırada aniden geçen bir başka aracın yaratacağı tehlikeler
çok açıktır, öğrencileri zamanında hazır olmaları için
uyarınız, acele etmeden inip binmelerini sağlayınız.
38. Araç muayenesi
Araç muayenesi, trafiğe çıkan tüm motorlu
ve motorsuz araçların teknik yeterliliklerinin
muayene ile tespit edilmesidir
Muayene süresi dolduğu halde muayene
edilmemiş araç kullanmak cezaya tabidir
Araç muayenesi ne işe yarar?
Araç muayenesi, tüm taşıtların güvenlik
seviyesinin topluca yükseltilmesini sağlar
39. Araç muayenesinin
trafik güvenliğine katkısı
•Uluslararası standartlarda muayene hizmetinin başladığı tarih: 11
Ocak 2008
•11 Ocak 2008-31 Temmuz 2012: 21 milyon 350 bin adet periyodik
muayene yapıldı. Ücretsiz muayene tekrarları, egzoz gazı emisyon
ölçümleri ve tespit işlemleri ile birlikte 34 milyona yakın muayene
gerçekleştirildi
•Periyodik muayenesi yapılan 21 milyon 350 bin aracın:
Yüzde 38‟i (8,2 milyon), trafik ve taşıt güvenliği açısından tehlike arz
edecek nitelikte kusur veya eksiklik nedeniyle “ağır kusurlu” ya da
“emniyetsiz” raporu aldı
•İkinci muayenesine gelen yaklaşık 8,1 milyon araçtan yüzde 97,5‟i,
eksiklik ve kusurlarını gidererek muayeneden başarı ile geçti
Yani:
8 milyonun üzerindeki araç, var olan kusurlarını gidermiş,
daha önce güvensiz bir şekilde yollarda dolaşırken güvenli hale
getirilmiştir
40. Araç sahipliği ve sorumluluklar
Trafik Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
Egzoz Gazı Emisyon Ölçümü
Periyodik Araç Bakımı
Periyodik Araç Muayenesi
41. Araçta bulundurulması
zorunlu malzemeler
•İlk yardım çantası: Traktörler, motosikletler ve motorlu bisikletler hariç tüm motorlu araçlarda 1 adet
Büyük sargı bezi (10 cm x 3-5 m), 2 Adet
Hidrofil gaz steril (10x10 cm 50‟lik kutu), 1 Kutu
Üçgen sargı, 3 Adet
Antiseptik solüsyon (50 ml), 1 Adet
Flaster (2 cm x 5 m), 1 Adet
Çengelli İğne, 10 Adet
Küçük makas (paslanmaz çelik), 1 Adet
Esmark bandajı, 1 Adet
Turnike (En az 50 cm örgülü tekstil malzemeden), 1 Adet
Yara bandı, 10 Adet
Alüminyum yanık örtüsü, 1 Adet
Tıbbı eldiven, 2 Çift
El feneri, 1 Adet
•Üçgen Reflektör: Motosikletler ve motorlu bisikletler hariç tüm motorlu araçlarda 2 adet
•Yangın Söndürme Cihazı: Sayısı, cinsi ve kapasitesi araç sınıfına ve aracın kullanım amacına göre
değişiklik gösterir
•Stepne: Motosikletler ve lastik tekerlekli traktörler hariç bütün araçlar ile tarım orman römorkları da dahil olmak
üzere tüm römorklarda her zaman kullanılabilir durumda bulundurulacaktır Runfled lastikleri olan, orijinalinde
stepne bulunmayan ve lastik tamiri kiti bulunan araçlarda stepne bulundurma koşulu aranmamaktadır
•Yangın tüpü:
Binek araçlarda 1 adet 1 kg
Yolcu sayısı 26 ya kadar olan otobüsler için 2 adet 2 kg
Azami ağırlığı 12 tondan küçük olan kamyonlarda 1 adet 4 kg
Araç tehlikeli madde taşıyor ise 2 adet 6 kg
42. Emniyet kemeri
• Doğru takılmış bir emniyet
kemeri insan bedenini çarpma
etkisiyle vücutta meydana
gelen sarsıntıdan korur
• Kemer, kaza anında meydana
gelen çarpma etkisini vücut
yapısındaki en güçlü noktalara
yönelterek, çarpma etkisinin
vücutta tek noktada
toplanmayıp dağılmasını sağlar
• Çarpma ve çarpışma anında
koltuktan fırlamayı engeller
Hassas ve en önemli organların
yer aldığı kafa ve omuriliğin
herhangi bir yere çarpmasını
önleyerek korur
43. Emniyet kemeri
Özel araçlarda meydana gelen ölümleri İkinci çarpışma/beden çarpışması
yüzde 45, ağır yaralanmaları ise yüzde 50 Çarpışmalar veya ani frenleme
azaltmaktadır
sonucunda duran araçta, araç içindeki
Hafif kamyon sürücüleri arasında araç içikişilerin duramayarak aracın torpido, ön
ölümleri yüzde 60, ağır yaralanmaları ise cam, direksiyon gibi kısımlarına
yüzde 65 azaltmaktadır
çarpmalarıdır
Emniyet kemeri, ikinci çarpışmadan
korur
44. Ne zaman ve nerede
emniyet kemeri takmalı?
ŞEHİRİÇ
İ
ŞEHİRDIŞ
I
ÖLÜ
2.197
YARALI
59.979
ÖLÜ
2.984
YARALI
46.167
İstatistikler, her zaman emniyet kemeri takmanın gereğini ortaya
koyuyor.
45. Emniyet kemeri
Kullanılmaması durumunda
30 km/saat hızda olan çarpışmalarda vücutta oluşan hasar 1
birim ise, 50 km/saat olan çarpışmalarda bu hasar 9 katına
çıkmaktadır
Ölümle sonuçlanan kazalarda oluşan
yaralanmalar incelendiğinde yoğunlaşma,
Yüzde 48 ile baş-boyun yaralanmaları
Yüzde 37 ile göğüs-karın-kalça yaralanmaları
Yüzde 8 ile omurga ve göğüs duvarı yaralanmalarıdır
Bir kaza sonrası aracın içinde kalmak kişileri
ölümden kurtarabilir
Emniyet kemeri kullanılmadan karışılan bir
kazada, araç dışına fırlama halinde ölüm riski tam
25 kat artar
46. Çocuk güvenlik koltuğu
• Boyu 150 santimetrenin, ağırlığı da 36
kilogramın altındaki çocukların güvenlik
koltuğunda seyahat etmeleri
zorunludur
Kendine yetemeyen bireylerin trafikte güvenliğinin
sağlanmasından hepimiz sorumluyuz
47. Güvenli sürüş için şartlar
• Tüm zihinsel süreçlerin yola ve araca
yönlendirilmesi gerekir.
• Bu odaklanma, tehlikeleri erken fark etmek ve en
kısa sürede, doğru tepkileri vermek için gereklidir.
• İki el koordinasyonu, direksiyon ve manevra
hakimiyeti için gereklidir. Her zaman direksiyonu iki
elle tutarak kullanmak gerekir. Diğer elle başka bir
şeyi tutmaya çalışmamak gerekir.
• Cep telefonu ile görüşme ve mesajlaşma, güvenli
sürüş için gerekli şartları tamamen bozar.
48. Araç kullananları olumsuz yönde etkileyen
bağımlılıklar
• Eylem bağımlılıkları
–
–
–
–
Cep telefonu görüşmeleri
Cep telefonu ile mesaj yazma
Sigara
Yemek
• Bağımlılığın geliştiği bir davranış uyarıldığında, kişi bu
davranışı göstermek zorundadır. Davranışı göstermese
de bireyin dikkati artık bu yöne kaymıştır:
– Örnek: SMS uyarı sesi. Sürücü bu sesi duyduğunda, bağımlılık
söz konusu ise mesaja cevap vermekten daha öncelikli bir şey
yoktur
– Dikkati kesinlikle bu yöne kaymıştır
49. Cep telefonu
•Cep telefonlarından
kaynaklanan kaza
olasılığı, alkollü araç
kullanmaya bağlı olasılık
düzeyine yakındır:
Telefon görüşmeleri, zihnin
tamamen konuşulan konuya
kaymasına neden olur,
yola ve araca verilen dikkat
kesinlikle bölünür,
araç kullanımı otomatikleşir.
•Telefon görüşmelerinde araç
kitlerinin kullanımı aynı düzeyde
dikkat bölünmesine neden
olmaktadır.
50. Cep telefonu - Mesaj
•Cep telefonu ile mesaj gönderiminde risk
daha da yüksek:
-Zihinsel odaklanmada kayma
-Mesajları okumak için gözün yoldan ayrılması
-Uzun süre direksiyonu tek elle kullanma gerekliliği
51. Çoğumuz, güvenliği yaşamımızın her alanında
öncelikli ve vazgeçilmez olarak göremiyoruz
• Araç kullanırken cep telefonuyla arama yapmak, çalan
telefona cevap vermek, mesaj yazmak gibi davranışlar
sürücünün dikkatinin dağılmasına neden olur, kazaya yol
açabilir
• Cep telefonuyla konuşan bir sürücü çevresindeki tehlikeli
durumların bazılarını hiç fark edememektedir
• Cep telefonuyla meşgul olmak, araç kiti dahi
kullanılsa, güvenli sürüş için ihtiyaç duyulan
konsantrasyonun bozulmasına neden olur
• Cep telefonlarından kaynaklanan kaza olasılığı, alkollü
araç kullanmaya bağlı olasılık düzeyine yakındır
52. Alkolün etkisi
FONKSİYONLAR
UYARICI ETKİSİ
YATIŞTIRICI ETKİSİ
Dürtüler
Korkunun azalması
Kendine güvenin artması
Yorgunluk
Dikkatte azalma
Kavrama
Alışkanlıklardan vazgeçme
Kendini kontrol edememe
Hafıza kaybı
Tepkilerde yavaşlama
Genel
Davranışlar
Cesaret artışı
Düzensizlik, dengesizlik
Dikkatsizlik
Uyuşukluk
Araç Kullanma
Yetisi
Aşırı hız, tehlikeli manevra
Acil durumda kontrol kaybı
Tepki eksikliği, yanlış
karar
Acil durumda kontrol
kaybı
53. Alkolün istenmeyen etkileri
•Saldırgan araç kullanma eğilimi
– Yakın takip
– Hız
– Diğer araçları taciz
– Kolay öfkelenme
•Dikkatin dağılması
•Aşırı coşku ya da durgunluk sonucunda dikkati
odaklamada zorlanma
•Görüş alanında dar bir aralığa odaklanma
55. Araçların dışı, deformasyon, emniyet
kemeri, hava yastıkları, kafes barlar, çocuk
koltukları…
Aktif güvenlik elemanları
Sürücünün kazadan
kaçınmasını sağlayan
sistemler
•Taşıtın kumanda ve
frenleme sistemleri
•Bilgilendirme sistemleri
•Ergonomik olarak
yerleştirilmiş
kumandalar
Pasif güvenlik elemanları
Dış güvenlik
Taşıtın çarptığı yayalar, bisiklet
ve motosiklet sürücülerinin
yaralanmalarını en aza indirmek
için taşıta kazandırılması
gereken tüm tasarım özellikleri
İç güvenlik
Bir kaza durumunda
taşıtın içerisindeki kişilere;
•Etki eden ivme ve kuvvetleri
en aza indiren
•Hayati hacim sağlayan
• Kazadan sonra taşıtın dışına
çıkarmayı kolaylaştıran
sistemler
56. Güvenli taşıt için önemli noktalar
•
Görüş ve görünme
•
Hareket ve duruş
•
Taşıma
•
Emniyet
57. Güvenli taşıt
Görüş ve görünme
Görüş alanı açıklığı
Aynaların
temizliği
Aynaların
açısı
Farların
tam olarak
çalışması
Yıkama suyu ve
yıkama sistemi
Sinyallerin
tam olarak
çalışması
Camların sürekli
temizliği
58. Güvenli taşıt
Hareket ve duruş
Araçta yük
sınırına
uyulması
Frenleme sisteminin tam
ve fonksiyonel olması
Lastik ölçülerinin kabul
edilebilir sınırlarda
olması
Rot balans ayarlarının
düzgün olması
Fren ayarlarının
sağlam olması
59. Güvenli taşıt
Taşıma
Araçta yük sınırına ve
taşıma usullerine
uyulması
Araç tadilatlarının AITM
yönetmeliğine uygun olması
Araç tadilatlarının araç
muayene istasyonlarında
denetlenmesi
Karoser
bağlantılarının
sağlam olması
60. Güvenli taşıt
Emniyet
LPG ve yakıt sistem
emniyet kontrollerinin
düzenli yapılması
Tadilatın sadece
proje onayı ile
yapılması
Ağır vasıtalarda
arka işaret levhaları
Kaza durumları için üçgen
reflektör ve ilk yardım
ekipmaları
61. Güvenli taşıt
Kişisel sorumluluk alanları
Kullanmadan önce…
– Ayna ayarlarınızın doğru
olduğundan emin olun.
– Kesinlikle araç kapasitenizin
üzerinde yolcu veya yük kabul
etmeyin.
– Tüm lastiklerinizin havasını
kontrol edin.
– Camlarınızı, aynalarınızı
temizleyin.
– Cam yıkama sisteminizi, cam
suyu seviyenizi kontrol edin.
– Sinyallerinizin ve far
sistemlerinizin çalıştığından
emin olun.
62. Güvenli taşıt
Kişisel sorumluluk alanları
Seyir halinde...
– Aracınızın yol tutuşunda ya da
frenlemesinde anormallik
hissediyorsanız , hızınızı
azaltarak en yakın hizmet
noktasına gidin ya da bir çekici
çağırın.
– Aracınız yolda düz bir hatta
gitmiyorsa lastikleri kontrol edin.
Lastiklerinizde problem
yoksa, bir servis noktasına
gidin.
63. Güvenli taşıt
Kişisel sorumluluk alanları
Düzenli olarak...
– Lastiklerinizi, fren sistemlerinizi
ve diğer yürüyen aksamı
mutlaka kontrol ettirin
– Yangın söndürme cihazının ve
ilk yardım setinin içeriğini ve
kullanım tarihlerini kontrol edin
– Aracınızın periyodik araç
muayenesini ve egzoz gazı
emisyon ölçümünü zamanında
yaptırın
64. Lastikler neden önemli?
• Lastiklerin doğru şekilde şişirilmesi virajlarda aracın tutuş
performansı için çok önemlidir.
• Fark edilmeyen basınç kaybı ve lastiğin az şişmiş olması
durumunda aracın ağırlığı, lastik sırtının dış kısmı üzerine biner ve
basıncın lastiğin genişliği boyunca eşit olarak yayılmasına engel olur.
• Lastik döndükçe yan duvarın olması gerekenden daha fazla
ısınması, hem performansı hem de güvenliği olumsuz olarak etkiler.
• Lastikleri az şişirmek basıncın, yol üzerinde eşit derecede
dağılmaması anlamına gelir. Bu durum, lastiklerin yol tutuşunu engeller
ve özellikle ağır yüke sahip araçların sürüşünü olumsuz etkiler. Durma
mesafesi uzar ve viraj alma becerisi azalır.
65. Lastiklerin kontrolü
Lastikler tekmelenerek değil, hava basıncı ve diş derinliği
ölçülerek kontrol edilir
•
•
•
•
•
Lastikler, günlük süreçler nedeniyle hava basıncını kaybedebilir. Yapılan
araştırmalar, araçların yüzde 64‟ünden fazlasının lastiklerindeki hava basıncının az
olduğunu göstermektedir
Sıcaklık: Yaz aylarındaki sıcaklık, lastiklerin hava basıncını da artırmaktadır. Bu
nedenle lastik basıncı sadece lastiklerin „soğuk‟ olduğu durumlarda kontrol edilmelidir.
Ayrıca araçta lastiğin patlaması halinde veya lastik içerisindeki hava basıncının
tamamen bitmesi sonrasında bile maksimum 80km/saat hızla 80 kilometre yol gidebilen
modern lastikler kullanılmıyorsa, yedek lastiğin de havasının kontrol edilmesi gerekir
Lastiklerin diş derinliği: Sürücüler hava basıncına ek olarak, lastiklerinin durumunu da
kontrol etmelidir. Yola çıkmadan önce lastiklerin dişlilerinin aşınıp aşınmadığını kontrol
edilmelidir. Özellikle aracın ıslak zemin üzerindeki performansı açısından yeterli
derinliğe sahip olduklarından emin olarak yola çıkılmalıdır
Ağır yükler aracın manevra kabiliyetini azaltır: Tatile çıkmak genellikle ailenin ve ağır
bagajların araca yüklenmesi anlamına gelir. Sadece ağır yükler bile aracın manevra
kabiliyetini azaltır. Ağır yük, karavan veya römork çekme, araç ve lastiklere ekstra yük
bindirir. Aracın yolcu ve bagajlar ile tamamen doldurulmuş olması halinde, kullanım
kılavuzu doğrultusunda lastik basıncının artırılması gerekmektedir
Az şişirilmiş lastikler masrafa neden olur: Az ya da fazla şişirilmiş lastikler, tüm dişli
alanını eşit oranda kullanamaz. Her iki durumda da lastiğin kilometre performansı
düşerken lastiğin dişlisi hızla ve düzensiz bir şekilde yıpranır. Normalden az hava ile
şişirilmiş lastikler daha fazla enerjiye ihtiyaç duyması nedeniyle yakıt tüketimini artırır
66. Kış lastiği ve trafik güvenliği
• Trafik güvenliği ile ilgili yanlış bilinen konulardan
biri de kış lastiği kullanımı hakkındadır.
• Doğu ve Orta Anadolu bölgeleri hariç ülkemiz bir
kar ve sert kış ülkesi olmamasına rağmen, yaygın
kanaatin aksine, kış lastiği bizim ülkemizde de
trafik güvenliği için önemlidir.
• Kış lastiği kullanımının en büyük avantajı,
beraberinde getirdiği yol güvenliğidir.
• Isının +7 derecenin altına düşmesiyle birlikte kış
lastiklerinin kullanılmaya başlanması, kar
yağmasının beklenmemesi tavsiye edilmektedir.
67. Kış lastiklerinin avantajları
Sürücüler zorlu kış koşullarında kış lastiklerini
kullanarak şunları sağlayabilirler:
•
•
•
•
•
•
•
Daha fazla fren emniyeti
Aracı yönlendirme kabiliyeti
Üstün çekiş
Etkin su boşaltımı
Islak ve buzlu zeminlerde yola tam temas
Suda kızaklamaya karşı direnç
+7C'nin altında bile yola iyi tutunma
68. Güvenli sürüş performansı
• Yaz lastiklerinde kullanılan kauçuk, +7C'nin altında tutunma
özelliğini kaybeder ve karlı - buzlu yollarda performans
düşüklüğü ortaya çıkar. Oysa, kış lastiklerinde kullanılan özel
kauçuk sayesinde, lastik +7C'nin altında da tutunma özelliğini
korur.
• Kış lastiğinin diş derinliği yaz lastiğine göre daha fazladır.
Böylece kış lastiğinin karlı ve buzlu zeminde yol tutuşu artar.
Bu da sürücüler için güvenli sürüş performansı anlamına
gelmektedir.
69. Kış lastiği seçerken nelere dikkat edilmelidir?
• Lastik tercihi yapılırken aracın özelliklerine, sürücünün
kullanım biçimine ve yaşanan
bölgedeki mevsim koşullarına göre karar verilmelidir.
• Yaşanan bölgede kış koşulları çok zorlu ve sert
geçiyorsa, çivilenebilir kış lastikleri tercih edilebilir.
• Kış lastikleri, en zorlu kış koşullarında bile sürücülere maksimum
güvenlik
ve ideal sürüş konforu sağlar.
70. Hız
Çarpışma anındaki hız
•50 km/saate
çıktığında, etkileyecek
çarpışma 3‟üncü kattan
•70 km/saate çıktığında 6‟ncı
kattan
•90 km/saatte ise 10‟uncu
kattan düşmeye eş olacaktır
71. Hız ve ölümcül yaralanmalar
• Dünyanın en güvenli
otomobilleri, emniyet kemeri takılı ve
hava yastığı açıkken 70 km/saat hıza
kadar can güvenliği sunabiliyor.
Speed management: a road safety manual for decision-makers
and practitioners.
Geneva, Global Road Safety Partnership, 2008
Hıza bağlı olarak:
•Çarpışma olasılığı artar,
•Tepki mesafesi artar,
•Durma mesafesi artar,
•Çarpışmadan kaynaklanan kuvvet artar,
•Yaralanmaların ciddiyeti yükselir,
•Sürücü, hatalarını telafi edecek zaman
bulamaz.
72. Hız ve fren mesafesi
Bunu biliyor muydunuz?
90 km/s hızla giderken çarpışmanın
etkisi, bir binanın 10‟uncu katından
düşmek gibi bir etki yaratır
•
13
•
•
Kaynak: Speed management: a road safety manual for decision-makers and
practitioners. Geneva, Global Road Safety Partnership, 2008.
•
Yüksek hızda araç kullanma
davranışı, kaza sayısı
üzerinde doğrudan etkide
bulunan çok önemli bir
trafik ihlalidir
Hız arttıkça aracın kontrol
edilmesi de o oranda güçleşir
Aracın hızını kontrol etmek,
kazaları önleyebilir ve meydana
gelebilecek kazalarda
oluşabilecek zararı ve kayıpları
azaltır
Güvenli takip mesafesi de hızla
orantılı katlanarak artar
30 km/s hızla giderken 13 metre ileride yola bir çocuk çıkarsa, ona çarpmadan
durabilirsiniz. Ama 40 km/s hızla gidiyorsanız 13 metrede duramaz ve çocuğa
çarparsınız.
73. Hız ihlalinin miktarı
•Belirtilen hız sınırının saatte 10-15 kilometre üstüne
çıkılması:
- Kaza sonucunda meydana gelen yaralanmaların
ciddiyetini artırması açısından yüksek öneme sahiptir
- Uç değerlerdeki hız ihlallerine göre daha önemlidir
•Çünkü, daha sık karşılaşılmaktadır
•Sürücü tarafından zararsız gibi algılanabilecek hız
ihlallerinden kaçınılmalıdır
74. Düşük hızın faydaları
• Tehlikeli durumları fark etmek için sürücüye daha çok zaman
tanır.
• Tehlikeli duruma tepki verilirken aracın kat ettiği mesafe
azalmış olur.
• Frene bastıktan sonra durmak için ihtiyaç duyulan mesafe
azalmış olur.
• Çarpma öncesinde diğer yol kullanıcılarının, aracın hızını
tahmin edebilme imkanı artar.
• Diğer yol kullanıcılarının bir çarpışmadan kaçınmak için
daha fazla şansı olur.
• Sürücünün, aracın kontrolünü kaybetme ihtimali azalır.