PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ

1. PROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİPROJE DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ
veve
Mantıksal Çerçeve YaklaşımıMantıksal Çerçeve Yaklaşımı

2. Proje Nedir?Proje Nedir?
Proje;Proje;
belirli birbelirli bir yeryerde,de,
belirlibelirli süresüre içinde,içinde,
belirli birbelirli bir bütçebütçe ile,ile,
net olarak tanımlanannet olarak tanımlanan amaçamaçlarınların
gerçekleştirilmesine yönelik olarakgerçekleştirilmesine yönelik olarak
planlananplanlanan faaliyetler bütünüfaaliyetler bütünüdürdür..

3. Proje Döngüsü YönetimiProje Döngüsü Yönetimi
““Mantıksal çerçeve yaklaşımı” temeline dayananMantıksal çerçeve yaklaşımı” temeline dayanan
proje ve programlarınproje ve programların
hazırlanması,hazırlanması,
uygulanması,uygulanması,
değerlendirilmesindedeğerlendirilmesinde
kullanılan bir yöntem ve sistematik bütünüdür.kullanılan bir yöntem ve sistematik bütünüdür.

4. Proje DöngüsüProje Döngüsü
Projelerin planlaması ve yürütülmesi, birbirini takip
eden 6 aşamalı bir süreçte gerçekleştirilir.
Ön Değerlendirme
Uygulama
Finansman
Proje Fikrini
Belirleme
Proje Fikrinin
Analizi
Değerlendirme

5. Proje Sürecinin AşamalarıProje Sürecinin Aşamaları
Proje Fikrini Belirleme:Proje Fikrini Belirleme: Projeye ilişkin fikirlerin ortaya konduğu ve
tasarlandığı ilk hareket noktasıdır.
Proje fikrinin analizi:Proje fikrinin analizi: Projenin teknik ve uygulama açısından detaylı
olarak tasarlandığı aşama
Ön Değerlendirme:Ön Değerlendirme: Tasarımı tamamlanmış olan projenin teknik, mali,
ekonomik, kadın-erkek eşitliği, sosyal, kurumsal, çevresel faktörler
açısından tutarlılığının, bütünselliğinin ve işlevselliğinin
değerlendirildiği ve proje önerisinin yazıldığı aşama
Finansman:Finansman: Finansman teklifinin ilgili kuruluşlar tarafından
değerlendirildiği ve finansmanın sağlandığı aşama
Uygulama:Uygulama: Projede öngörülen faaliyetlerin hayata geçirilmesi,
izlenmesi, denetlenmesi ve değerlendirilmesi aşaması
Değerlendirme:Değerlendirme: Proje sonuçlarının gözden geçirilmesi ve
değerlendirilmesi aşaması

6. Proje DöngüsüProje Döngüsü
Öncelikli alanlar,
sektörler, zaman
çizelgesi
Proje fikrini
belirleme
Proje fikrinin
analizi
Değerlendirme
Ön Değerlendirme
Uygulama
Finansman
Finansma
n Önerisi
Finansma
n için karar
Finansman
Anlaşması
Değerlendir
me çalışması
Sonuçların gelecek
programlama
çalışmalarıda nasıl
kullanılabileceği
kararı
Taslak
finansma
n önerisi
Resmi
finansman
önerisi hazırlığı
için karar
Fizibilite
çalışmas
ı
Üzerinde daha sonra
çalışılacak olan
seçeneklerin
kararlaştırılmasıÖn-fizibilite
çalışması
Ülke Strateji
Belgesi
Ara değerlendirme-
planlandığı gibi devam
etme veya gözden geçirme
kararı
Uzatma ihtiyacı
için karar
İlerleme ve
izleme
raporları

7. MANTIKSAL ÇERÇEVEMANTIKSAL ÇERÇEVE
YAKLAŞIMIYAKLAŞIMI

8. Projelerde en çok görülen eksiklerProjelerde en çok görülen eksikler
• Mevcut durumun yetersiz analiziMevcut durumun yetersiz analizi
• Projelerin hedef gruplarla ilgili olmamasıProjelerin hedef gruplarla ilgili olmaması
• Stratejik çerçevenin belirsizliğiStratejik çerçevenin belirsizliği
• Risklerin yeterince dikkate alınmamasıRisklerin yeterince dikkate alınmaması
• Kısa vadeli bakış açısıKısa vadeli bakış açısı
• Geçmiş deneyimlerin yeni projelerde dikkateGeçmiş deneyimlerin yeni projelerde dikkate
alınmamasıalınmaması
• Faaliyet tabanlı uygulama ve planlamaFaaliyet tabanlı uygulama ve planlama
• Doğrulanamayan proje çıktılarıDoğrulanamayan proje çıktıları
• Yetersiz proje dokümanlarıYetersiz proje dokümanları

9. Mantıksal Çerçeve YaklaşımıMantıksal Çerçeve Yaklaşımı
• ProjeninProjenin nedenneden gerçekleştirildiğigerçekleştirildiği (Projenin Kapsamı)(Projenin Kapsamı)
• ProjeninProjenin neyineyi başarmasının beklendiğibaşarmasının beklendiği (Göstergeler)(Göstergeler)
• Projenin bunuProjenin bunu nasılnasıl başaracağıbaşaracağı (Faaliyetler ve(Faaliyetler ve
Araçlar)Araçlar)
• Projenin başarısı için hangiProjenin başarısı için hangi dışsal faktörlerindışsal faktörlerin önemliönemli
olduğuolduğu (Varsayımlar)(Varsayımlar)
• Projenin başarısınınProjenin başarısının değerlendirilmesideğerlendirilmesi için gerekliiçin gerekli
bilginin nereden bulunacağıbilginin nereden bulunacağı (Doğrulama Kaynakları)(Doğrulama Kaynakları)
• ProjeninProjenin maliyetininmaliyetinin ne olacağıne olacağı (Bütçe)(Bütçe)
• Projenin başlayabilmesi için hangi unsurların yadaProjenin başlayabilmesi için hangi unsurların yada
şartların gerçekleştirilmesinin gerektiğişartların gerçekleştirilmesinin gerektiği (Ön koşullar)(Ön koşullar)

10. PLANLAMA AŞAMASI
6. Mantıksal çerçeve6. Mantıksal çerçeve
matrisininmatrisinin
hazırlanmasıhazırlanması
7. Faaliyet planlaması7. Faaliyet planlaması
8. Bütçe8. Bütçe
Mantıksal Çerçeve YaklaşımıMantıksal Çerçeve Yaklaşımı
ANALİZ AŞAMASI
1. Mevcut Durum1. Mevcut Durum
AnaliziAnalizi
2. Paydaş Analizi2. Paydaş Analizi
3. Sorun Analizi3. Sorun Analizi
4. Hedeflerin Analizi4. Hedeflerin Analizi
5. Strateji Analizi5. Strateji Analizi

11. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı AdımlarıMantıksal Çerçeve Yaklaşımı Adımları
1.1. Mevcut Durum AnaliziMevcut Durum Analizi
2.2. Paydaş (İlgili Taraflar) AnaliziPaydaş (İlgili Taraflar) Analizi
3.3. Sorun AnaliziSorun Analizi
4.4. Hedef AnaliziHedef Analizi
5.5. Strateji AnaliziStrateji Analizi
6.6. Mantıksal Çerçeve Matrisinin HazırlanmasıMantıksal Çerçeve Matrisinin Hazırlanması
7.7. Faaliyet Planının HazırlanmasıFaaliyet Planının Hazırlanması
8.8. Bütçenin HazırlanmasıBütçenin Hazırlanması

12. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı AdımlarıMantıksal Çerçeve Yaklaşımı Adımları
1.1. Mevcut Durum AnaliziMevcut Durum Analizi
2.2. Paydaş (İlgili Taraflar) AnaliziPaydaş (İlgili Taraflar) Analizi
3.3. Sorun AnaliziSorun Analizi
4.4. Hedef AnaliziHedef Analizi
5.5. Strateji AnaliziStrateji Analizi
6.6. Mantıksal Çerçeve Matrisinin HazırlanmasıMantıksal Çerçeve Matrisinin Hazırlanması
7.7. Faaliyet Planının HazırlanmasıFaaliyet Planının Hazırlanması
8.8. Bütçenin HazırlanmasıBütçenin Hazırlanması

13. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı AdımlarıMantıksal Çerçeve Yaklaşımı Adımları
1.1. Mevcut Durum AnaliziMevcut Durum Analizi
• Mevcut durum analizi, uygun bir proje tasarımı içinMevcut durum analizi, uygun bir proje tasarımı için
proje alanıproje alanı veve hedef kitlehedef kitle hakkında genel bir bakışhakkında genel bir bakış
sağlayacaksağlayacak bilgi derlemebilgi derleme ve bu bilgilerive bu bilgileri sınıflandırıpsınıflandırıp
analiz etmeanaliz etme işlemidir.işlemidir.
• En iyi bilgi derleme ve değerlendirme,En iyi bilgi derleme ve değerlendirme, paydaşlarlapaydaşlarla
birlikte yapılan çalışmalarla mümkün olur.birlikte yapılan çalışmalarla mümkün olur.

14. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı AdımlarıMantıksal Çerçeve Yaklaşımı Adımları
1.1. Mevcut Durum AnaliziMevcut Durum Analizi
• Konu ile ilgili literatür taraması ve özetlenmesi
• Proje alanının coğrafi yapısı ve iklim özellikleri
• Temel altyapıya ilişkin bilgiler
• Hükümet politikaları ve programlar
• Alanın sosyal göstergeleri
• Alanın ekonomik göstergeleri
• Alanın kültürel göstergeleri
• Çevresel sorunlar ve riskler
• Beşeri ve sosyal sermaye durumu
• Alana ait diğer istatistikler

15. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı AdımlarıMantıksal Çerçeve Yaklaşımı Adımları
1.1. Mevcut Durum AnaliziMevcut Durum Analizi
2.2. Paydaş (İlgili Taraflar) AnaliziPaydaş (İlgili Taraflar) Analizi
3.3. Sorun AnaliziSorun Analizi
4.4. Hedef AnaliziHedef Analizi
5.5. Strateji AnaliziStrateji Analizi
6.6. Mantıksal Çerçeve Matrisinin HazırlanmasıMantıksal Çerçeve Matrisinin Hazırlanması
7.7. Faaliyet Planının HazırlanmasıFaaliyet Planının Hazırlanması
8.8. Bütçenin HazırlanmasıBütçenin Hazırlanması

16. AdımAdım 22::
Paydaş (Paydaş (İlgili Taraflarİlgili Taraflar)) AnalAnaliziizi
Niçin Yapılır?Niçin Yapılır?
• Şahısları, grupları, kuruluşları ve örgütleriŞahısları, grupları, kuruluşları ve örgütleri
projeyle ilgilerine göre belirlemekprojeyle ilgilerine göre belirlemek
• Bunların proje için önemli olanBunların proje için önemli olan
beklentilerini, katkılarını, risk unsurlarınıbeklentilerini, katkılarını, risk unsurlarını
tanımlamaktanımlamak

17. PAYDAŞLARPAYDAŞLAR Kimlerdir?Kimlerdir?
• Proje ile ilişkisi olan kişiler,Proje ile ilişkisi olan kişiler,
gruplar, kurumlar ya dagruplar, kurumlar ya da
işletmeler.işletmeler.
• Paydaşlar, doğrudan ya daPaydaşlar, doğrudan ya da
dolaylı biçimde proje sürecindendolaylı biçimde proje sürecinden
ve sonuçlarındanve sonuçlarından olumlu ya daolumlu ya da
olumsuz biçimde etkilenecekolumsuz biçimde etkilenecek
olanlardır.olanlardır.
Paydaşlar

18. Birincil PaydaşlarBirincil Paydaşlar
• Projeden doğrudan olumlu ya da olumsuzProjeden doğrudan olumlu ya da olumsuz
etkilenecek olanlardır.etkilenecek olanlardır.
• Projenin temel yararlanıcıları;Projenin temel yararlanıcıları;
– hedef gruplar vehedef gruplar ve
– nihai yararlanıcılarnihai yararlanıcılar
olarak bu gurupta yer alır.olarak bu gurupta yer alır.

19. Yararlanıcılar KimlerdirYararlanıcılar Kimlerdir
Hedef grup(lar)Hedef grup(lar) • Projenin doğrudan veProjenin doğrudan ve
olumlu bir biçimdeolumlu bir biçimde
etkilediği grup ya daetkilediği grup ya da
varlıklardırvarlıklardır
Nihai yararlanıcılarNihai yararlanıcılar • Proje hedefine ulaşılmasıProje hedefine ulaşılması
ile gerçekleştirilen etkidenile gerçekleştirilen etkiden
uzun dönemdeuzun dönemde
yararlananlaryararlananlar

20. İkincil Paydaşlarİkincil Paydaşlar
Birincil paydaşlara hizmetBirincil paydaşlara hizmet
sağlamada aracılıksağlamada aracılık
edecek olanlardır.edecek olanlardır.
Bunlar, fon kuruluşları,Bunlar, fon kuruluşları,
uygulama, izleme veuygulama, izleme ve
destekçi kuruluşlardır.destekçi kuruluşlardır.

21. Paydaş Analizi AşamalarıPaydaş Analizi Aşamaları
1. Aşama:1. Aşama: İlgili tüm paydaşların belirlenmesiİlgili tüm paydaşların belirlenmesi
Mevcut sorundan etkilenebilecek olan veya projeyiMevcut sorundan etkilenebilecek olan veya projeyi
etkileyebilecek olan paydaşların tümünün belirlenmesi:etkileyebilecek olan paydaşların tümünün belirlenmesi:
• hedef gruplar,hedef gruplar,
• ilgili resmi kuruluşlar,ilgili resmi kuruluşlar,
• bireyler,bireyler,
• çıkar grupları,çıkar grupları,
• sivil toplum kuruluşları,sivil toplum kuruluşları,
• diğer projelerdiğer projeler

22. 2. Aşama:2. Aşama: Paydaşların sınıflandırılmasıPaydaşların sınıflandırılması
Paydaşlar, projenin kapsamına bağlı olarak aşağıdakiPaydaşlar, projenin kapsamına bağlı olarak aşağıdaki
gibi sınıflandırılır.gibi sınıflandırılır.
• Genel (birincil, ikincil)Genel (birincil, ikincil)
• Yararlanıcılar (Doğrudan, Dolaylı)Yararlanıcılar (Doğrudan, Dolaylı)
• Etkilenen (Olumlu, Olumsuz)Etkilenen (Olumlu, Olumsuz)
Paydaş Analizi AşamalarıPaydaş Analizi Aşamaları

23. Paydaş Analizi AşamalarıPaydaş Analizi Aşamaları
3. Aşama: Seçilen paydaşların ayrıntılı analizi.3. Aşama: Seçilen paydaşların ayrıntılı analizi.
Seçilen paydaşların daha ayrıntılı bir analizi için,Seçilen paydaşların daha ayrıntılı bir analizi için,
çeşitli yöntemler kullanılabilir. Bunlardan birisi:çeşitli yöntemler kullanılabilir. Bunlardan birisi:
Paydaş analiz tablosu:Paydaş analiz tablosu: Paydaşları analiz etmeninPaydaşları analiz etmenin
bir yolu, onların bireysel özelliklerini ve bunlarınbir yolu, onların bireysel özelliklerini ve bunların
projeye etkilerini (direniş veya destek gibi)projeye etkilerini (direniş veya destek gibi)
belirlemektir.belirlemektir.

24. Paydaş Analizi AşamalarıPaydaş Analizi Aşamaları
PaydaşlarPaydaşlar
Birincil
Paydaşlar
Anneler, Çocuklar,
Babalar, Çevre
Sakinleri vb.
Birincil
Paydaşlar
Anneler, Çocuklar,
Babalar, Çevre
Sakinleri vb.
Projeden
Olumsuz
Etkilenenler
Projeden
Olumsuz
Etkilenenler
Projeden Olumlu
Etkilenenler
Projeden Olumlu
Etkilenenler
İkincil Paydaşlar
STK’lar, Belediye, İl
Sağlık Müdürlüğü,
Üniversite vb.
İkincil Paydaşlar
STK’lar, Belediye, İl
Sağlık Müdürlüğü,
Üniversite vb.
Potansiyel Karşıtlar
Babalar, Sanayi
Kuruluşları, Belediye,
Kamu Kuruluşları vb.
Potansiyel Karşıtlar
Babalar, Sanayi
Kuruluşları, Belediye,
Kamu Kuruluşları vb.

25. PaydaşPaydaş AnalAnaliz Tablosuiz Tablosu
1ncil1ncil
paydaşlarpaydaşlar
2ncil2ncil
paydaşlarpaydaşlar
.
.
PaydaşlarPaydaşlar KarakteristiklerKarakteristikler
•Sosyal, ekonomikSosyal, ekonomik
•CinsiyetCinsiyet
•YapıYapı
•organizasyonorganizasyon
•statüstatü
•PolitikaPolitika
•davranış kalıplarıdavranış kalıpları
İlgi-İlgi-
BeklentilerBeklentiler
•İlgilerİlgiler
•hedeflerhedefler
•BeklentilerBeklentiler
PotansiyelPotansiyel
YetersizlikYetersizlik
•KaynakKaynak
sınırlılığısınırlılığı
•Bilgi-Bilgi-
deneyimdeneyim
•PotansiyelPotansiyel
katkıkatkı
Proje içinProje için
uygulamauygulama
ve sonuçlarve sonuçlar
•Gerekli olanGerekli olan
olası faaliyetolası faaliyet
önerisiönerisi
•Grup ile ilgisiGrup ile ilgisi

26. Paydaş Analizi AşamalarıPaydaş Analizi Aşamaları
4. Aşama: Önceliklerin belirlenmesi.4. Aşama: Önceliklerin belirlenmesi.
•Proje için hangi hedeflerin benimseneceği (yani,Proje için hangi hedeflerin benimseneceği (yani,
kimlerin çıkarlarına ve görüşlerine öncelik verileceği)kimlerin çıkarlarına ve görüşlerine öncelik verileceği)
hakkında bir karar alınması,hakkında bir karar alınması,
•Farklı paydaşlar arasında bir uzlaşma sağlanmasıFarklı paydaşlar arasında bir uzlaşma sağlanması
•Çoğu zaman kilit paydaşlara ağırlık verilmesi.Çoğu zaman kilit paydaşlara ağırlık verilmesi.

27. Paydaş Analizi AşamalarıPaydaş Analizi Aşamaları
UYGULAMA ÇALIŞMASI
Paydaşlar ve Paydaşlar ve
ÖzellikleriÖzellikleri
Paydaşın Sorunla Paydaşın Sorunla
İlişkisiİlişkisi
Paydaşın projeden Paydaşın projeden
etkilenme derecesi etkilenme derecesi
(+,- 0)(+,- 0)
Paydaşın zayıf Paydaşın zayıf
ve güçlü ve güçlü
yönleriyönleri
Paydaşın projeye Paydaşın projeye
etkisietkisi
Paydaşlara Paydaşlara
yönelik olası yönelik olası
eylemler (Katılım eylemler (Katılım
Stratejileri)Stratejileri)
1. ADIM 2. ADIM 3. ADIM 4. ADIM

28. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı AdımlarıMantıksal Çerçeve Yaklaşımı Adımları
1.1. Mevcut Durum AnaliziMevcut Durum Analizi
2.2. Paydaş (İlgili Taraflar) AnaliziPaydaş (İlgili Taraflar) Analizi
3.3. Sorun AnaliziSorun Analizi
4.4. Hedef AnaliziHedef Analizi
5.5. Strateji AnaliziStrateji Analizi
6.6. Mantıksal Çerçeve Matrisinin HazırlanmasıMantıksal Çerçeve Matrisinin Hazırlanması
7.7. Faaliyet Planının HazırlanmasıFaaliyet Planının Hazırlanması
8.8. Bütçenin HazırlanmasıBütçenin Hazırlanması

29. AdımAdım 33:: SSorun Analorun Analiziizi
Niçin Yapılır?Niçin Yapılır?
• Müdahale edilmesi gerekli / düşünülenMüdahale edilmesi gerekli / düşünülen
durumların ortaya konmasıdurumların ortaya konması ve bunave buna neden olanneden olan
sorunlsorunlaarr ile sebep olduğu sonuçların tarafların üzerindeile sebep olduğu sonuçların tarafların üzerinde
uzlaşabileceği bir netlikte ortaya çıkarılması için yapılıruzlaşabileceği bir netlikte ortaya çıkarılması için yapılır..
Nasıl Yapılır?Nasıl Yapılır?
• Katılımcıların bakış açılarından sorunlar formüle edilir,Katılımcıların bakış açılarından sorunlar formüle edilir,
• Konuyla ilgili tüm sorunların ortaya çıkıp çıkmadığı incelenir,Konuyla ilgili tüm sorunların ortaya çıkıp çıkmadığı incelenir,
• Ortaya çıkanların önemli sorunlar olduğu konusunda görüşOrtaya çıkanların önemli sorunlar olduğu konusunda görüş
birliği oluşturulur,birliği oluşturulur,
• Bir başlangıç sorunu seçilerek, sorunlarBir başlangıç sorunu seçilerek, sorunlar sebep-sonuçsebep-sonuç
ilişkisine göre hazırlananilişkisine göre hazırlanan sorun ağacıylasorun ağacıyla gösterilir.gösterilir.

30. Sorun AğacıSorun Ağacı
• Sorunlar arasında neden-sonuç ilişkilerinin kurulmasıSorunlar arasında neden-sonuç ilişkilerinin kurulması
NEDENNEDEN
SONUÇSONUÇ

31. Sorun ağacı nasıl düzenlenir?Sorun ağacı nasıl düzenlenir?
BBelirlenenelirlenen sorunlarsorunlar arasında bir neden-sonuçarasında bir neden-sonuç
hiyerarşisi belirlenihiyerarşisi belirlenipp bir “bir “sorunsorun ağacıağacı”” oluşturuluroluşturulur::
• Mevcut durumdakiMevcut durumdaki ana sorunları tanımlaana sorunları tanımla ((beyinbeyin
fırtınasıfırtınası))
• Neden-sonuç ilişkilerini kurmak için birNeden-sonuç ilişkilerini kurmak için bir başlangıçbaşlangıç
sorunusorunu seç:seç:
– Başlangıç sorununa doğrudan neden olanBaşlangıç sorununa doğrudan neden olan
sorunlar onun altına yerleştirilir;sorunlar onun altına yerleştirilir;
– Başlangıç sorunun doğrudan sonucu olanBaşlangıç sorunun doğrudan sonucu olan
sorunlar onun üstüne yerleştirilir;sorunlar onun üstüne yerleştirilir;
– Arasında neden veya sonuç ilişkisi olmayanArasında neden veya sonuç ilişkisi olmayan
sorunlar aynı seviyeye yerleştirilirsorunlar aynı seviyeye yerleştirilir

32. Nasıl bir kent?(mevcut durum analizi)Nasıl bir kent?(mevcut durum analizi)
• İşsizlik,İşsizlik,
• Eğitim düzeyi düşükEğitim düzeyi düşük
• Altyapı yetersiz,Altyapı yetersiz,
• Belediyenin öncelikleri farklıBelediyenin öncelikleri farklı
• Kanalizasyon şehrin içinden açıkta akıyor ve içme suyu kaynaklarınaKanalizasyon şehrin içinden açıkta akıyor ve içme suyu kaynaklarına
karışıyorkarışıyor
• Lastik Fabrikasının arıtma tesisi yok ve atıklar içme suyuna karışıyorLastik Fabrikasının arıtma tesisi yok ve atıklar içme suyuna karışıyor
• Hijyenik içme suyu yok,Hijyenik içme suyu yok,
• Salgın hastalık var,Salgın hastalık var,
• Gelir düzeyi düşük,Gelir düzeyi düşük,
• Annelerin çocukları beslenme konusundaki bilgisizliği (anneler bilinçsiz),Annelerin çocukları beslenme konusundaki bilgisizliği (anneler bilinçsiz),
• Bebek ve çocukların yetersiz beslenmesi,Bebek ve çocukların yetersiz beslenmesi,
• Sağlık ocağı ve klinikler yetersiz,Sağlık ocağı ve klinikler yetersiz,
• Sağlık hizmetlerine sınırlı erişim,Sağlık hizmetlerine sınırlı erişim,
• Çocuklara gerekli ve yeterli aşılar yapılamıyor,Çocuklara gerekli ve yeterli aşılar yapılamıyor,
• Kayıtlara göre 0-5 yaş grubundaki bebek ve çocuk ölümleri son bir yılKayıtlara göre 0-5 yaş grubundaki bebek ve çocuk ölümleri son bir yıl
içinde %10 oranında artmış,içinde %10 oranında artmış,
• Bebek ve çocuklarda görülen enfeksiyon oranları yüksek,Bebek ve çocuklarda görülen enfeksiyon oranları yüksek,

33. SSorun Ağacıorun Ağacı
SONUÇSONUÇSONUÇSONUÇ
NEDENNEDENNEDENNEDEN
Yüksek Oranlı Bebek
ve Çocuk Ölümleri
Yüksek Oranlı Bebek
ve Çocuk Ölümleri
Bebek ve çocuklarda
görülen enfeksiyon
oranları yüksek
Bebek ve çocuklarda
görülen enfeksiyon
oranları yüksek
Bebek-çocukların
yetersiz
beslenmesi
Bebek-çocukların
yetersiz
beslenmesi
Çocuklara gerekli
ve yeterli aşılar
yapılamıyor
Çocuklara gerekli
ve yeterli aşılar
yapılamıyor
Salgın HastalıklarSalgın Hastalıklar
Hijyenik içme
suyu yok
Hijyenik içme
suyu yok
Annelerin
beslenme
bilgisizliği
Annelerin
beslenme
bilgisizliği
Belediyenin
öncelikleri
farklı
Belediyenin
öncelikleri
farklı
Altyapı
yetersiz
Altyapı
yetersiz
Sağlık ocağı ve
klinikler
yetersiz
Sağlık ocağı ve
klinikler
yetersiz
Sağlık
Hizmetlerine
Sınırlı Erişim
Sağlık
Hizmetlerine
Sınırlı Erişim
Lastik Fabrikasının
arıtma tesisi yok,
atıklar içme suyuna
karışıyor
Lastik Fabrikasının
arıtma tesisi yok,
atıklar içme suyuna
karışıyor
Kanalizasyon şehrin
içinden açıkta akıyor,
içme suyu kaynaklarına
karışıyor
Kanalizasyon şehrin
içinden açıkta akıyor,
içme suyu kaynaklarına
karışıyor
Gelir düzeyi
düşük
Gelir düzeyi
düşük
İşsizlikİşsizlikEğitim düzeyi
düşük
Eğitim düzeyi
düşük

34. SONUÇSONUÇSONUÇSONUÇ
NEDENEDE
NN
NEDENEDE
NN
Yüksek Oranlı
Bebek ve Çocuk
Ölümleri
Yüksek Oranlı
Bebek ve Çocuk
Ölümleri
Bebek ve
çocuklarda
görülen
enfeksiyon
oranları yüksek
Bebek ve
çocuklarda
görülen
enfeksiyon
oranları yüksek
Bebeklerin
ve
Çocukların
yetersiz
beslenmesi
Bebeklerin
ve
Çocukların
yetersiz
beslenmesi
Çocuklara
gerekli ve
yeterli
aşılar
yapılamıyor
Çocuklara
gerekli ve
yeterli
aşılar
yapılamıyor
Salgın
Hastalıklar
Salgın
Hastalıklar
Hijyenik
içme suyu
yok
Hijyenik
içme suyu
yok
Annelerin
Beslenme
Konusundaki
Bilgisizliği
Annelerin
Beslenme
Konusundaki
Bilgisizliği
Sağlık
ocağı ve
klinikler
yetersiz
Sağlık
ocağı ve
klinikler
yetersiz
Sağlık
hizmetlerine
Sınırlı
Erişim
Sağlık
hizmetlerine
Sınırlı
Erişim
Lastik
Fabrikasının
arıtma tesisi yok
ve atıklar içme
suyuna karışıyor
Lastik
Fabrikasının
arıtma tesisi yok
ve atıklar içme
suyuna karışıyor
Kanalizasyon şehrin
içinden açıkta
akıyor ve içme suyu
kaynaklarına
karışıyor
Kanalizasyon şehrin
içinden açıkta
akıyor ve içme suyu
kaynaklarına
karışıyor
Gelir
düzeyi
düşük
Gelir
düzeyi
düşük
SSorun Ağacıorun Ağacı

35. Sorun AnaliziSorun Analizi
UYGULAMA ÇALIŞMASI

36. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı AdımlarıMantıksal Çerçeve Yaklaşımı Adımları
1.1. Mevcut Durum AnaliziMevcut Durum Analizi
2.2. Paydaş (İlgili Taraflar) AnaliziPaydaş (İlgili Taraflar) Analizi
3.3. Sorun AnaliziSorun Analizi
4.4. Hedef AnaliziHedef Analizi
5.5. Strateji AnaliziStrateji Analizi
6.6. Mantıksal Çerçeve Matrisinin HazırlanmasıMantıksal Çerçeve Matrisinin Hazırlanması
7.7. Faaliyet Planının HazırlanmasıFaaliyet Planının Hazırlanması
8.8. Bütçenin HazırlanmasıBütçenin Hazırlanması

37. AdımAdım 44: Hedef: Hedef AnaliziAnalizi
Gelecekte olması istenen durumun gerçekleştirilmesi içinGelecekte olması istenen durumun gerçekleştirilmesi için
potansiyel çözümlerin analiz edilmesidir.potansiyel çözümlerin analiz edilmesidir.
Nasıl Yapılır ?Nasıl Yapılır ?
• Sorun ağacındaki sorunlar pozitif olarak yeniden ifade edilirSorun ağacındaki sorunlar pozitif olarak yeniden ifade edilir
• Sorun ağacıyla karşılaştırılır ve yapılması gerekenler veyaSorun ağacıyla karşılaştırılır ve yapılması gerekenler veya
başarılması gerekenler yeniden ifade edilirbaşarılması gerekenler yeniden ifade edilir
• Gerçekçi bir şekilde revize edilmesi gereken ve/veyaGerçekçi bir şekilde revize edilmesi gereken ve/veya
ekleme/çıkarma yapılması gereken hususlar tamamlanırekleme/çıkarma yapılması gereken hususlar tamamlanır
• Bağlantıların tutarlı olmasına dikkat edilerekBağlantıların tutarlı olmasına dikkat edilerek Hedef AğacıHedef Ağacı
oluşturuluroluşturulur

38. Hedef AğacıHedef Ağacı
Olumsuz durumların gelecekte olması arzu edilen ancakOlumsuz durumların gelecekte olması arzu edilen ancak
gerçekçi olan durumlara çevrilmesigerçekçi olan durumlara çevrilmesi
ARAÇARAÇ
AMAÇAMAÇ

39. Hedef AğacıHedef Ağacı
sorunsorunsorunsorun HedefHedef
Yüksek Oranlı BebekYüksek Oranlı Bebek
ve Çocuk Ölümlerive Çocuk Ölümleri
Yüksek Oranlı BebekYüksek Oranlı Bebek
ve Çocuk Ölümlerive Çocuk Ölümleri
Bebek ve ÇocuklardaBebek ve Çocuklarda
GörülenGörülen
Yüksek Enfeksiyon OranıYüksek Enfeksiyon Oranı
Bebek ve ÇocuklardaBebek ve Çocuklarda
GörülenGörülen
Yüksek Enfeksiyon OranıYüksek Enfeksiyon Oranı
Bebek ve ÇocuklardaBebek ve Çocuklarda
Görülen Enfeksiyon OranınınGörülen Enfeksiyon Oranının
AzaltılmasıAzaltılması
Bebek ve ÇocuklardaBebek ve Çocuklarda
Görülen Enfeksiyon OranınınGörülen Enfeksiyon Oranının
AzaltılmasıAzaltılması
Bebek ve ÇocukBebek ve Çocuk
Ölüm Oranlarının AzaltılmasıÖlüm Oranlarının Azaltılması
Bebek ve ÇocukBebek ve Çocuk
Ölüm Oranlarının AzaltılmasıÖlüm Oranlarının Azaltılması
Bebek ve ÇocukBebek ve Çocuk
Ölüm OranlarınınÖlüm Oranlarının
AzaltılmasıAzaltılması
Bebek ve ÇocukBebek ve Çocuk
Ölüm OranlarınınÖlüm Oranlarının
AzaltılmasıAzaltılması
Bebek veBebek ve
çocuklarda görülençocuklarda görülen
enfeksiyonenfeksiyon
oranlarınınoranlarının
azaltılmasıazaltılması
Bebek veBebek ve
çocuklarda görülençocuklarda görülen
enfeksiyonenfeksiyon
oranlarınınoranlarının
azaltılmasıazaltılması
Bebeklerin veBebeklerin ve
ÇocuklarınÇocukların
BeslenmeBeslenme
DurumununDurumunun
İyileştirilmesiİyileştirilmesi
Bebeklerin veBebeklerin ve
ÇocuklarınÇocukların
BeslenmeBeslenme
DurumununDurumunun
İyileştirilmesiİyileştirilmesi
AşılanmışAşılanmış
Bebek ve ÇocukBebek ve Çocuk
SayısınınSayısının
ArttırılmasıArttırılması
AşılanmışAşılanmış
Bebek ve ÇocukBebek ve Çocuk
SayısınınSayısının
ArttırılmasıArttırılması
SalgınSalgın
HastalıklarınHastalıkların
AzaltılmasıAzaltılması
SalgınSalgın
HastalıklarınHastalıkların
AzaltılmasıAzaltılması
Hijyenik İçmeHijyenik İçme
SuyuSuyu
SağlanmasıSağlanması
Hijyenik İçmeHijyenik İçme
SuyuSuyu
SağlanmasıSağlanması
AnnelerinAnnelerin
BeslenmeBeslenme
KonusundaKonusunda
BilgilendirilmesiBilgilendirilmesi
AnnelerinAnnelerin
BeslenmeBeslenme
KonusundaKonusunda
BilgilendirilmesiBilgilendirilmesi
Sağlık OcağıSağlık Ocağı
İyileştirilmesiİyileştirilmesi
Sağlık OcağıSağlık Ocağı
İyileştirilmesiİyileştirilmesi
SağlıkSağlık
HizmetlerineHizmetlerine
ErişiminErişimin
ArttırılmasıArttırılması
SağlıkSağlık
HizmetlerineHizmetlerine
ErişiminErişimin
ArttırılmasıArttırılması
Lastik FabrikasınınLastik Fabrikasının
Arıtma TesisininArıtma Tesisinin
Devreye GirmesiDevreye Girmesi
Lastik FabrikasınınLastik Fabrikasının
Arıtma TesisininArıtma Tesisinin
Devreye GirmesiDevreye Girmesi
KanalizasyonKanalizasyon
Sisteminin ÇalışırSisteminin Çalışır
Hale GelmesiHale Gelmesi
KanalizasyonKanalizasyon
Sisteminin ÇalışırSisteminin Çalışır
Hale GelmesiHale Gelmesi
Ailelerin GelirAilelerin Gelir
DüzeyininDüzeyinin
ArttırılmasıArttırılması
Ailelerin GelirAilelerin Gelir
DüzeyininDüzeyinin
ArttırılmasıArttırılması
ARAÇARAÇ
AMAÇAMAÇ

40. Hedef Analizi Yapılırken Tekrar Tekrar Gözden Geçirilmesi
Gereken Hususlar
1 Hedef analizini yaparken aşağıdaki noktaların tekrar ve tekrar kontrol
edilmesi gerekir:
2 Hedef ağacında istenilen durum gerçekçi bir şekilde ifade edilmiş midir?
3 Hedefler arasında mantıksal ve gerçekçi bir ilişki var mıdır?
4 Hedef ağacında mevcut yapıya ek olarak başka hedefler eklenmesi gerekli
midir?
5 Herhangi bir ara hedefin gerçekleşmesi üst seviyedeki h e d e f e
u l a ş ıl m a s ı n ı sağlamakta mıdır?

41. Hedef AnaliziHedef Analizi
UYGULAMA ÇALIŞMASI

42. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı AdımlarıMantıksal Çerçeve Yaklaşımı Adımları
1.1. Mevcut Durum AnaliziMevcut Durum Analizi
2.2. Paydaş (İlgili Taraflar) AnaliziPaydaş (İlgili Taraflar) Analizi
3.3. Sorun AnaliziSorun Analizi
4.4. Hedef AnaliziHedef Analizi
5.5. Strateji AnaliziStrateji Analizi
6.6. Mantıksal Çerçeve Matrisinin HazırlanmasıMantıksal Çerçeve Matrisinin Hazırlanması
7.7. Faaliyet Planının HazırlanmasıFaaliyet Planının Hazırlanması
8.8. Bütçenin HazırlanmasıBütçenin Hazırlanması

43. AdımAdım 55: Strate: Stratejiji AnaliziAnalizi
Hedef ağacındaki aynı türden hedefHedef ağacındaki aynı türden hedef
kümelerinekümelerine stratejistrateji denir.denir.
Nasıl Yapılır?Nasıl Yapılır?
• Hedef ağacından arzu edilmeyen hedefler elenirHedef ağacından arzu edilmeyen hedefler elenir
• Bir proje oluşturacak olası alternatif stratejiler ortayaBir proje oluşturacak olası alternatif stratejiler ortaya
konurkonur
• Bir veya birden fazla strateji seçilirBir veya birden fazla strateji seçilir
• Belirlenen kriterlere (maliyet, aciliyet, politik durum vb.)Belirlenen kriterlere (maliyet, aciliyet, politik durum vb.)
göre optimum stratejinin hangisi olduğu konusundagöre optimum stratejinin hangisi olduğu konusunda
değerlendirme yapılırdeğerlendirme yapılır
• Projeyi oluşturacak stratejiye karar verilirProjeyi oluşturacak stratejiye karar verilir
• Proje Ana Amacı ve Proje Hedefleri net olarak ifadeProje Ana Amacı ve Proje Hedefleri net olarak ifade
edilerek, projenin kapsamı belirleniredilerek, projenin kapsamı belirlenir

44. StrateStratejiji AnaliziAnalizi
• MaliyetlerMaliyetler
• Farklı Paydaşların BakışFarklı Paydaşların Bakış
AçılarıAçıları
• Yararların ZamanYararların Zaman
PerspektifiPerspektifi
• Mevcut KaynaklarMevcut Kaynaklar
• Mevcut Potansiyel veMevcut Potansiyel ve
KapasitelerKapasiteler
Strateji Seçiminde Dikkate Alınacak KriterlerStrateji Seçiminde Dikkate Alınacak Kriterler
• Politik YapılabilirlikPolitik Yapılabilirlik
• Verimlilik ve EtkinlikVerimlilik ve Etkinlik
• Sosyal Kabul EdilebilirlikSosyal Kabul Edilebilirlik
• Eşitsizliklerin (Kadın-Erkek)Eşitsizliklerin (Kadın-Erkek)
Giderilmesine KatkısıGiderilmesine Katkısı
• Diğer ProjeleriDiğer Projeleri
TamamlayıcılıkTamamlayıcılık
• AciliyetAciliyet

45. Strateji AnaliziStrateji Analizi
Bebek ve Çocuk ÖlümBebek ve Çocuk Ölüm
Oranlarının AzaltılmasıOranlarının Azaltılması
Bebek ve Çocuk ÖlümBebek ve Çocuk Ölüm
Oranlarının AzaltılmasıOranlarının Azaltılması
SEÇİLEN STRATEJİSEÇİLEN STRATEJİ
ENFEKSİYONENFEKSİYON
STRATEJİSİSTRATEJİSİ
SEÇİLEN STRATEJİSEÇİLEN STRATEJİ
ENFEKSİYONENFEKSİYON
STRATEJİSİSTRATEJİSİ
Bebek ve çocuklardaBebek ve çocuklarda
görülen enfeksiyongörülen enfeksiyon
oranlarının azaltılmasıoranlarının azaltılması
Bebek ve çocuklardaBebek ve çocuklarda
görülen enfeksiyongörülen enfeksiyon
oranlarının azaltılmasıoranlarının azaltılması
Bebek veBebek ve
ÇocuklarınÇocukların
Beslenme DurumuBeslenme Durumu
İyileştirildiİyileştirildi
Bebek veBebek ve
ÇocuklarınÇocukların
Beslenme DurumuBeslenme Durumu
İyileştirildiİyileştirildi
AşılanmışAşılanmış
Bebek veBebek ve
Çocuk SayısıÇocuk Sayısı
ArttırıldıArttırıldı
AşılanmışAşılanmış
Bebek veBebek ve
Çocuk SayısıÇocuk Sayısı
ArttırıldıArttırıldı
AnnelerinAnnelerin
BeslenmeBeslenme
KonusundaKonusunda
BilgilendirilmesiBilgilendirilmesi
AnnelerinAnnelerin
BeslenmeBeslenme
KonusundaKonusunda
BilgilendirilmesiBilgilendirilmesi
Sağlık OcağıSağlık Ocağı
İyileştirilmesiİyileştirilmesi
Sağlık OcağıSağlık Ocağı
İyileştirilmesiİyileştirilmesi
SALGIN HASTALIKSALGIN HASTALIK
STRATEJİSİSTRATEJİSİ
SALGIN HASTALIKSALGIN HASTALIK
STRATEJİSİSTRATEJİSİ
SalgınSalgın
HastalıklarınHastalıkların
AzaltılmasıAzaltılması
SalgınSalgın
HastalıklarınHastalıkların
AzaltılmasıAzaltılması
HijyenikHijyenik
İçme Suyuİçme Suyu
SağlandıSağlandı
HijyenikHijyenik
İçme Suyuİçme Suyu
SağlandıSağlandı
SağlıkSağlık
HizmetlerineHizmetlerine
ErişimErişim
ArttırıldıArttırıldı
SağlıkSağlık
HizmetlerineHizmetlerine
ErişimErişim
ArttırıldıArttırıldı
Lastik FabrikasınınLastik Fabrikasının
Arıtma TesisininArıtma Tesisinin
Devreye GirmesiDevreye Girmesi
Lastik FabrikasınınLastik Fabrikasının
Arıtma TesisininArıtma Tesisinin
Devreye GirmesiDevreye Girmesi
KanalizasyonKanalizasyon
Sisteminin ÇalışırSisteminin Çalışır
Hale GelmesininHale Gelmesinin
SağlanmasıSağlanması
KanalizasyonKanalizasyon
Sisteminin ÇalışırSisteminin Çalışır
Hale GelmesininHale Gelmesinin
SağlanmasıSağlanması
AilelerinAilelerin
Gelir DüzeyiGelir Düzeyi
ArtırılmasıArtırılması
AilelerinAilelerin
Gelir DüzeyiGelir Düzeyi
ArtırılmasıArtırılması
Bebek ve ÇocukBebek ve Çocuk
Ölüm OranlarınınÖlüm Oranlarının
AzaltılmasıAzaltılması
Bebek ve ÇocukBebek ve Çocuk
Ölüm OranlarınınÖlüm Oranlarının
AzaltılmasıAzaltılması

46. PLANLAMA AŞAMASI
6. Mantıksal çerçeve6. Mantıksal çerçeve
matrisininmatrisinin
hazırlanmasıhazırlanması
7. Faaliyet planlaması7. Faaliyet planlaması
8. Bütçe8. Bütçe
Mantıksal Çerçeve YaklaşımıMantıksal Çerçeve Yaklaşımı
ANALİZ AŞAMASI
1. Mevcut Durum1. Mevcut Durum
AnaliziAnalizi
2. Paydaş Analizi2. Paydaş Analizi
3. Sorun Analizi3. Sorun Analizi
4. Hedeflerin Analizi4. Hedeflerin Analizi
5. Strateji Analizi5. Strateji Analizi

47. PLANLAMA AŞAMASI
Mantıksal çerçeve matrisininMantıksal çerçeve matrisinin
hazırlanmasıhazırlanması –– proje yapısınınproje yapısının
tanımlanması, onun içseltanımlanması, onun içsel
mantığının test edilmesi,mantığının test edilmesi,
hedeflerin ölçülebilir terimlerlehedeflerin ölçülebilir terimlerle
tanımlanması, araçların vetanımlanması, araçların ve
maliyetin (genel) tanımlanmasımaliyetin (genel) tanımlanması
Faaliyet planlamasıFaaliyet planlaması ––
faaliyetlerin sırasının vefaaliyetlerin sırasının ve
birbirlerine bağlarının tespitbirbirlerine bağlarının tespit
edilmesi; faaliyetlerinedilmesi; faaliyetlerin
sürelerinin belirlenmesi,sürelerinin belirlenmesi,
kilometre taşlarının tespitkilometre taşlarının tespit
edilmesi ve sorumluluklarınedilmesi ve sorumlulukların
tahsis edilmesitahsis edilmesi
BütçeBütçe ––Faaliyet planındanFaaliyet planından
hareketle girdilerin belirlenmesihareketle girdilerin belirlenmesi
ve bütçenin hazırlanmasıve bütçenin hazırlanması
Mantıksal Çerçeve YaklaşımıMantıksal Çerçeve Yaklaşımı
ANALİZ AŞAMASI
Sorun analizi-Sorun analizi- paydaşların, onlarınpaydaşların, onların
ana sorunlarının ve yaratacaklarıana sorunlarının ve yaratacakları
kısıtların ve fırsatların belirlenmesi;kısıtların ve fırsatların belirlenmesi;
sorunların farklı seviyelerisorunların farklı seviyeleri
arasındaki neden-sonuç ilişkilerininarasındaki neden-sonuç ilişkilerinin
tesbit edilmesitesbit edilmesi
BİTTİ!BİTTİ!
Hedeflerin analiziHedeflerin analizi -- belirlenenbelirlenen
sorunlardan hareket edereksorunlardan hareket ederek
hedeflerin belirlenmesi; araç-amaçhedeflerin belirlenmesi; araç-amaç
ilişkilerinin belirlenmesiilişkilerinin belirlenmesi
BİTTİ!BİTTİ!
Strateji analiziStrateji analizi -- hedeflerinhedeflerin
gerçekleştirilmesi için farklıgerçekleştirilmesi için farklı
stratejilerin belirlenmesi; anastratejilerin belirlenmesi; ana
hedeflerin belirlenmesi (ana amaçhedeflerin belirlenmesi (ana amaç
ve proje hedefleri)ve proje hedefleri)
BİTTİ!BİTTİ!
Alternatifleri
Seçme
Alternatifleri
Seçme
Sonuç
Çıkarma
Sonuç
Çıkarma
ProjeMantığını
Belirleme
ProjeMantığını
Belirleme
Belirlemeve
İşlevselleştirme
Belirlemeve
İşlevselleştirme
Belirleme
Analiz
Belirleme
Analiz

48. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı AdımlarıMantıksal Çerçeve Yaklaşımı Adımları
1.1. Mevcut Durum AnaliziMevcut Durum Analizi
2.2. Paydaş (İlgili Taraflar) AnaliziPaydaş (İlgili Taraflar) Analizi
3.3. Sorun AnaliziSorun Analizi
4.4. Hedef AnaliziHedef Analizi
5.5. Strateji AnaliziStrateji Analizi
6.6. Mantıksal Çerçeve MatrisininMantıksal Çerçeve Matrisinin
HazırlanmasıHazırlanması
7.7. Faaliyet Planının HazırlanmasıFaaliyet Planının Hazırlanması
8.8. Bütçenin HazırlanmasıBütçenin Hazırlanması

49. Adım 6: Mantıksal ÇerçeveAdım 6: Mantıksal Çerçeve
Matrisinin HazırlanmasıMatrisinin Hazırlanması
Objektif Olarak
Doğrulanabilir
Göstergeler
Doğrulama
Kaynakları
Varsayımlar
Genel
Hedef
Proje
Amacı
Sonuçlar
Faaliyetler Araçlar Maliyet
Ön-
koşullar
Müdahale
Mantığı-Projenin
Kapsamı
Müdahale
Mantığı-Projenin
Kapsamı

50. Mantıksal ÇerçeveninMantıksal Çerçevenin
Hazırlanması için YaklaşımHazırlanması için Yaklaşım
GÖSTERGELER
GÖSTERGELER
GÖSTERGELER
99
1111
1313
GENEL HEDEF
PROJE AMACI
SONUÇLAR
FAALİYETLER
11
44
33
22
DOĞRULAMA
ARAÇLARI
DOĞRULAMA
ARAÇLARI
DOĞRULAMA
ARAÇLARI
MALİYETLER
AYRICA
DÜZENLENİR
1212
1414
1010
ÖNKOŞULLAR
VARSAYIMLAR
VARSAYIMLAR
VARSAYIMLAR
77
88
66
55
ARAÇLAR
AYRICA
DÜZENLENİR

51. Adım 5.1.:Strateji AnalizindenAdım 5.1.:Strateji Analizinden
Mantıksal Çerçeve Matrisine GeçişMantıksal Çerçeve Matrisine Geçiş
• Hedeflerin nasıl yazılması gerektiğine karar verinHedeflerin nasıl yazılması gerektiğine karar verin
• Stratejinizi seçinStratejinizi seçin
• Seçtiğiniz stratejinin ağacını tamamlayınSeçtiğiniz stratejinin ağacını tamamlayın
• Hedeflerin nasıl ifade edileceğine karar verinHedeflerin nasıl ifade edileceğine karar verin
(Yazım dili tercihi kullanılabilir)(Yazım dili tercihi kullanılabilir)
• Hedefleri gözden geçirin (araç-amaç ilişkisi)Hedefleri gözden geçirin (araç-amaç ilişkisi)
• Hedefleri mantıksal çerçeveye aktarın (genelHedefleri mantıksal çerçeveye aktarın (genel
hedef, proje amacı, sonuçlar, faaliyetler)hedef, proje amacı, sonuçlar, faaliyetler)

52. Mantıksal ÇerçeveninMantıksal Çerçevenin
Hazırlanması için YaklaşımHazırlanması için Yaklaşım
GÖSTERGELER
GÖSTERGELER
GÖSTERGELER
99
1111
1313
GENEL HEDEF
PROJE AMACI
SONUÇLAR
FAALİYETLER
11
44
33
22
DOĞRULAMA
ARAÇLARI
DOĞRULAMA
ARAÇLARI
DOĞRULAMA
ARAÇLARI
MALİYETLER
AYRICA
DÜZENLENİR
1212
1414
1010
ÖNKOŞULLAR
VARSAYIMLAR
VARSAYIMLAR
VARSAYIMLAR
77
88
66
55
ARAÇLAR
AYRICA
DÜZENLENİR

53. • ProjeninProjenin katkıdakatkıda
bulunacağı en üstbulunacağı en üst
seviyedeki hedefseviyedeki hedef
• Hedef gruplar içinHedef gruplar için
sürdürülebilir yararsürdürülebilir yarar
sağlama açısındansağlama açısından
projenin ana amacıprojenin ana amacı
• GerçekleştirilecekGerçekleştirilecek
faaliyetlerin ürünlerifaaliyetlerin ürünleri
• Projenin sonuçlarınıProjenin sonuçlarını
üretmek için projeninüretmek için projenin
parçası olarakparçası olarak
uygulanacak görevleruygulanacak görevler
İdealİdeal durum- uzun dönemdedurum- uzun dönemde
gerçekleşirgerçekleşir
ProjeninProjenin sonucunda ulaşılır.sonucunda ulaşılır.
Özgün, ölçülebilir, ulaşılabilir,Özgün, ölçülebilir, ulaşılabilir,
gerçekçi olan ve belli bir zamangerçekçi olan ve belli bir zaman
ve yere bağlı olarakve yere bağlı olarak
tanımlanmalıdır.tanımlanmalıdır.
ProjeninProjenin amacına ulaşılmasıamacına ulaşılması
için yerine getirilmesi gerekeniçin yerine getirilmesi gereken
alt hedefler - ölçülebilir,alt hedefler - ölçülebilir,
gerçekleştirilebilir olarakgerçekleştirilebilir olarak
tanımlanmalıdır.tanımlanmalıdır.
Belirli bir zamana ve bütçeyeBelirli bir zamana ve bütçeye
dayalı olarak kaynaklarındayalı olarak kaynakların
kullanılması ve proje amacınakullanılması ve proje amacına
ulaşmayı sağlayacakulaşmayı sağlayacak
sonuçların üretilmesisonuçların üretilmesi
Hedeflerin SeviyeleriHedeflerin Seviyeleri
GENEL HEDEF
PROJE AMACI
SONUÇLAR
FAALİYETLER
11
44
33
22

54. Projenin Genel HedefiProjenin Genel Hedefi
 HEDEF AĞACININ EN ÜSTHEDEF AĞACININ EN ÜST
SEVİYESİNDE YER ALAN VESEVİYESİNDE YER ALAN VE
PROJENİN KATKIDA BULUNACAĞIPROJENİN KATKIDA BULUNACAĞI
HEDEFHEDEF
Genel Hedef,Genel Hedef, aynı zamandaaynı zamanda
ideal durumu tanımlar.ideal durumu tanımlar.
Ulaşılması uzun dönemlidir. HerUlaşılması uzun dönemlidir. Her
bir projenin amacına ulaşması,bir projenin amacına ulaşması,
genel hedeflere bir adım dahagenel hedeflere bir adım daha
yaklaşmayı olanaklı kılacaktır.yaklaşmayı olanaklı kılacaktır.
GENEL HEDEFGENEL HEDEFGENEL HEDEFGENEL HEDEF
PROJE AMACIPROJE AMACI
SONUÇLARSONUÇLAR
FAALİYETLERFAALİYETLER

55. Proje AmacıProje Amacı
Projenin gerçekleşmesiProjenin gerçekleşmesi
ile ulaşılacak olan veile ulaşılacak olan ve
projenin kendisindenprojenin kendisinden
daha uzun ömürlüdaha uzun ömürlü
olması beklenen amaç.olması beklenen amaç.
GENEL HEDEFGENEL HEDEF
PROJE AMACIPROJE AMACIPROJE AMACIPROJE AMACI
SONUÇLARSONUÇLAR
FAALİYETLERFAALİYETLER

56. SonuçlarSonuçlar
• Proje AmacınaProje Amacına
Ulaşılmasını SağlayanUlaşılmasını Sağlayan
Hedefleri İçerirHedefleri İçerir
GENEL HEDEFGENEL HEDEF
PROJE AMACIPROJE AMACI
SONUÇLARSONUÇLARSONUÇLARSONUÇLAR
FAALİYETLERFAALİYETLER

57. Proje FaaliyetleriProje Faaliyetleri
• Faaliyet:Faaliyet: Sonuçları Elde EtmekSonuçları Elde Etmek
İçin Yapılması Gerekenlerİçin Yapılması Gerekenler
– Hedef ağacından çıkarılırHedef ağacından çıkarılır
– Özel teknik incelemelerle ortayaÖzel teknik incelemelerle ortaya
çıkarçıkar
– Paydaş analizinde belirlenirPaydaş analizinde belirlenir
GENEL HEDEFGENEL HEDEF
PROJE AMACIPROJE AMACI
SONUÇLARSONUÇLAR
FAALİYETLERFAALİYETLERFAALİYETLERFAALİYETLER

59. Mantıksal ÇerçeveninMantıksal Çerçevenin
Hazırlanması için YaklaşımHazırlanması için Yaklaşım
GÖSTERGELER
GÖSTERGELER
GÖSTERGELER
99
1111
1313
GENEL HEDEF
PROJE AMACI
SONUÇLAR
FAALİYETLER
11
44
33
22
DOĞRULAMA
ARAÇLARI
DOĞRULAMA
ARAÇLARI
DOĞRULAMA
ARAÇLARI
MALİYETLER
AYRICA
DÜZENLENİR
1212
1414
1010
ÖNKOŞULLAR
VARSAYIMLAR
VARSAYIMLAR
VARSAYIMLAR
77
88
66
55
ARAÇLAR
AYRICA
DÜZENLENİR

60. Adım 5.2: VarsayımlarAdım 5.2: Varsayımlar
Riskler nedirRiskler nedir??
• Projenin başarısı için önemli olan ve dışsal faktörler olarakProjenin başarısı için önemli olan ve dışsal faktörler olarak
ifade ettiğimiz olumsuz etkilerin tümü.ifade ettiğimiz olumsuz etkilerin tümü.
Varsayımlar nedirVarsayımlar nedir??
• Projenin başarısını etkileyen veya belirleyen dışsalProjenin başarısını etkileyen veya belirleyen dışsal
faktörlerin olumlu olarak ifade edilmesidirfaktörlerin olumlu olarak ifade edilmesidir
Niçin gereklidirNiçin gereklidir??
• Proje asla gerçek durumu kapsayamazProje asla gerçek durumu kapsayamaz.. Dışsal faktörlerDışsal faktörler
ve projenin başarısı üzerinde önemli etkilere sahip risklerve projenin başarısı üzerinde önemli etkilere sahip riskler
tanımlanarak dikkate alınma ve izlenmelidir.tanımlanarak dikkate alınma ve izlenmelidir.
Önkoşullar nelerdirÖnkoşullar nelerdir??
• Faaliyetler başlamadan önce aşılması gereken koşullardırFaaliyetler başlamadan önce aşılması gereken koşullardır

61. Varsayımların OluşturulmasıVarsayımların Oluşturulması
• Proje faaliyetlerine başlanabilmesi için gerekliProje faaliyetlerine başlanabilmesi için gerekli
önkoşulları belirlenmesi,önkoşulları belirlenmesi,
• Hedef seviyelerine uygun olarak her aşama içinHedef seviyelerine uygun olarak her aşama için
risklerin belirlenmesirisklerin belirlenmesi
• Bu risklerin olumlu ifadelere çevrilmesi (varsayımaBu risklerin olumlu ifadelere çevrilmesi (varsayıma
dönüştürülmesi)dönüştürülmesi)
• Bu varsayımların projenin başarısı açısındanBu varsayımların projenin başarısı açısından
öneminin ve gerçekleşme ihtimalinin gözdenöneminin ve gerçekleşme ihtimalinin gözden
geçirilmesi (varsayım algoritması) ve gerekirsegeçirilmesi (varsayım algoritması) ve gerekirse
bunlarla ilgili önlemler alınmasıbunlarla ilgili önlemler alınması
• Gerekli varsayımların hedef seviyelerine uygunGerekli varsayımların hedef seviyelerine uygun
olarak mantıksal çerçeve matrisine yerleştirilmesiolarak mantıksal çerçeve matrisine yerleştirilmesi

62. Gerçekleşme ihtimali nedir?
Kesine Yakın
Orta düzeyde
İhtimal Dışı
Mantıksal çerçeveye dahil etme
Varsayım olarak ekle
Dışsal faktörü etkileyecek şekilde
proje yeniden dizayn edilebilir mi?
Evet Hayır
Mantıksal çerçeveye dahil etme
Dışsal faktör önemli mi?
Faaliyetler ve sonuçlar ekleyerek
projeyi yeniden dizayn et; eğer
gerekiyor ise proje amacını yeniden
formüle et
Proje yapılabilir değil
HayırEvet
Varsayım DeğerlendirmeVarsayım Değerlendirme
AlgoritmasıAlgoritması

63. Varsayımların mantıksal çerçeveVarsayımların mantıksal çerçeve
matrisine yerleştirilmesimatrisine yerleştirilmesi
• Sonuçları elde etmek içinSonuçları elde etmek için
gerekli olan varsayımlargerekli olan varsayımlar
• Proje amacına ulaşmakProje amacına ulaşmak
için gerekli olaniçin gerekli olan
varsayımlarvarsayımlar
• Genel Hedefe ulaşmakGenel Hedefe ulaşmak
için gerekli olaniçin gerekli olan
varsayımlarvarsayımlar
• Faaliyetler seviyesineFaaliyetler seviyesine
yerleştiriliryerleştirilir
• Sonuçlar seviyesineSonuçlar seviyesine
yerleştiriliryerleştirilir
• Proje amacı seviyesineProje amacı seviyesine
yerleştiriliryerleştirilir

64. Proje Amacı
DİKEY MANTIKTADİKEY MANTIKTA
• Projenin amacını belirleyen
• Nedensel ilişkileri açıklayan
• Önemli varsayımları ve belirsizlikleri açıklayan
Mantıksal Çerçevenin Yapısı (1)Mantıksal Çerçevenin Yapısı (1)
‘...
Objektif Olarak
Doğrulanabilir
Göstergeler
Doğrulama
Kaynakları
Varsayımlar
Ana Amaç
Çıktılar
Faaliyetler Araçlar Maliyet
Ön-koşullar
Müdahale Mantığı-
Projenin Kapsamı
‘...
Objektif Olarak
Doğrulanabilir
Göstergeler
Doğrulama
Kaynakları
Varsayımlar
Genel Hedef
Sonuçlar
Faaliyetler Araçlar Maliyet
Ön-koşullar

65. Proje Amacı
Mantıksal Çerçevenin Yapısı (2)Mantıksal Çerçevenin Yapısı (2)
1.EĞER önkoşullar sağlanır ve fiziksel/fiziksel olmayan girdiler harekete geçirilirse
faaliyetler gerçekleşecek…
2.Faaliyetler gerçekleşir ve varsayımlar tutarsa sonuçlara ulaşılacak…...
3……..
Müdahale Mantığı-
Projenin Kapsamı
‘...
Objektif Olarak
Doğrulanabilir
Göstergeler
Doğrulama
Kaynakları
Varsayımlar
Genel Hedef
Sonuçlar
Faaliyetler Araçlar Maliyet
Ön-koşullar

66. Mantıksal ÇerçeveninMantıksal Çerçevenin
Hazırlanması için YaklaşımHazırlanması için Yaklaşım
GÖSTERGELER
GÖSTERGELER
GÖSTERGELER
99
1111
1313
GENEL HEDEF
PROJE AMACI
SONUÇLAR
FAALİYETLER
11
44
33
22
DOĞRULAMA
ARAÇLARI
DOĞRULAMA
ARAÇLARI
DOĞRULAMA
ARAÇLARI
MALİYETLER
AYRICA
DÜZENLENİR
1212
1414
1010
ÖNKOŞULLAR
VARSAYIMLAR
VARSAYIMLAR
VARSAYIMLAR
77
88
66
55
ARAÇLAR
AYRICA
DÜZENLENİR

67. Mantıksal ÇerçeveninMantıksal Çerçevenin
Hazırlanması için YaklaşımHazırlanması için Yaklaşım
GÖSTERGELER
GÖSTERGELER
GÖSTERGELER
99
1111
1313
GENEL HEDEF
PROJE AMACI
SONUÇLAR
FAALİYETLER
11
44
33
22
DOĞRULAMA
ARAÇLARI
DOĞRULAMA
ARAÇLARI
DOĞRULAMA
ARAÇLARI
MALİYETLER
AYRICA
DÜZENLENİR
1212
1414
1010
ÖNKOŞULLAR
VARSAYIMLAR
VARSAYIMLAR
VARSAYIMLAR
77
88
66
55
ARAÇLAR
AYRICA
DÜZENLENİR

68. Adım 5.3.: GöstergelerAdım 5.3.: Göstergeler
Nedir?Nedir?
• Proje amaçlarını her seviyede operasyonel olarak ölçebilen,Proje amaçlarını her seviyede operasyonel olarak ölçebilen,
performans ölçüm olanağı sağlayan ve projenin her aşamadaperformans ölçüm olanağı sağlayan ve projenin her aşamada
izlenmesine olanak sağlayan araçlardır. Her bir göstergeizlenmesine olanak sağlayan araçlardır. Her bir gösterge
kısaca müdahaleye ilişkinkısaca müdahaleye ilişkin Hedef GrupHedef Grup,, Nicelik, Nitelik,Nicelik, Nitelik,
Zaman ve YerZaman ve Yer konusunda bilgi içermelidir.konusunda bilgi içermelidir.
Ne İşe Yararlar?Ne İşe Yararlar?
• Genel Hedef, Proje Amacı ve Sonuçların karakteristikleriniGenel Hedef, Proje Amacı ve Sonuçların karakteristiklerini
açıklığa kavuştururlaraçıklığa kavuştururlar
• Projeyi daha objektif bir şekilde yönetmeyi sağlarlarProjeyi daha objektif bir şekilde yönetmeyi sağlarlar
• Performans ölçümü, izleme ve değerlendirme için bir bazPerformans ölçümü, izleme ve değerlendirme için bir baz
oluştururlaroluştururlar
Not:Not: SıklıklaSıklıkla,, bir amaç için birden fazla gösterge kullanmakbir amaç için birden fazla gösterge kullanmak
gerekebilir.gerekebilir. Böylece, amacın başarılıp başarılmadığıBöylece, amacın başarılıp başarılmadığı
konusunda daha güvenilir bilgi elde edilir.konusunda daha güvenilir bilgi elde edilir.

69. Adım 5.3.: GöstergelerAdım 5.3.: Göstergeler
Göstergeler aşağıdaki sorulara cevap vermelidir:Göstergeler aşağıdaki sorulara cevap vermelidir:
•Ne kadar?Ne kadar? NicelikNicelik
•Nasıl bir değişim?Nasıl bir değişim? NitelikNitelik
•Kim?Kim? Hedef grupHedef grup
•Ne zaman ?Ne zaman ? ZamanZaman
•Nerede?Nerede? YerYer

70. • SSPECIFICPECIFIC (Spesifik),(Spesifik), ölçmesi gereken şeyi ölçen
• MMEASURABLEEASURABLE (Ölçülebilir)(Ölçülebilir) Kabul edilebilir maliyetler
içerisinde niteliksel ve/veya niceliksel olarak ölçülebilir
olmalı
• AAGREED UPONGREED UPON (Üzerinde uzlaşılan)(Üzerinde uzlaşılan) Bütün taraflar
göstergenin özelikleri konusunda uzlaşmış olmalı
• RREELAVANT (İhtiyaca Uygun)LAVANT (İhtiyaca Uygun) Bilgiyi kullananların
ihtiyaçlarını karşılayacak
• TTIME BOUND & COST EFFECTIVEIME BOUND & COST EFFECTIVE (Süreli ve maliyet etkin)(Süreli ve maliyet etkin)
Tarafsız DoğrulanabilirTarafsız Doğrulanabilir
Göstergeler “Göstergeler “SSMARTMART”” OlmalıOlmalı

71. Adım 5.4.: Doğrulama KaynaklarıAdım 5.4.: Doğrulama Kaynakları
Doğrulama KaynaklarıDoğrulama Kaynakları,, göstergelerin kontrol edilmesi için
gerekli bilgiyi sağlayacak dokümanlar, raporlar ve diğer
kaynaklardır.
Göstergelerin belirlenmesiyle eş zamanlı olarakbelirlenmesiyle eş zamanlı olarak doğrulama
kaynakları da belirtilmelidir.
Doğrulama kaynakları şu bilgileri vermelidir:
• Bilginin sağlanacağı format (örn: İlerleme raporları, proje
hesapları, proje kayıtları, resmi istatistikler vs.),
• Bilgiyi kimin sağlayacağı,
• Bilginin hangi sıklıkta sağlanacağı
(örn: Aylık, üç aylık, yıllık vs.)

72. Objektif Olarak DoğrulanabilirObjektif Olarak Doğrulanabilir
Göstergelerin Belirlenme AdımlarıGöstergelerin Belirlenme Adımları
Hedef : İlköğretim öğretmenlerinin teknolojiye uyumunun sağlanması
Gösterge: Öğretmenlerin eğitimde bilgisayar kullanımı
İlk Adım :İlk Adım : Nicelik
100100 İlköğretim öğretmenin eğitimde bilgisayar
kullanımının sağlanması
İkinci Adımİkinci Adım – Nitelik
100 İlköğretim öğretmeninin “eğitim planlamasında”“eğitim planlamasında”
konusunda bilgisayar kullanımının sağlanması
Son Adım :Son Adım : Zaman
100 İlköğretim öğretmenin Eylül 1996’ya kadarEylül 1996’ya kadar (2nci(2nci
yılın sonunda)yılın sonunda) eğitim planlamasında konusunda
bilgisayar kullanımının sağlanması

73. Maliyet
Karmaşıklılık
İdari
Kayıtlar
Yönetim
Raporları
Rutin
İstatistikler
Uyarlanmış
Rutin
İstatistikler
Projeden
Yararlananlarla
Görüşmeler
Özel
Anketler
Adım 5.4.: DoğrulamaAdım 5.4.: Doğrulama
Kaynakları ve SeçimiKaynakları ve Seçimi

74. Mantıksal Çerçeve MatrisiMantıksal Çerçeve Matrisi
Uygulama ÇalışmasıUygulama Çalışması

76. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı AdımlarıMantıksal Çerçeve Yaklaşımı Adımları
1.1. Paydaş (İlgili Taraflar) AnaliziPaydaş (İlgili Taraflar) Analizi
2.2. Sorun AnaliziSorun Analizi
3.3. Hedef AnaliziHedef Analizi
4.4. Strateji AnaliziStrateji Analizi
5.5. Mantıksal Çerçeve Matrisinin HazırlanmasıMantıksal Çerçeve Matrisinin Hazırlanması
6.6. Faaliyet Planının HazırlanmasıFaaliyet Planının Hazırlanması
7.7. Bütçenin HazırlanmasıBütçenin Hazırlanması

77. Faaliyetlerin belirlenmesiFaaliyetlerin belirlenmesi
Hedef ağacından - “araçtanHedef ağacından - “araçtan
amaca” yaklaşımına göre-amaca” yaklaşımına göre-
sonuçları meydana getirensonuçları meydana getiren
hedefler seçilir ve faaliyetlerehedefler seçilir ve faaliyetlere
dönüştürülür. Faaliyetler özne + fiildönüştürülür. Faaliyetler özne + fiil
dilbilgisi formatında ifade edilir -dilbilgisi formatında ifade edilir -
“eğitimleri düzenle”, “esas“eğitimleri düzenle”, “esas
paydaşlarla koordinasyon sağla”paydaşlarla koordinasyon sağla”
gibi.gibi.

78. Hedef
Amaç 1
Sonuç 1.1 Sonuç 1.2 Sonuç 1.3
Faaliyet 1.1.1
Faaliyet 1.1.2
Faaliyet 1.1.3
vb.
Hedef
Amaç 1
Sonuç 1.1 Sonuç 1.2 Sonuç 1.3
Faaliyet 1.1.1
Faaliyet 1.1.2
Faaliyet 1.1.3
vb.
Hedef
Amaç 1
Sonuç 1.1 Sonuç 1.2 Sonuç 1.3
Faaliyet 1.1.1
Faaliyet 1.1.2
Faaliyet 1.1.3
vb.
Faaliyetlerin belirlenmesiFaaliyetlerin belirlenmesi

79. Adım 6: Faaliyet PlanlamasıAdım 6: Faaliyet Planlaması
Faaliyet PlanlamasıFaaliyet Planlaması::
• Faaliyetleri gerçekleştirmek için gerekliFaaliyetleri gerçekleştirmek için gerekli
detayları tanımlardetayları tanımlar
• Faaliyetlerin sırasını, süresini ve önceliğiniFaaliyetlerin sırasını, süresini ve önceliğini
belirlerbelirler
• Uygulama ve yönetim sorumluluklarınıUygulama ve yönetim sorumluluklarını
tayin edertayin eder

80. Faaliyet PlanıFaaliyet Planı
Faaliyet Planının Hazırlanma Aşamaları:Faaliyet Planının Hazırlanma Aşamaları:
Ana faaliyetlerin listelenmesi;Ana faaliyetlerin listelenmesi; MÇ’deki faaliyetler operasyonelMÇ’deki faaliyetler operasyonel
detayda faaliyet planının hazırlanması için bir baz olarakdetayda faaliyet planının hazırlanması için bir baz olarak
kullanılabilir.kullanılabilir.
Faaliyetleri detaylandırmak;Faaliyetleri detaylandırmak; faaliyetleri detaylandırmanınfaaliyetleri detaylandırmanın
amacı onları organize etme ve yönetme işlerini kolaylaştırmaktır.amacı onları organize etme ve yönetme işlerini kolaylaştırmaktır.
Bunun kritik noktası detaylandırmayı doğru yapmaktır. En yaygınBunun kritik noktası detaylandırmayı doğru yapmaktır. En yaygın
hata fazla detaylandırmaktır. Planlamacı gerekli zaman vehata fazla detaylandırmaktır. Planlamacı gerekli zaman ve
kaynakları öngörür ve sorumlulukların dağıtılması için yeterlikaynakları öngörür ve sorumlulukların dağıtılması için yeterli
ayrıntıya sahip olur olmaz detaylandırmayı durdurmalıdır.ayrıntıya sahip olur olmaz detaylandırmayı durdurmalıdır.
Sıralama ve bağımlılıkların belirlenmesi;Sıralama ve bağımlılıkların belirlenmesi; faaliyetler yeterincefaaliyetler yeterince
detaylandırıldıktan sonra birbirleriyle ilişkilerine karar verilmelidir.detaylandırıldıktan sonra birbirleriyle ilişkilerine karar verilmelidir.
Sıralama bir faaliyetin hangi faaliyeti izleyeceğini, bağımlılık iseSıralama bir faaliyetin hangi faaliyeti izleyeceğini, bağımlılık ise
birisi bitmeden başlayamayacak veya tamamlanamayacakbirisi bitmeden başlayamayacak veya tamamlanamayacak
faaliyetler dizinini gösterir. Bağımlılıklar aynı kişi tarafındanfaaliyetler dizinini gösterir. Bağımlılıklar aynı kişi tarafından
yapılacak faaliyetler arasında da olabilir.yapılacak faaliyetler arasında da olabilir.

81. Faaliyet PlanıFaaliyet Planı
Faaliyetlerin başlama, uygulanma süreci ve tamamlanmaFaaliyetlerin başlama, uygulanma süreci ve tamamlanma
zamanını belirlemek;zamanını belirlemek; detaylandırılmış faaliyetlerin başlama ve bitişdetaylandırılmış faaliyetlerin başlama ve bitiş
zamanlarının belirlenmesiyle Faaliyet Planı oluşturulabilir. Zamanızamanlarının belirlenmesiyle Faaliyet Planı oluşturulabilir. Zamanı
doğru öngörmek genellikle güçtür, bunda deneyim ve teknik bilgidendoğru öngörmek genellikle güçtür, bunda deneyim ve teknik bilgiden
faydalanılmalıdır. Bu konuda yeterli bilgi sahibi olunamaması, karşıfaydalanılmalıdır. Bu konuda yeterli bilgi sahibi olunamaması, karşı
karşıya kalınan yaygın bir durumdur ve gerekli zamanı doğrukarşıya kalınan yaygın bir durumdur ve gerekli zamanı doğru
öngörememeye neden olur. Öngörülerde sapmalar aşağıda belirtilenöngörememeye neden olur. Öngörülerde sapmalar aşağıda belirtilen
diğer nedenlere de bağlıdır:diğer nedenlere de bağlıdır:
• Gerekli bazı detay faaliyetleri ihmal etmek,Gerekli bazı detay faaliyetleri ihmal etmek,
• Faaliyetlerin bağımlılıkların yeterince ortayaFaaliyetlerin bağımlılıkların yeterince ortaya
konamaması,konamaması,
• Kaynak dağılımda etkinsizlik (aynı kişi /kurum veyaKaynak dağılımda etkinsizlik (aynı kişi /kurum veya
aynı malzemeyi aynı anda iki veya daha fazlaaynı malzemeyi aynı anda iki veya daha fazla
sayıda işin yapılması için tahsis etmek),sayıda işin yapılması için tahsis etmek),
• Hızlı sonuç alma isteği.Hızlı sonuç alma isteği.

82. Faaliyet PlanıFaaliyet Planı
Gerekli ihtisas/becerinin tamamlanması;Gerekli ihtisas/becerinin tamamlanması; ne yapılması gerektiğine yapılması gerektiği
ortaya konduğunda gerekli ihtisası belirlemek kolaydır. Böylece mevcutortaya konduğunda gerekli ihtisası belirlemek kolaydır. Böylece mevcut
beşeri sermaye ile Faaliyet Planının gerçekleşip gerçekleşmeyeceğinibeşeri sermaye ile Faaliyet Planının gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini
öngörmek ve gerekli eksikliklerin tamamlanması mümkün olur.öngörmek ve gerekli eksikliklerin tamamlanması mümkün olur.
Grup içinde işlerin tahsisi;Grup içinde işlerin tahsisi; hangi işi kimin yapacağını belirlemektenhangi işi kimin yapacağını belirlemekten
daha kapsamlı bir şeydir. Görev ve sorumluluklar belirlenir ve bunlarındaha kapsamlı bir şeydir. Görev ve sorumluluklar belirlenir ve bunların
dağılımında bireylerin yetenek, deneyim ve kapasiteleri dikkate alınır.dağılımında bireylerin yetenek, deneyim ve kapasiteleri dikkate alınır.
Bireylerin görevlerinin gereğini yeterince kavramış olmaları sağlanır.Bireylerin görevlerinin gereğini yeterince kavramış olmaları sağlanır.
Eğer bu sağlanamazsa alt faaliyetlere ilişkin tüm detayların daEğer bu sağlanamazsa alt faaliyetlere ilişkin tüm detayların da
belirlenmesi durumunda kalınabilir.belirlenmesi durumunda kalınabilir.
Faaliyetlerden sorumlu kişilerin/birimlerin iş planlarında haftalık zamanFaaliyetlerden sorumlu kişilerin/birimlerin iş planlarında haftalık zaman
aralığı kullanılabilirken, genel bir faaliyet planında, termin, aylık veya üçaralığı kullanılabilirken, genel bir faaliyet planında, termin, aylık veya üç
aylık bazda belirlenmektedir.aylık bazda belirlenmektedir.

83. Adım 7: BütçeAdım 7: Bütçe
• Planlanmış kaynakların hareketePlanlanmış kaynakların harekete
geçirilmesine dayanak oluştururgeçirilmesine dayanak oluşturur
• Proje Maliyetinin ve finansmanProje Maliyetinin ve finansman
kaynaklarının belirlenmesine kolaylıkkaynaklarının belirlenmesine kolaylık
sağlarsağlar

84. BütçeBütçe
Genel EsaslarGenel Esaslar
• Bütçe proje teklifi hazırlanan kurumun belirlediğiBütçe proje teklifi hazırlanan kurumun belirlediği
para birimi ile hazırlanmalıdır.para birimi ile hazırlanmalıdır.
• Bütçe süresi proje süresi ile sınırlıdır.Bütçe süresi proje süresi ile sınırlıdır.
• Bütçeye aktarılan her türlü gider yapılacakBütçeye aktarılan her türlü gider yapılacak
faaliyetlerle ilgili olmalıdır.faaliyetlerle ilgili olmalıdır.
• Bütçeye aktarılan giderler sadece istenilen hibeBütçeye aktarılan giderler sadece istenilen hibe
tutarını değil, projeyle ilgili tüm giderleritutarını değil, projeyle ilgili tüm giderleri
kapsamalıdır.kapsamalıdır.
• Bütçenin yıllar itibarıyla dağılımının faaliyetBütçenin yıllar itibarıyla dağılımının faaliyet
planına uygun olması gerektiği unutulmamalıdır.planına uygun olması gerektiği unutulmamalıdır.

85. BütçeBütçe
• Bütçe aktarılan her tutar gerçekçi olmalı,Bütçe aktarılan her tutar gerçekçi olmalı,
hibe tutarını arttırabilmek için bu tutarlarhibe tutarını arttırabilmek için bu tutarlar
şişirilmemelidir.şişirilmemelidir.
• Bütçeye aktarılan giderler hibe rehberindeBütçeye aktarılan giderler hibe rehberinde
açıklanan uygun giderler tanımınaaçıklanan uygun giderler tanımına
uymalıdır.uymalıdır.
• Bütçeye aktarılan her giderin kullandırımBütçeye aktarılan her giderin kullandırım
aşamasında belgelendirileceğiaşamasında belgelendirileceği
unutulmamalıdır.unutulmamalıdır.

86. BütçeBütçe
KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ 4735
KAMU İHALE KANUNU 4734
HARCAMA YÖNETMELİĞİ
İLGİLİ KANUN VE YÖNETMELİKLER

87. SürdürülebilirlikSürdürülebilirlik
1.1. Faydalananların sahiplenmesiFaydalananların sahiplenmesi – Proje / programın hedef kitlesi ve faydalananların (kadın ve erkekler– Proje / programın hedef kitlesi ve faydalananların (kadın ve erkekler
de dahil olmak üzere) tasarım ve sonraki çalışmalara katılımlarının ölçüsüdür. Böylece, ABde dahil olmak üzere) tasarım ve sonraki çalışmalara katılımlarının ölçüsüdür. Böylece, AB
finansmanı sona erdikten sonra da desteklerini devam ettirecekler ve projenin sürdürülebilir olmasıfinansmanı sona erdikten sonra da desteklerini devam ettirecekler ve projenin sürdürülebilir olması
mümkün olabilecektir.mümkün olabilecektir.
2.2. Siyasi destekSiyasi destek –– İlgili sektör politikalarının niteliği ile taraf ulusal hükümetin, proje hizmetlerine olanİlgili sektör politikalarının niteliği ile taraf ulusal hükümetin, proje hizmetlerine olan
desteğinin, donörün sağlayacağı destek sonrasında ne ölçüde gerçekleşeceğidir.desteğinin, donörün sağlayacağı destek sonrasında ne ölçüde gerçekleşeceğidir.
3.3. Uygun teknolojiUygun teknoloji –– Projede kullanılan teknolojilerin uzun vadede uygulanıp uygulanmayacağı (örn:Projede kullanılan teknolojilerin uzun vadede uygulanıp uygulanmayacağı (örn:
Yedek parçaların temin edilebilirliği; güvenlik kurallarının yeterliliği, yerel kadın ve erkeklerin yerelYedek parçaların temin edilebilirliği; güvenlik kurallarının yeterliliği, yerel kadın ve erkeklerin yerel
işletme ve bakımla ilgili kapasiteleri).işletme ve bakımla ilgili kapasiteleri).
4.4. Sosyo-kültürel konularSosyo-kültürel konular – Projenin, yerel sosyo-kültürel norm ve davranışları nasıl dikkate alacağı ve– Projenin, yerel sosyo-kültürel norm ve davranışları nasıl dikkate alacağı ve
projeden faydalanan tüm grupların uygulama süreci ve sonrasında, projenin hizmet ve faydalarınaprojeden faydalanan tüm grupların uygulama süreci ve sonrasında, projenin hizmet ve faydalarına
yeterli erişimlerini hangi önlemlerle sağlayacağıdır.yeterli erişimlerini hangi önlemlerle sağlayacağıdır.
5.5. Cinsiyet eşitliğiCinsiyet eşitliği –– Projenin kadın ve erkeklerin özgün ihtiyaç ve ilgi konularını nasıl dikkate alacağı veProjenin kadın ve erkeklerin özgün ihtiyaç ve ilgi konularını nasıl dikkate alacağı ve
uzun vadede cinsiyet eşitsizliklerini azaltmaya katkıda bulunmakla beraber, kadın ve erkeklerin,uzun vadede cinsiyet eşitsizliklerini azaltmaya katkıda bulunmakla beraber, kadın ve erkeklerin,
hizmetler ve altyapıya sürdürülebilir ve adil bir şekilde erişimlerinin ne şekilde temin edileceğidir.hizmetler ve altyapıya sürdürülebilir ve adil bir şekilde erişimlerinin ne şekilde temin edileceğidir.
6.6. Çevrenin korunmasıÇevrenin korunması –– Projenin çevreyi koruma veya çevreye zarar verme boyutudur.Projenin çevreyi koruma veya çevreye zarar verme boyutudur.
7.7. Kurumsal ve yönetimsel kapasiteKurumsal ve yönetimsel kapasite –– Uygulamacı kurumların proje / programı sürdürmeleriUygulamacı kurumların proje / programı sürdürmeleri
konusundaki beceri ve taahhütleri ile hizmet sağlamaya donör desteğinden sonra da devamkonusundaki beceri ve taahhütleri ile hizmet sağlamaya donör desteğinden sonra da devam
etmeleridir.etmeleridir.
8.8. Ekonomik ve finansal uygulanabilirlikEkonomik ve finansal uygulanabilirlik –– Proje / programın artan bir şekilde ortaya çıkan faydalarınınProje / programın artan bir şekilde ortaya çıkan faydalarının
maliyetine ağır basması ve projenin uzun ömürlü uygulanabilir bir yatırım olarak kabul edilmesidir.maliyetine ağır basması ve projenin uzun ömürlü uygulanabilir bir yatırım olarak kabul edilmesidir.

88. Değerlendirme-İzleme-DenetimDeğerlendirme-İzleme-Denetim
DeğerlendirmeDeğerlendirme
Nedir?Nedir?
Uygunluk, hedeflere ulaşma etkililiği,Uygunluk, hedeflere ulaşma etkililiği,
verimlilik, etki ve ve sürdürülebilirlikverimlilik, etki ve ve sürdürülebilirlik
tespiti ve analizitespiti ve analizi
Nasıl Yapılır?Nasıl Yapılır? Detaylı sistematik analizlerleDetaylı sistematik analizlerle
Kimler Yapar?Kimler Yapar? Değerlendirme konusunda uzman,Değerlendirme konusunda uzman,
bağımsız ve tarafsız dış uzmanlarcabağımsız ve tarafsız dış uzmanlarca
Ne zaman?Ne zaman? Bir ya da iki kez; temel olarak projeBir ya da iki kez; temel olarak proje
sonunda ve proje sonrasındasonunda ve proje sonrasında

89. Değerlendirme-İzleme-DenetimDeğerlendirme-İzleme-Denetim
İzlemeİzleme
Nedir?Nedir? Hedeflere ulaşma etkililiği ve verimlilikHedeflere ulaşma etkililiği ve verimlilik
tespitine ve analizi yönetimsel bir faaliyettirtespitine ve analizi yönetimsel bir faaliyettir
(planlanan ve gerçekleşen)(planlanan ve gerçekleşen)
Nasıl Yapılır?Nasıl Yapılır? Hızlı ve devamlı olarak, devam edenHızlı ve devamlı olarak, devam eden
faaliyetlerin iyileştirilmesi, performansıfaaliyetlerin iyileştirilmesi, performansı
arttırmak için önemli faktörlerin tespit edilmesiarttırmak için önemli faktörlerin tespit edilmesi
KimlerKimler
Yapar?Yapar?
İç ve dış uzmanlar tarafındanİç ve dış uzmanlar tarafından
Ne zaman?Ne zaman? Düzenli olarak, aylık, 3-6 aylık ve yıllık olarakDüzenli olarak, aylık, 3-6 aylık ve yıllık olarak

90. Değerlendirme-İzleme-DenetimDeğerlendirme-İzleme-Denetim
DenetimDenetim
Nedir?Nedir? Finansal işlemlerin ve raporların yasa ve sözleşmeFinansal işlemlerin ve raporların yasa ve sözleşme
hükümlerine uygunluğunun tespiti ve analizihükümlerine uygunluğunun tespiti ve analizi
Nasıl Yapılır?Nasıl Yapılır? Finansal kayıtların yasal prosedürlere ve sözleşmeFinansal kayıtların yasal prosedürlere ve sözleşme
hükümlerine uygunluk doğrulanması ile yapılırhükümlerine uygunluk doğrulanması ile yapılır
KimlerKimler
Yapar?Yapar?
Bağımsız dış denetim uzmanlarıBağımsız dış denetim uzmanları
Ne zaman?Ne zaman? Proje süresince ve bitimindeProje süresince ve bitiminde

91. • Avrupa Komisyonu Türkiye TemsilciliğiAvrupa Komisyonu Türkiye Temsilciliği
– www.deltur.cec.eu.intwww.deltur.cec.eu.int
• Avrupa Birliği Genel SekreterliğiAvrupa Birliği Genel Sekreterliği
– www.www.abgsabgs.gov.tr.gov.tr
• Devlet Planlama TeşkilatıDevlet Planlama Teşkilatı
– www.dpt.gov.trwww.dpt.gov.tr
• Merkezi İhale ve Finans BirimiMerkezi İhale ve Finans Birimi
www.cfcu.gov.trwww.cfcu.gov.tr
İlgili WEB Sayfalarıİlgili WEB Sayfaları

92. Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı!!!Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı!!!
Farklı seviyelerdeki hedefler arasında sebepselFarklı seviyelerdeki hedefler arasında sebepsel
ilişkiyiilişkiyi KURMAYANKURMAYAN, hedeflere ulaşılıp, hedeflere ulaşılıp
ulaşılmadığınınulaşılmadığının KONTROL EDİLMEDİĞİKONTROL EDİLMEDİĞİ ve projeve proje
kontrolü dışında kalan ve başarıyı etkileyecekkontrolü dışında kalan ve başarıyı etkileyecek
RİSKLERİN DİKKATE ALINMADIĞIRİSKLERİN DİKKATE ALINMADIĞI bir yaklaşımbir yaklaşım
tarzıtarzı

93. Proje Hazırlamanın
10 Altın Kuralı
1. Değiştirmek istediğiniz sorunu, en başta çok iyi tanıyıp, tanımlamanız gerekiyor. Dikkat: Sorunu
tanımlamadan, analizini yapmadan projeye başlamak
projenin kitlenmesine yol açabilir.
2. Başkalarına ihtiyacınız var! Sorunları tek başına ortadan kaldırmak kolay değil.
O sorunu yaşayan ve değiştirmek isteyen insanlarla birlikte hareket etmek size güç
verir. Ayrıca unutmayın ki sizi rahatsız eden sorun başkalarının yaşam gerekçesi
olabilir. Bu nedenle sorunu ortadan kaldırmak isterken başka gruplar için siz ve
projeniz sorun olabilirsiniz. Yani paydaş analizi çok önemli. Başta önemsemediğiniz bir kişi dahi
ilerde tüm projeyi engelleyebilir.
3. Kendinizi tanıyın! Gücünüz ne kadar? Yanınıza kimleri alabiliyorsunuz? Bu olanaklar ve güçle
sorunun ne kadarını değiştirebileceksiniz? Lütfen tüm sorunu
çözebileceğinizi düşünüp projeyi geniş tutmayın. Sorunun en altından başlayın.
Gerçekçi olsun ama üstesinden gelebileceğiniz şekilde olsun. Hedeflerinizi de buna göre belirleyin.
4. Paraya göre proje yapmayın! O verilen paranın verilme gerekçesi sizin kurumunuzun
prensipleriyle, amaçlarıyla, misyonuyla uyuşuyor mu? O parayı
aldıktan sonra projeyi uygulayabilecek kapasiteniz var mı?
5. Bir üst hedef belirleyin kendinize. Sonra da ona ulaşmak için küçük küçük alt hedefler (ya da
proje hedefleri). Aktiviteler hedef olamazlar. Konferans düzenlemek bir hedef değil aktivitedir.
Konferans ile ulaşmak istediğiniz şey sizin hedefiniz olmalı.

94. 6. Paydaş analizine ek olarak projede farklı gruplarla-kurumlarla ortaklıklar kurmanın
yararlı olabileceğini ciddi olarak düşünün. Devletle- diğer STK'lar ile ve özel sektörle
neden ortak olmayısınız? Ortaklık
yapmayı düşündüğünüz gurup ya da kişileri projenin planlama aşamasında sürece katın.
Projeyi birlikte hazırlayın. Proje başladıktan sonra onlara
gitmek doğru değil.
7. Sponsora göre projelerde küçük değişiklikler yapın. Her kurumun beklentisi
farklıdır.
8. Projenizin ölçülebilir-net ve somut çıktıları olmasına dikkat edin.
9. Her projenin bir halkla ilişkiler-iletişim stratejisi olmalı. Proje çıktılarınızı-
aktivitelerinizi insanlara nasıl duyuracaksınız? Proje süresince sorunları çözmede nasıl
bir iletişim stratejisi izleyeceksiniz? Bu arada dışardan destek almayı düşünüyor
musunuz? Tüm bunları önceden düşünüp, planlayıp projeye dahil edin.
10. Projenizin bir sonraki adımını önceden düşünün. Proje bittiğinde ne olacak? Projenin
sürdürülebilirliliğini planlamak, sorunları çözdükten sonra iyileştirilmiş durumu
sürdürebilmek için gerekli. Hastayı iyileştirmek yeterli değil, bir de iyileşmiş gövdenin
hayatını sürdürmesi için nasıl yaşaması gerektiğini planlamak var.

95. Teşekkürler...Teşekkürler...