2. Situering
De aanleiding
• Een regionaal depotbeleid: Overzicht van de erfgoedcollecties in de regio
• Gegevens voor intern en extern gebruik
• Verdere regionale samenwerking: Nood aan inzicht in de werking van
erfgoedorganisaties. Basis voor verdere gesprekken
• Inhoudelijke werking en expertise
• Dagdagelijks reilen en zeilen
• Wensen en verwachtingen
• Bestaand netwerk
Voorgaande studies
• Provinciale studie naar collecties en depots (2008)
• Regionale studie van de vlascollecties (2010)
• Studie museale collecties in Kortrijk (2010)
• Bevraging FARO/Heemkunde Vlaanderen (PRISMA)
3. Prisma (FARO)
Cijferboek
Bevolkingsonderzoek
• Sterke interesse voor geschiedenis van het nabije / lokale
• Grote discrepantie tussen interesse en participatie
• Groot draagvlak voor rol overheid(sinstellingen)
• Mensen blijken hun interesse in erfgoed in de eerste plaats te stillen via
allerlei massamediale kanalen zoals radio, televisie en internet.
Bevraging van de erfgoedorganisaties
• Zeer divers erfgoedlandschap (2,7% lid van erfgoedvereniging)
• Globaal genomen gaat het niet zo slecht met de lokale erfgoed-verenigingen,
met relatief kleine budgetten weten ze relatief veel te realiseren
• Gebrek aan diversiteit binnen bestuur
• Nood aan ondersteuning en begeleiding( bewaring, inventariseren, digitaliseren)
4. Aan de slag
Dubbele nulmeting
1. Erfgoedveld in kaart (musea, archieven, erfgoedverenigingen)
2. Erfgoedbeleid tegen het licht
Hoe?
• Papier / Elektronisch
• gegevens van de Kortrijkse omgevingsanalyse werden geïntegreerd
• Uitwisselbaar met onderzoek op Vlaams niveau (PRISMA)
Wie?
5. De resultaten
Zeer hoge respons: 83%
• 76 organisaties
• 50 vrijwillige organisaties
• 26 professionele organisaties
• Vanuit alle gemeentes + koepelorganisaties
• Wie ontbreekt? gemeentelijke archieven
Wijzen op een zeer rijk erfgoedlandschap
• Groot aantal organisaties met dynamische werking
• Brede themawerking, heel wat expertise!
• Belangrijke ondersteunende rol bij de gemeente
• Concrete praktische noden ( Depot, Behoud en beheer, Registratie,
Digitalisering, Uitwisseling, netwerking)
“bloemlezing” in grafieken
7. Vrijwilligersverenigingen (N=46)
Regio Prisma
Vereniging voor heemkunde, lokale en regionale geschiedenis 41% 53,6%
Heemkunde
Lokale, stads- en regionale geschiedenis
Vereniging voor (materiële) erfgoedzorg 24% 11,8 %
Verzamelaars
Industrieel en wetenschappelijk erfgoed
Monumenten en landschappen
Vrienden van een erfgoedinstelling
Vereniging voor erfgoedstudie 11% 8,8%
Familiekunde
Volkskunde
Archeologie, oudheidkunde en kunstgeschiedenis
Historische taalkunde en dialectologie
Vereniging voor erfgoedbemiddeling en –participatie 13% 3,8%
Erfgoedtoerisme, gidsenkringen
Erfgoedparticipatie en –educatie
Culturele vereniging met erfgoedwerking 11%
Vereniging voor erfgoedbeleving 0% 22 %
Carnaval en straatfeesten
Historische stoeten en processies
Traditionele sporten en schutterij
Streekgastronomie en streekproducten
(Kunst)ambachten en volkskunsten
13. Thema’s in de werking
Breed
• Belangrijke rol van verenigingen t.a.v. onroerend erfgoed
• Heel wat aandacht naar immaterieel erfgoed
• 61% geeft aan ook op andere domeinen dan erfgoed actief te zijn
(toerisme, cultuur, educatie)
Toppers
• Kunsthistorisch erfgoed
• Sociaal-economisch erfgoed
• Industrieel erfgoed
• Vlas, Textiel, Tabak, Voedsel, Brouwerijen, Houtbewerking
Alle thema’s gedekt
15. Bestuur & Leden
Gemiddelde Mediaan Aantal
Bestuursleden 11 11 40
Leden (veelal 187 170 36
gemengd)
Vraag 24 - Op welke manier wordt het bestuur samengesteld? (N=71)
60%
50%
40%
De organisatie beschikt niet over een bestuur
30% De organisatie beschikt over een niet verkozen bestuur
De organisatie beschikt over een verkozen bestuur
20% (leeg)
10%
0%
professioneel vrijwilligers
16. Huisvesting
Type Huisvesting % ja % ja % leeg
vrijwilligers professioneel
30. Vaste Lokalen 58% 92% 1%
31. Archief- of 38% 69% 1%
documentatie-
centrum
33. Museum 20% 42% 3%
Vraag 34 - In welke mate vind je de lokalen aangepast(N = 46)
2%
11%
22%
Ja In zeer grote mate
Ja In eerder grote mate
24% Ja In redelijke mate
Ja In eerder kleine mate
Ja In geen enkele mate
41%
17. Vraag 33 - Eigendom lokalen (N=52)
60%
50%
40%
30%
professioneel
vrijwilligers
20%
10%
0%
33.1. Volledig eigenaar 33.2. Erfpacht of huur 33.3. Ter beschikking 33.4. Ter beschikking 33.5. Ter beschikking 33.6. Ander, gelieve te
of vruchtgebruik gesteld door overheid gesteld door privé- gesteld door privé- specificeren
organisatie eigenaar
18. Middelen
Heel wat organisaties halen inkomsten uit activiteiten
Met stip vormt de gemeente een belangrijke bron van subsidies.
Vrijwilligersorganisaties slagen er minder in projectsubsidies te
verkrijgen.
Niet financiële ondersteuning gebeurt op tal van manieren (logistiek,
inhoudelijk, communicatie,…), en gebeurt hoofdzakelijk door de
gemeente
Vraag 44 - eigen werkingsmiddelen (N=75)
90%
80%
70%
60%
50%
professioneel
40%
vrijwilligers
30%
20%
10%
0%
geen eigen inkomsten inkomsten van activiteiten sponsors, giften, legaten andere
19. Vraag 45 - Structurele subisidies (N=74)
80%
70%
60%
50%
40%
professioneel
30%
vrijwilligers
20%
10%
0%
45.1. Geen 45.2. Vlaamse 45.3. Provincie 45.4. Gemeente 45.5. Culturele 45.6. Stichting of 45.7. Regionale of 45.8. Ander,
structurele gemeenschap of convenants Fonds provinciale gelieve te
subsidies gewest koepelorganisatie specificeren
Vraag 46 - Projectsubsidies (N=68)
90%
80%
70%
60%
50%
40% professioneel
30% vrijwilligers
20%
10%
0%
46.1. Geen 46.2. Vlaamse 46.3. Provincie 46.4. Gemeente 46.5. Culturele 46.6. Stichting of 46.7. Regionale of 46.8. Ander,
projectsubsidies gemeenschap of convenants Fonds provinciale gelieve te
gewest koepelorganisatie specificeren
20. Activiteiten en publiekswerking
Wie schrijft, die blijft: heel wat ‘onderzoeksoutput’
• Periodieke publicaties: tijdschrift / nieuwsbrief
• Ook niet-periodieke publicaties
Interne activiteiten bij rvijwilligersorganisaties
• Redactieraden/vergaderingen (18%)
• Uitstappen (15%)
• In mindere mate: vormingssessies (12%), gezelligsheidsactiviteiten(10%)
Publieksactiviteiten
• Tentoonstellingen
• Lezingen of debat
• Wandeling of rondleiding
Publieksevenementen
• Erfgoeddag
• Open Monumentendag
22. Vraag 53 - Deelname aan publieksevementen (N=70)
80%
70%
60%
50%
40%
professioneel
30%
vrijwilligers
20%
10%
0%
53.1. Geen 53.2. 53.3. Open 53.4. Week van 53.5. Open 53.6. Nacht van 53.7. 53.8. Lokaal 53.9. Ander,
Erfgoeddag Monumenten de Smaak Bedrijvendag de geschiedenis Vlaanderen festival gelieve te
Dag Feest specificeren
Vraag 55 - Publieke activiteiten (N=54)
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10% professioneel
0%
vrijwilligers
23. Communicatie
Eigen website
• 88% van de professionele organisatie heeft een website
• 69% van de vrijwillige organisaties heeft een website
Voornaamste communicatiemiddel:
Vraag 54 - Communicatie (N=65)
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30% professioneel
20% vrijwilligers
10%
0%
54.1. 54.2. 54.3. Digitale 54.4. 54.5. Website 54.6. Pers 54.7. 54.8. 54.9. Uit in 54.10. Ander,
Uitnodiging Elektronische nieuwsbrief Gedrukte Mondeling Communicatie Regio Kortrijk gelieve te
op de post uitnodiging nieuwsbrief door specificeren
gemeente of
stad
24. Samenwerking
Vraag 57 - Samenwerking (N=74)
Voornamelijk losse
samenwerkingsbanden
26% Vooral met andere
organisaties, maar ook
ja met professionele spelers
nee
in de gemeente of regio
74%
32. Jouw collectie in kaart
Inventarisatie, digitalisering is een werk van lange adem
Heel wat eigen expertise en investeringen
• Zelf ontwikkelde software
• Registratie op stukniveau
• 38% bij vrijwilligers
• 63% bij professionelen
Vraag 77 - Registratiegraad (N=42) Vraag 79 - Wijze van registratie
(N=36)
weet ik niet 60%
50%
81-100 % 40%
30%
20%
21-80 %
10%
0%
1-20 %
0%
0% 10% 20% 30% 40% 50%
33. Jouw collectie op de kaart?
Vraag 80 - Software (N=34)
0 1 2 3 4 5 6 7
80.1. ik weet het niet
80.2. Biblius
80.3. Adlib
80.6 Collective Access
80.8. Zelf ontwikkeld programma
80.9. MS Word professioneel
vrijwilligers
80.10. MS Excell
80.11. MS Access
80.12. Filemaker
80.13 Andere: Probat
80.13 Andere: Vubis
80.13. Ander, gelieve te specificeren
34. Een gezonde collectie?
Vraag 83 - Zijn er dringende noden qua depot? (N=38)
50%
45%
40%
35%
30%
25%
20%
15%
10% professioneel
5% vrijwilligers
0%
35. In ‘t eigen hert…
Hoe zie je de toekomst van je organisatie?
Wat zijn de sterktes, expertises van je organisaties? Waar ben je
fier op?
Waar zie je verbetering mogelijk? Op welke vlakken zou hulp niet
ongelegen komen?
Vraag 88. Hoe zie je de organisatie evolueren? (N=61)
70%
60%
50%
40%
professioneel
30% vrijwilligers
20%
10%
0%
Achteruitgang Gelijk blijven Groei Weet ik niet
45. Tot slot
Algemene conclusies
• Zeer rijke en diverse werking
• Heel wat expertises aanwezig in de regio
• Al hoge graad van samenwerking
• Er rest ons nog heel wat werk wat registratie betreft
• Nood aan concrete praktische steun op diverse vlakken
Samen bouwen
• Vraag om netwerking, uitwisseling primeert
• Regionaal draagvlak
• Regionale thema’s
• Gelijkaardige noden