1. ZAMAN AÇIĞI VE YOKSULLUK
SOSYAL YARDIMLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

2. SUNUM İÇERİĞİ
 YOKSULLUK ÖLÇÜM ARAÇLARI (TÜRKİYE)
 YOKSULLUKLA MÜCADELEDE SOSYAL POLİTİKA ARAÇLARI
(TÜRKİYE)
 TÜRKİYE’DE
YOKSULLUĞA
İLİŞKİN
KULLANILAN
HEDEFLEME MEKANİZMALARI
 ZAMAN AÇIĞI VE YOKSULLUK
 SONUÇ VE ÖNERİLER
2

3. YOKSULLUK ÖLÇÜM ARAÇLARI (TÜRKİYE)
Gelire Dayalı
Yöntemler
(Gelir ve Yaşam
Koşulları
Araştırması)
Türkiye’de Kullanılan
Yoksulluk Ölçüm
Araçları
Gelire Dayalı Göreli
Yoksulluk
Gini Katsayısı,
P80/P20
Gıda, Gıda ve Gıda
dışı yoksulluk
Harcamaya Dayalı
Yöntemler
(Hanehalkı Bütçe
Araştırması)
Harcama Esaslı
Göreli Yoksulluk
SGP’e göre kişi başı
günlük 2,15 ve 4,3
doların altında
yaşayan nüfus

4. YOKSULLUK ÖLÇÜM ARAÇLARI (TÜRKİYE)
35.00
30.30
30.00
25.00
23.75
20.89
20.00
16.36
13.33
15.00
8.41
10.00
5.00
3.04 2.39
2.49
1.55
1.41
0.52
6.83
0.47
4.35
3.66 2.79
2.27
0.22 0.21 0.14 0.06
Kişi başı
günlük 2.15
$'ın altı
Kişi başı
günlük 4.3 $'ın
altı
0.00
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
100.0
90.0
80.0
70.0
60.0
50.0
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0
54.9
50.0
48.3
46.2
44.4
48.4
46.9
46.7
47.6
46.4
46.7
46.6
20.8
20.9
21.9
22.6
19.0
21.9
21.5
21.9
21.5
21.9
21.7
21.7
12.6
8.6
4.9
9.8
5.3
10.3
6.0
10.7
6.0
11.1
6.1
9.9
5.1
10.6
5.8
10.4
5.8
10.3
5.6
10.6
5.8
10.6
5.8
10.6
5.9
1994
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
En yoksul yüzde 20
Dördüncü yüzde 20
İkinci yüzde 20
En zengin yüzde 20
Üçüncü yüzde 20
Gini katsayısı

5. YOKSULLUKLA MÜCADELEDE SOSYAL POLİTİKA
ARAÇLARI (TÜRKİYE)
Düzenli Sosyal
Yardımlar
Sosyal Yardımlar
Yoksullukla
Mücadelede
Kullanılan Sosyal
Politika Araçları
Süreli Sosyal
Yardımlar
Proje Destekleri
İstihdam ve Sosyal
Güvenlik
Sosyal Hizmet

6. SOSYAL YARDIMLAR (TÜRKİYE)
AİLE
YARDIMLARI
EĞİTİM
YARDIMLARI
Gıda Yardımları
Eğitim Materyali
Yardımları
Barınma
Yardımları
Sosyal Konut
Projesi
Yakacak
Yardımları
Eşi Vefat Etmiş
Kadınlara Yapılan
Yardımlar
Muhtaç Asker
Ailelerine Yapılan
Yardımlar
Şartlı Eğitim
Yardımları
Öğle Yemeği
Yardımı
SAĞLIK
YARDIMLARI
ÖZEL
AMAÇLI
YARDIMLAR
Şartlı Sağlık
Yardımları (Sağlık
ve Gebelik) (ŞSY)
Yaşlılık Aylığı-2022
Yurt Yapımı
PROJE
DESTEKLERİ
Gelir Getirici Proje
Destekleri
Aşevleri
Engelli Aylığı-2022
Engelli İhtiyaç
Yardımları
Kırsal Alanda
Sosyal Destek
Projesi
Engelli Yakını Aylığı
(18 Yaşından küçük
engelliler)-2022
Ücretsiz Ders
Kitabı
Öğrenci Taşıma
Barınma ve İaşe
Yardımı
Engelli
Öğrencilerin
Ücretsiz
Taşınması
YAŞLI VE
ENGELLİ
YARDIMLARI
Tüp Bebek
Projesi
Afet (Acil Durum)
Yardımları
GSS Gelir tespiti
ve Prim Desteği
Silikozis
Hastalarına Yapılan
Ödemeler-2022
Evde Bakım
Yardımı
İstihdam Eğitimi
Projeleri
Sosyal Hizmet
Projeleri

7. SOSYAL YARDIMLAR (TÜRKİYE)
Sosyal Yardımların GSYİH içindeki Oranı
1,35%
0,30%
2002
2013

8. SOSYAL YARDIMLARDA HEDEFLEME
MEKANİZMASI
YOKSUL
HANELER
NASIL
BELİRLENİR?
Hedefleme Mekanizmaları
Doğrulanmamış İmkanlar
Testi
Doğrulanmış İmkanlar Testi
Bireysel ve/veya Hanehalkı
Değerlendirmesi
Temsili İmkanlar Testi
Toplum tabanlı Hedefleme
Demografik Hedefleme
Grup Hedeflemesi
Coğrafi Hedefleme
Özdeğerlendirme

9. SOSYAL YARDIMLARDA HEDEFLEME
MEKANİZMASI

10. SOSYAL YARDIMLARDA HEDEFLEME
MEKANİZMASI (TÜRKİYE)
2009
Muhtaçlık
sorgulamalarında
Merkezi veri tabanı
sorgulamaları ile idari
kayıtlar kullanılmaya
başladı
 Sosyal Yardım Bilgi
Sistemi
(SOYBİS)
geliştirildi.
 Bütünleşik
Sosyal
Yardım
Hizmetleri
Projesi başlatıldı.
 Puanlama
Formülü
Projesi başlatıldı.
2012
Yoksul hanelerin
belirlenmesinde idari
kayıtların yanı sıra
objektif kriterler
geliştirildi
2014
Yoksul hanelerin
belirlenmesinde
puanlama formüllerin
kullanılması
planlanmaktadır.
 2011 yılı Ekim ayı itibarıyla
sosyal yardım başvurularında
Bütünleşik Sosyal Yardım
Hizmetleri
Veri
Tabanı
kullanılmaya başlanmıştır.
 2012 yılı sonu itibarıyla
Puanlama Formülü Projesi
tamamlanmış; yardım alacak
hanelerin
belirlenmesinde
puanlama
formülleri
oluşturulmuştur.
TEMSİLİ
İMKANLAR
TESTİ
hazırlıklar
tamamlan
mıştır.

11. BÜTÜNLEŞİK SOSYAL YARDIM BİLGİ SİSTEMİ

12. PUANLAMA FORMÜLÜ PROJESİ VE TEMSİLİ
İMKANLAR TESTİ
Objektif kriterlere göre belirlenen,
Bölgelerarası farklılıkları gözeten
Kır-kent ayrımını içeren,
Somut olarak ölçülebilir,
Hane ziyaretleri sırasında doğrulanabilen,

13. PUANLAMA FORMÜLÜ PROJESİ VE
TEMSİLİ İMKANLAR TESTİ
Türkiye geneli kır-kent
ayrımını temel alan
tüketim
bazlı
modellemelerde
100’ün, gelir bazlı
modellerde ise 65’in
üzerinde,
Düzey-1 kır-kent ve gelir
bazlı
modellerde
150’nin, tüketim bazlı
modellerde
70’in
üzerinde
farklı
değişken
kullanılmıştır.
Cinsiyet
Eğitim
Durumu
Gelir
Harcama
Servet
Refah
Durumu
Varlııklar
(Taşınır/T
aşınmaz)
Konut
Kolaylıkl
arı
Sahipliği
İşgücü
durumu
Meslek

14. ZAMAN KULLANIMI VE YOKSULLUK
ZAMAN
KULLANIMI
Ekonomik Faktörler:
ücret, gelir, işgücü, pi
yasalar
Ekonomik Olmayan
Faktörler: toplumsal
normlar, kültür, işgüc
ünün cinsiyetler
arasındaki dağılımı
Piyasa İşleri
Formal iş
Formal Olmayan İş
ZAMAN
YOKSULLUĞU
Üretim
Aşırı İş Yükleme
Piyasaya Yönelik
Olmayan işler
Gönüllülük
Bakım
Ev işi
Çok Çeşitli İşlerle Başa
Çıkma
İstek ve Haklardan
Fedakarlık
Yaşam Kalitesinde
Düşüş

15. ZAMAN AÇIĞI VE YOKSULLUK
Piyasa temelli olmayan işlerin ağır yükü ve
düşük üretkenliği (zaman ve emek
yoğunluğu) nedeniyle hane halkının daha
piyasa temelli parasal karşılığı olan
faaliyetlerde çalışmada zaman kıtlığı,
ZAMAN
YOKSULLUĞU
Hem piyasa temelli olan hem de olmayan
işlerde çalışan kişilerin piyasada ekonomik
karşılık doğuracak, yapabilirliklerini arttıracak
eğitim ve yetenek geliştirme faaliyetlerini
tercih etmeleri önündeki engel,
Formal ve informal işlerde yoğun zaman
geçirilmesi nedeniyle dinlenme ve kişisel
gelişime zaman bulanamaması, hayat
kalitesinin düşmesi, stres, uzun vadede sağlık
sorunları
GELİR VE
HARCAMA
YOKSULLUĞU

16. SONUÇ VE ÖNERİLER
Eğer birim zamanda elde edilen geliri incelersek;
•
Zaman sabitken kişilerin gelirlerinin artması,
•
Kişilerin gelir elde edebilecekleri zamanın artmasıyla daha çok gelir elde
etmesi,
İle zaman yoksulluğu ile mücadele edilebilir.
SONUÇ VE ÖNERİ
DÜZENLİ YARDIMLAR VE ASGARİ GELİR DESTEĞİ
• Düzenli nakdi yardımlarla gelir ve harcama yoksulluğu ile etkin mücadele
edilerek zaman yoksulluğu ile etkileşimin azaltılması.

17. DİNLEDİĞİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜRLER…
Pınar YAVUZKANAT
Aile ve Sosyal Politikalar Uzmanı
AR-GE ve Tanıtım Dai. Bşk.
Tel: 0312 705 80 14
E-posta: pinar.esen@aile.gov.tr