1. БҮЛЭГ3. ЭРЭЛТ НИЙЛҮҮЛЭЛТ БА МЭДРЭМЖИЙН ОНОЛ
Тест
1. Х бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэхэд шаардагдах материалын үнийн өсөлт нь:
А. Эрэлтийн шулууныг баруун тийш шилжүүлнэ.
Б. Нийлүүлэлтийн шулууныг зүүн тийш шилжүүлнэ.
В. Эрэлтийн шулууныг зүүн тийш шилжүүлнэ.
Г. Нийлүүлэлтийн шулууныг баруун тийш шилжүүлнэ.
2. Доорхи хүчин зүйлсийн нөлөөлөл эрэлтийн муруйг шилжилт хийлгэхгүй.
А. Хэрэглэгчийн хүсэл таашаал
Б. Үндэсний орлогын хэмжээ ба хувиарлалт
В. Барааны үнэ
Г. Хэрэглэгчийн нас ба тоо хэмжээ
3. Технологийн дэвшил нь
А. Эрэлтйин муруйг баруун тйиш шилжүүлдэг.
Б. Эрэлтйин муруйг зүүн тйиш шилжүүлдэг.
В. Нийлүүлэлтийн муруйг баруун тийш шилжүүлдэг.
Г. .Нийлүүлэлтийн муруйг зүүн тийш шилжүүлдэг.
4. Хомсдол гэж юу вэ?
А. Үйлдвэрлэлийн хэмжээ буурахыг хэлнэ.
Б. Хүмүүсийн хэрэгцээт бараа дутагдалтай байхыг хэлнэ
В. Эрэлтийн хэмжээ нийлүүлэлтийн хэмжээнээс их байхыг хэлнэ.
Г. Нийлүүлэлтийн хэмжээ багасахыг хэлнэ.
5. Хэрэглэгчийн орлого нэмэгдэхэд
А. Эрэлтийн муруй баруун тийш шилжинэ.
Б. Эрэлтийн муруй хэвээрээ гэхдээ барааны үнэ өснө.
В. Эрэлтийн муруй зүүн тийш шилжинэ.
Г. Эрэлтийн муруй хэвээр үлдэж эрэлтийн тоо хэмжээ өснө.
6. Хэрвээ эрэлтийн үнээс хамаарах мэдрэмж нэгээс их үед барааны үнээ өсгөхөд нийт
орлого нь яаж өөрчлөгдөх вэ?
А. Өснө
Б. Буурна
В. Тогтмол
Г. Яаж ч өөрчлөгдөж болно
7. Эрэлтийн мэдрэмж юуг харуулдаг вэ?
А. Үнийг нэг хувиар өөрчлөхөд эрэлт хичнээн хувиар өөрчлөгдөхийг
Б. Үнийг нэг нэгжээр өөрчлөхөд эрэлт хичнээн нэгжээр өөрчлөгдөхийг.
В. Зөв хариулт алга.
Г. А ба Б зөв
8. Доорхи нөхцөлд бараа үйлчилгээний зах зээл тэнцвэртэй байна.
А. Эрэлт нь нийлүүлэлтэй тэнцүү үед
Б. Үнэ нь ашиг ба зардлын нйилбэртэй тэнцүү үед
В. Технологийн өөрчлөлт аажмаар явагдаж байвал
Г. Нийлүүлэлтийн тоо хэмжээ эрэлтйин тоо хэмжээтэй тэнцүү үед
9.Зах зээлийн үнэ тэнцвэрт үнээс доогуур бол
А. Барааны илүүдэл үүснэ
Б. Барааны хомсдол үүснэ
В. Худалдан авагчийн зах зээл бий болно.
Г. Нөөц баялгийн үнэ буурна.
10.Барааны эрэлт нийлүүлэлт өсч байвал
А. Үнэ өснө.
1

2. Б. Барааны нийт тоо хэмжээ нэмэгдэнэ.
В. Үнэ тогтмолоох үлдэнэ
Г. Нийгмийн сайн сайхан байдал өснө.
11. Хэрвээ барааны үнэ эрэлт нийлүүлэлтийн огтлолцоос доогуур бол
А. Илүүдэл бий болно.
Б. Хомсдол бий болно.
В. Ажилгүйдэл өснө
Г. Бүгд буруу
12. Нэг зах зээлээс барааг хямд үнээр худалдан аваад нөгөө зах зэл дээр өндөр үнээр
зардаг нь:
А. Ашиг олох зорилготой үйл ажиллагаа
Б. Үнэ өндөртэй зах зээл дээр нийлүүлэлтийг өсгөх гэсэн арга юм.
В. Тодорхой зах зээлүүд дээрх үнийн ялгаатай байдгийн шалтгаан нь юм.
Г. Өндөр үнэтэй зах зээл дээр эрэлтийг өсгөх гэсэн арга юм.
13. Муу хийгдсэн бараа нь дорд бараанд тооцогдоно.
А. Үнэн Б. Худал
14. Нийлүүлэлтийн хууль нь хэрэв үнэ өсөж байвал бусад нөхцөл тогтмол байх үед доорх
байдлаар илэрхийлдэг.
А. Нийлүүлэлтийн өсөлтөөр
Б. Нийлүүлэлтийн бууралтаар
В. Нийлүүлэлтийн тоо хэмжээний өсөлтөөр
Г. Нийлүүлэлтийн тоо хэмжээний бууралтаар
15. Доорх зах зээл дээр үнийн зохицуулагч үүргийг тайлбарлахын тулд эрэлт
нийлүүлэлтийг ашиглаж болно.
А. Барааны зах зээл дээр
Б. Нөөц баялгийн зах зээл дээр
В. Валютын зах зээл дээр
Г. Дурын зах зээл дээр
16. Барааны үнийн бууралтын шалтгаан нь
А. Татварын өсөлт
Б. Хэрэглэгчийн орлогын өсөлт
В. Үйлдвэрлэлийн нөөцийн үнийн бууралт
Г. Дагалдах барааны үнийн бууралт
17. Дараах нөхцлүүдээс аль нь Х барааны эрэлтийг бууруулсан бэ?
А. Хэрэглэгчийн орлого буурах
Б. Х барааны үнэ өснө гэсэн хүлээлт
В. Х барааны орлуулагчийн үнэ буурсан
Г. Х барааны нийлүүлэлт буурсан.
18. Харилцан орлуулах шинжтэй 2 барааны нэгжийн үнэ өсвөл
А. Нөгөө барааны эрэлт буурна
Б. Нөгөө барааны эрэлт өснө.
В. Нөгөө барааны эрэлтийн тоо хэмжээ өснө
Г. Нөгөө барааны эрэлтийн тоо хэмжээ буурна
19. Доорх нөхцөлд эрэлтийн үнийн мэдрэмж өндөр байвал.
А. Тансаг брааг бодвол анхдагч хэрэгцээний бараа байвал
Б. Хэрэглэгчид тухайн барааг өндөр үр ашигтайгаар өөрөөр хэлбэл ханамжтайгаар
ашиглаж байвал
В. Хэрэглэгчдэд тийм ч их хэрэгцээтэй бараа биш бол.
Г. Аль нь ч биш
2

3. 20. Нийлүүлэлтийн бууралт нь доорхийг өсгөдөг
А. Хавсрах барааны эрэлт
Б. Хэрвээ эрэлт нь үнийн мэдрэмжтэй бол худалдагчдыг нийт орлого
В. Хэрвээ эрэлт нь орлогын мэдрэмжтэй бол худалдагчдын нийт орлого
Г. Уг барааны эрэлтэд орлуулагч барааны эрэлт
21. Эрэлтийн шугаман функцын хувьд үнэ буурч эрэлтийн тоо хэмжээ өсөхийн хирээр
А. Худалдаанаас олох орлого нь мэдрэмж нэгтэй тэнцэх цэг хүртэл өсөөд түүнээс
цааш буурдаг.
Б. Орлогын мэдрэмж буурна.
В. Эрэлтийн хууль зөрчигддөг
Г. Мэдрэмжийн коэффициент өөрчлөгдөхгүй.
22. Нэг хувийн үнийн бууралт нь эрэлтийн тоо хэмжээг хоѐр хувь өсгөдөг бол энэ эрэлт нь:
А. Мэдрэмжгүй
Б. Нэгж мэдрэмжтэй
В. Мэдрэмжтэй
Г. Туйлын мэдрэмжгүй
23. Хэрвээ үнэ 1.5$-2$ болон өсөж эрэлтийн тоо хэмжээ нь 1000-900 болж буурсан бол
үнийн мэдрэмжийн коэффициент
А. 3 Б. 2.71
В.0.37 Г. 0.33
Д. 1.5
24.Доорх баталгаануудаас аль нь мэдрэмжтэй эрэлтийн тодорхойлтод хамаарахгүй вэ?
А. Үнийн мэдрэмжийн коффициент нэгээс бага
Б. Үнэ өссөнөөр худалдааны орлого буурдаг
В. Үнийн өөрчлөлтөд хэрэглэгчид нь харьцангуй илүү мэдрэмжтэй
Г. Эрэлтийн тоо хэмжээний харьцангуй өөрчлөлт нь үнийн харьцангуй өөрчлөлтийг
бодвол их
Д. Үнэ өссөнөөр худалдааны орлого буурдаг.
25. Доорх баталгаануудаас аль нь мэдрэмжгүй эрэлтийн тодорхойлтод хамаарахгүй вэ?
А. Орлуулагч бараа ихтэй
Б. Худалдан авагчид нь тухайн барааны худалданг авалтад орлогынхоо үл мэдэг
хувийн зарцуулдаг.
В. Тухайн бараа нь хэрэглэгчдийн хувьд анхдагч хэрэгцээний бараа юм.
Г. Эрэлтийн хугацаа маш богино
Д. Эрэлтийн тоо хэмжээний харьцангуй өөрчлөлт нь үнийн харцангуй өөрчлөлтийг
бодвол бага
26. Үнийн 8%-ийн бууралт нийлүүлэлтийн тоо хэмжээ 8% багасгадаг бол энэ нийлүүлэлт
нь
А. Мэдрэмжгүй
Б. Нэгж мэдрэмжтэй
В. Мэдрэмжтэй
Г. Туйлын мэдрэмжтэй
27. Төгс мэдрэмжгүй эрэлтийн муруй нь
А. Босоо шугам
Б. Хэвтээ шугам
В. Тахир шугам
Г. Сөрөг налуутай шулуун шугам
28. Худалдаанаас олох орлого нь үнийн өөрчлөлтөөс үл хамаарч байвал үнийн
мэдрэмжийн коффициент нь
А. Нэгээс их
Б. Нэгээс бага
3

4. В. Тэгтэй тэнцүү
Г. Нэгтэй тэнцүү
29. Эрэлтийн хуулиар
А. Илүүдэл нийлүүлэлт нь үнийг бууруулдаг
Б. Хэрвээ хэрэглэгчийн орлого өсч байвал ихээр худалдан авдаг
В. Эрэлтийн муруй эерэг налуутай
Г. Барааны үнэ буурахад худалдан авал нэмэгддэг
30. Эрэлт нийлүүлэлт зэрэг буурснаас
А. Тэнцвэрт үнэ буурна
Б. Тэнцвэрт үнэ өснө
В. Тэнцвэрийн хэмжээ буурна
Г. Тэнцвэрийн хэмжээ өснө.
БОДЛОГО 1
Од компаний үйлдвэрлэдэг цамцны эрэлт нийлүүлэлтийн хэмжээг доорхи хүснэгтээр
өгчээ.
P$ 10 20 30 40 50 60 70
32 28 24 20 16 12 8
4 7 10 13 16 19 22
1. Хүснэгтийг ашиглан тус компаний үйлдвэрлэдэг цамцны эрэлт нийлүүлэлтийн
муруйг зур
2. Цамцны тэнцвэрт үнэ хэд вэ
3. Цамцны үнэ 30$ болбол зах зээл дээр барааны илүүдэл хомсдол хоѐрын аль нь
үүсэх вэ.
4. Хэрвээ цамцны үнэ 60$ болбол зах зээл дээр барааны илүүдэл хомсдол хоѐрын
аль нь үүсэх вэ?
БОДЛОГО2
ОУ-ын нефт экспормлохыг хязгаарлавал МУ-ын нефтийн зах зээлд ямар өөрчлөлт
гарахыг графикаар дүрслэн тайлбарла.
БОДЛОГО3
Х барааны эрэлт нийлүүлэлт дараах хүснэгтэнд өгөгджээ
P$ 10 8 6 4 3
1 2 3 4 5
5 4 3 2 1
1. Барааны үнэ 3 төг гэвэл хичнээн хичнээн бараа худулдаагдахаар байна вэ? Энэ
тохиолдолд барааны илүүдэл хомсдолын аль нь хичнээн нэгжээр үүсэх вэ?
2. Тэнцвэрт үнэ ба тоо хэмжээг ол.
БОДЛОГО 4
Том биш хотод функц =12000-4р нийлүүлэлтийн функц нь =600+8р бол
1. Зах зээлийн тэнцвэрт үнэ ба тоо хэмжээг ол
2. эрэлт нийлүүлэлтийн муруйг дүрсэл
3. Зах зээлийн үнийг 1000 төг болговол зах зээд дээр ямар өөрчлөлт гарах вэ?
БОДЛОГО 5
МУ-ын тухайн барааны эрэлтийн функц =20-р нийлүүлэлтйин функц =10+4р байв.
Хэрэв энэ бараанд үнийн 30%-тай тэнцүү гүйлгээний татвар оногдуулсан бол:
4

5. 1. Тэнцвэрт үнэ ба татварын хэмжээг ол
2. Хэрэглэгчид ба үйлдвэрлэгчдэд татвар яаж хувиарлагдах вэ?
БОДЛОГО 6
Хүн амын тухайн барааны эрэлтийн функц =76-3р нийлүүлэлтийн функц нь =14+2р
байв. Хэрэв энэ бараанд 2 төгрөгийн татаас оногдуулсан бол:
1. Тэнцвэрт тоо хэмжээг ол
2. Татаасны хөнгөлөлт хэрэглэгч ба нийлүүлэгчийн алинд нь илүү ноогдох вэ?
БОДЛОГО 7
Дэвтрийн үнээс хамаарсан эрэлтийн мэдрэмж 0.8. дэвтэрийн үнэ 100 төг байхад өдөрт 70
ширхэг дэвтэр борлогддог. Хэрэв үнийг 80 төг болговол:
1. Дэвтэр өдөрт хэдэн ширхэг борлогдох вэ?
2. Тухайн дэвтэрний борлуулалтын орлого хэрхэн өөрчлөгдөх вэ?
БОДЛОГО 8
Батын алим худалдан авах орлогоос хамаарсан эрэлтийн мэдрэмж 1.2. Бат сард 100
мянган төгрөгийн орлоготой байхдаа 13 кг алим худалдан авдаг. Хэрэв Бат 15кг алим
худалдан авч хэрэгцээ нь бүрэн хангагдана. Гэвэл орлого нь хэдэн төгрөг болох хэрэгтэй
вэ?
БОДЛОГО 9
Талхны үнэ 250-300 төг болж өөрчлөгдөнө. Энэ өөрчлөлтийг дагаад өдөрт боорцог 10-аас
13 кг, жимсний чанамал 8-аас . шил, печень 10 хайрцаг борлогдсон хэвээрээ байв.
Талхтай дээхр 3-н бараа ямар хамааралтай вэ?
БОДЛОГО 10
Угаалгын машины үнээс хамаарсан эрэлтийн мэдрэмж 0.5. Угаалгын машины үнэ 300
мянган төгрөгөөр сард 200 ширхэг борлогдож байв. Хэрэв Номин ХХК нь угаалгын
машиндаа 20%-ын хямдрал зарлавал сард хэдэн ширхэг борлогдож орлогод ямар
өөрчлөлт гарах вэ?
БОДЛОГО 11
Мөхөөлдөсний эрэлтийн функц =76-3p нийлүүлэлтийн функц нь =14+2р ийм бол:
1. Зах зээлийн тэнцвэрт үнэ ба тоо хэмжээг ол
2. Үнээс хамаарсан эрэлтийн мэдрэмжийг ол.
3. Үнээс хамаарсан нийлүүлэлтийн мэдрэмжийг ол
БОДЛОГО 12
О.К савангийн нийлүүлэлт =-8400+7р гэж өгөгджээ:
1. Савангийн үнэ 200 төг байгаа үед нийлүүлэлт хэд болох вэ?
2. Үнэ 200 төгрөгөөс 250 төгрөг болж өсөхөл нийлүүлэлт хэдэн нэгжээр өсөх вэ?
3. Үнэ 200 төгрөгөөс 180 төгрөг болтлоо буурахад нийлүүлэлт хэдэн нэгжээр буурах
вэ?
4. Үнэ хэдэн төгрөгөөс доош байхад саван нийлүүлэгдэхээ болих вэ?
5. О.К савангийн нийлүүлэлтийн мэдрэмжийг тооцоол
БОДЛОГО 13
Гутлын эрэлтийн мэдрэмж 0.8 гэвэл энэ юу гэсэн үг болохыг:
1. Худалдан авагчийн зүгээс
2. Худалдагчийн зүгээс тайлбарла
5

6. БОДЛОГО 14
Х барааны үнэ 800 төг байснаа 600 төг болоход У барааны эрэлт нь 5кг байснаа 2 кг
болжээ. Мэдрэмжийг тооцож, энэ ямар бараанууд болохыг тодорхойл
БОДЛОГО 15
Эрэлтийн функц Q=8-0.5р гэж өгөгджээ. Үүнээс хамаарсан эрэлтийн мэдрэмж 0.5 бол
үүнийг олно уу?
БОДЛОГО 16
Хүн амын тухайн барааны эрэлтийн функц =10-р, нийлүүлэлтийн функц =-5+2р байв.
Хэрэв энэ бараанд 3 төгрөгийн татвар оногдуулсан бол татварын ачаалал хэрэглэгч
нийлүүлэгч 2-ын хэнд нь илүү оногдох вэ?
БОДЛОГО 17
Хэрэглэгч Х ба У гэсэн барааг хэрэглэдэг. Тэр Х бараанд нийт орлогынхоо 60%-ыг
зарцуулдаг. Х барааны орлогын мэдрэмж 0.8, бол У барааны орлогын мэдрэмжийг
тодорхойл
БОДЛОГО 18
Эмэгтэй хүний хавар намрын гутлын үнийн мэдрэмж 0.2 орлогын мэдрэмж 0.6 байв. Хэрэв
хэрэглэгчийн орлого 6% өсөж үнэ 3% буурвал эрэлтийн хэмжээ яаж өөрчлөгдөх вэ?
6