Kisisel Saglik Verileri: Elektronik Saglik Kayitlarinda Guvenlik
•
2 j'aime•449 vues
Kisisel Saglik Verileri; Electronic Health Records; Personal Health Records; EHR; PHR; Security; Privacy; Turkish Law; Turkish Constitution; European Court on Human Rights;
Recommandé
Contenu connexe
Similaire à Kisisel Saglik Verileri: Elektronik Saglik Kayitlarinda Guvenlik
Similaire à Kisisel Saglik Verileri: Elektronik Saglik Kayitlarinda Guvenlik (20)
Plus de Bedirhan Ustun
Plus de Bedirhan Ustun (20)
Kisisel Saglik Verileri: Elektronik Saglik Kayitlarinda Guvenlik
- 1. Elektronik Sağlık Kayıtlarında Güvenlik Ölçütleri Gerek ve Yeter Koşullar Prof. Dr. T. Bedirhan Üstün
- 2. Profesör Nusret Fişek hocama saygıyla • Gösterdim ! Gördü anlamına gelmez... • Söyledim ! Duydu anlamına gelmez... • Duydu ! Doğru anladı anlamına gelmez... • Anladı ! Hak verdi anlamına gelmez... • Hak verdi ! İnandı anlamına gelmez... • İnandı ! Uyguladı anlamına gelmez... • Uyguladı ! Sürdürecek anlamına gelmez
- 3. Kişisel Sağlık Kayıtları kimindir ? a) Kişinin kendisinin b) Hekimin - sağlık çalışanları/kurumunun c) Sağlık Bakanlığı d) Sigorta Şirketinin e) Toplumun bütününün
- 4. Sonunda söyleyeceğim 1. ESK larda güvenlik – gizlilik teknik olarak sağlanabilir 2. Bunun yasal düzenlenmesi gerekir 3. Bu iş sadece yasal düzenleme ile çözüme kavuşturulamaz
- 6. Gelin Hamamı ve Atnalı Böbrek
- 8. Tıp Uygulamaları yüksek düzeyde Bilgisayarlaşmış zaten… • Laboratuvar • Radyoloji • e-reçete • Tıbbi formlar • Uyarı destek sistemleri • Karar destek sistemleri • Faturalama • Sigorta…
- 10. • Hasta Bilgileri • Muayene Bilgileri • Epikriz, tanı (ICD-10 ve ICD-O) ) • Reçete Bilgileri • Reçete tarihi, ilaç adı • kullanım periyodu • Hasta İşlem Bilgiler • Klinik kodu, SUT, GİL kodları • Laboratuvar Sonuç • Tetkik sonuçları, LOINC kodu • Fatura Bilgisi • Doktor puan Bilgisi
- 11. ‘K i ş i s e l ’ Sağlık Kayıtları • Düzgün kayıt – hızlı erişim: – Laboratuvar sonuçları – İlaçlar • Hasta-hekim ilişkisinde ilerleme – e-posta – Randevu – Reçete • Analiz olanakları • Hasta eğitimi • Arşiv kolaylığı- kolay paylaşım • Daha az tekrar: soru-tetkik-ilaç
- 12. Kişisel veriler • kimlik • adres • iletiş̧im bilgileri • hamilelik testleri • sağlık geçmişi • özürlülük durumu • medeni hal • alkol-madde-sigara kullanımı • iş, meslek • öğrenim durumu • eğitim kurumuna devam • gelir durumu • ailesinde intihar girişimi • “cinsel partner bilgileri” • kişisel bakım • kişisel hijyen • mahkumiyet/tutukluluk durumu • hastalık şikayetleri • hastanın öyküsü • bütün tetkik sonuçları
- 13. Kullanım Amaçları • epidemiyolojik çalışmalarda ve sağlık hizmetlerinin planlanmasında: – kişisel sağlık verileri toplanacak – bu bilgiler kişisel bilgilerden arındırılarak analiz edilecek sonuçlar: • sağlık hizmetinin değerlendirilmesinde • sağlık hizmetlerinin planlanmasında • sağlık politikalarının oluşturulmasında kullanılacaktır
- 14. Anında Toplum Sağlığı: e-pidemiyoloji Kümeleme@ Birey, Sağlık Merkezi, Toplum düzeyinde Public Health, Epi & Surveillance Findings InterventionsEvents Clinical Information Reimbursement Resource Management
- 15. SBA (Sağlık Bilişim Ağı)
- 16. Yaş Gruplarına Göre Tanı Maliyetleri (ICD-10)
- 22. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Madde 8 - Özel yaşamın korunması • Herkes, özel ve aile yaşamına, konutuna, ve haberleşmesine saygı gösterilmesi hakkına sahiptir • Rızası olmadan bilgi toplama bireyin özel yaşamına müdahale olarak görülür • Istisnalar – Dıştalama : – Kamusal düzeni bozma – Ulusal güvenlik
- 23. TC Anayasası IV. Özel hayatın gizliliği ve korunması Madde 20 – Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz. ..... (Ek fıkra: 7/5/2010-5982/2 md.) Herkes, kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir. Bu hak; kişinin kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında bilgilendirilme, bu verilere erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsar. Kişisel veriler, ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızasıyla işlenebilir. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin esas ve usuller kanunla düzenlenir.
- 24. 663 sayılı KHK 02.10.2011 6495 sayılı KHK 12.07.2013 (1) Bakanlık ve bağlı kuruluşları, mevzuatla kendilerine verilen görevleri, e-devlet uygulamalarına uygun olarak daha etkin ve daha hızlı biçimde yerine getirebilmek için, bütün kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarından; sağlık hizmeti alanların, aldıkları sağlık hizmetinin gereği olarak ilgili sağlık kurum ve kuruluşuna vermek zorunda oldukları kişisel bilgileri ve bu kimselere verilen hizmete ilişkin bilgileri her türlü vasıtayla toplamaya, işlemeye ve paylaşmaya yetkilidir. (2) Bakanlık ve bağlı kuruluşları işlediği kişisel sağlık verilerini ilgili üçüncü kişiler ve kamu kurum ve kuruluşları ile ancak bu kişi ve kurumların bu verilere erişebileceği hususunda kanunen yetkili olması hâlinde görevlerini yapmalarına yetecek derecede paylaşabilir. (3) Bakanlık ve bağlı kuruluşları, mevzuatla kendilerine verilen görevleri yerine getirebilmek için gereken bilgileri, kamu ve özel ilgili bütün kişi ve kuruluşlardan istemeye yetkilidir. İlgili kişi ve kuruluşlar istenilen bilgileri vermekle yükümlüdür.”
- 25. Temel hak ve hürriyetler KHK ile düzenlenemez Danışma ve Bilgilendirme YOK Paylaşma koşulları ve Yükümlülükler YOK Bu kanun içerik olarak AIHM 8. maddesine aykırı
- 26. Bir kez yaz – çok kez kullan (Write Once - Reuse Multipletimes) • ESK Gizliliğini sağlamak • ESK bütünlüğünü sağlamak • ESK erişilebilirliğini sağlamak • Yetkili kişilerin görebilmesini sağlamak • Toplum sağlığı kullanımı için – Toplum Sağlığı uygulamalarını tanımlamak – Kişisel bilgilerden arındırmak – Yetkili kurumların yetki ve yükümlülüklerini tanımlamak • Kötü kullanıma karşı önlem almak • Kötü kullanımcılara ceza vermek
- 27. Devlet erki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Klass-Almanya ve Leander-İsveç kararlarında da belirttiği gibi, devlet tarafından “özel hayatın gizliliği”ne müdahalede bulunulurken: • müdahalenin/alınan önlemlerin keyfiliğini, • kötüye kullanılmasını engelleyecek her türlü tedbirin alınması da zorunludur.
- 28. does my insurance company have access to my medical records • Absolutely not. HIPAA prohibits employers from accessing patient records or insurance claims because it could result in discrimination.
- 29. • Daha iyi veri • Daha iyi bakım • Karar desteği • Güvenlik ve kalite • Daha iyi işbirliği • İzlem ve değerlendirme • Daha iyi sağlık bilgisi • Daha az bürokrasi
- 30. Bilgi işlem Patlaması • 2010: 5,000 health apps • 2013: Global m-Health market worth $3bn • 2014: 97,000 mobile health apps • 2017: • >500,000 apps • Global m-Health market worth $40bn • Where’s the research evidence? Safety? Efficacy?
- 31. Dediğim o ki: Dünyaya bir astroidin çarpmasını önleyecek bir teknoloji geliştirmenin tam sırası
- 32. Digital Models New business models Existing business models New products Existing products e-bay e-trade e-banking e-media (music/video) e-health
- 35. UK experience: 16 billion pounds and…
- 38. NET OPPOSITION %53 N = 2231
- 39. Doktorla iletişim 91 9 Kendi SK erişim 90 10 Doktorum erişsin 94 6 ESK benimdir 90 10 Güvenliği devlet sağlasın 95 5 n =108
- 41. ANCAK • GİZLİLİK ( mahremiyet ) • KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI • GÜVENLİK AYNI ŞEYLER DEĞİLDİR
- 46. USA 2007: CDC violation of Privacy • Andrew Speaker 2007 • CDC data led to media explosion • XDR-TB • Treatment details • Profession • Residence • Purpose of his trip • Flight details
- 47. Birey ve Toplum • Birey’in Tarihsel boyutları – Özel yaşam’ın doğuşu – Davranış kodları • Toplumsal kontrat • Özel yaşamın demokratikleşmesi • Bireysellik – Özgür benlik – kul benlik • Birey ve Toplum • Birey ve Devlet – Hukuk sistemi devletin erkini düzenler – Devletin erki tahakküm aracı değildir
- 48. Birey ve Toplum • Sağlık sadece bireysel bir olgu değildir • Sağlığın bireyin içinde yaşadığı toplum ile bütünlüklü bir etkileşimi vardır • Sağlıkta bireyin haklarını devlet güvence altına alır • Bu haklar bireyin – çoğulculuk – katılımcılık – ilkeleri çerçevesinde kamusal kullanıma açılır • Kişisel Verilerin Gizliliği TOPLUM SAĞLIĞIna karşı kullanılmamalıdır
- 49. Beyond GoogleTM Semantic Interoperability for HIS • Search using Concepts above Words – How many patients do have diabetes mellitus type II? • Extraction of Concepts from Health Records – Automated extraction of HbA1c results of selected patients with DM type II from lab reports within last year • Statistical Index on Community Collections – Calculation of coverage gap for treatment need for diabetes mellitus • Concept Navigation across Collections – Comparison of region A with region B etc
- 50. Computational Processing Knowledge INPUTS TOPLUM SAĞLIĞI OUTPUTS • Mechanisms • Interventions • Policies • Statistics • Aggregation • Ontologies • Data • Information
- 51. GARBAGE IN : GOLD OUT ? … recognition ? … diagnosis ? … accuracy of diagnosis? … treatment ? prescription ? compliance ? … outcomes ? … patient satisfaction ?
- 52. Clinical Use Case: Exploration of Cough Fever 386661006 COUGH 49727002 WET COUGH sputum 28743005 Hemoptisia Blood in Sputum 207069003 • X-ray : Tbc? • Culture 399208008 104184002 • Diagnosis: Tuberculosis154283005 A 15.0 • Treatment: DOTs { 324453004 }
- 54. Sağlık Borsa’dan daha az mı değerli
- 55. Kişisel Sağlık Kayıtları kimindir ? a) Kişinin kendisinin b) Hekimin - sağlık çalışanları-kurumunun c) Sağlık Bakanlığı d) Sigorta Şirketinin e) Toplumun bütününün
- 56. Sonunda söyleyeceğim 1. ESK larda güvenlik – gizlilik teknik olarak sağlanabilir. 2. Bunun yasal düzenlenmesi gerekir. 3. Bu iş sadece yasal düzenleme ile çözüme kavuşturulamaz