μνησιπήμων πόνος.

1. πόνος μνησιπήμων...
γιατί ...
είχαν οι άνθρωποι ανεξήγητα
μελανουργήσει...

3. Ζούσε κάποτε στον κόσμο τον
αγιάτρευτο
Ένα αγόρι ξεχασμένο κι απροστάτευτο.
Είχε ένα μικρό ταμπούρλο και το
βάραγε.
Τι ψυχή βασανισμένη να 'ταν άραγε;
Ταμ ταμ - ταμ ταμ
Η γειτονιά του δεν το κράταγε.
Ταμ ταμ - ταμ ταμ
Τους δρόμους πήρε και περπάταγε.
Ταμ ταμ - ταμ ταμ
Καπνός τριγύρω δε φαινότανε
Ταμ ταμ - ταμ ταμ
Μα κάπου πόλεμος γινότανε.

4. Κι όταν στις κορφές απάνω μέρα χάραξε
Στη μικρή καρδιά του μέσα κάτι σπάραξε.
Έτσι πέρασε στη χώρα του αμίλητου
Και τ' αγρίμια του άλλου κόσμου γίναν φίλοι του.
Ταμ ταμ - ταμ ταμ
Της γης ο κόρφος δεν τον χώρεσε
Ταμ ταμ - ταμ ταμ
Στον ουρανό βαθιά προχώρησε.
Ταμ ταμ - ταμ ταμ
Ταμπούρλο πια δεν ακουγότανε
Ταμ ταμ - ταμ ταμ
Μα πάντα πόλεμος γινότανε.

5. Πρότασις

8.  Ιούλιος 1943
Λαπάτα, Τρεχλό, Μάνεσι
 Αύγουστος 1943
Άνω Λουσοί
 Νοέμβριος 1943
Βυσωκά

10. Πρέπει το σπίτι του πολίτη να καεί συν γυναιξί και
τέκνοις...
Με στρατιωτικήν υψηλοφροσύνην ο αγών αυτός δεν έχει
πλέον καμίαν σχέσιν...
Ο στρατός δικαιούται να χρησιμοποιεί κάθε μέσον και
εναντίον γυναικών και παιδιών...
(Χίτλερ, 16-12-1942)

12. Eίναι οι εχθροί μας...
Οπλισμένοι ως τη γη...
Κορδώνονται στο χαιρετισμό
και κορδώνονται από φόβο...
Έχουν ξεχάσει τη χαρά
ν΄αγαπηθούν..
Όταν κουβεντιάζουν , όλα
γίνονται μολύβι...

13. Γερμανοί αιχμάλωτοι στο Καρνέσι, καθ΄οδόν προς τα Μαζέικα (29-10-1943)

15.  Ομπλός
 Κάλανος
 Βλασία
 Σαραδί
 Μάζι
 Συρμπάνι
Ο στρατηγός Λε Σουϊρ στα Μαζέικα (Ιστορικό
Αρχείο Wolfinger)

16. Βάρβαρες φυλές
Με μεγάλα πέλματα
Ανάσκαψαν την πατρική γη
Και μόνο ένα χάνι ερειπωμένο
Έστεκε ακόμα πλάι στο δρόμο
Που άφηναν τις ψείρες τους οι περαστικοί
Σαν τον ποιητή στο έλεος του κόσμου
(Τ. Λειβαδίτης, Βιβλικό τοπίο)

17. Επίτασις

21. Κι εμείς... τι περιμένουμε;
Ότι οι κουφοί παραχωρήσεις θα μας κάνουν κι οι
αχόρταγοι κάτι θε να μας δώσουν;
Οι λύκοι θα μας ταΐσουνε αντί να μας
καταβροχθίσουν;
Από φιλία θα μας προσκαλέσει η τίγρη να της
βγάλουμε τα δόντια;
Τέτοια περιμένουμε;
(Μπ. Μπρέχτ)

22. Διοικητής της 117 Μεραρχίας
Ορεινών καταδρομών
υποστράτηγος Καρλ Φον Λε
Σουιρ (Karl Von Le Suire).
Υπέγραψε τη διαταγή "Επιχείρηση
Καλάβρυτα- Unternehmen
Kalawrita" στις 25/11/1943
(διαταγή Ν2/1296 - 25/11/43 ή
3Α/1296/43 25/11/1943 gel ή
Div.st.qu.25-11-1943 IA/Αριθ.
Επιχείρησης 1296/43)

23.  Γιούλιους - Ιούλιους
Βόλφινγκερ - Julius
Wolfinger (Σχεδίασε και
οργάνωσε την "Επιχείρηση
Καλάβρυτα")

24. Στρατηγός Φέλμυ

26. Regiment Hans Ebersberger
Διεκπεραιωτής της
"Επιχείρησης Καλάβρυτα" .

27. Ἡ κάθε μου ἵνα τὴ χαρὰ φωνάζει,
μὰ ὁ πόλεμος, τὴ νιότη μου σκεπάζει
καὶ μὲ ἀτσάλι ἀναμμένο μὲ κεντᾶ
ὅμως, μέσα μου ἡ καρδιά μου δὲ λυγίζει.
Μητέρα, ἐδῶ, στὸ θάνατο κοντά,
πρωτόμαθα τὸ πόσο ἡ ζωὴ ἀξίζει.
(Γ. Ρίτσος)

28. Κορύφωσις

29. Δημοτικό σχολείο Καλαβρύτων

30. Λάκκα του Καππή

31. Ως αμνός επί σφαγήν ήχθης....

34. Μην καρτεράτε να λυγίσουμε μήτε για μια
στιγμή
μητ’ όσο στην κακοκαιριά λυγάει το
κυπαρίσσι
έχουμε τη ζωή πολύ, πάρα πολύ αγαπήσει.
(Φ. Αγγουλές)

37. Πάταγα μες στο αίμα και το πόδι μου
βούλιαζε ως το γόνα...
(Ν. Φερλελής)

38. Μια καλαβρυτινή, η
Ελευθερία της θεια-
Γιώτας είδε τόσα χυμένα
μυαλά ένα γύρο, που δε
βάσταξε.... Βρήκε έναν
τενεκέ, τον γέμισε και
τα ΄θαψε χωριστά…

41. Αυτή τη μεταλαβιά δε θα την ξεχάσω...
Αρχιμανδρίτης Θεόκλητος Φεφές

43. Κι η φρίκη δεν κουβεντιάζεται γιατί είναι
ζωντανή
Γιατί είναι αμίλητη και προχωράει...
Στάζει τη μέρα, στάζει στον ύπνο
Μνησιπήμων πόνος
(Γ. Σεφέρης, Τελευταίος Σταθμός)

48. Ω πικρές γυναίκες * με το μαύρο ρούχο
παρθένες και μητέρες
Που σιμά στη βρύση * δίνατε να πιούνε
στ’ αηδόνια των αγγέλων
Έλαχε να δώσει * και σε σας ο Χάρος
τη φούχτα του γεμάτη
Μεσ’ απ’ τα πηγάδια * τις κραυγές τραβάτε
αδικοσκοτωμένων
(Οδ. Ελύτης)

49. Κι έγινε τότε μεγάλη σιωπή.
Κι άρχισε ο ήλιος να κατεβαίνει μέσα στις φλόγες της δύσης.
Κι ο ουρανός έγινε κόκκινος.
Και το χώμα κόκκινο. Σαν αίμα.
Και δεν ακουγόταν τίποτα σ’ όλη τη γη.
Και προβάλλοντας σιγά σιγά
πίσω απ’ τα υψώματα
μεγάλες σκοτεινές φάλαγγες φάνηκαν να’ ρχονται.
Απ’ τις πεδιάδες, απ’ τα φαράγγια,
απ’ τις χαράδρες, απ’ τα βουνά
απ’ όλους τους δρόμους
φάνηκαν να ‘ρχονται
οι νεκροί του πολέμου.
Και πίσω τους έρχεται ο άνεμος
πίσω τους έρχεται ο μεγάλος άνεμος
πίσω τους έρχεται ο μεγάλος άνεμος βουίζοντας
ΕΙΡΗΝΗ ΕΙΡΗΝΗ ΕΙΡΗΝΗ.
(Τ. Λειβαδίτης)

50. Λύσις

51. Η ύβρις Η
θεία δίκη
Ηττα

52. Και τι έστειλε ο φαντάρος στη γυναίκα του
Απ' την παλιά πρωτεύουσα την Πράγα;
Από την Πράγα της έστειλε ψηλά μποτίνια,
Ένα χαιρετισμό και τα ψηλά μποτίνια
Αυτό της έστειλε δώρο από την Πράγα.

53. Και τι έστειλε ο φαντάρος στη γυναίκα του
Απ' τη Βαρσοβία και τις όχθες του Βιστούλα;
Απ' τη Βαρσοβία της έστειλε δώρο μια λινή
μπλούζα,
Παράξενη, πολύχρωμη, μια μπλούζα πολωνέζα!
Αυτό της έστειλε δώρο απ' τις όχθες του Βιστούλα

54. Και τι έστειλε ο φαντάρος στη γυναίκα του
Απ' το Όσλο και τη Δανία;
Ένα μικρό γουναρικό για το λαιμό,
Με την ελπίδα πως ο γούνινος γιακάς θα της
αρέσει.
Αυτό της έστειλε δώρο απ' τη Δανία και το Όσλο.

55. Και τι έστειλε ο φαντάρος στη γυναίκα του
Απ' το Παρίσι "πόλη του Φωτός";
Απ΄το Παρίσι της έστειλε μεταξωτό φουστάνι
Να σκάσει από τη ζήλια η γειτόνισσα.
Αυτό της έστειλε δώρο από το Παρίσι.

56. Και τι έστειλε ο φαντάρος στη
γυναίκα του
Απ' την απέραντη γη της
Ρωσίας;
Απ' τη Ρωσία της έστειλε ένα
μαύρο κρέπι
Για το μνημόσυνό του, κρέπι
χήρας-
Αυτό της έστειλε δώρο από την
Ρωσία.
(Μπέρτολτ Μπρεχτ, σε απόδοση Ρίτας
Μπούμη Παπά)

59. Ο θρήνος των Καλαβρύτων , Τ. Βασιλείου
Το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων , Τ. Μάρθας

60. Θρήνος για τη σφαγή, Γ.
Βελισσαρίδης , 1953

61. Τηλέμαχος Κάνθος: «Ο θρήνος της
Καλαβρυτινής μάνας», ξυλογραφία,
1965.
Καλάβρυτα, χαρακτικό, Τ. Μάρθας

62. Καλαβρυτινές μορφές
Ελαιογραφία και Σκίτσο Αγλαΐας Κυριακοπούλου-Κανελλοπούλου

63. Τάσσος ( Αλεβίζος): «Οργισμένες
γυναίκες», ξυλογραφία, 98x34 εκ.,
1974

76. ΑΡΜΕΝΙΚΗ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ, 1915

77. ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΠΟΝΤΙΩΝ, 1916-1923

78. ΔΟΞΑΤΟ 1913

79. ΚΟΝΤΟΜΑΡΙ ΧΑΝΙΩΝ, 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 1941

80. ΚΟΜΜΕΝΟ ΑΡΤΑΣ 16 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1943

81. ΚΑΝΤΑΝΟΣ ΧΑΝΙΩΝ
1 ΙΟΥΝΙΟΥ 1941

82. ΧΟΡΤΙΑΤΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1944

83. ΒΙΑΝΝΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1943

84. ΛΙΓΚΙΑΔΕΣ ΗΠΕΙΡΟΥ

85. ΜΠΑΜΠΙ ΓΙΑΡ ΚΙΕΒΟ, 1941
ΣΦΑΓΗ ΧΙΛΙΑΔΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ

86. ΤΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ ΤΗΣ ΝΤΡΟΠΗΣ

87. ΜΙ ΛΑΙ ΒΙΕΤΝΑΜ, 1968

88. ΣΡΕΜΠΡΕΝΙΤΣΑ 1995

89. ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΟΥ
ΤΟ ΠΑΙΔΙ
ΓΙΑΤΙ ΑΝ ΓΛΙΤΩΣΕΙ
ΤΟ ΠΑΙΔΙ
ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΛΠΙΔΑ

91. πόνος μνησιπήμων...
γιατί ...
είχαν οι άνθρωποι
ανεξήγητα
μελανουργήσει...