1. ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ
Ραψωδία α, στ. 109-173 ► Η Αθηνά από τον Όλυμπο στην Ιθάκη
φύλλο εργασίας 3
Στ. 109-114 (μεταβατική σκηνή) η προετοιμασία της Αθηνάς
Η Αθηνά χωρίς καθυστέρηση βάζει σε εφαρμογή το δεύτερο μέρος του σχεδίου της. Γιατί;
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------
Βέβαια πρώτα ετοιμάζεται. Έτσι φοράει τα ---------------- και παίρνει
το -------------- της (πολιτιστικά στοιχεία)
Όμως δεν εμφανίζεται με την αληθινή της μορφή.
Μεταμορφώνεται. Παίρνει τη μορφή του ------- άρχοντα των -----------
(ενανθρώπιση).
Στ. 115-140 (αλλαγή σκηνικού) η άφιξη της Αθηνάς στην Ιθάκη και η υποδοχή της
από τον Τηλέμαχο
Το σκηνικό τώρα αλλάζει(αλλαγή σκηνής). Ο ποιητής μας μεταφέρει από τον κόσμο των θεών
στον κόσμο των ανθρώπων ( με παρέμβαση όμως του θεϊκού στοιχείου, δηλαδή της Αθηνάς)
* Τώρα «ο προβολέας »πέφτει στους μνηστήρες. Τι κάνουν και πώς συμπεριφέρονται;
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Τι σκέψεις μας δημιουργούνται για το μέλλον τους; ( προϊδεασμός)
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Αντίθετα ο Τηλέμαχος καθόταν συλλογισμένος. Ο νους του ταξίδευε. Τι οραματιζόταν ;
(προοικονομία )Πώς ένιωθε;
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Η ψυχολογική του κατάσταση όμως δεν τον εμπόδισε να καλωσορίσει τον ξένο( ενν. την Αθηνά)
και να της προσφέρει φιλοξενία.
2. φιλοξενία: αναγκαίος
κοινωνικός και
θρησκευτικός θεσμός
κοινωνικός
χαρακτήρας
ελλιπή μέσα μεταφοράς
και επικοινωνίας
έλλειψη οργανωμένου
συστήματος υποδοχής
και διαμονής των ξένων
θρησκευτικός
χαρακτήρας
οι ξένοι θεωρούνταν ότι
προστατεύονταν από τον
Δία ( Ξένιος Δίας) → οι
ξένοι ήταν πρόσωπα ιερά
Έτσι οι σχέσεις των ανθρώπων γίνονταν στενότερες και η λέξη ξένος σήμαινε επίσης τον φίλο
από φιλοξενία. Η φιλία από φιλοξενία μεταβιβάζονταν στους απογόνους των φίλων.
Ταυτόχρονα οι βασιλείς και οι άρχοντες διεύρυ ναν τον κύκλο των συμμάχων τους.
Η φιλοξενία ανήκει στα πολιτιστικά στοιχεία και ακολουθούσε ένα ορισμένο τυπικό.
Συγκεκριμένα:
υποδοχή του ξένου με προσφώνηση και χειραψία και πρόσκληση σε γεύμα
τακτοποίηση του εξοπλισμού που έφερε μαζί του ο ξένος
προσφορά λουτρού (δούλες λούζουν τον ξένο, τον αλείφουν με λάδι, του προσφέρουν
ρούχα)και κατόπιν γεύματος( παραχώρηση καθίσματος σε τιμητική θέση, πλύσιμο
χεριών, γεύμα. ) Σε εξαιρετικές περιπτώσεις διοργανώνονταν γιορτές και αγώνες.
μετά από αυτές τις διαδικασίες ρωτούσαν το όνομα, την πατρίδα του ξένου, καθώς και το
σκοπό του ταξιδιού.
ικανοποίηση του αιτήματος
προσφορά διαμονής για όσο καιρό επιθυμούσε και τέλος ανταλλαγή δώρων κατά την
αναχώρηση, ως επισφράγισμα της φιλίας.
Στ. 141-161 Η Αθηνά( Μέντης) με τον Τηλέμαχο στην αίθουσα του μεγάρου.
Ο Τηλέμαχος παίρνει τον ξένο παράμερα από τους μνηστήρες. Γιατί;
α) -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
β)------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Πλήθος υπηρετριών –δούλων ( πολιτιστικό στοιχείο) έρχονται να φροντίσουν τον ξένο.
3. Στ. 162-173 Η είσοδος των μνηστήρων στη
μεγάλη αίθουσα
Τώρα στην αίθουσα μπαίνουν και οι μνηστήρες
για να συνεχίσουν το γλέντι. Αφού έφαγαν και
χόρτασαν ήρθε η ώρα να χαρούν με τραγούδι. Το
ρόλο αυτό αναλαμβάνει ο αοιδός (πολιτιστικό
στοιχείο) Φήμιος. Όμως ο Φήμιος δεν το ήθελε.
Τραγουδούσε από ανάγκη( προοικονομία)
Στοιχεία τεχνικής
Εναλλαγή αφήγησης(τριτοπρόσωπη) -
περιγραφής και ευθύς λόγος (Τηλέμαχος).
Αντιθέσεις
* εύθυμη διάθεση μνηστήρων ≠ μελαγχολία, θλίψη Τηλέμαχου
*αλαζονεία, αδιαντροπιά, αγένεια μνηστήρων ≠ ευγένεια, σεμνότητα Τηλέμαχου