1. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ
Οι παράγραφοι
αποτελούν τμήματα του
κειμένου, σε καθένα
από τα οποία
αναπτύσσεται μια ιδέα ,
άποψη ή θέση.Κάθε
παράγραφος πρέπει να
ξεχωρίζει από την
άλλη, γι' αυτό
αφήνουμε περιθώριο
στην αρχή.
Η παράγραφος είναι
και αυτή ένα ενιαίο
κείμενο, με
αρχή,ανάπτυξη και
τέλος.Διαθέτει
αυτονομία, όμως
συνδέεται νοηματικά
με τις άλλες
παραγράφους του
κειμένου
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ/ΠΡΟΤΑΣΗ
Μέρη ( δομή)
παραγράφου:
α. θεματική
περίοδος/πρόταση
β. λεπτομέρειες /σχόλια
γ. κατακλείδα
 είναι ( συνήθως ) η πρώτη πρόταση/περίοδος της παραγράφου και σ’ αυτήν
παρουσιάζεται η ιδέα/άποψη/θέση της παραγράφου. Λειτουργεί ως ο πρόλογος της.
 Τοποθετείται στην αρχή αλλά και σε άλλα σημεία της, ακόμα και στο τέλος.
 Καλό είναι να είναι σύντομη , ακριβής και σαφής.
 Να περιέχει μια ιδέα /σκέψη ή θέση.
 Να τελειώνει με μια τελεία για να ξεχωρίζει από τις λεπτομέρειες.
ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ/ΣΧΟΛΙΑ
 είναι οι περίοδοι /προτάσεις που αναλύουν και επεξηγούν τη θεματική πρόταση →
αναπτύσσουν δηλαδή την κύρια ιδέα της παραγράφου.
 Οι λεπτομέρειες πρέπει να αναπτύσσουν το θέμα της θεματικής πρότασης, να μην
ξεφεύγουν από αυτό, να είναι επαρκείς και να αναλύουν το θέμα από όλες τις πλευρές.
 Η σύνδεση των λεπτομερειών γίνεται με τις κατάλληλες συνδετικές/διαρθρωτικές λέξεις
φράσεις που μπορεί να δηλώνουν:
Αντίθεση – Εναντίωση: αλλά, όμως, ενώ, αντίθετα, ωστόσο, απεναντίας, κι όμως, πέρα απ’
αυτά όμως, μολονότι, παρά το γεγονός ότι...
Χρόνο: όταν, αφού, καθώς, αρχικά, μόλις, σήμερα, τέλος, πριν από, στον αιώνα μας, ύστερα,
τώρα, μέχρι κτλ.
Διευκρίνιση, παράδειγμα : λόγου χάρη, για παράδειγμα κτλ.
Σύγκριση, διάζευξη: συγκριτικά, σε σχέση, παρά, απ’ όσο, απ’ ότι , ή...ή, είτε... είτε,
Επιβεβαίωση -Συμφωνία –Αποδοχή: βεβαίως, εξάλλου, σίγουρα, παράλληλα, είναι
αλήθεια, πράγματι, αναμφισβήτητα, αναμφίβολα κτλ.

2. Έμφαση –Επιτονισμό: μάλιστα, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι, αξίζει να σημειωθεί/
επισημανθεί ότι..., παρουσιάζεται επιτακτική η ανάγκη να…, πράγματι, κατεξοχήν,
προπάντων, το σημαντικότερο είναι κτλ.
Επεξήγηση: δηλαδή, ειδικότερα, με άλλα λόγια ,συγκεκριμένα κτλ.
Αποτέλεσμα: αποτέλεσμα, ώστε, οπότε, λοιπόν, συνεπώς κτλ.
Συμπέρασμα: τελικά, άρα, λοιπόν, συμπερασματικά, συνεπώς, επομένως,
ανακεφαλαιώνοντας, συνοψίζοντας τα παραπάνω κτλ.
Προϋπόθεση: με την προϋπόθεση, αν, εκτός αν, εφ’ όσον κτλ. πρώτον, τέλος, κατ’ αρχάς...
Απαρίθμηση: πρώτον, τέλος, κατ’ αρχάς
Γενίκευση: γενικά, ευρύτερα, τις περισσότερες φορές κατά κύριο λόγο.
Προσθήκη –πρόσθεση: συμπληρωματικά, ακόμη, επίσης, επιπρόσθετα, επιπλέον, ή, και,
παράλληλα, εκτός από αυτό...
Αιτιολόγηση: γιατί, διότι, επειδή ,αφού, εξαιτίας, που, γι’ αυτό το λόγο, το φαινόμενο
οφείλεται, καθώς, μια που, λόγος είναι κτλ.
Ταξινόμηση και ομοιότητα: απ’ τη μια, απ’ την άλλη, κατά πρώτο λόγο , αφενός...
ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ
 είναι η τελευταία πρόταση/περίοδος και αποτελεί το συμπέρασμα όσων αναπτύχθηκαν
στις λεπτομέρειες. Ρόλος της είναι να φέρνει στη μνήμη τη βασική ιδέα της παραγράφου.
 δεν είναι πάντα απαραίτητη, μπορεί και να παραλείπεται.
Η παράγραφος είναι μικρογραφία μιας έκθεσης
Παράγραφος Έκθεση
 θεματική περίοδος
 λεπτομέρειες
 κατακλείδα
 πρόλογος
 κύριο μέρος
 επίλογος
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Χρησιμοποιώντας τις φράσεις που σας δίνονται γράψτε αντίστοιχο αριθμό θεματικών
προτάσεων
Το internet ( μορφή επικοινωνίας)
Άνθρωπος και περιβάλλον
Μια κινηματογραφική ταινία ενδιαφέρουσα
2. Χρησιμοποιήστε τις παρακάτω λέξεις για να γράψετε αντίστοιχο αριθμό προτάσεων που
θα λειτουργήσουν ως κατακλείδα
σχολείο
ομαδικό παιχνίδι

3. γνώση
πρόχειρο διαγώνισμα
3. Να βρείτε τις κατάλληλες συνδετικές ή φράσεις, ώστε να επιτευχθεί η σύνδεση όλων
των στοιχείων της παραγράφου
Πληροφορούμε ………………… τους αρμόδιους, ότι αν δεν αναθεωρήσουν την άδική κατά τη
γνώμη μας απόφασή τους, δεν εγγυόμαστε για τα έκτροπα που πιθανόν θα επακολουθήσουν
………………….. η αγανάκτηση των κατοίκων της γειτονιάς μας είναι μεγάλη,……………. και
δίκαιη. ……………………… είναι αποφασισμένοι να αγωνιστούν για τη σωτηρία του δάσους που τη
θεωρούν όχι μόνον δίκαιη, αλλά και απαραίτητη ………………… η κατάσταση έχει φτάσει στο
4. Να βρείτε τα δομικά στοιχεία της παραγράφου
► Το δάσος ήταν πανέμορφο. Τα θεόρατα δέντρα υψωνόταν πάνω από τα κεφάλια μας, ενώ τα
πολύχρωμα λουλούδια μπλεκόταν στα βήματα μας. Τα πουλιά τιτίβιζαν χαρούμενα , για να μας
καλημερίσουν και το άρωμα των λουλουδιών μας μεθούσε. Ήταν πράγματι ένας παράδεισος
► Δεν υπάρχει καμία αντίρρηση ότι ο τροχός αποτέλεσε τη βάση για την ανάπτυξη του πολιτισμού
μας. Χωρίς αυτόν δε θα είχαμε ούτε αυτοκίνητα, ούτε τρένα, ούτε αεροπλάνα. Οτιδήποτε κινείται
βασίζεται σε ένα σύστημα τροχών που πολλαπλασιάζει τη δύναμη του ανθρώπου , αλλά και οδηγεί σε
νέες ανακαλύψεις και εφευρέσεις. Είναι, επομένως, φυσικό ο τροχός να θεωρείται ένας από τους
κυριότερους συντελεστές της ανάπτυξης του πολιτισμού μας.
► Τα Τέμπη είναι μαγευτικός τόπος. Από το ένα μέρος είναι τα τοιχώματα του Ολύμπου: άγρια ,
κάθετα, πετρώδη. Απ’ το άλλο τα τοιχώματα της Όσσας. Ανάμεσα τους , ψηλά μια κορδέλα νερού ο
Πηνειός...Τούτη η μαγεία σε συναρπάζει.
► Το πρωινό μου σήμερα ήταν απολύτως επεισοδιακό. Πρώτα απʼ όλα άργησα να ξυπνήσω. Δεν
ξέρω αν ήταν το ξυπνητήρι που δε χτύπησε ή εγώ που δεν τʼ άκουσα, πάντως σηκώθηκα από το
κρεβάτι στις οκτώ και πέντε. Έπειτα τα συνήθως πέντε λεπτά που διαρκεί το ντύσιμό μου έγιναν –
ω του θαύματος!– δεκαπέντε, καθώς το ένα μου παπούτσι πεισματικά αρνιόταν να εμφανιστεί.
Βγαίνοντας από το σπίτι (όπως φυσικά θα έπρεπε να φανταστώ) έπεσα πάνω σε μια μαύρη γάτα κι
έτσι η τύχη μου ολοκληρώθηκε: ο γερανός είχε σήμερα βρει να σηκώσει το, μονίμως παράνομα
παρκαρισμένο, αυτοκίνητο της μητέρας μου, με αποτέλεσμα να φτάσω τελικά με ταξί στο σχολείο
στις εννέα και μισή. Τουλάχιστον πρόλαβα κάτι από τη δεύτερη ώρα!