Προϊστορία- Κεφάλαιο Α

1. Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ
ΚΕΦΑΛΑIΟ Α΄
Επιμέλεια: Αληγιάννη Βαρβάρα

2. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ… ονομάζεται η μακρότατη περίοδος, από
την εμφάνιση του ανθρώπου στη γη μέχρι την ανακάλυψη
της γραφής
Προϊστορία
2.500.000- 1100 π. Χ
(περίπου)
Ιστορία
1100 π. Χ- σήμερα

3. Προϊστορικός
άνδρας και
αγόρι.
Margaret A.
McIntyre - "The
cave boy of the
age of stone"

5. Πελεκημένες κροκάλες *
της Kατώτερης
Παλαιολιθικής (Χελαία,
Αχελαία).Bordes, F.
, Faustkeil und
Mammut. Die
Altsteinzeit,
Kindler Verlag,
Muenchen 1968, Abb.
39.1-2, 93.6.
* πέτρες λειασμένες με
τριβή.

6. υποδιαίρεση της Προϊστορίας…
…με βάση την
τεχνολογική
εξέλιξη
Εποχή του Λίθου
Παλαιολιθική -
Μεσολιθική εποχή
2.500.000 -6500 π . Χ
Νεολιθική
6500 -3000 π. Χ
Εποχή του Χαλκού 3000 μέχρι το 1100
π . Χ.

7. Η πρώτη εμφάνιση του ανθρώπου
στη γη
Πριν από περίπου 2.500.000 χρόνια εμφανίζονται στην Αφρική
οι πρώτοι άνθρωποι.
Για να κατανοήσουμε πόσο
μικρό χρονικό διάστημα υπάρχει ο
άνθρωπος στη Γη σε σχέση με άλλες
μορφές ζωής, αρκεί να υποθέσουμε ότι η
ιστορία της ζωής μετρά 24 ώρες. Τότε ο
άνθρωπος υπάρχει στη Γη για λιγότερο
από ένα λεπτό.

8.  Tο ανθρώπινο είδος εμφανίστηκε για πρώτη φορά
στην Aφρική τουλάχιστον 3 εκατομμύρια χρόνια
πριν από σήμερα. Η πρωιμότερη μορφή
ανθρώπου είναι ο Australopithecus, όπως
δείχνουν ανθρωπολογικά λείψανα από τη νότια
και ανατολική Αφρική.

9.  Οστά του
Αυστραλοπίθηκου
«Λούση». Η πιο
διάσημη πρόγονος του
ανθρώπου βρέθηκε
στην Αιθιοπία το 1974
και ονομάστηκε
«Λούση». Τα οστά που
βρέθηκαν (40% του
σκελετού της) δείχνουν
ότι ήταν μια νέα
γυναίκα με ύψος
περίπου 1,10 μ.

10.  Μία αναπαράσταση
του Australopithecus
afarensis, πρόγονο
του ανθρώπου που
είχε αναπτύξει τη
δίποδη, όρθια στάση,
αλλά ο εγκέφαλος
του υστερούσε
συγκριτικά με αυτόν
του σύγχρονου
ανθρώπου

11. Australopithecu
s afarensis
reconstruction.
Displayed at
Museum of
Man, San
Diego,
California.

12. Ικανός άνθρωπος – homo
habilis
 Εμφανίζεται στην
Αφρική
 ζει ομαδικά
 φτιάχνει εργαλεία

13. Όρθιος άνθρωπος – homo
erectus
 διαδέχεται τον ικανό
άνθρωπο
 βελτιώνει την
κατασκευή των
εργαλείων
 ανακαλύπτει τη φωτιά
 τα ίχνη του απαντώνται
όχι μόνο στην Αφρική
αλλά επίσης στην
Ευρώπη και στην Ασία

14. Σοφός (έμφρων) άνθρωπος –
homo sapiens
 διαθέτει μέγεθος
εγκεφάλου μεγαλύτερο
από αυτό των
προκατόχων του
 θάβει τους νεκρούς του
και στους τάφους
τοποθετεί
διάφορα κτερίσματα.

15.  Όταν πρωτοεμφανίστηκε
στην Αφρική ο
Homo sapiens,
τα εργαλεία του
ήταν απλά και η γλώσσα του
πρωτόγονη.
Όμως αυτοί οι άνθρωποι
ήταν δραστήριοι
και σε συνεχή εγρήγορση, με
ενδιαφέρον
να εξερευνήσουν νέους
τόπους.

16.  Όλοι οι επιστήμονες συμφωνούν στο ότι όλοι οι
άνθρωποι που ζουν σήμερα στη Γη - και οι οποίοι
ανήκουν στο είδος του Homo sapiens sapiens ή
ανατομικά σύγχρονου ανθρώπου - κατάγονται
από έναν κοινό προγονικό πληθυσμό ο οποίος
ζούσε πριν από 100.000 - 200.000 χρόνια στην
Αφρική και κάποια στιγμή «βγήκε» από την
αφρικανική ήπειρο για να εξαπλωθεί σε όλο τον
πλανήτη.

17. Πότε «βγήκε» ο Άνθρωπος από την
Αφρική;
 Σύμφωνα με μελέτη, το
πρώτο κύμα Homo sapiens
βγήκε από την Αφρική πριν
από 130.000 χρόνια
ακολουθώντας τη «νότια
οδό διασποράς» προς τη
Νοτιοανατολική Ασία
(πράσινη γραμμή) ενώ ένα
δεύτερο κύμα βγήκε πριν
από 50.000 χρόνια από τη
«βόρεια οδό» προς την
Ευρασία (κόκκινη γραμμή)
(ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Katerina
Harvati/University ofTubingen and
Senckenberg Center for Human
Evolution andPalaeoenvironment)

18. Οι αυτόχθονες κάτοικοι της Παπούας Νέας Γουινέας κατάγονται
από το πρώτο κύμα εξόδου Homo sapiens από την Αφρική,
πριν από 130.000 χρόνια
(ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Katerina Harvati/University ofTubingen and Senckenberg
Center for Human Evolution andPalaeoenvironment)

19. Σοφότατος άνθρωπος –
homo sapiens sapiens
 επινοεί την τέχνη
 εξαπλώνεται σε
ολόκληρο τον κόσμο
 ο σύγχρονος
άνθρωπος είναι
άμεσος απόγονος του
«Σοφότατου
ανθρώπου».

21. Η ζωή του ανθρώπου κατά την Παλαιολιθική και
Μεσολιθική εποχή (2.500.000-6.500 π.Χ)
 το κλίμα ήταν ψυχρότερο απ’ ό , τι σήμερα.
Έτσι ο άνθρωπος:
 βρίσκει συχνά καταφύγιο στα σπήλαια
 μετακινείται ακολουθώντας τα θηράματά του
 προτιμά για προσωρινή εγκατάσταση τις θέσεις
κοντά στις όχθες ποταμού, δίπλα σε πηγές νερού ή
δίπλα σε λίμνες.

22. Οι παλαιολιθικοί
άνθρωποι ήταν
νομάδες,
δηλαδή δεν
κατοικούσαν
μόνιμα σε ένα
μέρος. Ζούσαν
κυρίως από τη
συλλογή καρπών
και το κυνήγι

23. Κατά τη διάρκεια
της Παλαιολιθικής
και Μεσολιθικής
εποχής ο
άνθρωπος
είναι κυνηγός και
τροφοσυλλέκτης,
ενώ βοηθητικό
ρόλο παίζει και η
αλιεία.

24.  Τα θηράματα ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή
 Στην ανατολική Ευρώπη κυριαρχεί το μαμούθ
 δυτική ο τάρανδος, ο αίγαγρος και η αντιλόπη.
 Στη μεσογειακή Ευρώπη τα βόδια, τα ελάφια και
οι ίπποι αποτελούν, μαζί με τους καρπούς, την
κύρια τροφή του ανθρώπου.

26.  ο άνθρωπος χρησιμοποιεί οστά και κέρατα ζώων
ή, κυρίως, κατεργάζεται τον λίθο για την
κατασκευή όπλων και εργαλείων
 τυλίγεται με δέρματα ζώων για να αντιμετωπίσει
το κρύο

28.  Στον ελλαδικό χώρο η παρουσία του
παλαιολιθικού ανθρώπου πιστοποιείται σε
περιοχές όπως η Θεσσαλία, η Μακεδονία, η
Αργολίδα, η Κέρκυρα και σε πολλές άλλες.

29. Τέχνη …
 …ονομάζεται η δημιουργία αντικειμένων και
κατασκευών που δεν καλύπτουν μόνο βασικές
ανάγκες και δραστηριότητες για την επιβίωση,
όπως η διατροφή, αλλά έχουν και διακοσμητικό ή
συμβολικό χαρακτήρα
 πρωτοεμφανίζεται κατά τα τέλη της παλαιολιθικής
περιόδου

30.  Στα έργα τέχνης αυτής της περιόδου
περιλαμβάνονται ζωγραφικές παραστάσεις και
αγαλματίδια από πηλό, κόκκαλο ή λίθο.
Καλλιτεχνικά δημιουργήματα αποτελούν επίσης
τα κοσμήματα, όπως περιδέραια, βραχιόλια,
σκουλαρίκια και άλλα.

31. Willendorf, Αυστρία.
Γυναικείο ειδώλιο.
"H Aφροδίτη του
Willendorf".Φωτογραφικό
αρχείο Naturhistorisches
Museum Wien, αρ.
διαφάνειας 9.878P.

32. Vogelherd,
Γερμανία. Ανάγλυφη
μορφή
λιονταριού.Mueller-
Beck, H. και
Albrecht, G. (εκδ.),
Die Anfaenge der
Kunst vor 30000
Jahren,
Konrad Theiss
Verlag, Stuttgart
1987, Taf. 5b,
(φωτογραφία: J.
Feist, Pliezhausen).

33. Vogelherd, Γερμανία.
Eιδώλιο
μαμούθ.Mueller-Beck,
H. και Albrecht, G.
(εκδ.),
Die Anfaenge der
Kunst vor 30000
Jahren,
Konrad Theiss Verlag,
Stuttgart 1987, Taf. 2,
(φωτογραφία: J. Feist,
Pliezhausen).

34.  Σε πολλές ευρωπαϊκές
παλαιολιθικές θέσεις
έχουν βρεθεί
σπηλαιογραφίες,
δηλαδή εικόνες ζώων
και σπανίως ανθρώπων
ζωγραφισμένες με
χρώματα ή χαραγμένες
στα τοιχώματα των
σπηλαίων.
Σπηλαιογραφία από τα σπήλαια της Niaux
(Γαλλία)

35. αναπαράσταση σπηλαιογραφίας

36.  Οι παλαιολιθικές
παραστάσεις έχουν,
μάλλον, μαγική ή
συμβολική σημασία και
εκφράζουν την
αντίληψη των
παλαιολιθικών
ανθρώπων για το
μυστήριο της
δημιουργίας της ζωής,
την αγωνία για την
επιβίωση (εξασφάλιση
ζωής) και το θάνατο.

37.  Κατά την εποχή αυτή
πιστεύεται ότι ξεκινά
και η δημιουργία της
θρησκείας, η πίστη
δηλαδή σε κάποιες
δυνάμεις που
επηρεάζουν τη ζωή
των ανθρώπων. Τότε
ξεκινά και η ταφή των
νεκρών.

38.  Oι διάφορες εποχές στην εξέλιξη του ανθρώπου
πήραν το όνομά τους από τα υλικά που
χρησιμοποίησε ο άνθρωπος για να κατασκευάσει
εργαλεία. Έτσι, την περίοδο που ο άνθρωπος
έφτιαχνε εργαλεία και όπλα από λίθο (πέτρα) την
ονομάζουμε Εποχή του Λίθου.

39. Τα κύρια εργαλεία του ανθρώπου της
Παλαιολιθικής εποχής (Μουσείο Βόλου)

40. Το Στόουνχετζ, στη νότια Αγγλία, χτίστηκε από τους
νεολιθικούς ανθρώπους τουλάχιστον πριν από 4.000 χρόνια.

41.  Aργότερα ο άνθρωπος αφήνει σιγά σιγά τα λίθινα
εργαλεία και αρχίζει να χρησιμοποιεί μέταλλα
(πρώτα χαλκό και αργότερα σίδηρο). Oι εποχές
αυτές είναι γνωστές ως Εποχή του Χαλκού και
Εποχή του Σιδήρου αντίστοιχα

42. ΠΗΓΕΣ
 Αρχαία Ιστορία(Α Γυμνασίου)-Βιβλίο
Μαθητή
 Βιολογία (Α Γυμνασίου)-Βιβλίο
Μαθητή
 Βικιπαίδεια ( Wikipedia)
 Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
 Εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ