SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  42
Télécharger pour lire hors ligne
Huaj xyooj




Tsoom hmoob tshuav suav daws Phau ntawv no yog thawj phau ntawv uas tau muab sau rau tib
neeg tau nyeem vim pom tau tias peb ua neeg nyob muaj qee sij hawm peb tag kev cia siab rau tus
kheej los sis ua tej yam yuam kev ua rau yus tus kheej tsis pom qhov yuav daws tau yog li ntawv
thiaj li muab sau ua phau ntawv
> qhib teeb tsom rau tib neeg lub neej mus rau txoj kev vam meej .
> qhib teeb tsom rau tib neeg lub siab qhib kev kaj rau kev ua neej
Leej twg txawj ces leej twg ntse , yog tus twg paub ces tus ntawv tau .
Phau ntawv no nws qhia txog txoj ncauj ke uas yuav ua mus lawm yav tom ntej kom mus txog rau
lub hom phiaj uas tau xav tseg cia , thiab hais qhia paub txog peb hmoob lub neej yav dhau los ,
paub txog txoj kev thaj yeeb ntawm peb haiv hmoob kuv vam thiab cia siab hais tias tsoom suav
daws yuav muaj lub siab sib pab tsim kho peb suav daws lub neej kom muaj kev vam meej kom
caum cuag lwm haiv neeg tsoom suav daws yuav tsum txawj ntse kom lub neej yav pem suab tsuas
muaj zoo thiab thaj yeeb .os tsoom hmov tshuav suav daws
   Txwv tsis pub muab phau ntawv no luam muag los sis coj mus muag ua luam lwm yam uas tsis
tau tso cai .
Lauv qaib kawm qua
  Tej zaum muaj qee leej yuav xav paub txog los hais tias ua cas lauv qaib ho kawm qua . tsoom suav
daws kev ua neej nyob rau lub qab ntuj no , txhua leej txhua tus yug los tsis muaj tus twg yuav yug poob
nthav hauv niam plab los es ce le txawj mus kev txawj hais lus txhua tus yug poob nthav los yeej tsuas
paub quaj ua ntej , paub noj mis ua ntej ,qhov muag twb tsis tau pom kev , twb tsis tau paub tias lub ntiaj
teb no zoo li cas , twb tsis paub tias tus kheej tab tom yuav tau ua rog nrog lub ntiaj teb nrhiav ncauj ke
cawm yus txoj sia . tsuas paub tias thaum qhis mis ces quaj , tshaib plab ces quaj , yog li ntawv muab
hais los tib neeg tsis txawv tus me nyuam qaib tiam sis me nyuam qaib thaum yug poob ntha los twb
txawj mus kev lawm tsuas yog tsis tau khov pis tsawg xwb .
   Me nyuam qaib twb noj tsau lawm los tseem quaj ,noj tsis tsau los quaj , tus lauv qaib thaum nws loj
los lawm yuav ua ib tug qaib kom muaj hwj chim ,muaj suab nrov npe lauv qaib yuav tau xyaum qua
kom tus kheej txawj qua .yuav tsum qua kom nrov tshaj lwm tus qaib , ua ntej lauv qaib yuav txawj qua
lauv qaib yeej yuav tau xyaum thiaj li txawj qua , tib neej los tsis txawv li tus lauv qaib ua ntej yuav ua
tau ib tug neeg muaj meej mom ,muaj koob nto npe ,muaj kev txaawj ntse tsis yog lam nyob lam txawj
lam nyob lam paub yeej yuav tsum yog tau xyaum tau kawm los ntawm lwm tus qhia nrog rau yus txoj
kev rau siab khwv ,rau siab kawm thiaj li yuav yog ib tug neeg muaj koob nro npe ,
  Nyob lub qab ntuj no tsis muaj leej twg uas yuav tsis paub txog suab qaib qua , ua ntej yuav khwv tau
noj tau haus yuav tsum muaj suab qaib qhia ua ntej thiaj li yuav muaj taus , vim lauv qaib yog tus zeeg
ib ntawm peb lub neej qhia peb nquag , qhia peb sawv ntxov , qhia peb paub ua noj ua haus
Qhia peb paub npaj mus teb ntxov qhia peb paub mus teb txawj los tsev, tej zaum qee leej yuav xav tias
ua cas ho qhia peb twb tsis pom qhia peb li , qaib qhia yus ces twb yog thaum sawv ntxov nws qua qhia
yus tias kaj ntug lawm sawv tsis txhob pw lawm tsam ua noj tsis nca luag , thaum tsaus ntuj qaib quaj
nrhia chaw pw qhia tias tav caij los so lawm ,
, yog leej tug xav paub ua zoo xav txhua zaus thaum sawv ntxov yog qaib tsis qua yus yeej tsis hnov,
yog li tej laus thiaj ib txwm piv txoj lus tias: yog xav tau noj yuav tsum mus ua ntej qaib qua los tom qab
hnub poob thiaj li yuav muaj noj muuaj haus. Tiam sis nyob peej tam sim no yuav tsum rho kev txawj
nrog rau kev nquag thiaj li yuav khwv tau noj os tsoom suav daws.



Haiv neeg hmoob
  Hmoob yog ib haiv neeg uas me me uas xeeb txawm nyob rau hauv lub qab ntuj no los tau ntau txhiab
xyoo xeeb txawm nyob rau tuam tshoj teb teb chaws suav niaj hnub no .hmoob yog ib hom neeg uas tsis loj
tsis siab pis tsawg hmoob cev nqaij daim tawv dawb liab thiab dub liab, hmoob yog ib haiv neeg uas hais lus
tsis thooj lwm haiv neeg , cov poj niam Hmoob nyiam hnav khuab ncaws daiv sev ,thaum txog tsiab peb
caug cov txhais nyiam hnav khuab ncaws dai npib nyiaj npib txhuas uas zoo nkauj txawv lwm haiv neeg
cov . cov txiv neej nyiam hnav khuab ncaws ntaub lub taus ris loj vim yooj yim rau lub sij hawm mus kev .
cov txiv neej los kuj muaj khuab ncais dai npib ib yam li cov poj niam thiab. Hmoob yog ib haiv neeg uas
nquag khwv noj khwv haus rau lub luag qoob luag loo. Hmoob yog ib haiv neeg siab tawv hais lus tsis
nyiam dag, coj ncaj tiam sis hmoob siab ceev zog me ntsis. Hmoob yog ib haiv neeg uas txawj ntse thiab
paub ntau yam tsis hais kev cai dab qhuas los sis kev kawm . hmoob yog ib haiv neeg thaum ub muaj teb
chaws muaj huab tais kav ua tus tswj tiam sis vim lub ntuj tig mus txhua yam thiaj dhau mus ua dab neeg
rau suav daws kawm . Hmoob yog ib haiv neeg lub siab tawv ua dab tsis ua tiag , tsis thov swb lub zog rau
leej twg yooj yim . hmoob yog ib tsob noob uas zoo nkauj tawg tau tshiab uas nyob hauv lub qab ntuj no ,
hmoob zoo nkaus tsob ntoo uas muaj ntau cov paj tawg sib txawv muaj ntau cov kob tawg tau rau txhua ceg
ntoo , tseem hmoob yuav tsis muaj ib daim av txawb tias yog hmoob tug los hmoob cov noob qoob noob loo
yeej tseem nyob hauv hmoob hnab , hmoob txhab , tsis ploj tsis tu ncua , hmoob tsob noob qoob noob loo
tseb thoob lub qab ntuj hmoob kev kawm txuj paub txhua txhia yam , haiv neeg hmoob yog haiv neeg uas
nyiam txoj kev thaj yeeb nsahi kev tsim txom tsis nyiam lwm tus quab yuam caij tsuj . ib hnub tom ntej
noob hmoob yuav zeg los sis yuav ncw yog nyob ntawm haiv neeg hmoob ua tus txiav txim . yog xav kom
noob hmoob ncw txhob hnov qab tus kheej tias yus tsis yog hmoob ces peb haiv neeg Hmoob yeej tsis zeeg
tu noob li os .



                                                     2
1.   HMOOB LUB NEEJ QUB QAB

     Hmoob lub neej qub qab dhau los lawm ntau pua xyoo suav txij thaum hmoob nyob rau tuam tshoj los
txog rau sov tshoj hmoob ua lub neej nyob nrog daim liaj daim teb hmoob vaj tsev nyob toj roob siab dawm
huab ncua hmoob tu qaib tu npua , yug nyuj yug twm , yug nees , ib xyoo puag ncig los txog tsiab peb caug
tej tub ntxhais hnav tshiab dhia qaib nkaum paj nkaum nruas hais suab kwv txhiaj seev yees , tej pog laus
tuaj zaum tsheej phiaj mloog kwv txhiaj luag tsheej tsaug tsis nco qab hnov ntev xwb hnub twb yuav poob
ntim npoo ntuj , lub sij hawm yuav tsaus ntuj hnov suab cuab qaib cuab npua nro zom zaws qab vaj ntsib
taug , thaum tsaus ntuj hnov suab raj suab ncas nro txhee yees qab zej hauv zos . tsis nco txhawj txog lub
neej kev nyuab siab txhov plawv vim rau qhov muaj me sib faib noj muaj ntau sib faib nqa niam siab loj
txiv siab davniam hais lus luag txhi txiv hais lus lua nyav,peb hmoob kev hlub loj cuag lub ntuj thiab daim
av tsis qia dub , tsis sib ntxub tsis cais pab cais pawg hmoob tsis tshaw noj tshaw hnav

     2. Hmoob kev hlub ya dhau tas los

     Hmoob kev hlub yav ntuj qub qab dhau los txawv niaj hnub no ntau heev yav tag los hmoob siab loj
sib pab coj tsim kho lub neej kom tsheej ib cuab ib yig , hmoob txhua leej tus tsuj plig yog tus tswv ntuj rub
hmoob lub siab los ua ib ke kom hmoob lub npe txhob ploj , hmoob cov lus txhob hnov qab kev sib pab
txhob tso tseg es hmoob lub neej yav pem suab thiaj li yuav tshav ntuj .poj koob yawm txwv tau hais tso
tseg tias: yav dhau los thaum ub hmoob tsis sib cais cuab cais xeem , tsis cais koj pab kuv pawg , koj loj
kuv me , kuv muaj koj pluag , koj ruam kuv ntse txhua leej muaj kev hlub sib luag muaj vaj huam sib txig ,
txhua leej ua lub neej nyob ntsiag twb to , tsis muaj tub sab tub nyiag huab noj huab haus zoo niaj hnub no .
niaj hnub no hmoob cov lus hmoob twb tsis paub txhua lawm lub peej tam sim no hmoob lub neej txawv
mus deb txhuav yam txawv mus raws txoj kev vam meej kev thaj yeeb , yog li no thiaj ua rau hmoob txoj
kev hlub thaum ub thiab tam sim no sib txawv mus .nyob rau peej kev khwv noj haus tam sim no txawv
thaum ub vim yuav tau siv tswv yim ,siv kev txawj ntse los ua qhov txhawb lub zog, tsis muaj sij hawm los
sib cuag thiaj ua rau hmoob kev tshua tsis sib cuag ncua , tus muaj hnov qab tus pluag , tus ntse hnov qab
tus ruam , tus muaj ces muaj tsis txawj tag , tus txom nyeem txom nyeem tsis txawj txaus khwv hnub dhau
hnub khwv hli dhau xyoo tshuav txoj sia tsis tu xwb .


3. Kev hlub yog dab tsi?
     Kev hlub yog kev sib pab , kev sib txhawb sib qhia , tsis ntxub tsis dhuav txhuav leej muaj vaj huam
sib luag tsis cais pab cais pawg , paub ua zoo rau lawm tus lwm tus paub ua zoo rau yus muaj hlob muaj
yau sib pab sib qhia , paub sib zam txim muaj plaub muaj ntug sib pab hais sib pab kho kom mus rau qhov
zoo , yog peb ua tau li no xwb los yeej hais tau tias yog kev hlub lawm os .

4. yog muaj kev hlub zoo dab tsi

        Yog peb muaj kev hlub lawm peb yuav tsis muaj kev nyuab siab lub luag hauj lwm yuav tsis nco
qab txhawj kev hlub yog lub zog pab txhawb kom muaj txoj kev cia siab . Txhua leej tib neeg nyob rau hauv
lub qab ntuj no yeej muaj kev hlub tas tus , tej tsaij xwb los yeej muaj kev hlub ib yam thiab . kev hlub tsis
yog ua pob los ua thooj peb yuav tuav tau ntawm txhais tes los sis muaj tus nqi rau ntawv , nws yog txoj
kev txaus siab ntawm ib leej tib neeg mus rau ib leej tib neeg xwb . kev hlub tsis xaiv leej twg tus ntse tus
ruam tus muaj tuspluag tus zoo li cas los yeej muaj peev xwm txais tau kev hlub ib yam nkaus
Nco ntsoov hais tias kev hlub yog lub teeb tsom kom peb muaj txoj kev zoo rau yav tom ntej no nawb , yog
ua zoo kev hlub yuav muaj tsis txawj tag yog ua pheem nrhiav thoob qab ntuj tsis muaj kev hlub .




                                                      3
5. Yuav ua cas thiaj yuav muaj kev hlub

yog xav muaj kev hlub nrog lwm tus ua ntej tshaj yus yuav tsum tau paub hlub tus kheej tso , paub xav hais
tias yus tus kheej nyiam coj li cas , yus siab ntev los siab luv , yuav ua cas thiaj li zoo rau lwm tus , tus tib
neeg ntawv nyiam coj li cas , txoj kev zoo yus yuav tsum ua tus xub pib ua zoo ua ntej vim yus xav tau txoj
kev hlub los ntawm tus tib neeg ntawv . tsis yog muab nyiaj muas nws txoj kevhlub tiam sis yog yus muab
lub siab dawb paug nrog txoj kev zoo hlub nrog nws yog yus ua tau li no lwm tus yeej txaus siab hlub nrog
yus thiab , kev hlub tsis txhais hais tias yus yuav hlub tus neeg yus hlub xwb , kev hlub yus yuav tau hlub
niam hlub txiv , hlub kwv hlub tij , hlub kwv tij neej tsa , hlub yus lub teb chaws daim av uas yus nyob yog
ua tau li no yeej txhais tau tias kev hlub lawm .

6. kev sib pab ntawm tib neeg
      Kev sib pab yog qhov uas zoo tshaj plaws peb txhua leej txhua tus tos ntsoov nyob rau hauv lub siab
tsis ploj , kev sib pab yog qhov tseem ceeb tshaj plaws rau peb tib neeg uas nyob rau hauv ntiaj teb no , tus
tsis txawj xav xav tias kev pab yog kev ntshaw nyiaj , kev nquag , kev nrhiav noj mov . tiam sis yog tus
txawj xav yuav tsis xav li ntawv, yuav xav hais tias kev pab yog kev sib hlub sib tshua thaum tseem muaj
txoj sia nyob ua ke . kev sib pab tseem tias tsis muaj nyiaj pab rho dag qho zog pab xwb los txhua yam
ntawv yeej yog kev sib pab lawm . ( ntau tus ncej laj kab thiaj li ruaj _ ntau leej sib pab thiaj li zoo ) ua
neeg nyob yuav tsum muaj phooj muaj ywg tsim kev sib paub sib pab thiaj li zoo .
     Vim peb ib leeg tsis muaj peev xwm yuav ua tau txhua yam ,txhua tsav ua ntej yuav ua tau ib yam dab
tsi tiav yuav tsum muaj lwm tus pab txhawb lub dag lub zog . Piv txwv tau yooj yim xws li : koj yuav
mus ib yam dab tsi tiam sis koj tsis tau luag
      Lwm tus tsis txawj tsis ntse los koj twb xav kom tau nws nrog koj mus thiaj tau nrog yus sib tham lus
kom tau luag siab ho loj tuaj . ib txhia xav hais tias yog muaj nyiaj txhiag lawm yeej muaj tus pab yus , yog
tsis muaj nyiaj txhiag yeej tsis muaj leej twg yuav pab yus .luag xav pab yus thaum tseem muaj nyiaj xwb
yog tsis muaj nyiaj lawm yeej tsis muaj tus pab .tsoom tib neeg suav daws peb ua neeg nyob rau lub ntiaj
teb niaj hnub no tsis muaj tus twg tsis tshaw txoj kev pab , leej twg los yeej ntshaw txoj kev pab kev sib
txhawb lub zog kom lub luag hauj lwm yav pem suab tsuas muaj yooj yim thiab tiav sai xwb . yog yus xav
kom muaj tus pab yus coob leej lawm yav tom ntej , ua ntej tshaj plaws yus tus kheej yuav tsum tau paub ua
ib tug neeg txawj xav txawj hais lus . muab lwm tus saib kom raug nqi , tsis qia dub , tsis siab me , tsis xyeej
tus pluag tus muaj , tub ntsoj tub ntsuag , muaj noj sib hu muaj haus sib qhia , yus pab lawv lawv pab yus li
no yeej zoo lawm .


7. kev taug mus lawm yav tom ntej

Peb ua tib neeg nyob rau hauv lub ntiaj teb no txhua leej txhua tus tsis hais poj niam los txiv neej , tus muaj
los sis tus pluag , tus ruam los sis tus ntse txhua leej txhua tus ib leeg yeej muaj ib lub hom phiaj uas npaj
tseeg cia rau hauv lub siab hais tias yuav mus kom txog tus npau suav . peb ua tib neeg nyob rau lub ntiaj
teb no leej twg los yeej xav kom tus kheej muaj kev vam meej muaj kev thaj yeeb mus lawm yav tom ntej
kom tus kheej txhob ua neeg poob qab

> Tiam sis yuav ua cas thiaj muaj kev vam meej lawm yav tom ntej ?

Xav kom tus kheej muaj kev vam meej lawm yav tom ntej yuav tsum tau pib qee qhov xws li no :

1.   yuav tsum txawj ntse

2.   yuav tsum rau siab khwv kom muaj nyiaj thiab hlub tau kwv tij neej tsa thiab lub teb chaws uas yus
nyob

3.   tus ua txiv thiab tus poj niam yuav tsum muaj kev sib hlub ,thiab hlub kwv tij neej tsa
4   tsis tiv nuj nqis,tsis tos luag khwv rau noj txhua yam muaj puv tsevLi no xwb los lub neej yeej sov siab
vam meej lawm .
                                                       4
8. Vim li cas thiaj li xav txawj ntse? 

-     yog muaj kev txawj ntse txhuav tsav yam nws nyob ntawm yus xib tes vim kev txawj ntse muaj nqis
tshaj lub pov haum thiab qee tsis tau rau leej twg yog hais tias yus txawj ntse lawm yam tug yus ua tau los
ntawm tus kheej yam ntawv yog yus li , yus txawj ces yog yus tug yus paub ces yog yus tau yog li no thiaj
hais tias yog txawj ntse lawm txhua tsav yam yuav nyob ntawm yus xib tes .




9. yuav ua cas thiaj li yuav txawj ntse ?

Xav txawj ntse yuav tsum tau xyaum qee qhov li no :
* yuav tsum siv sij hawm kom muaj nuj nqis
* yuav tsum nquag saib ntawv xov xwm kom paub tej yam uas ua rau yus muaj txoj kev paub txog qee
yam hauv lub ntiag teb no
*   yuav tsum cog kev phooj ywg nrog cov neeg txawj ntse
*   yuav tsum tau pauv yus tus cwj pwm thiab yeeb yam ntawm yus tus kheej
* yuav tsum nco ntsoov yus lub hom phiaj uas tau xav tseg cia .

       Kev txawj ntse tsis yog Ib yam ua pob los ua thooj li lub pob zeb los sis yav cav yus pom tau ko tau
nqa tau .    nws yog txoj kev paub thiab nkag siab ntawm ib leej tib neeg mus rau ib leej tib neeg , tus tsis
txawj xyaum ntawm tus txawj tus tsis paub xyaum ntawm tus paub thiab los ntawm yam uas tsis tau pom
dua , kev txawj ntse muaj nyob txhua txhia qhov chaw vim yus tsis paub thiaj ua rau yus tsis ntse xwb
*     kev txawj ntse txhua tus tib neeg uas tau yug los nyob rau ntiaj teb no ib leeg yeej muaj ib txoj kev
txawj ntse tsuas yog hais tias ib leeg paub ntau ib leeg paub tsawg xwb . tsis txhais hais tias tus pluag ces
yog tus ruam tus muaj yog tus ntse , tus tau ua nom ces yog tus paub , tus tsis tau ua nom ces yog tus tsis
paub .
     yuav tsum nkag siab hais tias tus muaj , tus pluag , tus tau ua nom , tus tau ua zej tsoom txhua leej yeej
 muaj kev txawj ntse ib yam nkaus tsuas yog ib leeg paub mus ib yam xwb . tus muaj nyiaj nws txawj
 ntse mus rau fab ua lag luam los sis khwv nyiaj txhiag , tus pluag paub mus rau fab ua liaj teb , tus ua nom
 paub mus rau fab kev cai lij choj , kev nom tswv , kev txiav txim plaub ntug , tus ua zej tsoom paub mus
 rau fab kev cai dab qhuas , paub coj kwv tij neej tsa yog li no peb tsis txhob tu siab rau peb tus kheej
 txhua tsav yam yog los ntawm txoj kev kawm thiab xyaum . yog hais tias yus tsis paub ntawv yuav tau
 xyaum los ntawm yus ob sab tes ntsia kev khwv los ntawm tus tib neeg uas twb txawj thiab ua tau qauv cia
 lawm yus yuav tsum tau ua siab ntev yog yuav pib ib yam dab tsi yuav tsum xav kom thoob tsis txhob cia
 tus kheej raug luag dag ua dab tsi ua kom tiav pib tau lawm yuav tsum ua kom tau . txhua tsav yam tsis
 dhau los ntawm tib neeg lub tswv yim muaj ntau yam yus uv tau ua tau li no xwb los yeej txhais tau tias
 ntse lawm .




                                                      5
10. yog tus txawj ntse tsis kam qhia yuav xyaum thiab kawm ntawm leej twg ?

* yuav tsum nkag siab hais tias kev txawj ntse nyob tsis muaj chaw muaj nyob rau txhhua txhia qhov
chaw uas tsis muaj peev yuav paub tau tiam sis muaj chaw kawm
Xws li kawm hauv tsev kawm ntawv . kawm hauv ntawv xov xwm .tiam sis yuav yog tus kheej txhawb tus
kheej . Qhov zoo tshaj yuav tsum yog ib tus neeg uas paub xav tom ntej tom qab paub siab paub qis, paub
kev txhaum kev tsis txhaum , txhua tsa yam yuav tsum yog yus xav ua ntej mam li hais thiab pib . ib leej tib
neeg twg nws yeej tsis paub txhua tsav yam nyob ntiaj teb no Peb ib leej tib neeg tsuas muaj ib qhov xwb
thiaj yog yam uas ua tau zoo dua paub dua yog yam twg yus paub tias yuav ua tau ces kav tsij rau siab pib
yam ntawv kom tiav yam ntawv thiaj yuav coj yus mus ua ib tus neeg txawj ntse tau .

11. Kev txawj ntse nws muaj nuj nqis npaum cas ?
 Kev txawj ntse ces muaj nqis npaum lub pov haum uas qee tsis tau rau leej twg
 Vim tib neeg nyob ntiaj teb no muaj txoj kev ntshaw xav paub xav pom , xav tau , xav ua tus loj , xav yog
 tus tshaj lij thiab ntau yam uas suav tsis txog yog li ntawv tib neeg thiaj muaj txoj kev xav ntau zuj zus tuaj
 , thiaj li paub ib yam mus dhau ib yam , ib qhov mus dhau ib qhov paub ntau zuj zus tuaj thiaj li dhau mus
 ua ib tus neeg txawj ntse tau .
  Ua ntej ib tus tib neeg twg xav txawj ntse nws siv sij hawm tsis yog tsawg los kawm qhov nws xav paub
thiaj li tiav thiaj li txawj, tib neeg thiaj mam pom nws txoj kev txawj ntse . thaum nws ua tau lawm txhua
yam ntawv muaj nqis tag nrho nws zoo yam lub pov haum uas yus tsis tau ras txog tiam sis ho ua tau rau tib
neeg siv, tib neeg kawm thoob teb chaws thaum twb ua tau rau tib neeg siv lawm yuav qee tsis tau tiam sis
muag tau kev txawj ntse yam uas nws ua tau . pivtxwv (Yam li lub tsheb luag twb ua tau lawm yus tsuas
mus yuav los tsavlawm xwb , tsis tas li ntawv kev tsav los tseem yuav tau mus kawm ntawm lawv thiab .)



12. Kev muaj meejmom
Yuav ua cas thiaj yuav muaj meej mom ?
Yog hais tias xav yog ib tug neeg uas muaj meej mom yuav tau rub lub siab kom tau qee qhov li no :
1 xyaum ua ib tus neeg coj kom tus
2 hais lus lo twg lo ntawv
3 txhob hais tshaj tshaj txhob hais dag dag
4 txhob khav theeb xav tag mam hais
5 rub lub siab kom ntev
6 rub txoj kev chim kom los nkag siab
7 rub lub luag hauj lwm kom los yooj yim
8 rub lub txim kom txhob muaj
9 paub tiam nom tswv kwv tij neej tsa
10 paub siab paub qis
11 paub tawm tswv yim
12 paub qhuab qhia tib neeg mus rau txoj kev zoo

12. Yuav ua li cas thiaj ua tau ib tus tib neeg coj kom tus ?

     Xav ua neeg coj kom tus yuav tau nkag siab qee qhov xws li no
*     yuav tsum cheem kom tau yus lub siab uas qhov yus maj maj ntshai tsam luag xub hais ,xub tau , tsam
luag tshaj es ce le tsis nco qab xav tom ntej tom qab
* hnov luag hais xwb txhob rawm coj mus hais qhia rau lwm tus , ntsej hnov muag tsis pom txhob rawm
maj coj mus khav
* hnov luag cav txhob rawm muab coj mus ntseeg
*    muab lus zoo khaws cia nruab siab thawb lus phem pov tseg

                                                       6
* muaj nyiaj ua zoo siv muaj tsheb ua zoo caij muaj noj sib hu muaj haus sib qhia yog tus twg ua tau li
no thiaj yog ib tus neeg coj tus .



14. Yuav ua cas thiaj ua tau ib tus neeg hais lus lo twg lo ntawv?
        *    kev hais lus yog ib qho tseem ceeb tshaj plaws ntawm peb tib neeg , yuav muaj, yuav pluag ,
yuav ciaj , yuav tuag txhua yam nws nyob ntawm peb lo lus , nws nyob ntawm peb tus kheej Yog xav kom
tus kheej hais lus tau lo twg lo ntawv yuav tau pib qee qhov li no .
* yuav tsum xaiv lo lus uas tseem ceeb tshaj coj los hais xwb
* yuav tsum saib raws tus neeg uas yus nrog tham yog hais tias tus neeg ntawv yog ib tus neeg tseem ceeb
yuav tsum mloog txog nws cov ntsiab lus seb hais txog dab tsi muaj tsawg lo lus tseem ceeb nws piav txog
ab tsi muab cov lus zoo ntawv khaws cia yus nruab siab . thaum yus nrog nws tham yus yuav tau ua zoo
xav muab qe lo lus tseem ceeb coj los hais yog yus ua tau li no yus kuj ce ua tau ib tus neeg hais lus lo twg
lo ntawv .
* kev tham lus txhob maj hais yuav tsum tau ua zoo xav me ntsis tso mam li hais yog thaum twg yus hais
tau tej lo yuam kev lawm yuav ua rau lwm tus tsis nkag siab thiab tsis ntseeg yus .

15. yuav ua li cas thiaj ua tau ib tus neeg txhob hais tshaj tshaj thiab dag dag ?

* peb ua neeg nyob rau lub ntiaj teb no yeej tsis muaj ib tus neeg twg yuav zoo tag tag yuav phem tag tag
los sis tsis txawj dag hu ua tus tib neeg lawm ces yeej txawj dag kev dag muab faib ua ob yam dag xws li :1
dag kom lom zem ,2 dag noj dag haus , kev hais lus los yeej muaj ciam xws li : ( hais lus zoo tib neeg nyiam
, hais lus pheem tib neeg ntxub ) qee qhov yuav tau paub xws li no :
*     yuav tsum xav lo lus uas tseem ceeb tib neeg xav hnov thiab luag ntseeg coj los hais , tsis txhob hais tej
qhov uas yus ua tsis tau tiam sis ho hais tias ua tau , tsis paub tiam sis ho hais tias paub .
* yam twg tsis muaj tseeb tsis txhob coj los hais rau suav daws mloog
* kev hais lus tsis txhob muab ib leej tib neeg twg coj los qhuas tshaj tshaj los sis muab lwm tus coj los
thuam sab sab rau suav daws hnov .
* tsis txhob nyiam muab lwm tus teeb meem coj los pias es luag tsheej tsaug
* tsis txhob muab tus kheej saib hlob .
* kev tso dag tso luag chim hais dag ua si mam li hais , lub sij hawm thaum hais tiag yuav tsum tau hais
tiag vim muaj dag thiaj muaj luag , muaj hais thiaj muaj tseeb
* tsis txhob muab lo lus dag coj los hais kom ntau tshaj qhov muaj tseeb uas yus yuav ua mus tom ntej
* txhob vam noj luag tug txhob tos noj luag li , xav muaj ces rau siab khwv xav tau rau siab kawm
* yog yus dag lwm tus ces zoo ib yam yus dag yus tus kheej
* txhob muab nyiaj txhiag los saib hlob txhob muab kev dag los ntxias tib neeg

16. txhob khav theeb xav tag mam hais

  peb ua neeg nyob yus noog tsis tau yus tus kheej yus ras tsis tau lwm tus lub siab yus pom tau qhov yus
ua ,yus paub tau qhov yus txawj yog tus twg tsis xav ua neeg khav theeb yuav tau paub qee qhov li no:
* txhob muab xav hais tias yus yog ib tug neeg uas txawj ntse txaus
* kev khav theeb tsis yog kev ua rau yus muaj ntsej muag
* txhua tsav yam tsi yog yus ib leeg txawj xwb
* yam twg yus ua tau yam ntawv luag yeej paub
* kev khav theeb tsis yog ua rau yus muaj hwj chim
* kev khav theeb yog kev ua rau yus poob ntsej muag
 * yus twb loj paub tab lawm ua dab tsi yuav tsum tau xav ua ntej tso thiaj li yuav tsis muaj teeb meem ,
tsis muaj neeg thuam thiab luag yus , yus qhov hauj lwm ntawv thiaj li yuav tiav qhov yus mam xav mam
ua cav tsis yog ib qho dab tsi uas yuav nyuab rau yus tus kheej npaum cas txhua tsav yam nws nyob ntawm
yus txhais tes , yus lo lus , yus lub tswv yim .
*     txua zaus yuav hais lus rau lwm tus yuav tsum tau xav lo lus hais kom luag xav mloog thiab txhob
ntaus nqi lwm yam

                                                       7
*   yuav tsum ras tau lwm tus lub yeeb yam thiab cwj pwm tias tus tib neeg ntawv nyiam coj li cas
*   txhua zaus yuav tsum xav rawv tias yus hais lus rau leej twg

17. Yuav ua li cas thiaj yuav rub tau lub siab kom ntev?

Peb ua neej nyob rau lub ntiaj teb no yeej tsis muaj ib tus tib neeg twg lub siab yuav ntev npaum cas kuj
yuv luv npaum cas . hu ua tus tib neeg nyob rau lub ntiaj teb no lawm ces yeej yuav muaj lub sij hawm
thaum chim siab, sij hawm zoo siab ,qee zaus nplua taws , qee zaus tsis plua taws , qee zaus yus yeej hais
tsis tau yus tus kheej thaum yus muaj ib qhov maj maj lawm ces yeej uv tsis tau , yeej xav kom tau, kom
pom , kom ntsib raws li yus lub siab xav lub siab yeej nyob tsis tswm . tiam sis ua ntej yus yuav pib yam uas
yus maj ntawv yuav tau xav qee qhov li no tso :
    1     yuav tsum ras txog hais tias yog yus maj puas yuav muaj teb meem dab tsi tshwm sim rau yus txoj
  hauv kev qhov yuav tau maj ntawv .
    2     tej xov xwm uas yus tau hnov yog xov xwm zoo los phem yog hais tias xov xwm zoo yuav tsum
  tau ua zoo saib ua zoo mus thiaj yuav tsis muaj kev phom sij rau yus          yog hais tias xyov xwm phem
  muaj mob , muaj tuag los sis teb meem tej yam yuav nyuab yuav tsum tau ua zoo ceev faj tus kheej kom
  zoo tsis txhob ua siab maj dhau vim tsam muaj tej yam tsis zoo tshwm sim rau yus thiab . ua neeg nyob
  thaum yus ua siab kub kub los sis maj maj tuaj lawm feem ntau ua rau tus kheej ntsis nco qab xav tom
  ntej tom qab cele ua dab tsis los tsis yog , hais lus los tsis raug lwm tus lub siab thaum hais lo twg los
  yuam kev yuav ua rau lwm tus saib yus tsis raug nqi . yus yuav tsum nco ntsoov hais tias thaum muaj
  qhov maj maj tuaj lawm yuav tau xav tom ntej tom qab me ntsis tso peb mam li pib thiaj yuav tsis muaj
  kev nyuab siab tom qab
  3 kev rub lub siab ntev nws tsis txawv ib yam li peb rub peb lub siab rhaub tau ib cov dej kub xav haus
    tiam sis tseem kub yuav tau ua siab ntev uv kom dej txias tso . los sis cia dej sov tso mam li haus thiaj
    yuav tsis kub qhov ncauj kev rub lub siab ntev yeej yog ib qho ua rau yus yeej uv tsis tau tiam sis yuav
    tau uv saib raws qhov tseeb thiaj yuav tsis ua rau yus poob ntsej muag , poob nyiaj , poob nom , poob
    meej mom , poob lub neej , thiab lwm lwm yam .
  4        Yuav tsum tau xav qee qhov li no :
    * txhob ntshai tsam tsis tau
    * txhob hais ua ntej xav
    * yuav tsum xav tag mam li hais
    * txhob ntshai tsam luag yeej
    * ceev faj ua ntej yuav pib
    * txhob yuam tus kheej
  5     xyaum rub tus kheej li no
    * paub txuag yus txoj sia
    * paub txuag yus lub ntsej muag
    * paub ras txog lwm tus txoj kev xav
    * paub txuag lwm tus lub ntsej muag
    * paub txog lwm tus lub hwj chim
    * paub siv sij hawm kom muaj nuj nqis
    * yuav tsum paub qhov txhaum thiab tsis txhaum
    * paub qhov uas yog thiab tsis yog




                                                     8
18. rub txoj kev chim kom los nkag siab
       peb txhua leej yug los ua tib neeg nyob yeej muaj txoj kev chim thiab tu siab , kev zoo siab , kev mob
siab rau tus kheej thiab lwm tus .Vim hais tias thaum twg yus muaj txoj kev chim lawm yuav ua rau yus tsis
muaj kev nkag siab , tsis mloog lwm tus hais , thiab yuav tu siab rau tus tib neeg uas ua rau yus chim .
Thaum yus lub siab kub kub li ntawv lawm yuav ua rau yus cheem tsis tau tus kheej ua rau muaj kev sib ceg
sib ntxub, ua plaub ua ntug. Yuav ua rau kev phooj ywg ntawm yus thiab lawv tu mus, kev neej kev tsav tu
ncua . peb ua tib neeg nyob rau lub ntiaj teb no tsis muaj ib tus twg es tsis txawj chim li , hu ua tus neeg
lawm ces yeej txawj chim , txawj tu siab . tiam sis ua ntej yus yuav tu siab rau ib leej tib neeg twg yus yuav
tau ua zoo xav kom zoo thiab thoob thoob tso khuav tu siab mam li tu siab .Txawm li cas los thov kom yus
tus kheej nco ntsoov hais tias tseem luag ua rau yus muaj kev chim npaum cas los yuav tau uv me ntsis tso ,
siv rawm siv lo lus ncha thiab lub zog coj los ua qhov yeej los sis ua qhov loj ntawm tus kheej . Yog yus siv
lus phem haj yam ua kom lwm tus nplua taws , muaj teeb meem loj tuaj . txawm hais tias yus yuav chim
npaum li cas los uv cia rau ntawv ua zoo hais lus , muab txoj kev zoo coj los hais , muab qhov teeb meem
coj los ua zoo piav kom lwm tus nkag siab . yuav tsum tau ua zoo xav tias tej teeb meem no xub tshwm sim
los qhov twg los leej twg yog tus xub pib , leej twg yog tus txhaum leej twg yog tus tsis txhaum .
    Peb ua neeg nyob rau lub ntiaj teb no tej laus ib txwm piav txoj lus tias :
 ( ib riag ob tog tu ) .yog peb ua dab tsi tsis nco xav tom ntej tom qab , tsis ua zoo saib ua zoo hais , ua zoo
xyaum, ua zoo pib thaum yus muaj ces muaj ntau dhau , thaum plam ua rau yus tus kheej tsis tshua hlo dab
tsi , tseem yus cov lus kiag xwb los twb tsis muaj nqis neeg twb tsis xav mloog lawm . yog li ntawv thaum
yus ua ib yam dab tsi yuam kev los sis muaj teeb meem tshwm sim rau yus lawm qhov zoo dua ntais yuav
tau ntsuam xyuas kom paub tseeb tseeb tso tias puas muaj tiag yog muaj qhov yus ua txhaum , yus ua tsis
yog lawm yus yuav tsum tsis txhob siab deb , tsis txhob txaj muag yuav tsum paub thov txim ntawm tus yus
ua txhaum . yus yuav tsum tau muab tus kheej xav mus rau qhov zoo , txhuag yus lub ntsej muag cia , tsuj
fwm yus lub meej mom tsis txhob muab txoj kev pheem los xav ntau tshaj txoj kev zoo ,txhob muab txoj
kev tuag los txiav txim ntawm yus luj neej .vim hais tias kev txhaum muaj pib thiaj li muaj txhaum .
Tsis txawv ib yam li cov dej muab hliv rau lub thoob yog muab hliv ntau dhau lawm yuav ua rau cov dej
hauv lub thoob puv thaum kawg cov dej kuj txeej rau hauv av txawm yuav txhab ntxiv los yeej tsuas puv li
ntawv lawm xwb .
    Peb ua neej nyob ces yeej tsis txawv cov dej muab hliv rau hauv lub thoob yog yus ncauj ntau ces yeej
yuav tau plaub txhua yam teeb meem nyob hauv lub ntiaj teb no tsis yog yus ib leeg thiaj li muaj teeb
meem , thiaj li yog tus txhaum xwb . Peb suav daws yuav tsum tau nkag siab hais tias kev txhaum nyob tsis
muaj tsw , tsis muaj chaw txawb chaw rau . nws tsuas yog txoj kev phom sij ntawm peb leej tib neeg txoj
kev taug xwb . yog hais tias yus muaj txoj kev txhaum yus tsis txhob ntshai , tsis txhob tu siab rau lwm tus ,
tsis txhob tag kev cia siab rau tus kheej , tsis txhob txov lwm tus txoj sia thiab yus txoj sia pov tseg . tsoom
hmov tshua suav daws txhua tsav yam nws tsis tau lig , txhua tsav yam tsis yog dab thawj txawm hais tias
yus twb tau ua txhaum lawm los ua zoo hais muab lo lus zoo coj los hais thiaj li yuav nrog luag nyob tau ua
kev os tsoom hmov tshua .




                                                       9
19. kev muaj thiab pluag nws tsis tom thawj
    peb ua tib neeg nyob rau lub ntiaj teb no yuav muaj thiab yuav pluag tej ntawv nws tsis tom thawj
ntawm tus kheej muaj thiab pluag nws tsis yog yuav zoo mus ib txhis .nws tsuas zoo thaum yus tseem muaj
txoj sia nyob rau lub ntiaj teb no .xav muaj , xav tau xav pom , tseem tias yus ua lub neej poob qab lawm los
, ib hnub tom ntej yus kuj yuav muaj li luag thiab .tej thaum tus muaj kuj dhau ua tus neeg pluag tau
.tseem hnub no yus yuav tu pluas hmov noj lawm los tej zaum tag kis kuj yuav muaj pluas tshais nrog luag
noj ,tag kis tu pluas tshais lawm los ib chim tsaus ntuj kuj yuav muaj pluas hmo nrog luag noj yog tias lub
siab tseem ruaj khov lub zog tseem nyob tswv yim tseem tshuav. Yog tias tsis ua zoo tuav ua zoo fwj nyiaj
txiag uas muaj ntawv cia ces tseem hnub no muaj noj los tej zaum tag kis tshaib plab tu pluas tshais lawm
los kuj tau . vim Nyiaj txiag yog yam nyob tsis tom thawj yog yam nyob tsis ruaj ntseg ntawm tib neeg ,
nyiaj txhiag zoo li tus teev sij tig mus tas li tsis muaj chim nres kev khwv ntawm tib neeg tsis txawv lub
hnab to qab yus hli ntau npaum cas rau saum ncau nab los nws yeej maj mam txeej mus zuj zus hauv qab
nhab yog tus twg lub qab hnab to loj ces nyiaj txhiaj kuj txeej ntau yog tus twg lub qab hnab to me ces kuj
txeej tsawg .tus twg muaj ntau nplua nuj lawm los tsis txhob muab tus kheej saib loj tshaj nyiaj tseem muaj
ntau los yus yeej tseem nyob hauv qab txoj cai tseem yog nyiaj tus hqev . tus txawj ntse leej tub txib.yog
muab qhov tseeb coj los ntsuam xyuas kom zoo zoo pom tau tias kev muaj thiab pluag nws tsis tom thawj.


20. vim li cas thiaj xav muaj nyiaj ?
    vim muaj nyiaj ua dab tsi los tau nws txhawb tau yus lub neeej
*    yog muaj nyiaj nws daws tau kev nyuab siab ntawm tib neeg
*    yog muaj nyiaj nws kuj ua rau yus tsis txom nyem tsis ntshaw noj ntsaw hnav muaj kev kaj siab
*   Yog muaj nyiaj kuj tuaj yeem pab tau yus txoj sia thiab tus txom nyeem

21. yuav ua li cas thiaj li muaj nyiaj ?
           kev khwv kom yus muaj nyiaj nws tsis yooj yim raws li yus lub siab xav , nyiaj txhiag nyob tsis
muaj tsw tiam sis nyob muaj teb chaws muaj tus nom kav . xav muaj xav tau yuav tau rub yus lub siab qee
qhov xws li no :
*     tus kheej yuav tau paub tawm tswv yim ua ntej rau yus tus kheej thiab tsev neeg kom paub tias yus
yuav pib dab tsi rau yav tom ntej
* yus tus kheej thiab tsev neeg yuav tsum muaj kev sib hlub sib nkag siab thiab paub txhuag nyiaj , tsis
siv nyiaj ua dog dig
* txhob ua neeg qia dub , txhob siab me yuav tsum paub cog phooj nrog cov neeg paub khwv noj khwv
haus . tsis yog neeg phem tsis yog laib
* xyaum ua ib tus neeg siab ntev uv tau lub sij hawm thaum nyuab , lub sij hawm thaum muaj teeb meem
. tsis txhob xyaum ua ib tus neeg pom nyiaj ces mug dub , pom kub ces muag daj tsis nco qab xav tom ntej
tom qab
*     yuav tsum ua yam yus muaj peeev xwm ua tau yam yus ua tau nco tsoov hais tias yuav tsum muab
tswv yim mus khwv kom ntau tshaj ob sab tes khwv
* yus yuav tsum tau ntseeg yus tus kheej thiab ntseeg lwm tus qhia
* yuav tsum ua yam yus muaj peev xwm ua tau
* txhob tub nkeeg siv sij hawm kom muaj nuj nqis , tsis txhob tos luag hais thiab qhia nkaus xwb txhua
yam yuav tau nkag siab tus kheej ua ntej tso los sis paub tawm tswv yim qhov yus yuav pib ntawv kom tiav
* paub faib sij hawm ntawm kev khwv kom raug raws li qhov yus xav tseg




                                                     10
22. yog tsis muaj nyiaj tsis muaj tswv yim yuav khwv noj haus li cas ?
     Peb ua neej nyob kev xav yeej tsis sib thooj txawm kwv tij yug tib tug niam tib tug txiv xwb los kev
xav yeej tsis zoo ib yam vim tias nyias muaj nyias siab, nyias muaj nyias txoj kev xav , nyias muaj nyias
txoj kev ntshaw yog thaum zoo li no lawm thiaj li tshwm sim muaj tus nquag ,muaj tus tub nkeeg ,muaj
tus siab luv,muaj tus siab ntev , qee tus muaj , qee tus txom nyeem , qee tus tau ua nom ua tswv , qee tus tau
ua zeej tsoom , muaj tus paub ntawv muaj tus tsis paub ntawv .( yog li no tus tsis muaj nyiaj, tsis muaj tswv
yim , tsis paub khwv noj khwv haus yuav tau paub qee qhov xws li no :

* tsis xhob khuv xim dag zog yog hais tias yus nyob rau teb chaws txom nyeem yuav tsum xav hais tias
nyob rau yus lub teb chaws yam qoob loo dab tsi muaj nqis yuav tsum tau nrog luag cog yam ntawv kom
tau muag . ua ntej tshaj plaws tsis txhob txaj muag , txhob ntshai tsam yus lub zog tag vim cov nyiaj nws
nyob ntawm yus lub zog ,yus txhais tes ,yus lub tswv yim .
*     yog yus nyob rau teb chaws Vam meej yuav tsum txhob txaj muag nrhiav ib yam hauj lwm kom yus
paub yus txawj thiaj li yuav yog txoj ncauj ke qhia yus mus kom muaj nyiaj < yug los ua neeg nyob yuav
tsum tau muaj peev xwm >
* ua siab ntev maj mam xyaum ua ib yam dab tsi kom yus tus kheej txawj thiab paub tsis txhob tag kev
cia siab rau tus kheej .xyaum ntsia kev khw ntawm tus tib neeg uas muaj nyiaj thiab txawj ntse tias nws
khwv li cas , yuav tsum ntsia luag khwv yus mam li maj mam xyau khwv raws luag qab los sis pauv kev
khwv ntawm yus tus kheej thiaj yuav ua tau rau yus muaj tau .

23. rub lub txim kom txhob muaj .
 #    vim li cas thij hais li no ?
  -     vim hais tias peb ua tib neeg nyob ib leej yeej muaj ib lub txim ev rawv ntawm nyias nraub
qaum uas yus tig ntsia tsis pom yog li ntawv thiaj hais tias kev ua neeg nyob peb yuav tau muaj kev sib zam
txim pub rau lwm tus , lwm tus los yuav tau muaj kev zam txim pub rau yus thiab peb suav daws thiaj nyob
tau ua kev. Yog li kuv thiaj xav kom peb paub zam lub txim rau lwm tus , paub rub lub txim kom txhob
muaj kuj tsis tau txhais hais tias yuav pab tau peb txhua yam tiam sis nws yuav daws tau peb lub siab qee
qhov thaum muaj kev nyuab siab los sis ti tes ti taw .
# Thaum tshwm sim teeb meem nrog lwm tus yuav tau daws qee qhov li no :
-     yog hais tias luag yog tus txhaum yuav tsum cia hais raws txoj kev cai ntawm lub teb chaws yus nyob
yuav tsum muab txoj kev ncaj ncees coj los txiav txim .
- yuav tsum muaj pov thawj , muaj tus lees paub txog tej teeb meem tshwm sim nyob rau hnub no los sis
hnub ntawv .
- txhob muab kev ntxub coj los hais , yuav tsum muab cov ntsiab lus tseem ceeb coj los hais , tsis txhob
muab lub dag lub zog los ua qhov txiav txim ntawm tus kheej .
- yog hais tias yus yog tus txhaum ua ntej tshaj plaws yus yua tsum paub lees yus lub txim txhaum
Tsis txhob cav lwm tus . yuav tsum muab txoj kev thov txim nrog lo lus zoo coj los hais thiab txiav txim
-    yuav tsum daws teeb meem thaum tseem me tsis tau loj , teb chaws tsis tau paub daws kom tag
Ua ntej yuav dhau mus rau qhov nyuab .
-    yuav tsum lees paub yus lub txim txhaum ntawv tias yog txim dab tsi vim li cas yus thiaj li txhaum leej
twg yog tus tsim teeb meem ua ntej .


 24. kev tiam nom tswv los sis kwv
     tij neej tsa
     Kev tiam nom tswv los sis kwv tij neej tsa ua ntej tshaj yuav tsum tau nkag siab qee qhov li no
-   yog hais tias hauv yus lub tsev muaj qhua tseem ceeb tuaj so ua ntej yus thiab tsev neeg suav daws yuav
tsum tau hu hais nyob zoo rau cov qhua yam yus txaus siab hlo cia lawv los so hauv yus lub tsev . yuav
tsum rub rooj nqa dej rau qhua haus , yog hais tias khob txhua yuav tsum ce dej rau cov khob kom txhua cov
qhua , yog hais tias khob tsis txhua yuav tsun muab dej hliv rau lub taub dej thiab muab cov khob nqa mus
txawb rau ntawm lub rooj qhia cov qhua hais tias dej haus nyob no nawb yog qhis dej ces muab no haus os .

                                                     11
- dhau li ntawv yus yuav tsum tau tu vaj tsev kom huv si tsis txhob cia tej khuab ncaws me nyuam yaus
poob ntsuag qees ntawm tej , tsis txhob cia khaub hlab poj niam dai ntawm tej vim yuav ua rau luag tsis
paub nyob los sis luag laj ntsia .
-    yuav tsum tu txaj chaw kom du dais muab pam muab tog hauv ncoo , muab vij tsam coj los dai thiab
kho kom hu si qhia lawv hais tias sab no ces pw ntawm no os .
- yuav tsum nrhiav zaub nrhiav mov rau qhua noj
- kev tos qhua kuj tsis yog ib qhov yuav nyuab npaum li cas . yuav tsum tau nkag siab hais tias yog muaj
qhua tuaj hauv yus tsev tsis yog luag lam tau lam los xwb , luag yuav tsum xav hais tias yus yog ib tug neeg
tseem ceeb nyob rau hauv lub zos los sis yog ib yim neeg uas siab loj nyiam kwv tij neej tsa yog li ntawv
luag thiaj li los so hauv yus lub tsev .
-     thaum muaj qhua nyob hauv yus lub tsev yus yuav tsum tau ua siab loj , yus tsev neeg yuav tsum ua
zoo sib hais lus , tsis txhob yws txog kev noj haus hais tias siv tag npaum ub npaum no rau cov qhua tau
hnov .
- yuav tsum tau ua siab loj muaj li cas siv li cas ua zoo nrog qhua tham yam txaus siab hlo .
- yog hais tias lawv yog nom tswv thaum lawv yuav rov qab yog yus nyiaj yuav tsum tau ua ibpluag mov
noj ua kev zoo siab rau lawv .

25. kev mus ua qhua
 Tsoom hmov tshua suav daws kev mus ua qhua yog ib qhov uas peb yuav tau ce faj thiab coj           kom zoo ,
 yog peb muab xav rau qhov txaj muag kuj ua rau yus tus kheej tsis paub nyob , yog muab xav rau yav tom
 ntej kuj yog qhov yuav pib mus thiab .       vim kev ua qhua yus yuav tau tawm ntawm yus lub qhov rooj
 mus rau luag lub nroog , luag lub zos , luag lub tsev los sis luag lub teb chaws . yog li ntawv yus tus kheej
 yuav tau xyaum thiab tau paub qee qhov uas yua tau ce faj thiab xav ua ntej yuav mus xws li : ua ntej
 yuav sawv kev mus ua qhua yus yuav tsum tau paub qee qhov hais tias yus yuav mus dab tsi ? puas muaj
 neeg tseem ceeb ? , puas yuav muaj neeg coob , puas muaj nom tswv tuaj coob ? puas muaj tus caw yus
 mus koom , tus caw yus ho yog leej twg nws puas tos txais yus .los sis yus mus ua lag luam puas yuav
 xoos muaj teeb meem ? thaj chaw ntawv puas nyob deb yuav siv sij hawm ntev npaum li cas thiaj mam li
 txog ? , yog mus yuav tau npaj dab tsi nqa mus ?
 Kev ua qhua yuav tau saib raws lub sij hawm uas yus yuav mus ntawv :
 Yog hais tias luag caw yus mus koom ib lub koos haum nrog luag uas muaj qhua coob coob tuaj koom
 yus yuav tau hnav khuab ncaws kom zoo tu plaub hau kom du dais , rau khau kom tsim nyog . thaum mus
 txog lawm yuav tsum tau hais nyob zoo rau tsoom phooj yog suav daws yam txaus siab hlo , tsis txhob ua
 lub yeeb yam txaj muag los sis ho tsis paub txaj muag
        Qhov yuav tau ce faj tshaj plaws yog kev hais lus , tsis txhob haus dej haus cawv kom ntau dhau es
 ce le ua rau yus tsis hnov qab , puas cwj pwm , lam tau lam tham ua dog ua dig , ua rau luag saib tsis
 tseem ceeb tsis tas li ntawv pom tej me nyuam txhais hluas nkauj tsis txhob mus zaum tham yam li tsis
 paub txaj muag qhov no luag yuav txhais tau hais tias tsis yog yus tuaj koom os tsuas tuaj tham hluas
 nkauj ua si xwb .kev mus ua qhua koom noj koom haus yus yuav tau coj kom zoo vim muaj neeg coob
 muaj tej tus yus tsis tau paub dua tej tus nws kuj yog neeg loj , ua nom ua tswv yog li yus yuav tau ua ib
 tus neeg coj kom tus txhob muab tus kheej saib siab ntau dhau los sis saib yus qis dhau lawm thiab .
        Yog yus mus saib kwv tij neej tsa , nkauj muam nraug nus , tej txheeb ze cov uas tseem ceeb yus
 tus hkeej tsis txhob txhob nyiam tham hluas nkauj , nyiam ua sis es tsis nyob hauv tsev li yog yus coj li
 ntawv yuav ua rau cov neeg txheeb ze lawv yuav nkag siab yuanm kev tias tsis yog yus mus siab lawv
 yus tsuas mus tham hluas nkauj xwb . luag yuav xav hais tias tuaj saib peb tau npaum no hnub cav tsis
 pom nyob ib hnub hauv tsev luag yuav saib yus tsis muaj nuj nqis los sis tsis tseem ceeb .
           Yus tus kheej yuav tsum nco ntsoov hais tias : yog nkauj muam nraug hnus tsis tau sib ntsib ntev
 lawm yog yus muaj nyiaj yuav tsum yuav ib tug tsiaj coj los ua ib pluag mov rau kwv tij neej tsa tuaj noj
 ib pluag ua ke sib tham ib hnub yuav zoo dua muab tej nyiaj ntawv coj mus pub hluas nkauj ua dog ua dig
 . kev mus saib kwv tij nej tsa yuav tsum mus saib tiag tiag , yuav tsum sib tham txog kev noj haus , kev
 dab qhuas , kev sib tsim kho lub neej kom muaj noj muaj haus rau lub neej yav pem suab sib pab tawm
 tswv yim qhuab qhia kom lub neej yav tom ntej suav daws tau zoo li no kwv tij neej tsa thiaj li yuav saib
 yus muaj nuj nqis thiab li yuav muaj kev cia siab rau yav tom ntej


                                                     12
26. Kev mus ua lag luam
           Kev mus ua lag luam yog ib qhov uas tseem ceeb yus tus kheej yuav tau ceev faj yus yuav tsum
 tau nco ntsoov rau hauv siab tias yuav pib qhov twg ua ntej , yuav coj li cas thiaj yuav tau lag luam thiaj
 yuav tsis poob peev , thiaj li yuav tsis raug txhom raug nplua . kev ua qhua tsis yog ib yam yuav nyuab
 npaum li cas rau peb tiam sis kuj tsis yooj yim npaum li qhov xav
         Tej laus ib txwm piv txoj lus tias : ( nyob luag ntuj yuav tsum yoog luag txuj ) yus yuav coj raws
 yus siab xwb tsis tau kev mus ua lag luam yus yuav tau nkag siab hais tias : yam lag luam yus ua ntawv
 puas txhaum kev cai , puas muaj nqis , nws tseem ceeb dab tsi ? yuav coj los muag rau qhov twg ? yuav
 siv sij hawm ntev npaum li cas thiaj mam li tau ?
          Thaum yus twb paub li no tag lawm yus yuav tsum tau nkag siab hais tias yuav ua li cas thiaj yuav
 tau yam khoom ntawv ? yuav ua cas luag thiaj li yuav muag rau yus . qhov zoo dua mas yus tsis txhob ua
 ib tug neeg txaj txaj muag , tsis txhob khuv xim nyiaj txiag , tsis txhob khav theeb . vim li cas thiaj hais
 li no ?
          Yog hais tias yus txaj muag yuav tsis tau chaw so , yuav tsis paub tus tib neeg uas muag yam
 khoom ntawv . yog yus ua ib tug neeg khuv xim nyiaj ntau dhau yuav ua rau cov neeg nyob rau hauv lub
 tsev yus so ntawv luag tsis xav lees paub yus tsis tas lintawv yuav ua rau yus tsis swm lawv ,kuj tsis txhais
 hais yuav muab nyiaj pub rau tib neeg tiam sis yus yuav tsum tau yuav zaub yuav mov coj los ua noj hauv
 luag lub tsev , tsim kev ywg kev sib txheeb nrog lawv kom yus rhiab lawv sib swm . yog luag ntseeg
 yus siab lwm zaus luag thiaj yuav hu thiab caw yus mus hauv luag tsev yus thiaj yuav paub kev lag luam
 thiab swm tub lag luam coob . Txhob ua neeg khav theeb : vim yus mus ua qhua yus yuav tau tawm
 hauv yus lub zos yus lub tsev , yus lub zos lawm txhhua yam ntawm yus yuav tau pauv tsis hais hnav
 hkuab ncaws , yus tus cwj pwm yus lub xeeb ceem kev hais lus .kev tu tus kheej kev siv nyiaj siv txiaj
 los yus yuav tau pauv hu si .vim thaum yus mus txog rau tom luag tsev , luag zos lawm yuav tsis zoo li
 yus nyob hauv yus lub tsev xav hais li cas los hais , xav noj li cas los noj , xav hnav li cas los hnav , xav
 siv nyiaj li cas los siv . yus yuav tsum tau nkag siab hais tias yog yus hais lus yus cuab ua tus muaj nyiaj
 hais tias niam muaj npaum ub npaum no , vaj tsev zoo npaum ub npaum no tej mo tsis yog qhov ua rau
 yus muaj ntsej muag nws tsuas yog tab tom ua kom neeg thuam yus .yog yam yus tab tom muab yus lub
 qe tev rau lwm tus luag xwb .

27.   muaj siab ces tau tiag qeeb sij hawm ces plag
        Peb ua tib neeg nyob rau hauv lub ntiaj teb no txhua tsav yam nws tsuas muaj ib vuag
 Dhau mus ntawm peb xwb lub sij hawm zoo tsuas muaj luv kawg li lub sij hawm tsis tos yus yog li yus
 yuav tau pauv tus kheej kom ncav lub sij hawm uas zoo ntawv yog yus tsis ncav lub sij hawm ntawv yus
 yuav laj tos txog rau lwm zaus .
 Tej laus ib txwm piv txoj lus hais tias ( poob ntoo tsuas mob ib chim plam kev kawm ces tag ib sim ) kev
 ua neeg nyob rau hauv lub ntiaj teb no taws tsau tsis pom tom ntej hais tias yus lub neej yuav xaus li cas .
 yam dab tsis yus xav tau tsis txhob cia nws dhau ntawm yus mus tiam sis yam ntawv yus kuj yuav tsis tau
 yooj yim yuav tau rau siab ntso khwv , rau siab ntso kawm , rau siab ntso pib yus thiaj li yuav tau yam
 ntawv los ua yus tug , tsis txhob cia lub sij hawm dhau mus dawb dawb.

28.kev hais lus .
 kev hais lus yog ib qhov uas tseem ceeb tshaj plaws kev hais lus yog kev hais rau lwm tus mloog .xws li :
 hais kom lwm tus ntseeg hais kom lwm tus nkag siab ntawm yus mus rau lawv kom muaj kev sib tau taub
 . suav txij puag thaum ( poj ua cia yawm ua tseg ) coj los hais los sib qhia sib txhawb kom muaj kev sib
 hlub kev tsim kho lub neej los txog rau niaj hnub no . kev hais lus yog xov xwm uas zoo rau tib neeg muaj
 kev xav muaj kev nthuav dav coob tshwm sim muaj tev naus laus yis uas vam meej rau neeg tau hnov tau
 pom mus ib qib zuj zus yuav muaj yuav pluag los yeej los ntawm peb lo lus




                                                     13
29 . hais lus
         Kev hais lus nws muaj 3 nqe xws li :
 1        hais lus kom lwm tus paub thiab nkag siab txog lub ntsiab lus qhov tseeb tiag hais tias yus hais
     txog dab tsi hais cov lus kom tus mloog muaj qhov tau taub, kev hais lus li no yuav tsum siv lo lus
     yooj yim thiab meej meej ,

     2 yuav tsum siv hais lo lus kom muaj chaw pib chaw xaus , yog yuav siv lo lus sib lo lus nyav yuav
     tsum siv raws lub sij hawm hais lus hais tias lo lus ntawv tsim nyog siv lub suab zoo li cas . ua li cas
     neeg thiaj li yuav tau taub thiab paub txog .
     feem ntau yuav yog cov ua xib fwb , tub khau xab nas , tub xov xwm thiab lwm lwm yam , uas yuav
     tau siv hais .
     3         yuav tsum tsim tej qhov kev kom lom zem ua rau tus mloog muaj kev kaj siab nrog rau
     txoj kev mloog qhov nov kuj yuav tsis siv ua ib qhov yeeb yam dab tsis kuj tau . yog hais tias tus twg
     xeeb txawm fab no kuj haj yam yog qhov zoo uas yuav rub tau cov mloog lub siab los mloog vim hais
     tias yog tsis li no yuav ua rau cov mloog suav daws laj zaum thiab tsis muaj kev kaj siab .


 30. Kev cai ntawm tus hais lus
 Tus hais lus zoo yog pib los ntawm tug neeg uas paub ua zoo mloog muab cov lus zoo uas
Kawm tau los ntawv coj los xyaum , coj los pauv tus kheej kom dhau mus ua tau ib tus neeg txawj xav
paub kev cai paub tham , paub hais kev hais lus tsis txhob siv lo lus ua rau lwm tus yuav tsis tau , ua rau
lwm tus laj mloog ua rau lwm tus dhuav, ua rau lwm tus qog , tsis txhob hais los lus mos dhau tsam ho ua
rau tus mloog ib ce xob los sis txaj muag , kuj tsis txhob hais los lus ncha dhau ua rau tus mloog yuav tsis
tau thiab. Qhov twg tsim nyog hais mam hais tsim nyog tham mam li tham , uv txhua zaus yuav hais ntawv
uv lub ib qhov tsis tseem ceeb txhob tham uv lo lus dag tsis txhob muab los piav ,yog ua tau li no thiaj li
yuav ua tau ib tus neeg paub cai.
kev hais lus tsis hais lub sij hawm twg , nyob rau qhov twg , tsis hais nrog leej twg tham tus hais lus yuav
tsum paub kev cai txhuav zaus tas li thiaj yuav ua rau yus cov lus muaj nqis. Tseem ib tus tib neeg twg nws
yuav txawj hais npaum li cas los yog nws tsis paub kev cai yeej ua rau cov mloog meem txom thiab tsis
muab nws saib siab . yog yus tsis paub kev cai ua rau yus poob tsim . kev cai ntawm kev hais lus muaj li no
:
1        xav ua ntej hais xws li: yog hais lawm yuav tau txais txiaj ntsig li cas .
2        tsis tsim nyog hais cem , hais nkawg xaiv rau lwm tus los sis muab lub txim pov rau lwm tus tseem
tias chim xav ceem xwb los yuav tsum tau uv rau hauv siab tso .
3 yuav tsum muab lub ntsiab qhov zoo coj los hais tsis txhob siv lo lus nchav .
4 tsis hais thuam lwm tus .
5 yuav tsum ua ntsej muag luag ntxhi siv lo lus zoo coj los hais .
6 tsis muab tus kheej saib siab hais lus ntsw lwm tus .
tsis txhob hais txiav txim tu nrho tus kheej tsis hais kev sib tham los sis pawg tib neeg coob coob yuav tsum
muab sij hawm rau lwm tus hais thiab .
7 yuav tsum lees mloog kev xav ntawm lwm tus txhob xav hais tias yus tus kheej hais yog nkaus xwb.
  Yuav tsum paub yam xav tau ntawm cov mloog tsis hais kev tham los sis lwm yam .
8 Tsis txhob piav yus lub neej swj tsis yog luag noog txog .
9 Yog lwm tus tab tom hais lus tsis txhob hais lus txiav tshuam yog lawv tsawm hais tsis tau xaus .
10 Yog muab lwm tus cov lus coj los hais yuav tsum tau hais tus ntawv lub npe saib siab tus ntawv tso.
11 Yuav tsum hais raws sij hawm .
12 Tsis txhob hais dag yam tsis muaj tseeb tsis txhob muab coj los piav .




                                                     14
31     kev paub
muab hais qhov tiag tus tib neeg uas tsis muaj kev kawm siab , kev paub tsis ntau tiam sis
muaj peev xwm hais lus muaj lub muaj log hais tau lub ntsiab yog ua rau cov mloog nkag
 Siab thiab ntseeg lawv coj cov lus mus siv hais tom ntej tau txais txiaj ntsig .  yog li ntawv tseem hais
tias yus twb muaj kev txawj ntse lawm los yuav tau nrhiav kev paub ntxiv thiab .kev paub muaj ntau yam
kev paub xws li:
o paub qav num hauj lwm
o paub ntaub ntawv
o paub hais lus
o paub xav
o paub coj qhuab qhia
o paub txaj muag
o paub tu siab
o paub zoo siab
o paub chim
o paub nyiam zoo thiab lwm lwm yam.
   Txhua yam kev paub dhau los ntawv yeej tau kawm thiab xyaum nrog rau sij hawm tshwm sim los thiaj
  ua rau muaj kev paub.

32. kev xav
  tseem hais tias yus muaj kev paub ntau lawm los yeej tseem tsis tau txaus tseem yus muaj kev paub txawj
ntse puv paj hlwb lawm los yog tsis txawj xav tsis , tsis xam pom lwm tus los yeej tsis zoo tus tib neeg uas
txawj xav paub xav ntawv nrhiav nyuab , vim tej zaum tus neeg uas tsis muaj kev kawm siab tiam sis ho
muaj kev txawj xav rau qhov zoo hais dab tsi hais yog muaj lub ntsiab lus zoo . yog li ntawv yus yuav tau
xyaum kom txawj xav nrog rau yus txoj kev txawj ntse . tseem li cas los yeej zoo ua ntej yuav tsum muaj
kev txawj ntse tso yog muaj kev txawj ntse lawm muab kev txawj xav coj los ntxiv kom yus paub txog lub
ntsiab tias yam twg tsim nyog hais , yam twg tsis tsim nyog hais . paub txog qhov tseem ceeb ntawm kev
hais lus . ua ntej yuav hais ib lo lus twg yuav tsum xav ua ntej tso , saib raws sij hawm thaj chaw thiab cov
tib neeg uas yus yuav hais rau .yuav tsum hais cov lus kom raug cov mloog siab , yog tus hais xav yog hais
los yeej raug , yog tus hais xav yuam kev hais los yeej yuam kev . yog li no tsoom suav daws kev hais lus
yuav tsum tau muaj txoj kev xav kom meej txhais tau hais tias : siv yus lub xeeb ceem cov lus kom kom
haum tsoom mloog suav daws siv cov lus kom raug raws cov mloog txoj kev xav tsis txhob pub lwm tus
xav mus rau qhov tsis zoo , kuj tsis txhais hais tias tsis pub tus mloog xav li cia xav thiab tian sis kom lawv
txhob xav ntaus nqi mus rau qhov tsis zoo .

34. Tus tib neeg zoo

   kev ua ib tug tib neeg zoo los sis yuav coj kom tau haum suav daws siab nws tsis yooj yim li siab xav kiag
li , tiam sis nws kuj yuav tsis yog ib yam uas yuav nyuab npaum li cas, tus tib neeg zoo tsis txhais tias yuav
kom zoo nkauj los sis zoo nrog es thiaj hais tau tias tus tib neeg zoo thiab tsis txhais tias tus muaj yog tus
zoo , tus ua laj kam ua nom ua tswv thiaj li yog tus zoo , kuv hais rau suav daws tau paub tias kev ua neeg
zoo nws yog los ntawm peb paub coj noj coj ua paub xav tom ntej tom qab . paub siab paub qis hais lus raug
kev cai tsis tub sab tub nyiag , tsis dag noj dag haus , tsis tham luag poj deev luag sev , tsis vam noj luag tug
, coj zoo tau tus xeeb ceem tib neeg nyiam hais lus tib neeg ntseeg . li no xwb yeej hais tau tias yog ib tus
neeg uas zoo lawm .

o Kev ua neeg nyob rau lub ntiaj teb

   peb yug los tiam no peb suav daws muaj txoj hmoo uas tau yug ua neeg nyob rau lub ntaij teb no, tib neeg
yog tus txawj ntse , yog tus uas muaj tswv yim , tib neeg yog tus kav lub ntiaj teb , yog tus tuav lub ntiaj teb
.tiam sis muaj qe tus xav tias yug los yuam kev nyob rau tiam no uas tsis muaj , tsis zoo li luag lwm tus ,

                                                       15
Tsoom suav daws kev ua neeg nyob rau lub ntiaj teb no peb txhuav leej txhua tus tsuas yog los qiv lub ntiaj
teb no nyob ib ntus tsuj daim av no , vim peb ua neeg nyob muaj yug los yeej Muaj mob , thaum kawg ces
tuag mus rau daim av uas tsim peb los tsuas yog tus tuag ua ntej tus tuag ua qab xwb . yog li ntawv peb suav
daws yug los muaj txoj sia ua neeg lawm yus yuav tsum tau xyaum tsim ua qhov zoo pub rau tus kheej , pub
rau kwv tij neej tsa , pub rau yus daim av uas yus nyob .
  Tsoom suav daws kev ua zoo nyob rau lub ntiaj teb no nws nyuab kawg tiam sis yog yam yuav tau ua ,
kev ua zoo yog lub zog uas yuav txhawb yus mus lawm yav tom ntej kom mus txog rau yus lub hom phiaj
qhov yus kev cia siab .
35. Xaiv txoj hauv kev taug
Kev xaiv ib leej tib neeg twg los ua yus tus hlub nrog yus nyob kom mus tag tiam no nws tsis yooj yim , kev
sib sau los ua lub neej yog ib qhov uas nyuab kawg ,ua ntej ob leeg yuav los sib nkag siab yuav los sib hlub
los nyob ua ke . txhua yam yog yus tsis txaus siab tsis txhob yuam tus kheej , yog tsis txaus siab thiab tsis
nyiam , kev tsis yuam tus kheej yuav zoo dua ib hnub yav tom ntej lwj yus siab mus tsis txawj tag , zoo dua
qi muag ua neej tsaus ntuj nti mus tag tiam no . yus txoj sia tseem tshuav ntev mus lawm yav tom ntej tsis
txhob muab tus kheej tsim txom , tsim kev nyuab siab .
Yog yuav hlub leej twg tiag yuav tsum tau xav kom zoo zoo ua ntej yuav hlub nrog tsam muaj ib hnubua
lub neej nyob nrog kuav muag tsis paub txoj hauv kev yuav taug .
  Ua ntej yuav xaiv ib leej twg yuav tsum tau xav qee qhov li no :
  - vim li cas yus thiaj li xav paub nws ?
  - paub nws pheawj dab tsi ?
  - nws thiab yus hais lus puas sib tau taub ?
  - nws puas yog ib twg neeg qhia siab ?
  - nws tham yus pheawj dab tsi ?
  - siab puas loj siab puas me ?
  - yeeb yam xeeb ceem puas zoo ?
  - yus puas tau nyiam txaus ?
txoj hauv kev uas yus yuav taug mus lawm yav tom ntej yog tias yus vam zoo lub neej yeej zoo
yog coj ncaj txhua leej yeej xav nrog , yog xav ua nom tsis txhob phob moj , txhob tsab loj tias xaus rau yus
. nyiaj txiag pab tau txhua yam tiam sis puag tsis sov , nyiaj txiag so tau yus lub kua muag tiam sis nrog tsis
tau yus nyob mus kom tuag . nyiaj txiag ua tau rau yus pluag tau , nyiaj txiag ua tau rau yus tuag tau . kev
lom zem ua rau yus tsis hnov nkees, kev txhawb lub zog yog ua rau tsis muaj hnub hnov qab .

 -     kev txom nyem los ntawm tsis muaj kev paub ( los sis tsis muaj kev txawj ntse )
 -     tsis mua kev pab los ntawm tus muaj
 -     tub nkeeg khwv noj khwv haus
 -     muaj kev mob nkeeg
 -     tsis paub tawm tswv yim rau tsev neeg .
 -     vam noj luag tug tsis xav khwv
 -     nyiam tub sab
 -     tsis xav pab lwm tus
 -     dag noj dag haus
 -     nyiam tham hluas nkauj
 -     xav tau qhov loj , qhov ntau qhov me tsis xav yuav
 -     nyiam yooj yim tsis xav rho lub zog mus khwv , ua dab tsi los tsis ua kom tiav .
 -     yam yus tab tom xav thiab tab tom ntshai tej ntawv yog yus xav yus .
 -     kev muaj peev xwm tsis yog qhov tsis ntshai nws yog tab tom yuav mus rau qhov ntshai
 -     yog yus tshwm sim muaj txoj sia lawm ces yeej nqa txoj kev tuag los nrog
 -     yog piav txog kev puaas tsuaj ces yus tab tom yuav puas tsuaj , yog muaj kev txhawj xeeb txog txoj
       kev yuav yeej lawv ces tsis muaj hnub tau txais txiaj ntsig .
 #   tej laus piv txoj lus tias : ( tsev nqeeb tsis zoo sim taws _ tsev zeb tsev tsua tsis zoo sim taus )
 -     yog tus kheej tsis muaj peev xwm txaus tsis txhob khav lees paub tias ua tau .
 -     yog tsis tau kawm thiab kov dua tsis txhob mus lees tias txawj .
 -     pom luag ua tsis txhob mus khav tias yooj yim yog tau sim thiaj li paub .
                                                      16
36. ncauj kev tseem tshuav taug .
  muaj ntau leej tau tag kev cia siab tau tag kev vam ,tag kev sib hlub, tag kev muaj yeej ,yuav xav hais tias
lub neej no ntshe tsis muaj ib zaug ntxiv lawm tiam sis qhov tseeb tiag yam yus tau ua yuam kev tau rau
luag dag ,raug luag thuuam ,raug luag saib tsis tau ,raug swb kev sib tw ,raug lwm tus tso tseg ,
tej ntawv yeej yog qhov ua rau yus mob siab thiab chim siab tshaj , tiam sis yog muab tej ntawv coj los xav
tas li , yuav ua rau yus tsis muaj kev taug tsis muaj lub zog pib mus lawm yav tom ntej. tiam sis yog txhob
xav txog tej ntawv xam tias yog kev qhia kom yus rau siab thiab kub siab tshaj ntawv ,rau siab ntso rau yus
txoj hauv kev ua neej sib tw nrog txoj kev mob siab ib hnub yus thiaj yuav yog tus luag khuv xim, lwm tus
yuav tsis yog tus yus khuv xim . nrhiav lwm txoj hauv kev uas zoo thiab tseeb meej dua qhov qub .ua dab
tsis tsis txhob thim kev xav tsis txhob dhuav lub luag hauj lwm , tsis txhob chim rau tus kheej tsis txhob
muab lub luag hauj lwm pov rau lwm tus tib leeg ris , ua zoo pib ua zoo xav ua ntej yuav taug dua lwm txoj
kev khwv tshiab .yuav pib dua lwm tus tib neeg tshiab .
 yuav tsum xav hais tias tus ntsaum nws me npaum li ntawv nws twb paub kev taug paub khwv tau yug nws
lub plab , yus twb yog neeg paub hais lus ua cas ho yuav yug tus kheej tsis tau . vim rau qhov tib neeg txawj
tib .txawj dhuav ,txawj nkes , tiam sis ntsaum tsis txawj tib tsis txawj dhuav ua dab tsi rau siab ntso tsuav
yog tias tus kheej mus txog xwb .
Yog tias peb khwv li ntsaum peb coj li neeg peb yuav mus txog lub hom phiaj .
37. Uv tag uv thiab uv mus tag sim neej .

Kev ua neeg nyob rau hauv lub qab ntuj no ,yug los ua neeg muaj txoj sia lawm ces yuav tau ua siab ntev uv
txhua tsav yam uas nyob rau ntawm tib neeg lub neej . tus tib neeg twg uv tau txhais tau tias tus ntawv tsis
thov swb , tus uv tsis tau txhais tau tias tus ntawv thov swb , kev ua neeg nyob rau hauv lub qab ntuj no tsis
muaj leej twg yuav uv tau txhua yam , txhua tsav, tsuas uv tau qhov uas muaj peev xwm uv tau xwb , kev uv
muab faib ua 4 yam uv xws li .
1 uv khwv noj khwv haus
Kev uv khwv noj khwv haus tsis txhais tau tias uv tib yam ntawv nkaus xwb . muaj ntau yam yuav tau ua
siab ntev uv xws li .
- lub sij hawm thaum ua qoob ua loo sab sab los yuav tau uv ua kom tiav thiaj yuav muaj qoob loo xws li
luag .
- kev ua lag luam thaum ua luam poob peev lawm los yuav tau uv ua siab ntev thiab tsis txhob sib ceg tias
tim koj tim kuv xam tias zaum no tsis tau lawm los uv cia lwm zaus mam li ua kom tau ntau tshaj qub .
- kev cog zaub ,cog kab tsib cog txiv hmab txiv ntoo txhiam laj txhiam xwm xav tau noj yuav tsum tau cog
thaum cog tau lawm yuav tau uv dob nroj thaum dob nroj tag lawm yuav tau uv tos kom loj , thaum txi txiv
lawm xav noj lub txiv uas siav yuav tau uv txhob noj thaum ntsuab thiaj yuav tau noj thaum siav . txhua
yam dhau los ntawv yeej yog yuav tau uv tag nrho thiaj li yuav tau noj .
- uv tos me nyuam loj thaum muaj me nyuam rau hauv plab yuav tau uv kom yug thaum yug tau lawm yuav
tau uv kom loj , thaum loj lawm yuav tau uv tos thaum twg nws txawj khwv yus thiaj li yuav tau zog noj tau
los so tiam sis txog txij yus tos me tub me nyuam loj tiav txiv ces yus twb laus heev lawm ,li ntawv los yuav
tau uv .
1      uv kev hais lus
 kev hais lus yog ib qhov tseem ceeb yuav tau uv ntau tshaj txhua tam xws li .
- lub sij hawm thaum yus thiab lwm tus tsis muaj kev sib nkag siab muaj lus sib ceg . yuav tau uv
Yuav tsum tsis txhob nrog luag lwm tus sib cav yuav tsum tshawb nrhiav qhov tseeb coj los hais . tseem
lwm tus ceem los uv cia rau ntawv tso vim yog yus cav yuav muaj lus sib cav vim kev sib cav pab tsis tau
dab tsi.
   - lub sij hawm thaum tus tseem piav yus yuav tau uv mloog kom nkag siab tsis txhob hais tshuam lwm
       tus sij hawm thaum luag tab tom piav .
   - hnov luag hais lwm tus uas tsis yog hais txog yus yus yuav tsum tau uv tsis txhob coj mus piav rau tus
       ub rau tus no mloog .
   - tseem yus twb paub lawm los yuav tsum tau uv cia swj tsis yog luag noog txog .
   - qhov zoo tshaj plaws khaws cia kev npog ntawm tus kheej kom zoo tsis txhob cia rau luag paub uv cia
       rau hauv yus siab txog hnub tuag . thiab lwm lwm yam .

                                                     17
2 uv kev pheem kev qias
    kev phem kev qias yog ib qhov tib neeg tsis xav lees ua thiab tib neeg dhua , tiam sis tseem yuav pheem
       thaib qias los yuav tau uv ua vim nws yog yam yuav tau uv .
  - uv yam tsw tsw lwj
  - uv yam tsw phem
  - uv yam qias neeg
  - uv tsw ntxhiab
  - uv lwm lwm yam uas yuav tau uv .
3 uv mob uv nkeeg .
  kev mob nkeeg leej twg los yeej tsis xav tau leej twglos yeej tsis xav pom , tsis xav hnov vim nws yog ib
  txoj kev tsis zoo rau tib neeg txoj sia , tiam sis muaj qeev yam yog tshwm sim raug leej twg lawm los yuv
  tau uv xws li .
- yog mob tsis xis neej yuav tau uv noj tshuaj tseem yuav iab los yuav tau uv ,
- lwm tus mob tsis xis neej yuav tau uv mus saib ua dej siab dej ntsws rau tus mob kom tus mob mob zoo
tuaj .
- riam raug tes ,raug taw yuav tau uv tos kom zoo thiaj li yuav siv tau mus kev los sis kov tau ub tau no .
- thaum muaj ib tug twg puv 120 xyoo lawm yuav tau uv sib pab coj mmus zais .
- yus cov kwv tij ib leej twg muaj kev tsis zoo nyob tsis xis neej yuav tau sib pab uv txhawb nyiaj coj mus
kho kom zoo .


38. tsim kho tus kheej kom zoo

  kev ua neeg nyob rau lub qab ntuj no taws tsau tsis pom lawm yav tom ntej tias lub neej yuav tig mus zoo
li cas .yog muab xav rau qhov phem ces leej twg los yeej tu siab cia twj ywm cia , tias txawj yug los yeej
yuav txawj tuag yeej dhia tsis dim txoj kev tuag, ua neej nyob tsuas paub thaum nyob qhov muag pom tsis
paub ib pliag ,tsis paub tag kis los sis hnub twg uas yog yus thib ,tsis paub tias puas yuav muaj dua lwm
tiam dua rau yus lawm .yog li ntawv thiaj li xav hais qhia rau tsoom suav daws tias .
  lub sij hawm thaum yus tseem muaj txoj sia nyob tseem tshuav lub zog mus qhov twg los tau ,yus tseem
tshuav lub sij hawm los tsim kho tus kheej kom ua tau ib tug neeg zoo rau niam thiab txiv tseem kwv tij ,
tsoom nom tswv txhua tus kom luag muaj txoj kev hmov tshua yus cia rau lub ntiaj teb no . kev ua neeg
nyob tsis muaj tus twg yuav coj qhia yus mus kom laus kom txog hnub tuag , txhua yam yus yuav tau
xyaum thiab coj tus kheej kom mus rau txoj kev zoo xwb ces twb zoo kawg lawm os . kev ua neeg nyob
yog yus coj zoo ces yeej tau zoo , coj phem ces yeej tau kev phem los tom qab ,tub nkeg ces tsuas ua luag
qhev mus tag lub neej.
Qhov zoo tshaj tus kheej yuav tsum yog tus kheej , tus kheej qhia tus kheej kom yog neeg zoo .tsis txhob
nrhiav kev nyuab los rau tus kheej thiab lwm tus ,yog yus yeej muaj lub siab xav tias tsis thov swb ntawm
txoj kev khwv ib hnub tsis ntev xwb yeej yuav tau raws siab txav tseg .tsis txhob xav tej yam tsis tseem ceeb
thiaj yuav tsis ua rau yus mob hlwb dia taub hauv thiaj yuav tsis muaj txoj kev txom nyem rau tus kheej .
kev tsim kho tus kheej txhais tau hais tias: tsim kho yam uas yus twb ua tau zoo lawm kom zoo tshaj qub ,
tuav tseev teeb meem uas tsis tau muaj tshwm sim kom tsis txhob tshwm sim , tsim kho yam uas yus tau ua
lawm tiam sis tsis tau txais txiaj ntsig ntawv kom zoo thiab kom tsis txhob muaj teeb meem ntxiv lawm .
tus tib neeg uas txawj ntse yuav pom txoj hauv kev taug txhua lub sij hawm thaum muaj teeb meem nyob
rau lub sij hawm ntawv .
Yam lus uas txhua leej tib neeg tsis nyiam xws li :
-     hais lus txiav lwm tus lub sij hawm thaum lwm tus tab tom hais tsis tau xaus .
-     hais lus tsis paub kev cai
-     hais lus ntau dhau ua rau tus mloog rov dhuav cov lus nws hais ntawv .
-     nyiam cav thiab txov nyom lwm tus
-     nyiam noog tsij tsij
-     qhuas lwm tus los sis tus kheej dhau qhov uas muaj tseeb
-     nyiam muab lwm tus qhov tsis zoo coj los piav tas li
-     hais lus tsis saib siab lwm tus
-     nyiam siv lo lus nchav nrov loj
                                                     18
-      nyiam qhuav tias tus kheej ua raug lwm tus tsis raug tas li
-      nyiam saib tus kheej siab hais lus ntsw lwm tus
-      hais lus dag tas li
-      nyiam qhia txog lwm tus tas li uas lwm tus tsis tau tso cai kom yuav hais qhia

    tus tib neeg tug tsawg lus hais txhais tau tias tus neeg ntawv tsawg kev xav .
    muab hais los txhua tus tib neeg uas yug los rau hauv lub qab ntuj no tus cwj pwm nyiam coj li no :
    - tsis nyiam kom lwm tus nyhos los sis hais tsis zoo rau tus kheej
    - xav muaj koob nro npe
    - yuav ua yam dab tsis los yuav tsum yog muaj kev xav tau yam ntawv .
    - txaus siab rau tus kheej ntau tshaj lwm tus
    - nyiam tus neeg ntsej muag luag ntxhi ntau dua cov neeg dub muag
    - txaus siab rau yus lub koob npe
    - xav kom lwm tus mloog tas li lub sij hawm tahum yus tab tom hais los sis piav ntawv
    - tsis xav kom muaj lwm tus nrog yus sib cav .
    Xav kom lwm tus hawm thiab saib raug nqi
    Nyiam li yus hais .
-        nyia, kom lwm tus lees paub lub sij hawm thaum lwm tus ua txhaum .
-        xav kom sib swm ua ntej
-        nyiam xav tseg tias yam twg yog qhov zoo yog kev zoo ntawm yus
-        xav kom tau kev qhuas muaj ntsej muag .

         txhua yam hais tas los no leej twg los yeej muaj xav nyob hauv siab tas li, tsis hais poj niam los txiv
     neej , tus ruam los sis tus ntse , tus muaj los tus pluag nov yog qhov peb txhua leej xav tau .
       tsoom suav daws kev ua neeg zoo .ce xav kom ua zoo tib zaug kom zoo kiag tej zaum yuav yog ib
     qhov nyuab rau suav daws, tiam sis yog muab muab ua zoo xav no kuj yog ib qhov tsis nyuab npaum
     cas thiab , yob tias yus uv tau 3 yam no yus yeej yuav coj zoo tau xws li :
     - thaum muaj lwm tus cem yus tsim nyog tus ntawv twb txhaum lawm tiam sis tseem cav yus ,los yus
     ua txhaum lwm tus cem yus . yus yuav tau uv tsis ca ua zoo hais txhob nrog sib cav vim kev cav pab tsis
     tau dab tsi .
     - thaum lwm tus ua tej yam khib yus siab saib tus taus yus los yus yuav tau uv cia tsis hais tawm ua zoo
     hais mus rau qhov zoo
     - ua yam dab tsis yuav tsum uv ua kom tiav tau txais txiaj ntsig ua tau li no xwb yeej yog ib tus tib neeg
     zoo teb chaws saib raug nqi lawm os tsoom suav daws .

     39. Muaj thiab pluag tsis yog ib qhov tseem ceeb npaum cas rau tus txawj xav ,
    txawj ntse
       - Muaj coob leej coob tus tau tu siab thiab chim siab rau tus kheej tias tus kheej ua neeg txom nyem
    ,yug los rau tsev neeg txom nyem tsis muaj li luag tsis tau zoo noj tau zoo hnav li luag lwm tus, tsis muaj
    tsev zoo nyob tsis muaj tsheb nrog luag caij ,tsis muaj nyiaj nrog luag siv , tsuas tias niaj hnub mus ua teb
    tiv tshav tiv nag muab nraub qaum mus tiv tshav muab xub ntiag mus tiv av khwv npaum cas los tsis cuag
    luag tsis muaj li luag .
         yog muab xav rau fab nyiaj txiag uas yus ntshawv thiab xav tau yog li neej hais thiab neej xav , tiam sis
    yog muab hais rau fab ua neeg muaj txoj sia muaj kev sov siab sov plawv nyob tau kaj siab kuj yog ib
    qhov uas tsis nco qab tu siab rau tus kheej npaum cas thiab .
    vim kev ua neeg nyob rau lub ntiaj teb no yim muaj npaum cas yim muaj kev txom nyem ntxhov siab
    npaum li ntawv , tus tib neeg muaj tsawg kuj muaj txoj kev txom nyem tsawg . tus tsis muaj li kuj tsis
    muaj kev txom nyem dab tsi
      vim rau qhov tus muaj nws muaj yam ub yam no muaj kev txob txhawj xeeb txog yam khoom uas tau
    muaj ntawv tsam luag muab, tsam luag nyiag tsam puas .ntshai tsam tus kheej o tag sim neej tsis tau siv .
    muaj kev txhawj txog xav kom tus kheej tshaj lwm tus , tsuas xav txog txoj kev khwv nyiaj tsis muaj sij
    hawm nyob nrog poj niam me nyuam , tsis muaj sij hawm tau pom niam txiv zej tsoom khwv noj khwv
    haus ,
                                                        19
tus tib neeg uas tsis muaj nyiaj ntau los sis peb hmoob hais tias txom nyem , tsis tsim nyog peb yuav tus
 siab rau peb tus kheej tsis tsim nyog peb yuav tus siab rau niam thiab txiv ,los sis lub teb chaws uas yus
 nyob kiag li . yog muab ua zoo xav rau qhov zoo tus txom nyem muaj kev kaj siab dua tus neeg muaj ,
 vim tus txom nyem tau khwv tsawg tshaj tus neeg muaj ,muaj sij hawm ntau tshaj tus neeg muaj . tsuas
 txom

  nyem nyiaj txiag tiam sis siab ntsws tsis txom nyem npaum tus muaj , yog li tus muaj thiab tus pluag yeej
 muaj kev txom nyem ib yam nkaus .
  tsoom suav daws luag tsis qhuav tus muaj ,tsis thuam tus pluag , luag tsuas qhua tus neeg ncaj ncees siab
 zoo , coj ncaj tsis muab lub luag hauj lwm ntawm tus kheej saib hlob , muab lub luag hauj lwm ntawm pej
 xeem suav daws ua qhov saib lhob ua qhov tseem ceeb ua ntej .

   - Tus muaj yuav zoo siab hais tias tus kheej mas muaj nyiaj nplua nuj ua dab tsis los tau vaj tsev los tau
 zoo nyob, tsheb los muaj caij , nyiaj los muaj siv , tsis tau tiv tshav tiv nag tsis tau khwv li luag lwm tus
 tsis nco ntshaw leej twg lawm . yog muab xav rau txoj kev muaj ces yeej yog li hais , tiam sis muab hais
 los txog rau tib neej lub neej txoj sia thiab kev sib hlub .pom tau tias tus pluag ntshaw xav kom muaj , tus
 muaj hnov qab txog tus pluag .tus pluag ua zoo rau tus muaj vim cia siab tias ib hnub yuav muaj tus muaj
 ntseeg tus kheej hais tias muaj lawm tsis muaj hnub yuav pluag , kev ua neeg nyob yeej hais tsis tau chim
 yuav muaj tsis nco qab ntev ce muaj , tus ib txwm muaj thaum pluag tsis nco qab vaj tsev tsis muaj nyob
 los kuj muaj
 Yog li ntawv tej laus thiaj piv txoj lus tias taws tsau tsis pom tom ntej , muaj lawm los txhob zoo siab
 txom nyem los txhob tu siab .vim kev ua neej nyob tsuas nrog lub ntiaj teb no nyob ib ntus xwb yeej tsis
 yog yuav muaj txoj siab nyob mus kom tag daim av no . tus muaj lawm ua kom txom nyem mas sai kawg
 tiam sis tus txom nyem pem kom muaj mas nyuab kawg .tus neeg muaj nyob tau los vim muaj tus txom
 nyem tus txom nyem nyob tau los vim muaj tus muaj thiab . tsis yog yuav xav tias yus muaj lawm ces tsis
 vam tus txom nyem tsam yus o txom nyem ne ho yuav vam leej twg . tsob nplooj kam lam mas nyob
 ntawm kev yuav tau saib kom raug nqi yuav tsum tau ceev tseeg cia , tsam muaj qe zaus raug tes taw tsis
 muaj tshuaj nyob ze kuj yuav tau muab nplooj kam lam mas coj los qhwv ua ntej yuav txog kws tshuaj .


39. Kev ua neeg nyob yog kev peem
 yam tsis tu ncua

kev ua neeg nyob rau lub qab ntuj no muaj ntau tus xav peem rau txoj kev zoo kom muaj los muaj tsis tau .
yim khwv npaum cas los yim sab paum li ntawv ,khwv npaum cas los tsis muaj . thaum zooli ntawv peb tib
neeg nyiam muab pov rau txoj hmoo. txoj hmoo kuj muaj feem li xav thiab tiam sis rov muab xav zoo dua
ib zaug pom tau tias lub neej no tsis txawv ib yam li yus luam dej kom dhau dej loj loj , nyob sab dej tiv
muaj txhua tsav yam uas tseem ceeb .yog yus tsis sib zog luam dej kom dhau ces yuav luam mus tsis txog ,
yog luam mus txog nrab dej zog tag ces kawg nqos dej thaum kawg kuj yuav tag txoj sia mus nrog dej . yog
tus twg luam dej tseem yuav sab npaum cas los uv luam kom dhau tsuav txog sab tiv . xav tias tsis tuag yeej
txog xwb ,yog luam dhau txoj sia thiaj li yuav tsis tu .
   yuav kom lwm tus pab luam ua yus zeeg rau yus tsis tau , yog lwm tus luam tus luam ntawv thiaj txog
xwb yus mus los yeej tsis txog .      kev peem lub neej tsis txawv ib yam li yus luam dej yuav tsum tau tsa
qhov muag saib rau tom hauv ntej tias txoj ncauj ke yus yuav mus ntawv muaj dab tsi . lub teb lub chaw
khwv noj khwv haus mus li cas yuav tau txhawb tus kheej tiag tiag thiaj yuav dhia dim txoj kev txom nyem
.yog yus yeej txoj kev txom nyeem lub neej muaj , txoj kev tau zoo tseem nyob tos yus , kev tiav muaj tiag
tiam sis yuav tau rho lub dag zog los pauv. tsuas muaj tus neeg siab ntev uv tau .muaj peev xwm ,muaj tswv
yim thiaj li dhia dhau txoj kev txom nyem ntawm kev ua leej tib neeg nyob .




                                                     20
40. txhob ntshaw yam yus tsis tau muaj ,Txhob qhuas rau yam yus muaj

     nyob rau lub neej no muaj tib neeg pua txhiab leej tau cia siab rau yam nws tau muaj ,tau qhuas yam
nws muaj, tias muaj npaum ub npaum no .zoo npaum ub npaum no , txawj npaum ub npaum no ,txoj kev
yus dhuas tus kheej los sis cia siab rau yam yus muaj los sis yam luag hais qhia es ce ntseeg uas tsis noog
paus noog ntsis li ce ntseeg , kev ua neeg nyob tsis muaj yam dab tsis yuav ruaj ntseg mus tag ib txhis .swj
tus dej uas yus ib txwm haus twb txawj yau zuj zus twb txawj nqhuab , tsob vaj khoom uas nas noog ib
txwm noj twb txawj tuag qhuav mus , cov huab cua uas ib txwm txias zias nyob tau laj siab twb txawj dhau
mus ua huab cua sov kub vaum , yus lub cev ib txwm puv ntug ntoob cev yiag txias ,pob ntseg hnov txhua
,qhov muag pom txhua qhov ,plaub hau dub nciab hnub no twb dhau mus ua ib lub cev ntsws tag ,ntsej
muag txoom tag , pob ntseg tsis hnov zoo, qhov muag tsis pom deb plaub hau dawb paug ,yav tag qab roob
hauv roob mus ncig txhua .qab zej hau zos mus thoob tiam sis thaum laus ncig hauv tsev twb tsis txog qab
tsib taug , yus tus kheej kiag twb pauv mus yog li ntawv nyiaj txiag , tsheb vaj tsev ces tsis txhob hais txog
tej ntawv haj yam pauv mus sai tshaj . yam twg yus muaj lawm los khaws cia kom zoo saib kom zoo , muaj
ntau kuj pab tus txom nyem, thiab coj mus hawm thov koob hmoov ntawm tej laus los sis tom tej tsev teev
ntuj kom yus ho muaj txoj hmoo thiab kev kaj siab .vim tib neeg txhua leej khwv vim kom muaj kev kaj
siab nkaus xwb. Yog yus muaj los qia dub ,siab me tsis muaj kev pab tsis muaj kev teev hawm kom muaj
kev zoo kom tus kheej muaj kev kaj siab es tsis tsim nyog ua neeg. vim ua ib zaug neeg pab tsis tau lwm tus
, tsis ua kom tus kheej muaj koob hmoo ntau kom lwm tiam rov lo sua neeg zoo muaj nyiaj txiag muaj koob
nto npe li qub .
    tsoom suav daws yam twg yus ho tsis tau muaj los tsis txhob tu siab thiab tsis txhob chim rau tus kheej
thiab lwm tus . kev ua neeg nyob ces tsis txawv li daim nplooj ntoos uas nyob rau saum tsob ntoo tseem tias
daim nplooj ntoos yuav txawm nyob tau rau tsob ntoo phem phem kab kab lab tsis yiag tsis zoo nkauj li
lwm daim nplooj uas txawm nyob tau rau tsob ntoo tsis kab lab loj siab yiag txias, tiam sis yog txog lub caij
nplooj ntoos zeeg ces tseem tsob ntoo yuav zoo npaum cas los cov nplooj yeej yuav tau laus qhuav tu qia
poob los rau hauv av
ib yam nkaus li cov nplooj ntoo nyob rau tsob ntoo kab kab lab tsis loj tsis siab .tsis tas li ntawv tsob ntoo
yim siab yim raug cua raug nag cua tsob qis .
muaj ib txhia cov muaj nyiaj nyiam tham qhuas ntxhias hais tias
lub neej no tsis muaj hnub thov luag tsuas muaj luag tuaj thov nws nkaus xwb thiab tsuas muaj luag ntshaw
nws nkaus xwb .tiam sis qhov ntawv yog ib qhov uas nus xav yuam kev loj heev lawm , vim rau qhov nws
twb tsis nco xav txog hais tias yam ua rau nws muaj ntawv , cov txom nyeem ua tus txhawb nws kom nws
muaj ,cov txom nyem thiaj saib nws raug nqi , qhov tseeb tiag ntawm nws tus kheej tsis muaj dab tsi txhua
leej tib neeg yeej tsis muaj dab tsi uas yuav yog yus tug yog qhov tseeb li , txhob xav tias yus muaj txaus
lawm ,yus tau zoo txaus lawm ces tsis quav ntsej cov tom qab txom nyem ,suav daws yuav tsum tau taub
thiab kag siab hais tias muaj qe tsob ntoo loj siab zoo nkauj tiam sis tsob ntoo ntawv tsawm muaj cov hmab
cab ua kaj niab muaj ib cov ntoo tsis zoo nkauj ua ua pos rig tsob ntoo ,yog tsob ntoo twg muaj li hais los no
tseem ntuj yuav los nag huab cua yuav loj los nws yeej tseem tsis vau vim muaj cov hmab thiab cov ntoo me
nyob ib puag ncig ntawv rub tseg cia .tsis tas li ntawv nej tus kheej kiag mus txiav tsob tawv muaj hmab
muaj ntoo rig li ntawv thaum ua ntej yus yuav mus txiav tau tsob ntoo ntawv los yeej yuav tau txiav tej
hmab ntoo me ib thaj tsam ntawv kom tag chaw dav thiab do mas thiaj mam li ntov los sis txiav tau tsob
ntawv ,tej thaum txiav tu lawm tiam sis muaj hnab ntau dhau lawm ua rau rub tsis tau .
neeg los ib yam tsis txawv li tej xyoob ntoo .thaum muaj lawm los ua zoo coj ua zoo hais ,ua zoo sib txhawb
sib qhia ,hlub tus luag hlub yus ,txaus siab txhawb rau yam yus muaj , nco ntsoov hais tias thaum koj tseem
muaj txoj sia nyob noj tau hais tau tej zaum tsis vam lwm tus pab tiam sis yuav tsum tau nco txog thaum yus
laus puv 120 xyoo tej tub ki yuav tau thov luag tuaj tshuab qeej ntaus nruas ,tuaj zov hmo ,tuaj kwv mus
faus . tej no yuav tau xav txog vim tej nyiaj thaum yog tuag mus yuav nrog mus tsis tau .txhua yam yus
muaj ntawv tsuas yog yam yus xav tau xwb tsis yog qhov tseeb mus sib sim tsuas yog yam ua rau yus zoo
siab mus sib ntus thaum yus muaj txoj sia nyob xwb . Cov neeg ruam muaj nyiaj mas quas tias tus kheej
muaj npaum ub npaum no .thuam tus txom nyem li ub li no hais tias tus kheej mas zoo npaum ub npaum no
.
Pom tej tsev txom nyem twb tsis xav nkag mus hauv tsev .pw neeg txom nyem tej txaj chaw los hais Tias
lub lub tsis paub pw.
                                                     21
Tiam sis cov neeg txawj ntse tsis ruam,cov txawj xav lawv muaj nyiaj lawv hais tias nyiaj txiag tsuas yog
yam uas peb tig neeg muab ntseeg thiab saib muaj nqis, es peb tib neeg txhua leej thiaj li khwv los ua nyiaj
qhev. Peb hmoob hais tias ua dag ua zog pob zog ,khwv ua liaj ua teb cog qoob cog loo es thiaj li muaj
txhua yam no yog peb ua nyiaj qhe nkaus xwb .tib neeg sib ntaus sib tua los vim xav tau nyiaj ,tub sab tub
nyiag los vim nyiaj , kwv tij neej tsav sib ntxub sib duav los vim sib qiv nyiaj .
  Yog muab xav tias nyob rau lub ntiaj teb no tsis muab nyiaj saib muaj nqis, neeg txhua leej tib neeg muaj
nqis ib yam nkaus tseem ceeb ib yam nkaus.
  Piv txwv tau hais tias ib leej neeg twg qhov muag tsis pom kev tseem tib neeg yuav hais txog nyiaj npaum
ub naum no los tus neeg ntawv tsis pom nws tsis ntshaw tiam sis yam nws ntshaw tshaj nplaws yog xav kom
qhov muag pom kev.
 Yog li cov txawj ntse lawv muab nyiaj ua qhov tsim teb khov chaw muab ua qhov tseem ceeb ntawm lub
teb chaws xwb tsis yog muab coj mus qhuas rau teb rau chaw .qhov lawv xav tau ntawm cov txawj ntse
txawj xav luag tsuas xav tsim tej yam uas kom txhua leej tib neeg nyob qab ntuj no tau siv kom yooj yim
rau tus kheej kom tsim nyoog rau tus kheej thiab suav daws ,thaum lawv tsis muaj txoj sia lawm los kom
lawv lub npe thiab txoj kev zoo lawv tau tsim ntawv nyob nrog tsoom neeg thoob qab ntuj no mus tsis txawj
muaj hnub hnov qab .


41. Xav zoo rau qhov yog

  Kev xav ntawm tib neeg tsis sib thooj tsis sib xws
Ib leeg xav mus ib yam ib leeg xav mu sib qhov ,yog li no lub ntiaj teb no thiaj li muaj cov , xav noj tsis xav
khwv , muaj cov xav kom muaj khwv thiaj muaj noj , muaj cov xav nyob tsis xav ua tiam sis xav noj qab
tshaj cov tau ua . muaj cov xav ua nom ua tswv , muaj cov xav muaj nyiaj nplua nuj , xav txawj ntse , xav
muaj koob nrov npe . Kev xav leej tib neeg tsis sib thooj, tseem li cas los puam chawj tib neeg txoj kev xav
lawm yeej tsis txwv tsis txiav
Tiam sis yog xav yog tus neeg zoo mas yuav tau xav rau txoj kev yog thiab txoj kev ncaj ncees,
Lub neej thiaj li yuav tsis khuv xim ib hnub lawm yav tom ntej. Kev xav rau qhov yog yog kev ua txog
txhua yam ntawm yus tus kheej kom tag tag
Xav txij li saum yus cov ntsis plaub hau los ti ntkaus rau ntsis ntiv tes ntiv taw . ua zoo zaum nqus pa tso pa
kom sib sib haum kom tus kheej paub tias nqus pa nkag nqus pa tawm , xav ib qhov zuj zus ntawm yus lub
cev txhua yam ntawm yus tus kheej tias txhua yam ntawm yus tus kheej ntawv muaj nqis npaum li cas rau
yus thiab ho tsis zoo li cas rau yus , Xav txog txhua yam tsav uas yus tau ua zoo thiab yam uas yus tau ua
phem , xav txog tej txiaj ntsig uas yus tau ua pub lwm tus lwm tus tau ua pub rau yus ,xws li yus niam thiab
yus txiv , kwv tij neej tsa uas yus tau paub .
   Xav txog yav tag dhau los ho mus xav rau yav tom ntej yus yuav pib ua mus xav yuav tau pib tho txoj
hauv kev mus ,ua ntej tshaj plaws yuav tau xav txog kev zoo thiab kev yuav phom sij ua ntej tso uas yuav
tau pib nis tes ua mus .
42. Ua neej txog ntu txom nyem
   Kev ua neej nyob rau lub qab ntuj no yeej muaj ntu pluag, ntu muaj , ntu nyuab siab , ntu kaj siab nyob
nrog nraim yus sib txuam pis daws ua ke . ntu txom nyem muab faib ua ob ntu xws li : ntu txom nyem nyiaj
txiag , ntu txom nyem
Siab ntsws . tej zaum nyob rau lub sij hawm no kuj muaj ntau tus kuj tau ntsib kev txom nyem los sis kev
nyuab siab ntsws ua neej nyob tsaus ntuj nti .


43. Ntu txom nyem nyiaj txiag
Lub sij hawm no los sis ntu no tej zaum nyob rau qe tus lub neej kuj muaj kev txom nyem nyiaj siv ,txom
nyem kev noj haus .tsis muaj li luag lwm tus .kev khwv tsis nce tes .yog li no ntu no yus yuav tau ceev faj
txog txoj hauv kev uas yuav taug mus rau yav tom ntej . qhov tseeb tshaj yog kev siv nyiaj ,kev ua luam ,
kev mus los hauv lub vaj lub tsev .
  Ntu no yus poob qab tiam sis tsis txhob poob siab
                                                    22
Yog yus poob qab nyiaj txiag xwb tseem muaj sij hawm thiab muaj hnub yus yuav tau zoo li luag yus tseem
muaj lub hom phiaj thiab tsis tau tag kev cia siab rau tus kheej .rov ua zoo xav txog tus kheej lub neej kom
tseeb meej dua ib zaug tias tim dab tsi yus thiaj li txom nyem. Dab tsi yog qhov pib ua rau yus txom nyem.
Tig kho dua tsim dua hauv kev tshiab pauv dua lub siab tshiab. Nrhiav dua lwm txoj kev lag luam ces yus
lub neej kuj yuav zoo tuaj lawm.
Tiam sis yog yus txom nyem ua neej poob qab ,ua luam poob peev , kev khwv tsis nce tes ua rau yus muaj
kev poob siab tsis xav ua dab tsi tsis xav khwv
,tsis muaj siab mus khwv ua tus neeg tag zog .yog thaum zoo li no lawm yuav ua rau yus lub neej haj yam
poob qab mus ntxiv ,txom nyem mus ntxiv lawm yav tom ntej .yuav ua rau yus tej phooj ywg uas nrog yus
ua luam ua ke los sis ua hauj lwm ua kev tu zuj zus mus ,lawv yuav tsis tuaj yaum yus lawm los sis lawv
yuav tsis coj yus mus nrog lawv ua ke lawm vim yus tsis muaj nyiaj ua peev .thiab tsis qab siab ua kom tsim
nyog kev nqis peev .
   Tsoom suav daws kev taug hauv lub qab ntuj no tsis muaj hnub tws kev swj tsuas yog yus tsis muaj lub
peev xwm taug nws mus kom kawg xwb yog yus taug mus kom kawg yus yeej pom tau tias hauv kev tseem
muaj ntau sav . tsis txawv li yus txiav ntoo ua tsev yus twb pom tus ntoo ntawv yiag kawg yus saib ob peb
lwm rau tom tej los tsis pom lwm tus yuav yiag npaum tus ntawv yus thiaj li txiav tom qab txiav tau . yus
mus rau tom ntej qhov muaj ntoo ntau yus ho tseem pom lwm tus yiag tshaj tus yus txiav ntawv lawm thiab
.kev ua neej nyob tsis txawv li no . yog li ntu no yus txom nyem los ua siab ntev yoog tsis txhob cia kev
txom nyem ti av ces yeej muaj hnub yus tsav tau kev txom nyem sawv muaj.

44. Ua neej txog ntu muaj
  Ntu no ua neej muaj khwv nyiaj khwv txiaj los nce tes .muaj noj muaj haus, noj qab pw sov tsis nco qab
txob txhawj .ntu no yog ntu yus tsis muaj kev nyuab siab ntxhov plawv .tiam sis ntu no yog ntu yus yuav tau
ceev faj kom zoo tshaj ntu yus txom nyem,vim ntus no yog ntu luag tej ob cag ob ncig tom tej tab tom tsav
qhov muag saib yus ua neej thiab yus txoj kev hkwv . yog yus muaj yus tsis paub siv yus cov nyiaj kom tsim
nyog rau lub neej kom raug raws yus lub neej ces .ib ntsais muag kuj yuav rov qab txom nyem vim kev ua
neej nyob kev muaj thiab kev pluag zoo li kob nag los ib vuag yog tham ntuj los nag loj kuj ua rau niam dej
huam loj tuaj yog thaum niam dej huam loj tuaj kuj yuav muaj ntses loj ntses me nce mus nrhiav noj raws
tej me nyuam kwj dheg .tiam sis yog thaum nag tu tau ntau hnub lawm dej los kuj yuav rov lau mus me li
qub .me nyuam ntsev los luj yuav rov mus nyob rau qhov muaj dej loj caum tau nws txoj sia lawm thiab .
lub sij hawm yus muaj ces zoo nkaus dej tab tom huam ntag .yog thaum dej huam lawm ces yus xav nyab
qhov twg los nyab .yus xav ntws mus twg los ntws tau . saib nroj ntsuag tej nyom tsis muaj nqis .
Yuav tsum ua zoo xav hais tias tsam ib pliag ntuj tu nag dej lau ntuj qhua teb nkig ,thaum ntawv ces ho
yuav tos xyoob ntoo nroj tsuag ua tus yug dej cawm yus txij sia kom dim .
  Ua neej txog ntu muaj lawm yuav tsum tau xyaum ua siab loj , ua siab dawb txhob siab nqaim rau yus tej
txheeb ze los sis muam , maum phauj dab laug kwv tij neej tsav suav daws los sis yus lub teb chaws yus tus
nom tus tswv .
 Yus yuav tau ua zoo coj zoo xyaum qhov zoo tseem twb muaj lawm los tsis txhob ua tus khav theeb qhuas
tus kheej tsav tus kheej twv ntxiab. ,yuav tsum tau hawm tej laus tej coj noj coj ua .yuav tau pab txhawb nqa
cov txom nyem .qe lub sij hawm thaum lawv ti tes ti tawv . qhiav yus poj niam me nyuam kom paub ua zoo
coj zoo rau kwv tij neej tsa ,los sis tus qhua sab nrauv .tseem yus twb zoo lawm los kom luag ho saib yus haj
yam zoo dua qub
 Kev zoo tsis yog los ntawn nyiaj txiag ua ntej tiam sis yog los ntawm lub siab ntsws lub plab plaw ua qhov
coj zoo ua ntej. Plam ib pob nyiaj tseem muaj hnub khwv tau tiam sis yog plam ib tus neeg zoo nrhiav
thoob qab ntuj tsis muaj hnub nrhiav tau .

45. Ntseeg tus kheej thiab ntseeg lwm tus
  txhua leej yeej muaj kev ntseeg kev coj noj coj qhia los ntawm tej laus poj koob yawg koob . ib txheej
dhau ib txheej ib tiam dhau ib tiam ua qe zus los txog rau niaj hnub no tej laus ib txwm piv txoj lus tias
mloog niam mloog txiv hais thiaj li txim txiaj mloog tej loj qhia thiaj li tau zoo .
kev ntseeg tib neeg hais ynob rau peej no ntseeg tsis tau li peej thaum ub qhia lawm vim peej no muaj kev
dag noj dag haus zais siab tshaj peej thaum ub lawm , tej thaum tus yus ntseeg tsiab tshaj ntawv haj tseem
                                                     23
yog yus tus yeeb ncuab los kuj muaj tau ,kev ua neeg nyob rau tiam no zoo tshaj plaws ces , ua ntej yuav
ntseeg yuav tsum tau ntsuam xyuas txog nws lub siab thiab nws txoj kev coj yav tag los puas yog ib tug
neeg hais tiag ua tiag hais tau ua tau , nws muab dab tsi los ua pov thawj ntawm kev ntseeg siab ntawv . yog
hais tias yog tus neeg uas yus ib txum tsis tau paub thiab tsis tau ntseeg siab los dua tseem nws yuav hais
muaj lub muaj log los tsis txhob ntseeg ua ntej yuav tsum xav kom ntxawm ntxawm tso los sis muaj ntau tus
ua pov thawj tau mam li khawv ntseeg cia rau ntawv .
   kev ua neeg nyob rau koom txoos tiam no txhua tus tib neeg muab yam khoom uas tib neg ntshaw ntawv
saib loj tshaj txoj kev sib hmov tshua muab saib loj dua niam thiab txiv lawm tseem leej niam yug kiag los
los twb tseem dag tim ntsej tim muag ,kev ntseeg tus kheej thiab lwm tus ntawv muab ua zoo xav los kev
ntseeg tus kheej uas yam yus paub thiab qhov muag pom tau yam no yus yuaav tau ntseeg tus kheej ntau
tshaj lwm tus . txhob ntseeg nyiaj tsam yus mus poob qhov xob txhiaj ,tsis txhob ntseeg kub tsam yus mus
poob rau qhov ntuj dub tsis muaj hnub tawm tau .yuav tsum ua kom tau li qhov yus ua tau thiab hais tau
pom tau paub tau xwb thiaj tsis muaj tus yeej yus mog
tsis txawj tsis ntse tsis txhob nrog luag ua luam tsam yus plag nyiaj thiab tso tag poj niam me nyuam .
lhub tus kheej kom ntau ntau li qhov yus hlub tau ces lub neej yeej kaj siab thiab thiaj li yuav muaj ncauj
kev cia siab mus lawm yav tom ntej .

46. Txhob ua neeg siab muag
  Kev ua neeg nyob rau koom txoos niaj hnub no suav hnub suav txawv mus lawm zuj zus taws tsau tsis
pom tom ntej kev ua neeg nyob ib leeg tsis paub ib leeg siab , koj tsis yuav kuv qhia kuv tsis yuav koj hais
nyias tsuas nros ua raws nyias lub siab nyiam nkaus xwb . lub neej niaj hnub no ib feem tsuas yog dag noj
dag haus , tus paub dag tus tsis paub , tus txawj dag tus tsis txawj .tsis muaj tus twg yuav zoo tag tag yus tus
kheej qe chim yus tseem rov dag yus tus kheej los kuj muaj . yog li no ua ntej yuav ntseeg ib tus tib neeg
twg hais yuav tsum tau paub thiab nkag siab txog lawm tus lub siab thiab lwm tus lub hom phiaj yus thiaj li
yuav ntseeg tau tseem yuav yog tus yus ib txwm ntseeg los nag hmo thiab hnub no nws tsis zoo Ib yam twb
txawv hnub txawv hmo txawv sij hawm, tib neeg lub siab thiab cov lus uas nws hais nag hmo thiab hnub no
tej qhov twb tsis sib thooj .cov Tib neeg uas ua siab muag feem ntau nyiam poob rau txoj kev raug luag
haub ntxias dag tsis hais txiv neej los poj niam .
ua ntej tshaj plaws ntawm yus tus kheej yus yuav tau ua siab loj ua siab ntev ua siab tawv qhawv tsis lam
nyo taub hau rau leej twg yooj yim swj tsis yog luag yuav muab yus tua ,feem ntau peb tib neeg nyiam
ntseeg thiab cia siab rau lo lus muag thiab lo lus mos uas hais tau ntshe yus yuav tau ib feem ntau nyob rau
ntawm txoj kev muaj yeej yog li ntawv thiaj ua rau cov tsis paub poob mus rau kev phom sij
xws li:
   yog siab muag ua dab tsis tsis tshua tiav
   raug tib neeg dag ntxias tau yooj yim
   luag saib tsis taus
   tsis muaj peev xwm txaus uas yuav ua tau tus loj
   tsuas muaj ua luag tus tub txib los sis ua luag qhev
   tsis muaj cuab kav yuav txiav txim siab tau .
   luag lwm tus tsis ntshai thiab lwm lwm yam .
   luag saib tsis raug nqi .
kev ua siab muag ces zoo nkaus yus tab tom qhia yus txoj sia rau luag lwm tus ntag ,yuav tsum muaj peev
xwm kom txaus kaus tsis lam qhia siab rau luag sab nraus los sis hauv tsoom suav daws kom tag vim tus tib
neeg vam sij hawm haub ntxias dag nyob txhua txhia qhov chaws ntsia ntsoov yus thaum twg yuam kev ces
twb vam noj tam sim ntawv ntag . yog li ntawv yus yuav tsum tsis pub kom sij hawm dhau mus rau luag lit
sis cia yus lub siab rau luag pom kom tseeb tsuas cia pom txoj kev zoo xwb tsis txhob cia pom lub hwj huaj
.




                                                      24
47. Mloog qhov tiag khiav qhov cuav

   Txij li thaum pob ntseg tau hnov qhov muag tau pom qhov ntswg tau hnia txhiab thaum me los txog
thaum loj qhov twg yog qhov tiag ,qhov nov yeej paub zoo tiam sis qhov uas paub tsis zoo thiab ntseeg tsis
tau yog lo lus hais tawm ntawm lub qhov ncauj uas lwm tus hais rau yus mloog thiab yus hais rau lwm tus
hnov .yog peb muab ua zoo xav ua zoo coj los ntsuam xyuas peb yuav pom tau tias tus neeg ntawv los lus
muaj pis tsawg feem pua uas yuav ntseeg tau thiab pis tsawg feem uas ntseeg tsis tau qhov ntseeg tau txhais
tau tias nws hais muaj tiag qhov ntseeg tsis tau txhais tau tias nws hais tsis muaj tseeb .Yog tus twg hais tsis
muaj tseeb tseem koj nyob mloog los tsis muaj nqis dab tsis nws pab tsis tau koj yim mloog yim nkeess ,yim
mloog yim nplua taws ntaus nqi tau nws lub siab tias : nws hais dag kom nws zoo tshaj cov cov thiaj ntseeg
, nws hais vim qhuas txog tus kheej tias tus kheej paub ntau tshaj lwm tus ,tus neeg tham lus dag hais thauj
suab xwb yeej nkag siab tau tias nws lub siab xav li cas . thaum paub li ntawv lawm tseem yus mloog los
pab tsis tau yus dab tsi . tus tib neeg hais qhov tseeb tiag feem ntau tus tib neeg ntawv tsis tshua cuab loj
hais lus tau muaj paus muaj ntsis .hais tsis tshaj lwm tus muab lwm tus ua qauv ,muab tus kheej thiab tseem
mloog ua tus kawm nyiam muab kev taug hauv lub neej qhov tseeb coj los hais tsis yog hais txog nws tus
kheej qhov zoo xwb .
    Kev ntaus nqi qhov tseeb thiab qhov cuav yuav tsum yog ib tus neeg siab coj tus paub ras txog kev
phom sij lawm yav tom ntej ,paub txog tus neeg hais ntawv lub keeb kwm zoo yog tsis li ntawv feem pua
yuav raug luag dag muaj ntau txoj hauv kev uas luag yuav ntxias tau yus lub siab kom ntseeg luag tau ib
hnub . lo lus txhais hais tias :
     “vim mus kev ncha noog thiaj li ya – vim ua pa tsw ntxhiab tsiaj thiaj sawv khiav ntawm chaw “ .
     Me nyuam nyuj tsis nqov maum nyuj yeej tsis paub tias tus me nyuam nyob qhov twg – yog kauv tsis
    tawm yos nrhiav noj tsov yeej tsis tom .

 Tus neeg vam zoo yog tus zam txim pub tau rau lwm tus. tus neeg tsis vam zoo yog tus tos ntsoov lub sij
hawm lwm tus yuam kev tsis nco ceev faj thiab qaug zog nws yuav nqis tes tsim sij hawm ntawv ntag .
    Yog xav kom yeeb ncuab txav tsis ti tsis txhob qhib lus rau yeeb ncuab hnov swj dhau ntawm yus tus
kheej mus lawm tsis muaj tus twg uas yuav ntseeg tau .

48. Ua neeg nyob yog kev peem rau txoj hauv kev yam tsis tu ncua

• Kev ua neeg nyob rau lub neej no tsis txawv ib yam li yus luam dej kom dhau ib tug dej loj loj ,yog tias
yus tsis sib zog luam kom dhau yog luam tsis dhau ces yus kawg nqos dej , thaum kawg txoj siab kuj Yuav
tu mus nrog tus dej . Sij hawm luam dej yuav siv yus lub zog Thiab yuav uv tseem yuav sab noaum twg los
yuav tau uv luam kom dhau Yus txoj sia thiaj li yuav muaj ua neeg nyob ntxiv mus lawm yav tom ntej Vim
lwm tus luam dej pub yus tsis tau .
   kev peem lub neej tsis txawv ib yam li yus luam dej yus yuav tau tsa qhov muag mus rau ya tom ntej yam
tsis tu ncua ,yuav tau txhawb tus kheej tiag tiag thiaj li yuav dhia dim txoj kev txom nyem . Txoj kev zoo
,txoj kev muaj tseem nyob tos yus yog tias yus yeej txoj kev txom nyem Kev tiav muaj tiag tiam sis yuav
tau rho lub dag zog los pauv .
  nyob rau lub ntiaj teb no tsuas muaj tus neeg uas ua siab ntev uv tau ,muaj peev xwm ua kom yeej kom tau
tus no thiaj li tau txais txiaj ntsig Los ntawm txoj kev yeej ntawm lub neej .




                                                      25
49 y uav tau ua neeg muaj siab muaj ntsws ,muaj peev xwm rhais ruam mus yav tom
ntej yam tsis tu ncua .
      Ua neeg nyob tsis txawv ib yam cov huab uas nyob rau saum ib nta ntuj cov huab ya nyob tsis muaj
chaw txawb chaw tsaws ,tsis muaj chim nres ua neeg nyob los ib yam li cov huab khwv npaum cas los tsis
txawj txaus, peem npaum cas los tsis txawj txog ,yog li ntawv yuav tau sib zog peem ,muaj peev xwm daws
tej teeb meem kom dhau tsis txhob cia lub neej tig rov qab ,ua neeg nyob thiaj li yuav muaj nqis ua neeg
nyob yuav muaj nqis los tsis muaj muaj nqis qhov no nyob ntawm txoj kev ua zoo kev taug ntawm lub neej
mus rau yav tom ntej .
Nyob rau ntawm peb leej tib neeg lub neej ntawv muaj
muaj ntau yam tau raws siab xav,muaj ntau yam tau ua rau chim siab mob siab tsis muaj peev yuav txiav
txim pub tau rau tus kheej ,yog li ntawv yuav ua dab tsi yuav tsum tau xav kom thoob kom txhij txhij thiaj li
yuav tsis muaj kev ntsim siab thiab mob siab ,thiaj tau lub neej kaj siab .
  Lus qhiav ntawm ib tug neeg uas muaj meej mom tau hais tias : tsoom phooj ywg he ! Tsis txhob ua neeg
vwm ntsuav li ko ,thov koj siv sij hawm kom muaj nuj nqis siv koj lub tswv yim kom txaus nkaus es koj
rhais ruam rau txoj kev vam meej .

22 neeg txom nyem muaj vim muaj kev uv tiab quag neeg nplua nuj ua tus loj vim muaj kev paub
• kev paub ua rau tib neeg vam meej .
 ntaub ntawv yog txoj hauv kev paubyogtaunyeem ib
tsab ntawv twg zoo cuag nkaus tau ntsib yawm saub tus siab zoo tau qhia kev paub kev vam meej pub rau
yus lub neej ntaub ntawv zoo yam li cov zaub mov tswv yim yog hais tias nyiam saib ntawv tas li txoj kev
xav yuav nthuav dav tuaj Tiam sis yog tsis xav nyeem ntaub ntawv txawm tias yuav muaj txhiab txhiab
pua pua tsav yam zoo los txoj kev xav tsis muaj ces ntshe yuav tsis muaj hnub nrog luag txeeb tau . Tus tib
neeg uas tsis muaj nyiaj tiam sis yog nyiam kev kawm nyiam saib ntaub ntawv kuj yuav muaj hnub hla dhia
dhau txoj kev txom nyem lub neej thiaj li muaj nyiaj, muaj nuj nqis.tus neeg muaj uas nyiam nyem ntawv
saib ntawv yuav tau zaum lub rooj ruaj khov thiab yog muaj tswv yim txawj ntse thiaj yog tus neeg ntiaj teb
qhuas tias zoo .

  50. Kawm tsis nco xav yuav puas kev zoo
Xav tsis nco kawm yuav phom sij
txoj kev kawm thiab txoj kev xav muaj nuj nqis
rau peb lub neej kawg nkaus muaj tej tug xav tias txoj kev kawm tseem ceeb tshaj txoj kev xav ,qee leej kuj
ho xav tias kev xav tseem ceeb tshaj kev kawm tiam sis qhov tseeb tiag tiag ob qhov no nkawv ua ke ib
ntxaig ,sib nrawg
   vim li cas thiaj hais li no ? Kuj sim xav seb yog tias ib tus neeg twg nws tsuas tias rau siab ntso kawm
ntawv tiam sis tsis rhov tswv yim xav tias yuav saib yuav kawm li cas thiaj tau ntawv ,yuav saib phau twg
rau phau twg yog tsis muaj kev xav kuj tsis txawv ib yam li tus neeg tsis saib thiab xwb puas yog mas ?
Dhau li ntawv tseem tias muaj kev paub nyob hauv hlwb los yog tsis coj los nthuav qhia siv tawm rau lub
neej tiag,txoj kev paub ntawv dhau los ntawv kuj tsis muaj nuj nqis dab tsi .
    swj tsis tas li ntawv yog tias ib tus neeg twg tsuas tias rau siab xav tawm tswv yim tas li tiam sis tsis coj
mus kawm tsim kho ua kom tau nws txoj kev xav tswv yim ntawv kuj yog ib qhov tsis muaj nqis tsis
txawv yam li yus kawv yus qhov rooj rau hauv tsev ,




                                                       26
51. Lub neej yog qhov ua rau yus muaj txoj kev xav tiam sis lub neej uas zoo yog muaj
lub tswv yim ua tus tsim kho kav

    peb ua neeg nyob xaiv yug tsis tau tiam sis xaiv pauv lub neej tau, tus tib neeg uas ua neeg txom nyeem
poob tsim yog tias nws paub siv coj lub neej kuj yuav muaj hnub ua rau lub neej muaj qhov zoo Tuaj ,muaj
kev kaj siab rau lub neej tus tib neeg uas muaj meej mom siab muaj nyiaj txiag muaj koob nto npe yog tsis
paub siv lub neej ,siv txhua yam uas muaj ntawv kom tsim nyog kuj yuav ua rau lub neej tsis muaj kev zoo
thiab kaj siab tau .
Tus tib neeg uas muaj lub siab zoo paub hlub niam txiv zej tsoom xam pom txiaj ntsig ntawm suav daws
ntau tshaj tus kheej muaj lub siab dawb siab dav saib lub ntiaj teb rauu txoj kev zoo ,muaj txoj kev xav
paub ua lub neej nyob ywj siab .tus tib neeg uas saib lub ntiaj teb no tsis zoo nyiam nyob rau tej qhov ti ti
rau tus kheej siv lus nchav ntau tshaj lub neej .

52. xav txawj yuav tsum tau kawm
      yeej paub zoo tias kev cai ,kev coj noj coj haus , kev vam meej nyob hauv lub ntiaj teb noTau zoo twb
vim yog muaj txoj kev kawm ,kev pau txawj ntse qib siab los pab ,hom phiaj ntawm txoj kev kawm ntawm
tus neeg kawm vim kawm kom txawj ntsev thiaj tsim nyog ntawm kev ua neeg nyob kawm kom paub vim
yuav coj txoj kev txawj ntawv coj los tsim kho lub neej thiab lub teb chaws kom zoo thiab vam meej tuaj .
   lub neej tam sim no vam meej sai thiab nws zoo rau cov tib neeg tam sim no peb suav daws yuav tau sib
faib ib leeg ib lub nra los sib pab tsim kho lub neej lub teb chaws kom vam meej zoo ,yuav tsum tsis txhob
cia lub sij hawm lub caij nyoog dhau mus yam tsis muaj nqis ,yuav tsum rau siab khwv kom lub neej no tau
kev kaj siab thiaj tsim nyoog yug los yog tias ib leej twg yuav pib yam dab tsis ces kav tsij xav kom thoob
nqis tes ua tiag tiag tseem tias yuav tsis tau txawj npaum cas los yog pib xyaum lawm yeej yuav muaj hnub
txawj thiab ua tau xwb , yog lawm ua dab tsis yuav tsum ua kom kawg paus kawg ntsis tsis txhob thim rov
qab ua siab ntev uv muaj hnub lub hom phiaj qhov cia siab ntawv yeej yuav muaj tseeb yog tiag .

53. tus neeg uas tsis txawj kub siab rau lub neej yuav nplua nuj tsis tau .

Lub ntuj tshav los vim tsis muaj huab ntis, tus dej tu los vim ntuj tsis los nag, tsob qoob loo tsis zoo los vim
tsis tu, plab quaj tshaib los vim tsis mus khwv. Lub ntiaj teb no tsis muaj ib yam twg yuav ua tsis tau t sis
tus neeg muaj kev txawj muaj kev rau siab rau lub neej tus ntawv tsis txom nyem

54.   kev ua tiag thiab ua dag qhov qhov twg yog qhov zoo rau kev ua neej koom txoos.

tus tib neeg uas ua hauj lwm tiam sis tsis muaj lub siab nyiam lub luag hauj lwm tsuas xav tau nyiaj nkaus
xwb tus neeg ntawv tsis tshua muaj nyiaj thiab tsis muaj kev kaj siab rau lub neej pis tsawg . cov neeg peej
thaum I mas muab txawj kev kawm ua qhov uas ua rau lub neej muaj kev zoo siab kaj siab tsis xav yuav
txeeb leej twg tug leej twg li nws yog qhov uas cov neeg peej tam sim no tsis tshuav paub txog lawm . cov
neeg peej tshiab tam sim no ua hauj lwm vim xav tau nyiaj hais tau yooj yooj yim tias cov neeg tam sim no
muab nyiaj ua qhov kev kaj siab ntawm lub neeej , yim tau nyiaj ntau npaum cas yim ua rau lub neej muaj
kev zoo thiab kaj siab ntau npaum ntawv , yog li ntawv xav tau nyiaj ntau ntau yuav tsum sib koom siab
khwv khwv tau nyiaj ntau npaum cas ces yus yim sab npaum li ntawv tus tib neeg uas khw sab tsis tau so
txom nyem nws yog ib qhov uas pab tus siab kawg ,nws zoo ib yam li tus tib neeg uas tuag ciaj .yog yus ua
hauj lwm tsis muaj kev zoo siab kaj siab zoo nkaus yus lub neej twb mus txog tom ib tog kev lawm .yog li
ntawv ua hauj lwm yuav tau muaj lub siab xav ob sab tes ua kom luag hauj lwm mus tau zoo ua lub neej
thiaj li muaj nqis muaj kev sov siab .




                                                      27
Kev ua neej koom txoos
Kev ua neej koom txoos
Kev ua neej koom txoos
Kev ua neej koom txoos
Kev ua neej koom txoos
Kev ua neej koom txoos
Kev ua neej koom txoos
Kev ua neej koom txoos
Kev ua neej koom txoos
Kev ua neej koom txoos
Kev ua neej koom txoos
Kev ua neej koom txoos
Kev ua neej koom txoos
Kev ua neej koom txoos
Kev ua neej koom txoos

Contenu connexe

Tendances

Only 6 4-3
Only 6 4-3Only 6 4-3
Only 6 4-3nagadiya
 
Amway business plan
Amway business planAmway business plan
Amway business planRishi Batra
 
Amway wealth plan by jhum jhum & smriti
Amway wealth plan by jhum jhum & smritiAmway wealth plan by jhum jhum & smriti
Amway wealth plan by jhum jhum & smritiJhum Jhum Parhi
 
Acronyms QUIZ with Answers
Acronyms QUIZ with AnswersAcronyms QUIZ with Answers
Acronyms QUIZ with Answerslorinchina
 
2130_American Lit Module 2 _F. Scott Fitzgerald
2130_American Lit Module 2 _F. Scott Fitzgerald2130_American Lit Module 2 _F. Scott Fitzgerald
2130_American Lit Module 2 _F. Scott FitzgeraldLisa M. Russell
 
Business Presentation Ny
Business Presentation NyBusiness Presentation Ny
Business Presentation Nyecocents
 
INT-244 Topic 3 Islam.pdf
INT-244 Topic 3 Islam.pdfINT-244 Topic 3 Islam.pdf
INT-244 Topic 3 Islam.pdfS Meyer
 
Guess the Movie, TV Show 1
Guess the Movie, TV Show 1Guess the Movie, TV Show 1
Guess the Movie, TV Show 1Mel Fung
 
INT-244 Topic 1c Christianity
INT-244 Topic 1c ChristianityINT-244 Topic 1c Christianity
INT-244 Topic 1c ChristianityS Meyer
 
INT-244 Topic 5a Buddhism History and Beliefs.pdf
INT-244 Topic 5a Buddhism History and Beliefs.pdfINT-244 Topic 5a Buddhism History and Beliefs.pdf
INT-244 Topic 5a Buddhism History and Beliefs.pdfS Meyer
 
Guess the Person 1
Guess the Person 1Guess the Person 1
Guess the Person 1Mel Fung
 

Tendances (20)

Only 6 4-3
Only 6 4-3Only 6 4-3
Only 6 4-3
 
Amway business plan
Amway business planAmway business plan
Amway business plan
 
Amway wealth plan by jhum jhum & smriti
Amway wealth plan by jhum jhum & smritiAmway wealth plan by jhum jhum & smriti
Amway wealth plan by jhum jhum & smriti
 
A fun filled quiz
A fun filled quizA fun filled quiz
A fun filled quiz
 
Fun Quiz
Fun QuizFun Quiz
Fun Quiz
 
Acronyms QUIZ with Answers
Acronyms QUIZ with AnswersAcronyms QUIZ with Answers
Acronyms QUIZ with Answers
 
2130_American Lit Module 2 _F. Scott Fitzgerald
2130_American Lit Module 2 _F. Scott Fitzgerald2130_American Lit Module 2 _F. Scott Fitzgerald
2130_American Lit Module 2 _F. Scott Fitzgerald
 
Fun quiz
Fun quizFun quiz
Fun quiz
 
Business Presentation Ny
Business Presentation NyBusiness Presentation Ny
Business Presentation Ny
 
INT-244 Topic 3 Islam.pdf
INT-244 Topic 3 Islam.pdfINT-244 Topic 3 Islam.pdf
INT-244 Topic 3 Islam.pdf
 
Self Revolution
Self RevolutionSelf Revolution
Self Revolution
 
Keva Business Plan
Keva Business PlanKeva Business Plan
Keva Business Plan
 
Guess the Movie, TV Show 1
Guess the Movie, TV Show 1Guess the Movie, TV Show 1
Guess the Movie, TV Show 1
 
INT-244 Topic 1c Christianity
INT-244 Topic 1c ChristianityINT-244 Topic 1c Christianity
INT-244 Topic 1c Christianity
 
Amway business plan
Amway business planAmway business plan
Amway business plan
 
Amway stp
Amway stpAmway stp
Amway stp
 
INT-244 Topic 5a Buddhism History and Beliefs.pdf
INT-244 Topic 5a Buddhism History and Beliefs.pdfINT-244 Topic 5a Buddhism History and Beliefs.pdf
INT-244 Topic 5a Buddhism History and Beliefs.pdf
 
Math quiz
Math quizMath quiz
Math quiz
 
Guess the Person 1
Guess the Person 1Guess the Person 1
Guess the Person 1
 
Fun Quiz
 Fun Quiz Fun Quiz
Fun Quiz
 

Similaire à Kev ua neej koom txoos

1 Prentacion Juego
1 Prentacion Juego1 Prentacion Juego
1 Prentacion JuegoManuela
 
Lo que me queda de vida, lo dedicaré a mi aunque me digan egoista
Lo que me queda de vida, lo dedicaré a mi aunque me digan egoistaLo que me queda de vida, lo dedicaré a mi aunque me digan egoista
Lo que me queda de vida, lo dedicaré a mi aunque me digan egoistaAlejandro Sosa
 
Educación trascendente: BUSCANDO EL SENTIDO EN UN MUNDO QUE PARECE HABERLO PE...
Educación trascendente: BUSCANDO EL SENTIDOEN UN MUNDO QUEPARECE HABERLO PE...Educación trascendente: BUSCANDO EL SENTIDOEN UN MUNDO QUEPARECE HABERLO PE...
Educación trascendente: BUSCANDO EL SENTIDO EN UN MUNDO QUE PARECE HABERLO PE...Luis Felipe González del Riego Collomp
 
Presentacion los niños
Presentacion los niñosPresentacion los niños
Presentacion los niños2339025
 
4o-5o-y-6o-primaria-Chrysallis.pdf
4o-5o-y-6o-primaria-Chrysallis.pdf4o-5o-y-6o-primaria-Chrysallis.pdf
4o-5o-y-6o-primaria-Chrysallis.pdfCarlaGonzalez319898
 
Crítica a una de las canciones más hermosas
Crítica a una de las canciones más hermosasCrítica a una de las canciones más hermosas
Crítica a una de las canciones más hermosasKarma Wangchuk Sengue
 
Ju imagine lennon (3º y 4º eso).ppt
Ju imagine lennon (3º y 4º eso).pptJu imagine lennon (3º y 4º eso).ppt
Ju imagine lennon (3º y 4º eso).pptrafaelperezcepsevilla
 
Ju Imagine Lennon
Ju Imagine LennonJu Imagine Lennon
Ju Imagine Lennonmasde30
 
Lennon Imagine
Lennon ImagineLennon Imagine
Lennon Imaginechuletor
 
Lennon "Imagine" (Imagina un mundo en paz)
Lennon "Imagine" (Imagina un mundo en paz)Lennon "Imagine" (Imagina un mundo en paz)
Lennon "Imagine" (Imagina un mundo en paz)rsrosa961
 
"Imagine" de John Lennon (Beatles)
"Imagine" de John Lennon (Beatles)"Imagine" de John Lennon (Beatles)
"Imagine" de John Lennon (Beatles)rsrosa961
 

Similaire à Kev ua neej koom txoos (20)

Mis gustos
Mis gustosMis gustos
Mis gustos
 
Paulo Cohelo
Paulo CoheloPaulo Cohelo
Paulo Cohelo
 
1 Prentacion Juego
1 Prentacion Juego1 Prentacion Juego
1 Prentacion Juego
 
EN BUSQUEDA DE MI IDENTIDAD
EN BUSQUEDA DE MI IDENTIDADEN BUSQUEDA DE MI IDENTIDAD
EN BUSQUEDA DE MI IDENTIDAD
 
Lo que me_queda_de_vida_gch
Lo que me_queda_de_vida_gchLo que me_queda_de_vida_gch
Lo que me_queda_de_vida_gch
 
Lo que me queda de vida, lo dedicaré a mi aunque me digan egoista
Lo que me queda de vida, lo dedicaré a mi aunque me digan egoistaLo que me queda de vida, lo dedicaré a mi aunque me digan egoista
Lo que me queda de vida, lo dedicaré a mi aunque me digan egoista
 
Educación trascendente: BUSCANDO EL SENTIDO EN UN MUNDO QUE PARECE HABERLO PE...
Educación trascendente: BUSCANDO EL SENTIDOEN UN MUNDO QUEPARECE HABERLO PE...Educación trascendente: BUSCANDO EL SENTIDOEN UN MUNDO QUEPARECE HABERLO PE...
Educación trascendente: BUSCANDO EL SENTIDO EN UN MUNDO QUE PARECE HABERLO PE...
 
Presentacion los niños
Presentacion los niñosPresentacion los niños
Presentacion los niños
 
Proyecto de Vida
Proyecto de VidaProyecto de Vida
Proyecto de Vida
 
4o-5o-y-6o-primaria-Chrysallis.pdf
4o-5o-y-6o-primaria-Chrysallis.pdf4o-5o-y-6o-primaria-Chrysallis.pdf
4o-5o-y-6o-primaria-Chrysallis.pdf
 
Crítica a una de las canciones más hermosas
Crítica a una de las canciones más hermosasCrítica a una de las canciones más hermosas
Crítica a una de las canciones más hermosas
 
Imagine Lennon
Imagine LennonImagine Lennon
Imagine Lennon
 
Ju imagine lennon (3º y 4º eso).ppt
Ju imagine lennon (3º y 4º eso).pptJu imagine lennon (3º y 4º eso).ppt
Ju imagine lennon (3º y 4º eso).ppt
 
Imagine Lennon
Imagine   LennonImagine   Lennon
Imagine Lennon
 
Ju Imagine Lennon
Ju Imagine LennonJu Imagine Lennon
Ju Imagine Lennon
 
Proyecto de vid1
Proyecto de vid1Proyecto de vid1
Proyecto de vid1
 
Lennon Imagine
Lennon ImagineLennon Imagine
Lennon Imagine
 
Lennon "Imagine" (Imagina un mundo en paz)
Lennon "Imagine" (Imagina un mundo en paz)Lennon "Imagine" (Imagina un mundo en paz)
Lennon "Imagine" (Imagina un mundo en paz)
 
"Imagine" de John Lennon (Beatles)
"Imagine" de John Lennon (Beatles)"Imagine" de John Lennon (Beatles)
"Imagine" de John Lennon (Beatles)
 
Imagine
ImagineImagine
Imagine
 

Kev ua neej koom txoos

  • 1. Huaj xyooj Tsoom hmoob tshuav suav daws Phau ntawv no yog thawj phau ntawv uas tau muab sau rau tib neeg tau nyeem vim pom tau tias peb ua neeg nyob muaj qee sij hawm peb tag kev cia siab rau tus kheej los sis ua tej yam yuam kev ua rau yus tus kheej tsis pom qhov yuav daws tau yog li ntawv thiaj li muab sau ua phau ntawv > qhib teeb tsom rau tib neeg lub neej mus rau txoj kev vam meej . > qhib teeb tsom rau tib neeg lub siab qhib kev kaj rau kev ua neej Leej twg txawj ces leej twg ntse , yog tus twg paub ces tus ntawv tau . Phau ntawv no nws qhia txog txoj ncauj ke uas yuav ua mus lawm yav tom ntej kom mus txog rau lub hom phiaj uas tau xav tseg cia , thiab hais qhia paub txog peb hmoob lub neej yav dhau los , paub txog txoj kev thaj yeeb ntawm peb haiv hmoob kuv vam thiab cia siab hais tias tsoom suav daws yuav muaj lub siab sib pab tsim kho peb suav daws lub neej kom muaj kev vam meej kom caum cuag lwm haiv neeg tsoom suav daws yuav tsum txawj ntse kom lub neej yav pem suab tsuas muaj zoo thiab thaj yeeb .os tsoom hmov tshuav suav daws Txwv tsis pub muab phau ntawv no luam muag los sis coj mus muag ua luam lwm yam uas tsis tau tso cai .
  • 2. Lauv qaib kawm qua Tej zaum muaj qee leej yuav xav paub txog los hais tias ua cas lauv qaib ho kawm qua . tsoom suav daws kev ua neej nyob rau lub qab ntuj no , txhua leej txhua tus yug los tsis muaj tus twg yuav yug poob nthav hauv niam plab los es ce le txawj mus kev txawj hais lus txhua tus yug poob nthav los yeej tsuas paub quaj ua ntej , paub noj mis ua ntej ,qhov muag twb tsis tau pom kev , twb tsis tau paub tias lub ntiaj teb no zoo li cas , twb tsis paub tias tus kheej tab tom yuav tau ua rog nrog lub ntiaj teb nrhiav ncauj ke cawm yus txoj sia . tsuas paub tias thaum qhis mis ces quaj , tshaib plab ces quaj , yog li ntawv muab hais los tib neeg tsis txawv tus me nyuam qaib tiam sis me nyuam qaib thaum yug poob ntha los twb txawj mus kev lawm tsuas yog tsis tau khov pis tsawg xwb . Me nyuam qaib twb noj tsau lawm los tseem quaj ,noj tsis tsau los quaj , tus lauv qaib thaum nws loj los lawm yuav ua ib tug qaib kom muaj hwj chim ,muaj suab nrov npe lauv qaib yuav tau xyaum qua kom tus kheej txawj qua .yuav tsum qua kom nrov tshaj lwm tus qaib , ua ntej lauv qaib yuav txawj qua lauv qaib yeej yuav tau xyaum thiaj li txawj qua , tib neej los tsis txawv li tus lauv qaib ua ntej yuav ua tau ib tug neeg muaj meej mom ,muaj koob nto npe ,muaj kev txaawj ntse tsis yog lam nyob lam txawj lam nyob lam paub yeej yuav tsum yog tau xyaum tau kawm los ntawm lwm tus qhia nrog rau yus txoj kev rau siab khwv ,rau siab kawm thiaj li yuav yog ib tug neeg muaj koob nro npe , Nyob lub qab ntuj no tsis muaj leej twg uas yuav tsis paub txog suab qaib qua , ua ntej yuav khwv tau noj tau haus yuav tsum muaj suab qaib qhia ua ntej thiaj li yuav muaj taus , vim lauv qaib yog tus zeeg ib ntawm peb lub neej qhia peb nquag , qhia peb sawv ntxov , qhia peb paub ua noj ua haus Qhia peb paub npaj mus teb ntxov qhia peb paub mus teb txawj los tsev, tej zaum qee leej yuav xav tias ua cas ho qhia peb twb tsis pom qhia peb li , qaib qhia yus ces twb yog thaum sawv ntxov nws qua qhia yus tias kaj ntug lawm sawv tsis txhob pw lawm tsam ua noj tsis nca luag , thaum tsaus ntuj qaib quaj nrhia chaw pw qhia tias tav caij los so lawm , , yog leej tug xav paub ua zoo xav txhua zaus thaum sawv ntxov yog qaib tsis qua yus yeej tsis hnov, yog li tej laus thiaj ib txwm piv txoj lus tias: yog xav tau noj yuav tsum mus ua ntej qaib qua los tom qab hnub poob thiaj li yuav muaj noj muuaj haus. Tiam sis nyob peej tam sim no yuav tsum rho kev txawj nrog rau kev nquag thiaj li yuav khwv tau noj os tsoom suav daws. Haiv neeg hmoob Hmoob yog ib haiv neeg uas me me uas xeeb txawm nyob rau hauv lub qab ntuj no los tau ntau txhiab xyoo xeeb txawm nyob rau tuam tshoj teb teb chaws suav niaj hnub no .hmoob yog ib hom neeg uas tsis loj tsis siab pis tsawg hmoob cev nqaij daim tawv dawb liab thiab dub liab, hmoob yog ib haiv neeg uas hais lus tsis thooj lwm haiv neeg , cov poj niam Hmoob nyiam hnav khuab ncaws daiv sev ,thaum txog tsiab peb caug cov txhais nyiam hnav khuab ncaws dai npib nyiaj npib txhuas uas zoo nkauj txawv lwm haiv neeg cov . cov txiv neej nyiam hnav khuab ncaws ntaub lub taus ris loj vim yooj yim rau lub sij hawm mus kev . cov txiv neej los kuj muaj khuab ncais dai npib ib yam li cov poj niam thiab. Hmoob yog ib haiv neeg uas nquag khwv noj khwv haus rau lub luag qoob luag loo. Hmoob yog ib haiv neeg siab tawv hais lus tsis nyiam dag, coj ncaj tiam sis hmoob siab ceev zog me ntsis. Hmoob yog ib haiv neeg uas txawj ntse thiab paub ntau yam tsis hais kev cai dab qhuas los sis kev kawm . hmoob yog ib haiv neeg thaum ub muaj teb chaws muaj huab tais kav ua tus tswj tiam sis vim lub ntuj tig mus txhua yam thiaj dhau mus ua dab neeg rau suav daws kawm . Hmoob yog ib haiv neeg lub siab tawv ua dab tsis ua tiag , tsis thov swb lub zog rau leej twg yooj yim . hmoob yog ib tsob noob uas zoo nkauj tawg tau tshiab uas nyob hauv lub qab ntuj no , hmoob zoo nkaus tsob ntoo uas muaj ntau cov paj tawg sib txawv muaj ntau cov kob tawg tau rau txhua ceg ntoo , tseem hmoob yuav tsis muaj ib daim av txawb tias yog hmoob tug los hmoob cov noob qoob noob loo yeej tseem nyob hauv hmoob hnab , hmoob txhab , tsis ploj tsis tu ncua , hmoob tsob noob qoob noob loo tseb thoob lub qab ntuj hmoob kev kawm txuj paub txhua txhia yam , haiv neeg hmoob yog haiv neeg uas nyiam txoj kev thaj yeeb nsahi kev tsim txom tsis nyiam lwm tus quab yuam caij tsuj . ib hnub tom ntej noob hmoob yuav zeg los sis yuav ncw yog nyob ntawm haiv neeg hmoob ua tus txiav txim . yog xav kom noob hmoob ncw txhob hnov qab tus kheej tias yus tsis yog hmoob ces peb haiv neeg Hmoob yeej tsis zeeg tu noob li os . 2
  • 3. 1. HMOOB LUB NEEJ QUB QAB Hmoob lub neej qub qab dhau los lawm ntau pua xyoo suav txij thaum hmoob nyob rau tuam tshoj los txog rau sov tshoj hmoob ua lub neej nyob nrog daim liaj daim teb hmoob vaj tsev nyob toj roob siab dawm huab ncua hmoob tu qaib tu npua , yug nyuj yug twm , yug nees , ib xyoo puag ncig los txog tsiab peb caug tej tub ntxhais hnav tshiab dhia qaib nkaum paj nkaum nruas hais suab kwv txhiaj seev yees , tej pog laus tuaj zaum tsheej phiaj mloog kwv txhiaj luag tsheej tsaug tsis nco qab hnov ntev xwb hnub twb yuav poob ntim npoo ntuj , lub sij hawm yuav tsaus ntuj hnov suab cuab qaib cuab npua nro zom zaws qab vaj ntsib taug , thaum tsaus ntuj hnov suab raj suab ncas nro txhee yees qab zej hauv zos . tsis nco txhawj txog lub neej kev nyuab siab txhov plawv vim rau qhov muaj me sib faib noj muaj ntau sib faib nqa niam siab loj txiv siab davniam hais lus luag txhi txiv hais lus lua nyav,peb hmoob kev hlub loj cuag lub ntuj thiab daim av tsis qia dub , tsis sib ntxub tsis cais pab cais pawg hmoob tsis tshaw noj tshaw hnav 2. Hmoob kev hlub ya dhau tas los Hmoob kev hlub yav ntuj qub qab dhau los txawv niaj hnub no ntau heev yav tag los hmoob siab loj sib pab coj tsim kho lub neej kom tsheej ib cuab ib yig , hmoob txhua leej tus tsuj plig yog tus tswv ntuj rub hmoob lub siab los ua ib ke kom hmoob lub npe txhob ploj , hmoob cov lus txhob hnov qab kev sib pab txhob tso tseg es hmoob lub neej yav pem suab thiaj li yuav tshav ntuj .poj koob yawm txwv tau hais tso tseg tias: yav dhau los thaum ub hmoob tsis sib cais cuab cais xeem , tsis cais koj pab kuv pawg , koj loj kuv me , kuv muaj koj pluag , koj ruam kuv ntse txhua leej muaj kev hlub sib luag muaj vaj huam sib txig , txhua leej ua lub neej nyob ntsiag twb to , tsis muaj tub sab tub nyiag huab noj huab haus zoo niaj hnub no . niaj hnub no hmoob cov lus hmoob twb tsis paub txhua lawm lub peej tam sim no hmoob lub neej txawv mus deb txhuav yam txawv mus raws txoj kev vam meej kev thaj yeeb , yog li no thiaj ua rau hmoob txoj kev hlub thaum ub thiab tam sim no sib txawv mus .nyob rau peej kev khwv noj haus tam sim no txawv thaum ub vim yuav tau siv tswv yim ,siv kev txawj ntse los ua qhov txhawb lub zog, tsis muaj sij hawm los sib cuag thiaj ua rau hmoob kev tshua tsis sib cuag ncua , tus muaj hnov qab tus pluag , tus ntse hnov qab tus ruam , tus muaj ces muaj tsis txawj tag , tus txom nyeem txom nyeem tsis txawj txaus khwv hnub dhau hnub khwv hli dhau xyoo tshuav txoj sia tsis tu xwb . 3. Kev hlub yog dab tsi? Kev hlub yog kev sib pab , kev sib txhawb sib qhia , tsis ntxub tsis dhuav txhuav leej muaj vaj huam sib luag tsis cais pab cais pawg , paub ua zoo rau lawm tus lwm tus paub ua zoo rau yus muaj hlob muaj yau sib pab sib qhia , paub sib zam txim muaj plaub muaj ntug sib pab hais sib pab kho kom mus rau qhov zoo , yog peb ua tau li no xwb los yeej hais tau tias yog kev hlub lawm os . 4. yog muaj kev hlub zoo dab tsi Yog peb muaj kev hlub lawm peb yuav tsis muaj kev nyuab siab lub luag hauj lwm yuav tsis nco qab txhawj kev hlub yog lub zog pab txhawb kom muaj txoj kev cia siab . Txhua leej tib neeg nyob rau hauv lub qab ntuj no yeej muaj kev hlub tas tus , tej tsaij xwb los yeej muaj kev hlub ib yam thiab . kev hlub tsis yog ua pob los ua thooj peb yuav tuav tau ntawm txhais tes los sis muaj tus nqi rau ntawv , nws yog txoj kev txaus siab ntawm ib leej tib neeg mus rau ib leej tib neeg xwb . kev hlub tsis xaiv leej twg tus ntse tus ruam tus muaj tuspluag tus zoo li cas los yeej muaj peev xwm txais tau kev hlub ib yam nkaus Nco ntsoov hais tias kev hlub yog lub teeb tsom kom peb muaj txoj kev zoo rau yav tom ntej no nawb , yog ua zoo kev hlub yuav muaj tsis txawj tag yog ua pheem nrhiav thoob qab ntuj tsis muaj kev hlub . 3
  • 4. 5. Yuav ua cas thiaj yuav muaj kev hlub yog xav muaj kev hlub nrog lwm tus ua ntej tshaj yus yuav tsum tau paub hlub tus kheej tso , paub xav hais tias yus tus kheej nyiam coj li cas , yus siab ntev los siab luv , yuav ua cas thiaj li zoo rau lwm tus , tus tib neeg ntawv nyiam coj li cas , txoj kev zoo yus yuav tsum ua tus xub pib ua zoo ua ntej vim yus xav tau txoj kev hlub los ntawm tus tib neeg ntawv . tsis yog muab nyiaj muas nws txoj kevhlub tiam sis yog yus muab lub siab dawb paug nrog txoj kev zoo hlub nrog nws yog yus ua tau li no lwm tus yeej txaus siab hlub nrog yus thiab , kev hlub tsis txhais hais tias yus yuav hlub tus neeg yus hlub xwb , kev hlub yus yuav tau hlub niam hlub txiv , hlub kwv hlub tij , hlub kwv tij neej tsa , hlub yus lub teb chaws daim av uas yus nyob yog ua tau li no yeej txhais tau tias kev hlub lawm . 6. kev sib pab ntawm tib neeg Kev sib pab yog qhov uas zoo tshaj plaws peb txhua leej txhua tus tos ntsoov nyob rau hauv lub siab tsis ploj , kev sib pab yog qhov tseem ceeb tshaj plaws rau peb tib neeg uas nyob rau hauv ntiaj teb no , tus tsis txawj xav xav tias kev pab yog kev ntshaw nyiaj , kev nquag , kev nrhiav noj mov . tiam sis yog tus txawj xav yuav tsis xav li ntawv, yuav xav hais tias kev pab yog kev sib hlub sib tshua thaum tseem muaj txoj sia nyob ua ke . kev sib pab tseem tias tsis muaj nyiaj pab rho dag qho zog pab xwb los txhua yam ntawv yeej yog kev sib pab lawm . ( ntau tus ncej laj kab thiaj li ruaj _ ntau leej sib pab thiaj li zoo ) ua neeg nyob yuav tsum muaj phooj muaj ywg tsim kev sib paub sib pab thiaj li zoo . Vim peb ib leeg tsis muaj peev xwm yuav ua tau txhua yam ,txhua tsav ua ntej yuav ua tau ib yam dab tsi tiav yuav tsum muaj lwm tus pab txhawb lub dag lub zog . Piv txwv tau yooj yim xws li : koj yuav mus ib yam dab tsi tiam sis koj tsis tau luag Lwm tus tsis txawj tsis ntse los koj twb xav kom tau nws nrog koj mus thiaj tau nrog yus sib tham lus kom tau luag siab ho loj tuaj . ib txhia xav hais tias yog muaj nyiaj txhiag lawm yeej muaj tus pab yus , yog tsis muaj nyiaj txhiag yeej tsis muaj leej twg yuav pab yus .luag xav pab yus thaum tseem muaj nyiaj xwb yog tsis muaj nyiaj lawm yeej tsis muaj tus pab .tsoom tib neeg suav daws peb ua neeg nyob rau lub ntiaj teb niaj hnub no tsis muaj tus twg tsis tshaw txoj kev pab , leej twg los yeej ntshaw txoj kev pab kev sib txhawb lub zog kom lub luag hauj lwm yav pem suab tsuas muaj yooj yim thiab tiav sai xwb . yog yus xav kom muaj tus pab yus coob leej lawm yav tom ntej , ua ntej tshaj plaws yus tus kheej yuav tsum tau paub ua ib tug neeg txawj xav txawj hais lus . muab lwm tus saib kom raug nqi , tsis qia dub , tsis siab me , tsis xyeej tus pluag tus muaj , tub ntsoj tub ntsuag , muaj noj sib hu muaj haus sib qhia , yus pab lawv lawv pab yus li no yeej zoo lawm . 7. kev taug mus lawm yav tom ntej Peb ua tib neeg nyob rau hauv lub ntiaj teb no txhua leej txhua tus tsis hais poj niam los txiv neej , tus muaj los sis tus pluag , tus ruam los sis tus ntse txhua leej txhua tus ib leeg yeej muaj ib lub hom phiaj uas npaj tseeg cia rau hauv lub siab hais tias yuav mus kom txog tus npau suav . peb ua tib neeg nyob rau lub ntiaj teb no leej twg los yeej xav kom tus kheej muaj kev vam meej muaj kev thaj yeeb mus lawm yav tom ntej kom tus kheej txhob ua neeg poob qab > Tiam sis yuav ua cas thiaj muaj kev vam meej lawm yav tom ntej ? Xav kom tus kheej muaj kev vam meej lawm yav tom ntej yuav tsum tau pib qee qhov xws li no : 1. yuav tsum txawj ntse 2. yuav tsum rau siab khwv kom muaj nyiaj thiab hlub tau kwv tij neej tsa thiab lub teb chaws uas yus nyob 3. tus ua txiv thiab tus poj niam yuav tsum muaj kev sib hlub ,thiab hlub kwv tij neej tsa 4 tsis tiv nuj nqis,tsis tos luag khwv rau noj txhua yam muaj puv tsevLi no xwb los lub neej yeej sov siab vam meej lawm . 4
  • 5. 8. Vim li cas thiaj li xav txawj ntse?  - yog muaj kev txawj ntse txhuav tsav yam nws nyob ntawm yus xib tes vim kev txawj ntse muaj nqis tshaj lub pov haum thiab qee tsis tau rau leej twg yog hais tias yus txawj ntse lawm yam tug yus ua tau los ntawm tus kheej yam ntawv yog yus li , yus txawj ces yog yus tug yus paub ces yog yus tau yog li no thiaj hais tias yog txawj ntse lawm txhua tsav yam yuav nyob ntawm yus xib tes . 9. yuav ua cas thiaj li yuav txawj ntse ? Xav txawj ntse yuav tsum tau xyaum qee qhov li no : * yuav tsum siv sij hawm kom muaj nuj nqis * yuav tsum nquag saib ntawv xov xwm kom paub tej yam uas ua rau yus muaj txoj kev paub txog qee yam hauv lub ntiag teb no * yuav tsum cog kev phooj ywg nrog cov neeg txawj ntse * yuav tsum tau pauv yus tus cwj pwm thiab yeeb yam ntawm yus tus kheej * yuav tsum nco ntsoov yus lub hom phiaj uas tau xav tseg cia . Kev txawj ntse tsis yog Ib yam ua pob los ua thooj li lub pob zeb los sis yav cav yus pom tau ko tau nqa tau . nws yog txoj kev paub thiab nkag siab ntawm ib leej tib neeg mus rau ib leej tib neeg , tus tsis txawj xyaum ntawm tus txawj tus tsis paub xyaum ntawm tus paub thiab los ntawm yam uas tsis tau pom dua , kev txawj ntse muaj nyob txhua txhia qhov chaw vim yus tsis paub thiaj ua rau yus tsis ntse xwb * kev txawj ntse txhua tus tib neeg uas tau yug los nyob rau ntiaj teb no ib leeg yeej muaj ib txoj kev txawj ntse tsuas yog hais tias ib leeg paub ntau ib leeg paub tsawg xwb . tsis txhais hais tias tus pluag ces yog tus ruam tus muaj yog tus ntse , tus tau ua nom ces yog tus paub , tus tsis tau ua nom ces yog tus tsis paub . yuav tsum nkag siab hais tias tus muaj , tus pluag , tus tau ua nom , tus tau ua zej tsoom txhua leej yeej muaj kev txawj ntse ib yam nkaus tsuas yog ib leeg paub mus ib yam xwb . tus muaj nyiaj nws txawj ntse mus rau fab ua lag luam los sis khwv nyiaj txhiag , tus pluag paub mus rau fab ua liaj teb , tus ua nom paub mus rau fab kev cai lij choj , kev nom tswv , kev txiav txim plaub ntug , tus ua zej tsoom paub mus rau fab kev cai dab qhuas , paub coj kwv tij neej tsa yog li no peb tsis txhob tu siab rau peb tus kheej txhua tsav yam yog los ntawm txoj kev kawm thiab xyaum . yog hais tias yus tsis paub ntawv yuav tau xyaum los ntawm yus ob sab tes ntsia kev khwv los ntawm tus tib neeg uas twb txawj thiab ua tau qauv cia lawm yus yuav tsum tau ua siab ntev yog yuav pib ib yam dab tsi yuav tsum xav kom thoob tsis txhob cia tus kheej raug luag dag ua dab tsi ua kom tiav pib tau lawm yuav tsum ua kom tau . txhua tsav yam tsis dhau los ntawm tib neeg lub tswv yim muaj ntau yam yus uv tau ua tau li no xwb los yeej txhais tau tias ntse lawm . 5
  • 6. 10. yog tus txawj ntse tsis kam qhia yuav xyaum thiab kawm ntawm leej twg ? * yuav tsum nkag siab hais tias kev txawj ntse nyob tsis muaj chaw muaj nyob rau txhhua txhia qhov chaw uas tsis muaj peev yuav paub tau tiam sis muaj chaw kawm Xws li kawm hauv tsev kawm ntawv . kawm hauv ntawv xov xwm .tiam sis yuav yog tus kheej txhawb tus kheej . Qhov zoo tshaj yuav tsum yog ib tus neeg uas paub xav tom ntej tom qab paub siab paub qis, paub kev txhaum kev tsis txhaum , txhua tsa yam yuav tsum yog yus xav ua ntej mam li hais thiab pib . ib leej tib neeg twg nws yeej tsis paub txhua tsav yam nyob ntiaj teb no Peb ib leej tib neeg tsuas muaj ib qhov xwb thiaj yog yam uas ua tau zoo dua paub dua yog yam twg yus paub tias yuav ua tau ces kav tsij rau siab pib yam ntawv kom tiav yam ntawv thiaj yuav coj yus mus ua ib tus neeg txawj ntse tau . 11. Kev txawj ntse nws muaj nuj nqis npaum cas ? Kev txawj ntse ces muaj nqis npaum lub pov haum uas qee tsis tau rau leej twg Vim tib neeg nyob ntiaj teb no muaj txoj kev ntshaw xav paub xav pom , xav tau , xav ua tus loj , xav yog tus tshaj lij thiab ntau yam uas suav tsis txog yog li ntawv tib neeg thiaj muaj txoj kev xav ntau zuj zus tuaj , thiaj li paub ib yam mus dhau ib yam , ib qhov mus dhau ib qhov paub ntau zuj zus tuaj thiaj li dhau mus ua ib tus neeg txawj ntse tau . Ua ntej ib tus tib neeg twg xav txawj ntse nws siv sij hawm tsis yog tsawg los kawm qhov nws xav paub thiaj li tiav thiaj li txawj, tib neeg thiaj mam pom nws txoj kev txawj ntse . thaum nws ua tau lawm txhua yam ntawv muaj nqis tag nrho nws zoo yam lub pov haum uas yus tsis tau ras txog tiam sis ho ua tau rau tib neeg siv, tib neeg kawm thoob teb chaws thaum twb ua tau rau tib neeg siv lawm yuav qee tsis tau tiam sis muag tau kev txawj ntse yam uas nws ua tau . pivtxwv (Yam li lub tsheb luag twb ua tau lawm yus tsuas mus yuav los tsavlawm xwb , tsis tas li ntawv kev tsav los tseem yuav tau mus kawm ntawm lawv thiab .) 12. Kev muaj meejmom Yuav ua cas thiaj yuav muaj meej mom ? Yog hais tias xav yog ib tug neeg uas muaj meej mom yuav tau rub lub siab kom tau qee qhov li no : 1 xyaum ua ib tus neeg coj kom tus 2 hais lus lo twg lo ntawv 3 txhob hais tshaj tshaj txhob hais dag dag 4 txhob khav theeb xav tag mam hais 5 rub lub siab kom ntev 6 rub txoj kev chim kom los nkag siab 7 rub lub luag hauj lwm kom los yooj yim 8 rub lub txim kom txhob muaj 9 paub tiam nom tswv kwv tij neej tsa 10 paub siab paub qis 11 paub tawm tswv yim 12 paub qhuab qhia tib neeg mus rau txoj kev zoo 12. Yuav ua li cas thiaj ua tau ib tus tib neeg coj kom tus ? Xav ua neeg coj kom tus yuav tau nkag siab qee qhov xws li no * yuav tsum cheem kom tau yus lub siab uas qhov yus maj maj ntshai tsam luag xub hais ,xub tau , tsam luag tshaj es ce le tsis nco qab xav tom ntej tom qab * hnov luag hais xwb txhob rawm coj mus hais qhia rau lwm tus , ntsej hnov muag tsis pom txhob rawm maj coj mus khav * hnov luag cav txhob rawm muab coj mus ntseeg * muab lus zoo khaws cia nruab siab thawb lus phem pov tseg 6
  • 7. * muaj nyiaj ua zoo siv muaj tsheb ua zoo caij muaj noj sib hu muaj haus sib qhia yog tus twg ua tau li no thiaj yog ib tus neeg coj tus . 14. Yuav ua cas thiaj ua tau ib tus neeg hais lus lo twg lo ntawv? * kev hais lus yog ib qho tseem ceeb tshaj plaws ntawm peb tib neeg , yuav muaj, yuav pluag , yuav ciaj , yuav tuag txhua yam nws nyob ntawm peb lo lus , nws nyob ntawm peb tus kheej Yog xav kom tus kheej hais lus tau lo twg lo ntawv yuav tau pib qee qhov li no . * yuav tsum xaiv lo lus uas tseem ceeb tshaj coj los hais xwb * yuav tsum saib raws tus neeg uas yus nrog tham yog hais tias tus neeg ntawv yog ib tus neeg tseem ceeb yuav tsum mloog txog nws cov ntsiab lus seb hais txog dab tsi muaj tsawg lo lus tseem ceeb nws piav txog ab tsi muab cov lus zoo ntawv khaws cia yus nruab siab . thaum yus nrog nws tham yus yuav tau ua zoo xav muab qe lo lus tseem ceeb coj los hais yog yus ua tau li no yus kuj ce ua tau ib tus neeg hais lus lo twg lo ntawv . * kev tham lus txhob maj hais yuav tsum tau ua zoo xav me ntsis tso mam li hais yog thaum twg yus hais tau tej lo yuam kev lawm yuav ua rau lwm tus tsis nkag siab thiab tsis ntseeg yus . 15. yuav ua li cas thiaj ua tau ib tus neeg txhob hais tshaj tshaj thiab dag dag ? * peb ua neeg nyob rau lub ntiaj teb no yeej tsis muaj ib tus neeg twg yuav zoo tag tag yuav phem tag tag los sis tsis txawj dag hu ua tus tib neeg lawm ces yeej txawj dag kev dag muab faib ua ob yam dag xws li :1 dag kom lom zem ,2 dag noj dag haus , kev hais lus los yeej muaj ciam xws li : ( hais lus zoo tib neeg nyiam , hais lus pheem tib neeg ntxub ) qee qhov yuav tau paub xws li no : * yuav tsum xav lo lus uas tseem ceeb tib neeg xav hnov thiab luag ntseeg coj los hais , tsis txhob hais tej qhov uas yus ua tsis tau tiam sis ho hais tias ua tau , tsis paub tiam sis ho hais tias paub . * yam twg tsis muaj tseeb tsis txhob coj los hais rau suav daws mloog * kev hais lus tsis txhob muab ib leej tib neeg twg coj los qhuas tshaj tshaj los sis muab lwm tus coj los thuam sab sab rau suav daws hnov . * tsis txhob nyiam muab lwm tus teeb meem coj los pias es luag tsheej tsaug * tsis txhob muab tus kheej saib hlob . * kev tso dag tso luag chim hais dag ua si mam li hais , lub sij hawm thaum hais tiag yuav tsum tau hais tiag vim muaj dag thiaj muaj luag , muaj hais thiaj muaj tseeb * tsis txhob muab lo lus dag coj los hais kom ntau tshaj qhov muaj tseeb uas yus yuav ua mus tom ntej * txhob vam noj luag tug txhob tos noj luag li , xav muaj ces rau siab khwv xav tau rau siab kawm * yog yus dag lwm tus ces zoo ib yam yus dag yus tus kheej * txhob muab nyiaj txhiag los saib hlob txhob muab kev dag los ntxias tib neeg 16. txhob khav theeb xav tag mam hais peb ua neeg nyob yus noog tsis tau yus tus kheej yus ras tsis tau lwm tus lub siab yus pom tau qhov yus ua ,yus paub tau qhov yus txawj yog tus twg tsis xav ua neeg khav theeb yuav tau paub qee qhov li no: * txhob muab xav hais tias yus yog ib tug neeg uas txawj ntse txaus * kev khav theeb tsis yog kev ua rau yus muaj ntsej muag * txhua tsav yam tsi yog yus ib leeg txawj xwb * yam twg yus ua tau yam ntawv luag yeej paub * kev khav theeb tsis yog ua rau yus muaj hwj chim * kev khav theeb yog kev ua rau yus poob ntsej muag * yus twb loj paub tab lawm ua dab tsi yuav tsum tau xav ua ntej tso thiaj li yuav tsis muaj teeb meem , tsis muaj neeg thuam thiab luag yus , yus qhov hauj lwm ntawv thiaj li yuav tiav qhov yus mam xav mam ua cav tsis yog ib qho dab tsi uas yuav nyuab rau yus tus kheej npaum cas txhua tsav yam nws nyob ntawm yus txhais tes , yus lo lus , yus lub tswv yim . * txua zaus yuav hais lus rau lwm tus yuav tsum tau xav lo lus hais kom luag xav mloog thiab txhob ntaus nqi lwm yam 7
  • 8. * yuav tsum ras tau lwm tus lub yeeb yam thiab cwj pwm tias tus tib neeg ntawv nyiam coj li cas * txhua zaus yuav tsum xav rawv tias yus hais lus rau leej twg 17. Yuav ua li cas thiaj yuav rub tau lub siab kom ntev? Peb ua neej nyob rau lub ntiaj teb no yeej tsis muaj ib tus tib neeg twg lub siab yuav ntev npaum cas kuj yuv luv npaum cas . hu ua tus tib neeg nyob rau lub ntiaj teb no lawm ces yeej yuav muaj lub sij hawm thaum chim siab, sij hawm zoo siab ,qee zaus nplua taws , qee zaus tsis plua taws , qee zaus yus yeej hais tsis tau yus tus kheej thaum yus muaj ib qhov maj maj lawm ces yeej uv tsis tau , yeej xav kom tau, kom pom , kom ntsib raws li yus lub siab xav lub siab yeej nyob tsis tswm . tiam sis ua ntej yus yuav pib yam uas yus maj ntawv yuav tau xav qee qhov li no tso : 1 yuav tsum ras txog hais tias yog yus maj puas yuav muaj teb meem dab tsi tshwm sim rau yus txoj hauv kev qhov yuav tau maj ntawv . 2 tej xov xwm uas yus tau hnov yog xov xwm zoo los phem yog hais tias xov xwm zoo yuav tsum tau ua zoo saib ua zoo mus thiaj yuav tsis muaj kev phom sij rau yus yog hais tias xyov xwm phem muaj mob , muaj tuag los sis teb meem tej yam yuav nyuab yuav tsum tau ua zoo ceev faj tus kheej kom zoo tsis txhob ua siab maj dhau vim tsam muaj tej yam tsis zoo tshwm sim rau yus thiab . ua neeg nyob thaum yus ua siab kub kub los sis maj maj tuaj lawm feem ntau ua rau tus kheej ntsis nco qab xav tom ntej tom qab cele ua dab tsis los tsis yog , hais lus los tsis raug lwm tus lub siab thaum hais lo twg los yuam kev yuav ua rau lwm tus saib yus tsis raug nqi . yus yuav tsum nco ntsoov hais tias thaum muaj qhov maj maj tuaj lawm yuav tau xav tom ntej tom qab me ntsis tso peb mam li pib thiaj yuav tsis muaj kev nyuab siab tom qab 3 kev rub lub siab ntev nws tsis txawv ib yam li peb rub peb lub siab rhaub tau ib cov dej kub xav haus tiam sis tseem kub yuav tau ua siab ntev uv kom dej txias tso . los sis cia dej sov tso mam li haus thiaj yuav tsis kub qhov ncauj kev rub lub siab ntev yeej yog ib qho ua rau yus yeej uv tsis tau tiam sis yuav tau uv saib raws qhov tseeb thiaj yuav tsis ua rau yus poob ntsej muag , poob nyiaj , poob nom , poob meej mom , poob lub neej , thiab lwm lwm yam . 4 Yuav tsum tau xav qee qhov li no : * txhob ntshai tsam tsis tau * txhob hais ua ntej xav * yuav tsum xav tag mam li hais * txhob ntshai tsam luag yeej * ceev faj ua ntej yuav pib * txhob yuam tus kheej 5 xyaum rub tus kheej li no * paub txuag yus txoj sia * paub txuag yus lub ntsej muag * paub ras txog lwm tus txoj kev xav * paub txuag lwm tus lub ntsej muag * paub txog lwm tus lub hwj chim * paub siv sij hawm kom muaj nuj nqis * yuav tsum paub qhov txhaum thiab tsis txhaum * paub qhov uas yog thiab tsis yog 8
  • 9. 18. rub txoj kev chim kom los nkag siab peb txhua leej yug los ua tib neeg nyob yeej muaj txoj kev chim thiab tu siab , kev zoo siab , kev mob siab rau tus kheej thiab lwm tus .Vim hais tias thaum twg yus muaj txoj kev chim lawm yuav ua rau yus tsis muaj kev nkag siab , tsis mloog lwm tus hais , thiab yuav tu siab rau tus tib neeg uas ua rau yus chim . Thaum yus lub siab kub kub li ntawv lawm yuav ua rau yus cheem tsis tau tus kheej ua rau muaj kev sib ceg sib ntxub, ua plaub ua ntug. Yuav ua rau kev phooj ywg ntawm yus thiab lawv tu mus, kev neej kev tsav tu ncua . peb ua tib neeg nyob rau lub ntiaj teb no tsis muaj ib tus twg es tsis txawj chim li , hu ua tus neeg lawm ces yeej txawj chim , txawj tu siab . tiam sis ua ntej yus yuav tu siab rau ib leej tib neeg twg yus yuav tau ua zoo xav kom zoo thiab thoob thoob tso khuav tu siab mam li tu siab .Txawm li cas los thov kom yus tus kheej nco ntsoov hais tias tseem luag ua rau yus muaj kev chim npaum cas los yuav tau uv me ntsis tso , siv rawm siv lo lus ncha thiab lub zog coj los ua qhov yeej los sis ua qhov loj ntawm tus kheej . Yog yus siv lus phem haj yam ua kom lwm tus nplua taws , muaj teeb meem loj tuaj . txawm hais tias yus yuav chim npaum li cas los uv cia rau ntawv ua zoo hais lus , muab txoj kev zoo coj los hais , muab qhov teeb meem coj los ua zoo piav kom lwm tus nkag siab . yuav tsum tau ua zoo xav tias tej teeb meem no xub tshwm sim los qhov twg los leej twg yog tus xub pib , leej twg yog tus txhaum leej twg yog tus tsis txhaum . Peb ua neeg nyob rau lub ntiaj teb no tej laus ib txwm piav txoj lus tias : ( ib riag ob tog tu ) .yog peb ua dab tsi tsis nco xav tom ntej tom qab , tsis ua zoo saib ua zoo hais , ua zoo xyaum, ua zoo pib thaum yus muaj ces muaj ntau dhau , thaum plam ua rau yus tus kheej tsis tshua hlo dab tsi , tseem yus cov lus kiag xwb los twb tsis muaj nqis neeg twb tsis xav mloog lawm . yog li ntawv thaum yus ua ib yam dab tsi yuam kev los sis muaj teeb meem tshwm sim rau yus lawm qhov zoo dua ntais yuav tau ntsuam xyuas kom paub tseeb tseeb tso tias puas muaj tiag yog muaj qhov yus ua txhaum , yus ua tsis yog lawm yus yuav tsum tsis txhob siab deb , tsis txhob txaj muag yuav tsum paub thov txim ntawm tus yus ua txhaum . yus yuav tsum tau muab tus kheej xav mus rau qhov zoo , txhuag yus lub ntsej muag cia , tsuj fwm yus lub meej mom tsis txhob muab txoj kev pheem los xav ntau tshaj txoj kev zoo ,txhob muab txoj kev tuag los txiav txim ntawm yus luj neej .vim hais tias kev txhaum muaj pib thiaj li muaj txhaum . Tsis txawv ib yam li cov dej muab hliv rau lub thoob yog muab hliv ntau dhau lawm yuav ua rau cov dej hauv lub thoob puv thaum kawg cov dej kuj txeej rau hauv av txawm yuav txhab ntxiv los yeej tsuas puv li ntawv lawm xwb . Peb ua neej nyob ces yeej tsis txawv cov dej muab hliv rau hauv lub thoob yog yus ncauj ntau ces yeej yuav tau plaub txhua yam teeb meem nyob hauv lub ntiaj teb no tsis yog yus ib leeg thiaj li muaj teeb meem , thiaj li yog tus txhaum xwb . Peb suav daws yuav tsum tau nkag siab hais tias kev txhaum nyob tsis muaj tsw , tsis muaj chaw txawb chaw rau . nws tsuas yog txoj kev phom sij ntawm peb leej tib neeg txoj kev taug xwb . yog hais tias yus muaj txoj kev txhaum yus tsis txhob ntshai , tsis txhob tu siab rau lwm tus , tsis txhob tag kev cia siab rau tus kheej , tsis txhob txov lwm tus txoj sia thiab yus txoj sia pov tseg . tsoom hmov tshua suav daws txhua tsav yam nws tsis tau lig , txhua tsav yam tsis yog dab thawj txawm hais tias yus twb tau ua txhaum lawm los ua zoo hais muab lo lus zoo coj los hais thiaj li yuav nrog luag nyob tau ua kev os tsoom hmov tshua . 9
  • 10. 19. kev muaj thiab pluag nws tsis tom thawj peb ua tib neeg nyob rau lub ntiaj teb no yuav muaj thiab yuav pluag tej ntawv nws tsis tom thawj ntawm tus kheej muaj thiab pluag nws tsis yog yuav zoo mus ib txhis .nws tsuas zoo thaum yus tseem muaj txoj sia nyob rau lub ntiaj teb no .xav muaj , xav tau xav pom , tseem tias yus ua lub neej poob qab lawm los , ib hnub tom ntej yus kuj yuav muaj li luag thiab .tej thaum tus muaj kuj dhau ua tus neeg pluag tau .tseem hnub no yus yuav tu pluas hmov noj lawm los tej zaum tag kis kuj yuav muaj pluas tshais nrog luag noj ,tag kis tu pluas tshais lawm los ib chim tsaus ntuj kuj yuav muaj pluas hmo nrog luag noj yog tias lub siab tseem ruaj khov lub zog tseem nyob tswv yim tseem tshuav. Yog tias tsis ua zoo tuav ua zoo fwj nyiaj txiag uas muaj ntawv cia ces tseem hnub no muaj noj los tej zaum tag kis tshaib plab tu pluas tshais lawm los kuj tau . vim Nyiaj txiag yog yam nyob tsis tom thawj yog yam nyob tsis ruaj ntseg ntawm tib neeg , nyiaj txhiag zoo li tus teev sij tig mus tas li tsis muaj chim nres kev khwv ntawm tib neeg tsis txawv lub hnab to qab yus hli ntau npaum cas rau saum ncau nab los nws yeej maj mam txeej mus zuj zus hauv qab nhab yog tus twg lub qab hnab to loj ces nyiaj txhiaj kuj txeej ntau yog tus twg lub qab hnab to me ces kuj txeej tsawg .tus twg muaj ntau nplua nuj lawm los tsis txhob muab tus kheej saib loj tshaj nyiaj tseem muaj ntau los yus yeej tseem nyob hauv qab txoj cai tseem yog nyiaj tus hqev . tus txawj ntse leej tub txib.yog muab qhov tseeb coj los ntsuam xyuas kom zoo zoo pom tau tias kev muaj thiab pluag nws tsis tom thawj. 20. vim li cas thiaj xav muaj nyiaj ? vim muaj nyiaj ua dab tsi los tau nws txhawb tau yus lub neeej * yog muaj nyiaj nws daws tau kev nyuab siab ntawm tib neeg * yog muaj nyiaj nws kuj ua rau yus tsis txom nyem tsis ntshaw noj ntsaw hnav muaj kev kaj siab * Yog muaj nyiaj kuj tuaj yeem pab tau yus txoj sia thiab tus txom nyeem 21. yuav ua li cas thiaj li muaj nyiaj ? kev khwv kom yus muaj nyiaj nws tsis yooj yim raws li yus lub siab xav , nyiaj txhiag nyob tsis muaj tsw tiam sis nyob muaj teb chaws muaj tus nom kav . xav muaj xav tau yuav tau rub yus lub siab qee qhov xws li no : * tus kheej yuav tau paub tawm tswv yim ua ntej rau yus tus kheej thiab tsev neeg kom paub tias yus yuav pib dab tsi rau yav tom ntej * yus tus kheej thiab tsev neeg yuav tsum muaj kev sib hlub sib nkag siab thiab paub txhuag nyiaj , tsis siv nyiaj ua dog dig * txhob ua neeg qia dub , txhob siab me yuav tsum paub cog phooj nrog cov neeg paub khwv noj khwv haus . tsis yog neeg phem tsis yog laib * xyaum ua ib tus neeg siab ntev uv tau lub sij hawm thaum nyuab , lub sij hawm thaum muaj teeb meem . tsis txhob xyaum ua ib tus neeg pom nyiaj ces mug dub , pom kub ces muag daj tsis nco qab xav tom ntej tom qab * yuav tsum ua yam yus muaj peeev xwm ua tau yam yus ua tau nco tsoov hais tias yuav tsum muab tswv yim mus khwv kom ntau tshaj ob sab tes khwv * yus yuav tsum tau ntseeg yus tus kheej thiab ntseeg lwm tus qhia * yuav tsum ua yam yus muaj peev xwm ua tau * txhob tub nkeeg siv sij hawm kom muaj nuj nqis , tsis txhob tos luag hais thiab qhia nkaus xwb txhua yam yuav tau nkag siab tus kheej ua ntej tso los sis paub tawm tswv yim qhov yus yuav pib ntawv kom tiav * paub faib sij hawm ntawm kev khwv kom raug raws li qhov yus xav tseg 10
  • 11. 22. yog tsis muaj nyiaj tsis muaj tswv yim yuav khwv noj haus li cas ? Peb ua neej nyob kev xav yeej tsis sib thooj txawm kwv tij yug tib tug niam tib tug txiv xwb los kev xav yeej tsis zoo ib yam vim tias nyias muaj nyias siab, nyias muaj nyias txoj kev xav , nyias muaj nyias txoj kev ntshaw yog thaum zoo li no lawm thiaj li tshwm sim muaj tus nquag ,muaj tus tub nkeeg ,muaj tus siab luv,muaj tus siab ntev , qee tus muaj , qee tus txom nyeem , qee tus tau ua nom ua tswv , qee tus tau ua zeej tsoom , muaj tus paub ntawv muaj tus tsis paub ntawv .( yog li no tus tsis muaj nyiaj, tsis muaj tswv yim , tsis paub khwv noj khwv haus yuav tau paub qee qhov xws li no : * tsis xhob khuv xim dag zog yog hais tias yus nyob rau teb chaws txom nyeem yuav tsum xav hais tias nyob rau yus lub teb chaws yam qoob loo dab tsi muaj nqis yuav tsum tau nrog luag cog yam ntawv kom tau muag . ua ntej tshaj plaws tsis txhob txaj muag , txhob ntshai tsam yus lub zog tag vim cov nyiaj nws nyob ntawm yus lub zog ,yus txhais tes ,yus lub tswv yim . * yog yus nyob rau teb chaws Vam meej yuav tsum txhob txaj muag nrhiav ib yam hauj lwm kom yus paub yus txawj thiaj li yuav yog txoj ncauj ke qhia yus mus kom muaj nyiaj < yug los ua neeg nyob yuav tsum tau muaj peev xwm > * ua siab ntev maj mam xyaum ua ib yam dab tsi kom yus tus kheej txawj thiab paub tsis txhob tag kev cia siab rau tus kheej .xyaum ntsia kev khw ntawm tus tib neeg uas muaj nyiaj thiab txawj ntse tias nws khwv li cas , yuav tsum ntsia luag khwv yus mam li maj mam xyau khwv raws luag qab los sis pauv kev khwv ntawm yus tus kheej thiaj yuav ua tau rau yus muaj tau . 23. rub lub txim kom txhob muaj . # vim li cas thij hais li no ? - vim hais tias peb ua tib neeg nyob ib leej yeej muaj ib lub txim ev rawv ntawm nyias nraub qaum uas yus tig ntsia tsis pom yog li ntawv thiaj hais tias kev ua neeg nyob peb yuav tau muaj kev sib zam txim pub rau lwm tus , lwm tus los yuav tau muaj kev zam txim pub rau yus thiab peb suav daws thiaj nyob tau ua kev. Yog li kuv thiaj xav kom peb paub zam lub txim rau lwm tus , paub rub lub txim kom txhob muaj kuj tsis tau txhais hais tias yuav pab tau peb txhua yam tiam sis nws yuav daws tau peb lub siab qee qhov thaum muaj kev nyuab siab los sis ti tes ti taw . # Thaum tshwm sim teeb meem nrog lwm tus yuav tau daws qee qhov li no : - yog hais tias luag yog tus txhaum yuav tsum cia hais raws txoj kev cai ntawm lub teb chaws yus nyob yuav tsum muab txoj kev ncaj ncees coj los txiav txim . - yuav tsum muaj pov thawj , muaj tus lees paub txog tej teeb meem tshwm sim nyob rau hnub no los sis hnub ntawv . - txhob muab kev ntxub coj los hais , yuav tsum muab cov ntsiab lus tseem ceeb coj los hais , tsis txhob muab lub dag lub zog los ua qhov txiav txim ntawm tus kheej . - yog hais tias yus yog tus txhaum ua ntej tshaj plaws yus yua tsum paub lees yus lub txim txhaum Tsis txhob cav lwm tus . yuav tsum muab txoj kev thov txim nrog lo lus zoo coj los hais thiab txiav txim - yuav tsum daws teeb meem thaum tseem me tsis tau loj , teb chaws tsis tau paub daws kom tag Ua ntej yuav dhau mus rau qhov nyuab . - yuav tsum lees paub yus lub txim txhaum ntawv tias yog txim dab tsi vim li cas yus thiaj li txhaum leej twg yog tus tsim teeb meem ua ntej . 24. kev tiam nom tswv los sis kwv tij neej tsa Kev tiam nom tswv los sis kwv tij neej tsa ua ntej tshaj yuav tsum tau nkag siab qee qhov li no - yog hais tias hauv yus lub tsev muaj qhua tseem ceeb tuaj so ua ntej yus thiab tsev neeg suav daws yuav tsum tau hu hais nyob zoo rau cov qhua yam yus txaus siab hlo cia lawv los so hauv yus lub tsev . yuav tsum rub rooj nqa dej rau qhua haus , yog hais tias khob txhua yuav tsum ce dej rau cov khob kom txhua cov qhua , yog hais tias khob tsis txhua yuav tsun muab dej hliv rau lub taub dej thiab muab cov khob nqa mus txawb rau ntawm lub rooj qhia cov qhua hais tias dej haus nyob no nawb yog qhis dej ces muab no haus os . 11
  • 12. - dhau li ntawv yus yuav tsum tau tu vaj tsev kom huv si tsis txhob cia tej khuab ncaws me nyuam yaus poob ntsuag qees ntawm tej , tsis txhob cia khaub hlab poj niam dai ntawm tej vim yuav ua rau luag tsis paub nyob los sis luag laj ntsia . - yuav tsum tu txaj chaw kom du dais muab pam muab tog hauv ncoo , muab vij tsam coj los dai thiab kho kom hu si qhia lawv hais tias sab no ces pw ntawm no os . - yuav tsum nrhiav zaub nrhiav mov rau qhua noj - kev tos qhua kuj tsis yog ib qhov yuav nyuab npaum li cas . yuav tsum tau nkag siab hais tias yog muaj qhua tuaj hauv yus tsev tsis yog luag lam tau lam los xwb , luag yuav tsum xav hais tias yus yog ib tug neeg tseem ceeb nyob rau hauv lub zos los sis yog ib yim neeg uas siab loj nyiam kwv tij neej tsa yog li ntawv luag thiaj li los so hauv yus lub tsev . - thaum muaj qhua nyob hauv yus lub tsev yus yuav tsum tau ua siab loj , yus tsev neeg yuav tsum ua zoo sib hais lus , tsis txhob yws txog kev noj haus hais tias siv tag npaum ub npaum no rau cov qhua tau hnov . - yuav tsum tau ua siab loj muaj li cas siv li cas ua zoo nrog qhua tham yam txaus siab hlo . - yog hais tias lawv yog nom tswv thaum lawv yuav rov qab yog yus nyiaj yuav tsum tau ua ibpluag mov noj ua kev zoo siab rau lawv . 25. kev mus ua qhua Tsoom hmov tshua suav daws kev mus ua qhua yog ib qhov uas peb yuav tau ce faj thiab coj kom zoo , yog peb muab xav rau qhov txaj muag kuj ua rau yus tus kheej tsis paub nyob , yog muab xav rau yav tom ntej kuj yog qhov yuav pib mus thiab . vim kev ua qhua yus yuav tau tawm ntawm yus lub qhov rooj mus rau luag lub nroog , luag lub zos , luag lub tsev los sis luag lub teb chaws . yog li ntawv yus tus kheej yuav tau xyaum thiab tau paub qee qhov uas yua tau ce faj thiab xav ua ntej yuav mus xws li : ua ntej yuav sawv kev mus ua qhua yus yuav tsum tau paub qee qhov hais tias yus yuav mus dab tsi ? puas muaj neeg tseem ceeb ? , puas yuav muaj neeg coob , puas muaj nom tswv tuaj coob ? puas muaj tus caw yus mus koom , tus caw yus ho yog leej twg nws puas tos txais yus .los sis yus mus ua lag luam puas yuav xoos muaj teeb meem ? thaj chaw ntawv puas nyob deb yuav siv sij hawm ntev npaum li cas thiaj mam li txog ? , yog mus yuav tau npaj dab tsi nqa mus ? Kev ua qhua yuav tau saib raws lub sij hawm uas yus yuav mus ntawv : Yog hais tias luag caw yus mus koom ib lub koos haum nrog luag uas muaj qhua coob coob tuaj koom yus yuav tau hnav khuab ncaws kom zoo tu plaub hau kom du dais , rau khau kom tsim nyog . thaum mus txog lawm yuav tsum tau hais nyob zoo rau tsoom phooj yog suav daws yam txaus siab hlo , tsis txhob ua lub yeeb yam txaj muag los sis ho tsis paub txaj muag Qhov yuav tau ce faj tshaj plaws yog kev hais lus , tsis txhob haus dej haus cawv kom ntau dhau es ce le ua rau yus tsis hnov qab , puas cwj pwm , lam tau lam tham ua dog ua dig , ua rau luag saib tsis tseem ceeb tsis tas li ntawv pom tej me nyuam txhais hluas nkauj tsis txhob mus zaum tham yam li tsis paub txaj muag qhov no luag yuav txhais tau hais tias tsis yog yus tuaj koom os tsuas tuaj tham hluas nkauj ua si xwb .kev mus ua qhua koom noj koom haus yus yuav tau coj kom zoo vim muaj neeg coob muaj tej tus yus tsis tau paub dua tej tus nws kuj yog neeg loj , ua nom ua tswv yog li yus yuav tau ua ib tus neeg coj kom tus txhob muab tus kheej saib siab ntau dhau los sis saib yus qis dhau lawm thiab . Yog yus mus saib kwv tij neej tsa , nkauj muam nraug nus , tej txheeb ze cov uas tseem ceeb yus tus hkeej tsis txhob txhob nyiam tham hluas nkauj , nyiam ua sis es tsis nyob hauv tsev li yog yus coj li ntawv yuav ua rau cov neeg txheeb ze lawv yuav nkag siab yuanm kev tias tsis yog yus mus siab lawv yus tsuas mus tham hluas nkauj xwb . luag yuav xav hais tias tuaj saib peb tau npaum no hnub cav tsis pom nyob ib hnub hauv tsev luag yuav saib yus tsis muaj nuj nqis los sis tsis tseem ceeb . Yus tus kheej yuav tsum nco ntsoov hais tias : yog nkauj muam nraug hnus tsis tau sib ntsib ntev lawm yog yus muaj nyiaj yuav tsum yuav ib tug tsiaj coj los ua ib pluag mov rau kwv tij neej tsa tuaj noj ib pluag ua ke sib tham ib hnub yuav zoo dua muab tej nyiaj ntawv coj mus pub hluas nkauj ua dog ua dig . kev mus saib kwv tij nej tsa yuav tsum mus saib tiag tiag , yuav tsum sib tham txog kev noj haus , kev dab qhuas , kev sib tsim kho lub neej kom muaj noj muaj haus rau lub neej yav pem suab sib pab tawm tswv yim qhuab qhia kom lub neej yav tom ntej suav daws tau zoo li no kwv tij neej tsa thiaj li yuav saib yus muaj nuj nqis thiab li yuav muaj kev cia siab rau yav tom ntej 12
  • 13. 26. Kev mus ua lag luam Kev mus ua lag luam yog ib qhov uas tseem ceeb yus tus kheej yuav tau ceev faj yus yuav tsum tau nco ntsoov rau hauv siab tias yuav pib qhov twg ua ntej , yuav coj li cas thiaj yuav tau lag luam thiaj yuav tsis poob peev , thiaj li yuav tsis raug txhom raug nplua . kev ua qhua tsis yog ib yam yuav nyuab npaum li cas rau peb tiam sis kuj tsis yooj yim npaum li qhov xav Tej laus ib txwm piv txoj lus tias : ( nyob luag ntuj yuav tsum yoog luag txuj ) yus yuav coj raws yus siab xwb tsis tau kev mus ua lag luam yus yuav tau nkag siab hais tias : yam lag luam yus ua ntawv puas txhaum kev cai , puas muaj nqis , nws tseem ceeb dab tsi ? yuav coj los muag rau qhov twg ? yuav siv sij hawm ntev npaum li cas thiaj mam li tau ? Thaum yus twb paub li no tag lawm yus yuav tsum tau nkag siab hais tias yuav ua li cas thiaj yuav tau yam khoom ntawv ? yuav ua cas luag thiaj li yuav muag rau yus . qhov zoo dua mas yus tsis txhob ua ib tug neeg txaj txaj muag , tsis txhob khuv xim nyiaj txiag , tsis txhob khav theeb . vim li cas thiaj hais li no ? Yog hais tias yus txaj muag yuav tsis tau chaw so , yuav tsis paub tus tib neeg uas muag yam khoom ntawv . yog yus ua ib tug neeg khuv xim nyiaj ntau dhau yuav ua rau cov neeg nyob rau hauv lub tsev yus so ntawv luag tsis xav lees paub yus tsis tas lintawv yuav ua rau yus tsis swm lawv ,kuj tsis txhais hais yuav muab nyiaj pub rau tib neeg tiam sis yus yuav tsum tau yuav zaub yuav mov coj los ua noj hauv luag lub tsev , tsim kev ywg kev sib txheeb nrog lawv kom yus rhiab lawv sib swm . yog luag ntseeg yus siab lwm zaus luag thiaj yuav hu thiab caw yus mus hauv luag tsev yus thiaj yuav paub kev lag luam thiab swm tub lag luam coob . Txhob ua neeg khav theeb : vim yus mus ua qhua yus yuav tau tawm hauv yus lub zos yus lub tsev , yus lub zos lawm txhhua yam ntawm yus yuav tau pauv tsis hais hnav hkuab ncaws , yus tus cwj pwm yus lub xeeb ceem kev hais lus .kev tu tus kheej kev siv nyiaj siv txiaj los yus yuav tau pauv hu si .vim thaum yus mus txog rau tom luag tsev , luag zos lawm yuav tsis zoo li yus nyob hauv yus lub tsev xav hais li cas los hais , xav noj li cas los noj , xav hnav li cas los hnav , xav siv nyiaj li cas los siv . yus yuav tsum tau nkag siab hais tias yog yus hais lus yus cuab ua tus muaj nyiaj hais tias niam muaj npaum ub npaum no , vaj tsev zoo npaum ub npaum no tej mo tsis yog qhov ua rau yus muaj ntsej muag nws tsuas yog tab tom ua kom neeg thuam yus .yog yam yus tab tom muab yus lub qe tev rau lwm tus luag xwb . 27. muaj siab ces tau tiag qeeb sij hawm ces plag Peb ua tib neeg nyob rau hauv lub ntiaj teb no txhua tsav yam nws tsuas muaj ib vuag Dhau mus ntawm peb xwb lub sij hawm zoo tsuas muaj luv kawg li lub sij hawm tsis tos yus yog li yus yuav tau pauv tus kheej kom ncav lub sij hawm uas zoo ntawv yog yus tsis ncav lub sij hawm ntawv yus yuav laj tos txog rau lwm zaus . Tej laus ib txwm piv txoj lus hais tias ( poob ntoo tsuas mob ib chim plam kev kawm ces tag ib sim ) kev ua neeg nyob rau hauv lub ntiaj teb no taws tsau tsis pom tom ntej hais tias yus lub neej yuav xaus li cas . yam dab tsis yus xav tau tsis txhob cia nws dhau ntawm yus mus tiam sis yam ntawv yus kuj yuav tsis tau yooj yim yuav tau rau siab ntso khwv , rau siab ntso kawm , rau siab ntso pib yus thiaj li yuav tau yam ntawv los ua yus tug , tsis txhob cia lub sij hawm dhau mus dawb dawb. 28.kev hais lus . kev hais lus yog ib qhov uas tseem ceeb tshaj plaws kev hais lus yog kev hais rau lwm tus mloog .xws li : hais kom lwm tus ntseeg hais kom lwm tus nkag siab ntawm yus mus rau lawv kom muaj kev sib tau taub . suav txij puag thaum ( poj ua cia yawm ua tseg ) coj los hais los sib qhia sib txhawb kom muaj kev sib hlub kev tsim kho lub neej los txog rau niaj hnub no . kev hais lus yog xov xwm uas zoo rau tib neeg muaj kev xav muaj kev nthuav dav coob tshwm sim muaj tev naus laus yis uas vam meej rau neeg tau hnov tau pom mus ib qib zuj zus yuav muaj yuav pluag los yeej los ntawm peb lo lus 13
  • 14. 29 . hais lus Kev hais lus nws muaj 3 nqe xws li : 1 hais lus kom lwm tus paub thiab nkag siab txog lub ntsiab lus qhov tseeb tiag hais tias yus hais txog dab tsi hais cov lus kom tus mloog muaj qhov tau taub, kev hais lus li no yuav tsum siv lo lus yooj yim thiab meej meej , 2 yuav tsum siv hais lo lus kom muaj chaw pib chaw xaus , yog yuav siv lo lus sib lo lus nyav yuav tsum siv raws lub sij hawm hais lus hais tias lo lus ntawv tsim nyog siv lub suab zoo li cas . ua li cas neeg thiaj li yuav tau taub thiab paub txog . feem ntau yuav yog cov ua xib fwb , tub khau xab nas , tub xov xwm thiab lwm lwm yam , uas yuav tau siv hais . 3 yuav tsum tsim tej qhov kev kom lom zem ua rau tus mloog muaj kev kaj siab nrog rau txoj kev mloog qhov nov kuj yuav tsis siv ua ib qhov yeeb yam dab tsis kuj tau . yog hais tias tus twg xeeb txawm fab no kuj haj yam yog qhov zoo uas yuav rub tau cov mloog lub siab los mloog vim hais tias yog tsis li no yuav ua rau cov mloog suav daws laj zaum thiab tsis muaj kev kaj siab . 30. Kev cai ntawm tus hais lus Tus hais lus zoo yog pib los ntawm tug neeg uas paub ua zoo mloog muab cov lus zoo uas Kawm tau los ntawv coj los xyaum , coj los pauv tus kheej kom dhau mus ua tau ib tus neeg txawj xav paub kev cai paub tham , paub hais kev hais lus tsis txhob siv lo lus ua rau lwm tus yuav tsis tau , ua rau lwm tus laj mloog ua rau lwm tus dhuav, ua rau lwm tus qog , tsis txhob hais los lus mos dhau tsam ho ua rau tus mloog ib ce xob los sis txaj muag , kuj tsis txhob hais los lus ncha dhau ua rau tus mloog yuav tsis tau thiab. Qhov twg tsim nyog hais mam hais tsim nyog tham mam li tham , uv txhua zaus yuav hais ntawv uv lub ib qhov tsis tseem ceeb txhob tham uv lo lus dag tsis txhob muab los piav ,yog ua tau li no thiaj li yuav ua tau ib tus neeg paub cai. kev hais lus tsis hais lub sij hawm twg , nyob rau qhov twg , tsis hais nrog leej twg tham tus hais lus yuav tsum paub kev cai txhuav zaus tas li thiaj yuav ua rau yus cov lus muaj nqis. Tseem ib tus tib neeg twg nws yuav txawj hais npaum li cas los yog nws tsis paub kev cai yeej ua rau cov mloog meem txom thiab tsis muab nws saib siab . yog yus tsis paub kev cai ua rau yus poob tsim . kev cai ntawm kev hais lus muaj li no : 1 xav ua ntej hais xws li: yog hais lawm yuav tau txais txiaj ntsig li cas . 2 tsis tsim nyog hais cem , hais nkawg xaiv rau lwm tus los sis muab lub txim pov rau lwm tus tseem tias chim xav ceem xwb los yuav tsum tau uv rau hauv siab tso . 3 yuav tsum muab lub ntsiab qhov zoo coj los hais tsis txhob siv lo lus nchav . 4 tsis hais thuam lwm tus . 5 yuav tsum ua ntsej muag luag ntxhi siv lo lus zoo coj los hais . 6 tsis muab tus kheej saib siab hais lus ntsw lwm tus . tsis txhob hais txiav txim tu nrho tus kheej tsis hais kev sib tham los sis pawg tib neeg coob coob yuav tsum muab sij hawm rau lwm tus hais thiab . 7 yuav tsum lees mloog kev xav ntawm lwm tus txhob xav hais tias yus tus kheej hais yog nkaus xwb. Yuav tsum paub yam xav tau ntawm cov mloog tsis hais kev tham los sis lwm yam . 8 Tsis txhob piav yus lub neej swj tsis yog luag noog txog . 9 Yog lwm tus tab tom hais lus tsis txhob hais lus txiav tshuam yog lawv tsawm hais tsis tau xaus . 10 Yog muab lwm tus cov lus coj los hais yuav tsum tau hais tus ntawv lub npe saib siab tus ntawv tso. 11 Yuav tsum hais raws sij hawm . 12 Tsis txhob hais dag yam tsis muaj tseeb tsis txhob muab coj los piav . 14
  • 15. 31 kev paub muab hais qhov tiag tus tib neeg uas tsis muaj kev kawm siab , kev paub tsis ntau tiam sis muaj peev xwm hais lus muaj lub muaj log hais tau lub ntsiab yog ua rau cov mloog nkag Siab thiab ntseeg lawv coj cov lus mus siv hais tom ntej tau txais txiaj ntsig . yog li ntawv tseem hais tias yus twb muaj kev txawj ntse lawm los yuav tau nrhiav kev paub ntxiv thiab .kev paub muaj ntau yam kev paub xws li: o paub qav num hauj lwm o paub ntaub ntawv o paub hais lus o paub xav o paub coj qhuab qhia o paub txaj muag o paub tu siab o paub zoo siab o paub chim o paub nyiam zoo thiab lwm lwm yam. Txhua yam kev paub dhau los ntawv yeej tau kawm thiab xyaum nrog rau sij hawm tshwm sim los thiaj ua rau muaj kev paub. 32. kev xav tseem hais tias yus muaj kev paub ntau lawm los yeej tseem tsis tau txaus tseem yus muaj kev paub txawj ntse puv paj hlwb lawm los yog tsis txawj xav tsis , tsis xam pom lwm tus los yeej tsis zoo tus tib neeg uas txawj xav paub xav ntawv nrhiav nyuab , vim tej zaum tus neeg uas tsis muaj kev kawm siab tiam sis ho muaj kev txawj xav rau qhov zoo hais dab tsi hais yog muaj lub ntsiab lus zoo . yog li ntawv yus yuav tau xyaum kom txawj xav nrog rau yus txoj kev txawj ntse . tseem li cas los yeej zoo ua ntej yuav tsum muaj kev txawj ntse tso yog muaj kev txawj ntse lawm muab kev txawj xav coj los ntxiv kom yus paub txog lub ntsiab tias yam twg tsim nyog hais , yam twg tsis tsim nyog hais . paub txog qhov tseem ceeb ntawm kev hais lus . ua ntej yuav hais ib lo lus twg yuav tsum xav ua ntej tso , saib raws sij hawm thaj chaw thiab cov tib neeg uas yus yuav hais rau .yuav tsum hais cov lus kom raug cov mloog siab , yog tus hais xav yog hais los yeej raug , yog tus hais xav yuam kev hais los yeej yuam kev . yog li no tsoom suav daws kev hais lus yuav tsum tau muaj txoj kev xav kom meej txhais tau hais tias : siv yus lub xeeb ceem cov lus kom kom haum tsoom mloog suav daws siv cov lus kom raug raws cov mloog txoj kev xav tsis txhob pub lwm tus xav mus rau qhov tsis zoo , kuj tsis txhais hais tias tsis pub tus mloog xav li cia xav thiab tian sis kom lawv txhob xav ntaus nqi mus rau qhov tsis zoo . 34. Tus tib neeg zoo kev ua ib tug tib neeg zoo los sis yuav coj kom tau haum suav daws siab nws tsis yooj yim li siab xav kiag li , tiam sis nws kuj yuav tsis yog ib yam uas yuav nyuab npaum li cas, tus tib neeg zoo tsis txhais tias yuav kom zoo nkauj los sis zoo nrog es thiaj hais tau tias tus tib neeg zoo thiab tsis txhais tias tus muaj yog tus zoo , tus ua laj kam ua nom ua tswv thiaj li yog tus zoo , kuv hais rau suav daws tau paub tias kev ua neeg zoo nws yog los ntawm peb paub coj noj coj ua paub xav tom ntej tom qab . paub siab paub qis hais lus raug kev cai tsis tub sab tub nyiag , tsis dag noj dag haus , tsis tham luag poj deev luag sev , tsis vam noj luag tug , coj zoo tau tus xeeb ceem tib neeg nyiam hais lus tib neeg ntseeg . li no xwb yeej hais tau tias yog ib tus neeg uas zoo lawm . o Kev ua neeg nyob rau lub ntiaj teb peb yug los tiam no peb suav daws muaj txoj hmoo uas tau yug ua neeg nyob rau lub ntaij teb no, tib neeg yog tus txawj ntse , yog tus uas muaj tswv yim , tib neeg yog tus kav lub ntiaj teb , yog tus tuav lub ntiaj teb .tiam sis muaj qe tus xav tias yug los yuam kev nyob rau tiam no uas tsis muaj , tsis zoo li luag lwm tus , 15
  • 16. Tsoom suav daws kev ua neeg nyob rau lub ntiaj teb no peb txhuav leej txhua tus tsuas yog los qiv lub ntiaj teb no nyob ib ntus tsuj daim av no , vim peb ua neeg nyob muaj yug los yeej Muaj mob , thaum kawg ces tuag mus rau daim av uas tsim peb los tsuas yog tus tuag ua ntej tus tuag ua qab xwb . yog li ntawv peb suav daws yug los muaj txoj sia ua neeg lawm yus yuav tsum tau xyaum tsim ua qhov zoo pub rau tus kheej , pub rau kwv tij neej tsa , pub rau yus daim av uas yus nyob . Tsoom suav daws kev ua zoo nyob rau lub ntiaj teb no nws nyuab kawg tiam sis yog yam yuav tau ua , kev ua zoo yog lub zog uas yuav txhawb yus mus lawm yav tom ntej kom mus txog rau yus lub hom phiaj qhov yus kev cia siab . 35. Xaiv txoj hauv kev taug Kev xaiv ib leej tib neeg twg los ua yus tus hlub nrog yus nyob kom mus tag tiam no nws tsis yooj yim , kev sib sau los ua lub neej yog ib qhov uas nyuab kawg ,ua ntej ob leeg yuav los sib nkag siab yuav los sib hlub los nyob ua ke . txhua yam yog yus tsis txaus siab tsis txhob yuam tus kheej , yog tsis txaus siab thiab tsis nyiam , kev tsis yuam tus kheej yuav zoo dua ib hnub yav tom ntej lwj yus siab mus tsis txawj tag , zoo dua qi muag ua neej tsaus ntuj nti mus tag tiam no . yus txoj sia tseem tshuav ntev mus lawm yav tom ntej tsis txhob muab tus kheej tsim txom , tsim kev nyuab siab . Yog yuav hlub leej twg tiag yuav tsum tau xav kom zoo zoo ua ntej yuav hlub nrog tsam muaj ib hnubua lub neej nyob nrog kuav muag tsis paub txoj hauv kev yuav taug . Ua ntej yuav xaiv ib leej twg yuav tsum tau xav qee qhov li no : - vim li cas yus thiaj li xav paub nws ? - paub nws pheawj dab tsi ? - nws thiab yus hais lus puas sib tau taub ? - nws puas yog ib twg neeg qhia siab ? - nws tham yus pheawj dab tsi ? - siab puas loj siab puas me ? - yeeb yam xeeb ceem puas zoo ? - yus puas tau nyiam txaus ? txoj hauv kev uas yus yuav taug mus lawm yav tom ntej yog tias yus vam zoo lub neej yeej zoo yog coj ncaj txhua leej yeej xav nrog , yog xav ua nom tsis txhob phob moj , txhob tsab loj tias xaus rau yus . nyiaj txiag pab tau txhua yam tiam sis puag tsis sov , nyiaj txiag so tau yus lub kua muag tiam sis nrog tsis tau yus nyob mus kom tuag . nyiaj txiag ua tau rau yus pluag tau , nyiaj txiag ua tau rau yus tuag tau . kev lom zem ua rau yus tsis hnov nkees, kev txhawb lub zog yog ua rau tsis muaj hnub hnov qab . - kev txom nyem los ntawm tsis muaj kev paub ( los sis tsis muaj kev txawj ntse ) - tsis mua kev pab los ntawm tus muaj - tub nkeeg khwv noj khwv haus - muaj kev mob nkeeg - tsis paub tawm tswv yim rau tsev neeg . - vam noj luag tug tsis xav khwv - nyiam tub sab - tsis xav pab lwm tus - dag noj dag haus - nyiam tham hluas nkauj - xav tau qhov loj , qhov ntau qhov me tsis xav yuav - nyiam yooj yim tsis xav rho lub zog mus khwv , ua dab tsi los tsis ua kom tiav . - yam yus tab tom xav thiab tab tom ntshai tej ntawv yog yus xav yus . - kev muaj peev xwm tsis yog qhov tsis ntshai nws yog tab tom yuav mus rau qhov ntshai - yog yus tshwm sim muaj txoj sia lawm ces yeej nqa txoj kev tuag los nrog - yog piav txog kev puaas tsuaj ces yus tab tom yuav puas tsuaj , yog muaj kev txhawj xeeb txog txoj kev yuav yeej lawv ces tsis muaj hnub tau txais txiaj ntsig . # tej laus piv txoj lus tias : ( tsev nqeeb tsis zoo sim taws _ tsev zeb tsev tsua tsis zoo sim taus ) - yog tus kheej tsis muaj peev xwm txaus tsis txhob khav lees paub tias ua tau . - yog tsis tau kawm thiab kov dua tsis txhob mus lees tias txawj . - pom luag ua tsis txhob mus khav tias yooj yim yog tau sim thiaj li paub . 16
  • 17. 36. ncauj kev tseem tshuav taug . muaj ntau leej tau tag kev cia siab tau tag kev vam ,tag kev sib hlub, tag kev muaj yeej ,yuav xav hais tias lub neej no ntshe tsis muaj ib zaug ntxiv lawm tiam sis qhov tseeb tiag yam yus tau ua yuam kev tau rau luag dag ,raug luag thuuam ,raug luag saib tsis tau ,raug swb kev sib tw ,raug lwm tus tso tseg , tej ntawv yeej yog qhov ua rau yus mob siab thiab chim siab tshaj , tiam sis yog muab tej ntawv coj los xav tas li , yuav ua rau yus tsis muaj kev taug tsis muaj lub zog pib mus lawm yav tom ntej. tiam sis yog txhob xav txog tej ntawv xam tias yog kev qhia kom yus rau siab thiab kub siab tshaj ntawv ,rau siab ntso rau yus txoj hauv kev ua neej sib tw nrog txoj kev mob siab ib hnub yus thiaj yuav yog tus luag khuv xim, lwm tus yuav tsis yog tus yus khuv xim . nrhiav lwm txoj hauv kev uas zoo thiab tseeb meej dua qhov qub .ua dab tsis tsis txhob thim kev xav tsis txhob dhuav lub luag hauj lwm , tsis txhob chim rau tus kheej tsis txhob muab lub luag hauj lwm pov rau lwm tus tib leeg ris , ua zoo pib ua zoo xav ua ntej yuav taug dua lwm txoj kev khwv tshiab .yuav pib dua lwm tus tib neeg tshiab . yuav tsum xav hais tias tus ntsaum nws me npaum li ntawv nws twb paub kev taug paub khwv tau yug nws lub plab , yus twb yog neeg paub hais lus ua cas ho yuav yug tus kheej tsis tau . vim rau qhov tib neeg txawj tib .txawj dhuav ,txawj nkes , tiam sis ntsaum tsis txawj tib tsis txawj dhuav ua dab tsi rau siab ntso tsuav yog tias tus kheej mus txog xwb . Yog tias peb khwv li ntsaum peb coj li neeg peb yuav mus txog lub hom phiaj . 37. Uv tag uv thiab uv mus tag sim neej . Kev ua neeg nyob rau hauv lub qab ntuj no ,yug los ua neeg muaj txoj sia lawm ces yuav tau ua siab ntev uv txhua tsav yam uas nyob rau ntawm tib neeg lub neej . tus tib neeg twg uv tau txhais tau tias tus ntawv tsis thov swb , tus uv tsis tau txhais tau tias tus ntawv thov swb , kev ua neeg nyob rau hauv lub qab ntuj no tsis muaj leej twg yuav uv tau txhua yam , txhua tsav, tsuas uv tau qhov uas muaj peev xwm uv tau xwb , kev uv muab faib ua 4 yam uv xws li . 1 uv khwv noj khwv haus Kev uv khwv noj khwv haus tsis txhais tau tias uv tib yam ntawv nkaus xwb . muaj ntau yam yuav tau ua siab ntev uv xws li . - lub sij hawm thaum ua qoob ua loo sab sab los yuav tau uv ua kom tiav thiaj yuav muaj qoob loo xws li luag . - kev ua lag luam thaum ua luam poob peev lawm los yuav tau uv ua siab ntev thiab tsis txhob sib ceg tias tim koj tim kuv xam tias zaum no tsis tau lawm los uv cia lwm zaus mam li ua kom tau ntau tshaj qub . - kev cog zaub ,cog kab tsib cog txiv hmab txiv ntoo txhiam laj txhiam xwm xav tau noj yuav tsum tau cog thaum cog tau lawm yuav tau uv dob nroj thaum dob nroj tag lawm yuav tau uv tos kom loj , thaum txi txiv lawm xav noj lub txiv uas siav yuav tau uv txhob noj thaum ntsuab thiaj yuav tau noj thaum siav . txhua yam dhau los ntawv yeej yog yuav tau uv tag nrho thiaj li yuav tau noj . - uv tos me nyuam loj thaum muaj me nyuam rau hauv plab yuav tau uv kom yug thaum yug tau lawm yuav tau uv kom loj , thaum loj lawm yuav tau uv tos thaum twg nws txawj khwv yus thiaj li yuav tau zog noj tau los so tiam sis txog txij yus tos me tub me nyuam loj tiav txiv ces yus twb laus heev lawm ,li ntawv los yuav tau uv . 1 uv kev hais lus kev hais lus yog ib qhov tseem ceeb yuav tau uv ntau tshaj txhua tam xws li . - lub sij hawm thaum yus thiab lwm tus tsis muaj kev sib nkag siab muaj lus sib ceg . yuav tau uv Yuav tsum tsis txhob nrog luag lwm tus sib cav yuav tsum tshawb nrhiav qhov tseeb coj los hais . tseem lwm tus ceem los uv cia rau ntawv tso vim yog yus cav yuav muaj lus sib cav vim kev sib cav pab tsis tau dab tsi. - lub sij hawm thaum tus tseem piav yus yuav tau uv mloog kom nkag siab tsis txhob hais tshuam lwm tus sij hawm thaum luag tab tom piav . - hnov luag hais lwm tus uas tsis yog hais txog yus yus yuav tsum tau uv tsis txhob coj mus piav rau tus ub rau tus no mloog . - tseem yus twb paub lawm los yuav tsum tau uv cia swj tsis yog luag noog txog . - qhov zoo tshaj plaws khaws cia kev npog ntawm tus kheej kom zoo tsis txhob cia rau luag paub uv cia rau hauv yus siab txog hnub tuag . thiab lwm lwm yam . 17
  • 18. 2 uv kev pheem kev qias kev phem kev qias yog ib qhov tib neeg tsis xav lees ua thiab tib neeg dhua , tiam sis tseem yuav pheem thaib qias los yuav tau uv ua vim nws yog yam yuav tau uv . - uv yam tsw tsw lwj - uv yam tsw phem - uv yam qias neeg - uv tsw ntxhiab - uv lwm lwm yam uas yuav tau uv . 3 uv mob uv nkeeg . kev mob nkeeg leej twg los yeej tsis xav tau leej twglos yeej tsis xav pom , tsis xav hnov vim nws yog ib txoj kev tsis zoo rau tib neeg txoj sia , tiam sis muaj qeev yam yog tshwm sim raug leej twg lawm los yuv tau uv xws li . - yog mob tsis xis neej yuav tau uv noj tshuaj tseem yuav iab los yuav tau uv , - lwm tus mob tsis xis neej yuav tau uv mus saib ua dej siab dej ntsws rau tus mob kom tus mob mob zoo tuaj . - riam raug tes ,raug taw yuav tau uv tos kom zoo thiaj li yuav siv tau mus kev los sis kov tau ub tau no . - thaum muaj ib tug twg puv 120 xyoo lawm yuav tau uv sib pab coj mmus zais . - yus cov kwv tij ib leej twg muaj kev tsis zoo nyob tsis xis neej yuav tau sib pab uv txhawb nyiaj coj mus kho kom zoo . 38. tsim kho tus kheej kom zoo kev ua neeg nyob rau lub qab ntuj no taws tsau tsis pom lawm yav tom ntej tias lub neej yuav tig mus zoo li cas .yog muab xav rau qhov phem ces leej twg los yeej tu siab cia twj ywm cia , tias txawj yug los yeej yuav txawj tuag yeej dhia tsis dim txoj kev tuag, ua neej nyob tsuas paub thaum nyob qhov muag pom tsis paub ib pliag ,tsis paub tag kis los sis hnub twg uas yog yus thib ,tsis paub tias puas yuav muaj dua lwm tiam dua rau yus lawm .yog li ntawv thiaj li xav hais qhia rau tsoom suav daws tias . lub sij hawm thaum yus tseem muaj txoj sia nyob tseem tshuav lub zog mus qhov twg los tau ,yus tseem tshuav lub sij hawm los tsim kho tus kheej kom ua tau ib tug neeg zoo rau niam thiab txiv tseem kwv tij , tsoom nom tswv txhua tus kom luag muaj txoj kev hmov tshua yus cia rau lub ntiaj teb no . kev ua neeg nyob tsis muaj tus twg yuav coj qhia yus mus kom laus kom txog hnub tuag , txhua yam yus yuav tau xyaum thiab coj tus kheej kom mus rau txoj kev zoo xwb ces twb zoo kawg lawm os . kev ua neeg nyob yog yus coj zoo ces yeej tau zoo , coj phem ces yeej tau kev phem los tom qab ,tub nkeg ces tsuas ua luag qhev mus tag lub neej. Qhov zoo tshaj tus kheej yuav tsum yog tus kheej , tus kheej qhia tus kheej kom yog neeg zoo .tsis txhob nrhiav kev nyuab los rau tus kheej thiab lwm tus ,yog yus yeej muaj lub siab xav tias tsis thov swb ntawm txoj kev khwv ib hnub tsis ntev xwb yeej yuav tau raws siab txav tseg .tsis txhob xav tej yam tsis tseem ceeb thiaj yuav tsis ua rau yus mob hlwb dia taub hauv thiaj yuav tsis muaj txoj kev txom nyem rau tus kheej . kev tsim kho tus kheej txhais tau hais tias: tsim kho yam uas yus twb ua tau zoo lawm kom zoo tshaj qub , tuav tseev teeb meem uas tsis tau muaj tshwm sim kom tsis txhob tshwm sim , tsim kho yam uas yus tau ua lawm tiam sis tsis tau txais txiaj ntsig ntawv kom zoo thiab kom tsis txhob muaj teeb meem ntxiv lawm . tus tib neeg uas txawj ntse yuav pom txoj hauv kev taug txhua lub sij hawm thaum muaj teeb meem nyob rau lub sij hawm ntawv . Yam lus uas txhua leej tib neeg tsis nyiam xws li : - hais lus txiav lwm tus lub sij hawm thaum lwm tus tab tom hais tsis tau xaus . - hais lus tsis paub kev cai - hais lus ntau dhau ua rau tus mloog rov dhuav cov lus nws hais ntawv . - nyiam cav thiab txov nyom lwm tus - nyiam noog tsij tsij - qhuas lwm tus los sis tus kheej dhau qhov uas muaj tseeb - nyiam muab lwm tus qhov tsis zoo coj los piav tas li - hais lus tsis saib siab lwm tus - nyiam siv lo lus nchav nrov loj 18
  • 19. - nyiam qhuav tias tus kheej ua raug lwm tus tsis raug tas li - nyiam saib tus kheej siab hais lus ntsw lwm tus - hais lus dag tas li - nyiam qhia txog lwm tus tas li uas lwm tus tsis tau tso cai kom yuav hais qhia tus tib neeg tug tsawg lus hais txhais tau tias tus neeg ntawv tsawg kev xav . muab hais los txhua tus tib neeg uas yug los rau hauv lub qab ntuj no tus cwj pwm nyiam coj li no : - tsis nyiam kom lwm tus nyhos los sis hais tsis zoo rau tus kheej - xav muaj koob nro npe - yuav ua yam dab tsis los yuav tsum yog muaj kev xav tau yam ntawv . - txaus siab rau tus kheej ntau tshaj lwm tus - nyiam tus neeg ntsej muag luag ntxhi ntau dua cov neeg dub muag - txaus siab rau yus lub koob npe - xav kom lwm tus mloog tas li lub sij hawm tahum yus tab tom hais los sis piav ntawv - tsis xav kom muaj lwm tus nrog yus sib cav . Xav kom lwm tus hawm thiab saib raug nqi Nyiam li yus hais . - nyia, kom lwm tus lees paub lub sij hawm thaum lwm tus ua txhaum . - xav kom sib swm ua ntej - nyiam xav tseg tias yam twg yog qhov zoo yog kev zoo ntawm yus - xav kom tau kev qhuas muaj ntsej muag . txhua yam hais tas los no leej twg los yeej muaj xav nyob hauv siab tas li, tsis hais poj niam los txiv neej , tus ruam los sis tus ntse , tus muaj los tus pluag nov yog qhov peb txhua leej xav tau . tsoom suav daws kev ua neeg zoo .ce xav kom ua zoo tib zaug kom zoo kiag tej zaum yuav yog ib qhov nyuab rau suav daws, tiam sis yog muab muab ua zoo xav no kuj yog ib qhov tsis nyuab npaum cas thiab , yob tias yus uv tau 3 yam no yus yeej yuav coj zoo tau xws li : - thaum muaj lwm tus cem yus tsim nyog tus ntawv twb txhaum lawm tiam sis tseem cav yus ,los yus ua txhaum lwm tus cem yus . yus yuav tau uv tsis ca ua zoo hais txhob nrog sib cav vim kev cav pab tsis tau dab tsi . - thaum lwm tus ua tej yam khib yus siab saib tus taus yus los yus yuav tau uv cia tsis hais tawm ua zoo hais mus rau qhov zoo - ua yam dab tsis yuav tsum uv ua kom tiav tau txais txiaj ntsig ua tau li no xwb yeej yog ib tus tib neeg zoo teb chaws saib raug nqi lawm os tsoom suav daws . 39. Muaj thiab pluag tsis yog ib qhov tseem ceeb npaum cas rau tus txawj xav , txawj ntse - Muaj coob leej coob tus tau tu siab thiab chim siab rau tus kheej tias tus kheej ua neeg txom nyem ,yug los rau tsev neeg txom nyem tsis muaj li luag tsis tau zoo noj tau zoo hnav li luag lwm tus, tsis muaj tsev zoo nyob tsis muaj tsheb nrog luag caij ,tsis muaj nyiaj nrog luag siv , tsuas tias niaj hnub mus ua teb tiv tshav tiv nag muab nraub qaum mus tiv tshav muab xub ntiag mus tiv av khwv npaum cas los tsis cuag luag tsis muaj li luag . yog muab xav rau fab nyiaj txiag uas yus ntshawv thiab xav tau yog li neej hais thiab neej xav , tiam sis yog muab hais rau fab ua neeg muaj txoj sia muaj kev sov siab sov plawv nyob tau kaj siab kuj yog ib qhov uas tsis nco qab tu siab rau tus kheej npaum cas thiab . vim kev ua neeg nyob rau lub ntiaj teb no yim muaj npaum cas yim muaj kev txom nyem ntxhov siab npaum li ntawv , tus tib neeg muaj tsawg kuj muaj txoj kev txom nyem tsawg . tus tsis muaj li kuj tsis muaj kev txom nyem dab tsi vim rau qhov tus muaj nws muaj yam ub yam no muaj kev txob txhawj xeeb txog yam khoom uas tau muaj ntawv tsam luag muab, tsam luag nyiag tsam puas .ntshai tsam tus kheej o tag sim neej tsis tau siv . muaj kev txhawj txog xav kom tus kheej tshaj lwm tus , tsuas xav txog txoj kev khwv nyiaj tsis muaj sij hawm nyob nrog poj niam me nyuam , tsis muaj sij hawm tau pom niam txiv zej tsoom khwv noj khwv haus , 19
  • 20. tus tib neeg uas tsis muaj nyiaj ntau los sis peb hmoob hais tias txom nyem , tsis tsim nyog peb yuav tus siab rau peb tus kheej tsis tsim nyog peb yuav tus siab rau niam thiab txiv ,los sis lub teb chaws uas yus nyob kiag li . yog muab ua zoo xav rau qhov zoo tus txom nyem muaj kev kaj siab dua tus neeg muaj , vim tus txom nyem tau khwv tsawg tshaj tus neeg muaj ,muaj sij hawm ntau tshaj tus neeg muaj . tsuas txom nyem nyiaj txiag tiam sis siab ntsws tsis txom nyem npaum tus muaj , yog li tus muaj thiab tus pluag yeej muaj kev txom nyem ib yam nkaus . tsoom suav daws luag tsis qhuav tus muaj ,tsis thuam tus pluag , luag tsuas qhua tus neeg ncaj ncees siab zoo , coj ncaj tsis muab lub luag hauj lwm ntawm tus kheej saib hlob , muab lub luag hauj lwm ntawm pej xeem suav daws ua qhov saib lhob ua qhov tseem ceeb ua ntej . - Tus muaj yuav zoo siab hais tias tus kheej mas muaj nyiaj nplua nuj ua dab tsis los tau vaj tsev los tau zoo nyob, tsheb los muaj caij , nyiaj los muaj siv , tsis tau tiv tshav tiv nag tsis tau khwv li luag lwm tus tsis nco ntshaw leej twg lawm . yog muab xav rau txoj kev muaj ces yeej yog li hais , tiam sis muab hais los txog rau tib neej lub neej txoj sia thiab kev sib hlub .pom tau tias tus pluag ntshaw xav kom muaj , tus muaj hnov qab txog tus pluag .tus pluag ua zoo rau tus muaj vim cia siab tias ib hnub yuav muaj tus muaj ntseeg tus kheej hais tias muaj lawm tsis muaj hnub yuav pluag , kev ua neeg nyob yeej hais tsis tau chim yuav muaj tsis nco qab ntev ce muaj , tus ib txwm muaj thaum pluag tsis nco qab vaj tsev tsis muaj nyob los kuj muaj Yog li ntawv tej laus thiaj piv txoj lus tias taws tsau tsis pom tom ntej , muaj lawm los txhob zoo siab txom nyem los txhob tu siab .vim kev ua neej nyob tsuas nrog lub ntiaj teb no nyob ib ntus xwb yeej tsis yog yuav muaj txoj siab nyob mus kom tag daim av no . tus muaj lawm ua kom txom nyem mas sai kawg tiam sis tus txom nyem pem kom muaj mas nyuab kawg .tus neeg muaj nyob tau los vim muaj tus txom nyem tus txom nyem nyob tau los vim muaj tus muaj thiab . tsis yog yuav xav tias yus muaj lawm ces tsis vam tus txom nyem tsam yus o txom nyem ne ho yuav vam leej twg . tsob nplooj kam lam mas nyob ntawm kev yuav tau saib kom raug nqi yuav tsum tau ceev tseeg cia , tsam muaj qe zaus raug tes taw tsis muaj tshuaj nyob ze kuj yuav tau muab nplooj kam lam mas coj los qhwv ua ntej yuav txog kws tshuaj . 39. Kev ua neeg nyob yog kev peem yam tsis tu ncua kev ua neeg nyob rau lub qab ntuj no muaj ntau tus xav peem rau txoj kev zoo kom muaj los muaj tsis tau . yim khwv npaum cas los yim sab paum li ntawv ,khwv npaum cas los tsis muaj . thaum zooli ntawv peb tib neeg nyiam muab pov rau txoj hmoo. txoj hmoo kuj muaj feem li xav thiab tiam sis rov muab xav zoo dua ib zaug pom tau tias lub neej no tsis txawv ib yam li yus luam dej kom dhau dej loj loj , nyob sab dej tiv muaj txhua tsav yam uas tseem ceeb .yog yus tsis sib zog luam dej kom dhau ces yuav luam mus tsis txog , yog luam mus txog nrab dej zog tag ces kawg nqos dej thaum kawg kuj yuav tag txoj sia mus nrog dej . yog tus twg luam dej tseem yuav sab npaum cas los uv luam kom dhau tsuav txog sab tiv . xav tias tsis tuag yeej txog xwb ,yog luam dhau txoj sia thiaj li yuav tsis tu . yuav kom lwm tus pab luam ua yus zeeg rau yus tsis tau , yog lwm tus luam tus luam ntawv thiaj txog xwb yus mus los yeej tsis txog . kev peem lub neej tsis txawv ib yam li yus luam dej yuav tsum tau tsa qhov muag saib rau tom hauv ntej tias txoj ncauj ke yus yuav mus ntawv muaj dab tsi . lub teb lub chaw khwv noj khwv haus mus li cas yuav tau txhawb tus kheej tiag tiag thiaj yuav dhia dim txoj kev txom nyem .yog yus yeej txoj kev txom nyeem lub neej muaj , txoj kev tau zoo tseem nyob tos yus , kev tiav muaj tiag tiam sis yuav tau rho lub dag zog los pauv. tsuas muaj tus neeg siab ntev uv tau .muaj peev xwm ,muaj tswv yim thiaj li dhia dhau txoj kev txom nyem ntawm kev ua leej tib neeg nyob . 20
  • 21. 40. txhob ntshaw yam yus tsis tau muaj ,Txhob qhuas rau yam yus muaj nyob rau lub neej no muaj tib neeg pua txhiab leej tau cia siab rau yam nws tau muaj ,tau qhuas yam nws muaj, tias muaj npaum ub npaum no .zoo npaum ub npaum no , txawj npaum ub npaum no ,txoj kev yus dhuas tus kheej los sis cia siab rau yam yus muaj los sis yam luag hais qhia es ce ntseeg uas tsis noog paus noog ntsis li ce ntseeg , kev ua neeg nyob tsis muaj yam dab tsis yuav ruaj ntseg mus tag ib txhis .swj tus dej uas yus ib txwm haus twb txawj yau zuj zus twb txawj nqhuab , tsob vaj khoom uas nas noog ib txwm noj twb txawj tuag qhuav mus , cov huab cua uas ib txwm txias zias nyob tau laj siab twb txawj dhau mus ua huab cua sov kub vaum , yus lub cev ib txwm puv ntug ntoob cev yiag txias ,pob ntseg hnov txhua ,qhov muag pom txhua qhov ,plaub hau dub nciab hnub no twb dhau mus ua ib lub cev ntsws tag ,ntsej muag txoom tag , pob ntseg tsis hnov zoo, qhov muag tsis pom deb plaub hau dawb paug ,yav tag qab roob hauv roob mus ncig txhua .qab zej hau zos mus thoob tiam sis thaum laus ncig hauv tsev twb tsis txog qab tsib taug , yus tus kheej kiag twb pauv mus yog li ntawv nyiaj txiag , tsheb vaj tsev ces tsis txhob hais txog tej ntawv haj yam pauv mus sai tshaj . yam twg yus muaj lawm los khaws cia kom zoo saib kom zoo , muaj ntau kuj pab tus txom nyem, thiab coj mus hawm thov koob hmoov ntawm tej laus los sis tom tej tsev teev ntuj kom yus ho muaj txoj hmoo thiab kev kaj siab .vim tib neeg txhua leej khwv vim kom muaj kev kaj siab nkaus xwb. Yog yus muaj los qia dub ,siab me tsis muaj kev pab tsis muaj kev teev hawm kom muaj kev zoo kom tus kheej muaj kev kaj siab es tsis tsim nyog ua neeg. vim ua ib zaug neeg pab tsis tau lwm tus , tsis ua kom tus kheej muaj koob hmoo ntau kom lwm tiam rov lo sua neeg zoo muaj nyiaj txiag muaj koob nto npe li qub . tsoom suav daws yam twg yus ho tsis tau muaj los tsis txhob tu siab thiab tsis txhob chim rau tus kheej thiab lwm tus . kev ua neeg nyob ces tsis txawv li daim nplooj ntoos uas nyob rau saum tsob ntoo tseem tias daim nplooj ntoos yuav txawm nyob tau rau tsob ntoo phem phem kab kab lab tsis yiag tsis zoo nkauj li lwm daim nplooj uas txawm nyob tau rau tsob ntoo tsis kab lab loj siab yiag txias, tiam sis yog txog lub caij nplooj ntoos zeeg ces tseem tsob ntoo yuav zoo npaum cas los cov nplooj yeej yuav tau laus qhuav tu qia poob los rau hauv av ib yam nkaus li cov nplooj ntoo nyob rau tsob ntoo kab kab lab tsis loj tsis siab .tsis tas li ntawv tsob ntoo yim siab yim raug cua raug nag cua tsob qis . muaj ib txhia cov muaj nyiaj nyiam tham qhuas ntxhias hais tias lub neej no tsis muaj hnub thov luag tsuas muaj luag tuaj thov nws nkaus xwb thiab tsuas muaj luag ntshaw nws nkaus xwb .tiam sis qhov ntawv yog ib qhov uas nus xav yuam kev loj heev lawm , vim rau qhov nws twb tsis nco xav txog hais tias yam ua rau nws muaj ntawv , cov txom nyeem ua tus txhawb nws kom nws muaj ,cov txom nyem thiaj saib nws raug nqi , qhov tseeb tiag ntawm nws tus kheej tsis muaj dab tsi txhua leej tib neeg yeej tsis muaj dab tsi uas yuav yog yus tug yog qhov tseeb li , txhob xav tias yus muaj txaus lawm ,yus tau zoo txaus lawm ces tsis quav ntsej cov tom qab txom nyem ,suav daws yuav tsum tau taub thiab kag siab hais tias muaj qe tsob ntoo loj siab zoo nkauj tiam sis tsob ntoo ntawv tsawm muaj cov hmab cab ua kaj niab muaj ib cov ntoo tsis zoo nkauj ua ua pos rig tsob ntoo ,yog tsob ntoo twg muaj li hais los no tseem ntuj yuav los nag huab cua yuav loj los nws yeej tseem tsis vau vim muaj cov hmab thiab cov ntoo me nyob ib puag ncig ntawv rub tseg cia .tsis tas li ntawv nej tus kheej kiag mus txiav tsob tawv muaj hmab muaj ntoo rig li ntawv thaum ua ntej yus yuav mus txiav tau tsob ntoo ntawv los yeej yuav tau txiav tej hmab ntoo me ib thaj tsam ntawv kom tag chaw dav thiab do mas thiaj mam li ntov los sis txiav tau tsob ntawv ,tej thaum txiav tu lawm tiam sis muaj hnab ntau dhau lawm ua rau rub tsis tau . neeg los ib yam tsis txawv li tej xyoob ntoo .thaum muaj lawm los ua zoo coj ua zoo hais ,ua zoo sib txhawb sib qhia ,hlub tus luag hlub yus ,txaus siab txhawb rau yam yus muaj , nco ntsoov hais tias thaum koj tseem muaj txoj sia nyob noj tau hais tau tej zaum tsis vam lwm tus pab tiam sis yuav tsum tau nco txog thaum yus laus puv 120 xyoo tej tub ki yuav tau thov luag tuaj tshuab qeej ntaus nruas ,tuaj zov hmo ,tuaj kwv mus faus . tej no yuav tau xav txog vim tej nyiaj thaum yog tuag mus yuav nrog mus tsis tau .txhua yam yus muaj ntawv tsuas yog yam yus xav tau xwb tsis yog qhov tseeb mus sib sim tsuas yog yam ua rau yus zoo siab mus sib ntus thaum yus muaj txoj sia nyob xwb . Cov neeg ruam muaj nyiaj mas quas tias tus kheej muaj npaum ub npaum no .thuam tus txom nyem li ub li no hais tias tus kheej mas zoo npaum ub npaum no . Pom tej tsev txom nyem twb tsis xav nkag mus hauv tsev .pw neeg txom nyem tej txaj chaw los hais Tias lub lub tsis paub pw. 21
  • 22. Tiam sis cov neeg txawj ntse tsis ruam,cov txawj xav lawv muaj nyiaj lawv hais tias nyiaj txiag tsuas yog yam uas peb tig neeg muab ntseeg thiab saib muaj nqis, es peb tib neeg txhua leej thiaj li khwv los ua nyiaj qhev. Peb hmoob hais tias ua dag ua zog pob zog ,khwv ua liaj ua teb cog qoob cog loo es thiaj li muaj txhua yam no yog peb ua nyiaj qhe nkaus xwb .tib neeg sib ntaus sib tua los vim xav tau nyiaj ,tub sab tub nyiag los vim nyiaj , kwv tij neej tsav sib ntxub sib duav los vim sib qiv nyiaj . Yog muab xav tias nyob rau lub ntiaj teb no tsis muab nyiaj saib muaj nqis, neeg txhua leej tib neeg muaj nqis ib yam nkaus tseem ceeb ib yam nkaus. Piv txwv tau hais tias ib leej neeg twg qhov muag tsis pom kev tseem tib neeg yuav hais txog nyiaj npaum ub naum no los tus neeg ntawv tsis pom nws tsis ntshaw tiam sis yam nws ntshaw tshaj nplaws yog xav kom qhov muag pom kev. Yog li cov txawj ntse lawv muab nyiaj ua qhov tsim teb khov chaw muab ua qhov tseem ceeb ntawm lub teb chaws xwb tsis yog muab coj mus qhuas rau teb rau chaw .qhov lawv xav tau ntawm cov txawj ntse txawj xav luag tsuas xav tsim tej yam uas kom txhua leej tib neeg nyob qab ntuj no tau siv kom yooj yim rau tus kheej kom tsim nyoog rau tus kheej thiab suav daws ,thaum lawv tsis muaj txoj sia lawm los kom lawv lub npe thiab txoj kev zoo lawv tau tsim ntawv nyob nrog tsoom neeg thoob qab ntuj no mus tsis txawj muaj hnub hnov qab . 41. Xav zoo rau qhov yog Kev xav ntawm tib neeg tsis sib thooj tsis sib xws Ib leeg xav mus ib yam ib leeg xav mu sib qhov ,yog li no lub ntiaj teb no thiaj li muaj cov , xav noj tsis xav khwv , muaj cov xav kom muaj khwv thiaj muaj noj , muaj cov xav nyob tsis xav ua tiam sis xav noj qab tshaj cov tau ua . muaj cov xav ua nom ua tswv , muaj cov xav muaj nyiaj nplua nuj , xav txawj ntse , xav muaj koob nrov npe . Kev xav leej tib neeg tsis sib thooj, tseem li cas los puam chawj tib neeg txoj kev xav lawm yeej tsis txwv tsis txiav Tiam sis yog xav yog tus neeg zoo mas yuav tau xav rau txoj kev yog thiab txoj kev ncaj ncees, Lub neej thiaj li yuav tsis khuv xim ib hnub lawm yav tom ntej. Kev xav rau qhov yog yog kev ua txog txhua yam ntawm yus tus kheej kom tag tag Xav txij li saum yus cov ntsis plaub hau los ti ntkaus rau ntsis ntiv tes ntiv taw . ua zoo zaum nqus pa tso pa kom sib sib haum kom tus kheej paub tias nqus pa nkag nqus pa tawm , xav ib qhov zuj zus ntawm yus lub cev txhua yam ntawm yus tus kheej tias txhua yam ntawm yus tus kheej ntawv muaj nqis npaum li cas rau yus thiab ho tsis zoo li cas rau yus , Xav txog txhua yam tsav uas yus tau ua zoo thiab yam uas yus tau ua phem , xav txog tej txiaj ntsig uas yus tau ua pub lwm tus lwm tus tau ua pub rau yus ,xws li yus niam thiab yus txiv , kwv tij neej tsa uas yus tau paub . Xav txog yav tag dhau los ho mus xav rau yav tom ntej yus yuav pib ua mus xav yuav tau pib tho txoj hauv kev mus ,ua ntej tshaj plaws yuav tau xav txog kev zoo thiab kev yuav phom sij ua ntej tso uas yuav tau pib nis tes ua mus . 42. Ua neej txog ntu txom nyem Kev ua neej nyob rau lub qab ntuj no yeej muaj ntu pluag, ntu muaj , ntu nyuab siab , ntu kaj siab nyob nrog nraim yus sib txuam pis daws ua ke . ntu txom nyem muab faib ua ob ntu xws li : ntu txom nyem nyiaj txiag , ntu txom nyem Siab ntsws . tej zaum nyob rau lub sij hawm no kuj muaj ntau tus kuj tau ntsib kev txom nyem los sis kev nyuab siab ntsws ua neej nyob tsaus ntuj nti . 43. Ntu txom nyem nyiaj txiag Lub sij hawm no los sis ntu no tej zaum nyob rau qe tus lub neej kuj muaj kev txom nyem nyiaj siv ,txom nyem kev noj haus .tsis muaj li luag lwm tus .kev khwv tsis nce tes .yog li no ntu no yus yuav tau ceev faj txog txoj hauv kev uas yuav taug mus rau yav tom ntej . qhov tseeb tshaj yog kev siv nyiaj ,kev ua luam , kev mus los hauv lub vaj lub tsev . Ntu no yus poob qab tiam sis tsis txhob poob siab 22
  • 23. Yog yus poob qab nyiaj txiag xwb tseem muaj sij hawm thiab muaj hnub yus yuav tau zoo li luag yus tseem muaj lub hom phiaj thiab tsis tau tag kev cia siab rau tus kheej .rov ua zoo xav txog tus kheej lub neej kom tseeb meej dua ib zaug tias tim dab tsi yus thiaj li txom nyem. Dab tsi yog qhov pib ua rau yus txom nyem. Tig kho dua tsim dua hauv kev tshiab pauv dua lub siab tshiab. Nrhiav dua lwm txoj kev lag luam ces yus lub neej kuj yuav zoo tuaj lawm. Tiam sis yog yus txom nyem ua neej poob qab ,ua luam poob peev , kev khwv tsis nce tes ua rau yus muaj kev poob siab tsis xav ua dab tsi tsis xav khwv ,tsis muaj siab mus khwv ua tus neeg tag zog .yog thaum zoo li no lawm yuav ua rau yus lub neej haj yam poob qab mus ntxiv ,txom nyem mus ntxiv lawm yav tom ntej .yuav ua rau yus tej phooj ywg uas nrog yus ua luam ua ke los sis ua hauj lwm ua kev tu zuj zus mus ,lawv yuav tsis tuaj yaum yus lawm los sis lawv yuav tsis coj yus mus nrog lawv ua ke lawm vim yus tsis muaj nyiaj ua peev .thiab tsis qab siab ua kom tsim nyog kev nqis peev . Tsoom suav daws kev taug hauv lub qab ntuj no tsis muaj hnub tws kev swj tsuas yog yus tsis muaj lub peev xwm taug nws mus kom kawg xwb yog yus taug mus kom kawg yus yeej pom tau tias hauv kev tseem muaj ntau sav . tsis txawv li yus txiav ntoo ua tsev yus twb pom tus ntoo ntawv yiag kawg yus saib ob peb lwm rau tom tej los tsis pom lwm tus yuav yiag npaum tus ntawv yus thiaj li txiav tom qab txiav tau . yus mus rau tom ntej qhov muaj ntoo ntau yus ho tseem pom lwm tus yiag tshaj tus yus txiav ntawv lawm thiab .kev ua neej nyob tsis txawv li no . yog li ntu no yus txom nyem los ua siab ntev yoog tsis txhob cia kev txom nyem ti av ces yeej muaj hnub yus tsav tau kev txom nyem sawv muaj. 44. Ua neej txog ntu muaj Ntu no ua neej muaj khwv nyiaj khwv txiaj los nce tes .muaj noj muaj haus, noj qab pw sov tsis nco qab txob txhawj .ntu no yog ntu yus tsis muaj kev nyuab siab ntxhov plawv .tiam sis ntu no yog ntu yus yuav tau ceev faj kom zoo tshaj ntu yus txom nyem,vim ntus no yog ntu luag tej ob cag ob ncig tom tej tab tom tsav qhov muag saib yus ua neej thiab yus txoj kev hkwv . yog yus muaj yus tsis paub siv yus cov nyiaj kom tsim nyog rau lub neej kom raug raws yus lub neej ces .ib ntsais muag kuj yuav rov qab txom nyem vim kev ua neej nyob kev muaj thiab kev pluag zoo li kob nag los ib vuag yog tham ntuj los nag loj kuj ua rau niam dej huam loj tuaj yog thaum niam dej huam loj tuaj kuj yuav muaj ntses loj ntses me nce mus nrhiav noj raws tej me nyuam kwj dheg .tiam sis yog thaum nag tu tau ntau hnub lawm dej los kuj yuav rov lau mus me li qub .me nyuam ntsev los luj yuav rov mus nyob rau qhov muaj dej loj caum tau nws txoj sia lawm thiab . lub sij hawm yus muaj ces zoo nkaus dej tab tom huam ntag .yog thaum dej huam lawm ces yus xav nyab qhov twg los nyab .yus xav ntws mus twg los ntws tau . saib nroj ntsuag tej nyom tsis muaj nqis . Yuav tsum ua zoo xav hais tias tsam ib pliag ntuj tu nag dej lau ntuj qhua teb nkig ,thaum ntawv ces ho yuav tos xyoob ntoo nroj tsuag ua tus yug dej cawm yus txij sia kom dim . Ua neej txog ntu muaj lawm yuav tsum tau xyaum ua siab loj , ua siab dawb txhob siab nqaim rau yus tej txheeb ze los sis muam , maum phauj dab laug kwv tij neej tsav suav daws los sis yus lub teb chaws yus tus nom tus tswv . Yus yuav tau ua zoo coj zoo xyaum qhov zoo tseem twb muaj lawm los tsis txhob ua tus khav theeb qhuas tus kheej tsav tus kheej twv ntxiab. ,yuav tsum tau hawm tej laus tej coj noj coj ua .yuav tau pab txhawb nqa cov txom nyem .qe lub sij hawm thaum lawv ti tes ti tawv . qhiav yus poj niam me nyuam kom paub ua zoo coj zoo rau kwv tij neej tsa ,los sis tus qhua sab nrauv .tseem yus twb zoo lawm los kom luag ho saib yus haj yam zoo dua qub Kev zoo tsis yog los ntawn nyiaj txiag ua ntej tiam sis yog los ntawm lub siab ntsws lub plab plaw ua qhov coj zoo ua ntej. Plam ib pob nyiaj tseem muaj hnub khwv tau tiam sis yog plam ib tus neeg zoo nrhiav thoob qab ntuj tsis muaj hnub nrhiav tau . 45. Ntseeg tus kheej thiab ntseeg lwm tus txhua leej yeej muaj kev ntseeg kev coj noj coj qhia los ntawm tej laus poj koob yawg koob . ib txheej dhau ib txheej ib tiam dhau ib tiam ua qe zus los txog rau niaj hnub no tej laus ib txwm piv txoj lus tias mloog niam mloog txiv hais thiaj li txim txiaj mloog tej loj qhia thiaj li tau zoo . kev ntseeg tib neeg hais ynob rau peej no ntseeg tsis tau li peej thaum ub qhia lawm vim peej no muaj kev dag noj dag haus zais siab tshaj peej thaum ub lawm , tej thaum tus yus ntseeg tsiab tshaj ntawv haj tseem 23
  • 24. yog yus tus yeeb ncuab los kuj muaj tau ,kev ua neeg nyob rau tiam no zoo tshaj plaws ces , ua ntej yuav ntseeg yuav tsum tau ntsuam xyuas txog nws lub siab thiab nws txoj kev coj yav tag los puas yog ib tug neeg hais tiag ua tiag hais tau ua tau , nws muab dab tsi los ua pov thawj ntawm kev ntseeg siab ntawv . yog hais tias yog tus neeg uas yus ib txum tsis tau paub thiab tsis tau ntseeg siab los dua tseem nws yuav hais muaj lub muaj log los tsis txhob ntseeg ua ntej yuav tsum xav kom ntxawm ntxawm tso los sis muaj ntau tus ua pov thawj tau mam li khawv ntseeg cia rau ntawv . kev ua neeg nyob rau koom txoos tiam no txhua tus tib neeg muab yam khoom uas tib neg ntshaw ntawv saib loj tshaj txoj kev sib hmov tshua muab saib loj dua niam thiab txiv lawm tseem leej niam yug kiag los los twb tseem dag tim ntsej tim muag ,kev ntseeg tus kheej thiab lwm tus ntawv muab ua zoo xav los kev ntseeg tus kheej uas yam yus paub thiab qhov muag pom tau yam no yus yuaav tau ntseeg tus kheej ntau tshaj lwm tus . txhob ntseeg nyiaj tsam yus mus poob qhov xob txhiaj ,tsis txhob ntseeg kub tsam yus mus poob rau qhov ntuj dub tsis muaj hnub tawm tau .yuav tsum ua kom tau li qhov yus ua tau thiab hais tau pom tau paub tau xwb thiaj tsis muaj tus yeej yus mog tsis txawj tsis ntse tsis txhob nrog luag ua luam tsam yus plag nyiaj thiab tso tag poj niam me nyuam . lhub tus kheej kom ntau ntau li qhov yus hlub tau ces lub neej yeej kaj siab thiab thiaj li yuav muaj ncauj kev cia siab mus lawm yav tom ntej . 46. Txhob ua neeg siab muag Kev ua neeg nyob rau koom txoos niaj hnub no suav hnub suav txawv mus lawm zuj zus taws tsau tsis pom tom ntej kev ua neeg nyob ib leeg tsis paub ib leeg siab , koj tsis yuav kuv qhia kuv tsis yuav koj hais nyias tsuas nros ua raws nyias lub siab nyiam nkaus xwb . lub neej niaj hnub no ib feem tsuas yog dag noj dag haus , tus paub dag tus tsis paub , tus txawj dag tus tsis txawj .tsis muaj tus twg yuav zoo tag tag yus tus kheej qe chim yus tseem rov dag yus tus kheej los kuj muaj . yog li no ua ntej yuav ntseeg ib tus tib neeg twg hais yuav tsum tau paub thiab nkag siab txog lawm tus lub siab thiab lwm tus lub hom phiaj yus thiaj li yuav ntseeg tau tseem yuav yog tus yus ib txwm ntseeg los nag hmo thiab hnub no nws tsis zoo Ib yam twb txawv hnub txawv hmo txawv sij hawm, tib neeg lub siab thiab cov lus uas nws hais nag hmo thiab hnub no tej qhov twb tsis sib thooj .cov Tib neeg uas ua siab muag feem ntau nyiam poob rau txoj kev raug luag haub ntxias dag tsis hais txiv neej los poj niam . ua ntej tshaj plaws ntawm yus tus kheej yus yuav tau ua siab loj ua siab ntev ua siab tawv qhawv tsis lam nyo taub hau rau leej twg yooj yim swj tsis yog luag yuav muab yus tua ,feem ntau peb tib neeg nyiam ntseeg thiab cia siab rau lo lus muag thiab lo lus mos uas hais tau ntshe yus yuav tau ib feem ntau nyob rau ntawm txoj kev muaj yeej yog li ntawv thiaj ua rau cov tsis paub poob mus rau kev phom sij xws li:  yog siab muag ua dab tsis tsis tshua tiav  raug tib neeg dag ntxias tau yooj yim  luag saib tsis taus  tsis muaj peev xwm txaus uas yuav ua tau tus loj  tsuas muaj ua luag tus tub txib los sis ua luag qhev  tsis muaj cuab kav yuav txiav txim siab tau .  luag lwm tus tsis ntshai thiab lwm lwm yam .  luag saib tsis raug nqi . kev ua siab muag ces zoo nkaus yus tab tom qhia yus txoj sia rau luag lwm tus ntag ,yuav tsum muaj peev xwm kom txaus kaus tsis lam qhia siab rau luag sab nraus los sis hauv tsoom suav daws kom tag vim tus tib neeg vam sij hawm haub ntxias dag nyob txhua txhia qhov chaws ntsia ntsoov yus thaum twg yuam kev ces twb vam noj tam sim ntawv ntag . yog li ntawv yus yuav tsum tsis pub kom sij hawm dhau mus rau luag lit sis cia yus lub siab rau luag pom kom tseeb tsuas cia pom txoj kev zoo xwb tsis txhob cia pom lub hwj huaj . 24
  • 25. 47. Mloog qhov tiag khiav qhov cuav Txij li thaum pob ntseg tau hnov qhov muag tau pom qhov ntswg tau hnia txhiab thaum me los txog thaum loj qhov twg yog qhov tiag ,qhov nov yeej paub zoo tiam sis qhov uas paub tsis zoo thiab ntseeg tsis tau yog lo lus hais tawm ntawm lub qhov ncauj uas lwm tus hais rau yus mloog thiab yus hais rau lwm tus hnov .yog peb muab ua zoo xav ua zoo coj los ntsuam xyuas peb yuav pom tau tias tus neeg ntawv los lus muaj pis tsawg feem pua uas yuav ntseeg tau thiab pis tsawg feem uas ntseeg tsis tau qhov ntseeg tau txhais tau tias nws hais muaj tiag qhov ntseeg tsis tau txhais tau tias nws hais tsis muaj tseeb .Yog tus twg hais tsis muaj tseeb tseem koj nyob mloog los tsis muaj nqis dab tsis nws pab tsis tau koj yim mloog yim nkeess ,yim mloog yim nplua taws ntaus nqi tau nws lub siab tias : nws hais dag kom nws zoo tshaj cov cov thiaj ntseeg , nws hais vim qhuas txog tus kheej tias tus kheej paub ntau tshaj lwm tus ,tus neeg tham lus dag hais thauj suab xwb yeej nkag siab tau tias nws lub siab xav li cas . thaum paub li ntawv lawm tseem yus mloog los pab tsis tau yus dab tsi . tus tib neeg hais qhov tseeb tiag feem ntau tus tib neeg ntawv tsis tshua cuab loj hais lus tau muaj paus muaj ntsis .hais tsis tshaj lwm tus muab lwm tus ua qauv ,muab tus kheej thiab tseem mloog ua tus kawm nyiam muab kev taug hauv lub neej qhov tseeb coj los hais tsis yog hais txog nws tus kheej qhov zoo xwb . Kev ntaus nqi qhov tseeb thiab qhov cuav yuav tsum yog ib tus neeg siab coj tus paub ras txog kev phom sij lawm yav tom ntej ,paub txog tus neeg hais ntawv lub keeb kwm zoo yog tsis li ntawv feem pua yuav raug luag dag muaj ntau txoj hauv kev uas luag yuav ntxias tau yus lub siab kom ntseeg luag tau ib hnub . lo lus txhais hais tias :  “vim mus kev ncha noog thiaj li ya – vim ua pa tsw ntxhiab tsiaj thiaj sawv khiav ntawm chaw “ .  Me nyuam nyuj tsis nqov maum nyuj yeej tsis paub tias tus me nyuam nyob qhov twg – yog kauv tsis tawm yos nrhiav noj tsov yeej tsis tom . Tus neeg vam zoo yog tus zam txim pub tau rau lwm tus. tus neeg tsis vam zoo yog tus tos ntsoov lub sij hawm lwm tus yuam kev tsis nco ceev faj thiab qaug zog nws yuav nqis tes tsim sij hawm ntawv ntag .  Yog xav kom yeeb ncuab txav tsis ti tsis txhob qhib lus rau yeeb ncuab hnov swj dhau ntawm yus tus kheej mus lawm tsis muaj tus twg uas yuav ntseeg tau . 48. Ua neeg nyob yog kev peem rau txoj hauv kev yam tsis tu ncua • Kev ua neeg nyob rau lub neej no tsis txawv ib yam li yus luam dej kom dhau ib tug dej loj loj ,yog tias yus tsis sib zog luam kom dhau yog luam tsis dhau ces yus kawg nqos dej , thaum kawg txoj siab kuj Yuav tu mus nrog tus dej . Sij hawm luam dej yuav siv yus lub zog Thiab yuav uv tseem yuav sab noaum twg los yuav tau uv luam kom dhau Yus txoj sia thiaj li yuav muaj ua neeg nyob ntxiv mus lawm yav tom ntej Vim lwm tus luam dej pub yus tsis tau . kev peem lub neej tsis txawv ib yam li yus luam dej yus yuav tau tsa qhov muag mus rau ya tom ntej yam tsis tu ncua ,yuav tau txhawb tus kheej tiag tiag thiaj li yuav dhia dim txoj kev txom nyem . Txoj kev zoo ,txoj kev muaj tseem nyob tos yus yog tias yus yeej txoj kev txom nyem Kev tiav muaj tiag tiam sis yuav tau rho lub dag zog los pauv . nyob rau lub ntiaj teb no tsuas muaj tus neeg uas ua siab ntev uv tau ,muaj peev xwm ua kom yeej kom tau tus no thiaj li tau txais txiaj ntsig Los ntawm txoj kev yeej ntawm lub neej . 25
  • 26. 49 y uav tau ua neeg muaj siab muaj ntsws ,muaj peev xwm rhais ruam mus yav tom ntej yam tsis tu ncua . Ua neeg nyob tsis txawv ib yam cov huab uas nyob rau saum ib nta ntuj cov huab ya nyob tsis muaj chaw txawb chaw tsaws ,tsis muaj chim nres ua neeg nyob los ib yam li cov huab khwv npaum cas los tsis txawj txaus, peem npaum cas los tsis txawj txog ,yog li ntawv yuav tau sib zog peem ,muaj peev xwm daws tej teeb meem kom dhau tsis txhob cia lub neej tig rov qab ,ua neeg nyob thiaj li yuav muaj nqis ua neeg nyob yuav muaj nqis los tsis muaj muaj nqis qhov no nyob ntawm txoj kev ua zoo kev taug ntawm lub neej mus rau yav tom ntej . Nyob rau ntawm peb leej tib neeg lub neej ntawv muaj muaj ntau yam tau raws siab xav,muaj ntau yam tau ua rau chim siab mob siab tsis muaj peev yuav txiav txim pub tau rau tus kheej ,yog li ntawv yuav ua dab tsi yuav tsum tau xav kom thoob kom txhij txhij thiaj li yuav tsis muaj kev ntsim siab thiab mob siab ,thiaj tau lub neej kaj siab . Lus qhiav ntawm ib tug neeg uas muaj meej mom tau hais tias : tsoom phooj ywg he ! Tsis txhob ua neeg vwm ntsuav li ko ,thov koj siv sij hawm kom muaj nuj nqis siv koj lub tswv yim kom txaus nkaus es koj rhais ruam rau txoj kev vam meej . 22 neeg txom nyem muaj vim muaj kev uv tiab quag neeg nplua nuj ua tus loj vim muaj kev paub • kev paub ua rau tib neeg vam meej . ntaub ntawv yog txoj hauv kev paubyogtaunyeem ib tsab ntawv twg zoo cuag nkaus tau ntsib yawm saub tus siab zoo tau qhia kev paub kev vam meej pub rau yus lub neej ntaub ntawv zoo yam li cov zaub mov tswv yim yog hais tias nyiam saib ntawv tas li txoj kev xav yuav nthuav dav tuaj Tiam sis yog tsis xav nyeem ntaub ntawv txawm tias yuav muaj txhiab txhiab pua pua tsav yam zoo los txoj kev xav tsis muaj ces ntshe yuav tsis muaj hnub nrog luag txeeb tau . Tus tib neeg uas tsis muaj nyiaj tiam sis yog nyiam kev kawm nyiam saib ntaub ntawv kuj yuav muaj hnub hla dhia dhau txoj kev txom nyem lub neej thiaj li muaj nyiaj, muaj nuj nqis.tus neeg muaj uas nyiam nyem ntawv saib ntawv yuav tau zaum lub rooj ruaj khov thiab yog muaj tswv yim txawj ntse thiaj yog tus neeg ntiaj teb qhuas tias zoo . 50. Kawm tsis nco xav yuav puas kev zoo Xav tsis nco kawm yuav phom sij txoj kev kawm thiab txoj kev xav muaj nuj nqis rau peb lub neej kawg nkaus muaj tej tug xav tias txoj kev kawm tseem ceeb tshaj txoj kev xav ,qee leej kuj ho xav tias kev xav tseem ceeb tshaj kev kawm tiam sis qhov tseeb tiag tiag ob qhov no nkawv ua ke ib ntxaig ,sib nrawg vim li cas thiaj hais li no ? Kuj sim xav seb yog tias ib tus neeg twg nws tsuas tias rau siab ntso kawm ntawv tiam sis tsis rhov tswv yim xav tias yuav saib yuav kawm li cas thiaj tau ntawv ,yuav saib phau twg rau phau twg yog tsis muaj kev xav kuj tsis txawv ib yam li tus neeg tsis saib thiab xwb puas yog mas ? Dhau li ntawv tseem tias muaj kev paub nyob hauv hlwb los yog tsis coj los nthuav qhia siv tawm rau lub neej tiag,txoj kev paub ntawv dhau los ntawv kuj tsis muaj nuj nqis dab tsi . swj tsis tas li ntawv yog tias ib tus neeg twg tsuas tias rau siab xav tawm tswv yim tas li tiam sis tsis coj mus kawm tsim kho ua kom tau nws txoj kev xav tswv yim ntawv kuj yog ib qhov tsis muaj nqis tsis txawv yam li yus kawv yus qhov rooj rau hauv tsev , 26
  • 27. 51. Lub neej yog qhov ua rau yus muaj txoj kev xav tiam sis lub neej uas zoo yog muaj lub tswv yim ua tus tsim kho kav peb ua neeg nyob xaiv yug tsis tau tiam sis xaiv pauv lub neej tau, tus tib neeg uas ua neeg txom nyeem poob tsim yog tias nws paub siv coj lub neej kuj yuav muaj hnub ua rau lub neej muaj qhov zoo Tuaj ,muaj kev kaj siab rau lub neej tus tib neeg uas muaj meej mom siab muaj nyiaj txiag muaj koob nto npe yog tsis paub siv lub neej ,siv txhua yam uas muaj ntawv kom tsim nyog kuj yuav ua rau lub neej tsis muaj kev zoo thiab kaj siab tau . Tus tib neeg uas muaj lub siab zoo paub hlub niam txiv zej tsoom xam pom txiaj ntsig ntawm suav daws ntau tshaj tus kheej muaj lub siab dawb siab dav saib lub ntiaj teb rauu txoj kev zoo ,muaj txoj kev xav paub ua lub neej nyob ywj siab .tus tib neeg uas saib lub ntiaj teb no tsis zoo nyiam nyob rau tej qhov ti ti rau tus kheej siv lus nchav ntau tshaj lub neej . 52. xav txawj yuav tsum tau kawm yeej paub zoo tias kev cai ,kev coj noj coj haus , kev vam meej nyob hauv lub ntiaj teb noTau zoo twb vim yog muaj txoj kev kawm ,kev pau txawj ntse qib siab los pab ,hom phiaj ntawm txoj kev kawm ntawm tus neeg kawm vim kawm kom txawj ntsev thiaj tsim nyog ntawm kev ua neeg nyob kawm kom paub vim yuav coj txoj kev txawj ntawv coj los tsim kho lub neej thiab lub teb chaws kom zoo thiab vam meej tuaj . lub neej tam sim no vam meej sai thiab nws zoo rau cov tib neeg tam sim no peb suav daws yuav tau sib faib ib leeg ib lub nra los sib pab tsim kho lub neej lub teb chaws kom vam meej zoo ,yuav tsum tsis txhob cia lub sij hawm lub caij nyoog dhau mus yam tsis muaj nqis ,yuav tsum rau siab khwv kom lub neej no tau kev kaj siab thiaj tsim nyoog yug los yog tias ib leej twg yuav pib yam dab tsis ces kav tsij xav kom thoob nqis tes ua tiag tiag tseem tias yuav tsis tau txawj npaum cas los yog pib xyaum lawm yeej yuav muaj hnub txawj thiab ua tau xwb , yog lawm ua dab tsis yuav tsum ua kom kawg paus kawg ntsis tsis txhob thim rov qab ua siab ntev uv muaj hnub lub hom phiaj qhov cia siab ntawv yeej yuav muaj tseeb yog tiag . 53. tus neeg uas tsis txawj kub siab rau lub neej yuav nplua nuj tsis tau . Lub ntuj tshav los vim tsis muaj huab ntis, tus dej tu los vim ntuj tsis los nag, tsob qoob loo tsis zoo los vim tsis tu, plab quaj tshaib los vim tsis mus khwv. Lub ntiaj teb no tsis muaj ib yam twg yuav ua tsis tau t sis tus neeg muaj kev txawj muaj kev rau siab rau lub neej tus ntawv tsis txom nyem 54. kev ua tiag thiab ua dag qhov qhov twg yog qhov zoo rau kev ua neej koom txoos. tus tib neeg uas ua hauj lwm tiam sis tsis muaj lub siab nyiam lub luag hauj lwm tsuas xav tau nyiaj nkaus xwb tus neeg ntawv tsis tshua muaj nyiaj thiab tsis muaj kev kaj siab rau lub neej pis tsawg . cov neeg peej thaum I mas muab txawj kev kawm ua qhov uas ua rau lub neej muaj kev zoo siab kaj siab tsis xav yuav txeeb leej twg tug leej twg li nws yog qhov uas cov neeg peej tam sim no tsis tshuav paub txog lawm . cov neeg peej tshiab tam sim no ua hauj lwm vim xav tau nyiaj hais tau yooj yooj yim tias cov neeg tam sim no muab nyiaj ua qhov kev kaj siab ntawm lub neeej , yim tau nyiaj ntau npaum cas yim ua rau lub neej muaj kev zoo thiab kaj siab ntau npaum ntawv , yog li ntawv xav tau nyiaj ntau ntau yuav tsum sib koom siab khwv khwv tau nyiaj ntau npaum cas ces yus yim sab npaum li ntawv tus tib neeg uas khw sab tsis tau so txom nyem nws yog ib qhov uas pab tus siab kawg ,nws zoo ib yam li tus tib neeg uas tuag ciaj .yog yus ua hauj lwm tsis muaj kev zoo siab kaj siab zoo nkaus yus lub neej twb mus txog tom ib tog kev lawm .yog li ntawv ua hauj lwm yuav tau muaj lub siab xav ob sab tes ua kom luag hauj lwm mus tau zoo ua lub neej thiaj li muaj nqis muaj kev sov siab . 27