1. Lêi nãi ®Çu
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, KiÓm to¸n ®· trë thµnh nhu cÇu
tÊt yÕu ®èi víi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ
chÊt lîng qu¶n lý cña c¸c Doanh nghiÖp. T¹i ViÖt Nam, ho¹t ®éng
KiÓm to¸n ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn c¶ vÒ quy m«, chÊt lîng, còng
nh c¸c lÜnh vùc ®îc KiÓm to¸n. Nh÷ng C«ng ty KiÓm to¸n ®éc lËp ra
®êi ®· kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ thÕ cña ngµnh KiÓm to¸n ë níc ta. Cïng
víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng viÖc KiÓm to¸n trë thµnh
mét ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi th«ng tin tµi chÝnh cña c¸c
Doanh nghiÖp.
Trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn
thuÕ em nhËn thÊy chu tr×nh hµng tån kho lµ mét trong nh÷ng chu
tr×nh phøc t¹p, dÔ x¶y ra gian lËn vµ thêng ®îc KiÓm to¸n C«ng ty
chó träng trong c¸c cuéc KiÓm to¸n b¸o c¸o Tµi chÝnh. V× vËy, em ®·
chän ®Ò tµi :"Hoµn thiÖn KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho trong
KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn
thuÕ" lµm chuyªn ®Ò b¸o c¸o thùc tËp cña m×nh. Môc tiªu cña b¸o c¸o
thùc tËp lµ dùa trªn lý luËn chung vÒ KiÓm to¸n Chu tr×nh hµng tån
kho trong quy tr×nh KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh vµ thùc tÕ KiÓm to¸n
Chu tr×nh hµng tån kho do C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ
thùc hiÖn ë mét ®Ó tiÕn hµnh ®èi chiÕu gi÷a lý thuyÕt vµ thùc tÕ, tõ
®ã ®Ò xuÊt c¸c ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c KiÓm to¸n Hµng
tån kho trong KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i C«ng ty.

2. PHÇN 1
C¥ Së Lý LUËN CñA KIÓM TO¸N chu tr×nh hµng tån kho TRONG
KIÓM TO¸N B¸O C¸O TµI CHÝNH
I - CHU TR×NH hµng tån kho VíI VÊN §Ò KIÓM TO¸N
1. B¶n chÊt vµ chøc n¨ng cña chu tr×nh hµng tån kho ¶nh hëng tíi
c«ng t¸c KiÓm to¸n.
1.1. §Æc ®iÓm chung vÒ chu tr×nh hµng tån kho
-Hµng tån kho lµ tµi s¶n lu ®éng cña Doanh nghiÖp biÓu hiÖn
díi d¹ng vËt chÊt cô thÓ díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, tuú thuéc vµo
lo¹i h×nh Doanh nghiÖp vµ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña
Doanh nghiÖp. Hµng tån kho trong Doanh nghiÖp th¬ng m¹i bao
gåm: hµng ho¸ dù tr÷ cho lu th«ng ( kÓ c¶ sè hµng ®em göi b¸n
hoÆc lµ hµng ho¸ ®ang ®i ®êng ). Hµng tån kho trong Doanh
nghiÖp s¶n xuÊt gåm: Nguyªn vËt liÖu, C«ng cô dù tr÷ cho qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt, Thµnh phÈm, S¶n phÈm hoµn thµnh, S¶n phÈm dë dang
vµ Hµng göi b¸n hoÆc lµ Hµng ®ang ®i ®êng.
- Hµng tån kho cã c¸c ®Æc ®iÓm:
+ Hµng tån kho ¶nh hëng trùc tiÕp tíi gi¸ vèn hµng b¸n v× vËy
¶nh hëng trùc tiÕp tíi lîi nhuËn trong n¨m.
+ Hµng tån kho thêng chiÕm tû träng lín so víi tæng tµi s¶n lu
®éng trong Doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu chñng lo¹i vµ qu¸ tr×nh
qu¶n lý rÊt phøc t¹p.
+ Hµng tån kho ®îc ®¸nh gi¸ th«ng qua sè lîng chÊt lîng, t×nh
tr¹ng hµng tån kho.

3. + Hµng tån kho ®î b¶o qu¶n cÊt tr÷ ë nhiÒu níi kh¸c nhau nhiÒu
®èi tîng qu¶n lý kh¸c nhau cã ®¾c ®iÓm b¶o qu¶n kh¸c nhau ®iÒu
nµy dÉn tíi kiÓm so¸t ®èi víi hµng tån kho gÆp nhiÒu khã kh¨n.
- Chu tr×nh vËn ®«ng cña hµng tån kho b¾t ®Çu tõ nguyªn vËt
liÖu, c«ng cô dông cô sang s¶n phÈm dë dang råi ®Õn thµnh phÈm
hµng ho¸. Sù vËn ®éng cña hµng tån kho ¶nh hëng tíi nhiÒu kho¶n
môc trªn b¸o c¸o tµi chÝnh nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ s¶n
xuÊt chung, gi¸ vèn hµng b¸n, chi phÝ s¶n phÈm dë dang, dù phßng
gi¶m gi¸ hµng tån kho… Lµ nh÷ng chØ tiªu thÓ hiÖn t×nh h×nh s¶n
xuÊt kinh doanh, ®Þnh híng ph¸t triÓn cña Doanh nghiÖp. Khi thùc
hiÖn KiÓm to¸n th× chu tr×nh hµng tån kho lu«n lµ mét chu tr×nh
KiÓm to¸n quan träng trong KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh.
1.2. Chøc n¨ng cña chu tr×nh.
chøc n¨ng mua hµng
Khi cã nhu cÇu mua hµng th× c¸c bé phËn cã liªn quan sÏ lËp
phiÕu ®Ò nghÞ mua hµng. Sau khi phiÕu ®Ò nghÞ mua hµng ®îc
phª chuÈn bé phËn cung øng sÏ lËp ®¬n ®Æt hµng vµ göi cho nhµ
cung cÊp ®· lùa chän.
PhiÕu yªu cÇu mua hµng do bé phËn cã tr¸ch nhiÖm lËp (nh
bé phËn vËt t). PhiÕu ®îc lËp theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt hoÆc lËp ®ét
xuÊt.
§¬n ®Æt hµng: C¨n cø vµo phiÕu ®Ò nghÞ mua hµng ®· ®îc
phª chuÈn cña Gi¸m ®èc (hoÆc ngêi phô tr¸ch) bé phËn mua hµng
lËp ®¬n ®Æt hµng ®Ó göi cho nhµ cung cÊp. MÉu cña ®¬n ®Æt
hµng ®îc thiÕt kÕ s½n cã ®Çy ®ñ c¸c cét cÇn thiÕt nh»m h¹n chÕ tèi
®a c¸c sai sãt.
Chøc n¨ng nhËn hµng

4. Khi bªn nhµ cung cÊp giao hµng bé phËn nhËn hµng sÏ dùa trªn
®¬n ®Æt hµng ®Ó kiÓm tra vÒ mÉu m·, sè lîng, chñng lo¹i, quy c¸ch,
phÈm chÊt vµ thêi gian gia hµng, cuèi cïng trëng nhãm ph¶i lËp biªn
b¶n kiÓm nhËn hµng. Bé phËn nhËn hµng ph¶i ®éc lËp víi bé phËn
kho vµ bé phËn kÕ to¸n.
Chøc n¨ng lu kho
Hµng ®îc chuyÓn tíi kho vµ hµng sÏ ®îc kiÓm tra vÒ chÊt lîng,
sè lîng vµ sau ®ã cho nhËp kho. Mçi khi nhËp ®ñ kho thñ kho ph¶i
lËp phiÕu nhËp kho vµ sau ®ã bé phËn kho ph¶i th«ng b¸o cho
phßng kÕ to¸n vÒ sè lîng hµng nhËn vµ cho nhËp kho.
Chøc n¨ng xuÊt kho vËt t hµng ho¸
§èi víi mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt th× xu©t kho cã 2 lý do c¬ b¶n lµ
xuÊt cho néi bé ( cho s¶n xuÊt, cho qu¶n lý Doanh nghiÖp ) vµ xuÊt
b¸n.
- XuÊt vËt t, hµng ho¸ cho néi bé: Khi cã hîp ®ång s¶n xuÊt
míi hoÆc theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt hoÆc c¸c nhu cÇu vËt t trong néi
bé Doanh nghiÖp c¸c bé ph©n sÏ lËp phiÕu xin lÜnh vËt t, bé phËn
vËt t lËp phiÕu xuÊt kho (khi phiÕu xin lÜnh vËt t ®îc phª chuÈn ).
PhiÕu xin lÜnh vËt t: Do bé phËn s¶n xuÊt (hoÆc c¸c bé phËn
kh¸c) c¨n cø nhu cÇu s¶n xuÊt (hoÆc nhu cÇu b¸n hµng hoÆc qu¶n
lý Doanh nghiÖp), ngêi phô tr¸ch bé phËn ®ã lËp phiÕu xin lÜnh vËt
t trong ®ã ph¶i ghi râ lo¹i vËt t, sè m·, chóng lo¹i, quy c¸ch, phÈm
chÊt, sè lîng vµ thêi gian giao vËt t.
- XuÊt khi ®Ó b¸n: C¨n cø vµo ®¬n ®Æt mua bé phËn tiªu thô
lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ lËp phiÕu xuÊt kho, ngoµi ra bé phËn vËn
chuyÓn ph¶i lËp chøng tõ vËn chuyÓn.

5. Ho¸ ®¬n b¸n hµng: §îc bé phËn tiªu thô lËp thµnh nhiÒu liªn ®Ó
lu ë cuèng vµ giao cho kh¸ch hµng, giao cho bé phËn kÕ to¸n ®Ó
thanh to¸n vµ ghi sæ. Trong ho¸ ®¬n ghi râ c¸c néi dung nh ngµy
th¸ng giao hµng, lo¹i hµng giao. m· sè, chóng lo¹i quy c¸ch, phÈm
chÊt, sæ lîng, ®¬n gi¸ vµ thµnh tiÒn thµnh to¸n.
PhiÕu xuÊt kho: §îc bé phËn vËt t hoÆc bé phËn b¸n hµng lËp
thµnh nhiÒu liªn ®Ó lu cuèng, xuÊt kho vµ ghi sæ kÕ to¸n. PhiÕu
xuÊt ghi râ c¸c néi dung nh lo¹i vËt t, hµng ho¸ chñng lo¹i quy c¸ch,
phÈm chÊt, sè lîng vµ ngµy xuÊt.
Chøng tõ vËn chuyÓn (vËn ®¬n): Do bé phËn vËn chuyÓn lËp
hoÆc C«ng ty cung cÊp dÞch vô vËn chuyÓn lËp (nÕu thuª dÞch vô
vËn chuyÓn). §©y lµ tµi liÖu minh chøng cho viÖc hµng ®· ®îc xuÊt
kho giao cho kh¸ch, chøng tõ vËn chuyÓn ®îc ®Ýnh kÌm víi phiÕu
xuÊt kho hoÆc ho¸ ®¬n b¸n hµng lµm minh chøng cho nghiÖp vô b¸n
hµng.
Chøc n¨ng s¶n xuÊt
KÕ ho¹ch vµ lÞch tr×nh s¶n xuÊt ®îc x©y dùng dùa vµo c¸c íc
to¸n vÒ nhu cÇu ®èi víi s¶n phÈm cña C«ng ty còng nh dùa vµo t×nh
h×nh thùc tÕ hµng tån kho hiÖn cã. Do vËy nã cã thÓ b¶o ®¶m r»ng
C«ng ty sÏ s¶n xuÊt nh÷ng hµng ho¸ ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch
hµng, tr¸nh t×nh tr¹ng ø ®äng hµng ho¸ hoÆc khã tiªu thô ®èi víi mét
sè hµng ho¸ cô thÓ.ViÖc s¶n xuÊt theo kÕ ho¹c vµ lÞch tr×nh cã thÓ
gióp C«ng ty b¶o ®¶m vÒ viÖc chuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè nh
nguyªn vËt liÖu vµ nh©n c«ng cho yªu cÇu s¶n xuÊt trong kú.
Tr¸ch nhiÖm víi hµng ho¸ trong giai ®o¹n s¶n xuÊt thuéc vÒ
nh÷ng ngêi gi¸m s¸t s¶n xuÊt. Nguyªn vËt liÖu ®îc chuyÓn tíi ph©n x-
ëng cho tíi khi c¸c s¶n phÈm ®îc hoµn thµnh vµ ®îc chuyÓn vµo kho
s¶n phÈm th× ngêi gi¸m s¸t s¶n xuÊt ®îc ph©n c«ng theo dâi ph¶i cã

6. tr¸ch nhiÖm kiÓm so¸t vµ n¾m ch¾c tÊt c¶ t×nh h×nh trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt. C¸c chøng tõ sæ s¸ch ®îc sö dông chñ yÕu ®Ó ghi chÐp
vµ theo dâi gåm c¸c phiÕu yªu cÇu sö dông, phiÕu xuÊt kho, b¶ng
chÊm c«ng, c¸c b¶ng kª, b¶ng ph©n bæ vµ hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n
chi phÝ.
Lu kho thµnh phÈm
§©y lµ chøc n¨ng nh»m b¶o qu¶n vµ qu¶n lý tµi s¶n cña Doanh
nghiÖp khi vËt t, hµng ho¸, thµnh phÈm ®îc nhËp kho. C«ng viÖc
nµy Doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc canh phßng b¶o vÖ tr¸nh mÊt m¸t,
tr¸nh bÞ l¹m dông tµi s¶n, ®ång thêi sö dông c¸c trang thiÕt bÞ b¶o
qu¶n nh»m ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n vËt chÊt. Khi nhËp kho
hay xuÊt kho c¸c bªn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c giÊy tê hîp lÖ thñ kho míi ®-
îc nhËp, xuÊt kho. MÆt kh¸c thñ kho lµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi
s¶n m×nh tr«ng coi vµ ph¶i ghi chÐp ®Ó theo dâi vÒ sè lîng vËt t,
hµng ho¸, thµnh phÈm nhËp – xuÊt – tån kho.
XuÊt thµnh phÈm ®i tiªu thô
XuÊt thµnh phÈm chØ ®îc thùc hiÖn khi ®· nhËn ®îc sù phª
chuÈn, thêng lµ ®¬n ®Æt mua hµng cña kh¸ch hµng. Khi xuÊt kho
thµnh phÈm ph¶i lËp phiÕu xuÊt kho. Bé phËn vËn chuyÓnph¶i lËp
phiÕu vËn chuyÓn hµng cã ®¸nh sè thø tù tõ tríc vµ chØ râ hµng ho¸
®îc vËn chuyÓn. PhiÕu vËn chuyÓn hµng ®îc lËp thµnh ba liªn, liªn
thø nhÊt ®îc lËp t¹i phßng tiÕp vËn ®Ó lµm chøng tõ minh chøng vÒ
viÖc vËn chuyÓn, liªn thø hai ®îc sÏ ®îc göi tíi phßng tiªu thô hoÆc
bé phËn tÝnh tiÒn kÌm theo. §¬n ®Æt mua cña kh¸ch hµng ®Ó lµm
c¨n cø ghi ho¸ ®¬n cho kh¸ch hµng vµ liªn thø ba sÏ ®îc ®Ýnh kÌm bªn
ngoµi bao kiÖn cña hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. Ho¹t ®éng
kiÓm so¸t nµy sÏ gióp cho kh¸ch hµng kiÓm tra ®îc phiÕu vËn
chuyÓn hµng g¾n trªn bao kiÖn hµng nh»m x¸c ®Þnh xem cã sù

7. kh¸c biÖt g× gi÷a sè hµng ®Æt mua víi sè hµng thùc nhËn kh«ng.
Trong trêng hîp hµng ho¸ ®îc v©n chuyÓn thuª bëi mét C«ng ty tiÕp
vËn th× phiÕu vËn chuyÓn sÏ ®îc lËp thªm mét thø liªn thø t, liªn nµy
sÏ ®îc giao cho bªn cung cÊp dÞch vô vËn chuyÓn ®Ó lµm c¨n cø
tÝnh cíc phÝ.
2. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n hµng tån kho ¶nh hëng ®Õn KiÓm to¸n.
Víi nh÷ng ®Æc trng nh trªn, yªu cÇu thùc hiÖn tèt c«ng t¸c qu¶n
lý vµ h¹ch to¸n hµng tån kho lµ ®iÒu kiÖn quan träng kh«ng thÓ
thiÕu ®îc, gãp phÇn vµo c«ng t¸c qu¶n lý, thóc ®Èy viÖc cung cÊp
®Çy ®ñ, kÞp thêi, ®ång bé cho s¶n xuÊt còng nh tiªu thô, nh»m ng¨n
chÆn c¸c hiÖn tîng mÊt m¸t, hao hôt, l·ng phÝ trong kinh doanh.
2.1. VÒ nguyªn t¾c kÕ to¸n.
KÕ to¸n hµng tån kho ph¶i tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c quèc tÕ:
- Nguyªn t¾c ho¹t ®éng liªn tôc: Doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã thêi h¹n
hoÆc Ýt nhÊt kh«ng bÞ gi¶i thÓ trong t¬ng lai gÇn th× ph¶i lËp
BCTC ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tµi s¶n theo gi¸ gèc, kh«ng theo gi¸ thÞ trêng.
- Nguyªn t¾c vÒ tÝnh chia c¾t niªn ®é cña c¸c n¨m lµ g¾n chi phÝ
vµo c¸c n¨m tµi chÝnh liªn quan vµ chØ cã nh÷ng chi phÝ ®ã mµ th«i.
- Nguyªn t¾c tÝnh nhÊt qu¸n: Trong qu¸ tr×nh kÕ to¸n hµng tån kho
mäi kh¸i niÖm, nguyªn t¾c, ph¬ng ph¸p kÕ to¸n ph¶i ®îc thùc hiÖn
nhÊt qu¸n. NÕu cã thay ®æi th× ph¶i gi¶i thÝch râ rµng vµ nªu trong
phô lôc BCTC cïng víi ¶nh hëng cña chóng lªn kÕt qu¶.
- Nguyªn t¾c gi¸ gèc: gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®îc tÝnh theo gi¸ gèc.
- Nguyªn t¾c thËn träng: ®Ó quyÕt to¸n ngêi ta so s¸nh gi÷a gi¸ gèc
vµ gi¸ thÞ trêng. NÕu gi¸ thùc tÕ thÊp h¬n chi phÝ mua ph¶i h¹ch to¸n
mét kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.
- Nguyªn t¾c kh«ng bï trõ: viÖc gi¶m gi¸ hµng tån kho kh«ng thÓ ghi
chÐp trùc tiÕp vµo viÖc gi¶m gi¸ mua. Nã ph¶i ®îc gi÷ nguyªn sau ®ã

8. hoµn nhËp ®Ó x¸c ®Þnh l·i vµ viÖc mÊt gi¸ lµ ®èi tîng cña mét kho¶n
dù phßng.
- Nguyªn t¾c ghi chÐp kÕ to¸n: C¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i thùc
hiÖn kiÓm kª thêng xuyªn tuy nhiªn c¸c C«ng ty kh«ng thùc hiÖn quy
®Þnh nµy mµ chØ thùc hiÖn kiÓm kª ®Þnh kú. Trong hÖ thèng kiÓm
kª thêng xuyªn nhËp, xuÊt hµng tån kho ®îc ghi nhËn ngay trong khi
chóng ta thùc hiÖn, cßn kiÓm kª ®Þnh kú th× hµng tån kho ®Çu kú
®îc gi÷ nguyªn cuèi kú.
2.2. VÒ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸.
Theo chuÈn mùc kÕ to¸n hµng tån kho quèc tÕ vµ nguyªn t¾c
h¹ch to¸n hµng tån kho cña ViÖt Nam th× hµng tån kho ph¶i ®îc ®¸nh
gi¸ theo gi¸ thùc tÕ (hay cßn gäi lµ gi¸ phÝ) ®îc quy ®Þnh cô thÓ cho
tõng lo¹i hµng.
TrÞ gi¸ hµng nhËp kho ®îc quy ®Þnh cô thÓ cho tõng lo¹i vËt t,
hµng hãa theo nguån h×nh thµnh vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸. Hµng nhËp
kho cã thÓ tõ hai nguån lµ mua vµo vµ Doanh nghiÖp tù s¶n xuÊt.
§èi víi hµng mua ngoµi:
G i¸ = G i¸ + Chi p hÝ - C¸ c kho ¶ n
thùc m ua thu g i¶ g i¸ hµ ng m ua
m
§èi víi hµng tù s¶n xuÊt: m ua
tÕ
G i¸ G i¸ Chi p hÝ Chi p hÝ Chi p hÝ
thùc = thµ nh = ng uy ªn vËt + nh© n + s ¶ x uÊt
n
tÕ c « ng x ­ liÖ u trùc c « ng c hung .
ë ng tiÕ p trùc tiÕ p
§èi víi hµng tån kho v× trÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng nhËp kho kh¸c
nhau ë c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau trong kú h¹ch to¸n nªn viÖc tÝnh gi¸
thùc tÕ hµng xuÊt kho cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau
®©y:
- Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh.
- Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn.

9. - Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc.
- Ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc.
- Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ theo gi¸ h¹ch to¸n.
2.3. VÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt hµng tån kho.
Mäi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh nãi chung, hµng tån kho nãi
riªng, mäi sù biÕn ®éng t¨ng gi¶m vÒ mÆt sè lîng vµ gi¸ trÞ ®Òu ®îc
ph¶n ¸nh trªn chøng tõ gèc nh: phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho, hãa
®¬n b¸n hµng, biªn b¶n kiÓm kª, thÎ kho,...
§ång thêi víi qu¸ tr×nh trªn h¹ch to¸n hµng tån kho ph¶i ®îc h¹ch
to¸n c¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt. §Ó h¹ch to¸n ®îc nh vËy, kÕ to¸n
hµng tån kho ph¶i sö dông ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt lµ theo dâi
tõng thø, tõng chñng lo¹i, quy c¸ch vËt t, hµng hãa theo tõng ®Þa
®iÓm qu¶n lý vµ sö dông. H¹ch to¸n hµng tån kho ph¶i lu«n lu«n ®¶m
b¶o vÒ sù khíp ®óng c¶ mÆt gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt gi÷a thùc tÕ víi sè l-
îng ghi trªn sæ kÕ to¸n, gi÷a sè tæng hîp vµ sè chi tiÕt. HiÖn nay,
theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh cña ViÖt Nam, Doanh nghiÖp cã thÓ
lùa chän mét trong ba ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt ®ã lµ: Ph¬ng
ph¸p thÎ song song, ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, ph¬ng
ph¸p sæ sè d.
2.4. VÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp hµng tån kho:
Trong mét Doanh nghiÖp hay mét ®¬n vÞ kÕ to¸n chØ ®îc ¸p
dông mét trong hai ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho nh sau:
- Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn: ®©y lµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng
tån kho b»ng c¸ch theo dâi thêng xuyªn, liªn tôc cã hÖ thèng t×nh
h×nh nhËp xuÊt kho vËt t, hµng hãa trªn sæ s¸ch. Theo ph¬ng ph¸p
nµy mäi biÕn ®éng t¨ng gi¶m hµng tån kho vÒ mÆt gi¸ trÞ ë bÊt kú
thêi ®iÓm nµo còng ®îc ph¶n ¸nh trªn c¸c tµi kho¶n liªn quan sau:
+ TK151 – Hµng mua ®ang ®i dêng.
+ TK152 – Nguyªn vËt liÖu.

10. + TK 153 – C«ng cô dông cô.
+ TK 154 – S¶n phÈm dë dang.
+ TK 155 – Thµnh phÈm.
+ TK 156 – Hµng hãa.
+ TK 157 – Hµng göi b¸n.
+ TK 159 – Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.
- Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú; lµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n c¨n cø
vµo kÕt qu¶ kiÓm kª thùc tÕ ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho cuèi kú cña
vËt t, hµng hãa trªn sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ tõ ®ã tÝnh ra gi¸ trÞ cña
hµng tån kho ®· xuÊt trong kú theo c«ng thøc:
TrÞ g i¸ TrÞ g i¸ TrÞ g i¸ TrÞ gi¸
hµ ng = + hµ ng - hµng tån
hµ ng
x uÊt tå n nhËp cuèi kú
tro ng kú ® Çu kú tro ng kú
Theo ph¬ng ph¸p nµy mäi sù t¨ng gi¶m gi¸ trÞ hµng tån kho
kh«ng ®îc theo dâi trªn c¸c tµi kho¶n hµng tån kho, mµ chØ theo dâi
qua c¸c tµi kho¶n trung gian sau ®©y:
+ TK 611 – Mua hµng.
+ TK 631 – Gi¸ thµnh.
+ Tk 632 – Gi¸ vèn hµng b¸n.
Ngoµi c¸c nguyªn t¾c trªn ra, trong tõng trêng hîp cô thÓ nÕu xÐt
thÊy hµng tån kho ë cuèi niªn ®é kÕ to¸n cã kh¶ n¨ng bÞ gi¶m gi¸ so
víi gi¸ thùc tÕ ®· ghi sæ kÕ to¸n th× Doanh nghiÖp ®îc phÐp lËp dù
phßng gi¶m gi¸ theo chÕ ®é quy ®Þnh.
3. Chøng tõ vµ sæ s¸ch cã liªn quan ®Õn chu tr×nh hµng tån kho
Chøng tõ KiÓm to¸n lµ nguån t liÖu s½n cã cung cÊp cho KiÓm
to¸n viªn. Chøng tõ KiÓm to¸n cã thÓ lµ c¸c tµi liÖu kÕ to¸n hoÆc
còng cã thÓ lµ tµi liÖu kh¸c. Trong chu tr×nh Hµng tån kho c¸c lo¹i
chøng tõ KiÓm to¸n thêng bao gåm:
- HÖ thèng sæ kÕ to¸n chi tiÕt cho HTK.

11. - Sù ¶nh hëng cña ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho.
- HÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ vµ t×nh gi¸ thµnh s¶n ph¶m.
- HÖ thång c¸c b¸o c¸o vµ sæ s¸ch liªn quan tíi chi phÝ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm bao gåm c¸c b¸o c¸o s¶n xuÊt, b¸o c¸o s¶n phÈm
háng kÓ c¶ b¸o c¸o thiÖt h¹i do ngõng s¶n xuÊt.
- HÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n chi phÝ: sæ c¸i, b¶ng ph©n bæ, b¸o
c¸o tæng hîp, nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt
chung..
4. Môc tiªu KiÓm to¸n
Môc tiªu hîp lý chung.
Môc tiªu hîp lý chung bao hµm viÖc xem xÐt, ®¸nh gi¸ tæng thÓ
sè tiÒn ghi trªn c¸c kho¶n môc trªn c¬ së cam kÕt chung vÒ tr¸ch
nhiÖm cña nhµ qu¶n lý vµ thùc hiÖn thu ®îc qu kh¶o s¸t thùc tÕ ë
kh¸ch thÓ KiÓm to¸n. Do ®ã ®¸nh gi¸ sù hîp lý chung híng tíi kh¶ n¨ng
sai sãt cô thÓ cña c¸c sè tiÒn trªn kho¶n môc ( theo gi¸ tr×nh KiÓm
to¸n tµi chÝnh ). §èi víi chu tr×nh hµng tån kho cã thÎ cô thÓ ho¸ kho
vµ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n hay C¸c sè d hµng tån kho trªn b¶ng c©n
®èi kÕ to¸n vµ b¶ng liÖt kª hµng tån kho lµ hîp lý.
Môc tiªu chung kh¸c
Trong môc tiªu chung kh¸c bao gåm: Môc tiªu hiÖu lùc, môc tiªu
trän vÑn, môc tiªu quyÒn vµ nghÜa vô, môc tiªu ®¸nh gi¸ vµ ph©n
bæ, môc tiªu chÝnh x¸c c¬ häc vµ môc tiªu ph©n lo¹i vµ tr×nh bµy.
C¸c môc tiªu nµy ®îc cô thÓ ho¸ cho chu tr×nh Hµng tån kho:
- T©t c¶ hµng tån kho ghi trªn sæ ®Òu tån t¹i thùc tÕ vµo ngµy
lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ( hiÖu lùc ).

12. - Mäi hµng ho¸, tµi s¶n tån kho ®Òu bao hµm trong B¶ng c©n
®èi kÕ to¸n (trän vÑn).
- C¸c tµi s¶n ghi trong môc hµng tån kho thuéc quyÒn së h÷u
cña ®¬n vÞ vµ kh«ng thuéc tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè hoÆc t¹m vay
(QuyÒn vµ nghÜa vô)
+ Gi¸ trÞ hµng tån kho phï hîp víi hiÖn vËt.
+ Gi¸ c¶ hµng ho¸ ®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ. C¸c lÇn ®iÒu
chØnh gi¸ ®îc ph¶n ¸nh ®óng vµ hµng ho¸ mÊt gi¸ ®îc ®iÒu chØnh
( ®Þnh gi¸ vµ ph©n bæ ).
- Sè tæng céng c¸c kho¶n môc hµng tån kho (tÝnh chÝnh x¸c c¬
häc).
+ Ph©n lo¹i ®óng hµng tån kho theo c¸c nhãm: Nguyªn vËt
liÖu, c«ng tr×nh dë dang, thµnh phÈm vµ chi tiÕt theo quy ®Þnh.
+ ThuyÕt tr×nh râ c¸c hµng ho¸ cÇm cè, chuyÓn nhîng, t¹m göi
hoÆc gi÷ hé (Ph©n lo¹i vµ tr×nh bµy).
C¸c môc tiªu ®îc cô thÓ ho¸ cho chu tr×nh KiÓm to¸n hµng tån
kho ë trªn ®îc gäi lµ c¸c môc tiªu KiÓm to¸n ®Æc thï. §èi víi mçi chu
tr×nh KiÓm to¸n cã c¸c môc tiªu ®Æc thï riªng, tuy nhiªn víi mçi vuéc
KiÓm to¸n cô thÓ th× môc tiªu riªng cña chu tr×nh Hµng tån kho cã
thÓ lµ kh¸c nhau. V× vËy c¨n cø vµo tõng trêng hîp cô thÓ mµ KiÓm
to¸n viªn ®Þnh ra c¸c môc tiªu KiÓm to¸n cô thÓ.
II: NéI DUNG KIÓM TO¸N CHU TR×NH hµng tån kho
TRONG KIÓM TO¸N B¸O C¸O TµI CHÝNh.
1. C¸c ph¬ng ph¸p tiÕp cËn KiÓm to¸n ®èi víi chu tr×nh hµng tån
kho.

13. Chu tr×nh hµng tån kho còng nh c¸c chu tr×nh kh¸c khi tiÕn
hµnh KiÓm to¸n thêng cã hai c¸ch tiÕp cËn:
Sö dông c¸c thö nghiÖm tu©n thñ
Sö dông c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n
Thö nghiÖm tu©n thñ ( thö nghiÖm kiÓm so¸t ): Lµ lo¹i thö
nghiÖm ®Ó thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n chøng minh r»ng hÖ
thèng kiÓm so¸t néi bé ho¹t ®éng h÷u hiÖu. Sè lîng c¸c thö nghiÖm
tu©n thñ dùa vµo viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro KiÓm to¸n.
Thö nghiÖm c¬ b¶n: Lµ lo¹i thö nghiÖm ®îc thiÕt kÕ nh»m thu
thËp c¸c b»ng chøng vÒ sù hoµn chØnh, chÝnh s¸c vµ hiÖu lùc cña
c¸c d÷ liÖu do hÖ thèng kÕ to¸n sö lý. Thö nghiÖm c¬ b¶n thêng ®îc
sö dông víi sè lîng lín khi rñi ro kiÓm so¸t cña chu tr×nh ®ã ®îc ®¸nh
gi¸ lµ cao.
2. KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
Mçi mét cuéc KiÓm to¸n dï to hay nhá ®¬n gi¶n hay phøc t¹p
th× quy tr×nh KiÓm to¸n thêng tu©n thñ theo tr×nh tù chung. Chu
tr×nh KiÓm to¸n mua hµng vµ thanh to¸n ®îc tiÕn hµnh qua ba bíc:
Bíc 1: LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
Bíc 2. Thùc hiÖn KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
Bíc 3. KÕt thóc KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
2.1. LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n lµ kh©u ®Çu tiªn vµ rÊt quan träng
trong c«ng viÖc cña KiÓm to¸n v× nã cã ý nghÜa ®Þnh híng cho toµn
bé ho¹t ®éng sau nµy. Nã t¹o ®iÒu kiÖn ph¸p lý còng nh c¸c ®iÒu
kiÖn kh¸c cÇn thiÕt cho KiÓm to¸n. Môc ®Ých giai ®o¹n nµy lµ x©y
dùng kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chung vµ ph¬ng ph¸p KiÓm to¸n cô thÓ phï

14. hîp víi ph¹m vi, b¶n chÊt, thêi gian cña quy tr×nh KiÓm to¸n sÏ thùc
hiÖn.
Theo chuÈn mùc KiÓm to¸n viÖt nam sè 300, lËp kÕ ho¹ch
KiÓm to¸n th× “ KiÓm to¸n viªn vµ C«ng ty KiÓm to¸n ph¶i lËp kÕ
ho¹ch KiÓm to¸n trong ®ã m« t¶ ph¹m vi dù kiÕn vµ c¸ch thøc tiÕn
hµnh c«ng viÖc KiÓm to¸n. KÕ ho¹ch KiÓm to¸n ph¶i ®Çy ®ñ, chi tiÕt
lµm c¬ së ®Ó lµm ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n ’’. §èi víi chu tr×nh hµng
tån kho, môc ®Ých cña giai ®o¹n nµy lµ ph¶i x©y dùng mét chiÕn lîc
KiÓm to¸n vµ ph¬ng ph¸p KiÓm to¸n cô thÓ phï hîp víi b¶n chÊt, thêi
gian vµ ph¹m vi cña c¸c thñ tôc KiÓm to¸n sÏ ¸p dông khi KiÓm to¸n
chu tr×nh nµy.
LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho gåm c¸c bíc
sau:
B 1: ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
B 2: Thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vµ thùc hiÖn c¸c thñ tôc
ph©n tÝch
B 3: §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro KiÓm to¸n
B 4: T×m hiÓu hÖ thèng KSNB vµ ®¸nh gi¸ rñi ro KiÓm to¸n
B 5: LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n toµn diÖn vµ so¹n th¶o ch¬ng
tr×nh KiÓm to¸n
B 1: ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
§¸nh gi¸ kh¶ n¨ng chÊp nhËn KiÓm to¸n
§Ó chÊp nhËn lêi mêi KiÓm to¸n ph¶i c¨n cø vµo kh¶ n¨ng cña
C«ng ty vµ c¸c ®iÒu kiÖn cña kh¸ch hµng. Trong giai ®o¹n nµy KiÓm
to¸n viªn ph¶i ®¸nh gi¸ rñi ro cã thÓ gÆp ph¶i khi tiÕn hµnh KiÓm to¸n
chu tr×nh hµng tån kho cña Doanh nghiÖp sau ®ã kÕt hîp víi viÖc

15. ®¸nh gi¸ c¸c chu tr×nh kh¸c ®Ó ®a ra quyÕt ®Þnh cã chÊp nhËn
KiÓm to¸n cho Doanh nghiÖp kh«ng.
NhËn diÖn c¸c ký do KiÓm to¸n cña C«ng ty kh¸ch hµng
Sau khi chÊp nhËn KiÓm to¸n, C«ng ty KiÓm to¸n tiÕn hµnh
xem xÐt c¸c lý do KiÓm to¸n cña kh¸ch hµng ®Ó tõ ®ã tiÕn hµnh x¸c
®Þnh sè lîng b»ng chøng KiÓm to¸n cÇn thu thËp vµ c¸c møc ®é
chÝnh x¸c cña c¸c ý kiÕn mµ KiÓm to¸n viªn ®a ra trong b¸o c¸o KiÓm
to¸n.
Lùa chän ®éi ngò nh©n viªn thùc hiÖn kiÓm to¸n
Th«ng qua viÖc nhËn diÖn c¸c lý do KiÓm to¸n cña kh¸ch hµng,
C«ng ty KiÓm to¸n íc lîng ®îc quy m« phøc t¹p cña cuéc KiÓm to¸n tõ
®ã lùa chän ®éi ngò nh©n viªn thÝch hîp ®Ó thùc hiÖn KiÓm to¸n.
C«ng ty KiÓm to¸n sÏ lùa chän nhng nh©n viªn KiÓm to¸n cã nhiÒu
kinh nghiÖm trong KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho ®Ó KiÓm to¸n
chu tr×nh nµy. Sè lîng vµ tr×nh ®é cña c¸c KiÓm to¸n viªn phô thuéc
vµo tÝnh phøc t¹p vµ møc rñi ro cña chu tr×nh.
Hîp ®ång KiÓm to¸n
C«ng viÖc kÝ kÕt hîp ®ång KiÓm to¸n lµ giai ®o¹n cuèi cïng
cña giai ®o¹n nµy, ghi râ tr¸ch nhiÖm vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô c¸c
bªn. Nh÷ng néi dung chñ yÕu cña hîp ®ång KiÓm to¸n b¸o gåm:
Môc ®Ých vµ ph¹m vi KiÓm to¸n
Tr¸ch nhiÖm cña ban gi¸m ®èc C«ng ty kh¸ch hµng vµ c¸c KiÓm
to¸n viªn
H×nh thøc th«ng b¸o kÕt qu¶ kiÓn to¸n
Thêi gian tiÕn hµnh cuéc kiÓm to¸n
C¨n cø tÝnh gi¸ phÝ cuéc KiÓm to¸n vµ h×nh thøc thanh to¸n

16. B2: Thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng
KiÓm to¸n viªn thu thËp th«ng tin ®èi víi phÇn hµnh KiÓm to¸n
mµ m×nh ®¶m nhËn. Trong giai ®o¹n nµy KiÓm to¸n viªn t×m hiÓu
c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng vµ c¸c quy tr×nh mang
tÝnh ph¸p lý cã ¶nh hëng ®Õn c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh doanh nµy tõ
®ã ¶nh hëng ®Õn phÇn hµnh KiÓm to¸n cña m×nh.
C¸c th«ng tin c¬ së
T×m hiÓu ngµnh nghÒ vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch
hµng.
Theo chuÈn mùc KiÓm to¸n sè 300, lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
quy ®Þnh KiÓm to¸n viªn ph¶i t×m hiÓu ngµnh nghÒ vµ ho¹t ®éng
kinh doanh cña kh¸ch hµng. ViÖc t×m hiÓu ngµnh nghÒ ho¹t ®éng
kinh doanh cña kh¸ch hµng gióp KiÓm to¸n viªn nhËn ®Þnh vÒ chñng
lo¹i hµng ho¸ mµ Doanh nghiÖp mua vµo còng nh c¸ch thøc thanh
to¸n vµ môc ®Ých sö dông ®èi víi tõng lo¹i hµng ho¸ cã ®óng môc
®Ých cam kÕt b»ng v¨n b¶n kh«ng. Ngoµi ra viÖc t×m hiÓu ngµnh
nghÒ kinh doanh cña kh¸ch hµng còng cho KiÓm to¸n viªn biÕt ®îc
c¸ch tæ chøc hÖ thèng kÕ to¸n vµ c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n ®Æc thï
cña ngµnh nghÒ nµy.
- Xem xÐt l¹i kÕt qu¶ cuéc KiÓm to¸n n¨m tríc vµ hå s¬ KiÓm
to¸n chung.
ViÖc xem xÐt l¹i nµy gióp cho kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh vµ
khoanh vïng c¸c kho¶n môc chøa ®ùng rñi ro cao trong chu tr×nh,
nh÷ng bíc mµ ë ®ã hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé yÕu.
- Tham quan nhµ xëng
C«ng viÖc nµy sÏ cung cÊp cho KiÓm to¸n viªn nh÷ng ®iÒu m¾t
thÊy tai nghe vÒ quy tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng, gióp

17. KiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng b¶o qu¶n, nhËp vµ xuÊt hµng ho¸
tõ ®ã ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng cña bé phËn mua hµng vµ nh÷ng gian lËn sai
sãt cã thÓ x¶y ra trong qu¸ tr×nh mua hµng.
- NhËn diÖn c¸c bªn h÷u quan
Trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n
c¸c bªn h÷ quan mµ kiÓm to¸n viªn quan t©m chñ yÕu lµ cung cÊp,
®¹i lý, c¸c tæ chøc ¶nh hëng ®Õn quyÕt ®Þnh mua cña C«ng ty
kh¸ch hµng. ViÖc nhËn diÖn c¸c bªn h÷u quan sÏ gióp cho KiÓm to¸n
viªn trong qu¸ tr×nh thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n cã nhiÒu thuËn
lîi h¬n.
- Dù kiÕn nhu cÇu chuyªn gia bªn ngoµi
Trong trêng hîp ph¶i gi¸m ®Þnh gi¸ trÞ cña nh÷ng hµng ho¸ mµ
Doanh nghiÖp mua vµo nÕu trong nhãm KiÓm to¸n kh«ng cã ai cã
kh¶ n¨ng gi¸m ®Þnh th× hä ph¶i dïng nh÷ng chuyªn gia trong c¸c lÜnh
vùc trªn.
C¸c th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch hµng
ViÖc thu thËp th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch hµng sÏ
gióp cho KiÓm to¸n viªn n¾m b¾t ®îc c¸c quy tr×nh mang tÝnh ph¸p
lý cã ¶nh hëng ®Õn chu tr×nh hµng tånkho. Nh÷ng th«ng tin nµy ®îc
thu thËp trong qu¸ tr×nh tiÕp xóc víi ban gi¸m ®èc cña C«ng ty kh¸ch
hµng gåm c¸c lo¹i sau:
GiÊy phÐp thµnh lËp ®iÒu lÖ cña C«ng ty.
C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, b¸o c¸o KiÓm to¸n, thanh tra hoÆc kiÓm
tra cña c¸c n¨m hiªn hµnh hoÆc trong vµi n¨m tríc.
Biªn b¶n c¸c cuéc häp cæ ®«ng, héi ®ång qu¶n trÞ vµ ban gi¸m
®èc.

18. C¸c hîp ®ång cam kÕt quan träng.
Thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch
Sau khi thu thËp c¸c th«ng tin c¬ së vµ th«ng tin vÒ nghÜa vô
ph¸p lý cña kh¸ch hµng, KiÓm to¸n viªn thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n
tÝch ®èi víi c¸c th«ng tin ®· thu thËp ®îc ®Ó hç trî cho viÖc lËp kÕ
ho¹ch vÒ b¶n chÊt, thêi gian vµ néi dung c¸c thñ tôc KiÓm to¸n sÏ ®îc
sö dông ®Ó thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n. Gåm:
Ph©n tÝch ngang: So s¸nh sè d tµi kho¶n n¨m nay so víi n¨m tr-
íc, ®èi chiÕu chªn lÖch n¨m nay t¨ng hay gi¶m so víi n¨m tríc ®Ó t×m
ra nh÷ng ®iÒu kh«ng hîp lý.
Ph©n tÝch däc: So s¸nh tû lÖ chi phÝ cña C«ng ty kh¸ch hµng
víi c¸c C«ng ty kh¸c trong ngµnh, so s¸nh tû lÖ nµy qua c¸c n¨m ®Ó
®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý. X¸c ®Þnh hÖ sè vßng quay cña hµng tån kho
®Ó x¸c ®inh chÊt lîng, tÝnh kÞp thêi, tÝnh lçi thêi cña hµng ho¸ mua
vµo.
B3: §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro KiÓm to¸n
§¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu
Mét sai sãt cã quy m« cã thÓ träng yÕu víi C«ng ty nµy nhng
kh«ng träng yÕu víi C«ng ty kh¸c. Do ®ã viÖc íc lîng träng yÕu phÇn
lín phô thuéc vµo kinh nghiÖm cña KiÓm to¸n viªn. Th«ng thêng viÖc
®¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu gåm hai bíc c¬ b¶n:
Bíc 1: ¦íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu
Bíc 2: Ph©n bæ íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu cho c¸c
kho¶n môc KiÓm to¸n.

19. Trong giai ®o¹n nµy KiÓm to¸n viªn cÇn íc l¬ng møc träng yÕu
cho toµn bé chu tr×nh sau ®ã ph©n bæ møc räng yÕu cho tõng
nhãm nghiÖp vô.
§¸nh gi¸ rñi ro
Theo chuÈn mùc sè 400 rñi ro KiÓm to¸n lµ rñi ro KiÓm to¸n
viªn vµ C«ng ty KiÓm to¸n ®a ra ý kiÕn nhËn xÐt kh«ng thÝch hîp khi
b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®îc KiÓm to¸n cßn cã nh÷ng sai sãt träng yÕu.
Trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n, KiÓm to¸n viªn ph¶i x¸c
®Þnh rñi ro KiÓm to¸n mong muèn cho toµn bé BCTC ®îc KiÓm to¸n
th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ ba bé phËn.
- Rñi ro tiÒm tµng.
§Ó ®¸nh gi¸ rñi ro tiÒm tµng KiÓm to¸n viªn cã thÓ dùa vµo c¸c
yÕu tè nh b¶n chÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng, tÝnh liªm chÝnh cña
ban gi¸m ®èc, kÕt qu¶ cña c¸c cuéc KiÓm to¸n lÇn tríc, c¸c nghiÖp vô
kinh tÕ kh«ng thêng xuyªn, c¸c íc tÝnh kÕ to¸n, c¸c hîp ®ång KiÓm
to¸n lÇn ®Çu vµ dµi h¹n, quy m« sè d tµi kho¶n.
- Rñi ro kiÓm so¸t.
Kh¶ n¨ng gian lËn, sai sãt cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. Rñi ro
kiÓm so¸t cµng lín cã nghÜa lµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cµng yÕu
kÕm vµ ngîc l¹i. ViÖc ®¸nh gi¸ rñi ro trªn th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ hÖ
thèng kiÓm so¸t néi bé.
- Rñi ro ph¸t hiÖn.
Kh¶ n¨ng x¶y ra c¸c sai sãt hoÆc gian lËn trªn b¸o c¸o tµi chÝnh
mµ kh«ng ng¨n ®îc hay ph¸t hiÖn bëi hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ
còng kh«ng ®îc kiÓm to¸n viªn ph¸t hiÖn trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n.
ViÖc ®¸nh gi¸ rñi ro ph¸t hiÖn phô thuéc vµo viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro tiÒm
tµng, rñi ro kiÓm so¸t vµ kh¶ n¨ng chuyªn m«n cña KiÓm to¸n viªn.

20. KiÓm to¸n viªn ph¶i dùa vµo ®¸nh gi¸ møc ®é rñi ro tiÒm tµng
®Ó x¸c ®Þnh néi dung, lÞch tr×nh vµ ph¹m vi thö nghiÖm c¬ b¶n ®Ó
gi¶m rñi ro ph¸t hiÖn vµ rñi ro KiÓm to¸n ®Õn møc cã thÓ chÊp nhËn
®îc.
B4: T×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm
so¸t
Trong giai ®o¹n nµy KiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt c¸c yÕu tè cña
hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé nh m«i trêng kiÓm so¸t, thñ tôc kiÓm so¸t,
hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé mµ träng t©m lµ c¸c
thñ tôc kiÓm so¸t ®îc ¸p dông trong chu trÝnh hµng tån kho vÒ mÆt
thiÕt kÕ vµ tÝnh kh¶ thi cña c¸c thñ tôc kiÓm so¸t ®ã.
- M«i trêng kiÓm so¸t
Bao gåm toµn bé nh©n tè bªn trong vµ bªn ngoµi cã tÝnh t¸c
®éng tíi viÖc thiÕt kÕ, ho¹t ®éng vµ sö lý d÷ liÖu cña c¸c lo¹i h×nh
kiÓm so¸t néi bé. §Ó ®¹t sù hiÓu biÕt vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé
®èi víi hµng tån kho, KiÓm to¸n viªn cÇn xem xÐt c¸c nh©n tè trong
m«i trêng kiÓm so¸t bao gåm:
+ §Æc thï vÒ qu¶n lý: §Æc thï vÒ qu¶n lý ®Ò cËp tíi c¸c quan
®iÓm kh¸c nhau trong ®iÒu hµnh ho¹t ®éng Doanh nghiÖp cña nhµ
qu¶n lý ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chÝnh s¸ch chÕ ®é quy ®Þnh vµ
c¸ch thøc tæ chøc kiÓm tra kiÓm so¸t trong Doanh nghiÖp nãi chung
vµ hµngtån kho nãi riªng.
+ C¬ cÊu tæ chøc: §Ó thùc hiªn bíc c«ng viÖc nµy víi hµng tån
kho KiÓm to¸n viªn cÇn t×m hiÓu c¸c thñ tôc vµ c¸c quy ®Þnh ®èi víi
c¸c chøc n¨ng mua hµng, nhËn hµng, lu tr÷ hµng, xuÊt hµng. còng
nh viÖc kiÓm so¸t ®èi víi s¶n xuÊt, ®«ng thêi ph¶i t×m hiÓu vÒ hÖ
thèng kiÓm so¸t vËt chÊt ®èi víi hµng tån kho nh kho tµng, bÕn b·i,

21. nhµ xëng vµ c¸c ®iÒu kiÖn kü thuËt kh¸c. BÊt kú sù thiÕu so¸t nµo
vÒ ph¬ng tiÖn cÊt tr÷ vÒ dÞch vô b¶o vÖ hoÆc vÒ kiÓm so¸t vËt
chÊt kh¸c ®Òu cã thÓ dÉn tíi mÊt m¸t hµng tån kho do ch¸y næ hoÆc
do mÊt trém, tÊt c¶ cÊp qu¶n lý quan t©m. Thªm n÷a c¸c KiÓm to¸n
viªn cã thÓ tiÕn hµnh pháng vÊn cu·ng nh quan s¸t c¸c ho¹t ®éng cña
hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. HÖ thèng kÕ to¸n hµng tån kho cã ®îc
theo dâi tõng lo¹i kh«ng, hµng tån kho cã ®îc ®¸nh dÊu theo mét d·y
sè ®îc x©y dùng kh«ng.
+ChÝnh s¸ch nh©n sù: KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh pháng vÊn vÒ
chÝnh s¸ch nh©n sù ®èi víi c«ngt¸c ghi chÐp, c«ng t¸c qu¶n lý hµng
tån kho, thùc hiÖn ®¸nh gi¸ ®iÒu tra vÒ tr×nh ®é nghiÖp vô, tÝnh
trung thùc vµ t c¸ch cña thñ kho, nh©n viªn thu mua, kÕ to¸n hµng tån
kho còng nh xù ph©n ly tr¸ch nhiÖm gi÷a c¸c bé phËn c¸ nh©n trong
viÖc thu mua, h¹ch to¸n vµ b¶o qu¶n hµng tån kho.
+ C«ng t¸c kÕ ho¹ch: KiÓm to¸n viªn cÇn kiÓm tra c¸c dù to¸n
vÒ nguyªn vËt liÖu, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt do Doanh nghiÖp lËp ®Çu kú
vµ ®èi chiÕu víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt do Doanh nghiÖp lËp ®Çu kú vµ
®èi chiÕu víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, dù to¸n kú tríc còng nh t×nh h×nh
thùc tÕ s¶n xuÊt kú tríc ®Ó kh¼ng ®Þnh tÝnh khoa häc vµ nghiªm
tóc trong viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch, dù to¸n vÒ hµng tån kho cña
Doanh nghiÖp.
- HÖ thèng kÕ to¸n hµng tån kho.
Bao gåm hÖ thån chøng tõ, hÖ thèng s« s¸ch, hÖ thèng tµi
kho¶n kÕ to¸n vµ hÖ thèng b¶ng tæng hîp, c©n ®èi kÕ to¸n. Trong
®ã qua tr×nh lËp vµ lu©n chuyÓn chøng tõ ®ãng vai trß quan träng
trong c«ng t¸c kiÓm so¸t néi bé cña Doanh nghiÖp. §Ó t×m hiÓu vÒ
hÖ thèng kÕ to¸n hµng tån kho cña d¬n vÞ ®îc KiÓm to¸n, KiÓm to¸n
viªn cÇn t×m hiÓu qua c¸c c©u hái sau:

22. . HÖ thèng kÕ to¸n hµng tån kho cã thÓ cã ®îc theo dâi chi tiÕt
cho tõng lo¹i hµng tån kho hay kh«ng.
. HÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n cã ®îc ®èi chiÕu Ýt nhÊt mét lÇn
víi kÕt qu¶ kiÓm kª hµng tån kho trong n¨m kh«ng.
. Sù kh¸c biÖt gi÷a sè thùc tÕ kiÓm kª víi sæ s¸ch khi ®îc ph¸t
hiÖn cã ®îc gi¶i quyÕt kÞp thêi hay kh«ng.
Ngoµi ra kiÓm toan viªn cÇn kiÓm tra c¸c phiÕu yªu cÇu mua
hµng, ®¬n ®Æt mua hµng, phiÕu yªu cÇu sö dông mua hµng ho¸,
phiÕu vËn chuyÓn hµng, phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊtkho vµ c¸c sæ
s¸ch kÕ to¸n vÒ hµng tån kho vµ chi phÝ.C¸c thñ tôc nµy sÏ gióp
KiÓm to¸n viªn cã ®îc c¸c b»ng chøng ®Ó ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t
®èi víi c¸c c¬ së dÉn liÖu vÒ hµng tån kho lµ nhá h¬n møc cùc ®¹i.
- C¸c thñ tôc kiÓm so¸t.
KiÓm to¸n viªn t×m hiÓu thñ tôc kiÓm so¸t trong ®¬n vÞ cã dùa
trªn ba nguyªn t¾c c¬ b¶n: Ph©n c«ng ph©n nhiÖm, BÊt kiªm nhiÖm,
Uû quyÒn phª chuÈn.
+ KiÓm to¸n viªn ph¶i kiÓm tra viªc ph©n chia tr¸ch nhiÖm trong
viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng cña chu tr×nh, ai lµ ngêi thùc hiÖn chøc
n¨ng ®ã.
+ Cã tån t¹i mét phßng thu mua hµng ®éc lËp chuyªn thùc hiÖn
tr¸ch nhiÖm mua tÊt c¶ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô hµng ho¸
kh«ng.
+ Cã b¶o ®¶m sù phª duyÖt trong xuÊt dïng hµng tån kho
kh«ng.
- KiÓm to¸n néi bé

23. KiÓm to¸n néi bé lµ bé phËn ®éc lËp ®îc thiÕt lËp trong ®¬n vÞ
tiÕn hµnh c«ng viÖc kiÓm tra vµ ®¸nh gia c¸c ho¹t ®éng phôc vô yªu
cÇu qu¶n trÞ néi bé ®¬n vÞ.
+ KiÓm to¸n viªn ph¶i t×m hiÓu xem kh¸ch hµng cã hay khong
cã sù tån t¹i cña bé phËn KiÓm to¸n néi bé vµ bé phËn KiÓm to¸n néi
bé nµy thùc tÕ cã ho¹t ®éng hay kh«ng, bé phËn KiÓm to¸n néi bé
trùc thuéc ai, ph¹m vi quyÒn h¹n cña nã nh thÕ nµo.
+ C¸c nh©n viªn trong bé phËn KiÓm to¸n néi bé cã ®¶m b¶o
vÒ n¨ng lùc chuyªn m«n còng nh phÈm chÊt ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp
hay kh«ng.
+ Bé phËn nµy tiÕn hµnh kiÓm tra ®èi víi c¸c ho¹t ®éng liªn
quan ®Õn hµng tån kho nh thÕ nµo, nã cã ®¶m b¶o chøc n¨ng kiÓm
tra ®¸nh gi¸ vµ gi¸m s¸t thÝch hîp hiÖu qu¶ cña hÖ thèng kÕ to¸n vµ
kiÓm so¸t néi bé víi hµng tån kho hay kh«ng.
- Quy tr×nh ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®îc tiÕn hµnh
qua c¸c bíc sau.
+ Thu thËp hiÓu biÕt vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé.
KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh kiÓm tra kho b·i, pháng vÊn nh÷ng ng-
êi trùc tiÕp qu¶n lý kho b·i, pháng vÊn ban gi¸m ®èc, t×m hiÓu c¸c
thñ tôc nhËp xuÊt hµng, quy tr×nh s¶n xuÊt s¸n phÈm cña ®¬n vÞ,
pháng vÊn nh©n viªn kÕ to¸n vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho,
sæ s¸ch kÕ to¸n hµng tån kho bao gåm c¶ sæ chi tiÕt, sæ tæng hîp,
c¸c thñ tôc liªn quan ®Õn viÖc kiÓm tra vËt chÊt hµng tån kho, pháng
vÊn nh©n viªn tham gia kiÓm kª.
KiÓm to¸n viªn sö dông c¸c b¶ng c©u hái, b¶ng têng thuËt ®èi
víi ho¹t ®éng kiÕm so¸t cña ®¬n vÞ kh¸ch hµng, KiÓm to¸n viªn sÏ thu

24. thËp ®îc c¸c b»ng chøng ®Ó da ra ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t ®èi víi c¬
së dÉn liÖu vÒ hµng tån kho.
+ §¸nh gi¸ ban ®Çu vÒ rñi ro kiÓm so¸t.
KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc sau:
. NhËn diÖn c¸c môc tiªu kiÓm so¸t
. NhËn diÖn c¸c qu¸ tr×nh kiÓm so¸t ®Æc thï
. NhËn diÖn vµ ®¸nh gi¸ nhîc ®iÓm cña HTKSNB
. §¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t
C¨n cø trªn b¶ng ®¸nh gi¸ hÖ HTKSNB KiÓm to¸n viªn sÏ tiÕn
hµnh thiÕt kÕ l¹i c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n trªn c¸c sè d vµ c¸c nghiÖp
vô trong phÇn thùc hiÖn KiÓm to¸n.
B5: LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n toµn diÖn va thiÕt kÕ ch ¬ng
tr×nh KiÓm to¸n
Sau khi cã nh÷ng hiÓu biÕt vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña
®¬n vÞ kh¸ch hµng ®· x¸c ®Þnh ®îc møc träng yÕu vµ rñi ro KiÓm
to¸n viªn sÏ ®¸nh gi¸ tæng thÓ ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ , ph©n tÝch
triÓn khai kÕ ho¹ch vµ so¹n th¶o ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n cho chui
tr×nh. Trong thùc tiÔn KiÓm to¸n c¸c KiÓm to¸n viªn thêng c¨n cø vµo
c¸c rñi ro tiÒm tµng vµ c¸c rñi ro kiÓm so¸t ®Ó thiÕt kÕ ch¬ng tr×nh
KiÓm to¸n cho chu tr×nh.
Thùc chÊt cña viÖc so¹n th¶o ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n lµ viÖc
thiÕt kÕ c¸c thö nghiÖm kiÓm so¸t vµ thö nghiªm c¬ b¶n víi bèn néi
dung chÝnh lµ : X¸c ®Þnh thñ tôc KiÓm to¸n, quy m« chän mÉu,
kho¶n môc ®îc chän vµ thêi gian thùc hiÖn.

25. - ThiÕt kÕ c¸c thö nghiÖm tu©n thñ: Dïng ®Ó thu thËp b»ng
chøng vµ kh¶ n¨ng ng¨n chÆn c¸c sai ph¹m cña kiÓm so¸t néi bé thùc
hiÖn th«ng qua tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu lµ:
Tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu kh«ng ®Ó l¹i dÊu vÕt: KiÓm to¸n viªn
cÇn quan s¸t nh÷ng ngêi cã tr¸ch nhiÖm trong ®¬n vÞ vÒ c¸c biÖn
ph¸p kiÓm so¸t ¸p dông cho c¸c nghiÖp vô trong chu tr×nh.
Tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu ®Ó l¹i dÊu vÕt: KiÓm to¸n viªn tiÕn
hµnh kiÓm tra chi tiÕt hÖ thèng chøng tõ, kiÓm tra ch÷ ký t¾t trªn
c¸c ho¸ ®¬n mua hµng, c¸c phiÕu chi…nh»m thu thËp b»ng chøng
KiÓm to¸n vÒ ho¹t ®éng h÷u hiÖu cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé víi
chu tr×nh hµng tån kho.
- ThiÕt kÕ c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n trong chu tr×nh hµng tån kho.
C¨n cø vµo c¸c b»ng chøng thu thËp ®îc qua c¸c thö nghiÖm
tu©n thñ nh trªn, KTV ®¸nh gi¸ l¹i rñi ro kiÓm so¸t vµ sau ®ã thiÕt kÕ
c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n cho chu tr×nh hµng tån kho th«ng qua c¸c lo¹i
tr¾c nghiÖm chÝnh: Tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i vµ tr¾c nghiÖm trùc
tiÕp sè d.
Tr¾c nghiªm ®é v÷ng ch·i: KiÓm to¸n viªn xem xÐt c¸c ho¸ ®¬n
chøng tõ, phiÕu nhËp kho…®Ó kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p vµ hîp lý cñac
chóng xem cã sù phª duyÖt kh«ng, gi¸ trÞ , sè lîng víi sè tiªn cã khíp
nhau kh«ng. KiÓm to¸n viªn còng ®èi chiÕu víi sæ chi tiÕt c¸c kho¶n
ph¶i tr¶, nhËt ký vµ c¸c chøng tõ liªn quan ë trªn ®Ó kiÓm tra tÝnh
®óng ®¾n cña c¸c con sè ghi sæ.
Tr¾c nghiÖm ph©n tÝch: KiÓm to¸n viªn thêng sö dông c¸c tr¾c
nghiÖm ph©n tÝch lµ:
So s¸nh sè hµng cña n¨m tríc víi n¨m nay hoÆc víi kÕ ho¹ch
cung øng.

26. So s¸nh c¸c tû suÊt víi nhau vµ víi c¸c n¨m tríc.
Tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d: KiÓm to¸n viªn thêng tiÕn hµnh
kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho ®èi chiÕu víi c¸c sè liÖu trªn sæ s¸ch.
Sè lîng tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d cÇn thùc hiÖn tuú thuéc vµo kÕt
qu¶ tr¾c nghiÖm ®é vòng ch·i vµ tr¾c nghiÖm ph©n tÝch.
2.2. Thùc hiÖn KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
Lµ viÖc cô thÓ ho¸ ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n ®· thiÕt kÕ trong qu¸
tr×nh lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n. §©y lµ qu¸ tr×nh sö dông c¸c ph¬ng
ph¸p kü thuËt cña KiÓm to¸n thÝch øng víi ®èi tîng KiÓm to¸n ®Ó thu
thËp b»ng chøng KiÓm to¸n mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ tin cËy nh»m ®a ra
nhòng ý kiÕn x¸c thùc vÒ møc ®é trung thùc vµ hîp lý cña BCTC. Sö
dông c¸c tr¾c nghiÖm vµo x¸c minh c¸c th«ng tin tµi chÝnh, sù kÕt
hîp gi÷a c¸c tr¾c nghiÖm phô thuéc vµo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ hÖ thèng
kiÓm so¸t néi bé, KiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt ®¸nh gi¸ møc ®é tin
cËy cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®Ó sö dông lo¹i vµ quy moo tr¾c
nghiÖm cho phï hîp víi c«ng c«ng viÖc. NÕu ®¸nh gi¸ ban ®Çu vÒ
hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé lµ cã hiÖu lùc th× KiÓm to¸n viªn thùc
hiÖn tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu vµ thùc hiÖn Ýt h¬n tr¾c nghiÖm ®é
v÷ng ch·i. NÕu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®îc ®¸nh gi¸ lµ kh«ng cã
hiÖu lùc th× KiÓm to¸n viªn sÏ ¸p dông tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i víi
quy m« lín . Quy m« tr¾c nghiÖm, tr×nh tù sö dông vµ c¸ch kÕt hîp
c¸c tr¾c nghiÖm phô thuéc vµo kinh nghiÖm vµ kh¶ n¨ng ph¸n ®o¸n
suy xÐt b¶n chÊt sai ph¹m cña KiÓm to¸n viªn.. Chu tr×nh hµng tån
kho sö dông kÕt hîp c¶ ba lo¹i tr¾c nghiÖm v× ®©y lµ chu tr×nh phøc
t¹p vµ cã kh¶ n¨ng sai ph¹m cao.
Sè lîng nghiÖp vô ph¸t sinh trong chu tr×nh hang tån kho lµ rÊt
lín vµ KiÓm to¸n viªn kh«ng thÓ cø xem xÐt hÕt c¸c nghiÖp vô ®Î t×m
ra sai ph¹m ®îc, mÆt kh¸c cho dï cã lµm ®iÒu nµy th× kh¶ n¨ng x¶y

27. ra rñi ro KiÓm to¸n lµ vÉn tån t¹i. Bëi vËy mét c«ng viÖc cÇn thiÕt
ph¶i thùc hiÖn tríc lµ tiÕn hµnh chän mÉu nghiÖp vô dùa vµo nh÷ng
ph©n tÝch s¬ bé ban ®Çu ®Ó thùc hiªn c¸c tr¾c nghiÖm mang tÝnh
®¹i diÖn cho tæng thÓ.
2.2.1. Qu¸ tr×nh kiÓm so¸t néi bé vµ thö nghiÖm kiÓm so¸t víi chu
tr×nh.
- Víi nghiÖp vô mua hµng
+ Xem xÐt viÖc cö lý ®¬n ®Æt hµng cã ®îc thùc hiÖn ®óng
theo quy tr×nh kh«ng.
+ Xem xÐt ch÷ ký trªn ®¬n ®Æt mua hµng cã ®íc ký x¸c nhËn
®óng tr¸ch nhiÖm cña ngêi chuyªn tr¸ch kh«ng.
+ Xem xÐt thñ tôc nhËn hµng cã thùc hiÖn ®óng kh«ng.
+ Xem xÐt sù ®éc lËp vµ bÊt kiªm nhiÖm gi÷a ngêi nhËn hµng,
ngêi kiÓm hµng vµ thñ kho, kÕ to¸n.
-Víi qu¸ tr×nh nhËp xuÊt kho.
+ KiÓm to¸n viªn xem xÐt vÒ thñ tôc nhËp xuÊt cã ®îc tiÕn
hµnh ®óng nguyªn t¾c vµ quy ®Þnh kh«ng.
+ Tæ chøc viÖcnhËn hµng cã ®óng tr×nh tù kh«ng
+ KiÓm tra qu¸ tr×nh hoµn thµnh c¸c thñ tôc xuÊt kho hµng, tõ
viÖc lËp c¸c phiÕu yªu cÇu vËt t cña bé phËn s¶n xuÊt, tiÕp nhËn
c¸c ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng, viÖc phª chuÈn kÝ lÖnh xuÊt kho
vµ lËp phiÕu xuÊt kho ®Õn thùc hiÖn nghiÖp vô xuÊt k ho cña thñ
kho.
+ViÖc theo dâi ghi sæ nhËt ký hµng vËn chuyÓn .
+ KiÓm tra viÖc thùc hiÖn kiÓm tra chÊt lîng hµng nhËp, xuÊt
kho, quy tr×nh lµm viÖc vµ x¸c nhËn chÊt lîng hµng nhËp kho cña bé.

28. + Xem xÐt tÝnh ®éc lËp cña thñ kho víi ngêi giao nhËn hµng vµ
c¸c kÕ to¸n viªn phÇn hµng tån kho.
- §èi víi kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt:
Th«ng thêng ë Doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã mét bé phËn kiÓm
so¸t s¶n xuÊt ®Ó xem xÐt sè lîng chñng lo¹i s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt
cã ®óng theo yªu cÇu hay lÖnh s¶n xuÊt kh«ng, kiÓm so¸t chÊt lîng
s¶n phÈm ë c¸c ph©n xëng, phÕ liÖu còng nh kiÓm so¸t qu¸ tr×nh
b¶o vÖ vµ theo dâi nguyªn vËt liÖu cña ph©n xëng s¶n xuÊt. ngoµi ra
Doanh nghiÖp còng cã mét c¬ cÊu kiÓm so¸t néi bé ®èi víi kÕ to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tÝnh ®óng ®ñ hîp lý cho
tõ ®èi tîng.
Khi kiÓm tra c¬ cÊu kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt,
KiÓm to¸n viªn còng cã thÓ tiÕn hµnh xem xÐt mét sè vÊn ®Ò cñ
yÕu sau:
+ ViÖc ghi chÐp cña nh©n viªn thèng kÕ ph©n xëng tæ, ®éi,
còng nh sù gi¸m s¸t cña qu¶n ®èc ph©n xëng hoÆc tæ tráng, ®éi tr-
ëng cã thêng xuyÒn vµ chÆt chÏ kh«ng.
+ Xem xÐt viÖc chÐp nhËt ký s¶n xuÊt cña tõng bé phËn s¶n
xuÊt theo dâi sè lîng, chÊt lîng, chñng lo¹i, s¶n phÈm háng, phÕ liÖu.
.
+ Quan s¸t quy tr×nh lµm viÖc bé phËn kiÓm tra chÊt lîng ë
ph©n xëng, tÝnh ®éc lËp cña b«n phËn nµy víi bé phËn kiÓm nhËn
hµng nhËp kho.
+ Xem xÐt mÉu kiÓm so¸t c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ cña Doanh
nghiÖp cã ®îc thùc hiÖn thêng xuyªn hay kh«ng. §iÒu ®ã ®îc thÓ
hiÖn th«ng qua c¸c dÊu hiÖu kiÓm tra sè kÕ to¸n chi phÝ cña nh÷ng
ngêi cã tr¸ch nhiÖm vµ ®éc lËp víi nh÷ng ngêi ghi sæ.

29. + Xem xÐt ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cã tu©n thñ
®óng nguyªn t¾c vµ tÝnh nhÊt qu¸n gi÷a kú nµy so víi kú tríc hay
kh«ng, còng nh sù gi¸m s¸t cña ngêi cã tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc
®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. Qu¸ tr×nh kh¶o s¸t kiÓm so¸t chi phÝ
tiÒn l¬ng ë chu kú tiÒn l¬ng vµ nh©n sù còng lµ mét phÇn liªn quan
dÕn kh¶o s¸t kiÓm so¸t chi phÝ s¶n xuÊt.
2.2.2. Thùc hiÖn thñ tôc ph©n tÝch.
Sö dông c¸c thñ tôc ph©n tÝch trong KiÓm to¸n chu tr×nh hµng
tån kho ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng biÕn ®éng bÊt thêng ë nh÷ng kho¶n
môc hµng tån kho nh: Nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô, hµng ho¸,
s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm. KÕt qu¶ thu ®îc sÏ gióp KiÓm to¸n
viªn quyÕt ®Þnh t¨ng hay gi¶m c¸c thñ tôc KiÓm to¸n chi tiÕt ®èi víi
nghiÖp vô vµ sè d hµng tån kho. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c thñ tôc
ph©n tÝch bao gåm c¸c giai ®o¹n sau:
G§1: Ph¸t triÓn mét m« h×nh kÕt hîp c¸c biÕn tµi chÝnh vµ
biÕn ho¹t ®éng.
- Khi ph¸t triÓn m« h×nh, chóng ta x¸c ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a
c¸c biÕn tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng.
- CÇn ®¸nh gi¸ xem viÖc ph¸t triÓn mét m« h×nh ®Ó dù ®o¸n sè
d tµi kho¶n hiÖn thêi hay ®Ó dù ®o¸n thay ®æi ®èi víi sè d cña n¨m
tríc. Dù ®o¸n thay ®æi so víi n¨m tríc cã thÓ hiÖu qu¶ khi chóng ta ®·
KiÓm to¸n sè d cña n¨m ngoµi v× chóng ta cã thÓ xo¸ bá khái m«
h×nh nh÷ng biÕn ®éc lËp kh«ng thay ®æi so víi n¨m tríc.
- Khi kÕt hîp c¸c biÕn ®éc lËp liªn quan, m« h×nh sÏ cho ta
nhiÒu th«ng tin h¬n vµ v× vËy dù ®o¸n cña ta sÏ chÝnh x¸c h¬n. NÕu
®¬n gi¶n ho¸ qua nhiÒu m« h×nh sÏ lµm ®¬n gi¶n ho¸ dù ®o¸n, v×

30. vËy còng sÏ ®¬n gi¶n ho¸ t¬ng quan so s¸nh dÉn ®Õn m« h×nh cã
thÓ chØ cung cÊp ®îc nh÷ng b»ng chøng h¹n chÕ.
- Cã thÓ tÝnh chÝnh x¸c cho dù ®o¸n b»ng c¸ch ph¸t triÓn m«
h×nh tõ nh÷ng d÷ liÖu ®îc ph©n tÝch chi tiÕt h¬n.
G§2: Xem xÐt tÝnh ®éc lËp vµ tÝnh ®¸ng tin cËy cña d÷ liÖu
tµi chÝnh vµ d÷ liÖu ho¹t ®éng.
- TÝnh ®éc lËp vµ tÝnh ®¸ng tin cËy cña d÷ liÖu tµi chÝnh vµ
d÷ liÖu ho¹t ®éng sö dông trong m« h×nh nµy cã ¶nh hëng trùc tiÕp
®Õn tÝnh chÝnh x¸c dù ®o¸n, v× thÕ còng cã ¶nh hëng tíi b»ng
chøng KiÓm to¸n thu nhËn ®îc tõ thñ tôc ph©n tÝch.
- §Ó ®¸nh gi¸ tÝnh ®¸ng tin cËy cña d÷ liÖu, cÇn xem xÐt liÖu:
+D÷ liÖu xuÊt ph¸t tõ c¸c nguån ®éc lËp ngoµi Doanh nghiÖp
hay tõ nh÷ng nguån trong Doanh nghiÖp.
+Nh÷ng nguån th«ng tin bªn trong Doanh nghiÖp cã ®éc lËp víi
ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm cho gi¸ trÞ ®îc KiÓm to¸n hay kh«ng.
+D÷ liÖu cã ®îc KiÓm to¸n theo c¸c thñ tôc KiÓm to¸n trong n¨m
nay vµ n¨m tríc hay kh«ng.
+Cã ph¸t triÓn nh÷ng dù tÝnh sö dông d÷ liÖu tõ nhiÒu nguån
kh¸c nhau hay kh«ng.
G§3: TÝnh to¸n ra mét gi¸ trÞ íc tÝnh vµ so s¸nh gi¸ trÞ ghi sæ.
Theo m« h×nh ®· x©y dùng vµ c¸c ®Æc tÝnh cña d÷ liÖu KiÓm
to¸n viªn tÝnh to¸n ra gi¸ trÞ íc tÝnh vµ so s¸nh gi¸ trÞ nµy víi gi¸ trÞ
ghi sæ. Khi so s¸nh íc tÝnh cña KiÓm to¸n viªn víi gi¸ trÞ ghi sæ,
KiÓm to¸n viªn cÇn xem xÐt:

31. - LiÖu mèi quan hÖ nµy cã ®îc thêng xuyªn ®¸nh gi¸ hay kh«ng.
Quan s¸t mét mèi quan hÖ cô thÓ cµng thêng xuyªn bao nhiªu th×
cµng cã thÓ ch¾c ch¾n vÒ tÝnh nhÊt qu¸n cña mèi quan hÖ ®ã.
- Khi so s¸nh gi¸ trÞ hµng th¸ng, cÇn xem xÐt nh÷ng chªnh lÖch
theo mïa (®èi víi nh÷ng lo¹i h×nh kinh doanh cã ¶nh hëng cña yÕu tè
mïa vô).
- NÕu thiÕu nh÷ng chªnh lÖch theo íc tÝnh. §iÒu nµy ®ßi hái
KiÓm to¸n viªn cÇn t×m hiÓu râ t×nh h×nh kinh doanh cña kh¸ch
hµng.
G§4: Thu thËp b»ng chøng ®Ó gi¶i thich vÒ nh÷ng chªnh lÖch
®¸ng kÓ.
Khi ph¸t hiÖn ra nh÷ng chªnh lÖch ®ét biÕn ®¸ng kÓ so víi dù
tÝnh, th× KiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i t×m hiÓu ®Ó gi¶i thÝch nguyªn
nh©n cña nh÷ng chªnh lÖch ®ã. Chªnh lÖch cã thÓ do c¸c trêng hîp:
Thø nhÊt do sè d c¸c tµi kho¶n thuéc chu tr×nh hµng tån kho cã
chøa ®ùng sai sãt. Thø 2 lµ do íc tÝnh cña KiÓm to¸n viªn kh«ng
chÝnh x¸c. Mçi khi cã sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ íc tÝnh vµ g¸ trÞ ghi
sæ, KiÓm to¸n viªn cÇn t×m kiÕm lêi gi¶i thÝch tõ Ban gi¸m ®èc
hoÆc nh©n viªn kh¸ch hµng liªn quan, ®ång thêi quyÕt ®Þnh t¨ng c¸c
thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt sè d (nÕu kh«ng cã ®îc lêi gi¶i thÝch hîp lý
tõ ban gi¸m ®èc vµ c¸c nh©n viªn)
G§5: Xem xÐt nh÷ng ph¸t hiÖn KiÓm to¸n.
NÕu ph¸t hiÖn mét chªnh lÖch KiÓm to¸n, thùc hiÖn cÇn ®iÒu
tra tÝnh chÊt vµ nguyªn nh©n cña chªnh lÖch ®ã cã cho thÊy mét sai
sãt ®¸ng kÓ trong cë së dÉn liÖu b¸o c¸o tµi chÝnh vÒ nh÷ng môc
tiªu KiÓm to¸n vµ c©n nh¾c tíi nh÷ng ¶nh hëng t×nh h×nh kinh doanh
cu¶ kh¸ch hµng.

32. 2.2.3. Thùc hiÖn c¸c thñ tôc KiÓm to¸n chi tiÕt.
Theo gi¸o tr×nh KiÓm to¸n tµi chÝnh ta cã ph¬ng tr×nh :
Thñ tôc Tr¾c nghiÖm Tr¾c
nghiÖm
kÕ to¸n = ®é v÷ng ch·i trong + trùc tiÕp
chi tiÕt tr¾c nghiÖm c«ng viÖc sè d
Trong KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho tr¾c nghiÖm ®é v÷ng
ch·i trong tr¾c nghiÖm c«ng viÖc sö dông c¸c thñ tôc kiÓm tra chi
tiÕp nghiÖp vô hµng tån kho vµ tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d lµ sö
dông c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt sè d hµng tån kho.
2.2.3.1. KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô hµng tån kho
- Môc tiªu kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô lµ ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt
trong h¹ch to¸n hay nh÷ng sai sãt trong h¹ch to¸n hµng tån kho kh«ng
®óng nguyªn t¾c.
- Thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô th«ng thêng lµ xem xÐt l¹i
mèi quan hÖ gi÷a c¸c tµi kho¶n liªn quan, b»ng c¸ch ®èi chiÕu sè
liÖu ph¸t sinh cña c¸c tµi kho¶n hµng tån kho vµ c¸c tµi kho¶n chi phÝ
liªn quan.
+ Xem xÐt ®èi chiÕu gi÷a sè liÖu trªn TK 152- Nguyªn vËt liÖu
víi c¸c TK621- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, TK 627- chi phÝ
s¶n xuÊt chung, c¸c TK chi phÝ kh¸c.
+ §èi chiÕu sè liÖu gi÷a c¸c tµi kho¶n chi phÝ nh TK 621 – chi
phÝ NVL trùc tiÕp ; TK 622 chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp víi tµi kho¶n
154- chi phÝ SXKD dë dang.
+ §èi chiÕu sè liÖu gi÷a TK 627 – chi phÝ s¶n xuÊt chung víi
TK 154.

33. + §èi chiÕu sè liÖu gi÷a TK 154 víi sè liÖu TK 155- thµnh
phÈm.
+ HoÆc ®èi chiÕu gi÷a TK 155 – Thµnh phÈm (TK 156 hµng
ho¸) víi TK 157- Hµng göi b¸n vµ TK 632 – Gi¸ víi hµng b¸n.
Thñ tôc kiÓm tra nghiÖp vô còng cßn ®îc thùc hiÖn th«ng qua
viÖc ®èi chiÕu gi÷a sè d trªn tµi kho¶n hµng tån kho víi sè liÖu kiÓm
kª thùc tÕ. KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô chñ yÕu chó träng vµo nh÷ng
kho¶n môc hµng tån kho hoÆc chi phÝ thiÕu b»ng chøng cã tÝnh
thuyÕt phôc hoÆc trong qu¸ tr×nh kh¶o s¸t KiÓm to¸n viªn nhËn thÊy
cã nh÷ng kh¶ nghi vµ rñi ro kiÓm so¸t lín. Thùc tÕ KiÓm to¸n viªn th -
ëng më réng c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô hµng tån kho ë
c¸c kho¶n môc thuéc hÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.
NhiÒu Doanh nghiÖp cã c¬ cÊu kiÓm so¸t néi bé vÒ qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng chÆt chÏ t¹o s¬ hë nh÷ng gian
lËn trong viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu nh: Nguyªn vËt liÖu xuÊt
dïng nhng kh«ng ®îc sö dông vµo s¶n xuÊt mµ vÉn h¹ch to¸n vµo chi
phÝ s¶n xuÊt, hoÆc nguyªn vËt liÖu ®· xuÊt dïng nhng kh«ng ®îc
tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt, hoÆc tÝnh kh«ng ®óng vµo chi phÝ cña
bé phËn sö dông, ph¶n ¸nh sai lÖch gi¸ trÞ tµi s¶n. Ngoµi ra nÕu hÖ
thèng kiÓm so¸t néi bé ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng hiÖu lùc th× sÏ
ph¸t sinh nh÷ng sai sãt trong viÖc tËp hîp chi phÝ kh«ng ®óng, hoÆc
ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng hîp lý dÉn ®Õn viÖc ®¸nh
gi¸ sai lÖch tµi s¶n (s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm). HoÆc tÝnh sai
kÕt qu¶ kinh doanh do h¹ch to¸n nhÇm chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo
chi phÝ b¸n hµng hoÆc chi phÝ qu¶n lý Doanh nghiÖp. . T¬ng tù
viÖc kh«ng tu©n thñ nhÊt qu¸n nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë
dang cuèi kú còng lµ nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng sai sãt träng yÕu
cña kho¶n môc s¶n phÈm dë dang vµ thµnh phÈm.

34. - KiÓm to¸n viªn cã thÓ thùc hiÖn mét sè thñ tôc kiÓm tra
nghiÖp vô ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt vµ gian lËn sau ®©y:
+ §Ó x¸c ®Þnh sù phï hîp gi÷a nguyªn vËt liÖu xuÊt kho sö
dông víi c¸c chi phÝ vËt liÖu ë c¸c bé phËn b»ng c¸ch ®èi chiÕu gi¸
trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho trªn TK 152 – Nguyªn vËt liÖu víi tæng
chi phÝ nguyªn vËt liÖu trªn c¸c TK627 – chi phÝ s¶n xuÊt chung
(6272- chi phÝ nguyªn vËt liÖu); TK 641 chi phÝ b¸n hµng (6412 –
chi phÝ vËt liÖu, bao b×) ; TK 642 – chi phÝ qu¶n lý Doanh nghiÖp
(6422- chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý).
+ §ång thêi xem xÐt viÖc ghi chÐp trªn sæ theo dâi vËt t sö
dông ë c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt. §èi chiÕu gi÷a sè liÖu vËt t xuÊt
dïng cho ph©n xëng víi b¸o c¸o sö dông vËt t cña ph©n xëng ®Ó ph¸t
hiÖn sai lÖch nÕu cã ( Kh¶o s¸t nghiÖp vô nµy sÏ ®îc tiÕn hµnh kÕt
hîp víi qu¸ tr×nh kh¶o s¸t thèng kª ë ph©n xëng ).
+ §Ó ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ®óng ®¾n
vµ hîp lý, KiÓm to¸n viªn tríc hÕt ph¶i xem xÐt chøng tõ, tµi liÖu cña
c¸c chi phÝ ph¸t sinh ®îc h¹ch to¸n vµo c¸c tµi kho¶n chi phÝ cã ®Çy
®ñ vµ hîp lý kh«ng. Sau ®ã sÏ ®èi chiÕu gi÷a sè liÖu trªn c¸c tµi
kho¶n 621 - Chi phÝ NVL trùc tiÕp; TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp; TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung víi sè liÖu ph¸t sinh nî
trªn TK 154 – Chi phÝ SXKD dë dang. . .
+ §Ó x¸c ®Þnh tÝnh hîp lý cña qu¸ tr×nh ph©n bæ chi phÝ,
KiÓm to¸n viªn xem xÐt tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ theo c¸c ®èi tîng
tÝnh gi¸ c¸ biÖt cã thay ®æi ®¸ng kÓ so víi c¸c kú tríc hay kh«ng.
NÕu cã thay ®æi tõ tiªu thøc nµy sang tiªu thøc kh¸c mµ cã ¶nh hëng
lín vµ ®¸ng kÓ ®Õn chi phÝ vµ gi¸ thµnh cña nh÷ng ®èi tîng tÝnh gi¸
c¸ biÖt. NÕu sù thay ®æi ®ã cã kh¶ n¨ng lµm mÊt ®i tÝnh trung thùc

35. cña qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ hµng tån kho th× cÇn ph¶i xem xÐt cã nªn
chÊp nhËn tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ ®ã kh«ng.
+ KiÓm to¸n viªn xem xÐt viÖc. ghi chÐp sæ theo dâi s¶n phÈm
dë dang cuèi kú ë ph©n xëng s©n xuÊt cã ®Çy ®ñ, kÞp thêi kh«ng.
§ång thêi ®èi chiÕu ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang kú nµy
víi c¸c kú tríc cã nhÊt qu¸n kh«ng. NÕu cã sù thay ®æi thi t×m hiÓu
nguyªn nhan vµ sù ¶nh hëng cña chóng. §è chiÕu sù phï hîp gi÷a sè
lîng s¶n phÈm dë dang víi gi¸ trÞ s¶n phÈm ®ã ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng
biÕn ®éng bÊt thêng vµ tÝnh kh«ng hîp lý.
+ T¬ng tù nh vËy, kiÓm to¸n viªn còng cÇn kh¶o s¸t xem cã sù
thay ®æi trong viÖc sö dông ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n gi¸ thµnh cña
Doanh nghiÖp kh«ng. Ngoµi ra, KiÓm to¸n viªn cã thÓ tÝnh to¸n mét
sè kho¶n môc chi phÝ vµ viÖc tæng hîp chi phÝ, ph©n bæ chi phÝ
vµo tÝnh gi¸ hµng nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng. sai sãt trong qu¸ tr×nh tÝnh
to¸n.
2.2.3.2. KiÓm tra chi tiÕt sè d hµng tån kho
Khi KiÓm to¸n sè d hµng tån kho KiÓm to¸n viªn ph¶i thùc hiÖn
c¸c kh¶o s¸t chi tiÕt hµng tån kho lµ ®iÒu cÇn thiÕt vµ quan träng. ë
khÝa c¹nh kh¸c viÖc ®Þnh gi¸ hµng tån kho còng rÊt phøc t¹p vµ phô
thuéc nhiÒu vµo tÝnh chñ quan cña ngêi tÝnh to¸n vµ ®Þnh gi¸, do
vËy viÖc kiÓm ra chi tiÕt c¸c kho¸n môc hµng tån kho còng lµ ph¬ng
tiÖn, thñ ph¸p quan träng ®Ó ph¸t hiÖn c¸c gian lËn, sai sãt träng yÕu
trong chu tr×nh nµy. Khi kh¶o s¸t chi tiÕt hµng tån kho cÇn lu ý vµ
xem xÐt kÕt qu¶ kiÓm tra chi tiÕt cña c¸c chu tr×nh liªn quan: Chu
tr×nh Mua vµo vµ Thanh to¸n, chu tr×nh TiÒn l¬ng vµ Nh©n viªn, chu
tr×nh B¸n hµng vµ Thu tiÒn bëi v× kÕt qu¶ kiÓm tra c¸c chu tr×nh ®ã
cã ¶nh hëng ®Õn c¸c kiÓm tra chi tiÕt Hµng tån kho.

36. C«ng t¸c KiÓm to¸n Hµng tån kho rÊt phøc t¹p vµ nã liªn quan
®Õn hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ hµng tån kho. V× vËy kiÓm tra chi tiÕt Hµng
tån kho ®îc ®Ò cËp chñ yÕu hai vÊn ®Ò: Quan s¸t kiÓm tra vËt
chÊt vµ qu¸ tr×nh ®Þnh gi¸, h¹ch to¸n hµng tån kho.
2.2.3.2.1. Quan s¸t kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho.
Quan s¸t kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho lµ c«ng viÖc mµ KiÓm
to¸n viªn ph¶i cã mÆt vµo thêi ®iÒm mµ cuéc kiÓm kª hµng tån kho
®îc tiÕn hµnh. B»ng c¸c biÖn ph¸p quan s¸t, kh¶o s¸t, thÈm vÊn
thÝch hîp ®Ó KiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh sù tån t¹i vËt chÊt vµ tÝnh
chÝnh x¸c cña hµng tån kho kiÓm kª, còng nh c¸c vÊn ®Ò liªn quan
®Õn hµng tån kho vÒ quyÒn së h÷u vµ chÊt lîng hµng tån kho.
Qu¸ tr×nh quan s¸t vËt chÊt hµng tån kho cña KiÓm to¸n viªn th-
êng ®îc tiÕn hµnh theo c¸c bíc : T×m hiÓu c¸c qu¸ tr×nh kiÓm so¸t
c¸c cuéc kiÓm kª, x¸c ®Þnh c¸c quyÕt ®Þnh KiÓm to¸n vµ thùc hiÖn
quan s¸t vËt chÊt.
b1: T×m hiÓu c¸c qu¸ tr×nh kiÓm so¸t kiÓm kª.
BÊt cø Doanh nghiÖp vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng
tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn hay ph¬ng ph¸p kiÓm kª
®Þnh kú th× còng ph¶i cã cuéc kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho ®Þnh
kú. Tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ vµ c¸ch tæ chøc kiÓm kª cña Doanh
nghiÖp, cuéc kiÓm kª ®è ®îc tiÕn hµnh vµo thêi ®iÓm cuèi kú hoÆc
vµo 1 thêi ®iÓm nµo ®ã trong n¨m.
KiÓm to¸n viªn quan s¸t vµ t×m hiÓu qu¸ tr×nh kiÓm so¸t c¸c
cuéc kiÓm kª, nÕu c¸c thñ tôc kiÓm so¸t ®Çy ®ñ vµ ®¸ng tin cËy ph¶i
bao gåm: Nhng quy ®Þnh hîp lý ®èi víi cuéc kiÓm kª vËt chÊt, sù
gi¸m s¸t bëi c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm vµ trung thùc, qu¸ tr×nh kiÓm tra
néi bé ®éc lËp víi cuéc kiÓm kª, viÖc ®èi chiÕu ®éc lËp kÕt qu¶

37. kiÓm kª vËt chÊt víi sæ kÕ to¸n vµ cuéc kiÓm kª lËp ®Çy ®ñ c¸c
phiÕu kiÓm kª, biªn b¶n kiÓm kª.
b2: X¸c ®Þnh c¸c quyÕt ®Þnh KiÓm to¸n.
Còng gièng nh bÊt kú cuéc KiÓm to¸n kh¸c, c¸c quyÕt ®Þnh
KiÓm to¸n cña qu¸ tr×nh quan s¸t vËt chÊt hµng tæn kho bao gåm:
Lùa chän thñ tôc KiÓm to¸n, x¸c ®Þnh thêi gian, x¸c ®Þnh quy m«
mÉu vµ lùa chän kho¶n môc ®Ó kiÓm tra.
-Lùa chän thñ tôc KiÓm to¸n
Thñ tôc KiÓm to¸n sö dông trong qu¸ tr×nh quan s¸t vËt chÊt
hµng tån kho chñ yÕu lµ: KiÓm tra, quan s¸t, thÈm vÊn, ®èi chiÕu,
so s¸nh nh÷ng th«ng tin liªn quan ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu KiÓm to¸n. Néi
dung cô thÓ c¸c thñ tôc nµy ®îc tr×nh bµy ë c¸c phÇn sau.
- X¸c ®Þnh thêi gian
Th«ng qua viÖc kiÓm tra kiÓm so¸t c¸c cuéc kiÓm kª vËt chÊt
cña Doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn vµ kÕt qu¶ kiÓm tra ®èi chiÕu sæ
s¸ch hµng tån, kiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé (®îc thùc hiÖn ë
phÇn trªn) ®Ó quyÕt ®Þnh cã tæ chøc tiÕn hµnh kiÓm kª vËt chÊt
vµo cuèi kú kÕ to¸n hay kh«ng. NÕu cã kiÓm kª vËt chÊt ®Çy ®ñ
vµo ngµy cuèi kú kÕ to¸n th× dù tÝnh thêi gian cÇn thiÕt ®Ó thùc
hiÖn c«ng viÖc ®ã víi sù gi¸m s¸t cña KiÓm to¸n viªn lµ bao nhiªu
ngµy.
Gi¶ sö thêi ®iÓm gi÷a kú ®· cã mét cuéc kiÓm kª vËt chÊt vµ
KiÓm to¸n viªn ®· quan s¸t viÖc kiÓm kª vµo lóc ®ã, ®ång thêi KiÓm
to¸n viªn ®· kiÓm tra sæ kª to¸n hµng tån kho tõ thêi ®iÓm kiÓm kª
gi÷a kú ®Õn cuèi kú kh«ng vÊn ®Ò g× nghi vÊn, th× KiÓm to¸n viªn
quyÕt ®Þnh kh«ng cÇn ph¶i tæ chøc kiÓm kª vËt chÊt vµo cuèi kú
n÷a. Thay vµo ®ã KiÓm to¸n viªn cã thÓ so s¸nh sè liÖu trªn sæ kÕ

38. to¸n víi hµng tån kho thùc tÕ cña mét mÉu t¹i thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh
nµo ®ã.
Ngîc l¹i, nÕu sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n kh«ng ®îc ghi chÐp thêng
xuyªn, c¸c thñ tôc kiÓm so¸t kiÓm kª kh«ng ®Çy ®ñ vµ kh«ng ®¸ng tin
cËy th× cÇn ph¶i tiÕn hµnh mét cuéc kiÓm kª vËt chÊt ®Çy ®ñ lµ
hoµn toµn cÇn thiÕt. Tïy theo khèi lîng hµng tån kho nhiÒn hay Ýt,
ph©n t¸n hay tËp trung ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian cÇn thiÕt cho c«ng
viÖc mµ KiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i theo dâi, gi¸m s¸t trùc tiÕp cuéc
kiÓm kª vËt chÊt ®ã.
- X¸c ®Þnh quy m« mÉu
Quy m« mÉu trong quan s¸t vËt chÊt thêng ®îc lùa chon theo
c¸c yÕu tè: Sè lîng hµng cÇn kiÓm tra, sè kho cÇn kiÓm tra, vµ thêi
gian bá ra ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc quan s¸t. KiÓm to¸n viªn cã thÓ
lùa chän mét trong sè c¸c tiªu thøc nµy ®Ó x¸c ®Þnh quy m« quan
s¸t. Trong thùc tÕ ®Ó gi¶m chi phÝ kiÕm to¸n, KiÓm to¸n viªn thêng
lÊy tiªu thøc thêi gian ®Ó x¸c ®Þnh quy m«.
- Chän lùa nh÷ng mÆt hµng cÇn kiÓm tra
Ngoµi ra trªn thùc tÕ tuú vµo ®iÒu kiÖn vµ nh÷ng ®Æc thï cña
Doanh nghiÖp, KiÓm to¸n viªn cã thÓ chän mÉu ®èi víi nh÷ng mÆt
hµng chñ yÕu vµ cã nghi vÊn vÒ gian lËn hoÆc sai sãt trong qu¸
tr×nh kiªm tra chi tiÕt nghiÖp vô vµ kiÓm tra kiÓm so¸t néi bé.
HoÆc trong qu¸ tr×nh quan s¸t cuéc kiÓm kª hiÖn vËt, KiÓm
to¸n viªn chó ý ®Õn nh÷ng mÆt hµng ®¸ng kÓ nhÊt vµ ®iÓn h×nh
nhÊt ®Ó tiÕn hµnh kiÓm tra cô thÓ. T¬ng tù nh khi ®iÒu tra nh÷ng
mÆt hµng cã kh¸ n¨ng kÐm phÈm chÊt, l¹c hËn hoÆc h háng trong
qu¸ tr×nh b¶o qu¶n còng cÇn ph¶i lùa chän nh÷ng mÆt hµng nµy ®Ó
tiÕn hµnh kiÓm tra.

39. §Æc biÖt trong qu¸ tr×nh th¶o luËn víi ngêi qu¶n lý vÒ lý do cña
nhng mÆt hµng ®Ó ngoµi sæ kÕ to¸n th× KiÓm to¸n viªn còng cÇn
lùa chän nh÷ng mÆt hµng ®ã ®Ó kiÓm tra vµ ®iÒu tra thªm.
b3: C¸c thñ tôc quan s¸t vËt chÊt
§iÓm quan träng nhÊt cña c¸c thñ tôc quan s¸t vËt chÊt lµ KiÓm
to¸n viªn ph¶i cã mÆt ®Ó quan s¸t trùc tiÕp cuéc kiÓm kª hiÖn vËt
hµng tæn kho cña Doanh nghiÖp. Khi quan s¸t, KiÓm to¸n viªn thêng
thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc:
- X¸c ®Þnh liÖu cuéc kiÓm kª vËt chÊt cña Doanh nghiÖp
®ang thùc hiÖn cã tu©n thñ theo ®óng quy ®Þnh vµ híng dÉn cña
Doanh nghiÖp kh«ng.
- KiÓm to¸n viªn ph¶i cã sù hiÓu biÕt vÒ nh÷ng mÆt hµng kinh
doanh cña Doanh nghiÖp, nÕu kh«ng cã sù hiÓu biÕt s©u vÒ chóng
(nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng mÆt hµng ®Æc thï nh: ®iÖn tö, ho¸ chÊt, kim
lo¹i quý hiÕm) th× ph¶i mêi chuyªn gia ®¸nh gi¸ hµng tæn kho vÒ
chÊt lîng, kh¶ n¨ng l¹c hËu cña nh÷ng hµng ®ã.
- Th¶o luËn ®Ó x¸c ®Þnh quyÒn së h÷u cña hµng tån kho hiÖn
diÖn, ®Æc biÖt lµ hµng göi b¸n, hµng nhËn ®¹i lý, nhËn ký göi hoÆc
hµng mua ®ang ®i ®êng.
- Tham quan vµ xem xÐt c¸c ph¬ng tiÖn kho, b·i, n¬i b¶o qu¶n
hµng tæn kho, khu vùc s¶n xuÊt, cuéc tham quan xem xÐt ®ã nªn ®-
îc mét nh©n viªn cña Doanh nghiÖp cã ®ñ hiÓu biÕt vµ kh¶ n¨ng tr¶
lêi c¸c c©u hái cña KiÓm to¸n viªn.
2.2.3.2.2. KiÓm tra chi tiÕt qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ vµ h¹ch to¸n hµng tån
kho.
§Ó x¸c ®Þnh qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ vµ h¹ch to¸n hµng tån kho ®óng
®¾n hay kh«ng KiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i kiÓm tra chi tiÕt c¸c qu¸

40. tr×nh nµy. KiÕm tra chi tiÕt qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ vµ h¹ch to¸n hµng tån
kho bao gåm tÊt c¶ c¸c kh¶o s¸t ®¬n gi¸ hµng xuÊt kho cã ®óng vµ
chÝnh x¸c kh«ng, kh¶o s¸t qu¸ tr×nh tÝnh to¸n gi¸ trÞ hµng xuÊt kho,
kiÓm tra qu¸ tr×nh tÝnh to¸n, tËp hîp, ph©n bæ chi phÝ vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm, kiÓm tra chi tiÕt tÝnh to¸n x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n
phÈm dë dang vµ kiÓm tra qu¸ tr×nh h¹ch to¸n hµng tån kho.
KiÓm tra qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ hµng tån kho thêng lµ mét trong
nh÷ng phÇn quan träng nhÊt vµ mÊt nhiÒu thêi gian nhÊt cña cuéc
KiÓm to¸n chi tiÕt hµng tån kho. Khi kiÓm tra cÇn quan t©m líi 3 vÊn
®Ò cña ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ (c¸c ®èi tîng chñ yÕu lµ hµng xuÊt kho,
s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ gi¸ thµnh thµnh phÈm) ®ã lµ: Ph¬ng
ph¸p tÝnh mµ Doanh nghiÖp ¸p dông cã phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c kÕ
to¸n ®îc thõa nhËn hay kh«ng. Qu¸ tr×nh ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸
cã nhÊt qu¸n víi c¸c niªn ®é kÕ to¸n tríc ®ã kh«ng. Sè liÖu tÝnh to¸n
cã chÝnh x¸c vµ hîp lý kh«ng.
Mçi ®èi tîng tÝnh gi¸ cã ®Æc ®iÓm kh¸c nhau nªn sÏ ®îc sö
dông c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó kiÓm tra viÖc tÝnh to¸n gi¸ cña
®èi tîng tÝnh gi¸ ®ã.
+ Tríc hÕt ph¶i xem xÐt viÖc tÝnh gi¸ hµng nhËp kho cã ®óng
®¾n kh«ng. §èi víi nguyªn vËt liÖu vµ hµng ho¸ mua ngoµi, KiÓm
to¸n viªn cÇn ph¶i kh¶o s¸t xem liÖu nh÷ng chi phÝ cÊu thµnh gi¸ cña
hµng nhËp kho cã ®îc h¹ch to¸n ®óng kh«ng. Cô thÓ lµ c¸c kho¶n chi
phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, hao hôt, c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn
hµng mua cã ®îc tÝnh vµo gi¸ hµng nhËp kho kh«ng, c¸c kho¶n chiÕt
khÊu mua hµng, gi¶m gi¸ hµng mua cã ®îc tÝnh trõ kh«ng. . . ViÖc
kiÓm tra nµy lµ mét phÇn cña kiÓm tra chu tr×nh Mua vµo vµ Thanh
to¸n. Cßn ®èi víi thµnh phÈm tríc hÕt xem xÐt qu¸ tr×nh tÝnh gi¸
thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña ®¬n vÞ thµnh phÈm nhËp kho cã ®óng

41. kh«ng (kh¶o s¸t nµy sÏ giíi thiÖu ë phÇn kh¶o s¸t qu¸ tr×nh tÝnh gi¸
thµnh phÈm).
+ TiÕp theo KiÓm to¸n viªn ph¶i x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p ®ang ®-
îc sö dông ®Ó tÝnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng xuÊt kho ë Doanh
nghiÖp lµ ph¬ng ph¸p g× ? (Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc (FIFO);
Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc (LIFO); ph¬ng ph¸p gi¸ ®Ých danh
hay ph¬ng ph¸p ®¬n gi¸ b×nh qu©n; hoÆc ph¬ng ph¸p nµo kh¸c), ph-
¬ng ph¸p ®ã cã ®îc thõa nhËn kh«ng.
+ KiÓm to¸n viªn xem xÐt ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng xuÊt kho ¸p
dông trong kú nµy cã nhÊt qu¸n víi c¸c kú tríc kh«ng. Bëi v× thùc tÕ
trong mét sè Doanh nghiÖp sù thay ®æi tõ ph¬ng ph¸p tÝnh nµy
sang ph¬ng ph¸p tÝnh kh¸c sÏ lµm ¶nh hëng ®Õn gi¸ trÞ hµng xuÊt
kho, ph¶n ¸nh sai lÖch kÕt qu¶ kinh doanh.
+ Gi¶ sö nÕu Doanh nghiÖp cã sù thay ®æi ph¬ng ph¸p tÝnh
gi¸ hµng xuÊt kho, th× KiÓm to¸n viªn xem xÐt sù c«ng khai viÖc thay
®æi nµy trªn b¸o c¸o tµi chÝnh cña Doanh nghiÖp cã ®îc thùc hiÖn
kh«ng (xem trªn ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh).
+ §Ó kiÓm tra kü thuËt tÝnh to¸n gi¸ hµng xuÊt kho cã ®óng hay
kh«ng, KiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt vµ liÖt kª c¸c mÆt hµng tån kho
®Þnh kiÓm tra kÕt qu¶ tÝnh to¸n, yªu cÇu Doanh nghiÖp cung cÊp
nh÷ng ho¸ ®¬n, chøng tõ nhËp, xuÊt kho, sæ kÕ to¸n chi tiÕt hµng
tån kho cña nh÷ng mÆt hµng ®ã. Sau ®ã xem xÐt tÝnh ®Çy ®ñ cña
c¸c ho¸ ®¬n, chøng tõ nhËp, xuÊt kho ®Ó kh¶o s¸t tÝnh ®Çy ®ñ cña
sè lîng hµng nhËp, xuÊt kho. TiÕp tôc thùc hiÖn tÝnh to¸n l¹i gi¸ cña
hµng xuÊt kho cña nh÷ng mÆt hµng ®· chän ®Ó so s¸nh víi kÕt qu¶
tÝnh to¸n cña Doanh nghiÖp vµ t×m ra nh÷ng sai lÖch (nÕu cã).
NÕu trêng hîp KiÓm to¸n viªn ®· kiÓm tra tÝnh thêng xuyªn, kÞp
thêi cña viÖc ghi sæ kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho theo tõng mÆt

42. hµng, khi ®ã KiÓm to¸n viªn, cã thÓ kh«ng cÇn ph¶i tÝnh to¸n l¹i trÞ
gi¸ hµng xuÊt kho mµ chØ cÇn ®èi chiÕu sè liÖu vÒ ®¬n gi¸ sè lîng
hµng xuÊt kho trªn sæ kÕ to¸n hµng tån kho víi chi phÝ trªn sæ kÕ
to¸n chi phÝ. HoÆc cã thÓ lµm l¹i mét vµi phÐp tÝnh ë mét vµi mÆt
hµng cô thÓ ®Ó xem xÐt vµ ®èi chiÕu t¨ng thªm tÝnh thuyÕt phôc
cña c¸c kÕt qu¶ kiÓm tra.
Trªn ®©y lµ nh÷ng néi dung cã thÓ ¸p dông cho cuéc KiÓm to¸n
hµng tån kho, tïy ®Æc ®iÓm ngµnh nghÒ kinh doanh cña Doanh
nghiÖp, h×nh thøc tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho, thùc tr¹ng thiÕt kÕ
vµ ¸p dông c¸c thñ tôc kiÓm so¸t néi bé ®Ó KiÓm to¸n viªn ¸p dông
c¸c tr¾c nghiÖm KiÓm to¸n mét c¸ch linh ®éng nh»m ®em l¹i c¸c
b»ng chøng ®ñ ®Ó KiÓm to¸n viªn ®a ra ý kiÕn nhËn xÐt cña m×nh
vÒ chu tr×nh hµng tån kho cña Doanh nghiÖp. Nh÷ng néi dung trªn
chØ lµ c¸c néi dung c¬ b¶n mang tÝnh chÊt lý thuyÕt, trong thùc tÕ
KiÓm to¸n viªn cã thÓ thªm hoÆc bít nh÷ng c«ng viÖc kh«ng cÇn
thiÕt hoÆc kh«ng thiÕt thùc ®èi víi tõng cuéc KiÓm to¸n cô thÓ.
2.3. KÕt thóc c«ng viÖc KiÓm to¸n
§©y lµ kh©u cuèi cïng cña qu¸ tr×nh KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi
chÝnh. Sau khi hoµn thµnh c«ng viÖc KiÓm to¸n t¹i tõng chu tr×nh
riªng lÎ ®Ó b¶o ®¶m tÝnh thËn träng nghÒ nghiÖp, th«ng thêng
KiÓm to¸n viªn kh«ng lËp ngay b¸o c¸o KiÓm to¸n mµ thùc hiÖn c¸c
c«ng viªc sau:
- KiÓm tra, so¸t xÐt
Theo chuÈn mùc KiÓm to¸n viÖt nam sè 560 th× KiÓm to¸n viªn
ph¶i xem xÐt ¶nh hëng cña nhøng sù kiÖn ph¸t sinh sau ngµy kho¸
sæ kÕ to¸n, lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ b¸o c¸o KiÓm to¸n.
KiÓm to¸n viªn thêng trao ®æi víi ban gi¸m ®èc kh¸ch hµng vÒ
kh¶ n¨ng mét sè viªc cha ®îc tr×nh bµy trªn b¸o c¸o tµi chÝnh, xem lai

43. biªn b¶n häp héi ®ång qu¶n trÞ, c¸c hîp ®ång, th gi¶i tr×nh cña ban
gi¸m ®èc.
- §¸nh gi¸ kÕt qu¶
ViÖc h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô lµ phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ
tu©n thñ c¸c quy ®Þnh chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh hoÆc ®îc chÊp
nhËn.
C¸c ho¹t ®éng cña Doanh nghiÖp cã liªn quan ®Õn chu tr×nh
hµng tån kho ph¶i phï hîp víi c¸c ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh
cña Doanh nghiÖp.
C¸c chøng tõ sæ s¸ch cã liªn quan ®Õn chu tr×nh ph¶i thÓ hiÖn
sù vËn ®éng cña nghiÖp vô vµ ph¶i hîp lý.
C¸c th«ng tin vÒ nghiÖp vô ph¶i ®¶m b¶o trung thùc hîp lý.
Trªn c¬ së kÕt qu¶ cña tÊt c¶ c¸c c«ng viªc ®· thùc hiÖn KiÓm
to¸n viªn ®a ra kÕt luËn cuèi cïng vµ lËp b¸o c¸o KiÓm to¸n.
- LËp vµ ph¸t hµnh b¸o c¸o KiÓm to¸n: KiÓm to¸n viªn ®a ra tÊt
c¶ ý kiÕn cña m×nh vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®îc KiÓm to¸n. KiÓm
to¸n viªn ph¶i ®a ra mét trong bèn lo¹i ý kiÕn sau.
+ ý kiÕn chÊp nhËn tõng phÇn
+ ý kiÕn chÊp nhËn toµn phÇn
+ ý kiÕn tõ chèi
+ ý kiÕn kh«ng chÊp nhËn
- Cïng víi viÖc ph¸t hµnh b¸o c¸o KiÓm to¸n C«ng ty KiÓm to¸n
cßn göi th cho kh¸ch hµng trong ®ã ®a ra ý kiÕn t vÊn cña KiÓm to¸n
viªn vÒ viÖc kh¾c phôc nh÷ng yÕu ®IÓm cßn tån t¹i trong hÖ thèng
còng nh c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i d¬n vÞ k h¸ch hµng.
PHÇN 2: THùC TR¹NG KIÓM TO¸N CHU TR×NH hµng
tån kho TRONG KIÓM TO¸N B¸O C¸O TµI CHÝNH

44. DO ATC THùC HIÖN.
I: giíi thiÖu vÒ C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - t vÊn thuÕ
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ lµ c¬ quan KiÓm to¸n
chuyªn nghiÖp hîp ph¸p ho¹t ®éng trong lÜnh vùc KiÓm to¸n, t vÊn
thuÕ. C«ng ty ®îc thµnh lËp ngµy: 05/ 08/ 2003 vµ chÝnh thøc ®i
vµo ho¹t ®éng th¸ng 09/ 2003 theo giÊy phÐp kinh doanh sè:
010002678 do Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t Hµ Néi cÊp.
C«ng ty thµnh lËp víi sè vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu lµ 1,5 tû ®ång
trong ®ã vèn cña c¸c s¸ng lËp viªn lµ 1 tû ®ång.
C«ng ty Cæ phÇn vµ T vÊn thuÕ lµ C«ng ty cã t c¸ch ph¸p nh©n
víi tªn giao dÞch lµ: Auditing - Tax Consultancy Joint Stock Company
(ATC) thuéc lo¹i h×nh KiÓm to¸n ®éc lËp víi trô së chÝnh t¹i: 65D - T«
HiÕn Thµnh-Hai Bµ Trng - Hµ Néi.
Môc tiªu: C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ thµnh lËp víi
môc tiªu lµ: kiÓm tra, ®a ra ý kiÕn x¸c nhËn tÝnh kh¸ch quan, ®óng
®¾n, trung thùc vµ hîp lý cña c¸c sè liÖu, tµi liÖu kÕ to¸n vµ b¸o c¸o
quyÕt to¸n cña ®¬n vÞ ®îc KiÓm to¸n. Ngoµi ra C«ng ty cßn t vÊn, h-
íng dÉn cho kh¸ch hµng thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña nhµ níc vÒ tµi
chÝnh, kÕ to¸n, thuÕ.. ®Ó gióp ®¬n vÞ ®îc KiÓm to¸n vµ gióp t vÊn
®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶, ®óng ph¸p
luËt ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý cña c¸c c¬ quan nhµ níc, cña c¸c tæ
chøc, c¸c c¸ nh©n cã quan hÖ vµ quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh
cña ®¬n vÞ.
2. §Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý cña C«ng ty.

45. 2.1. §Æc ®iÓm
§Ó thùc hiÖn tèt môc tiªu, chiÕn lîc kinh doanh tríc m¾t còng nh l©u
dµi th× Tæ chøc bé m¸y quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i trong ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. Mét c¬ cÊu tæ chøc hîp lý sÏ
khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng trong C«ng ty lµm viÖc cã chÊt lîng vµ
n¨ng suÊt cao.
M« h×nh tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty.
Héi §ång Qu¶n
TrÞ
Gi¸m §èc
Phã Gi¸m §èc Phã Gi¸m §èc
Phô tr¸ch m¶ng t­ vÊn Phô tr¸ch m¶ng KiÓm
thuÕ to¸n
Phßng t­
NghiÖp
Phßng
NghiÖp
Phßng
XDCB
Phßng
Phßng
To¸n
KiÓm
To¸n
KiÓm
To¸n
KiÓm
To¸n
VÊn
Vô I
Vô II
KÕ
2.2. QuyÒn h¹n.
C¸c phßng trong bé m¸y C«ng ty cã quyÒn h¹n ®îc chñ ®éng
triÓn khai c«ng t¸c theo chøc n¨ng nhiÖm vô quy ®Þnh, ®îc toµn
quyÒn huy ®éng c¸c nguån nh©n lùc trong phßng m×nh ®Ó thùc
hiÖn nhiÖm vô ®îc giao, ®îc ®Ò xuÊt gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn
quan theo chøc n¨ng vµ tr×nh tù theo quy ®Þnh cña C«ng ty.

46. 2.3. C¸c mèi quan hÖ.
- Quan hÖ néi bé trong phßng: tu©n thñ chØ ®¹o trùc tiÕp cña
trëng phßng, phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c bé phËn, c¸c nh©n viªn trong
phßng ®Ó ph¸t huy cao nhÊt mäi nguån lùc néi bé ®Ó hoµn thµnh
c«ng viÖc ®¶m b¶o tiÕn ®é, khèi lîng vµ chÊt lîng.
- Quan hÖ gi÷a c¸c phßng: tu©n thñ quy ®Þnh sña quy chÕ
nµy vµ c¸c quy ®Þnh liªn quan. Khi gi¶i quyÕt nhiÖm vô c¸c phßng
ph¶i chñ ®éng vµ trùc tiÕp tiÕp xóc, quan hÖ, ®Ò xuÊt víi c¸c phßng
liªn quan tham gia gi¶i quyÕt. Khi ®îc hái ý kiÕn, ®îc yªu cÇu tham
gia hç trî, c¸c phßng cã tr¸ch nhiÖm tham gia ®¸p øng yªu cÇu vµ tiÕn
®é c«ng viÖc theo chøc n¨ng nhiÖm vô cña phßng m×nh.
- Khi cÇn thiÕt Gi¸m ®èc C«ng ty sÏ thµnh lËp c¸c tæ ban
chuyªn ®Ò ®Ó thùc thi nhiÖm vô cã thêi h¹n. C¸c phßng ®îc giao chñ
tr× cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý tæ chøc triÓn khai, c¸c phßng tham gia cã
tr¸ch nhiÖm cö ngêi tham gia vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ phÇn néi dung
tham gia cña m×nh.
2.4. Chøc n¨ng cña c¸c phßng ban trong C«ng ty.
- Héi ®ång qu¶n trÞ: lµ c¬ quan l·nh ®¹o cao nhÊt cña C«ng ty
gi÷a hai kú häp §¹i Héi Cæ §«ng. Héi §ång Qu¶n TrÞ gåm: Mét Chñ
tÞch, mét phã Chñ tÞch chØ ®¹o, gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña gi¸m ®èc.
Héi ®ång qu¶n trÞ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc §¹i héi ®¹i biÓu cæ ®«ng
vÒ nh÷ng sai ph¹m trong qu¶n lý, vi ph¹m ®iÒu lÖ, vi ph¹m ph¸p luËt
g©y thiÖt h¹i cho C«ng ty.
- §¹i héi ®¹i biÓu cæ ®«ng: lµ c¬ quan quyÕt ®Þnh cao nhÊt
cña C«ng ty, quyÕt ®Þnh vÒ tæ chøc nh©n sù, th«ng qua b¸o c¸o
tæng hîp vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, xem xÐt phª chuÈn
quyÕt ®Þnh cña Héi §ång Qu¶n TrÞ.

47. - Gi¸m ®èc: lµ ngêi phô tr¸ch cao nhÊt vÒ mÆt s¶n xuÊt kinh
doanh, chØ ®¹o ho¹t ®éng cña C«ng ty vµ ®¹i diÖn cho quyÒn lîi cña
C«ng ty tríc ph¸p luËt vµ c¸c bªn h÷u quan.
- Phã gi¸m ®èc: ChÞu tr¸ch nhiÖm tríc gi¸m ®èc vÒ ho¹t ®éng
cña phßng ban m×nh qu¶n lý.
- Phßng t vÊn: chuyªn lµm nhiÖm vô t vÊn trong lÜnh vùc kÕ
to¸n, tµi chÝnh, thuÕ…
- Phßng KiÓm to¸n NghiÖp vô I, II: Ho¹t ®éng trong lÜnh KiÓm
to¸n, ®øng ®Çu lµ Trëng phßng, díi quyÒn trëng phßng lµ c¸c KiÓm
to¸n viªn vµ trî lý KiÓm to¸n.
- Phßng KiÓm to¸n XDCB: Phßng nµy do mét KiÓm to¸n viªn
kiªm Kü s x©y dùng lµm trëng phßng. Chøc n¨ng cña phßng KiÓm
to¸n XDCB lµ thùc hiÖn KiÓm to¸n c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n ®·
hoµn thµnh vµ bµn giao.
- Phßng kÕ to¸n: qu¶n lý vµ cung cÊp c¸c th«ng tin, kÕt qu¶ tµi
chÝnh cña C«ng ty vÒ kú s¶n xuÊt kinh doanh, tham mu cho Héi
®ång qu¶n trÞ vµ Gi¸m ®èc vÒ lÜnh vùc tµi chÝnh.
3. C¸c lo¹i h×nh dÞch vô cña C«ng ty.
§Ó ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ trêng, ATC thùc hiÖn cung cÊp
®Çy ®ñ nh÷ng dÞch vô chuyªn ngµnh bao gåm:
- DÞch vô KiÓm to¸n: Bao gåm: KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh th-
êng niªn, KiÓm to¸n ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n, KiÓm to¸n B¸o c¸o
quyÕt to¸n vèn ®Çu t c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n, KiÓm to¸n x¸c
®Þnh vèn, gi¸ trÞ Doanh nghiÖp, KiÓm to¸n tu©n thñ luËt ®Þnh,
KiÓm to¸n c¸c Doanh nghiÖp tham gia niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng
kho¸n, KiÓm to¸n tû lÖ néi ®Þa ho¸, KiÓm to¸n c¸c Doanh nghiÖp nhµ

48. níc phôc vô c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ vµ gi¸m ®Þnh c¸c tµi liÖu tµi chÝnh
kÕ to¸n.
- DÞch vô KÕ to¸n: C«ng ty cung cÊp dÞch vô kÕ to¸n gåm: Më
vµ ghi sæ kÕ to¸n, lËp c¸c B¸o c¸o tµi chÝnh ®Þnh kú, X©y dùng c¸c
m« h×nh tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n, trî gióp viÖc chuyÓn ®æi hÖ thèng
kÕ to¸n vµ B¸o c¸o tµi chÝnh, phï hîp víi c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng
vµ ®ång thêi ®¶m b¶o tÝnh tu©n thñ c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng vµ
®ång thêi ®¶m b¶o tÝnh tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña nhµ níc ViÖt
Nam hoÆc c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n Quèc tÕ ®îc chÊp nhËn.
- DÞch vô t vÊn tµi chÝnh: C¸c dÞch vô t vÊn do C«ng ty cung
cÊp sÏ ®em ®Õn cho kh¸ch hµng nh÷ng gi¶i ph¸p tèt nhÊt, gióp kh¸ch
hµng c¶i tiÕn hÖ thèng KiÓm so¸t néi bé, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh
doanh vµ chÊt lîng s¶n phÈm dÞch vô, gi¶m chi phÝ ho¹t ®éng,
kh«ng ngõng t¨ng doanh thu. C¸c dÞch vô nµy rÊt ®a d¹ng, bao gåm:
t vÊn so¹n th¶o ph¬ng ¸n ®Çu t, ®¨ng ký kinh doanh vµ thµnh lËp
Doanh nghiÖp míi, t vÊn kiÓm kª thÈm ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n, t vÊn
quyÕt to¸n vèn ®Çu t, t vÊn tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸, niªm yÕt chøng
kho¸n, s¸t nhËp hoÆc gi¶i thÓ, t vÊn tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña ph¸p
luËt, chÝnh s¸ch tµi chÝnh…
- DÞch vô t vÊn thuÕ bao gåm: LËp kÕ ho¹ch thuÕ, ®¨ng ký,
tÝnh to¸n vµ kª khai thuÕ ph¶i nép víi c¬ quan thuÕ, rµ so¸t ®¸nh gi¸
viÖc vËn dông c¸c s¾c lÖnh, chÝnh s¸ch thuÕ hiÖn hµnh cña ViÖt
Nam.
- DÞch vô ®µo t¹o: §µo t¹o nh©n viªn nh»m n©ng cao kü n¨ng
vµ chuyªn m«n cho nguån nh©n lùc C«ng ty kh¸ch hµng ngoµi ra sÏ
hç trî cho kh¸ch hµng trong viÖc t×m kiÕm vµ tuyÓn dông c¸c øng cö
viªn cã n¨ng lùc vµ thÝch hîp nhÊt dùa trªn nh÷ng hiÓu biÕt cô thÓ

49. vÒ vÞ trÝ cÇn tuyÓn dông, còng nh c¸c yªu cÇu vÒ ho¹t ®éng qu¶n
lý chung cña kh¸ch hµng.
- C¸c lo¹i dÞch vô kh¸c.
- ATC lµ C«ng ty míi thµnh lËp nhng gãp mét tiÕng nãi quan
träng trong thÞ trêng KiÓm to¸n viÖt nam ®ang trong giai ®o¹n më.
Doanh thu trong ho¹t ®éng KiÓm to¸n chiÕm phÇn lín, hai lÜnh vùc
chñ chèt cña C«ng ty lµ KiÓm to¸n vµ t vÊn thuÕ, dÞch vô KiÓm to¸n
rÊt tiÒm n¨ng trong nhiÒu lÜnh vùc trë thµnh mòi nhän ®îc C«ng ty
chó trong ®Çu t vµ tiÕp thÞ ra thÞ trêng. Trong nh÷ng ngµy ®Çu
thµnh lËp kh¸ch hµng cña C«ng ty chñ yÕu lµ kh¸ch hµng quen biÕt
danh tÝnh C«ng ty qua ®éi ngò l·nh ®¹o uy tÝn, vµ hiÖn nay C«ng ty
®ang h×nh thµnh ®îc mét thÞ tríng kh¸ch hµng ®«ng ®¶o nhß vµo
chÊt lîng vµ dÞch vô cña m×nh, ®Æc biÖt lµ lu«n ®¶m b¶o vÒ thêi
gian tèt.
ATC lu«n theo dâi nh÷ng biÕn ®éng vÒ tµi chÝnh c¸c kh¸ch
hµng cña m×nh mét c¸ch thíng xuyªn, hµng n¨m ®Õn mïa KiÓm to¸n
ATC ®Òu göi th chµo hµng ®Õn cho kh¸ch hµng coa nhu cÇu KiÓm
to¸n kÓ c¨ kh¸ch hµng quen biÕt vµ kh¸ch hµng míi. Víi kh¸ch hµng
míi th× th chµo mêi KiÓm to¸n lµ bøc th«ng ®iÖp ®Ó ATC giíi thiÖu
vÒ uy tÝn vµ chÊt lîng dÞch vô cña C«ng ty, víi kh¸ch hµng quen biÕt
C«ng ty thÓ hiÖn mèi quan tam thêng xuyªn tíi nhu cÇu cÇn thiÕt vµ
sù v÷ng bÒn tµi chÝnh còng nh chÊt läng vµ ®é hiªu qu¶ cña hÖ
thèng qu¶n lý trong C«ng ty kh¸ch hµng. Th chµo hµng cung cÊp cho
kh¸ch hµng nh÷ng th«ng tin nh th«ng tin ph¸p lý, th«ng tin vÒ t×nh
h×nh ho¹t ®éng cung cÊp c¸c lo¹i dÞch vô, nh÷ng kh¸ch hµng ®· mêi
KiÓm to¸n ®éi ngò nh©n viªn thùc hiÖn vµ cam kÕt chÊt lîng cung
cÊp.

50. NÕu nhËn ®îc lêi mêi KiÓm to¸n ATC sÏ cö ®¹i diÖn cña C«ng
ty ®Ó tiÕp xóc víi kh¸ch hµng . §èi víi kh¸ch hµng cò th× viÖc gÆp gì
nµy mh»m môc ®Ých xem xÐt thay ®æi ®¸ng kÓ so víi n¨m tríc vµ
biÕt yªu cÇu cña kh¸ch hµng vµ xem xÐt sù ¶nh hëng cña kh¸ch hµng
vÒ cuécKiÓm to¸n n¨m tríc do C«ng ty ®· cung cÊp ®Ó cã c¸c biÖn
ph¸p kh¾c phôc vµ nh÷ng thay ®æi cÇn thiÕt nh÷ng tån tai.Víi kh¸ch
hµng míi thÝ cuéc gÆp nh»m xem xÐt nh÷ng th«ng tin nh nh÷ng khã
kh¨n C«ng ty kh¸ch hµng ®ang gÆp ph¶i, t×nh h×nh chung vÒ s¶n
xuÊt kinh doanh, t×nh hh×nh qu¶n lý tµi chÝnh cña C«ng ty kh¸ch
hµng.
KiÓm to¸n viªn xem xÐt kh¶ n¨ng chÊp nhËn KiÓm to¸n. NÕu
chÊp nhËn KiÓm to¸n th× ban gi¸m ®èc bæ nhiÖm chñ nhiªm KiÓm
to¸n tÝch hîp vµ bè trÝ nguån nh©n lùc tham gia KiÓm to¸n.
4. Kh¸ch hµng cña C«ng ty.
Tuy míi ®îc thµnh lËp bÒ dµy kinh nghiÖm cha nhiÒu song
C«ng ty cã ®éi ngò kh¸ch hµng ®«ng ®¶o, ho¹t ®éng trong nhiÒu
lÜnh vùc vµ thuéc nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ nh: Ng©n hµng, b¶o
hiÓm, dÞch vô tµi chÝnh, n¨ng lîng dÇu khÝ, viÔn th«ng, ®iÖn lùc,
c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, giao th«ng, thuû lîi, than, thÐp, xi m¨ng,
kh¸ch s¹n, du lÞch, thong m¹i, x©y dùng…
ChØ trong 17 th¸ng ®i vµo ho¹t ®éng C«ng ty ®· cã kh¸ch hµng
chia theo nhãm:
- C¸c Doanh nghiÖp nhµ níc.
- C¸c doanh ngiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi.
- C¸c Doanh nghiÖp cæ phÇn, tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, C«ng ty t
nh©n.
- Dù ¸n ®îc tµi trî bëi c¸c tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ.

51. - C¸c c¬ quan nhµ níc, c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp vµ c¸c
tæ chøc kinh tÕ x· héi.
- C¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n hoµn thµnh bµn giao.
5. Ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n cña C«ng ty.
Hµng n¨m C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ göi th
chµo hµng tíi c¸c kh¸ch hµng bao gåm c¶ kh¸ch hµng cò vµ kh¸ch
hµng míi. Qua th chµo hµng ATC th«ng b¸o cho kh¸ch hµng c¸c lo¹i
dÞch vô mµ C«ng ty cã kh¶ n¨ng cung cÊp. §Æc biÖt trong thêi
®iÓm hiÖn nay, gi÷a c¸c h·ng KiÓm to¸n cña ViÖt Nam vµ KiÓm to¸n
Níc ngoµi cã sù c¹nh tranh gay g¾t, viÖc göi th chµo hµng lµ hÕt søc
cÇn thiÕt.
B»ng viÖc göi th chµo hµng, C«ng ty chñ ®éng thiÕt lËp vµ duy
tr× mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng ®ång thêi thu hót sù quan t©m thßng
xuyªn cña kh¸ch hµng ®èi víi c¸c dÞch vô mµ C«ng ty cung cÊp. Kh¸c
víi C«ng ty KiÓm to¸n kh¸c, ATC thêng tiÕn hµnh gÆp gì trùc tiÕp,
tho¶ thuËn vµ ký kÕt hîp ®ång. ViÖc ký kÕt trùc tiÕp nµy sÏ tr¸nh ®îc
nh÷ng bÊt ®ång trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn KiÓm to¸n vµ c«ng bè b¸o
c¸o KiÓm to¸n, ®Æc biÖt lµ kh¸ch hµng míi KiÓm to¸n lÇn ®Çu. Sau
khi ký kÕt hîp ®ång KiÓm to¸n C«ng ty sÏ x©y dùng kÕ ho¹ch KiÓm
to¸n tæng qu¸t vµ tr¬ng tr×nh KiÓm to¸n cô thÓ. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch
KiÓm to¸n do ATC tiÕn hµnh thùc chÊt lµ viÖc thùc hiÖn c¸c tr¾c
nghiÖm kiÓm so¸t vµ tr¾c nghiÖm c¬ b¶n. Giai ®o¹n cuèi cïng cña
mét cuéc KiÓm to¸n do ATC thùc hiÖn lµ tæng hîp kÕt qu¶ KiÓm to¸n
vµ lËp b¸o c¸o KiÓm to¸n.
Thùc tr¹ng KiÓm to¸n do C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn
thuÕ thùc hiÖn: §Ó t¹o nªn uy tÝn vµ thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch hµng
th× mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt lµ C«ng ty ph¶i ®a ra ®-

52. îc ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n phï hîp víi ®èi tîng KiÓm to¸n, qu¸ tr×nh
KiÓm to¸n thùc hiÖn qua bèn giai ®o¹n lµ:
Giai ®o¹n 1: LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n.
Giai ®o¹n 2: Thùc hiÖn KiÓm to¸n.
Giai ®o¹n 3: KÕt thóc KiÓm to¸n.
Giai ®o¹n 4: C«ng viÖc sau KiÓm to¸n.
LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
Thùc hiÖn KiÓm to¸n
KÕt thóc KiÓm to¸n
C«ng viÖc sau KiÓm to¸n
Thùc hiÖn kÕ hoach KiÓm to¸n lµ qu¸ tr×nh sö dông c¸c ph-
¬ng ph¸p kü thuËt KiÓm to¸n thÝch øng víi ®èi tîng KiÓm to¸n cô
thÓ ®Ó thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n. §ã lµ qu¸ tr×nh triÓn khai
mét c¸ch chñ ®éng vµ tÝch cùc c¸c kÕ ho¹ch, ch¬ng tr×nh KiÓm
to¸n nh»m ®a ra nh÷ng ý kiÕn x¸c thùc vÒ møc ®é trung thùc vµ
hîp lý cña b¸o c¸o tµi chÝnh trªn c¬ së nh÷ng b»ng chøng KiÓm
to¸n ®Çy ®ñ vµ tin cËy. Nh vËy, thùc hiÖn kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
kh«ng chØ lµ qu¸ tr×nh triÓn khai mét c¸ch m¸y mãc kÕ ho¹ch ®·
v¹ch ra, còng kh«ng ph¶i lµ qu¸ tr×nh thu thËp mét c¸ch thô ®éng
c¸c b»ng chøng KiÓm to¸n theo ®Þnh híng trong kÕ ho¹ch KiÓm
to¸n hoÆc trµn lan theo diÔn biÕn cña thùc tiÔn. C¸c tr¾c nhiÖm

53. KiÓm to¸n sÏ ®îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ ®é tin cËy cña hÖ thèng
kiÓm so¸t néi bé:
+ Thö nghiÖm kiÓm so¸t (kiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t): Lµ
viÖc kiÓm tra ®Ó thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n vÒ sù thiÕt kÕ
phï hîp vµ sù vËn hµnh h÷u hiÖu cña hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ
thèng kiÓm so¸t néi bé.
+ Thö nghiÖm c¬ b¶n (kiÓm tra c¬ b¶n): Lµ viÖc kiÓm tra
®Ó thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n liªn quan ®Õn b¸o c¸o tµi
chÝnh nh»m ph¸t hiÖn ra nh÷ng sai sãt träng yÕu lµm ¶nh hëng
®Õn b¸o c¸o tµi chÝnh. Thö nghiÖm c¬ b¶n gåm:
. KiÓm tra chi tiÕt c¸c nghiÖp vô vµ sè d.
. Quy tr×nh ph©n tÝch. Dùa trªn 2 cÊp ®é.
CÊp ®é1: KiÓm to¸n viªn kh¼ng ®Þnh cã
dùa vµo hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé hay kh«ng. NÕu c©u tr¶ lêi lµ
kh«ng, c«ng viÖc KiÓm to¸n ®îc triÓn khai theo híng sö dông ngay
c¸c tr¾c nghiÖm vÒ ®é v÷ng ch·i víi sè lîng lín. Trêng hîp ngîc l¹i
cã thÓ sö dông kÕt hîp tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu víi tr¾c nghiÖm
®é v÷ng ch·i trªn mét sè lîng Ýt h¬n c¸c nghiÖp vô. Trong sè cña
mçi lo¹i tr¾c nghiÖm trong sù kÕt hîp nµy tuú thuéc vµo møc ®é
tin cËy cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ ®îc xem xÐt ë cÊp ®é 2.
CÊp ®é 2: NÕu ®é tin cËy cña hÖ thèng
kiÓm so¸t néi bé ®îc ®¸nh gi¸ ë møc ®é cao th× b»ng chøng KiÓm
to¸n ®îc thu thËp vµ tÝch luü chñ yÕu qua tr¾c nghiÖm ®¹t yªu
cÇu víi mét sè Ýt tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i. Ngîc l¹i nÕu ®é tin
cËy cña hÖ thèng nµy ®îc ®¸nh gi¸ ë møc dé thÊp th× tr¾c
nghiÖm ®é tin cËy ®îc thùc hiÖn víi sè lîng lín h¬n.

54. Nh vËy, tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu ®îc triÓn khai chØ víi môc
®Ých thu thËp b»ng chøng ®¶m b¶o vÒ sù tin cËy cña hÖ thèng
kiÓm so¸t néi bé. Còng do ®ã, tr¾c nghiÖm d¹t yªu cÇu cßn gäi lµ
tr¾c nghiÖm kiÓm so¸t hay thö nghiÖm kiÓm so¸t.
C«ng viÖc sau KiÓm to¸n.
§¸nh gi¸ l¹i chÊt lîng toµn bé c«ng viÖc, ®¸nh gi¸ chÊt lîng lµm
viÖc cña c¸c KiÓm to¸n viªn, ®¸nh gi¸ l¹i rñi ro cña cuéc KiÓm to¸n,
tõ ®ã rót ra bµi häc kinh nghiÖm. Sù ®¸nh gi¸ ®îc thùc hiÖn tõ 2
phÝa.
- §¸nh gi¸ tõ kh¸ch hµng: ATC tiÕp nhËn c¸c ý kiÕn ®¸nh gi¸,
nhËn xÐt cña kh¸ch hµng ®èi víi dÞch vô mµ C«ng ty cung cÊp ®·
tho¶ m·n c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng hay cha.
- §¸nh gi¸ trong néi bé cña C«ng ty: C«ng ty KiÓm to¸n ph¶i
thùc hiÖn chÝnh s¸ch vµ thñ tôc kiÓm tra chÊt lîng ®Ó ®¶m b¶o
r»ng KiÓm to¸n ®îc tiÕn hµnh phï hîp víi c¸c chuÈn mùc. §¸nh gi¸
l¹i toµn bé cuéc KiÓm to¸n trªn c¸c mÆt.
+ §¸nh gi¸ l¹i rñi ro c¸c cuéc KiÓm to¸n.
+ So¸t xÐt trong néi bé vÒ hiÖu qu¶ cña viÖc thùc hiÖn
dÞch vô cho kh¸ch hµng.
+ §¸nh gi¸ chÊt lîng lµm viÖc cña nh©n viªn KiÓm to¸n.
Mét c«ng viÖc n÷a ®îc ATC tiÕn hµnh thêng xuyªn vµ cã
hiÖu qu¶ lµ gi÷ mèi liªn hÖ thêng xuyªn víi kh¸ch hµng b»ng c¸ch
thêng xuyªn thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vµ nh÷ng thay ®æi
trong C«ng ty kh¸ch hµng cã thÓ ¶nh hëng ®Õn cuéc KiÓm to¸n
n¨m sau.
Ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n hµng tån kho ( bảng phụ lục )

55. II. thùc tr¹ng KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho trong KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi
chÝnh do C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn thuÕ thùc hiÖn
1. LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
1.1. ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
Ban gi¸m ®èc nhËn diÖn lý do kiÓm to¸n cña C«ng ty kh¸ch
hµng ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng chÊp nhËn kiªm to¸n. Lùa chän ®éi ngò c¸n
bé kiªm to¸n viªn phï hîp hay bæ nhiÖm chñ nhiÖm KiÓm to¸n vµ c¸c
nhãm tham gia KiÓm to¸n . Ban gi¸m ®èc ký kÕt hîp ®ång KiÓm to¸n
víi kh¸ch hµng.
1.2. Thu thËp thån tin c¬ së vÒ kh¸ch hµng
C«ng ty K lµ C«ng ty liªn doanh ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n
xuÊt Tói cÆp vµ QuÇn bß tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña bé tµi chÝnh
víi Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam,
hµngn¨m C«ng ty buéc ph¶i tiÕn hµnh KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh
kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Trong
®ã kho¶n môc hµng tån kho lµ mét kho¶n môc quan träng trªn b¸o
c¸o tµi chÝnh ®îc KiÓm to¸n viªn chó träng khi thùc hiÖn KiÓm to¸n
b¸o c¸o tµi chÝnh.
C«ng ty K lµ C«ng ty 100% vèn ®Çu t níc ngoµi, ®îc thµnh lËp
theo gi¸y phÐp ®©ut t sè 132/GP-HN ngµy 26/6/2002 cña uû ban
nh©n dan thµnh phè Hµ Néi. Thêi gian ho¹t ®éng lµ 20 n¨m kÓ tõ
ngµy ®îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng. N¨m 2005 lµ n¨m ho¹t ®éng thø t
cña C«ng ty. Trô së chÝnh cña C«ng ty ®Æt t¹i Km 6 ®êng Pi¶i
Phãng, Phêng Ph¬ng liÖt QuËn Thanh xu©n, thµnh phè Hµ Néi.
C«ng ty K cã tæng sè vèn ®Çu t thùc tÕ lµ 300 000 USD trong
®ã sè vèn ph¸p ®Þnh lµ 300 000 USD.