Bài giảng ths. lý-rác thải y tế

1. +
MỤC TIÊU
1. Trình bày được quy định về phân loại, thu gom, lưu
giữ chất thải y tế trong cơ sở y tế.
2. Trình bày được quy định về vận chuyển và xử lý
chất thải y tế.
3. Thực hành đúng việc phân loại, thu gom, lưu giữ,
vận chuyển chất thải y tế.
4. Tư vấn cho cơ sở y tế thực hiện đúng các quy định
về phân loại thu gom, lưu giữ, vận chuyển và xử lý
chất thải y tế
2

2. + Văn bản pháp luật áp dụng
4
- Luật BVMT 55/2014/QH13
- Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4/2015;
- Thông tư 22/2014/TT- BKHCN ngày 25/8/2014 của Bộ KH&CN quy
định về quản lý CTPX và nguồn phóng xạ đã qua sử dụng;
- Thông tư liên tịch số 13/2014/TTLT-BKHCN-BYT ngày 09/6/2014
của Bộ KH&CN và Bộ Y tế về đảm bảo điều kiện an toàn bức xạ
trong y tế;
-Thông tư 36/2015/TT- BTNMT ngày 30/6/2015 của Bộ Tài nguyên
và Môi trường về quản lý chất thải nguy hại
- Thông tư liên tịch số 58/2015/TTLT-BYT-BTNMT ngày 31/12/2015
của Bộ Y tế và Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định quản lý chất
thải y tế

3. +
Làm sạch, khử trùng (đối với các
dụng cụ tái sử dụng)
NỘI DUNG
Phân định và phân loại chất thải y tế
Thu gom chất thải y tế
Lưu giữ tại CSYT
Vận chuyển ra bên ngoài
5

4. +
PHÂN ĐỊNH, PHÂN LOẠI
CHẤT THẢI Y TẾ
6

5. + Khái niệm
7
Chất thải y tế
nguy hại và
CTYTTT
Chất thải phát sinh trong hoạt động của cơ sở
y tế
Nước thải y
tế
Khí thải y
tế
Chất thải y tế

6. +
Gồm: 4 nhóm
1. Chất thải lây nhiễm (sắc nhọn, không sắc nhọn, nguy cơ
lây nhiễm cao, giải phẫu)
2. Chất thải nguy hại không lây nhiễm
3. Chất thải phóng xạ (Theo TT 22/2014/TT-BKHCN)
4. Chất thải y tế thông thường
Phân định
8
Danh mục chất thải y tế được phép tái chế – Phụ lục số 01 (B)
Danh mục và mã chất thải y tế nguy hại – Phụ lục số 01 (A)

7. 9
CHẤT THẢI Y TẾ (TT 58)
LÂY NHIỄM
Dược phẩm thải bỏ
(nguy hại/độc TB)
Hóa chất thải bỏ
(nguy hại)
Sắc nhọn
Không sắc nhọn
CTR sinh hoạt
CTR không thuộc
danh mục CTNH
hoặc thuộc danh
muc nhưng dưới
ngưỡng CTNH
THÔNG THƯỜNGNGUY HẠI KHÔNG
LÂY NHIỄM
Giải phẫu
Nguy cơ cao
SP thải lỏng
không nguy hại
Thiết bị y tế thải bỏ
chứa Hg, KLN
Chất hàn răng
amalgam
CTNH khác (TT 36)

8. 10
Nước thải phóng xạ
CHẤT THẢI PHÓNG XẠ, NGUỒN PHÓNG XẠ KÍN
ĐÃ QUA SỬ DỤNG (Điều 23 TTLT 13/2014)
Nước thải bị nhiễm
bẩn phóng xạ từ
phòng pha chế, phân
liều thuốc phóng xạ
Nước rửa chai lọ,
dụng cụ làm việc với
thuốc phóng xạ
Nước thải nhà vệ sinh
dùng cho người bệnh
đã sử dụng thuốc
phóng xạ
Chất thải rắn phóng xạ
Xilanh, kim tiêm thuốc
phóng xạ thải bỏ
Giấy, khăn lau nhiễm
bẩn phóng xạ
Bao bì, chai lọ đựng
thuốc phóng xạ thải
bỏ
Quần áo, giầy dép
nhiễm bẩn chất phóng
xạ, mô người, mô động
vật và các vật thể
nhiễm bẩn phóng xạ
khác được thải bỏ
Nguồn PX
kín đã qua
sử dụng

9. 1. Chất thải lây nhiễm:
a. Chất thải lây nhiễm sắc nhọn: gây vết cắt, thủng + yếu tố
lây nhiễm
11
 Vật liệu phù hợp với phương
pháp tiêu hủy cuối cùng;
 Thành, đáy cứng không bị
xuyên thủng.

10. b. CTLN không sắc nhọn:
thấm máu, dịch cơ thể và
chất thải từ buồng cách ly.
12
c. Chất thải có nguy cơ lây nhiễm
cao: mẫu bệnh phẩm; dụng cụ
đựng, dính mẫu bệnh phẩm
(Phòng XN ATSH cấp III trở lên).
Túi hoặc thùng có lót túi

11. d. Chất thải giải phẫu: mô, bộ phận cơ
thể, xác động vật thí nghiệm.
13
Thùng có lót túi2 lượt túi

12. 2. Chất thải nguy hại không lây nhiễm:
• Hoá chất thải bỏ có chứa thành phần nguy hại
• Dược phẩm thải bỏ (gây độc tế bào/cảnh báo nguy
hại từ nhà SX).
• Chất thải chứa Hg, kim loại nặng.
• Chất hàn răng amalgam
• Chất thải nguy hại khác (TT 36/2015/TT-BTNMT).
14
CHẤT THẢI
NGUY HẠI
CHẤT THẢI NGUY HẠI

13. 3. Chất thải thông thường:
Rác sinh hoạt, ngoại cảnh, y tế
không nguy hại
Chai lọ thuỷ tinh, các vật liệu
nhựa, thùng giấy…không chứa
yếu tố nguy hại
15

14. + Bao bì, dụng cụ, thiết bị chứa CTYT
1. Đối với các cơ sở y tế không phát sinh chất thải PX
(TT58)
 Tiêu chuẩn bao bì: lưu chứa an toàn, chống thấm, kích thước
phù hợp
 Màu sắc
 Yêu cầu khác:
- Túi đựng sử dụng phương pháp đốt không làm bằng nhựa PVC.
- Thùng, hộp có nắp đóng, mở thuận tiện.
- Thùng, hộp có thể tái sử dụng sau khi đã làm sạch và để
khô.
- Thùng, hộp đựng chất thải sắc nhọn có thành, đáy cứng
không bị xuyên thủng, vật liệu phù hợp với phương pháp tiêu
hủy cuối cùng;
16

15. + Bao bì, dụng cụ, thiết bị LƯU chứa CTYT
 2. Đối với cơ sở y tế có phát sinh chất thải PX (TT22)
 Tiêu chuẩn kỹ thuật bao bì:
 Chất thải rắn: các thùng có lót túi nilong, có nắp đậy, các thùng này
được thiết kế chắn bức xạ cho nhân viên thu gom;
 Chất thải lỏng: bình phải đặt trong thùng kim loại giữa bình đựng và
thùng phải có chất hấp thụ để chống rò rỉ;
 Nước thải nhiễm PX: các bể chứa được thiết kế bảo đảm suất liều PX
tiếp xúc bề mặt < 0,5 μSv/h
 Màu sắc: không quy định cụ thể
 Các yêu cầu khác: có dán nhãn trên bao bì để thông tin loại chất thải
PX, thời gian thu gom,…; biểu tượng trên bao bì.
17

16. +
 Nguyên tắc phân loại?
 Vị trí đặt dụng cụ phân loại ?
 Cách phân loại?
Cần làm rõ được các điểm khác biệt trong quy định giữa
Thông tư liên tịch số 58/2015/TTLT-BYT-BTNMT và Quyết
định số 43/2007/QĐ-BYT
Phân loại (TT 58)
18
Nhân viên: hiểu rõ yêu cầu trong phân loại, tiêu chuẩn bao bì dụng cụ phân loại và
các rủi ro khi phân loại sai
Cán bộ quản lý: giám sát tốt công tác phân loại để đảm bảo phân loại đúng

17. + 19
Phân loại
Nhóm chất thải Phân nhóm Phương tiện lưu giữ Mã màu
1. Cơ sở không có phát sinh CTPX
Chất thải
lây nhiễm
Sắc nhọn Thùng hoặc hộp
Không sắc nhọn,
có nguy cơ LN
cao
Túi hoặc thùng có lót túi
Giải phẫu
2 lần túi hoặc thùng có lót túi
Chất thải nguy hại
không lây nhiểm
Dạng rắn Túi hoặc thùng có lót túi
Dạng lỏng Dụng cụ có nắp đậy kín
Chất thải y tế thông
thường
Không tái chế Túi hoặc thùng
Tái chế Túi hoặc thùng
2. Cơ sở có phát sinh CTPX
Chất thải phóng
xạ và nguồn PX
đã qua sử dụng
Các nhóm có
cùng loại nhân
PX
Thùng, túi, Hộp
Không quy
định cụ thể

18. + ĐỐI VỚI CƠ SỞ PHÁT SINH CHẤT THẢI PHÓNG XẠ
(Thông tư 22/2014/tt-BKH&CN)
Nguyên tắc phân loại:
- CTPX có chứa các nhân PX khác nhau được phân loại riêng;
- Nguồn phóng xạ được phân loại riêng;
- CTPX trong y tế ngoài việc QL theo quy định về ATBX, còn phải
được QL theo quy định QLCTYT.
Phân loại:
- Chất thải lỏng: Loại bao bì dụng cụ chứa CTPX dạng lỏng
- Chất thải rắn: Loại bao bì dụng cụ chứa CTPX dạng rắn
- Nước thải: phân loại riêng so với nước thải không nhiễm PX để
thu gom về bể lưu giữ nước thải nhiễm PX
20

19. 21
Biểu tượng trên dụng cụ lưu chứa CTYT
CẢNH BÁO VỀ CHẤT THẢI
CÓ CHỨA CHẤT GÂY
BỆNH
CẢNH BÁO VỀ CHẤT THẢI
CÓ CHỨA CHẤT GÂY ĐỘC
TẾ BÀO
BIỂU TƯỢNG CHẤT
THẢI TÁI CHẾ
Phụ lục 02 ban hành kèm theo Thông tư liên tịch số 58/2015/TTLT-BYT-BTNMT
Phụ lục II – Thông tư liên tịch 13/2014/TTLT –BKHCN – BYT về biểu tượng CTPX
BIỂU TƯỢNG CHẤT
THẢI PX

20. 22
CẢNH BÁO CHUNG VỀ SỰ NGUY
HIỂM CỦA CHẤT THẢI NGUY HẠI
CẢNH BÁO VỀ CHẤT THẢI CÓ
CHỨA CÁC CHẤT ĐỘC HẠI
CẢNH BÁO VỀ CHẤT THẢI CÓ
CHỨA CHẤT ĂN MÒN
CẢNH BÁO VỀ CHẤT THẢI CÓ CHẤT
DỄ CHÁY
Phụ lục 02 ban hành kèm theo Thông tư liên tịch số 58/2015/TTLT-BYT-BTNMT
CHẤT THẢI NGUY HẠI

21. +
THU GOM CHẤT THẢI
23

22. +
Khái niệm
Thu gom chất thải y tế là quá trình tập hợp chất thải y tế
từ nơi phát sinh và vận chuyển về khu vực lưu giữ, xử
lý chất thải y tế trong khuôn viên cơ sở y tế.
(Thông tư liên tịch số 58/2015/TTLT-BYT-BTNMT )
24

23. 25

24. +
I. Quy định thu gom theo TT58:
1. Thu gom chất thải lây nhiễm
2. Thu gom chất thải không lây nhiễm
3. Thu gom chất thải thông thường
II. Thu gom chất thải phóng xạ (TT 22)
III. Các điểm khác biệt giữa TT58 và QĐ 43/2007/QĐ-BYT
trong quy định về thu gom
- Thời gian thu gom ?
- Bao bì, dụng cụ, phương tiện thu gom?
26
Thu gom chất thải y tế

25. +
LƯU GIỮ CHẤT THẢI
27

26. +
I. Cơ sở không có phát sinh chất thải phóng xạ (TT58)
1. Lưu giữ tại khu lưu giữ chất thải trong cơ sở y tế
2. Lưu giữ tại cơ sở xử lý chất thải y tế cho cụm cơ sở y tế và
cơ sở xử lý chất thải y tế nguy hại tập trung
II. Cơ sở có phát sinh chất thải PX : thực hiện lưu giữ
CTPX theo TT 22/2014/TT-BKHCN
III. Các điểm quy định khác biệt giữa TT58 và QĐ 43
- Điều kiện khu lưu giữ?
- Yêu cầu dụng cụ lưu giữ;
- Thời gian lưu giữ
28
Lưu giữ chất thải y tế

27. + LƯU GIỮ CHẤT THẢI Y TẾ
29
II. Cơ sở có phát sinh chất thải phóng xạ (TT 22)
1. Chất thải phóng xạ dạng rắn
Lưu giữ vào hôp/thùng chờ phân rã trước khi thải ra môi trường hoặc xử lý các bước tiếp
theo căn cứ các quy định hiện hành;
2. Chất thải phóng xạ dạng lỏng:
Lưu giữ vào các bình chứa hoặc bể chờ xử lý hoặc chờ phân rã
3. Nguồn phóng xạ đã qua sử dụng thải bỏ
Lưu giữ trong các kho lưu giữ tạm thời chờ chuyển giao cho nhà cung cấp hoặc sản xuất
hoặc cơ sở có đủ điều kiện lưu giữ.
4. Điều kiện kho lưu giữ: Quy định chi tiết tại Điều 9- Thông tư 22/2014/TT-BKHCN

28. +
Lưu giữ tạm thời tại khoa phòng
30
Khu vực tập trung chất thải tại các khoa/phòng của BVĐK Long An

29. + Khu Lưu giữ chất thải tại một BV của Philippine
31

30. +
VẬN CHUYỂN CTYT
32

31. +
Khái niệm
Vận chuyển chất thải y tế là quá trình chuyên chở chất thải y
tế từ nơi lưu giữ chất thải trong cơ sở y tế đến nơi lưu giữ,
xử lý chất thải của cơ sở xử lý chất thải y tế trong cụm cơ sở
y tế hoặc cơ sở xử lý chất thải nguy hại tập trung.
(Thông tư liên tịch số 58/2015/TTLT-BYT-BTNMT )
33

32. +Vận chuyển chất thải y tế
1. Việc vận chuyển CTYTNH từ các CSYT trong cụm
đến cơ sở xử lý chất thải của cụm.
2. Vận chuyển CTYTNH từ các CSYT về cơ sở xử lý
chất thải y tế nguy hại tập trung
Các điểm mới trong quy định vận chuyển của TT 58:
- Yêu cầu phương tiện VC và dụng cụ trên phương
tiện VC?
- Yêu cầu chất thải trước khi vận chuyển ?
- Yêu cầu trong quá trình vận chuyển ?

33. +Vận chuyển CTYTNH để xử lý theo mô hình cụm CSYT
2. Phương tiện vận chuyển:
 Xe thùng kín hoặc xe bảo ôn chuyên dụng
 Các loại phương tiện VC khác .

34. +
Chứng từ CTNH
Các cơ sở xử lý chất thải y tế theo mô hình cụm
 Các cơ sở xử lý chất thải y tế theo mô hình tập trung
Mẫu chứng từ CTNH tại Phụ lục số 3, Thông tư
36/2015/TT-BTNMT ngày 30/6/2015 của Bộ
TN&MT về quản lý CTNH
36

35. TTLT 58/2015/TTLT-BYT-BTNMT, Phụ lục số 08:
MẪU SỔ GIAO NHẬN CTYTNH
TÊN CƠ QUAN CHỦ QUẢN
TÊN CƠ SỞ Y TẾ
SỔ GIAO NHẬN CHẤT
THẢI Y TẾ NGUY HẠI
Địa danh, ….tháng….năm…
Ngày
tháng
năm
Lượng chất thải bàn giao (Kg) Người
giao
chất
thải
(Ký
ghi rõ
họ và
tên)
Người
nhận
chất
thải
(Ký
ghi rõ
họ và
tên)
Chất thải lây nhiễm
Chất thải nguy
hại khác
Tổng
sốSắc
nhọn
Không
sắc
nhọn
Giải
phẫu
Chất
thải
A
Chấ
t
thải
B
…
…
…
Cộng
tháng
….
II. Nội dung ghi trong sổI. Mẫu bìa sổ
Ghi chú:
Sổ giao nhận chất thải này được sử dụng thay thế cho chứng từ chất thải nguy hại đối với cơ sở y tế xử lý chất
thải y tế theo mô hình cụm khi bàn giao chất thải; Đối với cơ sở y tế thuê đơn vị xử lý chất thải theo mô hình tập
trung được sử dụng để theo dõi lượng chất thải bàn giao trong tháng làm cơ sở để xuất chứng từ chất thải nguy
hại hàng tháng;
Sổ bàn giao chất thải được Chủ nguồn thải lập thành 02 Sổ, Chủ nguồn thải giữ 01 Sổ và Cơ sở xử lý chất thải
giữ 01 Sổ. Mỗi lần giao nhận chất thải giữa hai bên phải điền đầy đủ thông tin và ký nhận giữa hai bên vào 02 sổ
để theo dõi, đối chiếu và quản lý;
Không được tẩy xóa, sửa chữa các thông tin trong sổ.

36. +
- Làm sạch, khử trùng  đảm bảo sức khỏe nhân viên,
hạn chế lây nhiễm
- Phương tiện và thùng chứa được làm sạch và khử
trùng hàng ngày sau khi sử dụng  NV thực hiện
nghiêm túc, đúng quy trình đã được hướng dẫn
- Thiết bị và phương tiện được bảo dưỡng định kỳ.
- NV rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn
Làm sạch, khử trùng dụng cụ để TSD
38

37. + Quy trình làm sạch-khử khuẩn dụng cụ, phương
tiện thu gom chất thải y tế để tái sử dụng
• Đổ các vật sắc nhọn vào
phương tiện thu gom lớn
hơn hoặc vào nơi xử lý
Đổ chất thải vào thùng
lớn hơn hoặc nơi xử lý
1. Làm rỗng
phương tiên thu
gom
• Cọ rửa
• Ngâm hóa chất khử
khuẩn
2. Làm sạch-khử
khuẩn
• Lau hoặc xịt khô hoặc
• Dốc cho khô nước
3. Làm khô
Thực hiện theo Hướng dẫn Khử khuẩn, tiệt khuẩn được ban hành tại Q Đ số
3671/QĐ-BYT ngày 27 tháng 9 năm 2012 của Bộ Y tế
39

38. +
Hồ sơ, chứng từ QLCTYT và báo cáo
1. Hồ sơ liên quan đến các thủ tục môi trường
2. Hồ sơ liên quan đến quản lý chất thải y tế nguy hại
3. Thời gian lưu giữ các chứng từ CTYTNH: 05 năm
4. Chế độ báo cáo quản lý chất thải y tế nguy hại
40

39. + MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ PHÂN LOẠI, THU GOM, LƯU GIỮ,
ĐÓNG GÓI CHẤT THẢI Y TẾ TẠI PHILIPPINE

40. + MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ PHÂN LOẠI, THU GOM, LƯU GIỮ,
ĐÓNG GÓI CHẤT THẢI Y TẾ TẠI PHILIPPINE

41. + HÌNH ẢNH VỀ LƯU GIỮ, ĐÓNG GÓI CHẤT THẢI Y TẾ TẠI
PHILIPPINE

42. +HÌNH ẢNH VỀ PHƯƠNG TiỆN THU GOM CHẤT THẢI TRONG
CƠ SỞ Y TẾ TẠI PHILIPPINE

43. + HÌNH ẢNH PHƯƠNG TIỆNTHU GOM CHẤT THẢI TẠI BỆNH
VIỆN PHILIPPINE

44. +
Câu hỏi lượng giá
Câu 1: Người chịu trách nhiệm phân loại
CTYT là ai?
A. Nhân viên thu gom, vận chuyển
B. Nhân viên các khoa, phòng
C. Nhân viên lưu giữ
D. Người làm phát sinh chất thải

45. +
Câu hỏi lượng giá
Câu 2: Chất thải rắn y tế được phân loại ở
đâu?
A. Tại các khoa, phòng ban
B. Tại nơi phát sinh
C. Tại nơi lưu giữ tạm thời
D. Tại khu vực lưu giữ chất thải

46. + Câu hỏi lượng giá
Câu 3: Khi vận chuyển chất thải y tế nguy hại trong cụm cơ sở y tế
phải đáp ứng điều kiện nào dưới đây?
A. Cơ sở y tế tự vận chuyển chất thải hoặc thuê đơn vị khác vận chuyển
chất thải đến cơ sở XLCT trong cụm và phải được UBND cấp tỉnh
phê duyệt trong Kế hoạch thu gom, vận chuyển và xả lý chất thải y tế
nguy hại trên địa bàn tỉnh
B. Phương tiện vận chuyển là loại xe thùng kín hoặc xe bảo ôn chuyên
dụng hoặc các phương tiện vận chuyển khác;
C. Dụng cụ lưu chứa chất thải trên phương tiện phải có thành, đáy, nắp
kín, kết cấu cứng vững chịu được va chạm, không bị rách vỡ bởi
trong lượng chất thải, an toàn trong VC; có biểu tượng loại chất thải
lưu chứa; được lắp cố định hoặc có thể tháo rời trên phương tiện;
D. Chất thải lây nhiễm trước khi vận chuyển phải đóng gói trong các
thùng, hộp hoặc túi kín, đảm bảo không bục vỡ trong VC
E. Tất cả các yêu cầu trên (A, B, C, D)

47. +
Câu hỏi lượng giá
Chọn câu trả lời đúng- sai
Câu 4: Tuyến thu gom và tuyến vận chuyển có
thể thay đổi tùy theo lượng chất thải phát
sinh.
Câu 5: Chất thải có nguy cơ lây nhiễm cao là
các loại chất thải phát sinh từ các phòng xét
nghiệm an toàn sinh học (Từ cấp I đến cấp
IV).
Sai
Sai

48. +
Câu hỏi lượng giá
Chọn câu trả lời đúng- sai
Câu 4: Các ống nước cất sắc nhọn sau khi
tiêm được phân loại vào các hộp kháng
thủng màu vàng ?
Câu 5: Quy định thời gian thu gom chất thải
lây nhiễm về khu lưu giữ chất thải trong cơ
sở y tế ít nhất là 01 lần/ngày hoặc khi cần?
Sai
Sai

49. +
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN!
51