Mlvxdcc

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP. HOÀ CHÍ MINH
LEÂ HOAØNG VINH
CHO DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM
LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ
TP. Hoà Chí Minh – Naêm 2008

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP. HOÀ CHÍ MINH
LEÂ HOAØNG VINH
Chuyeân ngaønh: Kinh teá Taøi chính – Ngaân haøng
Maõ soá: 60 . 31 . 12
LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ
Ngöôøi höôùng daãn khoa hoïc: TS. LEÂ THÒ THANH HAØ
TP. Hoà Chí Minh – Naêm 2008

LÔØI CAM ÑOAN
Toâi cam ñoan ñaây laø coâng trình nghieân cöùu cuûa caù nhaân vaø chöa
töøng ñöôïc coâng boá. Soá lieäu söû duïng ñeå phaân tích, ñaùnh giaù laø keát
quaû cuûa cuoäc khaûo saùt do toâi thöïc hieän vaø tính toaùn theo baùo caùo
taøi chính cuûa caùc doanh nghieäp coâng boá; noäi dung luaän vaên ñaûm
baûo khoâng sao cheùp baát cöù coâng trình naøo khaùc.
Ngöôøi thöïc hieän
LEÂ HOAØNG VINH
Hoïc vieân cao hoïc lôùp TCDN3 – Khoùa 15
Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá Tp. Hoà Chí Minh

MUÏC LUÏC
LÔØI CAM ÑOAN
DANH MUÏC CAÙC KYÙ HIEÄU
DANH MUÏC TÖØ VIEÁT TAÉT
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG, BIEÅU
DANH MUÏC CAÙC ÑOÀ THÒ, HÌNH VEÕ
CAÙCH TRÌNH BAØY SOÁ LIEÄU
LÔØI MÔÛ ÑAÀU
Chöông 1:
LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ
CÔ CAÁU VOÁN HÔÏP LYÙ CUÛA DOANH NGHIEÄP
1.1. CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ CÔ CAÁU VOÁN HÔÏP LYÙ CHO DOANH
NGHIEÄP ......................................................................................................1
1.1.1. Quyeát ñònh taøi trôï trong doanh nghieäp..................................................1
1.1.2. Khaùi nieäm vaø thaønh phaàn cuûa cô caáu voán ............................................3
1.1.3.. Caùc chæ tieâu phaûn aùnh cô caáu voán .......................................................5
1.1.4. Cô caáu voán hôïp lyù vaø nhöõng lôïi ích cô baûn cuûa noùù ..............................7
1.2. NGUYEÂN TAÉC XAÂY DÖÏNG CÔ CAÁU VOÁN CHO DOANH NGHIEÄP ......8
1.3. CAÙC LYÙ THUYEÁT VEÀ CÔ CAÁU VOÁN CUÛA DOANH NGHIEÄP ..............16
1.3.1. Lyù thuyeát cô caáu voán toái öu (Optimal Capital Structure) ................... 16
1.3.2. Lyù thuyeát lôïi nhuaän hoaït ñoäng roøng (The Net Operating Income
approach) .......................................................................................... 17
1.3.3. Lyù thuyeát MM veà cô caáu voán doanh nghieäp ........................................ 18
KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1 ...................................................................................23

Chöông 2:
KHAÛO SAÙT THÖÏC TRAÏNG
XAÂY DÖÏNG CÔ CAÁU VOÁN CUÛA DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM
2.1. TÌNH HÌNH CHUNG VEÀ DOANH NGHIEÄP TRONG QUAÙ TRÌNH
PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ – XAÕ HOÄI VIEÄT NAM .............................................24
2.1.1. Soá löôïng doanh nghieäp lieân tuïc gia taêng qua caùc naêm ....................... 24
2.1.2. Quy moâ voán saûn xuaát kinh doanh bình quaân tính treân moät doanh
nghieäp cuõng lieân tuïc taêng qua caùc naêm ............................................ 25
2.1.3. Doanh nghieäp Vieät Nam ngaøy caøng coù nhieàu ñoùng goùp tích cöïc
vaøo söï phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa caû nöôùc .................................. 26
2.2. KHAÛO SAÙT THÖÏC TRAÏNG XAÂY DÖÏNG CÔ CAÁU VOÁN CUÛA
DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM .........................................................................29
2.2.1. Giôùi thieäu chung veà cuoäc khaûo saùt ..................................................... 29
2.2.2. Nhöõng thoâng tin toång quaùt veà caùc doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt.......... 30
2.2.3. Thöïc traïng phaân tích vaø quaûn trò taøi chính cuûa caùc doanh nghieäp
ñöôïc khaûo saùt .................................................................................... 32
2.2.4. Thöïc traïng xaây döïng cô caáu voán cuûa doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt .... 35
2.2.4.1. Quan ñieåm cuûa doanh nghieäp veà öu tieân nguoàn taøi trôï ............. 35
2.2.4.2. Quan ñieåm lôïi ích cuûa doanh nghieäp veà nôï vaø voán chuû sôû
höõu ............................................................................................ 36
2.2.4.3. Möùc ñoä quan taâm vaø caên cöù xaây döïng cô caáu voán .................... 38
2.2.4.4. Nhaân toá aûnh höôûng vaø muïc tieâu xaây döïng cô caáu voán .............. 40
2.3. NHAÄN ÑÒNH CHUNG VEÀ XAÂY DÖÏNG CÔ CAÁU VOÁN CUÛA
DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM .........................................................................43

Chöông 3:
XAÂY DÖÏNG MOÂ HÌNH CÔ CAÁU VOÁN HÔÏP LYÙ
3.1. ÖÙNG DUÏNG MOÂ HÌNH KINH TEÁ LÖÔÏNG ÑEÅ XAÂY DÖÏNG CÔ
CAÁU VOÁN HÔÏP LYÙ CHO DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM ..............................46
3.1.1. Ñònh höôùng chung veà moâ hình ............................................................ 46
3.1.2. Xaùc ñònh nhaân toá aûnh höôûng ñeán cô caáu voán ñeå öùng duïng moâ hình
kinh teá löôïng ...................................................................................... 47
3.1.3. Phöông trình bieåu dieãn moái quan heä giöõa heä soá nôï treân voán chuû
sôû höõu vôùi caùc nhaân toá aûnh höôûng ..................................................... 52
3.1.4. Trình töï thöïc hieän moâ hình kinh teá löôïng trong xaây döïng cô caáu
voán hôïp lyù cho doanh nghieäp.............................................................. 53
3.1.5. Ñieàu kieän söû duïng moâ hình ................................................................ 54
3.1.6. Khaû naêng öùng duïng moâ hình kinh teá löôïng trong xaây döïng cô caáu
voán hôïp lyù taïi caùc doanh nghieäp Vieät Nam ........................................ 55
3.1.6.1. Nhöõng thuaän lôïi .......................................................................... 55
3.1.6.2. Nhöõng khoù khaên .......................................................................... 56
3.2. VÍ DUÏ MINH HOÏA ÖÙNG DUÏNG MOÂ HÌNH KINH TEÁ LÖÔÏNG
TRONG XAÂY DÖÏNG CÔ CAÁU VOÁN HÔÏP LYÙ CHO DOANH
NGHIEÄP ....................................................................................................57
3.3. GIAÛI PHAÙP HOÃ TRÔÏ XAÂY DÖÏNG MOÂ HÌNH CÔ CAÁU VOÁN HÔÏP
LYÙ CHO DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM .................................................64
3.3.1. Naâng cao hieäu quaû kinh doanh vaø naêng löïc taøi chính ........................ 64
3.3.2. Nhaän dieän tình traïng kieät queä taøi chính vaø döï baùo ruûi ro phaù saûn ..... 65
3.3.3. Naâng cao vai troø cuûa heä thoáng kieåm soaùt noäi boä ................................ 66
3.3.4. Minh baïch thoâng tin ........................................................................... 67
3.3.5. Chuù troïng ñaàu tö coâng taùc thu thaäp vaø löu tröõ thoâng tin .................... 68
3.3.6. Khai thaùc theâm keânh huy ñoäng voán .................................................... 68
3.3.7. Caùc bieän phaùp hoã trôï khaùc ................................................................. 69

KEÁT LUAÄN
DANH MUÏC COÂNG TRÌNH CUÛA TAÙC GIAÛ
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
PHUÏ LUÏC
Phuï luïc 1: Phieáu thaêm doø yù kieán
Phuï luïc 2: Danh saùch doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt
Phuï luïc 3: Moät soá thoâng tin toång hôïp keát quaû khaûo saùt
Phuï luïc 4: Phaân loaïi doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ôû caùc nöôùc
Phuï luïc 5: Danh saùch doanh nghieäp söû duïng trong moâ hình kinh teá löôïng
Phuï luïc 6: Soá lieäu söû duïng cho moâ hình kinh teá löôïng
Phuï luïc 7: Xeáp haïng tín duïng doanh nghieäp
Phuï luïc 8: Coâng thöùc tính caùc chæ tieâu

DANH MUÏC CAÙC KYÙ HIEÄU
Kyù hieäu YÙ nghóa
ÑVT Ñôn vò tính
RD Chi phí söû duïng nôï bình quaân
SIZE Quy moâ hoaït ñoäng (ño löôøng theo doanh thu thuaàn)
t Thueá suaát thueá thu nhaäp doanh nghieäp
TAX Tyû leä chi phí thueá thu nhaäp doanh nghieäp hieän haønh treân toång
lôïi nhuaän tröôùc thueá vaø laõi vay
TSLÑ Taøi saûn löu ñoäng
IDR Indonesian Rupiah (ñôn vò tieàn teä cuûa Indonesia)
KRW Korean Won (ñôn vò tieàn teä cuûa Haøn Quoác)
MYR Malaysian Ringgit (ñôn vò tieàn teä cuûa Malaysia)
EUR Euro (ñôn vò tieàn teä cuûa Coäng ñoàng Chaâu AÂu)
CAD Canadian Dollar (ñôn vò tieàn teä cuûa Canada)

DANH MUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT
Töø vieát taét Tieáng Anh Tieáng Vieät
D Debt Nôï
DE hay D/E Debt-to-equity ratio Tyû leä nôï treân voán chuû sôû höõu
DOL Degree of Operating
Leverage
Ñoä baåy hoaït ñoäng
E Equity Voán chuû sôû höõu
EAT Eanings after taxes Lôïi nhuaän sau thueá
EBIT Earnings before interest
and taxes
Lôïi nhuaän tröôùc thueá vaø laõi vay
EBT Earning before taxes Lôïi nhuaän tröôùc thueá
I Interest expense Chi phí laõi vay
NPV Net Present Value Giaù trò hieän taïi roøng
OL Operating Leverage Ñoøn baåy hoaït ñoäng
PV Present Value Giaù trò hieän taïi (hieän giaù)
ROA Return on Assets Suaát sinh lôøi treân taøi saûn
ROE Return on Equity Suaát sinh lôøi treân voán chuû sôû
höõu
WACC Weighted Average Cost of
Capital
Chi phí söû duïng voán trung bình
coù troïng soá (coøn goïi laø chi phí söû
duïng voán chung).
WTO World Trade Organization Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi

DANH MUÏC CAÙC BAÛNG, BIEÅU
Baûng 1.1. So saùnh nôï vaø voán chuû sôû höõu
Baûng 1.2. Caùc chæ tieâu phaûn aùnh cô caáu voán
Baûng 1.3. So saùnh ROA vaø ROE khi coù söï khaùc nhau cô caáu voán
Baûng 1.4. So saùnh thueá thu nhaäp doanh nghieäp giöõa hai tröôøng hôïp taøi trôï
Baûng 1.5. So saùnh giaù trò doanh nghieäp giöõa A vaø B
Baûng 1.6. Lôïi nhuaän vaø thueá vôùi hai cô caáu voán khaùc nhau
Baûng 2.1. Soá löôïng doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng vaøo 31/12 haøng naêm
Baûng 2.2 Voán saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp qua caùc naêm
Baûng 2.3. Phaân loaïi doanh nghieäp theo quy moâ voán taïi thôøi ñieåm 31/12/2006
Baûng 2.4. Baûng phaân tích khaû naêng sinh lôøi cuûa doanh nghieäp
Baûng 2.5. Thueá vaø caùc khoaûn noäp ngaân saùch cuûa doanh nghieäp
Baûng 2.6. Phaân loaïi caùc doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt
Baûng 2.7. Phaân loaïi doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt theo soá naêm hoaït ñoäng
Baûng 2.8. Vai troø cuûa heä thoáng kieåm soaùt noäi boä
Baûng 2.9. Ngöôøi chòu traùch nhieäm phaân tích taøi chính
Baûng 2.10. Tính höõu ích cuûa baùo caùo taøi chính vaø phaân tích taøi chính
Baûng 2.11. Möùc ñoä quan taâm vaø caên cöù xaây döïng cô caáu voán muïc tieâu
Baûng 2.12. Heä soá nôï treân voán chuû sôû höõu muïc tieâu
Baûng 2.13. Nhaân toá aûnh höôûng ñeán quyeát ñònh xaây döïng cô caáu voán muïc tieâu
Baûng 2.14. Muïc tieâu cuûa xaây döïng cô caáu voán hôïp lyù
Baûng 2.15. Thöù töï öu tieân cuûa caùc muïc tieâu xaây döïng cô caáu voán hôïp lyù

Baûng 3.1. Moâ taû thoáng keâ caùc bieán
Baûng 3.2. Ma traän töông quan giöõa caùc bieán
Baûng 3.3. Keát quaû hoài quy veà taùc ñoäng cuûa caùc bieán ñoäc laäp ñeán tyû leä nôï treân
voán chuû sôû höõu

DANH MUÏC CAÙC HÌNH VEÕ, ÑOÀ THÒ
Ñoà thò:
Ñoà thò 1.1. Cô caáu taøi saûn vaø nguoàn taøi trôï
Ñoà thò 1.2. Giaù trò doanh nghieäp khi coù laù chaén thueá vaø chi phí kieät queä taøi
chính
Ñoà thò 1.3. Chi phí voán theo lyù thuyeát cô caáu voán toái öu
Ñoà thò 1.4. Chi phí voán theo lyù thuyeát lôïi nhuaän hoaït ñoäng roøng
Ñoà thò 2.1. Soá lao ñoäng trong doanh nghieäp taïi thôøi ñieåm 31/12 haøng naêm
Ñoà thò 2.2. Lyù do löïa choïn söû duïng nôï vay
Ñoà thò 3.1. Moái quan heä giöõa suaát sinh lôøi treân taøi saûn vaø tyû leä nôï treân voán chuû
sôû höõu
Ñoà thò 3.2. Moái quan heä giöõa quy moâ hoaït ñoäng vaø tyû leä nôï treân voán chuû sôû höõu
Ñoà thò 3.3. Moái quan heä giöõa thueá thu nhaäp doanh nghieäp vaø tyû leä nôï treân voán
chuû sôû höõu
Hình veõ:
Hình 1.1. Nguyeân taéc toång giaù trò khoâng ñoåi theo quan ñieåm MM
Hình 2.1. Phaân loaïi doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt theo ngaønh ngheà
Hình 2.2. Lôïi ích cô baûn khi söû duïng voán chuû sôû höõu
Hình 3.1. Caùch tính Tinv

CAÙCH TRÌNH BAØY SOÁ LIEÄU
1. Daáu phaåy (,) theå hieän phaân caùch phaàn ngaøn.
Ví duï: 1,500 ñoàng ñoïc laø moät ngaøn naêm traêm ñoàng
2. Daáu chaám (.) theå hieän phaân caùch phaàn thaäp phaân.
Ví duï: 1.23% ñoïc laø moät phaåy hai möôi ba phaàn traêm

LÔØI MÔÛ ÑAÀU
Keå töø khi chính thöùc trôû thaønh thaønh vieân thöù 150 cuûa Toå chöùc Thöông
maïi Theá giôùi, neàn kinh teá Vieät Nam ghi nhaän nhieàu söï kieän quan troïng, toác
ñoä taêng kinh teá nöôùc ta naêm 2007 ñaït möùc 8.48%, cao nhaát trong 11 naêm
qua vaø cuõng laø toác ñoä taêng tröôûng thuoäc nhoùm cao so vôùi caùc nöôùc trong khu
vöïc (Singapore 7.5%, Phillippines 6.6%, Indonesia 6.2%, Thaùi Lan 4%,
Malaysia 5.6%). Theá nhöng neàn kinh teá cuõng gaëp phaûi moät soá khoù khaên nhaát
ñònh nhö tyû leä laïm phaùt cao, toác ñoä taêng giaù tieâu duøng naêm 2007 laø 12.63%,
lôùn hôn caû toác ñoä taêng tröôûng kinh teá, hieäu quaû kinh teá vaø söùc caïnh tranh
coøn keùm, nhaäp sieâu taêng maïnh.
Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp, hoäi nhaäp kinh teá quoác teá laø cô hoäi ñeå môû roäng
thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm, tieáp nhaän vaø öùng duïng coâng ngheä, quy trình
saûn xuaát hieän ñaïi hôn hoaëc hoïc taäp kinh nghieäm töø caùc nöôùc phaùt trieån trong
ñieàu haønh, quaûn trò doanh nghieäp vaø thu huùt nhaân löïc coù trình ñoä cao. Maëc
duø haøng loaït cô hoäi ñaõ vaø ñang xuaát hieän nhöng moät caâu hoûi lôùn luoân ñaët ra
raèng: “Taïi sao caùc doanh nghieäp Vieät Nam vaãn toû veû raát luùng tuùng vaø gaëp
nhieàu trôû ngaïi khi aùp löïc caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét treân caû thò tröôøng
trong nöôùc laãn nöôùc ngoaøi?”
Lôøi giaûi cho caâu hoûi treân xuaát phaùt töø vaán ñeà noäi löïc cuûa caùc doanh
nghieäp coøn yeáu keùm so vôùi nhöõng yeâu caàu cuûa quaù trình hoäi nhaäp kinh teá
quoác teá, trong ñoù noåi baät leân laø hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh thaáp. Nguyeân
nhaân cuûa hieän töôïng naøy taäp trung vaøo nhöõng quyeát ñònh khoâng hôïp lyù,
khoâng ñaûm baûo muïc tieâu cuûa quaûn trò taøi chính doanh nghieäp, trong ñoù quyeát
ñònh nguoàn voán laø ñaùng baùo ñoäng nhaát. Khi thò tröôøng chöùng khoaùn phaùt
trieån khaù maïnh trong hai naêm 2006 vaø 2007, töø keânh huy ñoäng voán truyeàn
thoáng laø vay ngaân haøng, nhieàu doanh nghieäp ñaõ chuyeån ñoäng thaùi sang phaùt
haønh coå phieáu, ngay caû nhöõng doanh nghieäp khoâng thuoäc nhoùm coâng ty coå
phaàn cuõng nhanh choùng thöïc hieän caùc thuû tuïc caàn thieát ñeå phaùt haønh coå
phieáu laàn ñaàu ra coâng chuùng maø ít khi caân nhaéc ñeán nhu caàu voán thöïc söï
cuûa doanh nghieäp laø bao nhieâu, thôøi haïn bao laâu.

Sôû dó caùc doanh nghieäp tranh thuû phaùt haønh coå phieáu trong thôøi gian naøy
vì nhu caàu cuûa nhaø ñaàu tö quaù lôùn nhöng vaán ñeà saâu xa hôn chính laø caùc ñôït
phaùt haønh mang laïi cho doanh nghieäp lôïi ích raát to lôùn töø nhöõng khoaûn thaëng
dö voán coå phaàn; theá nhöng cuõng chính nhöõng ñôït phaùt haønh “oà aït” ñoù ñaõ
laøm phaù vôõ cô caáu voán cuûa nhieàu doanh nghieäp. Voán chuû sôû höõu huy ñoäng
ñöôïc raát nhieàu nhöng nhu caàu ñaàu tö cuûa hoaït ñoäng kinh doanh chính thì laïi
khoâng töông xöùng vaø theá laø caùc doanh nghieäp laïi nghó ñeán höôùng ñaàu tö taøi
chính keå caû ngaén haïn laãn daøi haïn – moät hoaït ñoäng ñaàu tö traùi ngaønh maø
nhieàu doanh nghieäp Vieät Nam vaãn chöa ñaûm baûo ñuû tính chuyeân nghieäp,
chöa coù boä phaän chuyeân traùch neân seõ tieàm aån ruûi ro raát cao vaø neáu thua loã
thì hoaït ñoäng kinh doanh chính khoâng theå ñaûm ñöông noåi, daãn ñeán söï suït
giaûm ñaùng keå veà hieäu quaû kinh doanh noùi chung.
Trong nhöõng thaùng ñaàu naêm 2008, söï suït giaûm ñaùng keå cuûa thò tröôøng
chöùng khoaùn khieán cho vieäc huy ñoäng voán coå phaàn laïi trôû neân khoù khaên, neáu
quay trôû laïi vôùi treân thò tröôøng tín duïng thì laõi suaát cuõng ñaõ gia taêng khaù
cao daãn ñeán khaû naêng tieáp caän nguoàn voán vay ngaân haøng khoâng deã daøng;
keát quaû laø caùc doanh nghieäp rôi vaøo tình traïng thieáu huït voán ñaàu tö hoaït
ñoäng kinh doanh chính, taøi trôï cho caùc döï aùn ñaàu tö khaû thi.
Trong boái caûnh ñoù, ñeà taøi nghieân cöùu “Xaây döïng moâ hình cô caáu voán
hôïp lyù cho doanh nghieäp Vieät Nam” trôû neân raát caàn thieát vaø coù yù nghóa caû
veà maët lyù thuyeát laãn thöïc tieãn.
• Muïc ñích vaø phöông phaùp nghieân cöùu:
Treân cô sôû phöông phaùp luaän duy vaät bieän chöùng vaø phöông phaùp quy
naïp ñeà taøi tieán haønh nghieân cöùu moái quan heä giöõa caùc quyeát ñònh taøi chính,
lyù thuyeát cô caáu voán neàn taûng vaø lyù thuyeát taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi
ñeå xaây döïng neân nhöõng lyù luaän chung veà cô caáu voán hôïp lyù. Baèng phöông
phaùp ñieàu tra khaûo saùt, phöông phaùp thoáng keâ moâ taû vaø so saùnh ñeà taøi ñaùnh
giaù thöïc traïng xaây döïng cô caáu voán cuûa caùc doanh nghieäp Vieät Nam.
Töø lyù luaän vaø thöïc traïng, ñeà taøi ñuùc keát caùc kinh nghieäm mang tính chaát
lyù luaän, nhaän bieát nhöõng vaán ñeà coøn toàn taïi vaø thoâng qua ñoù kieán nghò giaûi
phaùp xaây döïng cô caáu voán hôïp lyù cho doanh nghieäp Vieät Nam nhaèm ñaûm baûo
tính hieäu quaû trong kinh doanh vaø tieán ñeán gia taêng giaù trò taøi saûn cuûa chuû
sôû höõu – muïc tieâu cuoái cuøng cuûa quaûn trò taøi chính. Vaø ñaây cuõng chính laø
muïc ñích nghieân cöùu cuûa ñeà taøi.

• Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu:
Ñeà taøi nghieân cöùu lyù luaän, thöïc traïng vaø giaûi phaùp xaây döïng cô caáu voán
hôïp lyù cho doanh nghieäp Vieät Nam, cuï theå laø doanh nghieäp phi taøi chính vôùi
caùc lónh vöïc, ngaønh ngheà kinh doanh chính khaùc nhau nhö saûn xuaát, thöông
maïi vaø dòch vuï. Vaø trong giôùi haïn nghieân cöùu cuûa luaän vaên, ñeà taøi höôùng
ñeán xaây döïng moâ hình kinh teá löôïng nhaèm xaùc laäp cô caáu voán tuøy theo söï
keát hôïp cuûa caùc bieán ñoäc laäp ñöôïc löïa choïn ôû moãi ngaønh ngheà, moãi doanh
nghieäp trong töøng thôøi kyø phaùt trieån nhaèm caân baèng lôïi nhuaän vaø ruûi ro.
Vieäc nghieân cöùu, khaûo saùt vaø ñaùnh giaù thöïc traïng ñöôïc tieán haønh ñoái vôùi
caùc doanh nghieäp phi taøi chính hoaït ñang hoaït ñoäng treân ñòa baøn Thaønh phoá
Hoà Chí Minh trong moái töông quan vôùi nhöõng ñaëc ñieåm chung veà söï phaùt
trieån vaø nhöõng ñoùng goùp cuûa doanh nghieäp caû nöôùc ñoái vôùi neàn kinh teá Vieät
Nam.
• Noäi dung cuûa ñeà taøi
Ngoaøi lôøi môû ñaàu, caùc danh muïc, keát luaän vaø phuï luïc, ñeà taøi ñöôïc thöïc
hieän vôùi 3 chöông nhö sau:
Chöông 1: Lyù luaän chung veà cô caáu voán hôïp lyù cuûa doanh nghieäp
Chöông 2: Khaûo saùt thöïc traïng xaây döïng cô caáu voán cuûa doanh
nghieäp Vieät Nam.
Chöông 3: Xaây döïng moâ hình cô caáu voán hôïp lyù cho doanh nghieäp
Vieät Nam.

Chöông 1:
LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ

- 1 -
1.1. CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ CÔ CAÁU VOÁN HÔÏP LYÙ CHO DOANH NGHIEÄP
1.1.1. Quyeát ñònh taøi trôï trong doanh nghieäp:
Muïc tieâu cuûa quaûn trò taøi chính laø toái ña hoùa lôïi nhuaän vaø tieán ñeán gia taêng giaù
trò doanh nghieäp, khoâng coù lôïi nhuaän thì chaúng ai chaáp nhaän boû voán ñaàu tö, ñoù laø
nguyeân lyù chung trong kinh doanh. Tuy nhieân ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø doanh
nghieäp seõ tìm kieám lôïi nhuaän baát chaáp möùc ñoä ruûi ro cuûa caùc cô hoäi ñaàu tö. Beân
caïnh muïc tieâu sinh lôøi thì doanh nghieäp luoân caân nhaéc ñeán muïc tieâu an toaøn lieân
quan ñeán khaû naêng ñaûm baûo thanh toaùn nôï, ñaùp öùng nhu caàu chi tieâu cuûa hoaït
ñoäng kinh doanh.
Ñeå ñaït ñöôïc hai muïc tieâu treân, doanh nghieäp caàn giaûi quyeát toát nhaát haøng loaït
vaán ñeà nhö mua saém taøi saûn, duy trì möùc döï tröõ tieàn, löïa choïn phöông phaùp trích
khaáu hao, huy ñoäng voán baèng caùch ñi vay hay phaùt haønh coå phieáu, möùc ñoä söû
duïng ñoøn baåy taøi chính, chính saùch phaân phoái lôïi nhuaän, bieän phaùp kieåm soaùt maâu
thuaãn giöõa ngöôøi ñieàu haønh doanh nghieäp vaø chuû sôû höõu nhaèm haïn cheá thaáp nhaát
toån thaát lieân quan vaán ñeà ngöôøi ñaïi dieän,… ñoù laø caùc quyeát ñònh taøi chính.
Caùc quyeát ñònh taøi chính doanh nghieäp thöôøng ñöôïc phaân chia thaønh 3 nhoùm:
quyeát ñònh ñaàu tö, quyeát ñònh taøi trôï hay coøn goïi laø quyeát ñònh nguoàn voán vaø quyeát
ñònh quaûn lyù taøi saûn.
Quyeát ñònh ñaàu tö laø nhöõng quyeát ñònh lieân quan ñeán hình thaønh toång giaù trò
taøi saûn vaø giaù trò töøng yeáu toá taøi saûn doanh nghieäp caàn coù, bao goàm taøi saûn löu
ñoäng vaø taøi saûn coá ñònh; moái quan heä giöõa caùc boä phaän taøi saûn. Nhö vaäy, quyeát
ñònh ñaàu tö laø böôùc khôûi ñaàu coù yù nghóa quan troïng ñeå taïo ra giaù trò cho doanh
nghieäp. Vì vaäy, quyeát ñònh ñuùng seõ goùp phaàn laøm gia taêng giaù trò doanh nghieäp, töø
ñoù gia taêng giaù trò taøi saûn cho chuû sôû höõu vaø ngöôïc laïi, quyeát ñònh sai laàm seõ taïo
nhöõng toån thaát vaø laøm thieät haïi taøi saûn cuûa caùc chuû sôû höõu.
Trong hoaït ñoäng kinh doanh, doanh nghieäp khoâng chæ thöïc hieän caùc quyeát ñònh
ñaàu tö maø coøn phaûi xaùc ñònh nguoàn hình thaønh neân taøi saûn, ñoù chính laø caùc quyeát
ñònh taøi trôï.
Quyeát ñònh taøi trôï lieân quan ñeán phaàn beân phaûi cuûa baûng caân ñoái keá toaùn, bao
goàm nhöõng quyeát ñònh löïa choïn nguoàn taøi trôï cho taøi saûn phuïc vuï hoaït ñoäng saûn
xuaát kinh doanh. Quyeát ñònh taøi trôï ñöôïc chi tieát hoùa thaønh caùc quyeát ñònh sau:
Moät laø, quyeát ñònh nguoàn taøi trôï ngaén haïn caân nhaéc ñeán vieäc löïa choïn nguoàn
voán vay ngaén haïn hay khoaûn tín duïng thöông maïi töø nhaø cung caáp. Neáu doanh

- 2 -
nghieäp söû duïng tín duïng thöông maïi thì seõ maát ñi cô hoäi nhaän ñöôïc khoaûn chieát
khaáu thanh toaùn vaø ngöôïc laïi, neáu doanh nghieäp muoán höôûng khoaûn chieát khaáu
naøy thì coù theå phaûi ñi vay ngaén haïn ñeå thanh toaùn nôï cho nhaø cung caáp.
Hai laø, quyeát ñònh nguoàn taøi trôï daøi haïn goàm quyeát ñònh söû duïng nôï daøi haïn
thoâng qua phaùt haønh traùi phieáu hay vay daøi haïn töø ngaân haøng; phaùt haønh traùi phieáu
hay coå phieáu; phaùt haønh coå phieáu thöôøng hay coå phieáu öu ñaõi; phaùt haønh coå phieáu
cho coå ñoâng hieän höõu hay phaùt haønh ra coâng chuùng; hoaëc ñeå hình thaønh taøi saûn coá
ñònh doanh nghieäp coù theå mua hoaëc thueâ, vaø coù theå löïa choïn giöõa thueâ hoaït ñoäng
vaø thueâ taøi chính.
Ba laø, quyeát ñònh phaân phoái lôïi nhuaän caân nhaéc moái quan heä giöõa lôïi nhuaän
chia cho chuû sôû höõu vaø lôïi nhuaän giöõ laïi ñeå tieáp tuïc taùi ñaàu tö, chính saùch phaân
phoái lôïi nhuaän coù taùc ñoäng gì ñeán giaù trò doanh nghieäp hay giaù coå phieáu treân thò
tröôøng hay khoâng.
Caùc quyeát ñònh taøi trôï khoâng xem xeùt ñoäc laäp maø luoân caân nhaéc trong moái
quan heä haøi hoøa vôùi quyeát ñònh ñaàu tö. Söï phuø hôïp giöõa cô caáu nguoàn voán vaø cô
caáu taøi saûn goùp phaàn ñaûm baûo an toaøn, oån ñònh cho hoaït ñoäng kinh doanh vaø khaû
naêng thanh toaùn. Ngoaøi ra, khi noùi ñeán nguoàn taøi trôï, ngöôøi ra quyeát ñònh caàn ñaùnh
giaù chính xaùc taùc ñoäng cuûa nôï ñeán suaát sinh lôøi treân voán chuû sôû höõu vaø ruûi ro taøi
chính cuûa doanh nghieäp, qua ñoù xaùc ñònh möùc ñoä söû duïng nôï hôïp lyù nhaèm haïn cheá
thaáp nhaát ruûi ro kieät queä taøi chính vaø gia taêng lôïi nhuaän daønh cho caùc chuû sôû höõu.
Quyeát ñònh ñaàu tö vaø quyeát ñònh taøi trôï seõ hình thaønh neân taøi saûn cuûa moät
doanh nghieäp. Vaán ñeà tieáp theo caàn phaûi nghieân cöùu trong quaûn trò taøi chính laø
quaûn lyù vaø söû duïng taøi saûn nhö theá naøo ñeå mang laïi hieäu quaû cao nhaát vaø thöïc söï
ñoù laø nhöõng taøi saûn höõu ích phuïc vuï cho hoaït ñoäng kinh doanh taïo ra giaù trò cho
doanh nghieäp, haïn cheá nhöõng thaát thoaùt vaø laõng phí khi söû duïng,… nhöõng vaán ñeà
naøy ñöôïc xem xeùt trong caùc quyeát ñònh quaûn lyù taøi saûn, chaúng haïn nhö: doanh
nghieäp caàn phaûi laøm gì ñeå ñaåy nhanh toác ñoä luaân chuyeån voán, kieåm soaùt doøng tieàn
ra vaø doøng tieàn vaøo baèng caùch naøo ñeå haïn cheá thaát thoaùt, baûo quaûn haøng toàn kho
theo caùch thöùc naøo ñeå ñaûm baûo chaát löôïng, trích khaáu hao taøi saûn coá ñònh theo
phöông phaùp naøo, kieåm soaùt caùc khoaûn phaûi thu nhö theá naøo ñeå haïn cheá nhöõng
khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi, vaán ñeà baûo haønh, baûo trì cho heä thoáng maùy moùc thieát
bò, daây chuyeàn saûn xuaát ra sao, cô cheá giaùm saùt ngöôøi ñieàu haønh – ngöôøi thay maët
chuû sôû höõu söû duïng taøi saûn phuïc vuï hoaït ñoäng kinh doanh.

- 3 -
1.1.2. Khaùi nieäm vaø thaønh phaàn cuûa cô caáu voán
Nhö ñaõ trình baøy, ñeå taøi trôï cho caùc phöông aùn kinh doanh, döï aùn ñaàu tö ñöôïc
löïa choïn doanh nghieäp coù theå huy ñoäng voán töø nhieàu nguoàn khaùc nhau, chaúng haïn
nhö taøi trôï cho nhu caàu taøi saûn löu ñoäng coù theå söû duïng nôï vay ngaén haïn, nôï vay
daøi haïn hoaëc voán chuû sôû höõu. Moãi loaïi nguoàn voán coù ñaëc ñieåm rieâng neân seõ taïo ra
nhöõng aûnh höôûng khaùc nhau ñeán tình hình taøi chính doanh nghieäp treân caùc khía
caïnh nhö ruûi ro thanh toaùn, tính oån ñònh cuûa cô caáu taøi chính, suaát sinh lôøi treân voán
chuû sôû höõu, thueá thu nhaäp doanh nghieäp, quyeàn kieåm soaùt cuûa chuû sôû höõu hieän
taïi,… Thoâng tin veà nguoàn voán cuûa doanh nghieäp ñöôïc trình baøy treân baûng caân ñoái
keá toaùn vaø ñöôïc giaûi thích chi tieát treân thuyeát minh baùo caùo taøi chính, bao goàm hai
nhoùm: nôï phaûi traû vaø voán chuû sôû höõu, ñöôïc saép xeáp theo tính oån ñònh taêng daàn.
Nôï phaûi traû laø caùc nguoàn voán hình thaønh do vay möôïn, mua chòu haøng hoùa,
dòch vuï cuûa nhaø cung caáp, caùc khoaûn nôï tích luõy (thueá chöa noäp cho ngaân saùch
nhaø nöôùc, löông vaø baûo hieåm xaõ hoäi chöa thanh toaùn cho ngöôøi lao ñoäng).
Khaùc vôùi nôï, voán chuû sôû höõu ñöôïc hình thaønh töø söï ñoùng goùp cuûa caùc chuû sôû
höõu hoaëc ñöôïc tích luõy trong quaù trình kinh doanh. Phaàn lôùn caùc khoaûn muïc trong
voán chuû sôû höõu coù ñaëc ñieåm laø khoâng phaûi hoaøn traû vaø tính oån ñònh cao.
Cô caáu voán (capital structure) laø thuaät ngöõ ñeà caäp ñeán quan heä tyû leä giöõa nôï
vaø voán chuû sôû höõu cuûa moät doanh nghieäp. Söï khaùc bieät giöõa nôï vaø voán chuû sôû höõu
ñöôïc theå hieän treân nhieàu khía caïnh nhö thôøi haïn thanh toaùn, traùch nhieäm thanh
toaùn, chi phí söû duïng voán vaø aûnh höôûng ñeán thueá thu nhaäp doanh nghieäp (xem
baûng 1.1).

- 4 -
Baûng 1.1. So saùnh nôï vaø voán chuû sôû höõu
Tieâu chí Nôï Voán chuû sôû höõu
1. Thôøi haïn thanh
toaùn
Coù thôøi haïn hoaøn traû Khoâng coù thôøi haïn hoaøn
traû
2. Traùch nhieäm
thanh toaùn
Phaûi traû laõi cho khoaûn tieàn
ñaõ vay, tröø caùc khoaûn nôï
chieám duïng.
Doanh nghieäp seõ bò phaù
saûn neáu khoâng thanh toaùn
ñöôïc nôï vaø laõi.
Khoâng phaûi traû laõi maø
chia lôøi tuøy theo keát quaû
hoaït ñoäng kinh doanh vaø
chính saùch phaân phoái lôïi
nhuaän.
Doanh nghieäp khoâng bò
phaù saûn neáu khoâng chia
laõi cho chuû sôû höõu.
3. AÛnh höôûng ñeán
thueá thu nhaäp
doanh nghieäp
Laõi vay ñöôïc tính vaøo chi
phí khi xaùc ñònh lôïi nhuaän
chòu thueá thu nhaäp, do vaäy,
laõi vay coù taùc ñoäng laøm
giaûm thueá thu nhaäp doanh
nghieäp.
Lôïi nhuaän chia cho chuû sôû
höõu khoâng laøm giaûm thueá
thu nhaäp doanh nghieäp.
4. Chi phí söû duïng
voán
Chi phí thaáp hôn so vôùi chi
phí söû duïng voán chuû sôû höõu
vì:
- Ruûi ro ñoái vôùi chuû nôï thaáp
hôn.
- Nôï vay taïo ra laù chaén
thueá neân gaùnh naëng laõi
vay thöïc teá doanh nghieäp
phaûi chòu thaáp hôn.
Chi phí söû duïng voán chuû
sôû höõu cao hôn chi phí söû
duïng nôï vì ruûi ro cuûa chuû
sôû höõu cao hôn so vôùi chuû
nôï, cuï theå nhö sau:
- Chuû sôû höõu ñöôïc chia lôïi
nhuaän sau khi traû laõi vay
vaø noäp thueá.
- Trong tröôøng hôïp giaûi
theå, phaù saûn thì hoï ñöôïc
xeáp thöù töï öu tieân cuoái
cuøng khi phaân chia taøi
saûn thanh lyù.

- 5 -
1.1.3. Caùc chæ tieâu phaûn aùnh cô caáu voán:
Trong heä thoáng baùo caùo taøi chính, giaù trò nôï vaø voán chuû sôû höõu cuûa doanh
nghieäp ñöôïc trình baøy treân baûng caân ñoái keá toaùn. Döïa vaøo baûng caân ñoái keá toaùn
coù theå xaùc ñònh cô caáu voán thoâng qua caùc chæ tieâu nhö: tyû soá nôï, tyû soá töï taøi trôï, heä
soá nôï treân voán chuû sôû höõu, heä soá ñoøn baåy taøi chính (xem baûng 1.2).
Baûng 1.2. Caùc chæ tieâu phaûn aùnh cô caáu voán
Chæ tieâu YÙ nghóa
100%x
voánToång
Nôï
nôïsoáTyû =
Trong 100 ñoàng toång voán thì doanh
nghieäp söû duïng bao nhieâu ñoàng nôï,
tyû soá nôï lôùn hôn 50% cho bieát cô
caáu voán nghieâng veà nôï.
100%x
voánToång
höõusôûchuûVoán
trôïtaøitöïsoáTyû =
Trong 100 ñoàng toång voán thì coù
bao nhieâu ñoàng voán chuû sôû höõu, tyû
soá töï taøi trôï lôùn hôn 50% cho bieát
trong cô caáu voán doanh nghieäp söû
duïng nhieàu voán chuû sôû höõu hôn so
vôùi nôï.
Heä soá nôï treân voán chuû sôû höõu
Nôï
=
Cöù 1 ñoàng voán chuû sôû höõu thì
“gaùnh” bao nhieâu ñoàng nôï, neáu heä
soá naøy lôùn hôn 1 nghóa laø cô caáu
voán nghieâng veà nôï, khaû naêng ñaûm
baûo thanh toaùn nôï thaáp vaø ngöôïc
laïi.
Heä soá ñoøn baåy taøi chính
voánToång
=
Toång voán cuûa doanh nghieäp gaáp
bao nhieâu laàn so vôùi voán chuû sôû
höõu, khi heä soá ñoøn baåy taøi chính
lôùn hôn 2 nghóa laø trong cô caáu
voán, nôï söû duïng nhieàu hôn so vôùi
voán chuû sôû höõu, töùc cô caáu voán
nghieâng veà nôï.

- 6 -
Moái quan heä giöõa caùc chæ tieâu phaûn aùnh cô caáu voán:
trôïtaøitöïsoáTyû
1
voánToång
chínhtaøibaåyñoønsoáHeä ==
höõusôûchuûvoántreânnôïsoáHeä1
nôïsoáTyû-1
1
+==
Thoâng qua caùc chæ tieâu noùi treân coù theå ño löôøng söï ñoùng goùp cuûa chuû sôû höõu
trong toång soá voán maø doanh nghieäp ñang söû duïng. Neáu chuû sôû höõu ñoùng goùp nhieàu
vaøo toång nguoàn voán thì tyû soá töï taøi trôï cao, tyû soá nôï thaáp, heä soá ñoøn baåy taøi chính
thaáp vaø heä soá nôï treân voán chuû sôû höõu cuõng thaáp vaø ngöôïc laïi. Ví duï: Tyû soá töï taøi
trôï laø 80% coù nghóa laø trong 100 ñoàng toång voán thì chuû sôû höõu ñoùng goùp 80 ñoàng
vaø 20 ñoàng coøn laïi laø nôï. Khi ñoù, tyû soá nôï laø 20%, heä soá ñoøn baåy taøi chính laø 1.25,
heä soá nôï treân voán chuû sôû höõu laø 0.25.
Döïa vaøo caùc chæ tieâu veà cô caáu voán, chuû nôï thaáy ñöôïc möùc ñoä an toaøn ñoái vôùi
nhöõng moùn nôï ñaõ cho vay. Moät tyû soá nôï cao phaûn aùnh voán goùp cuûa chuû sôû höõu chæ
chieám moät phaàn nhoû treân toång nguoàn voán, ñieàu naøy coù theå trôû thaønh ñoäng cô
khuyeán khích thaùi ñoä thieáu traùch nhieäm cuûa chuû doanh nghieäp ñoái vôùi hoaït ñoäng
kinh doanh, hoï coù theå ñöa ra nhöõng quyeát ñònh ñaàu tö lieàu lónh vöôït ngoaøi khaû
naêng kieåm soaùt, ñaàu cô hoaëc kinh doanh traùi pheùp nhaèm tìm kieám suaát sinh lôøi cao
nhöng neáu thaát baïi thì chuû doanh nghieäp chæ maát ít, phaàn lôùn ruûi ro seõ do caùc chuû
nôï gaùnh chòu. Chính vì vaäy, caùc chuû nôï thöôøng thích doanh nghieäp duy trì moät tyû
soá nôï vöøa phaûi, tyû soá nôï caøng thaáp thì caùc moùn nôï caøng ñöôïc ñaûm baûo trong
tröôøng hôïp doanh nghieäp bò phaù saûn.
Coøn veà phía chuû doanh nghieäp, tyû soá nôï cao coù nghóa laø voán ñaàu tö hoaït ñoäng
kinh doanh chuû yeáu töø nôï vay. Chuû doanh nghieäp seõ ñöôïc lôïi laø vaãn naém ñöôïc
quyeàn kieåm soaùt vôùi moät soá voán ñoùng goùp raát ít hoaëc khoâng caàn goùp theâm voán.
Ngoaøi ra, chuû doanh nghieäp coøn coù cô hoäi gia taêng theâm suaát sinh lôøi treân voán chuû
sôû höõu khi hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh toát (tyû suaát lôïi nhuaän treân soá voán vay
lôùn hôn laõi suaát vay). Nhö vaäy, chuû doanh nghieäp caàn xem xeùt töøng tröôøng hôïp
töông quan giöõa laõi suaát tieàn vay vaø tyû leä hoaøn voán ñeå ra quyeát ñònh moät tyû soá nôï
hôïp lyù. Doanh nghieäp coù tyû leä hoaøn voán thaáp hôn so vôùi laõi suaát vay seõ ít bò loã hôn
neáu möùc ñoä söû duïng nôï thaáp; hoaëc doanh nghieäp coù cô hoäi gia taêng lôïi nhuaän raát
nhanh neáu duy trì möùc ñoä söû duïng nôï cao vôùi tyû leä hoaøn voán lôùn hôn laõi suaát vay.
Ñoái vôùi nhaø ñaàu tö, moät doanh nghieäp coù tyû soá nôï cao thì ruûi ro taøi chính cao,
vì vaäy hoï seõ ñoøi hoûi suaát sinh lôøi lôùn hôn ñeå coù möùc ñeàn buø töông xöùng vôùi nhöõng

- 7 -
ruûi ro naøy vaø ngöôïc laïi. Ñaây laø moät caên cöù quan troïng giuùp caùc nhaø ñaàu tö xaùc
ñònh giaù trò noäi taïi cuûa caùc chöùng khoaùn vaø ra quyeát ñònh. Neáu doanh nghieäp
khoâng ñaùp öùng ñöôïc suaát sinh lôøi kyø voïng noùi treân thì hoï seõ khoâng chaáp nhaän ñaàu
tö voán hoaëc seõ tìm caùch ruùt voán vaø ngöôïc laïi.
Töø phaân tích treân cho thaáy gia taêng lôïi nhuaän laø ñieàu mong muoán cuûa caùc chuû
nôï, chuû sôû höõu vaø nhaø ñaàu tö nhöng ngöôïc laïi hoï khoâng thích ruûi ro; vì vaäy caùc
quyeát ñònh taøi chính caàn ñöôïc xem xeùt döïa treân söï caân baèng giöõa lôïi nhuaän vaø ruûi
ro.
1.1.4. Cô caáu voán hôïp lyù vaø nhöõng lôïi ích cô baûn cuûa noùù:
Töø nhöõng khaùc bieät giöõa phöông thöùc taøi trôï baèng nôï vaø phöông thöùc taøi trôï
baèng voán chuû sôû höõu keát hôïp vôùi nhu caàu vaø khaû naêng taøi chính cuûa doanh nghieäp
cuõng nhö ruûi ro trong quyeát ñònh ñaàu tö, caùc nhaø quaûn trò taøi chính seõ caân nhaéc ñeán
söï keát hôïp giöõa nôï vaø voán chuû sôû höõu sao cho hôïp lyù nhaèm goùp phaàn gia taêng giaù
trò taøi saûn cho chuû sôû höõu nhöng vaãn ñaûm baûo söï an toaøn trong kinh doanh.
Nhö vaäy, cô caáu voán hôïp lyù laø thuaät ngöõ ñeà caäp ñeán söï keát hôïp haøi hoøa giöõa
nôï vaø voán chuû sôû höõu tuøy thuoäc moãi ngaønh ngheà, moãi doanh nghieäp trong töøng
töøng giai ñoaïn phaùt trieån cuï theå nhaèm ñaûm baûo söï caân baèng giöõa lôïi nhuaän vaø
ruûi ro.
Nhöõng lôïi ích cô baûn khi doanh nghieäp xaây döïng ñöôïc cô caáu voán hôïp lyù:
- Tieát kieäm chi phí söû duïng voán.
- Taïo giaù trò doanh nghieäp cao nhaát, gia taêng giaù coå phieáu treân thò tröôøng,
taïo ñöôïc nieàm tin ñoái vôùi nhaø ñaàu tö vaø thuaän lôïi hôn cho doanh nghieäp
trong huy ñoäng voán khi caàn thieát.
- Kieåm soaùt ñöôïc nhöõng toån thaát lieân quan ñeán vaán ñeà ngöôøi ñaïi dieän.
- Taän duïng tích cöïc ñoøn baåy taøi chính, ñaûm baûo moái quan heä haøi hoøa giöõa
khaû naêng sinh lôøi vaø ruûi ro cho chuû sôû höõu doanh nghieäp.
- Cô caáu taøi chính ñaûm baûo tính oån ñònh vaø linh hoaït.
- Thieát laäp ñöôïc moät laù chaén thueá hôïp lyù cho doanh nghieäp.
- Toái thieåu hoùa chi phí kieät queä taøi chính, haïn cheá ruûi ro phaù saûn.

- 8 -
1.2. NGUYEÂN TAÉC XAÂY DÖÏNG CÔ CAÁU VOÁN CHO DOANH NGHIEÄP
Xaây döïng cô caáu voán hôïp lyù laø moät yeâu caàu raát quan troïng ñoái vôùi doanh
nghieäp, noù aûnh höôûng ñeán söï thaønh coâng hay thaát baïi cuûa hoaït ñoäng kinh doanh.
Töø nhöõng lôïi ích maø doanh nghieäp coù theå ñaït ñöôïc khi thieát laäp ñöôïc cô caáu voán
hôïp lyù cuõng nhö xem xeùt moái quan heä giöõa quyeát ñònh ñaàu tö vaø quyeát ñònh taøi trôï,
nhaø quaûn trò taøi chính caàn xem xeùt caùc nguyeân taéc sau ñaây khi xaây döïng cô caáu
voán:
Thöù nhaát, cô caáu voán phaûi ñaûm baûo tieát kieäm chi phí söû duïng voán cuûa doanh
nghieäp.
Khi xuaát hieän nhu caàu voán taøi trôï cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, doanh
nghieäp coù theå huy ñoäng nôï hoaëc voán chuû sôû höõu. Cuõng nhö baát kyø caùc yeáu toá ñaàu
vaøo khaùc, doanh nghieäp phaûi traû moät khoaûn chi phí nhaát ñònh cho vieäc söû duïng
voán, ñöôïc goïi laø chi phí söû duïng voán. Nhö vaäy, chi phí söû duïng voán laø caùi giaù maø
doanh nghieäp phaûi traû cho vieäc söû duïng nguoàn taøi trôï (lôïi nhuaän giöõ laïi, nôï vay
hay voán goùp cuûa chuû sôû höõu). Neáu ñöùng treân goùc ñoä ngöôøi cung caáp nguoàn voán thì
ñoù chính laø thu nhaäp maø hoï ñoøi hoûi doanh nghieäp phaûi chi traû, do ñoù, chi phí söû
duïng voán ñöôïc ño löôøng baèng tyû suaát sinh lôøi ñoøi hoûi cuûa ngöôøi sôû höõu voán. Tyû
suaát sinh lôøi ñoøi hoûi cuûa ngöôøi sôû höõu voán laïi phuï thuoäc möùc ñoä ruûi ro, nhöõng taøi
saûn hieän coù vaø cô caáu voán cuûa doanh nghieäp.
Moãi nguoàn voán maø doanh nghieäp söû duïng ñoøi hoûi moät möùc chi phí khaùc nhau,
chaúng haïn nhö nôï vay ngaén haïn coù chi phí thaáp hôn nôï vay daøi haïn, nôï vay coù chi
phí thaáp hôn voán chuû sôû höõu; cho neân, cô caáu voán nghieâng veà caùc khoaûn voán ngaén
haïn coù chi phí thaáp hôn so vôùi cô caáu voán nghieâng veà caùc khoaûn voán daøi haïn; hoaëc
cô caáu voán nghieâng veà nôï seõ cho chi phí thaáp hôn so vôùi cô caáu voán nghieâng veà
voán chuû sôû höõu.
Tuy nhieân, cô caáu nghieâng veà caùc khoaûn voán ngaén haïn hoaëc cô caáu voán
nghieâng veà nôï seõ tieàm aån ruûi ro khaû naêng thanh toaùn cao hôn, tính oån ñònh cuûa cô
caáu taøi chính keùm hôn. Ñieàu naøy ñoûi hoûi nhaø quaûn trò taøi chính caàn xem xeùt ñeán söï
phuø hôïp giöõa cô caáu voán vaø cô caáu taøi saûn.
Thöù hai, cô caáu voán phaûi phuø hôïp cô caáu taøi saûn.
Cô caáu voán phaûi phuø hôïp vôùi cô caáu taøi saûn ñaàu tö ñöôïc theå hieän qua nguyeân
taéc caân baèng taøi chính - thôøi gian luaân chuyeån giaù trò cuûa taøi saûn phaûi phuø hôïp vôùi
thôøi haïn hoaøn traû cuûa caùc nguoàn taøi trôï, cuï theå laø:

- 9 -
TSLÑ thôøi vuï
TSLÑ thöôøng xuyeân
- Taøi saûn coá ñònh vaø taøi saûn löu ñoäng thöôøng xuyeân1
caàn ñöôïc taøi trôï baèng
nguoàn voán oån ñònh, bao goàm vay daøi haïn, thueâ taøi chính, phaùt haønh traùi phieáu
vaø voán chuû sôû höõu.
- Taøi saûn löu ñoäng thôøi vuï ñöôïc taøi trôï baèng caùc nguoàn voán ngaén haïn nhö caùc
khoaûn nôï chieám duïng, nôï tích luõy vaø vay ngaén haïn.
Taïi moät thôøi ñieåm baát kyø, trong cô caáu taøi chính, doanh nghieäp söû duïng nguoàn
voán ngaén haïn taøi trôï cho taøi saûn coá ñònh hoaëc taøi saûn löu ñoäng thöôøng xuyeân thì ruûi
ro veà khaû naêng thanh toaùn seõ cao, tính oån ñònh cuûa cô caáu taøi chính keùm. Neáu sau
khi chi traû caùc khoaûn nôï ngaén haïn, doanh nghieäp khoâng ñöôïc taùi taøi trôï thì hoaït
ñoäng kinh doanh seõ gaëp khoù khaên, thaäm chí maát khaû naêng thanh toaùn.
Nguyeân taéc phuø hôïp giöõa cô caáu taøi saûn vaø nguoàn voán cuûa doanh nghieäp ñöôïc
theå hieän thoâng qua ñoà thò 1.1.
Taøi saûn
Ñoà thò 1.1. Cô caáu taøi saûn vaø nguoàn taøi trôï
Thöù ba, nguyeân taéc caân ñoái giöõa lôïi nhuaän vaø ruûi ro.
Nguyeân taéc naøy ñoøi hoûi ngöôøi ra quyeát ñònh huy ñoäng voán phaûi caân nhaéc ñeán
moái quan heä giöõa ñoøn baåy hoaït ñoäng vaø ñoøn baåy taøi chính, möùc ñoä taùc ñoäng cuûa
nôï ñeán suaát sinh lôøi treân voán chuû sôû höõu (ROE).
1
Taøi saûn löu ñoäng thöôøng xuyeân laø taøi saûn löu ñoäng (bao goàm tieàn, toàn kho, khoaûn phaûi thu) ñöôïc duy trì
ñeàu ñaën trong suoát chu kyø kinh doanh ñaûm baûo cho hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp dieãn ra bình thöôøng vaø
lieân tuïc.
0
Taøi saûn coá ñònh
Thôøi gian
Nôï daøi haïn vaø
voán chuû sôû höõu
Nôï ngaén haïn

- 10 -
Ñoøn baåy hoaït ñoäng (OL) theå hieän möùc ñoä söû duïng chi phí hoaït ñoäng coá ñònh
cuûa doanh nghieäp. Nhöõng doanh nghieäp söû duïng ñoøn baåy hoaït ñoäng cao seõ coù khaû
naêng gia taêng lôïi nhuaän raát nhanh khi doanh thu taêng, nhöng lôïi nhuaän cuõng seõ suït
giaûm nhanh hôn khi doanh thu giaûm. Ñoøn baåy hoaït ñoäng do ñaëc ñieåm ngaønh ngheà
quyeát ñònh, caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng trong ngaønh haøng khoâng vaø luyeän theùp coù
ñoøn baåy hoaït ñoäng cao trong khi doanh nghieäp hoaït ñoäng trong ngaønh dòch vuï nhö
tö vaán vaø du lòch coù ñoøn baåy hoaït ñoäng thaáp. Ngoaøi nhöõng raøng buoäc do ñaëc ñieåm
kinh doanh cuûa töøng ngaønh aûnh höôûng ñeán ñoøn baåy hoaït ñoäng, caùc ñieàu kieän khaùc
coù theå aûnh höôûng ñeán ñoøn baåy hoaït ñoäng ñoù laø vaán ñeà löïa choïn coâng ngheä vaø hình
thöùc sôû höõu taøi saûn. Moät doanh nghieäp coù ñoøn baåy hoaït ñoäng cao thì ruûi ro trong
hoaït ñoäng kinh doanh caøng cao, ñoù laø ruûi ro phaùt sinh ñoái vôùi taøi saûn ngay caû khi
doanh nghieäp khoâng söû duïng nôï vaø ñoä baåy hoaït ñoäng (DOL) seõ caøng cao khi saûn
löôïng hoaëc doanh thu caøng thaáp. Nhö vaäy, ñeå ñaûm baûo söï caân baèng giöõa lôïi nhuaän
vaø ruûi ro thì nhöõng doanh nghieäp hoaït ñoäng trong ngaønh coù ñoøn baåy hoaït ñoäng cao
thoâng thöôøng chæ cho pheùp caùc chuû sôû höõu löïa choïn ñoøn baåy taøi chính thaáp, töùc heä
soá nôï treân voán chuû sôû höõu nhoû vaø ngöôïc laïi, nhöõng ngaønh coù ruûi ro kinh doanh
thaáp (ñoøn baåy hoaït ñoäng thaáp) coù theå söû duïng ñoøn baåy taøi chính cao hôn.
Vaán ñeà tieáp theo trong nguyeân taéc thöù ba naøy caàn phaûi xem xeùt ñeán laø vieäc söû
duïng nôï coù taùc ñoäng tích cöïc ñeán ROE hay khoâng?
ROE cho bieát moät ñoàng voán chuû sôû höõu ñem laïi cho bao nhieâu ñoàng lôïi nhuaän
sau khi ñaõ tröø thueá thu nhaäp doanh nghieäp. Chuû sôû höõu laø ngöôøi ñöôïc phaân phoái
lôïi nhuaän cuoái cuøng, sau chuû nôï vaø Chính phuû, phaàn lôïi nhuaän maø chuû sôû höõu
nhaän ñöôïc coù theå bao goàm: lôïi nhuaän taïo ra töø chính voán chuû sôû höõu vaø phaàn lôïi
nhuaän taïo ra töø söû duïng nôï khi chi phí söû duïng nôï bình quaân sau thueá thaáp hôn
suaát sinh lôøi treân taøi saûn. Ñieàu naøy ñöôïc theå hieän baèng coâng thöùc sau:
Nôï
R-(ROAROAROE D ).+=
trong ñoù: ROE laø suaát sinh lôøi treân voán chuû sôû höõu
ROA laø suaát sinh lôøi treân taøi saûn
RD laø chi phí söû duïng nôï bình quaân sau thueá
Khi doanh nghieäp khoâng coù nôï, ROE = ROA
Khi doanh nghieäp coù nôï, neáu RD = ROA thì ñoøn baåy taøi chính khoâng coù taùc
duïng, nhöng neáu coù söï khaùc bieät giöõa RD vaø ROA thì ROE coù theå lôùn hôn hoaëc
nhoû hôn ROA. Söï khaùc bieät giöõa ROA vaø ROE chính laø taùc ñoäng cuûa ñoøn baåy taøi
chính, ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc
Nôï
R-(ROA D ). .

- 11 -
Ví duï: Ba doanh nghieäp A, B, C hoaït ñoäng trong cuøng ngaønh ngheà coù toång taøi
saûn nhö nhau laø 1000, hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuõng nhö nhau vaø cuøng chòu
möùc thueá suaát thueá thu nhaäp doanh nghieäp 25%, chæ khaùc nhau veà cô caáu voán:
- Doanh nghieäp A khoâng vay nôï
- Doanh nghieäp B vay nôï 300 (laõi suaát 9%)
- Doanh nghieäp C vay nôï 500 (laõi suaát 11%)
Thoâng tin so saùnh ROE vaø ROA cuûa 3 doanh nghieäp theå hieän ôû baûng 1.3.
Baûng 1.3. So saùnh ROA vaø ROE khi coù söï khaùc nhau cô caáu voán
Chæ tieâu A B C
1. Doanh thu thuaàn 800 800 800
2. Chi phí hoaït ñoäng 700 700 700
3. Lôïi nhuaän tröôùc thueá vaø laõi vay 100 100 100
4. Chi phí laõi vay 0 27 55
5. Lôïi nhuaän tröôùc thueá 100 73 45
6. Thueá thu nhaäp doanh nghieäp 25 18.25 11.25
7. Lôïi nhuaän sau thueá 75 54.75 33.75
8. Cô caáu voán
- Voán chuû sôû höõu 1000 700 500
- Nôï 0 300 500
9. ROA 7.50% 7.50% 7.50%
10. ROE 7.50% 7.82% 6.75%
Keát quaû cuûa baûng 1.3 cho thaáy:
- Ñoái vôùi doanh nghieäp A khoâng söû duïng nôï neân khoâng coù taùc ñoäng cuûa ñoøn
baåy taøi chính, do ñoù ROE = ROA = 7.50%
- Ñoái vôùi doanh nghieäp B söû duïng heä soá nôï treân voán chuû sôû höõu laø 3/7, coù RD
(6.75%) nhoû hôn ROA (7.50%) neân vieäc söû duïng nôï coù taùc ñoäng laøm taêng ROE, cuï
theå nôï laøm taêng ROE theâm 0.32% so vôùi ROA.
- Ñoái vôùi doanh nghieäp C söû duïng heä soá nôï treân voán chuû sôû höõu laø 5/5, coù RD
(8.25%) lôùn hôn ROA (7.50%) neân vieäc söû duïng nôï coù taùc ñoäng laøm giaûm ROE,
cuï theå nôï laøm giaûm ROE theâm 0.75% so vôùi ROA.

- 12 -
Nhö vaäy, ñieàu kieän caàn ñeå moät doanh nghieäp coù theå söû duïng nôï trong cô caáu
voán laø suaát sinh lôøi treân taøi saûn lôùn hôn chi phí söû duïng nôï bình quaân sau thueá vaø
khi ñoù caøng taêng nôï thì suaát sinh lôøi treân voán chuû sôû höõu caøng taêng. Ngöôïc laïi,
doanh nghieäp khoâng neân vay nôï neáu khaû naêng sinh lôøi cuûa taøi saûn keùm hôn chi phí
söû duïng nôï bình quaân sau thueá, vì vieäc söû duïng nôï chæ laøm giaûm suaát sinh lôøi treân
voán chuû sôû höõu, laøm giaûm giaù trò doanh nghieäp hay giaûm giaù coå phieáu treân thò
tröôøng.
Thöù tö, gia taêng khoaûn tieát kieäm thueá thu nhaäp doanh nghieäp.
Thoâng qua so saùnh ROA vaø RD cho thaáy vieäc söû duïng nôï coù theå laøm taêng hoaëc
giaûm ROE, töø ñoù seõ aûnh höôûng ñeán giaù trò doanh nghieäp. Ngoaøi khaû naêng gia taêng
lôïi ích do taùc ñoäng cuûa nôï, coù theâm moät khoaûn lôïi ích khaùc khi söû duïng nôï cuõng
goùp phaàn laøm gia taêng giaù trò doanh nghieäp, ñoù laø khoaûn tieát kieäm thueá töø laõi vay
hay coøn ñöôïc goïi laø laù chaén thueá töø laõi vay.
Thueá thu nhaäp doanh nghieäp xaùc ñònh treân cô sôû thu nhaäp chòu thueá vaø thueá
suaát, trong ñoù thu nhaäp chòu thueá baèng doanh thu tröø taát caû caùc khoaûn chi phí hôïp
lyù phuïc vuï cho hoaït ñoäng kinh doanh (keå caû chi phí laõi vay vaø khaáu hao). Thueá thu
nhaäp doanh nghieäp laø moät khoaûn chi phí neân doanh nghieäp coù xu höôùng tìm kieám
moïi caùch ñeå thieát laäp nhöõng laù chaén thueá, ví duï nhö trích khaáu hao nhanh taøi saûn
coá ñònh hoaëc coù theå gia taêng söû duïng nôï vay thay cho voán chuû sôû höõu, töø ñoù toái
thieåu hoùa chi phí thueá thu nhaäp doanh nghieäp vaø khoaûn tieát kieäm thueá naøy seõ goùp
phaàn laøm gia taêng giaù trò doanh nghieäp.
Sôû dó nôï vay taïo ra laù chaén thueá laø do laõi vay ñöôïc tính vaøo chi phí hôïp lyù
tröôùc thueá neân noù coù taùc ñoäng laøm giaûm thu nhaäp chòu thueá vaø giaûm chi phí thueá
thu nhaäp doanh nghieäp. Ñieàu naøy ñöôïc theå hieän roõ hôn qua ví duï sau:
Doanh nghieäp ABC coù toång lôïi nhuaän tröôùc thueá vaø tröôùc laõi (EBIT) laø 500.
Xem xeùt hai tröôøng hôïp taøi trôï khaùc nhau cho hoaït ñoäng kinh doanh: söû duïng
100% voán chuû sôû höõu (khoâng söû duïng nôï) hoaëc vay nôï 2000 vôùi laõi suaát 10% vaø
voán chuû sôû höõu 2000. Giaû ñònh khoâng coù cheânh leäch vónh vieãn (thu nhaäp chòu thueá
baèng lôïi nhuaän keá toaùn tröôùc thueá) vaø thueá suaát thueá thu nhaäp doanh nghieäp laø
25%.

- 13 -
Baûng 1.4. So saùnh thueá thu nhaäp doanh nghieäp giöõa hai tröôøng hôïp taøi trôï
Qua soá lieäu baûng 1.4 cho thaáy chi phí thueá thu nhaäp doanh nghieäp khi khoâng
vay nôï laø 125, trong khi ñoù, neáu vay nôï thì thueá thu nhaäp doanh nghieäp chæ laø 75,
töùc cô caáu voán coù söû duïng nôï vay giuùp doanh nghieäp taïo ra khoaûn tieát kieäm thueá
50. Toång lôïi nhuaän maø ngöôøi goùp voán thu ñöôïc töø cô caáu voán khoâng coù nôï laø 375
[500 – 125], coøn cô caáu voán coù nôï laø 425 [300 – 75 + 200], cheânh leäch 50, ñuùng
baèng khoaûn tieát kieäm thueá töø laõi vay. Nhö vaäy, khoaûn tieát kieäm thueá töø laõi vay
cuõng laø lôïi nhuaän haøng naêm thuoäc veà doanh nghieäp vaø coù taùc ñoäng laøm gia taêng
giaù trò doanh nghieäp.
Nhö vaäy, doanh nghieäp coù theå söû duïng nôï nhaèm taän duïng lôïi ích cuûa khoaûn
tieát kieäm thueá goùp phaàn gia taêng giaù trò doanh nghieäp, tuy nhieân lôïi ích naøy coù theå
giaûm hoaëc maát ñi yù nghóa neáu Chính phuû khoâng ñaùnh thueá thu nhaäp doanh nghieäp
hoaëc doanh nghieäp ñang nhaän ñöôïc chính saùch öu ñaõi thueá hoaëc thueá suaát thueá thu
nhaäp caù nhaân ñoái vôùi nhaø ñaàu tö ñöôïc quy ñònh ôû möùc cao. Ñaëc bieät, khi möùc ñoä
söû duïng nôï cao coù theå lôïi ích töø khoaûn tieát kieäm thueá bò trieät tieâu bôûi söï gia taêng
lôùn hôn cuûa chi phí kieät queä taøi chính. Do ñoù, doanh nghieäp caàn xaùc ñònh möùc ñoä
söû duïng nôï hôïp lyù vöøa ñaûm baûo coù ñöôïc lôïi ích töø laù chaén thueá vöøa kieåm soaùt toát
chi phí kieät queä taøi chính.
Thöù naêm, kieåm soaùt vaø haïn cheá chi phí kieät queä taøi chính.
Kieät queä taøi chính (financial distress) xaûy ra khi doanh nghieäp khoâng ñuû khaû
naêng ñeå thöïc hieän nhöõng lôøi höùa vôùi chuû nôï hoaëc coù theå thöïc hieän nhöng raát khoù
khaên. Tình traïng naøy coù theå chæ laø taïm thôøi, gaây ra moät soá raéc roái cho hoaït ñoäng
kinh doanh, caùc döï aùn khaû thi bò trì hoaõn hoaëc huûy boû, naêng suaát lao ñoäng giaûm,
chuû nôï khoâng tieáp tuïc cho vay, nhaø cung caáp thaét chaët chính saùch baùn chòu,…;
Chæ tieâu Tröôøng hôïp 1 Tröôøng hôïp 2
1. EBIT 500 500
2. Chi phí laõi vay 0 200
3. EBT 500 300
4. Thueá thu nhaäp doanh nghieäp 125 75
5. Laù chaén thueá töø laõi vay 0 50

- 14 -
nhöng cuõng coù khi tình traïng kieät queä taøi chính seõ daãn ñeán phaù saûn vaø doanh
nghieäp phaûi chi nhöõng khoaûn tieàn lôùn cho luaät sö, toøa aùn, kieåm toaùn vieân, caùc nhaø
quaûn lyù.
Nhö vaäy, haàu heát caùc tröôøng hôïp, tình traïng kieät queä taøi chính ñeàu gaây ra
nhöõng toán keùm vaø caùc nhaø ñaàu tö cho raèng moät doanh nghieäp söû duïng nôï coù theå
rôi vaøo tình traïng kieät queä taøi chính, ñaây laø moät nhaân toá laøm giaûm giaù trò doanh
nghieäp. Chi phí kieät queä taøi chính (financial distress costs) phuï thuoäc vaøo khaû
naêng xaûy ra nhöõng khoù khaên taøi chính vaø ñoä lôùn caùc khoaûn chi phí phaùt sinh coù
lieân quan. Moái quan heä giöõa giaù trò doanh nghieäp khi khoâng söû duïng nôï, hieän giaù
khoaûn tieát kieäm thueá, hieän giaù caùc chi phí kieät queä taøi chính qua ñoà thò 1.2.
Giaù trò
PV (chi phí kieät queä taøi chính)
PV (laù chaén thueá)
Giaù trò doanh nghieäp
khi söû duïng 100% voán chuû sôû höõu
Heä soá nôï
heä soá nôï
toái öu
Ñoà thò 1.2. Giaù trò doanh nghieäp khi coù laù chaén thueá vaø chi phí kieät queä taøi chính
Khi heä soá nôï cuûa doanh nghieäp thaáp, ruûi ro kieät queä taøi chính ôû möùc khoâng
ñaùng keå vaø giaù trò hieän taïi cuûa chuùng raát nhoû so vôùi hieän giaù cuûa laù chaén thueá neân
giaù trò doanh nghieäp taêng leân cuøng vôùi söï gia taêng söû duïng nôï. Tuy nhieân, chi phí

- 15 -
kieät queä taøi chính caøng cao hôn khi heä soá nôï taêng leân, cho ñeán khi hieän giaù cuûa chi
phí kieät queä taøi chính baèng hieän giaù tieát kieäm thueá bieân teá thì giaù trò doanh nghieäp
ñaït cöïc ñaïi, taïi ñoù xaùc ñònh cô caáu voán toái öu. Khi heä soá nôï tieáp tuïc gia taêng, giaù
trò doanh nghieäp seõ giaûm xuoáng bôûi giaù trò hieän taïi cuûa chi phí kieät queä taøi chính
taêng nhanh hôn khoaûn hieän giaù tieát kieäm thueá töø laõi vay.
Thöù saùu, kieåm soaùt vaán ñeà ngöôøi ñaïi dieän (agency problem)
Töø nguyeân taéc thöù tö vaø nguyeân taéc thöù naêm, coù theå keát luaän: “vay nôï taïo ra
lôïi ích töø tieát kieäm thueá thu nhaäp doanh nghieäp nhöng cuõng gia taêng ruûi ro kieät
queä taøi chính neân doanh nghieäp caàn thieát laäp moät cô caáu voán hôïp lyù döïa treân khaû
naêng quaûn trò cuûa ngöôøi ñieàu haønh, khaû naêng kieåm soaùt nhöõng toån thaát coù theå phaùt
sinh lieân quan ñeán moái quan heä tyû leä giöõa nôï vaø voán chuû sôû höõu, ñoù chính laø vaán
ñeà ngöôøi ñaïi dieän”.
Vaán ñeà ngöôøi ñaïi dieän lieân quan ñeán cô caáu voán ñöôïc Jensen vaø Meckling
nghieân cöùu vôùi giaû ñònh quyeát ñònh ñaàu tö ñoäc laäp vôùi cô caáu voán (1976), ñeà caäp
ñeán vaán ñeà coå ñoâng cuûa moät doanh nghieäp vay nôï coù theå chieám höõu giaù trò taøi saûn
töø caùc chuû nôï baèng vieäc gia taêng ruûi ro ñaàu tö sau khi nhaän caùc khoaûn vay vaø haønh
vi naøy ñaõ taïo ra caùc chi phí ñaïi dieän (agency costs). Ngoaøi ra, Myers (1977) coøn
goïi yù xa hôn raèng söï hieän dieän cuûa nôï coù theå khieán nhöõng döï aùn coù giaù trò hieän taïi
roøng (NPV) döông bò töø choái; do khi chaáp nhaän döï aùn naøy thì ruûi ro taøi chính seõ
taêng (ruûi ro phaù saûn) vaø giaù trò seõ chuyeån töø coå ñoâng sang traùi chuû. Caùc coå ñoâng laø
ngöôøi duy nhaát nhaän ñöôïc coå töùc, vì vaäy hoï luoân muoán nhaän ñöôïc coå töùc caøng cao
caøng toát, ñaëc bieät khi coâng ty ñang ñoái maët vôùi ruûi ro vôõ nôï thì ít ra caùc coå ñoâng
cuõng nhaän ñöôïc moät phaàn lôïi nhuaän töø khoaûn ñaàu tö cuûa hoï vaøo doanh nghieäp
tröôùc khi tuyeân boá phaù saûn.
Chi phí ñaïi dieän khoâng chæ xuaát hieän ñoái vôùi nôï maø voán coå phaàn cuõng coù theå
phaùt sinh chi phí ñaïi dieän khi doanh nghieäp coù doøng tieàn vöôït quaù möùc caàn thieát
ñeå thöïc hieän taát caû caùc döï aùn coù NPV döông vaø oâng Jensen goïi doøng tieàn doâi ra
naøy laø doøng tieàn töï do. Ñieàu naøy ñöôïc theå hieän raát roõ neùt ôû coâng ty coå phaàn, caùc
coå ñoâng lôùn hoaëc coå ñoâng tham gia ñieàu haønh hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh coù
theå haønh ñoäng taïo ra lôïi ích caù nhaân maø qua ñoù laïi gaây thieät haïi cho coå ñoâng nhoû
hoaëc coå ñoâng beân ngoaøi, ví duï: hoï goùp tieàn cuûa doanh nghieäp vaøo muïc ñích töø
thieän nhaèm taïo tieáng taêm cho caù nhaân hay söû duïng doøng tieàn töï do cho caùc khoaûn
ñaàu tö hieäu quaû keùm, ñaàu tö daøn traûi ngoaøi khaû naêng kieåm soaùt. Coå ñoâng tham gia

- 16 -
quaûn lyù doanh nghieäp thöôøng naém nhieàu thoâng tin hôn caùc coå ñoâng khaùc vaø söï caân
xöùng thoâng tin laø ñoäng cô ñeå hoï thöïc hieän nhöõng haønh vi ñem laïi lôïi ích caù nhaân
nhöng gaây thieät haïi cho doanh nghieäp hay caùc coå ñoâng nhoû nhö che giaáu thua loã,
coâng boá thoâng tin taøi chính sai leäch, taïo laäp “quyõ ñen” khoâng coù muïc ñích roõ
raøng.…
Töø nhöõng phaân tích treân, yeâu caàu nhaø quaûn tri taøi chính caàn nhaän dieän vaø
kieåm soaùt caùc chi phí ñaïi dieän coù theå phaùt sinh, qua ñoù haïn cheá nhöõng toån thaát aûnh
höôûng ñeán giaù trò doanh nghieäp hoaëc giaù coå phieáu treân thò tröôøng.
Ngoaøi saùu nguyeân taéc ñaõ ñöôïc ñeà caäp, khi quyeát ñònh huy ñoäng voán taøi trôï cho
hoaït ñoäng kinh doanh ñaûm baûo thieát laäp cô caáu voán hôïp lyù, gia taêng giaù trò taøi saûn
cho chuû sôû höõu doanh nghieäp, coøn phaûi caân nhaéc caùc vaán ñeà khaùc nhö: tính baûo
maät thoâng tin lieân quan ñeán cô hoäi ñaàu tö, vò theá tín duïng cuûa doanh nghieäp, chính
saùch phaân phoái lôïi nhuaän, quyeàn kieåm soaùt cuûa chuû sôû höõu hieän taïi, tính linh hoaït
trong cô caáu voán, naêng löïc quaûn trò cuûa ngöôøi ñieàu haønh vaø möùc ñoä phaùt trieån cuûa
thò tröôøng taøi chính,…
1.3. CAÙC LYÙ THUYEÁT VEÀ CÔ CAÁU VOÁN CUÛA DOANH NGHIEÄP
1.3.1. Lyù thuyeát cô caáu voán toái öu (Optimal Capital Structure)
Lyù thuyeát naøy cho raèng coù moät cô caáu voán toái öu maø thoâng qua ñoù coù theå laøm
taêng giaù trò doanh nghieäp baèng caùch söû duïng heä soá nôï treân voán chuû sôû höõu phuø
hôïp. Ñieàu ñaàu tieân trong lyù thuyeát naøy xem xeùt ñeán laø cô caáu voán toái öu seõ phaûi
coù söû duïng nôï ñeå giaûm chi phí söû duïng voán chung cuûa doanh nghieäp (WACC), vì
chi phí söû duïng nôï thaáp hôn chi phí söû duïng voán chuû sôû höõu.
Lyù do ñeå lyù thuyeát cô caáu voán toái öu cho raèng chi phí söû duïng nôï thaáp hôn chi
phí söû duïng voán chuû sôû höõu ñoù laø khoaûn tieát kieäm thueá. Khi doanh nghieäp söû duïng
nôï thì chi phí laõi phaûi traû ñöôïc ghi nhaän vaøo chi phí tröôùc thueá neân laøm giaûm thu
nhaäp chòu thueá vaø töø ñoù laøm giaûm thueá thu nhaäp doanh nghieäp; coøn lôïi nhuaän maø
doanh nghieäp chia cho chuû sôû höõu laáy töø lôïi nhuaän sau thueá neân khoâng taïo ra ñöôïc
khoaûn tieát kieäm thueá.
Tuy nhieân, lyù thuyeát cô caáu voán toái öu cuõng khuyeán caùo raèng khi taêng möùc ñoä
söû duïng nôï (heä soá nôï treân voán chuû sôû höõu taêng leân) thì ruûi ro cuõng gia taêng vaø nhaø
ñaàu tö seõ gia taêng suaát sinh lôøi yeâu caàu. Luùc ñaàu, khi söï gia taêng suaát sinh lôøi yeâu
caàu cuûa nhaø ñaàu tö vaãn chöa theå xoùa boû hoaøn toaøn lôïi ích töø khoaûn tieát kieäm thueá
noùi treân vaø vieäc söû duïng nôï vaãn coøn ñöôïc xem laø moät nguoàn voán vôùi chi phí reû

- 17 -
hôn thì chi phí söû duïng voán chung cuûa doanh nghieäp vaãn tieáp tuïc giaûm khi gia taêng
söû duïng nôï. Vaø ñeán moät möùc ñoä söû duïng nôï nhaát ñònh naøo ñoù, söï gia taêng suaát
sinh lôøi yeâu caàu cuûa nhaø ñaàu tö “xoùa” ñi toaøn boä lôïi ích cuûa vieäc söû duïng nôï, luùc
naøy chi phí söû duïng voán chung seõ baét ñaàu coù xu höôùng taêng leân khi doanh nghieäp
taêng söû duïng nôï.
Ñoà thò 1.3 seõ minh hoïa laïi toaøn boä moái quan heä giöõa chi phí voán vaø heä soá nôï
treân voán chuû sôû höõu cuûa moät doanh nghieäp theo lyù thuyeát cô caáu voán toái öu.
Ñoà thò 1.3. Chi phí söû duïng voán theo lyù thuyeát cô caáu voán toái öu
1.3.2. Lyù thuyeát lôïi nhuaän hoaït ñoäng roøng (The Net Operating Income
approach)
Vôùi giaû ñònh trong moâi tröôøng khoâng coù thueá, thò tröôøng taøi chính hoaøn haûo,
doanh nghieäp chia toaøn boä lôïi nhuaän cho chuû sôû höõu vaø toác ñoä taêng tröôûng coå töùc
baèng khoâng; lyù thuyeát lôïi nhuaän hoaït ñoäng roøng cho raèng chi phí söû duïng voán
trung bình vaø giaù trò doanh nghieäp khoâng thay ñoåi khi cô caáu voán thay ñoåi. Nhö
vaäy, doanh nghieäp seõ khoâng coù cô caáu vôùi naøo toái öu vaø giaù coå phieáu cuõng nhö giaù
trò doanh nghieäp khoâng phuï thuoäc cô caáu voán. Lyù thuyeát naøy ñöôïc minh hoïa baèng
ví duï nhö sau:
Chi phí söû duïng voán
0 Heä soá nôï
toái öu
Chi phí söû duïng nôï
Chi phí söû duïng voán chuû sôû höõu
WACC
Heä soá nôï

- 18 -
Cô caáu voán ban ñaàu cuûa doanh nghieäp N bao goàm: nôï vay 200 (laõi suaát 8%)
vaø voán chuû sôû höõu 800. Lôïi nhuaän hoaït ñoäng laø 120, ROA laø 12%. Nhö vaäy,
giaù trò doanh nghieäp ban ñaàu laø 1000 [=120/12%] vaø ROE laø 13% [=(120-200 .
8%)/800].
Neáu doanh nghieäp N thay ñoåi cô caáu voán theo chieàu höôùng taêng heä soá nôï treân
voán chuû sôû höõu töø 0.25 leân thaønh 1.00 nhöng toång taøi saûn khoâng ñoåi, coù nghóa laø
huy ñoäng nôï ñeå mua laïi voán coå phaàn. Do khoâng phuï thuoäc cô caáu voán neân ROA
vaãn laø 12%, lôïi nhuaän hoaït ñoäng laø 120 vaø giaù trò doanh nghieäp vaãn laø 1000,
nhöng ROE laø 16% [=(120-500 . 8%)/500].
Ví duï treân cho thaáy, khi doanh nghieäp N gia taêng möùc ñoä söû duïng nôï thì ROE
seõ taêng leân trong khi ROA vaø laõi suaát daønh cho chuû nôï khoâng ñoåi; ngoaøi ra, giaù trò
doanh nghieäp cuõng khoâng thay ñoåi khi coù söï thay ñoåi cô caáu voán (xem ñoà thò 1.4).
Ñoà thò 1.4. Chi phí voán theo lyù thuyeát lôïi nhuaän hoaït ñoäng roøng
1.3.3. Lyù thuyeát MM veà cô caáu voán doanh nghieäp
Lyù thuyeát naøy ñöôïc coâng boá trong American Economic Review soá 48, thaùng 6
naêm 1958 vôùi töïa ñeà “The cost of capital, Corporate Finance and The Theory of
Investment” cuûa hai nhaø nghieân cöùu Franco Modigliani vaø Merton Miller, do ñoù
thöôøng goïi laø lyù thuyeát MM.
0
Chi phí söû duïng nôï
chuû sôû höõu
WACC
Heä soá nôï

- 19 -
Lyù thuyeát MM cho raèng toång ruûi ro ñoái vôùi nhöõng nhaø ñaàu tö chöùng khoaùn vaøo
moät doanh nghieäp khoâng bò aûnh höôûng bôûi söï thay ñoåi cô caáu voán cuûa chính doanh
nghieäp ñoù, coù nghóa laø toång giaù trò doanh nghieäp vaãn khoâng thay ñoåi vôùi baát söï
thay ñoåi naøo trong cô caáu nguoàn taøi trôï. Noùi moät caùch ñôn giaûn laø cho duø coù phaân
chia tyû leä giöõa nôï vaø voán chuû sôû höõu nhö theá naøo thì giaù trò ñaàu tö vaãn ñöôïc baûo
toaøn, quan ñieåm MM cho raèng coù söï chuyeån ñoåi giaù trò giöõa chuû nôï vaø chuû sôû höõu
khi thay ñoåi cô caáu voán, ñieàu naøy ñöôïc minh hoïa baèng 2 chieác baùnh coù toång dieän
tích baèng nhau cho duø phaân chia theo nhöõng tröôøng hôïp khaùc nhau cuûa cô caáu voán
(xem hình 1.1)
Giaù trò coå phaàn
Giaù trò nôï
Hình 1.1. Nguyeân taéc toång giaù trò khoâng ñoåi theo quan ñieåm MM
Lyù thuyeát MM ñöa ra ñöôïc döïa treân cô sôû toàn taïi hoaït ñoäng kinh doanh cheânh
leäch giaù vaø moät soá giaû ñònh (thò tröôøng taøi chính hoaøn haûo, khoâng coù thueá, chi phí
giao dòch vaø chi phí kieät queä taøi chính).
Neáu hai doanh nghieäp gioáng nhau veà moïi maët ngoaïi tröø cô caáu voán khaùc nhau,
neáu coù söï khaùc bieät veà giaù trò doanh nghieäp seõ xuaát hieän cô hoäi kinh doanh cheânh
leäch giaù vaø keát quaû cuõng seõ ñöa giaù trò cuûa hai doanh nghieäp veà traïng thaùi caân
baèng. Lyù thuyeát MM ñöôïc minh hoïa baèng ví duï sau:
Hai doanh nghieäp A vaø B gioáng nhau moïi maët, coù cuøng möùc ñoä ruûi ro kinh
doanh, ngoaïi tröø doanh nghieäp A khoâng söû duïng nôï trong khi ñoù doanh nghieäp B
söû duïng nôï thoâng qua phaùt haønh traùi phieáu 400 (giaû ñònh giaù trò thò tröôøng baèng giaù
trò soå saùch) laõi suaát 10%. Suaát sinh lôøi yeâu caàu cuûa chuû sôû höõu doanh nghieäp A laø
12% vaø doanh nghieäp B laø 12.5%. Bieát raèng hai doanh nghieäp coù cuøng EBIT laø
120. Giaù trò doanh nghieäp ñöôïc so saùnh taïi baûng 1.5.
Giaù trò coå phaàn
Giaù trò nôï
Cô caáu voán
nghieâng veà nôï
Cô caáu voán nghieâng
veà voán chuû sôû höõu

- 20 -
Baûng 1.5. So saùnh giaù trò doanh nghieäp giöõa A vaø B
Töø soá lieäu baûng 1.5 cho thaáy: doanh nghieäp B coù chi phí söû duïng voán chung
thaáp hôn vaø giaù trò doanh nghieäp cao hôn doanh nghieäp A. Maëc duø cô caáu voán
khaùc nhau nhöng doanh nghieäp B khoâng theå ñoøi hoûi moät möùc toång giaù trò cao hôn
doanh nghieäp A, do ñoù theo MM, chuû sôû höõu doanh nghieäp B seõ kinh doanh cheânh
leäch giaù baèng caùch baùn coå phieáu doanh nghieäp B (taøi saûn ñöôïc ñaùnh giaù cao) vaø
mua laïi coå phieáu doanh nghieäp A (taøi saûn bò ñaùnh giaù thaáp). Chaúng haïn, nhaø ñaàu
tö X ñang sôû höõu 1% voán coå phaàn doanh nghieäp B haønh ñoäng nhö sau:
(1) Baùn coå phieáu doanh nghieäp B ñöôïc 6.4.
(2) Vay 4 (töông ñöông 1% nôï doanh nghieäp B) vôùi laõi suaát 10%.
⇒ Toång voán coù theå söû duïng cho ñaàu tö doanh nghieäp A laø 10.4.
(3) Mua 1% voán coå phaàn doanh nghieäp A vôùi giaù 10.
⇒ Keát thuùc giao dòch nhaø ñaàu tö X sôû höõu 1% voán coå phaàn doanh nghieäp A vaø
thöøa soá tieàn laø 0.4.
⇒ Lôïi nhuaän maø nhaø ñaàu tö X kieám ñöôïc laø:
+ Lôïi nhuaän kyø voïng khi ñaàu tö doanh nghieäp B: 6.4 * 12,5% = 0.8
+ Lôïi nhuaän kyø voïng khi ñaàu tö doanh nghieäp A: 10 * 12% = 1.2
+ Laõi vay phaûi traû: 4 * 10% = 0.4
Chæ tieâu Doanh nghieäp A Doanh nghieäp B
1. EBIT 120 120
3. EAT 120 80
4. Suaát sinh lôøi yeâu caàu voán chuû sôû höõu 12% 12.5%
5. Giaù trò thò tröôøng cuûa voán chuû sôû höõu 1000 [=120/12%] 640 [=80/12.5%]
6. Giaù trò thò tröôøng cuûa nôï 0 400
7. Giaù trò thò tröôøng doanh nghieäp 1000 [=1000+0] 1040 [=640+400]
8. Chi phí söû duïng voán chung 12% 11.54%

- 21 -
+ Lôïi nhuaän maø nhaø ñaàu tö X kieám ñöôïc sau khi thöïc hieän kinh doanh
cheânh leäch giaù: 1.2 – 0.4 = 0.8, ñuùng baèng lôïi nhuaän khi ñaàu tö vaøo doanh
nghieäp B nhöng soá voán boû ra ñaàu tö chæ coù 10 – 4 = 6 (thaáp hôn so vôùi ñaàu
tö vaøo doanh nghieäp B). Nhö vaäy, suaát sinh lôøi treân voán chuû sôû höõu khi ñaàu
tö vaøo doanh nghieäp A cao hôn neân nhaø ñaàu tö X thích mua coå phaàn doanh
nghieäp naøy hôn, vaø sôû dó thò tröôøng taøi chính nhö MM giaû ñònh laø hoaøn haûo
neân nhöõng nhaø ñaàu tö khaùc cuõng haønh ñoäng töông töï nhaø ñaàu tö X. Caùc giao
dòch seõ lieân tuïc dieãn ra khieán cho giaù coå phieáu doanh nghieäp B giaûm xuoáng
trong khi giaù coå phieáu doanh nghieäp A taêng leân cho ñeán khi toång giaù trò thò
tröôøng cuûa hai doanh nghieäp baèng nhau vaø hoaït ñoäng kinh doanh cheânh
leäch giaù keát thuùc. Töø ñoù, MM keát luaän raèng: giaù trò doanh nghieäp khoâng söû
duïng ñoøn baåy taøi chính vaø giaù trò doanh nghieäp coù söû duïng ñoøn baåy taøi
chính laø nhö nhau, hay noùi caùch khaùc, khoâng theå thay ñoåi giaù trò doanh
nghieäp hay chi phí söû duïng voán baèng caùch thay ñoåi cô caáu voán.
Lyù thuyeát MM tieáp tuïc ñöôïc nghieân cöùu trong moâi tröôøng coù thueá thu nhaäp
doanh nghieäp thì laïi nhaän thaáy raèng giaù trò doanh nghieäp seõ gia taêng khi doanh
nghieäp söû duïng ñoøn baåy taøi chính nhôø vaøo khoaûn tieát kieäm thueá, ñieàu naøy ñöôïc
minh hoïa baèng ví duï nhö sau:
Doanh nghieäp XYZ coù EBIT laø 500, hai tröôøng hôïp taøi trôï cho hoaït ñoäng kinh
doanh nhö sau: (1) söû duïng 100% voán chuû sôû höõu (khoâng söû duïng nôï), (2) vay nôï
2000 vôùi laõi suaát 10% vaø voán chuû sôû höõu 2000. Giaû ñònh khoâng coù cheânh leäch vónh
vieãn vaø thueá suaát thueá thu nhaäp doanh nghieäp laø 25%. Baûng 1.6 ñoái chieáu tình
hình lôïi nhuaän vaø thueá thu nhaäp doanh nghieäp cuûa hai tröôøng hôïp.
Baûng 1.6. Lôïi nhuaän vaø thueá vôùi hai cô caáu voán khaùc nhau
Chæ tieâu Tröôøng hôïp 1 Tröôøng hôïp 2
1. Lôïi nhuaän tröôùc thueá vaø laõi vay 500 500
3. Lôïi nhuaän tröôùc thueá 500 300
4. Thueá thu nhaäp doanh nghieäp 125 75
5. Lôïi nhuaän sau thueá 375 225
6. Ngöôøi boû voán vaøo doanh nghieäp thu ñöôïc 375 425 [225 + 200]
7. Laù chaén thueá töø laõi vay 0 50

- 22 -
Qua baûng soá lieäu 1.6 noùi treân, toång lôïi nhuaän maø ngöôøi boû voán vaøo doanh
nghieäp thu ñöôïc töø tröôøng hôïp 1 laø 375, coøn tröôøng hôïp 2 laø 425, cheânh leäch 50,
ñuùng baèng khoaûn tieát kieäm thueá töø laõi vay. Nhö vaäy, coù theå noùi raèng khoaûn tieát
kieäm thueá cuõng laø lôïi nhuaän haøng naêm, do ñoù noù cuõng coù taùc ñoäng laøm gia taêng
giaù trò doanh nghieäp. Neáu doanh nghieäp coù keá hoaïch vay nôï coá ñònh vaø vónh vieãn,
töùc haøng naêm doanh nghieäp seõ coù moät khoaûn thu nhaäp döï kieán laø 50; khi ñoù giaù trò
doanh nghieäp taïo ra töø khoaûn tieát kieäm thueá baèng giaù trò hieän taïi cuûa nhöõng khoaûn
tieát kieäm thueá haøng naêm.
Giaù trò hieän taïi cuûa laù chaén thueá =
10%
50
= 500 (baèng 25% * 2000)
Töø ví duï treân cho thaáy giaù trò doanh nghieäp taêng leân baèng thueá suaát thueá thu
nhaäp doanh nghieäp nhaân vôùi möùc nôï vay maø doanh nghieäp söû duïng, vaø nhö vaäy
giaù trò doanh nghieäp coù theå xaùc ñònh nhö sau:
Giaù trò doanh nghieäp
coù söû duïng nôï vay
=
Giaù trò doanh nghieäp khi
khoâng söû duïng nôï
+
Hieän giaù khoaûn
tieát kieäm thueá
Treân ñaây laø ba lyù thuyeát veà cô caáu voán cuûa doanh nghieäp ñaõ cung caáp cho caùc
nhaø quaûn trò taøi chính nhöõng lyù luaän cô baûn laøm neàn taûng cho quyeát ñònh taøi trôï,
trong ñoù: lyù thuyeát cô caáu voán toái öu cho raèng coù moät quan heä tyû leä giöõa nôï vaø voán
chuû sôû höõu maø taïi ñoù chi phí söû duïng voán chung cuûa doanh nghieäp (hay coøn goïi laø
chi phí söû duïng voán trung bình coù troïng soá) laø thaáp nhaát, giaù trò doanh nghieäp laø
cao nhaát, ñoù laø do coù khoaûn tieát kieäm thueá khi söû duïng nôï; trong khi ñoù lyù thuyeát
lôïi nhuaän hoaït ñoäng roøng vaø lyù thuyeát MM laïi cho raèng khoâng coù moät cô caáu voán
toái öu, giaù trò doanh nghieäp cuõng nhö chi phí söû duïng voán chung khoâng thay ñoåi
theo cô caáu voán vôùi nhöõng giaû ñònh nhö khoâng coù thueá, thò tröôøng taøi chính hoaøn
haûo, khoâng coù chi phí phaù saûn,…, vaø khi nhaän bieát ñöôïc nhöõng nhöôïc ñieåm trong lyù
thuyeát MM vôùi nhieàu giaû ñònh khoâng thöïc teá ñoù thì lyù thuyeát MM tieáp tuïc ñöôïc
hoaøn thieän trong moâi tröôøng coù thueá vôùi keát luaän raèng khi coù thueá thì cô caáu voán
seõ aûnh höôûng ñeán giaù trò doanh nghieäp vaø chi phí söû duïng voán.
Tuy nhieân, ba lyù thuyeát veà cô caáu voán noùi treân vaãn chöa quan taâm ñeán nhöõng
vaán ñeà nhö: chi phí kieät queä taøi chính, chi phí ñaïi dieän vaø söï baát caân xöùng thoâng
tin cuõng coù theå aûnh höôûng ñeán quyeát ñònh löïa choïn söû duïng nôï hay voán chuû sôû höõu
vaø xaùc ñònh cô caáu voán hôïp lyù.

- 23 -
KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1
Moät cô caáu voán hôïp lyù seõ goùp phaàn gia taêng khaû naêng sinh lôøi nhöng
vaãn ñaûm baûo khaû naêng thanh toaùn cho doanh nghieäp. Vôùi yù nghóa ñoù, chöông
1 cuûa đề tài ñaõ heä thoáng hoùa cô sôû lyù luaän veà caùc quyeát ñònh taøi chính, trong
ñoù ñaëc bieät taäp trung phaân tích nhöõng nguyeân taéc xaây döïng cô caáu voán vaø
xaùc ñònh nhöõng lôïi ích khi xaây döïng cô caáu voán hôïp lyù; beân caïnh ñoù, chöông
1 toùm löôïc noäi dung cô baûn cuûa ba lyù thuyeát cô caáu voán ñöôïc coâng boá trong
caùc nghieân cöùu tröôùc ñaây, ñaùnh giaù nhöõng toàn taïi cuûa caùc lyù thuyeát naøy.
Nhöõng cô sôû lyù luaän naøy seõ ñöôïc kieåm chöùng thöïc teá xaây döïng cô caáu voán
cuûa doanh nghieäp Vieät Nam vaø tìm kieám bieän phaùp hoã trôï doanh nghieäp xaây
döïng cô caáu voán hôïp lyù.

Chöông 2:
KHAÛO SAÙT THÖÏC TRAÏNG

- 24 -
2.1. TÌNH HÌNH CHUNG VEÀ DOANH NGHIEÄP TRONG QUAÙ TRÌNH PHAÙT
TRIEÅN KINH TEÁ – XAÕ HOÄI VIEÄT NAM
Neàn kinh teá laø moät heä thoáng lôùn bao goàm caùc hoaït ñoäng lieân quan ñeán saûn
xuaát, phaân phoái, trao ñoåi vaø tieâu thuï haøng hoùa, dòch vuï treân laõnh thoå quoác gia hay
khu vöïc ñòa lyù nhaát ñònh. Chuû theå tham gia caùc hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá coù theå
laø doanh nghieäp, caù nhaân hay caùc toå chöùc chính trò – xaõ hoäi… trong ñoù doanh
nghieäp giöõ vai troø heát söùc quan troïng, ñoù chính laø nôi dieãn ra quaù trình taùi saûn xuaát
vaø taïo ra phaàn lôùn cuûa caûi cho xaõ hoäi vaø ñoùng goùp chuû yeáu vaøo toång saûn phaåm
quoác daân. Cuøng vôùi söï phaùt trieån chung cuûa neàn kinh teá trong xu theá hoäi nhaäp, caùc
doanh nghieäp Vieät Nam ñang phaùt trieån maïnh caû veà soá löôïng laãn chaát löôïng, theå
hieän treân caùc maët nhö sau:
2.1.1. Soá löôïng doanh nghieäp lieân tuïc gia taêng qua caùc naêm:
Keå töø sau Ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác laàn thöù VI (thaùng 12 naêm 1986) vôùi ñieåm
nhaán quan troïng laø söï ra ñôøi cuûa Luaät Doanh nghieäp (ban haønh ngaøy 12 thaùng 6
naêm 1999) vaø ñöôïc hoaøn thieän hôn baèng Luaät Doanh nghieäp naêm 2005, soá löôïng
doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng cuûa caû nöôùc gia taêng nhanh choùng qua caùc naêm, tuy
nhieân toác ñoä taêng coù xu höôùng giaûm daàn (xem baûng 2.1).
Baûng 2.1. Soá löôïng doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng vaøo 31/12 haøng naêm
ÑVT: doanh nghieäp
Chæ tieâu 2003 2004 2005 2006
1. Soá löôïng doanh nghieäp 72,012 91,756 112,950 131,318
2. Toác ñoä taêng (giaûm) 27.42% 23.10% 16.26%
Nguoàn: Toång cuïc Thoáng keâ [19] vaø tính toaùn cuûa taùc giaû
Tính ñeán ngaøy 31/12/2003, caû nöôùc coù 72,012 doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng,
gaáp 1.7 laàn so vôùi cuoái naêm 2000 (42,288 doanh nghieäp) thì ñeán cuoái naêm 2004 soá
löôïng doanh nghieäp taêng 27.42% so vôùi cuoái naêm 2003, ñaït möùc 91,756 doanh
nghieäp vaø sau ñoù tieáp tuïc taêng leân thaønh 112,950 doanh nghieäp vaøo cuoái naêm
2005 vaø 131,318 doanh nghieäp vaøo cuoái naêm 2006. Toác ñoä taêng bình quaân trong
giai ñoaïn 2003 – 2006 laø 22.17%.
Neáu tính ñeán ngaøy 31/12/2007 thì caû nöôùc ñaõ coù hôn 250,000 doanh nghieäp
ñöôïc thaønh laäp nhöng soá doanh nghieäp coøn hoaït ñoäng chæ chieám khoaûng 55% so
vôùi soá löôïng ñaêng kyù kinh doanh [11], nghóa laø ñeán cuoái naêm 2007 coù khoaûng

- 25 -
137,500 doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng, taêng 4.71% so vôùi thôøi ñieåm cuoái naêm
2006.
2.1.2. Quy moâ voán saûn xuaát kinh doanh bình quaân tính treân moät doanh
nghieäp cuõng lieân tuïc taêng qua caùc naêm (xem baûng 2.2).
Baûng 2.2. Voán saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp qua caùc naêm
ÑVT: tyû ñoàng
Chæ tieâu 2003 2004 2005 2006
1. Voán bình quaân:
- Soá tieàn 1,567,179 1,966,512 2,430,727 3,035,416
- Toác ñoä taêng (giaûm) 25.48% 23.61% 24.88%
2. Voán bình quaân treân
moät doanh nghieäp
21.76 21.43 21.52 23.12
Nguoàn: Toång cuïc Thoáng keâ [19] vaø tính toaùn cuûa taùc giaû
Soá lieäu baûng 2.2 cho thaáy toång voán saûn xuaát kinh doanh bình quaân cuûa caùc
doanh nghieäp cuõng lieân tuïc gia taêng qua caùc naêm. Voán saûn xuaát kinh doanh bình
quaân naêm 2003 ñaït hôn 1,567 trieäu tyû ñoàng thì ñeán naêm 2006 ñaït möùc 3,035 trieäu
tyû ñoàng, taêng 24.88% so vôùi naêm 2005 vaø gaáp 1.94 laàn so vôùi naêm 2003. Maëc duø
toác ñoä taêng voán saûn xuaát kinh doanh coù giaûm nheï trong naêm 2005, nhöng ñaõ ñöôïc
taêng caûi thieän trong naêm 2006; toác ñoä taêng voán bình quaân haøng naêm trong giai
ñoaïn 2003 – 2006 laø 24.65%, cao hôn toác ñoä taêng bình quaân cuûa soá löôïng doanh
nghieäp ñang hoaït ñoäng. Ñieàu naøy cho thaáy möùc voán bình quaân treân moät doanh
nghieäp lieân tuïc taêng leân, töø möùc 21.43 tyû ñoàng naêm 2004, leân möùc 21.52 tyû ñoàng
naêm 2005 vaø naêm 2006 vöôït leân ñeán 23.12 tyû ñoàng. Quy moâ voán gia taêng goùp
phaàn caûi thieän naêng löïc taøi chính ñoái vôùi doanh nghieäp khi moâi tröôøng kinh doanh
ngaøy caøng coù nhieàu cô hoäi vaø thaùch thöùc môùi cuõng nhö aùp löïc caïnh tranh caøng gay
gaét hôn.
Maëc duø toång voán saûn xuaát kinh doanh bình quaân ñaõ coù xu höôùng caûi thieän hôn
qua caùc naêm nhöng phaàn lôùn doanh nghieäp Vieät Nam ñöôïc xeáp vaøo nhoùm quy moâ
nhoû vaø vöøa (xem baûng 2.3).
Tính ñeán cuoái naêm 2006, soá doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng coù voán ñieàu leä döôùi
0.5 tyû ñoàng chieám 12.11%, töø 0.5 ñeán 1 tyû ñoàng chieám 16.61%, töø 1 ñeán 5 tyû ñoàng

- 26 -
chieám 28.84%, töø 5 ñeán 10 tyû chieám 9.51% vaø treân 10 tyû ñoàng chæ coù 12.93%. Quy
moâ voán nhoû beù laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân laøm giaûm khaû naêng môû roäng hoaït
ñoäng saûn xuaát kinh doanh vaø aûnh höôûng ñeán söùc caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp,
ñaëc bieät trong giai ñoaïn hieän nay khi Vieät Nam ñaõ chính thöùc gia nhaäp Toå chöùc
Thöông maïi Theá giôùi (WTO) vaø quaù trình hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi
cuûa nöôùc ta ngaøy caøng saâu roäng.
Baûng 2.3. Phaân loaïi doanh nghieäp theo quy moâ voán taïi thôøi ñieåm 31/12/2006
ÑVT: doanh nghieäp
Voán ñieàu leä Soá löôïng Tyû troïng
Döôùi 0.5 tyû ñoàng 15,908 12.11%
Töø 0.5 ñeán 1 tyû ñoàng 21,809 16.61%
Töø 1 ñeán 5 tyû ñoàng 64,137 48.84%
Treân 50 tyû ñoàng 5,475 4.17%
Toång coäng 131,318 100%
Nguoàn: Toång cuïc thoáng keâ [19] vaø tính toaùn cuûa taùc giaû
2.1.3. Doanh nghieäp Vieät Nam ngaøy caøng coù nhieàu ñoùng goùp tích cöïc vaøo söï
phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa caû nöôùc.
Thöù nhaát, caùc doanh nghieäp ñang laø nôi thu huùt moät löïc löôïng lao ñoäng doài
daøo, goùp phaàn tích cöïc vaøo giaûi quyeát vieäc laøm cho soá lao ñoäng taêng leân haøng
naêm vaø thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá cuûa caû nöôùc. Theo thoâng tin töø Toång cuïc
Thoáng keâ ñöôïc trình baøy ôû ñoà thò 2.1, tính ñeán cuoái naêm 2006, caùc doanh nghieäp
ñaõ thu huùt hôn 6.7 trieäu lao ñoäng, taêng 7.66% so vôùi cuoái naêm 2005 vaø gaáp 1.9 laàn
so vôùi cuoái naêm 2000.
Tính ñeán cuoái naêm 2006, vôùi 43.3 trieäu lao ñoäng cuûa neàn kinh teá [18] thì lao
ñoäng laøm vieäc trong caùc loaïi hình doanh nghieäp chieám 15.51%, cho thaáy khaû naêng
thu huùt lao ñoäng cuûa khu vöïc doanh nghieäp khaù maïnh, tuy nhieân chaát löôïng lao
ñoäng vaãn coøn thaáp. Theo chaám ñieåm vaø xeáp haïng cuûa Dieãn ñaøn Kinh teá Theá giôùi

- 27 -
veà söùc caïnh tranh cuûa lao ñoäng (söû duïng thang ñieåm 100) thì Vieät Nam chæ ñaït 45
ñieåm veà khung phaùp lyù, 20 ñieåm veà naêng suaát lao ñoäng, 40 ñieåm veà thaùi ñoä lao
ñoäng, 16 ñieåm veà kyû luaän lao ñoäng vaø 32 ñieåm veà chaát löôïng lao ñoäng. Caùc nhaø
kinh teá theá giôùi caûnh baùo raèng neàn kinh teá coù chaát löôïng nguoàn nhaân löïc döôùi 35
ñieåm coù nguy cô maát söùc caïnh tranh treân thò tröôøng toaøn caàu [21].
ÑVT: ngaøn lao ñoäng
0
2,000
4,000
6,000
8,000
Soá lao ñoäng 3,537 3,933 4,658 5,175 5,771 6,237 6,715
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Nguoàn: Toång cuïc Thoáng keâ [19]
Ñoà thò 2.1. Soá lao ñoäng trong doanh nghieäp taïi thôøi ñieåm 31/12 haøng naêm
Thöù hai, hieäu quaû kinh doanh coù xu höôùng gia taêng qua caùc naêm nhöng vaãn
coøn ôû möùc thaáp (xem baûng 2.4).
Baûng 2.4. Baûng phaân tích khaû naêng sinh lôøi cuûa doanh nghieäp
Chæ tieâu 2004 2005 2006
1. Tyû suaát lôïi nhuaän treân voán kinh doanh 4.853% 4.350% 4.935%
2. Tyû suaát lôïi nhuaän treân doanh thu 5.991% 5.231% 6.117%
3. Voøng quay voán kinh doanh (voøng) 0.8100 0.8316 0.8068
Nguoàn: Taïp chí Kinh teá vaø Döï baùo vaø tính toaùn cuûa taùc giaû [4]
Soá lieäu baûng 2.4 cho thaáy tyû suaát lôïi nhuaän treân voán kinh doanh naêm 2004 laø
4.835%, coù nghóa laø cöù 100 ñoàng voán ñaàu tö vaøo hoaït ñoäng kinh doanh thì naêm
2004 doanh nghieäp taïo ñöôïc 4.853 ñoàng lôïi nhuaän vaø con soá naøy naêm 2005 laø 4.35

- 28 -
ñoàng, giaûm 0.503 ñoàng so vôùi naêm 2004. Naêm 2006, tyû suaát lôïi nhuaän treân voán
kinh doanh ñaõ ñöôïc caûi thieän vaø ñaït möùc 4.935%, taêng 0.585% so vôùi naêm 2005
vaø cao hôn möùc sinh lôøi cuûa naêm 2004. Tyû suaát sinh lôøi treân voán kinh doanh ngaøy
caøng ñöôïc caûi thieän hôn seõ laø cô sôû quan troïng nhaát giuùp caùc doanh nghieäp gia
taêng khaû naêng tích tuï voán vaø naâng cao naêng löïc caïnh tranh. Tuy nhieân, tyû suaát
sinh lôøi treân voán kinh doanh qua caùc naêm ñeàu khoâng vöôït quaù 5% cho thaáy hieäu
quaû söû duïng voán cuûa caùc doanh nghieäp vaãn coøn ôû möùc khaù thaáp; thaáp hôn caû laõi
suaát traùi phieáu chính phuû trong cuøng thôøi kyø2
.
Hieäu quaû kinh doanh thaáp laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân laøm giaûm söùc caïnh
tranh cuûa doanh nghieäp Vieät Nam khi quaù trình hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø theá
giôùi ngaøy caøng maïnh meõ cuõng nhö coù nhöõng aûnh höôûng khoâng toát ñeán khaû naêng
huy ñoäng voán phuïc vuï saûn xuaát kinh doanh, thöïc hieän döï aùn ñaàu tö ñoái vôùi doanh
nghieäp treân thò tröôøng taøi chính.
Khaû naêng kieåm soaùt chi phí cuûa doanh nghieäp cuõng coù xu höôùng caûi thieän
trong naêm 2006 theå hieän ôû söï gia taêng cuûa tyû suaát lôïi nhuaän treân doanh thu ñaõ ñaït
ñöôïc 6.117%, taêng theâm 0.886% so vôùi naêm 2005, coù nghóa laø cöù 100 ñoàng doanh
thu thì caùc doanh nghieäp ñaõ kieåm soaùt, quaûn lyù chi phí hieäu quaû hôn vaø ñaõ giaûm
bôùt ñöôïc 0.886 ñoàng chi phí.
Voøng quay voán naêm 2006 cuûa caùc doanh nghieäp ñaït möùc 0.8068 voøng, töùc cöù
1 ñoàng voán söû duïng vaøo hoaït ñoäng kinh doanh thì taïo ra 0.8068 ñoàng doanh thu,
thaáp hôn so vôùi naêm 2005 vaø naêm 2004. Voøng quay voán giaûm cho thaáy toác ñoä luaân
chuyeån voán cuûa caùc doanh nghieäp keùm, töø ñoù laøm gia taêng nhu caàu voán kinh
doanh, aûnh höôûng khoâng toát ñeán khaû naêng sinh lôøi vaø khaû naêng thanh toaùn cuûa
doanh nghieäp.
Thöù ba, caùc doanh nghieäp ngaøy caøng coù nhöõng ñoùng goùp ñaùng keå vaøo toång thu
ngaân saùch nhaø nöôùc.
Thueá vaø caùc khoaûn noäp ngaân saùch cuûa doanh nghieäp lieân tuïc gia taêng qua caùc
naêm (xem baûng 2.5). Thu ngaân saùch nhaø nöôùc töø doanh nghieäp naêm 2004 laø
138,709 tyû ñoàng, naêm 2005 laø 158,659 tyû ñoàng, taêng 14.38% so vôùi naêm 2004 vaø
ñaït 205,444 tyû ñoàng vaøo naêm 2006, taêng 29.49% so vôùi naêm 2005. Maëc duø thueá
vaø caùc khoaûn noäp ngaân saùch cuûa khoái doanh nghieäp lieân tuïc taêng veà soá tuyeät ñoái,
tuy nhieân tyû troïng caùc khoaûn ñoùng goùp naøy trong toång thu ngaân saùch nhaø nöôùc coù
xu höôùng giaûm vaøo naêm 2005 so vôùi naêm 2004, töø möùc 72.65% xuoáng coøn 69.50%,
2
Laõi suaát traùi phieáu chính phuû qua caùc ñôït phaùt haønh töø naêm 2000 ñeán 2007 thaáp nhaát laø 6.5%/naêm

- 29 -
ñeán naêm 2006 ñaõ coù xu höôùng caûi thieän trôû laïi vaø ñaït möùc ñoùng goùp cao hôn naêm
2004, cöù 100 ñoàng toång thu ngaân saùch nhaø nöôùc naêm 2006 thì coù ñeán 73.51 ñoàng
töø doanh nghieäp. Söï ñoùng goùp raát lôùn naøy seõ taïo ñieàu kieän thöïc hieän caùc khoaûn
chi tieâu cuûa Chính phuû maø qua ñoù hoaøn thieän hôn moâi tröôøng kinh doanh ñeå phaùt
trieån neàn kinh teá Vieät Nam noùi chung vaø doanh nghieäp noùi rieâng.
Baûng 2.5. Thueá vaø caùc khoaûn noäp ngaân saùch cuûa doanh nghieäp
ÑVT: tyû ñoàng
Chæ tieâu 2004 2005 2006
1. Thu ngaân saùch töø doanh nghieäp 138,709 158,659 205,444
2. Toång thu ngaân saùch nhaø nöôùc 190,929 228,287 279,472
3. Tyû troïng thu ngaân saùch töø doanh nghieäp
trong toång thu ngaân saùch
72.65% 69.50% 73.51%
Nguoàn: Toång hôïp töø taïp chí [4] vaø tính toaùn cuûa taùc giaû.
2.2. KHAÛO SAÙT THÖÏC TRAÏNG XAÂY DÖÏNG CÔ CAÁU VOÁN CUÛA DOANH
NGHIEÄP VIEÄT NAM
2.2.1. Giôùi thieäu chung veà cuoäc khaûo saùt:
Nhaèm hoaøn thieän cô sôû lyù luaän ñaõ ñöôïc trình baøy ôû chöông 1, kieåm chöùng thöïc
teá ñeå ñöa ra giaûi phaùp phuø hôïp vaø coù yù nghóa ñoái vôùi doanh nghieäp Vieät Nam, taùc
giaû ñaõ tieán haønh nghieân cöùu thöïc traïng xaây döïng cô caáu voán cuûa caùc doanh nghieäp
treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh.
Cuoäc khaûo saùt ñöôïc tieán haønh trong khoaûng thôøi gian töø ngaøy 15 thaùng 03 naêm
2008 ñeán ngaøy 19 thaùng 05 naêm 2008 vôùi hình thöùc ñieàu tra thoâng qua phieáu thaêm
doø yù kieán. Phieáu thaêm doø yù kieán goàm 23 caâu hoûi, trong ñoù coù 10 caâu ñeà caäp ñeán
nhöõng thoâng tin chung veà doanh nghieäp vaø 13 caâu lieân quan ñeán coâng taùc xaây
döïng cô caáu voán taïi ñôn vò (xem noäi dung chi tieát taïi phuï luïc 1). Phieáu thaêm doø
ñöôïc göûi ñeán 55 doanh nghieäp vaø thu veà ñöôïc 50 phieáu.
Sau khi kieåm tra caùc phieáu thaêm doø yù kieán ñaõ ñöôïc ñaïi dieän caùc doanh nghieäp
traû lôøi, coù 2 phieáu khoâng söû duïng vì thieáu thoâng tin traû lôøi ôû raát nhieàu caâu hoûi. Nhö
vaäy, ñeà taøi seõ nghieân cöùu vaø ñaùnh giaù thöïc traïng xaây döïng cô caáu voán cuûa 48
doanh nghieäp (xem danh saùch doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt taïi phuï luïc 2).

- 30 -
Soá lieäu baûng 2.6 phaân loaïi caùc doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt theo hình thöùc sôû
höõu. Theo ñoù, coù 43.75% doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt laø coâng ty coå phaàn, 37.5%
laø coâng ty traùch nhieäm höõu haïn, 10.42% laø doanh nghieäp tö nhaân vaø coøn laïi 8.33%
laø coâng ty nhaø nöôùc. Nhö vaäy, maãu khaûo saùt ñaûm baûo haïn cheá söï can thieäp chuû
quan cuûa Nhaø nöôùc ñeán caùc quyeát ñònh taøi chính noùi chung vaø quyeát ñònh cô caáu
voán noùi rieâng trong doanh nghieäp.
Baûng 2.6. Phaân loaïi caùc doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt
Loaïi hình doanh nghieäp Soá löôïng Tyû troïng
Doanh nghieäp tö nhaân 5 10.42%
Coâng ty coå phaàn 21 43.75%
Coâng ty traùch nhieäm höõu haïn 18 37.50%
Coâng ty nhaø nöôùc 4 8.33%
Toång coäng 48 100%
Nguoàn: Toång hôïp töø keát quaû khaûo saùt
Hình 2.1 minh hoïa veà cô caáu doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt theo ngaønh ngheà
kinh doanh chính, trong ñoù coù 45.83% laø doanh nghieäp saûn xuaát, 41.67% laø doanh
nghieäp dòch vuï vaø phaàn coøn laïi 12.5% laø doanh nghieäp thöông maïi..
45.83%
12.50%
41.67%
Saûn xuaát
Thöông maïi
Dòch vuï
Hình 2.1. Phaân loaïi doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt theo ngaønh ngheà
2.2.2. Nhöõng thoâng tin toång quaùt veà caùc doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt:
Soá lieäu baûng 2.7 phaân loaïi doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt theo soá naêm hoaït ñoäng,
trong ñoù 64.58% doanh nghieäp ñaõ hoaït ñoäng treân 5 naêm, 25% doanh nghieäp ñaõ
hoaït ñoäng töø 2 ñeán 5 naêm vaø 10.42% doanh nghieäp chæ môùi thaønh laäp trong thôøi

- 31 -
gian 2 naêm. Nhö vaäy, maãu khaûo saùt taäp trung vaøo nhöõng doanh nghieäp coù kinh
nghieäm nhaát ñònh trong ñieàu haønh hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh noùi chung, coâng
taùc hoaïch ñònh taøi chính vaø xaây döïng cô caáu voán noùi rieâng.
Baûng 2.7. Phaân loaïi doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt theo soá naêm hoaït ñoäng
Soá naêm hoaït ñoäng Soá löôïng Tyû troïng
Döôùi 2 naêm 5 10.42%
2 – 5 naêm 12 25.00%
5 – 10 naêm 21 43.75%
Treân 10 naêm 10 20.83%
Toång coäng 48 100%
Veà quy moâ hoaït ñoäng, caùc doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt qua 2 tieâu chí: doanh
thu thuaàn vaø toång giaù trò taøi saûn (xem soá lieäu chi tieát taïi phuï luïc 3).
Theo keát quaû toång hôïp töø cuoäc khaûo saùt, coù 20.83% doanh nghieäp ñöôïc khaûo
saùt ñaït möùc doanh thu thuaàn töø hoaït ñoäng baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï haøng naêm
treân 200 tyû ñoàng, töø 100 tyû ñoàng ñeán 200 tyû ñoàng coù 8 doanh nghieäp, chieám tyû
troïng 16.67% vaø döôùi 100 tyû ñoàng coù 30 doanh nghieäp, chieám tyû troïng 62.5%. Khi
xem xeùt theo giaù trò taøi saûn thì coù ñeán 33 doanh nghieäp hoaït ñoäng vôùi quy moâ toång
taøi saûn döôùi 100 tyû ñoàng, chieám tyû troïng 68.75%; 10.42% doanh nghieäp coù toång
giaù trò taøi saûn bình quaân haøng naêm töø 100 tyû ñoàng ñeán 200 tyû ñoàng vaø treân 200 tyû
ñoàng laø 10 doanh nghieäp, chieám 20.83%.
Neáu caên cöù vaøo tieâu chí doanh thu vaø toång taøi saûn ñeå phaân loaïi doanh nghieäp
vöøa vaø nhoû ñöôïc söû duïng ôû moät soá nöôùc (xem phuï luïc 4) thì caùc doanh nghieäp
ñöôïc khaûo saùt chuû yeáu laø doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, ñieàu naøy cuõng phuø hôïp vôùi
ñaëc ñieåm chung cuûa caùc doanh nghieäp Vieät Nam.
Theo khaûo saùt cuûa taùc giaû veà heä thoáng kieåm soaùt noäi boä vôùi caâu hoûi ñaët ra:
“Doanh nghieäp quyù vò coù heä thoáng kieåm soaùt noäi boä hay khoâng? Neáu coù, vai troø cuûa
kieåm soaùt noäi boä laø gì?”. Keát quaû nhaän ñöôïc laø 15 doanh nghieäp khoâng coù heä
thoáng kieåm soaùt noäi boä, chieám tyû troïng 31.25% soá doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt vaø
33 doanh nghieäp coøn laïi thì coù thieát laäp heä thoáng kieåm soaùt noäi boä.

Mlvxdcc

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances (18)

En vedette

En vedette (20)

Similaire à Mlvxdcc

Similaire à Mlvxdcc (20)

Mlvxdcc