Οδύσσεια α γυμνασίου,ενότητα 11η - σχέδιο μαθήματος-φύλλο εργασίας

1. Ενότητα 11η:Νόστος, Φαιακίδα, ζ139-259, Συνάντηση Οδυσσέα και
Ναυσικάς
www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 1
Σχέδιο μαθήματος - Φύλλο εργασίας
Βρισκόμαστε στην 32η ημέρα της Οδύσσειας και στον 10ο χρόνο των περιπλανήσεων του
Οδυσσέα που βρίσκεται τώρα ναυαγός στο νησί των Φαιάκων, στη Σχερία.
1.Ας δώσουμε από έναν τίτλο σε κάθε ενότητα:
α.στ.ζ 139-159:.............................................................................................................................
β.στ.ζ 160-183:.............................................................................................................................
γ. στ.ζ 184-227:............................................................................................................................
δ.στ.ζ 228-241:.............................................................................................................................
ε.στ.ζ 242-259:............................................................................................................................
2. Οι εκτεταμένες - σύνθετες παρομοιώσεις -Θυμόμαστε: α. Το αναφορικό μέρος
προηγείται ,είναι εκτενέστερο, μάς αναφέρει με τι παρομοιάζεται αυτό που θέλει να μάς
δείξει ο ποιητής και εισάγεται με τις λέξεις : σαν, όπως, πώς, καθώς κ.λ.π.
β. Το δεικτικό μέρος ακολουθεί, μάς δείχνει ποιο παρομοιάζεται και εισάγεται με τις
λέξεις: έτσι, όμοια, παρόμοια κ.λ.π. γ. Βρίσκουμε τους κύριους όρους της παρομοίωσης,
δηλ. ποιος παρομοιάζεται με τι, δ. Το κοινό σημείο ανάμεσα στους κύριους όρους και
ε. Βρίσκουμε τη λειτουργία /τον ρόλο της παρομοίωσης : πχ. φωτίζει την εικόνα που θέλει
να προβάλει ο ποιητής, συμπληρώνει-πλουτίζει την περιγραφή κ.λ.π.
●Στους στίχους 163-169 κυριαρχεί η εικόνα του εξαθλιωμένου Οδυσσέα , καθώς
εμφανίζεται μπροστά στη Ναυσικά και στην ακολουθία της. Με τι τον παρομοιάζει ο
ποιητής; Συμπληρώστε τα ζητούμενα:
α. Αναφορικό μέρος -στ. .............................................................................................................
.....................................................................................................................................................
β. Δεικτικό μέρος-στ. ..................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
γ. Οι κύριοι όροι :........................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
δ. Το κοινό τους σημείο : ............................................................................................................
ε. Η λειτουργία της παρομοίωσης: .............................................................................................
.....................................................................................................................................................
3. Το περιεχόμενο των 2 μονολόγων του Οδυσσέα-Συμπληρώστε: α. Στον άμεσο εσωτερικό
μονόλογο (στ.150-159)ο Οδυσσέας αναρωτιέται......................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
β. Στον αφηγημένο από τον ποιητή μονόλογο που μάς μεταφέρει τις σκέψεις του(στ. 177-
183,)ο ήρωας βρίσκεται σε δίλημμα :Να ...................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

2. Ενότητα 11η:Νόστος, Φαιακίδα, ζ139-259, Συνάντηση Οδυσσέα και
Ναυσικάς
www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 2
4. Η δομή του λόγου του Οδυσσέα προς τη Ναυσικά: α΄ ενότ. στ.185-206, πλαγιότιτλος →
.....................................................................................................................................................
β΄ενότ., στ207-214→...................................................................................................................
γ΄ενότ.,στ. 215-224→..................................................................................................................
5.Να αναλύσετε τη 2η διεξοδική παρομοίωση των στίχων 198-206:
α. Αναφορικό μέρος -στ. .............................................................................................................
.....................................................................................................................................................
β. Δεικτικό μέρος-στ. ..................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
γ. Οι κύριοι όροι :........................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
δ. Το κοινό τους σημείο : ............................................................................................................
.....................................................................................................................................................
ε.Η λειτουργία της παρομοίωσης: Η συγκεκριμένη παρομοίωση είναι μοναδική και
ιδιαίτερη, καθώς αναφέρεται σε ένα προσωπικό βίωμα του Οδυσσέα, που ίσως υπήρξε και
προσωπικό βίωμα του ποιητή και το μετέφερε στον ήρωά του. Μας δείχνει τον τρόπο με
τον οποίο ο Οδυσσέας , χάρη στην ευαισθησία του και στον προσωπικό τόνο που
χρησιμοποιεί, καταφέρνει να δημιουργήσει ένα κλίμα οικειότητας ανάμεσα σε κείνον και
στη Ναυσικά.
6.Με βάση το περιεχόμενο, να αποδείξετε ότι ο λόγος του Οδυσσέα είναι τόσο καλά
οργανωμένος, ώστε να οδηγεί στη λύση του προβλήματός του( στο τετράδιο, αναλυτικά ).
7. Ο Οδυσσέας γίνεται ικέτης της Ναυσικάς. Διαβάστε το σχόλιο 4, σελ. 74 του βιβλίου σας
και στη συνέχεια να αναφέρετε προφορικά με βάση τους στίχους 177-183 ποιο είναι το
τυπικό που ακολουθεί ο Οδυσσέας στην ικεσία του προς τη βασιλοπούλα των Φαιάκων.
8. Η απάντηση της Ναυσικάς στον Οδυσσέα αποκαλύπτει την εσωτερική ομορφιά που
κρύβει. Συμπληρώστε τα κενά και κάνετε την αντιστοίχιση με τα γνωρίσματα του ήθους της:
ΛΟΓΟΣ ΝΑΥΣΙΚΑΣ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΗΘΟΥΣ ΤΗΣ
● Ανταποδίδει τους δικούς του επαίνους
αναφέροντας την εντύπωση που της έκανε με
τον λόγο του:
...............................................................................
.............................................................................
● Φροντίζει να τον παρηγορήσει, λέγοντας
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
● Πραγματοποιεί ..................................................
...............................................................................
● Τον πληροφορεί ................................................
...............................................................................
...............................................................................
...............................................................................
..............................................................................
α. γνώση-σύνεση
β. ευαισθησία
γ. ευσέβεια
δ. φιλόξενη διάθεση
ε. καλοσύνη
στ. ευγένεια
ζ. οξυδέρκεια (μεγάλη και γρήγορη
αντιληπτική ικανότητα )
η. ωριμότητα

3. Ενότητα 11η:Νόστος, Φαιακίδα, ζ139-259, Συνάντηση Οδυσσέα και
Ναυσικάς
www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 3
9.Συμπληρώστε τα χαρακτηριστικά της αιτιολογημένα, με βάση τον λόγο προς τις κοπέλες
της ακολουθίας της : ..................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
10.Το όνομα του βασιλιά Αλκίνοου: ἀλκή (δύναμη)+ νοῦς , ποια πληροφορία μάς δίνει για
τους Φαίακες;
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
11.α.Βρείτε τις αντιθέσεις: Οδυσσέας -Ναυσικά και Ναυσικά - υπηρέτριες. β. Σε τι
μοιάζουν η Ναυσικά και ο Οδυσσέας;
12.Είναι εκπληκτικό ότι η αποκρουστική όψη του Οδυσσέα - ναυαγού «καλύφθηκε», μόλις
άρχισε να μιλά, χάρη στη δύναμη του λόγου του. Ο λόγος του Οδυσσέα αποκάλυψε όλες τις
ψυχοπνευματικές αρετές του και οδήγησε τη Ναυσικά να τον εκτιμήσει, κατανοώντας ότι
δεν είναι τυχαίος ή ασήμαντος άνθρωπος. Εργαστείτε ομαδικά ανά δύο θρανία- 4 μαθητές
για την επόμενη άσκηση:
α. Διαβάστε τους παρακάτω στίχους από τον Ερωτόκριτο που δημιούργησε ο σπουδαίος
ποιητής της κρητικής λογοτεχνίας Βιτσέντζος Κορνάρος και γράψτε αν φαίνεται να
συμφωνεί με τον Όμηρο για τη δύναμη και την αξία του λόγου, αυτού του εξαιρετικού
μέσου της ανθρώπινης επικοινωνίας .Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
β. Να αναφέρετε τους τρόπους με τους οποίους μπορεί κάποιος να πετύχει την
καλλιέργεια της σκέψης και του λόγου του. Θα μπορούσε το σχολείο να συμβάλει σε αυτό;
Πώς;
(γραπτή στο τετράδιο της Οδύσσειας)
Β. Κορνάρου, Ερωτόκριτος, απόσπασμα
Απ’ ό,τι κάλλη έχει άνθρωπος τα λόγια έχουν τη χάρη
να κάμουσι κάθε καρδιά παρηγοριά να πάρει·
κι οπού κατέχει να μιλεί με γνώση και με τρόπο
κάνει και κλαίσι και γελού τα μάτια των ανθρώπω (στ. Α 887-890)
13.Ας υποθέσουμε ότι είστε μία από τις κοπέλες που αποτελούν τη συνοδεία της Ναυσικάς.
Επιστρέφοντας στο σπίτι αφηγείστε στην αδελφή σας τη συνάντηση με τον Οδυσσέα σε ένα
κείμενο 8-10 σειρών(στο τετράδιο της Οδύσσειας).
14. Στην ενότητα αυτή, εκτός από τους 2 μονολόγους, συναντούμε και τις υπόλοιπες
αφηγηματικές τεχνικές που έχουμε μάθει. Να δώσετε ένα παράδειγμα από κάθε μία:
α. τριτοπρόσωπη αφήγηση → στ................................................................................................
β. περιγραφή ή περιγραφική αφήγηση → στ.............................................................................

4. Ενότητα 11η:Νόστος, Φαιακίδα, ζ139-259, Συνάντηση Οδυσσέα και
Ναυσικάς
www.synodoiporos.weebly.com Σελίδα 4
γ. διάλογος → στ.........................................................................................................................
15. Στοιχεία πολιτισμού : Να αναφέρετε γραπτά ποιες αντιλήψεις των ομηρικών
ανθρώπων διαφαίνονται στους επόμενους στίχους και για τα επόμενα θέματα:
α. Για την ιδανική οικογένεια(στ.221-224):Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει; Μας βρίσκει
σύμφωνους η άποψη αυτή;
β. Για τη διανομή των αγαθών(στ.230-234): Σε ποιον αποδίδεται η ανθρώπινη μοίρα και
πώς οφείλει ο άνθρωπος να αντιμετωπίζει τις ανατροπές στη ζωή του; Θα μπορούσαμε να
συμφωνήσουμε;
γ. Για τους ξένους, τους ικέτες και τους φτωχούς (στ.235-237 και 252-256):Ποια η στάση
των ανθρώπων της εποχής απέναντί τους και ποιοι λόγοι επιβάλλουν αυτή την
αντιμετώπιση;
Οι απαντήσεις να γραφούν στο τετράδιο της Οδύσσειας.
16.α. Ποια θέση είχε η γυναίκα στα ομηρικά χρόνια; Να απαντήσετε, αφού λάβετε υπόψη
σας :
● Όσα είδαμε για τον ρόλο και τις ασχολίες της Πηνελόπης στην 5η ενότητα.
● Όσα διαπιστώσαμε ότι ισχύουν με βάση τον τρόπο που κινείται, συμπεριφέρεται και
αντιμετωπίζεται η Ναυσικά, η μητέρα της, βασίλισσα Αρήτη (στην περίληψη, σελ.79) και οι
γυναίκες που τις υπηρετούν.
β. Να συγκρίνετε τη θέση της γυναίκας στην ομηρική κοινωνία με τη θέση που έχει
αντίστοιχα η γυναίκα στην Αθήνα της κλασικής εποχής. Να αξιοποιήσετε όσα γνωρίζετε από
το μάθημα της Ιστορίας. Βρείτε επιπλέον πληροφορίες από τον
σύνδεσμο:www.synodoiporos.weebly.com→ Εργασίες μαθητών → Ο θεσμός του γάμου
και η θέση της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα