Πρόγραμμα Συνεδρίου η Εκπαίδευση στην Εποχή των Τ.Π.Ε.
Δια Βίου Πιστοποίηση Προσόντων
1. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Δια βίου Μάθηση και Πιστοποίηση Προσόντων: Εθνικό και
ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων
2. Σκοπός
Αποτελεί η εξοικείωση με μια σειρά εννοιών, όρων και θεσμικών
εργαλείων τα οποία σφυρηλατούν τη διασύνδεση της δια βίου μάθησης
με την πιστοποίηση προσόντων.
η ανάδειξη της λογικής δημιουργίας του ευρωπαϊκού πλαισίου
προσόντων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε συνδυασμό με τη
δημιουργία εθνικών πλαισίων προσόντων σε επίπεδο κρατών-μελών
η άμεση επαφή με τα όσα δρομολογούνται σε επίπεδο εκπαιδευτικής
πολιτικής.
3. Προσδοκώμενα αποτελέσματα
κατανόηση της διασύνδεσης δια βίου μάθησης και απασχόλησης.
εξοικείωση με τον όρο εθνικό και ευρωπαϊκό πλαίσιο προσόντων.
κατανόηση του όρου «μαθησιακά αποτελέσματα».
κατανόηση της ειδοποιού διαφοράς ανάμεσα σε όρους όπως
«γνώσεις», «ικανότητες» «δεξιότητες».
συνολική εικόνα για τον καθοριστικό ρόλο της πιστοποίησης
προσόντων στις σύγχρονες οικονομίες.
κατανόηση της κρισιμότητας της πιστοποίησης προσόντων στην
προοπτική της βελτίωσης των επαγγελματικών υπηρεσιών.
κατανόηση του ρόλου της πιστοποίησης στην ενίσχυση της
επαγγελματικής κινητικότητας.
4. Η πιστοποίηση προσόντων αποτελεί δομικό και αναπόσπαστο σκέλος
της πολιτικής για τη δια βίου μάθησης αφού υπό τις παρούσες
συνθήκες κρίνεται ιδιαίτερα κρίσιμο να μπορεί να αποδειχτούν με
έγκριτο τρόπο οι γνώσεις, οι ικανότητες και οι δεξιότητες που κατέχει
ένας εργαζόμενος.
Η διασύνδεση αυτή σηματοδοτεί την αναγκαιότητα να αναπτυχθούν
συστήματα πιστοποίησης προσόντων με κύρια στρατηγική την
προώθηση της επαγγελματικής κινητικότητας, την ενίσχυση της
διαφάνειας, της εγκυρότητας, της ποιότητας και της αξιοπιστίας των
επαγγελματικών υπηρεσιών.
5. Η πιστοποίηση προσόντων στο πλαίσιο της δια βίου μάθησης, εκτός
από αναγκαίο αποτελεί ταυτόχρονα και ένα δύσκολο εγχείρημα.
Για παράδειγμα οι εργαζόμενοι που διαθέτουν επαγγελματική
εμπειρία, που συνεχίζουν να αποκτούν γνώσεις και δεξιότητες στο
πλαίσιο της εργασιακής τους ενασχόλησης, απαιτείται να μπορούν να
το αποδείξουν με τρόπο έγκυρο και έγκριτο στο πλαίσιο της αγοράς
εργασίας.
Για το λόγο αυτό, η πιστοποίηση προσόντων κρίνεται αναγκαία,
προκειμένου οι εργαζόμενοι να ενισχύουν τη θέση και το ρόλο τους
μέσα σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο εργασιακό περιβάλλον το
οποίο στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης θα γίνεται ολοένα και πιο
ανταγωνιστικό.
6. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού
πλαισίου προσόντων, το οποίο θα κατατάσσει και θα ταξινομεί τα
προσόντα των εργαζομένων μέσα στην ευρωπαϊκή επικράτεια. Για
το λόγο αυτό, σε εθνικό επίπεδο κρατών-μελών, προωθείται η
δημιουργία εθνικών πλαισίων προσόντων ώστε:
να ανταποκρίνονται στις επιμέρους εθνικές ανάγκες και
ιδιομορφίες
να συναρτώνται στενά με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό
7. Η δημιουργία εθνικών πλαισίων προσόντων αποτελεί μία διαδικασία
μετάφρασης των προσόντων στην ευρωπαϊκή ζώνη η οποία στοχεύει
στη διευκόλυνση της κινητικότητας, της διαφάνειας και της αξιοπιστίας
μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.
Η πολιτική ουσία της αρχιτεκτονικής αυτής, εδράζεται στη δημιουργία
ενός κοινού εργαλείου αναγνώρισης αυτών που ξέρει και μπορεί καλά
να κάνει κάποιος, ανεξάρτητα όμως από τον τρόπο με τον οποίο
απέκτησε τη γνώση αυτή
Συνεπώς η πιστοποίηση προσόντων θα πρέπει να οδηγεί στην
αναγνώριση σαφών και συγκεκριμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων
τα οποία με τη σειρά τους να οδεύουν προς ένα «εφαρμόσιμο»
επαγγελματικό προσανατολισμό
8. ΑΝ η πιστοποίηση προσόντων περιοριστεί σε μια ακαδημαϊκού τύπου
αναγνώριση, χωρίς τη χρηστική και πρακτική αξία που μπορεί να δώσει
αυτή στη σφαίρα της απασχόλησης, θα αποδειχθεί ένα ακόμα
αναποτελεσματικό και γραφειοκρατικού τύπου εργαλείο.
Πρέπει να αναδειχθεί ο ουσιαστικός χαρακτήρας των εθνικών πλαισίων
προσόντων στον ευρωπαϊκό χώρο προκειμένου να αντιμετωπιστεί
αποτελεσματικά το φαινόμενο της ανεργίας, της φτώχειας, της ανέχειας,
καθώς και του συνακόλουθου κοινωνικού αποκλεισμού.
Άρα, όταν μιλάμε για αναγνώριση προσόντων, οφείλουμε να μην
περιοριζόμαστε μόνο σε μια γραμμικού τύπου κατάταξη προσόντων
αλλά σε μία περιεκτική αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων τα
οποία να δίνουν εναλλακτικές διεξόδους σε όλους τους εργαζόμενους,
και κατά κανόνα σ΄ αυτούς που είναι αναγκασμένοι, λόγω των σκληρών
μέτρων που επιβάλλουν οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, να αλλάξουν
επάγγελμα.
9. ΕΘΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΣΟΝΤ Ν (National Qualification Framework)
ς Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων (Ν.Q.F) νοείται το «εργαλείο» για την
κατηγοριοποίηση των προσόντων σύµφωνα µε ένα σύνολο κριτηρίων επίτευξης
καθορισµένων επιπέδων µάθησης. Το εν λόγω µέσο στοχεύει στη συνένωση σε ενιαίο
σύνολο και στο συντονισµό των εθνικών υποσυστηµάτων
επαγγελµατικών
προσόντων, καθώς και στη βελτίωση της διαφάνειας, της πρόσβασης ,της εξέλιξης και
της ποιότητας των επαγγελµατικών προσόντων σε σχέση µε την αγορά εργασίας και
την κοινωνία των πολιτών.
ΕΥΡ ΠΑΪΚΟΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΣΟΝΤ Ν (European QualificationFramework)
ς Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (E.Q.F) θεωρείται ένα κοινό ευρωπαϊκό
πλαίσιο αναφοράς το οποίο συνδέει τα συστήµατα των επαγγελµατικών προσόντων
των χωρών λειτουργώντας ως µηχανισµός µετατροπής –µετάφρασης για την
ευκολότερη ανάγνωση και κατανόηση των επαγγελµατικών προσόντων σε
διαφορετικές χώρες και συστήµατα στην Ευρώπη. Έχει δύο βασικούς στόχους: την
προώθηση της κινητικότητας των πολιτών από χώρα σε χώρα και τη διευκόλυνση της
δια βίου µάθησής τους.
10. Κρίσιμο ζήτημα είναι η αναγνώριση προσόντων στο χώρο της μη τυπικής
εκπαίδευσης και άτυπης μάθησης, εκεί που χιλιάδες εργαζόμενοι κατέχουν
επαγγελματική εμπειρία και δεν έχουν τη δυνατότητα να την αναγνωρίσουν
και να την πιστοποιήσουν σε ένα έγκριτο και αξιόπιστο εθνικό πλαίσιο
προσόντων.
Πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα, (Cedefop 2009) δείχνουν ότι την επόμενη
δεκαετία παρουσιάζεται μια εμφανώς ανοδική τάση για αύξηση των μεσαίων
και υψηλών προσόντων στην αγορά εργασίας, γεγονός που σημαίνει ότι θα
είναι περισσότερο πιεστική η ανάγκη για διεθνή διαφάνεια, αξιοπιστία και
εγκυρότητα στο πεδίο της πιστοποίησης προσόντων.
Ουσιαστικά το Ε.Q.F επιχειρεί να ενισχύσει την κινητικότητα των
εργαζομένων στην ευρωπαϊκή περιοχή και να προωθήσει την προοπτική μιας
ενιαίας αγοράς εργατικού δυναμικού με συγκεκριμένες προδιαγραφές και
επαγγελματικά εχέγγυα. Έρχεται ως εργαλείο το οποίο θα «μεταφράζει» από
το ένα εθνικό σύστημα στο άλλο, το τι ξέρει και το τι μπορεί να κάνει ένας
εργαζόμενος προκειμένου να μεταβαίνει τα εργασιακά σύνορα ευκολότερα.
11. Η δημιουργία εθνικών πλαισίων προσόντων τα οποία να συναρτώνται με το
αντίστοιχο ευρωπαϊκό πλαίσιο προσόντων, αποτελεί ένα δύσκολο και
φιλόδοξο εγχείρημα. Κι αυτό γιατί, οι εκπαιδευτικές διαφοροποιήσεις σε
επίπεδο εκπαιδευτικής κλίμακας είναι μεγάλες με συνέπεια να είναι ιδιαίτερα
δύσκολη η εναρμόνιση όλων των εθνικών εκπαιδευτικών πολιτικών.
Ωστόσο, η ανάγκη ομογενοποίησης της ευρωπαϊκής περιοχής παραμένει το
μεγάλο ζητούμενο αφού η ευρωπαϊκή σύγκλιση για να καταστεί
πραγματικότητα θα πρέπει να περνάει μέσα από τη σύγκλιση των μισθών και
αμοιβών των επαγγελμάτων χωρίς διακρίσεις και φραγμούς ανάμεσα σε
βορρά και νότο.
Σε συνθήκες οικονομικής κρίσης όμως, η προοπτική υλοποίηση μιας τέτοιας
πραγματικότητας διαγράφεται ιδιαίτερα δύσκολη ακόμα κι αν σε επίπεδο
πολιτικών διακηρύξεων η πρωτοβουλία αυτή ηχεί ελκυστική. Είναι σαφές ότι η
ομαλή σύγκλιση των εκπαιδευτικών συστημάτων και κατ΄ επέκταση των
εθνικών αγορών εργασίας απαιτεί τη σφυρηλάτηση του κοινωνικού
προσώπου της Ευρώπης καθώς και τη διαμόρφωση ενός ισχυρού πλαισίου
κοινωνικής προστασίας των εργαζομένων.
12. Σημαντικό ζήτημα αποτελεί το ποιος θα παρέχει την πιστοποίηση
προσόντων. Με άλλα λόγια η διαφάνεια και η αξιοπιστία αποτελούν
κρίσιμα ζητήματα τα οποία απαιτείται να γίνουν αντικείμενο
ιδιαίτερης προσοχής και προστασίας
Αν η πιστοποίηση των προσόντων εκχωρηθεί σε αμιγώς ιδιωτικά
συμφέροντα και δεν λάβει χώρα σε ένα ισχυρό θεσμικό και διαφανές
θεσμικό πλαίσιο, η ποιότητα των επαγγελματικών υπηρεσιών θα
υποβαθμισθεί και η αξία των πιστοποιήσεων θα εκφυλισθεί σε ένα
περιτύλιγμα χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο.
Αντίθετα, αν η πιστοποίηση προσόντων υλοποιείται σε ένα αξιόπιστο
θεσμικό πλαίσιο το οποίο θα εγγυάται το δημόσιο και κοινωνικό
συμφέρον τότε θα μπορεί να συμβάλει με στέρεα βήματα στην
οικονομική ανάπτυξη, την επαγγελματική κινητικότητα υπέρ των
εργαζομένων, στην προώθηση της απασχόλησης και της κοινωνικής
συνοχής.
13. Η διεθνής εικόνα των προσόντων
Αναμφίβολα, το πλαίσιο προσόντων δεν αποτελεί μόνο «εσωτερική»
υπόθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης.
Κι αυτό γιατί η κινητικότητα της εργασίας ξεπερνάει τα ευρωπαϊκά
σύνορα και αποτελεί εξ ολοκλήρου παγκόσμια υπόθεση. Αυτό
άλλωστε διαφαίνεται από τη δημιουργία πλαισίων προσόντων σε όλες
τις ηπείρους προκειμένου:
να ενισχυθεί η συγκρισιμότητα των προσόντων,
να προωθηθεί η επαγγελματική κινητικότητα
να δημιουργηθεί μια ενιαία δεξαμενή εργατικής δύναμης
14. Ο ∆ιεθνής Χάρτης του ΝQF (Εθνικού Πλαισ
ίου Προσ
όντων)
Μπλε: υπάρχει σε πλήρη λειτουργία NQF
Πράσινο σε διαδικασία ανάπτυξης του NQF
Λευκό ∆εν έχουν γίνει πρακτικά βήµατα προς την κατεύθυνση
του ΝQF
Στην
Ελλάδα
πολύ
πρόσφατα
συστήθηκε
και
λειτουργεί εκ νέου η Επιτροπή για το ΝQF και ΕQF.
άρχισε
να
15. Είναι σαφές ότι στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, βασική μέριμνα του
διεθνούς κεφαλαίου αποτελεί η “ομογενοποίηση” των διαδικασιών
κινητικότητας, αναγνώρισης και πιστοποίησης των προσόντων.
Η ανάπτυξη των πλαισίων προσόντων διαφέρει αισθητά από περιοχή σε
περιοχή και από χώρα σε χώρα, και αυτό εξηγείται λόγω των
διαφορετικών οικονομικών, κοινωνικών και πολιτισμικών συνθηκών
ανάπτυξης και διαμόρφωσης του παγκόσμιου καπιταλισμού.
Αυτό που διαφαίνεται πάντως, είναι η διεθνής τάση για ανάπτυξη
συστημάτων αναγνώρισης προσόντων με σκοπό τη δημιουργία μιας
«κοινής γλώσσας» αναγνώρισης των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των
ικανοτήτων των εργαζομένων. Αυτό βέβαια όσο και αν ηχεί ως ένα
φιλόδοξο σχέδιο, άλλο τόσο δεν διασφαλίζει ότι οι δυνάμεις της εργασίας
θα ωφεληθούν στον επιθυμητό βαθμό.
Είναι πασιφανές ότι η συνεκτική και αναπτυξιακή δημιουργία
υπερεθνικών πλαισίων προσόντων, προϋποθέτει την τήρηση διεθνών
κανόνων οι οποίοι απαιτούν την προστασία των δικαιωμάτων των
εργαζομένων, την κοινωνική προστασία, την παροχή ίσων ευκαιριών, την
ενίσχυση των κοινωνικά και οικονομικά ασθενέστερων.
16. Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων της Ιρλανδίας: μία μελέτη περίπτωσης
εν συντομία.
Ένα παράδειγμα που κατά κοινή ομολογία αποτελεί «καλή πρακτική»
στο χώρο της πιστοποίησης προσόντων, είναι η περίπτωση της Ιρλανδίας.
Πρόκειται για τη μεταρρύθμιση που έγινε στο πλαίσιο της
αναμόρφωσης των ήδη υπαρχόντων οργανισμών πιστοποίησης
προσόντων της Ιρλανδίας, γεγονός που οδήγησε στη συνένωση των
διάσπαρτων φορέων και οργανισμών πιστοποίησης και εν συνεχεία στη
δημιουργία του ιρλανδικού πλαισίου προσόντων το οποίο συσχετίζεται
άμεσα με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Παρόλο που το Ε.Q.F περιλαμβάνει 8 επίπεδα αναφοράς (Δημοτικό Γυμνάσιο - Λύκειο - τυπική και άτυπη μετα-λυκειακή εκπαίδευση πανεπιστήμια - μεταπτυχιακά - διδακτορικό) το ιρλανδικό μοντέλο
δομείται πάνω σε 10 επίπεδα τα οποία αντιστοιχούν στην ευρύτερη
λογική των 8 επιπέδων.
20. Τι είναι το Εuropass
Το Europass Βιογραφικό Σημείωμα (CV) αποτελεί ένα προσωπικό έγγραφο Europass,
με το οποίο μπορεί κάποιος να παρουσιάσει τις γνώσεις, τις δεξιότητες, τα προσόντα
του καθώς και άλλα προσωπικά στοιχεία. Το έγγραφο αυτό σχεδιάστηκε από το
Συμβούλιο της Ευρώπης και έχει κοινή μορφή για όλους τους πολίτες της Ευρωπαϊκής
Ένωσης.
Πώς μπορεί να το αποκτήσει κάθε ενδιαφερόμενος
Το έγγραφο αυτό είναι προσωπικό και το συμπληρώνει ο κάθε ενδιαφερόμενος
μόνος του. Υπάρχουν οι εξής επιλογές για να αποκτήσει κάποιος το δικό του Europass
CV:
Μπορεί επίσης να το συμπληρώσει on-line στην πύλη του CEDEFOP στα ελληνικά
και/ή σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα της ευρωπαϊκής ένωσης, ακολουθώντας τις
σχετικές οδηγίες στη διεύθυνση http://europass.cedefop.europa.eu. Στη συνέχεια θα
λάβει το συμπληρωμένο βιογραφικό του με μεταφόρτωση ή μέσω ηλεκτρονικού
ταχυδρομείου. μπορεί να μεταφορτώσει το ηλεκτρονικό υπόδειγμα στη γλώσσα της
επιλογής του από τον ίδιο ιστοχώρο, να το αποθηκεύσει στο σκληρό δίσκο του
υπολογιστή του και εκεί να το συμπληρώσει εκτός σύνδεσης και να το διαχειριστεί
αναλόγως.
αν ο ενδιαφερόμενος δεν έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο, μπορεί να απευθυνθεί στο
Εθνικό Κέντρο Europass.
