1. ΢σγγραθική Ομάδα: Βλάτος
Παναγιώηης
Κάννης
Κφνζηανηίνος
Καρακοσλάλης
Γιώργος
΢καληζάς Γιάννης
Σζιάγκος Ατιλλέας
΢τολικό Έηος: 2012-2013

2. ΠΕΡΙΕΥΟΜΕΝΑ
 Δηζαγσγή
 Πξφινγνο
 Πξνβιεκαηηθή-Δξεπλεηηθά Δξγαιεία
 ΢πλέληεπμε
 Δξσηεκαηνιφγην
 Ννζεία
 Δκπφξην
 Οηθνλνκία
 ΢απσλνπνίεζε
 Δπίινγνο
 Βηβιηνγξαθία

3. ΕΙ΢ΑΓΩΓΗ
Σελ ζρνιηθή ρξνληά 2012-2013 δηαηεξήζεθε απφ ηελ πξνεγνχκελε ρξνληά ην κάζεκα
ηνπ project. Βέβαηα ππήξμαλ θάπνηεο αιιαγέο φπσο ε πξνζζήθε ελφο αθφκα
θαζεγεηή θαη ε ρξνληθή επέθηαζε ηεο εξεπλεηηθήο εξγαζίαο ζε δχν ηεηξάκελα Έηζη
θιεζήθακε μαλά λα επηιέμνπκε έλα ζέκα πάλσ ζην νπνίν ζα επηθεληξψλεηαη ε
έξεπλά καο.
Σελ θεηηλή ρξνληά ε νκάδα καο επέιεμε ην ζέκα ‘Υίιηεο θαη κία ρξήζεηο ηνπ ιαδηνχ’.
Τπεχζπλεο θαζεγήηξηεο είλαη ε θ. Υαηδεζηέξγνπ Καηεξίλα θαη ε θ. ΢απνπιίδνπ
Υξπζνχια. Ζ νκάδα καο νλφκαηη ‘Trooil’ απνηειείηαη απφ ηνπο Βιάρν Παλαγηψηε,
Κάλλε Κσλζηαληίλν, Καξαθνπιάθε Γηψξγν, ΢θαιηζά Γηάλλε θαη Σζηάγθν Αρηιιέα.
Ζ ζπλεξγαζία κεηαμχ καο αιιά θαη κεηαμχ ησλ θαζεγεηξηψλ ήηαλ αξκνληθή κε
ειάρηζηεο δηακάρεο. ΢ε απηφ ζπλέβαιε φηη εηδηθφηεξα ην project απηφ πεξηιακβάλεη
πνιιέο εμσηεξηθέο δξαζηεξηφηεηεο, φπσο ε επίζθεςε ελφο ειαηνηξηβείνπ εκπνξηθψλ
θαηαζηεκάησλ, ηα νπνία εκπνξεχνληαη ιάδη, γηα αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ.
Δπίζεο ζα ζέιακε ζαλ νκάδα λα επραξηζηήζνπκε ην θαηάζηεκα ‘Γξφγε’ ην νπνίν
καο έδσζε ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηηο ρξήζεηο ηνπ ιαδηνχ, ην εκπνξηθφ ηνπ
ξφιν θαη ηε λνζεία ηνπ. Δπηπξνζζέησο ζα ζέιακε λα επραξηζηήζνπκε ηελ γεσπφλν
ηνπ Δπαξρείνπ, ε νπνία καο έδσζε πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην ιάδη ηνπ λεζηνχ καο
θαη ηηο αξξψζηηεο νη νπνίεο απεηινχλ ηα ειαηφδεληξα, π.ρ. δάθνο.
Σψξα, πνπ πιένλ έρνπκε ηειεηψζεη, είλαη ζσζηφ λα θάλνπκε κηα αλαζθφπεζε
ζην ηη πεξηέρεη ν θάθεινο ηεο νκάδαο καο:
 ην ζπκβφιαην, ην νπνίν αλαθέξεη ηα εμήο:
1. λα ππάξρεη νκαδηθφ πλεχκα θαη θαιή ζπλεξγαζία
2. λα ππάξρεη ειεχζεξε άπνςε γλψκεο απφ φια ηα κέιε
3. λα ππάξρεη ππνκνλή θαη επηκνλή
4. λα γίλεη θαηαλνκή ησλ εξγαζηψλ αλάινγα κε ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ
θαζελφο
5. θαη λα ζπλεηζθέξνπλ ηζάμηα φια ηα κέιε
 ηα αηνκηθά εκεξνιφγηα, ζηα νπνία γξάθακε ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ
θάλακε ζην ζρνιείν αιιά θαη απηά πνπ έπξεπε λα αζρνιεζνχκε ζην ζπίηη
 ην brain storming ζην ραξηφλη
 power point
 γξαπηή εξγαζία

4. ΠΡΟΛΟΓΟ΢
Σν ιάδη απνηειεί ζεκαληηθφ κέξνο ηεο δσήο ηνπ αλζξψπνπ απφ ηελ αξρή ηεο χπαξμε
ηνπ αλζξψπνπ πάλσ ζηε Γε. Αηηία είλαη ηα πνιιαπιά νθέιε ηα νπνία πξνζθέξεη ην
ιάδη ζηνλ άλζξσπν. Σν ιάδη έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα ρξεζηκνπνηεζεί ζην καγείξεκα,
ζηελ ηαηξηθή αθφκα θαη σο δνινθνληθφ φπιν. Δπνκέλσο είλαη θπζηθφ λα δηαιέμνπκε
λα αλαιχζνπκε ηηο δηαθνξεηηθέο πηπρέο ηνπ ιαδηνχ. Με ηελ βνήζεηα, φκσο, ησλ
θαζεγεηξηψλ καο κνηξάζακε ζε θάζε νκάδα δηαθνξεηηθά ζέκαηα γηα έξεπλα κε
ζθνπφ ηελ θαιχηεξε θαη πην ιεπηνκεξείο δηεξεχλεζε ηνπ ιαδηνχ. Ζ νκάδα καο
επέιεμε ην ζέκα ην νπνίν αθνξά ην εκπφξην θαη ηε λνζεία ηνπ ιαδηνχ. Ζ ηζηνξία ηεο
ειηάο, είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλε κε ηε δσή ησλ αλζξψπσλ ηεο Μεζνγείνπ. Οη
ηζηνξηθνί θαζηζηνχλ ην ιεθαλνπέδην ηεο Μεζνγείνπ ζαλ ην κέξνο φπνπ
πξσηνεκθαλίζηεθαλ ηα ειαηφδεληξα. Ζ πξψηε θαιιηέξγεηα ειαηφδεληξσλ ζηνλ
θφζκν, έγηλε ζηελ Διιάδα θαη ζπγθεθξηκέλα ζηελ Κξήηε. Απφ αξραηνηάησλ ρξφλσλ
εκθαλίδεηαη ζηνπο κχζνπο, ζηηο παξαζηάζεηο θαη ζηελ ηζηνξία ησλ ιαψλ ηεο. Ζ ειηά
απνηεινχζε αλέθαζελ ζχκβνιν αγψλσλ, επεκεξίαο, εηξήλεο, γνληκφηεηαο θαη
επθνξίαο. Ηεξφο θαξπφο ησλ Διιήλσλ απφ ηελ αξραηφηεηα. Ζ εμέηαζε ησλ
αξραηνινγηθψλ ζηνηρείσλ πνπ αθνξνχλ ηε ρξήζε θαη ηε ζεκαζία ηεο ειηάο ζηελ
αξραηφηεηα επηβεβαηψλεη φηη απηή απνηεινχζε έλα απφ ηα ρξεζηκφηεξα θαη πην
αγαπεηά δέληξα ησλ Διιήλσλ, ιφγσ ηεο ηεξφηεηφο ηεο, ηεο νηθνλνκηθήο ζεκαζίαο
ηεο θαη ησλ πνηθίισλ ρξήζεσλ ησλ πξντφλησλ ηεο ζηελ θαζεκεξηλή θαη ζηε
ζξεζθεπηηθή δσή. Νεφηεξα ζηνηρεία πνπ πξνέθπςαλ καξηπξνχλ ηελ παξνπζία ηεο
ζηνλ ειιαδηθφ ρψξν απφ ηε λενιηζηθή επνρή. Ζ ειηά φπσο αλαθέξεη ν κχζνο, ήηαλ ην
δψξν ηεο ζεάο Αζελάο ζηνπο θαηνίθνπο ηεο πφιεο ηεο Αζήλαο, νη νπνίνη ζε έλδεημε
επγλσκνζχλεο έδσζαλ ην φλνκα ηεο ζεάο ζηελ πφιεο ηνπο θαη ε νπνία δίδαμε θαη ηελ
θαιιηέξγεηά ηεο. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ ην γλσζηφ επεηζφδην ηεο θηινληθίαο ηεο
Αζελάο κε ηνλ Πνζεηδψλα γηα ην φλνκα ηεο Αζήλαο. ΢ηελ Αθξφπνιε ππήξρε ε ηεξή
ειηά ηεο Αζελάο, ε πξψηε ειηά πνπ ε ζεά ράξηζε ζηνπο Έιιελεο, θαη ζηελ Αθαδεκία
νη 12 ηεξέο ειηέο, νη κνξίαη, θαη ν ηεξφο ειαηψλαο απφ ηνλ νπνίν πξνεξρφηαλ ην ιάδη
πνπ δηλφηαλ σο έπαζιν ζηνπο ληθεηέο ησλ Παλαζελαίσλ. Δλδεηθηηθφ ηεο ζεκαζίαο
ηεο ειηάο γηα ηελ Αζήλα είλαη φηη νη Αζελαίνη ζηα λνκίζκαηά ηνπο απεηθφληδαλ ηελ
Αζελά κε ζηεθάλη ειηάο ζην θξάλνο ηεο θαη έλαλ ακθνξέα κε ιάδη ή έλα θιαδί ειηάο.
Μηα άιιε παξάδνζε αλαθέξεη φηη ν Ζξαθιήο (ηνπ νπνίνπ ην ξφπαιν ήηαλ απφ
αγξηειηά) έθεξε βιαζηάξη ειηάο απφ ηε ρψξα ησλ Τπεξβνξείσλ (κπζηθφο ιαφο πνπ νη
Έιιελεο πίζηεπαλ φηη θαηνηθνχζε πέξα απφ ηνλ Βνξξά ή θαηά άιιε εξκελεία ζηνλ
νπξαλφ) θαη ην θχηεςε ζηελ Οιπκπία. Με ηα θιαδηά ηνπ θνηίλνπ, ηεο αγξηειηάο
απηήο, ζηεθαλψλνληαλ νη νιπκπηνλίθεο. Με θιάδνπο ειηάο ήηαλ ζηεθαλσκέλν θαη ην
ρξπζειεθάληηλν άγαικα ηνπ Γηφο ζηελ Οιπκπία, έξγν ηνπ Φεηδία, έλα απφ ηα επηά
ζαχκαηα ηνπ αξραίνπ θφζκνπ. Ο Αξηζηνηέιεο απνθάιπςε ηελ επηζηήκε ηεο
ειαηνπαξαγσγήο, ελψ ν ΢φισλ, ν κεγάινο λνκνζέηεο ηεο Αζήλαο, εηζήγαγε ηελ
πξψηε λνκνζεζία γηα ηελ πξνζηαζία ησλ ειαηνπαξαγσγψλ αλαγγέιινληαο φηη δελ
επηηξέπεηαη λα θφβνληαη πάλσ απφ δχν ειαηφδεληξα ην ρξφλν απφ ηνπο Αζελατθνχο
ειαηψλεο. Σν ηεξφ δέληξν ηεο Αζελάο είλαη εμεκεξσκέλε (θαιιηεξγεκέλε) ειηά,
γεγνλφο πνπ ζεκαηνδνηεί ηελ εμέιημε ηνπ πνιηηηζκνχ. Σν πξνεγνχκελν ηεξφ
ειαηφδεληξν δελ είλαη ήκεξν αιιά άγξην. Ζ ειηά ήηαλ ην ζχκβνιν ηεο Διιάδαο ζηελ
αξραηφηεηα θαη ην ειαηφιαδν ρξεζηκνπνηνχληαλ φρη κφλν γηα ηηο ζξεπηηθέο ηνπ αμίεο
αιιά θαη γηα θαξκαθεπηηθνχο ζθνπνχο. Ζ παξαγσγή ειαηφιαδνπ ζηηο Διιεληθέο
πεξηνρέο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο Βπδαληηλήο επνρήο ζπλερίζηεθε θαη ε Απηνθξαηνξία
έθαλε ηελ κεγαιχηεξε εμαγσγή ιαδηνχ ζηνλ θφζκν. Ζ παξαγσγή ηνπ ειαηφιαδνπ

5. ζηελ Διιάδα δελ επεξεάζηεθε απφ ηελ πηψζε ηεο Κσλζηαληηλνχπνιεο ζηα
Οζσκαληθά ζηξαηεχκαηα θαη ην ηέινο ηεο Βπδαληηλήο επνρήο. Σν δέλδξν θαη ην ιάδη,
εθείλε ηελ επνρή, είρε θαηαιάβεη έλα ζεκαληηθφ κέξνο ζηελ ηειεηνπξγία ηεο
Οξζφδνμεο Υξηζηηαληθήο εθθιεζίαο. Ήηαλ ζχκβνια αγάπεο θαη εηξήλεο, θαη έλα
ζεκαληηθφ θνκκάηη ζε δηάθνξεο ηειεηέο, φπσο ζην βάπηηζκα κέρξη θαη ζηηο ιάκπεο
πνπ ρξεζηκνπνηνχζαλ ζηηο εθθιεζίεο φπσο επίζεο θαη ηα κηθξά εηθνλνζηάζηα πνπ
ππάξρνπλ ζε θάζε Διιεληθφ ζπίηη. Ζ ειηά θαη νη θαξπνί ηεο παίδνπλ αθφκε θαη
ζήκεξα έλαλ πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ θνηλσληθή θνπιηνχξα ηεο ρψξαο φπσο θαη
ζηελ νηθνλνκηθή δσή ηεο. ΢ηηο γεσξγηθέο πεξηνρέο ηεο ρψξαο, κία ειηά θπηεχεηαη
φηαλ γελληέηαη έλα λέν παηδί. Ζ ειηά θαη ην παηδί ζα κεγαιψζνπλ ηαπηφρξνλα. Όηαλ
ην παηδί μεθηλάεη ην ζρνιείν, ζηελ ειηθία ησλ 6 εηψλ, ε ειηά είλαη έηνηκε λα
θαξπνθνξήζεη. Ζ ειηά ζα κεγαιψζεη κε ηελ νηθνγέλεηα, ζα επηδήζεη θαη ζα βξίζθεηαη
εθεί πνιιέο γεληέο αξγφηεξα γηα λα ζπκίδεη ηελ ζπλέρηζε θαη ηελ εμέιημε ηεο δσήο.
Τπνινγίδεηαη φηη ζήκεξα ππάξρνπλ γχξσ ζηα 800 εθαηνκκχξηα ειαηφδεληξα ζηνλ
θφζκν κε ηε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ηνπο, ζηηο κεζνγεηαθέο ρψξεο. Ζ θπζηνινγηθή
δηάξθεηα δσήο ελφο ειαηφδεληξνπ είλαη 300 έσο 600 ρξφληα. Τπάξρνπλ ειηέο κε
ειηθία πνπ μεπεξλά ηα 1.000 ρξφληα θαη πεξηζζφηεξεο απφ 70 πνηθηιίεο ειαηφδεληξσλ
ζηνλ θφζκν. Θεξαπεπηηθέο ηδηφηεηεο. Σν ιάδη ρξεζηκνπνηνχληαλ ζηελ αξραηφηεηα θαη
γηα ηηο ζεξαπεπηηθέο ηδηφηεηέο ηνπ. ΢ηνλ Ηππνθξάηεην Κψδηθα αλαθέξνληαη
πεξηζζφηεξεο απφ 60 θαξκαθεπηηθέο ρξήζεηο ηνπ. Οη αξραίνη Έιιελεο άιεηθαλ ην
ζψκα ηνπο θαη ηα καιιηά ηνπο κε ιάδη ειηάο, γηα πεξηπνίεζε θαη πγεία.

6. ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΙΚΗ - ΕΡΕΤΝΗΣΙΚΑ
ΕΡΓΑΛΕΙΑ
Σα ερφηήμαηα ποσ έτοσμε θέζει και θα αζτολειθούμαι είναι:
 >Να κάζνπκε πφζν ζπρλά θαηαλαιψλεηε θπξίσο ην ιάδη απφ ηνπο
αλζξψπνπο.
 >Πσο καο αθνξά ε ρξήζε ηνπ ιαδηνχ θαη ηνπ ειαηφιαδνπ ζε ζέκαηα πγηεηλήο.
 >΢ε ηη κέξε παξάγεηαη θαη πνπ ρξεζηκνπνηείηε.
 >Αλ ε πνηφηεηα ηνπ ιαδηνχ πνπ αγνξάδνπκε είλαη θαιή ή φρη.
 >Αλ πξνζθέξεη πνιιά ζεηηθά ζηνλ άλζξσπν
Οι ηρόποι ποσ δοσλέυαμε:
 Φηηάμακε εξσηεκαηνιφγηα ηα νπνία ηα κνηξάζακε ζε ζπκκαζεηέο καο.
 Πήξακε άδεηα απφ ηηο θαζεγήηξηεο ηνπ project καο λα πάκε ζηε πφιε λα
πάξνπκε ζπλεληεχμεηο κε ζέκα ην ιάδη.
 Πήγακε ζην επαξρείν κε ηε ηάμε ηνπ project καο θαη θάλακε εξσηήζεηο γηα ην
ιάδη.
 Πήγακε ζε θαηαζηήκαηα πνπ πνπιάλε πξντφληα κε ιάδη θαη πήξακε
ζπλεληεχμεηο ηνπο αλζξψπνπο εθεί.

7. ΢ΤΝΕΝΣΕΤΞΗ
΢χκθσλα κε ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ζπιιέμακε απφ ηελ ζπλέληεπμή καο κε ηελ
γεσπφλν ηνπ επαξρείνπ, ζηελ Κσ νη ειαηψλεο ηνπ λεζηνχ καο θαιιηεξγνχληαη κε
ηέηνην ηξφπν θαη ππάξρνπλ ζε ηέηνηεο πεξηνρέο ψζηε κπνξνχλ λα ραξαθηεξηζηνχλ σο
ΔΛΑΗΟΓΑ΢Ο΢ . Ζ ειηά ιεηηνπξγεί σο δαζηθφ δέληξν. Ζ ειηά θάλεη ιηγφηεξν δεζηφ
ην θαινθαίξη, πξνζηαηεχεη ην έδαθνο απφ δηαβξψζεηο, δίλεη νμπγφλν, θσηνζπλζέηεη
ζπκβάιεη θαη ζηελ απνθπγή ππξθαγηψλ.
Οη παξαγσγνί είλαη ιηγνζηνί νη πεξηζζφηεξνη κηθξνθαιιηεξγεηέο έηεξν
απαζρνινχκελνη. Σα παξαγσγηθά ειαηφδεληξα είλαη πάλσ απφ 500.000, ππάξρνπλ
φκσο θαη ρηιηάδεο δηάζπαξηεο ειηέο ζε παιηνχο ειαηψλεο πνπ έρνπλ εγθαηαιεηθζεί
.Απφ ηνπο παξαπάλσ ειαηψλεο πεξίπνπ ηα 20,000 ζηξέκκαηα ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ
παξαγσγή ιαδηνχ, ηα νπνία καο δίλνπλ πεξίπνπ 600 ηφλνπο κε εμαίξεζε πξηλ 2
ρξφληα πνπ ε παξαγσγή έθηαζε ηνπο 1200 ηφλνπο πεξίπνπ.
Σν ιάδη ην νπνίν παξάγεηαη ζηελ Κσ αλήθεη ζηελ κορφνέικη πνηθηιία κηα απφ ηηο
θαιχηεξεο πνηθηιίεο ιαδνιηάο. Σν ιάδη ηεο έρεη έληνλν ην άξσκα ηνπ θξέζθνπ
θαξπνχ θαη ε γεχζε ηνπ είλαη πινχζηα θαη μερσξηζηή. Αθφκα ην ιάδη απηφ είλαη
πινχζην ζε πνιχηηκα ζπζηαηηθά πνπ πξνζηαηεχνπλ ηελ θαξδηά θαη θάλνπλ θαιφ ζηνλ
νξγαληζκφ καο.
Ζ νμχηεηα, είλαη απηφ πνπ θαζνξίδεη ηελ πνηφηεηα ηνπ ιαδηνχ, θαη κεηξηέηαη κε δπν
ηξφπνπο, είηε επί ηεο %, είηε γξακκάξηα αλά ml . Έμηξα παξζέλν ραξαθηεξίδεηαη ην
ιάδη ηνπ νπνίνπ ε νμχηεηα είλαη 0,80% ή 3 γραμμούλες (ελαιιαθηηθφο ηξφπνο
κέηξεζεο νμχηεηαο).
΢ηελ Κσ έρνπκε θαη βηνινγηθφ ιάδη. Οη ειαηψλεο πνπ παξάγνπλ ην ιάδη έρνπλ
έθηαζε 60 ζηξέκκαηα θαη βξίζθνληαη ζε απνκνλσκέλε πεξηνρή ηεο Εηάο. Ζ ηηκή ηνπ
κπνξεί λα είλαη ιίγν απμεκέλε αιιά θαη ε πνηφηεηα ηνπ είλαη αλψηεξε.
Σα ειαηνηξηβεία έρνπλ εθζπγρξνληζηεί απφ πιεπξάο εμνπιηζκνχ αιιά ζηεξνχληαη
ππνδνκψλ δηαρείξηζεο απνβιήησλ. Σα απφβιεηα ησλ ειαηνηξηβείσλ χζηεξα απφ
θαηάιιειε επεμεξγαζία ρξεζηκνπνηνχληαη σο θαχζηκν ή ιίπαζκα. ΢ην λεζί καο
ππάξρνπλ δπν ηππνπνηεηήξηα-ειαηνηξηβεία κε εηδηθή άδεηα, δειαδή ζπγθεθξηκέλνπο
θσδηθνχο απφ ην Τπνπξγείν θαη ζχκθσλα κε ηηο επξσπατθέο πξνδηαγξαθέο.
Ζ ηππνπνίεζε ηνπ ειαηνιάδνπ απνηειεί θχξην παξάγνληα ηεο εμαζθάιηζεο ησλ
θαηαλαισηψλ γηα ηε γλεζηφηεηα θαη ηελ πνηφηεηα ηνπ πξντφληνο. Σν εμαηξεηηθφ
παξζέλν ειαηφιαδν είλαη έλα απφιπην θπζηθφ πξντφλ, πνπ παξαιακβάλεηαη φπσο
αθξηβψο βγαίλεη απφ ην ειαηνηξηβείν, ρσξίο θακία επεμεξγαζία ή πξφζκημε.
Οη έιεγρνη γίλνληαη πάληα βάζεη ησλ πξνδηαγξαθψλ πνπ έρεη νξίζεη ν επξσπατθφο
θαλνληζκφο ειαηνιάδνπ θαη βέβαηα βάζεη ησλ πςειψλ standards πνπ έρεη ζέζεη θάζε
εηαηξία. Καηά ηελ ηππνπνίεζε πξέπεη νπσζδήπνηε αλαγξάθνληαη ππνρξεσηηθέο
ελδείμεηο φπσο ε εκεξνκελία ιήμεο αιιά θαη ηα ζηνηρεία ηνπ ηππνπνηεηή. Οη
ζπζθεπαζίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη έρνπλ επηιεγεί κε απζηεξά θξηηήξηα γηα ηελ
πνηνηηθή δηαζθάιηζε ηνπ πξντφληνο. Γηα απηφ ην ιφγν είλαη εθνδηαζκέλεο κε πψκα
αζθαιείαο γηα ηελ απνθπγή λνζείαο.
Καηά ηελ ηππνπνίεζε νξίδεηαη θαη αλαγξάθεηαη απαξαηηήησο ε εκεξνκελία ιήμεο
ηνπ πξντφληνο, ε νπνία θπκαίλεηαη κεηαμχ ησλ 12 θαη 18 κελψλ. ΢ην δηάζηεκα απηφ
ηα ζπζηαηηθά ηνπ ειαηνιάδνπ παξακέλνπλ αλαιινίσηα.

8. Ζ Δπξσπατθή Έλσζε ρξεκαηνδνηεί ηελ θαιιηέξγεηα θαη ηελ παξαγσγή ιαδηνχ,
θπζηθά θαηφπηλ πξνυπνζέζεσλ. Σα δέληξα πξέπεη λα θαηαρσξεζνχλ ζην ειεθηξηθφ
ειαηνθνκηθφ κεηξψν, ζην νπνίν παξνπζηάδνληαη ηα αγξνηεκάρηα ηα νπνία πεξηέρνπλ
ειαηφδεληξα ζε θσηνράξηεο κε ηε βνήζεηα GPS. Τπάξρεη ε ζηξεκκαηηθή επηδφηεζε
πνπ αθνξά ηελ θαιιηέξγεηα ειαηψλα θαη ε επηδφηεζε ηνπ ιαδηνχ. ΢θνπφο ηεο
επηδφηεζεο είλαη ε αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ αγξνηψλ πνπ αζρνινχληαη κε ηελ
θαιιηέξγεηα ησλ ειαηφδεληξσλ αιιά ε αχμεζε παξαγσγήο ιαδηνχ. Σα ηειεπηαία
ρξφληα φκσο ε επηδφηεζε είλαη εληαία θαη ρνξεγείηαη κηα θνξά ηνλ ρξφλν.
΢ρεηηθά κε ηε λνζεία ηνπ ιαδηνχ νη «κεγάιεο» εηαηξίεο αλακεηγλχνπλ δηαθνξεηηθέο
πνηφηεηεο ιαδηνχ γηα νηθνλνκηθνχο βέβαηα ιφγνπο κε ηηο αληίζηνηρεο επηπηψζεηο ζηελ
πγεία ησλ θαηαλαισηψλ.

9. ΕΡΩΣΗΜΑΣΟΛΟΓΙΟ

13. ΢ΤΜΠΕΡΑ΢ΜΑΣΑ ΕΡΩΣΗΜΑΣΟΛΟΓΙΟΤ
Μέζα απφ ηα εξσηεκαηνιφγηα ππάξρνπλ θάπνηα αμηνζεκείσηα ζπκπεξάζκαηα πνπ
ζα πξέπεη λα πξνθαινχλ εληχπσζε ζηηο κεγαιχηεξεο κάδεο ησλ αλζξψπσλ:
 Υχκα – Σππνπνηεκέλν
 Παξαηεξνχκε πσο παξαπάλσ απφ ην δηπιάζην πνζνζηφ ησλ
καζεηψλ θαη θαη’ επέθηαζε ησλ νηθνγελεηψλ αγνξάδνπλ
Σππνπνηεκέλν ιάδη πξάγκα πνπ ζπλεπάγεηαη φηη δελ πξνηηκνχλ
ην ρχκα παξά ηελ ρακειφηεξε ηνπ ηηκή θαη θαιχηεξε πνηφηεηα.
Έρνπλ εκπηζηνζχλε, φπσο θαίλεηαη, ζηηο κάξθεο ιαδηψλ πνπ
ρξεζηκνπνηνχληαη ζπρλφηεξα θαη επξχηεξα.
 Επίσκεψη σε ελαιοτριβείο
 Μεγάιν πνζνζηφ πνπ αγγίδεη ην 63 % απάληεζε πσο έρεη
επηζθεθζεί ειαηνηξηβείν, πξάγκα πνπ ζεκαίλεη φηη πνιινί
θπξίσο καζεηέο έρνπλ κηα γλψζε, κηα εκπεηξία ζρεηηθά κε ηνλ
ηξφπν παξαγσγήο ηνπ ιαδηνχ.
 Διαηφδεληξα ζηελ Κσ
 Σν 57 % ζηελ εξψηεζε πνπ αθνξά ηνλ αξηζκφ ησλ
ειαηφδεληξσλ δεισκέλσλ θαη κε ζην λεζη ηεο θσ απάληεζε
πσο θπκαίλεηαη αλάκεζα ζηα 100.000 κε 500.000 δέληξα. Ζ
ιαλζαζκέλε απηή απάληεζε δειψλεη πσο είηε δελ γλσξίδνπλ
ην λεζί ηνπο θαη ηελ δχλακε ηνπ ζε παξαγσγή ειηάο, είηε δελ
είλαη εμνηθεησκέλνη κε ην γεγνλφο φηη κεγάινο αξηζκφο
δέληξσλ δελ είλαη δεισκέλα.
 Φξαπειηά
 ΢ρεδφλ ην 100% ησλ καζεηψλ δήισζαλ φηη δελ έρνπλ πηεη
έζησ δνθηκάζεη ηελ θξαπειηά, πξάγκα πνπ ζεκαίλεη πσο δελ
γλσξίδνπλ ηηο ηαηξεπηηθέο ηηο ηδηφηεηεο ζηνλ άλζξσπν αιιά
θαη ηελ απαίζηα φπσο ραξαθηεξίδεηαη απφ ηνπο πεξηζζφηεξνπο
γεχζε ηεο.
 Δβδνκαδηαία θαηαλάισζε ιαδηνχ
 Πεξηζζφηεξν απφ ην 50 % ησλ νηθνγελεηψλ δήισζε πσο
εβδνκαδηαία θαηαλαιψλνπλ 1 ιίηξν ιάδη, ελψ δελ είλαη ιίγνη
απηνί πνπ θαηαλαιψλνπλ ην δηπιάζην πνζφ αγγίδνληαο ην 34
%.

14. ΝΟΘΕΙΑ
Ζ λνζεία ηνπ ιαδηνχ έρεη θαζαξά εκπνξηθέο αηηίεο θαη απνζθνπεί ζηελ αληηθαηάζε
ηνπ πην αθξηβνχ θαη πνηνηηθά αλψηεξνπ πξντφληνο κε έλα ρακειήο πνηφηεηαο θαη
θηελφηεξν.΢ηφρνο ηεο λνζείαο ινηπφλ είλαη θαηά θχξην ιφγν ην πην αθξηβφ ιάδη: ην
εμαηξεηηθά παξζέλν ειαηφιαδν. Σν νπνίν λνζεχεηαη αλακηγλχνληαο ην κε ιάδηα
θαηψηεξεο πνηφηεηαο θαη ηηκήο . Πην ζπγθεθξηκέλα κε:
-Ραθηλαξηζκέλν ειαηφιαδν ιακπάληε (ιακ-πάλ-ηε).
-Ππξελέιαην
-΢πνξέιαην-
-Λάδη ηερληθήο εζηεξνπνίεζεο.
Πνιιέο θνξέο έλαο έκπεηξνο δνθηκαζηήο είλαη ζε ζέζεη λα ππνςηαζηεί ηελ χπαξμε
ηεο λνζείαο θαη λα δεηήζεη πεξαηηέξσ εμεηάζεηο. Οη κέζνδνη ειέγρνπ γηα ηελ
εμαθξίβσζε ηεο λνζείαο είλαη ιίγν πνιχ απηέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηνλ
ραθηεξηζκφ θαη ηελ ηαμηλφκεζε ησλ δηαθφξσλ ηππνινγηψλ ηνπ ιαδηνχ.
Ζ εηθφλα ελφο ειαηφιαδνπ πξνθχπηεη κε ζαθήλεηα θαη αθξίβεηα κε εξγαζηεξηαθέο
έξεπλεο (ρξεζηκνπνηψληαο ηελ θαζκαηνθσηνκεηξία ππεξηψδνπο αθηηλνβνιίαο ,
κεηξψληαο ηνλ δείθηε δηάζιαζεο, ην εηδηθφ βάξνο, ηνλ αξηζκφ ησδίνπ θαζψο θαη
κεξηθέο ρξσζηηθέο αληηδξάζεηο, θ.ά.) απφ ηηο νπνίεο είλαη εχθνιν λα εληνπηζηνχλ ηα
ιάδηα πνπ έρνπλ αλακηρζεί.
Ζ ΔΔ έρεη ζεζπίζεη κηά ζεηξά κεζφδσλ αλαιχζεσλ ηηο νπνίεο ελεκεξψλεη ηαρηηθά, κε
βάζε ηελ πείξα θαη ηηο επηζηεκνληθέο έξεπλεο, πνχ πξέπεη λα εθαξκφδνπλ ηα ρεκεία
θαηά ηελ αλαδήηεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ελφο ειαηφιαδνπ.
Θξεπηηθά ΢πζηαηηθά
΢ε 100g
΢ε
1 θνπηαιηά ηεο ζνχπαο ή 13.5g
Δλέξγεηα kcal
884
119
Λίπε
΢πλνιηθά g
100
13.5
Κνξεζκέλα g
13.808
1.864
Μνλναθφξεζηα g
72.961
9.850
Πνιπαθφξεζηα g
10.523
1.421

15. Φπηηθέο ζηεξφιεο mg
221
30
Βηηακίλεο
Βηηακίλε E (α-ηνθνθεξφιε) mg
14.35
1.94
Σνθνθεξφιε, β mg
0.11
0.01
Σνθνθεξφιε, γ mg
0.83
0.11
Βηηακίλε K mcg
60.2
8.1
Πληροθορίες για ηη νοθεία ηοσ ελαιόλαδοσ
Σν ειαηφιαδν είλαη έλα ιάδη πςειψλ απαηηήζεσλ θη απηφ νθείιεηαη ζηε
γεχζε, ζην άξσκα θαη ζηε βηνινγηθή ηνπ ζεκαζία. ΢ε ζχγθξηζε κε ηα θνηλά
θπηηθά έιαηα, ην θφζηνο ηνπ ειαηφιαδνπ είλαη πςειφηεξν. Απηφ έρεη ζαλ
απνηέιεζκα, ην ειαηφιαδν λα λνζεχεηαη κε άιια θηελφηεξα ιάδηα, κε ζθνπφ ην
θέξδνο. Αξθεηά ειαηφιαδα θπθινθνξνχλ ζηελ αγνξά κε δηάθνξεο ηηκέο θφζηνπο.
Τπάξρεη βέβαηα θαη ε πηζαλφηεηα ηεο λνζείαο θαιήο πνηφηεηαο ειαηφιαδνπ κε
ειαηφιαδν ρακειφηεξεο πνηφηεηαο γηα νηθνλνκηθνχο ιφγνπο. Ο έιεγρνο θαη ησλ δπν
ηχπσλ λνζείαο ηνπ ειαηφιαδνπ είλαη πνιιέο θνξέο πνιχπινθνο, γη απηφ θαη κηα ζεηξά
ειέγρσλ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα απνδείμνπλ ηελ απζεληηθφηεηα ηνπ ειαηφιαδνπ θαη
ην είδνο ηεο λνζείαο. Μέζα ζε απηνχο ηνπο ειέγρνπο ζπκπεξηιακβάλεηαη θαη ν
πξνζδηνξηζκφο ησλ ειεχζεξσλ νμέσλ, ηνπ αξηζκνχ ππεξνμεηδίσλ, ε ζχλζεζε ησλ
ιηπαξψλ νμέσλ, ε ζχλζεζε ησλ ζηεξνιψλ, ε ζχλζεζε ησλ ηξηγιπθεξηδίσλ θαη ν
αξηζκφο ζαπσλνπνίεζεο. Σα απνηειέζκαηα ησλ ειέγρσλ ειέγρνληαη απφ ηνλ Δ.Φ.Δ.Σ
γηα ηελ εχξεζε ηπρφλ ζθαικάησλ θαη παξαπησκάησλ. Κάζε έιεγρνο λνζείαο ηνπ
ειαηφιαδνπ παξέρεη πιεξνθνξίεο γηα ηελ πνηφηεηα ηνπ ειαηφιαδνπ θαη ην είδνο
λνζείαο.

16. ΕΜΠΟΡΙΟ
΢σζηήμαηα Ελέγτφν
Ο Δ.Φ.Δ.Σ. αζθεί ηαθηηθνχο ηξηκεληαίνπο ή αηθλίδηνπο δηνηθεηηθνχο επηηφπηνπο θαη
δεηγκαηνιεπηηθνχο ειέγρνπο ζηηο επηρεηξήζεηο ηππνπνίεζεο ησλ ειαίσλ, ζηα
ειαηνηξηβεία, θαζψο θαη ζηα ζεκεία ρνλδξηθήο θαη ιηαληθήο πψιεζεο γηα λα
δηαπηζηψζεη ηελ νξζή ρξήζε ησλ ελδείμεσλ ηεο επηζήκαλζεο. Οη παξαγσγνί,
ζπζθεπαζηέο ή πσιεηέο ηνπ ειαηνιάδνπ, ησλ νπνίσλ ηα ζηνηρεία αλαγξάθνληαη ζηελ
ζήκαλζε, ζα πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα πξνζθνκίζνπλ ζηνλ Δ.Φ.Δ.Σ., εθφζνλ ηνπο
δεηεζνχλ, δηθαηνινγεηηθά ζρεηηθά κε ηελ θαηαγσγή ησλ ειαίσλ, ησλ πξναηξεηηθψλ
ελδείμεσλ θαη ηεο παξνπζίαο κείγκαηνο ειαίσλ κε άιια θπηηθά έιαηα ή ηνπ πνζνζηνχ
ειαηνιάδνπ ζε ηξφθηκα πνπ πεξηέρνπλ ειαηφιαδν.
΢ήμανζη Ελαίφν
΢ηελ ζήκαλζε ησλ ειαίσλ πξέπεη λα πεξηιακβάλεηαη κε ηξφπν επθξηλή θαη
αλεμίηειν, εθηφο απφ ηελ νλνκαζία πσιήζεσο, ε αθφινπζε πιεξνθνξία γηα ηελ
θαηεγνξία ηνπ ειαίνπ:
 γηα ην εμαηξεηηθφ παξζέλν ειαηφιαδν: «ειαηφιαδν αλσηέξαο θαηεγνξίαο πνπ
παξάγεηαη απεπζείαο απφ ειηέο θαη κφλν κε κεραληθέο κεζφδνπο»,
 γηα ην παξζέλν ειαηφιαδν: «ειαηφιαδν πνπ παξάγεηαη απεπζείαο απφ ειηέο θαη
κφλν κε κεραληθέο κεζφδνπο»,
 γηα ην ζχλζεην ειαηφιαδν: «έιαην πνπ πεξηέρεη απνθιεηζηηθά ειαηφιαδα πνπ
έρνπλ ππνζηεί επεμεξγαζία εμεπγεληζκνχ θαη έιαηα πνπ έρνπλ παξαρζεί
απεπζείαο απφ ειηέο»,
Ζ πιεξνθνξία απηή κπνξεί λα αλαγξάθεηαη θαη ζηε δεπηεξεχνπζα εηηθέηα κε
κέγεζνο γξακκάησλ πνπ δελ ζα πξέπεη λα είλαη κηθξφηεξν ηνπ 50% ησλ γξακκάησλ
ηεο νλνκαζίαο πψιεζεο. ΢χκθσλα κε ηνλ θαλνληζκφ, ‘πξνζδηνξηζκφο ηεο
θαηαγσγήο’ ζεσξείηαη ε έλδεημε ελφο γεσγξαθηθνχ νλφκαηνο επί ηεο ζπζθεπαζίαο ή
επί ηεο εηηθέηαο πνπ ζπλδέεηαη κε απηφ θαη κπνξεί λα αλαγξάθεηαη κφλν γηα ην
εμαηξεηηθφ παξζέλν ειαηφιαδν θαη ην παξζέλν ειαηφιαδν. Ο πξνζδηνξηζκφο απηφο
είλαη δπλαηφο ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν γηα ηα πξντφληα πνπ είλαη πξνζηαηεπκέλεο
νλνκαζίαο πξνέιεπζεο (Π.Ο.Π.) θαη πξνζηαηεπφκελεο γεσγξαθηθήο έλδεημεο
(Π.Γ.Δ.). ΢ηηο άιιεο πεξηπηψζεηο ζπληζηάηαη ε έλδεημε ελφο θξάηνπο-κέινπο ηεο
Κνηλφηεηαο ή κηαο ηξίηεο ρψξαο ζηελ νπνία ζπγθνκίζζεθαλ νη ειηέο θαη φπνπ
βξίζθεηαη ην ειαηνηξηβείν ζην νπνίν έγηλε ε δηεμαγσ γήηνπ ειαίνπ. Θα πξέπεη επίζεο
λα αλαθέξεηαη ε θαζαξή πνζφηεηα ηνπ πεξηερνκέλνπ ζε κνλάδεο φγθνπ, ν
παξαζθεπαζηήο ή ζπζθεπαζηήο, ν αξηζκφο παξηίδαο, ε εκεξνκελία ηεο ειάρηζηεο
δηαηεξεζηκφηεηαο ηνπ πξντφληνο, θαζψο θαη νη ζπλζήθεο δηαηήξεζεο.

17. Μεηαμχ ησλ πξναηξεηηθψλ ελδείμεσλ πνπ κπνξνχλ λα αλαγξαθνχλ ζηελ ζήκαλζε
ελφο ειαίνπ είλαη:
 ε έλδεημε «πξψηε πίεζε ελ ςπρξψ», κφλν γηα ηα παξζέλα ειαηφιαδα ή ηα
εμαηξεηηθά παξζέλα ειαηφιαδα πνπ ιακβάλνληαη ζε ιηγφηεξν απφ
27>ISO_1>oC>ISO_7> θαηά ηελ πξψηε κεραληθή πίεζε ηνπ ειαηνπνιηνχ, κε
παξαδνζηαθφ ζχζηεκα εμαγσγήο κε πδξαπιηθά πηεζηήξηα,
 ε έλδεημε «εμαγσγή ελ ςπρξψ» κπνξεί λα αλαγξάθεηαη κφλν γηα ηα παξζέλα
ειαηφιαδα ή γηα ηα εμαηξεηηθά παξζέλα ειαηφιαδα πνπ ιακβάλνληαη ζε
ιηγφηεξνπο απφ 27>ISO_1>νC>ISO_7> κε δηήζεζε ή κε θπγνθέληξηζε ηνπ
ειαηνπνιηνχ,
 νη ελδείμεηο ησλ νξγαλνιεπηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ κπνξνχλ λα αλαγξάθνληαη
κφλν εάλ βαζίδνληαη ζηα απνηειέζκαηα αλαιπηηθήο κεζφδνπ, ε νπνία
πξνβιέπεηαη απφ ηνλ θαλνληζκφ (ΔΟΚ) αξηζ. 2568/1,
 ε έλδεημε ηεο νμχηεηαο ή ηεο αλψηαηεο νμχηεηαο κπνξεί λα αλαγξάθεηαη κφλν
εάλ ζπλνδεχεηαη απφ ηελ έλδεημε, κε ραξαθηήξεο ηνπ ίδηνπ κεγέζνπο θαη ζην
ίδην νπηηθφ πεδίν, ηνπ δείθηε ππεξνμεηδίσλ, ηεο πεξηεθηηθφηεηαο ζε θήξνπο
θαη ηεο απνξξφθεζεο ζην ππεξηψδεο θσο, πνπ θαζνξίδνληαη ζχκθσλα κε ηνλ
θαλνληζκφ (ΔΟΚ) αξηζ. 2568/91.
Δάλ αλαθέξεηαη ζηελ ζήκαλζε, εθηφο απφ ηνλ θαηάινγν ησλ ζπζηαηηθψλ, ε
παξνπζία ειαίσλ, ζε έλα κείγκα ειαηνιάδνπ θαη άιισλ θπηηθψλ ειαίσλ, κε ιέμεηο,
εηθφλεο ή γξαθηθέο παξαζηάζεηο, ε νλνκαζία πψιεζεο ηνπ ελ ιφγσ κείγκαηνο είλαη ε
αθφινπζε: «Μείγκα θπηηθψλ ειαίσλ (ή ζπγθεθξηκέλα νλφκαηα ησλ ππφςε θπηηθψλ
ειαίσλ) θαη ειαηνιάδνπ», αθνινπζνχκελε ακέζσο κεηά απφ ηελ έλδεημε ηνπ
πνζνζηνχ ηνπ ειαηνιάδνπ ζην κείγκα. Δπίζεο, κπνξεί λα αλαθέξεηαη ε παξνπζία ηνπ
ειαηνιάδνπ ζηελ ζήκαλζε ησλ κεηγκάησλ κε εηθφλεο ή γξαθηθέο παξαζηάζεηο κφλν
ζε πεξίπησζε πνπ ην πνζνζηφ ηνπ είλαη αλψηεξν απφ 50%. ΢ηελ πεξίπησζε ηεο
παξνπζίαο ηνπ ειαηνιάδνπ ζε έλα ηξφθηκν, ε νλνκαζία πψιεζεο ηνπ ηξνθίκνπ
αθνινπζείηαη ακέζσο κεηά απφ έλδεημε ηνπ πνζνζηνχ ειαηνιάδνπ πνπ πξνζηέζεθε,
ζε ζρέζε κε ην θαζαξφ νιηθφ βάξνο ηνπ ηξνθίκνπ.
Δπηπιένλ, ε αλαγξαθή ηεο έλδεημεο «ειιεληθφ πξντφλ» ζηα εμαηξεηηθά παξζέλα θαη
παξζέλα ειαηφιαδα επηηξέπεηαη κφλν εθφζνλ ζπλνδεχεηαη απφ αλεμίηειε αλαγξαθή
ζηε ζπζθεπαζία ηνπ θσδηθνχ EL πνπ έρεη ρνξεγεζεί ζηνπο εκπνξεπφκελνπο απφ ηελ
Γηεχζπλζε Π.Α.Π. Γελδξνθεπεπηηθήο – Σκήκα Διαίαο ηνπ Τπνπξγείνπ Γεσξγίαο.
Όιεο νη ελδείμεηο πνπ εκθαλίδνληαη ζηελ ζήκαλζε ζα πξέπεη λα παξακέλνπλ αθξηβείο
θαη εμαθξηβψζηκεο απφ ηηο αλαιχζεηο πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηελ λνκνζεζία, έσο ηελ
εκεξνκελία θαηαλαιψζεσο ηνπ ειαηνιάδνπ.

18. ΢σζκεσαζία Ελαιολάδοσ
Σα έιαηα ζα πξέπεη λα πσινχληαη ζηνλ ηειηθφ θαηαλαισηή πξνζπζθεπαζκέλα ζε
ζπζθεπαζίεο κέγηζηεο ρσξεηηθφηεηαο πέληε ιίηξσλ. Ζ απφθαζε απηή πεξηιακβάλεη
θαη ηελ απεπζείαο δηάζεζε απφ ηνπο παξαγσγνχο θαη ηνπο ειαηνηξηβείο. Οη
ζπζθεπαζίεο απηέο ζα πξέπεη λα είλαη εθνδηαζκέλεο κε ζχζηεκα αλνίγκαηνο πνπ
θαηαζηξέθεηαη κεηά ηελ πξψηε ρξήζε ηνπ θαη λα πεξηιακβάλνπλ εηηθέηα ζχκθσλα
κε ηελ επφκελε παξάγξαθν. Γηα ηα έιαηα πνπ πξννξίδνληαη γηα ηελ θαηαλάισζε ζε
εζηηαηφξηα, λνζνθνκεία, θαληίλεο ή άιιεο παξφκνηεο ζπιινγηθέο εζηηάζεηο, επίζεο
κέγηζηε ζπζθεπαζία δηάζεζεο ειαηφιαδσλ θαη ππξελέιαησλ ζα πξέπεη λα είλαη δνρείν
πέληε ιίηξσλ.

19. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Σν ειαηφιαδν θαηαλαιψλεηαη απφ φινπο ηνπο ιανχο. ΢ήκεξα ε παγθφζκηα
ειαηνθαιιηέξγεηα αληηπξνζσπεχεη 810 εθαηνκκχξηα ειαηφδεληξα. Σν 98% ησλ
ειαηφδεληξσλ βξίζθνληαη ζηελ πεξηνρή ηεο Μεζνγείνπ θαη απφ απηφ, ην 70% είλαη
ζηηο επξσπατθέο ρψξεο ηεο Μεζνγείνπ. ΢ηε ρψξα καο θαιιηεξγνχληαη 100
εθαηνκκχξηα ειαηφδεληξα κε εηήζηα παξαγσγή πεξίπνπ 250.000 ηφλνπο.
Ζ Δπξσπατθή Έλσζε είλαη ν κεγαιχηεξνο θαηαλαισηήο ειαηφιαδνπ κε 1,3
εθαηνκκχξηα ηφλνπο. ΢ε θάζε ρψξα ε θαηαλάισζε πνηθίιεη. Γηα παξάδεηγκα ζηελ
Διιάδα έρεη κεηξεζεί φηη θαηαλαιψλνληαη 15 θηιά ην ρξφλν αλά θάηνηθν, ελψ ζε
ρψξεο ηεο Δ.Δ. φπνπ δελ παξάγεηαη ειαηφιαδν, ε θαηαλάισζή ηνπ πεξηνξίδεηαη ζε 1
κφλν θηιφ αλά θάηνηθν. Πξψηε ζε εμαγσγέο ειαηνιάδνπ είλαη ε Ηζπαλία θαη
αθνινπζνχλ ε Ηηαιία, ε Διιάδα θαη ε Σπλεζία. Σα ηειεπηαία ρξφληα ππάξρεη
απμαλφκελε παγθφζκηα δήηεζε πνπ αλέξρεηαη ζε 1.8% ην ρξφλν, ε νπνία νθείιεηαη
θπξίσο ζηελ αλαγλψξηζε ηεο αμίαο ηεο γλσζηήο σο Μεζνγεηαθήο δηαηξνθήο. ΢ηελ
Διιάδα ε ειηά θαιιηεξγείηαη ζρεδφλ ζε φια ηα δηακεξίζκαηά ηεο. Ζ Κξήηε, ε
Πεινπφλλεζνο θαη ε Μπηηιήλε είλαη νη πεξηνρέο πνπ ε ειηά είλαη ε θχξηα
θαιιηέξγεηα. Ζ ειαηνθαιιηέξγεηα δηαδξακαηίδεη πξσηεχνληα ξφιν ζηελ νηθνλνκία
ησλ ρσξψλ, φπνπ έρεη αλαπηπρζεί, γηαηί δελ αμηνπνηεί κφλνλ εθηάζεηο πνπ είλαη
αθαηάιιειεο γηα άιιεο θαιιηέξγεηεο, αιιά ζπκβάιιεη θαη ζηελ πξνζηαζία ησλ
εδαθψλ απφ ηηο δηαβξψζεηο. Να αλαθέξνπκε εδψ φηη νη ειαηψλεο πνπ βξίζθνληαη
γχξσ απφ ηελ Μεζφγεην , ζεσξνχληαη ην κεγαιχηεξν δάζνο ηεο πεξηνρήο. Αθφκα,
έλαο κεγάινο αξηζκφο ειαηψλσλ αλήθεη ζε κηθξνθαιιηεξγεηέο πνπ εμαζθαιίδνπλ έηζη
επνρηθή εξγαζία θαη ηθαλνπνηεηηθφ εηζφδεκα. Σα θπξηφηεξα πξντφληα πνπ
παξάγνληαη απφ ηελ θαιιηέξγεηα ηεο ειηάο είλαη ην ειαηφιαδν θαη νη επηηξαπέδηεο
ειηέο. Απφ ηα δχν απηά πξντφληα κεγαιχηεξε δηαηηεηηθή αμία θαη νηθνλνκηθή
ζεκαζία έρεη ην ειαηφιαδν. ΢΄ απηά πξέπεη λα πξνζηεζεί θαη ην ππξελέιαην πνπ
πξννξίδεηαη γηα βηνκεραληθή ρξήζε. Δπίζεο νηθνλνκηθή ζεκαζία έρνπλ θαη θάπνηα
ππνπξντφληα ηεο ειηάο , φπσο ηα θχιια, ην μχιν ν ππξήλαο θ.α. Σν ειαηφιαδν
πθίζηαηαη ζήκεξα ηζρπξφ αληαγσληζκφ απφ ηα ζπνξέιαηα, ησλ νπνίσλ ε δηαηηεηηθή
αμία ππνιείπεηαη θαηά πνιχ απηνχ.
300.000
ηφλνπο θηάλεη, ζχκθσλα κε ην ππνπξγείν Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο, ε ειιεληθή εηήζηα
παξαγσγή ειαηνιάδνπ θαηά ηελ ηειεπηαία ηξηεηία
80%
θαη άλσ ηνπ ειιεληθνχ ειαηνιάδνπ είλαη έμηξα παξζέλν, κεξίδην κνλαδηθφ αθνχ
θακία άιιε ρψξα παγθνζκίσο δελ έρεη ηφζν πνιχ έμηξα παξζέλν ειαηφιαδν ζε ζρέζε
κε ηηο ζπλνιηθέο πνζφηεηεο πνπ παξάγεη

20. 45.000
ηφλνη εηεζίσο είλαη ην επψλπκν ειαηφιαδν πνπ δηαθηλείηαη λφκηκα ζηελ ειιεληθή
επηθξάηεηα. Οη ππφινηπεο πνζφηεηεο δηνρεηεχνληαη ρχκα - ζε ληελεθέδεο ησλ 16
ιίηξσλ ή δηαηίζεληαη γηα απηνθαηαλάισζε
25.000
ηφλνη ειιεληθνχ ειαηνιάδνπ πνπ εμάγεηαη θάζε ρξφλν αληηζηνηρνχλ ζε επψλπκεο
ζπζθεπαζίεο. Οη ππφινηπεο πνζφηεηεο, ζρεδφλ ηα 3/4 ησλ εμαγσγψλ, δηαθηλνχληαη
ρχκα πξνο ηελ Ηηαιία, πεξηζηαζηαθά θαη ζηελ Ηζπαλία
200.000
ηφλνη ειαηνιάδνπ θαηαλαιψλνληαη θάζε ρξφλν ζηελ Διιάδα
150 εκαη.
ππνινγίδνληαη ηα ειιεληθά ειαηφδεληξα
500.000
έιιελεο παξαγσγνί θαιιηεξγνχλ γχξσ ζηα
10 εκαη.
ζηξέκκαηα ειαηψλσλ. Καζέλαο ηνπο θεξδίδεη απφ 2 επξψ γηα θάζε θηιφ έμηξα
παξζέλνπ ειαηνιάδνπ πνπ πνπιάεη
Ζ Διιάδα είλαη ε ηξίηε κεγαιχηεξε παξαγσγφο ειαηνιάδνπ (κεηά ηελ Ηζπαλία θαη
ηελ Ηηαιία), ελψ ην ειιεληθφ ειαηφιαδν ππεξέρεη ζε φξνπο πνηφηεηαο (ηα ¾ ηεο
ειιεληθήο παξαγσγήο είλαη εμαηξεηηθά παξζέλν ειαηφιαδν, έλαληη 45% ηεο ηηαιηθήο
θαη 30% ηεο ηζπαληθήο).
Ωζηφζν, νη Έιιελεο παξαγσγνί δελ έρνπλ εθκεηαιιεπηεί επαξθψο ηε δηεζλή
δπλακηθή ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ, κε απνηέιεζκα ην κεξίδην ηεο Διιάδαο ζηελ
παξαγσγή λα έρεη πεξηνξηζηεί ζην 12% ην 2009 απφ 16% ην 1990. Δηδηθφηεξα, (i)
ζηελ εγρψξηα αγνξά (πνπ απνξξνθά ηα 2/3 ηεο παξαγσγήο) παξαηεξείηαη ζηαδηαθή
ππνθαηάζηαζε ηνπ ειαηνιάδνπ απφ άιια θπηηθά έιαηα θαη (ii) ν φγθνο ησλ εμαγσγψλ
πεξηνξίδεηαη δηαρξνληθά κε απνηέιεζκα ην κεξίδην ηεο Διιάδαο ζηελ δηεζλή αγνξά
ηππνπνηεκέλνπ ειαηνιάδνπ λα έρεη πεξηνξηζηεί ζην 3% ηε δεθαεηία ηνπ 2000 απφ 4%
ηε δεθαεηία ηνπ 1990.

21. ΢ΑΠΩΝΟΠΟΙΗ΢Η
Σα σλικά.
Γηα ην πξψην καο ζαπνχλη, δελ ρξεηάδνληαη πνιιά. Υξεηάδεηαη φκσο δχγηζκα κε
αθξίβεηα γηαηί θαη ε παξακηθξή απφθιηζε κπνξεί λα θαηαζηξέςεη ην απνηέιεζκα.
1 kg ιάδη ειηάο (αλ κπνξείηε αο κελ είλαη αγλφ παξζέλν. Όζνη δνπλ ζηε επαξρία φπσο
εγψ κπνξνχλ εχθνια λα ην βξνπλ ζην ειαηνηξηβείν ή ζηελ ιατθή ηεο γεηηνληάο).
128 gr θαπζηηθή ζφδα (NAOH)
300 gr λεξφ.
Προαιρεηικά :
8-10 ml αηζέξην έιαην ιεβάληαο
1 θνπηαιάθη ξπδάιεπξν
1 θνπηαιηά απνμεξακέλα άλζε ιεβάληαο
Βήμα 1
Αλ ην ζαπνχλη ην θηηάμεηε ζηελ θνπδίλα ζαο, πνπ είλαη θαη ην θαιχηεξν, θξνληίζηε
λα απνκαθξχλεηαη θάζε ζθεχνο θαγεηνχ. Απιψζηε παιηέο εθεκεξίδεο, θνξέζηε ηα
γάληηα θαη εηνηκάζηε ηελ κάζθα θαη ηα γπαιηά. Απνκαθξχλεηαη παηδηά θαη άιιεο
εππαζείο νκάδεο πιεζπζκνχ.
Βήμα 2
Βάιηε γάληηα κάζθα θαη γπαιηά.
Επγίζηε ην λεξφ κέζα ζην δνρείν ππξέμ θαη βάιηε ην ζηελ γνχξλα ηνπ λεξνρχηε.
Επγίζηε κε πξνζνρή θαη αθξίβεηα ηελ θαπζηηθή ζφδα κέζα ζε κηα κεγάιε θνχπα.
Ρίμηε κε πξνζνρή ζηγά ζηγά ηελ θαπζηηθή ζφδα ζην λεξφ αλαθαηεχνληαο κε ηελ
μχιηλε θνπηάια ψζηε λα δηαιπζεί εληειψο. Πξνζνρή λα κελ εηζπλεχζεηε ηηο
αλαζπκηάζεηο. Ζ ζεξκνθξαζία ζην δηάιπκα ζα αλεβεί θαηαθφξπθα ζηνπο 80 βαζκνχο
πεξίπνπ. Πάληα ξίρλνπκε ηελ θαπζηηθή ζφδα ζην λεξφ θαη φρη αληίζηξνθα. Αθήζηε
ην δηάιπκα ζε έλα ζίγνπξν κέξνο γηα λα θξπψζεη.
Βήμα 3
Επγίζηε κε αθξίβεηα ην ιάδη κέζα ζηελ αλνμείδσηε θαηζαξφια. Βάιηε ηελ
θαηζαξφια ζην κάηη ηεο θνπδίλαο θαη αλάςηε ην ζε πνιχ ρακειή ζεξκνθξαζία. Ζ
ζεξκνθξαζία ηνπ ιαδηνχ ζηελ θαηζαξφια θαιφ είλαη λα κελ μεπεξάζεη ηνπο 45
βαζκνχο Κειζίνπ.
Βήμα 4
Πεξηκέλνληαο λα θξπψζεη ην δηάιπκα ηεο θαπζηηθήο ζφδαο, εηνηκάζηε ηα ππφινηπα
πιηθά.
Δηνηκάζηε ηα θαινχπηα.
Μεηξήζηε ην αηζέξην έιαην. ΢ε έλα κηθξφ θιηηδαλάθη αλαθαηέςηε ην κε ην ξπδάιεπξν
θαη 1-2 θνπηαιάθηα ειαηφιαδν. Σξίςηε ηα άλζε ηεο ιεβάληαο ζε κηθξά-κηθξά
θνκκαηάθηα.
Δηνηκάζηε ην κπιέληεξ.

22. Βήμα 5
Δμεηάζηε ηελ ζεξκνθξαζία ηεο θαπζηηθήο ζφδαο θαη ηνπ ιαδηνχ. Όηαλ είλαη θαη ηα
δχν ζηνπο 40-42 βαζκνχο, ξίμηε ζηγά-ζηγά ηελ θαπζηηθή ζφδα ζηελ θαηζαξφια κε ην
ιάδη. Αλαθαηέςηε θαιά κε ηελ μχιηλε θνπηάια γηα ιίγν. Ακέζσο κεηά, βπζίζηε ην
κπιέληεξ θαη αξρίζηε ην αλαθάηεκα ψζηε λα αλαθαηεπηνχλ θαιά ηα πιηθά. Δίλαη
πνιχ ζεκαληηθφ ην αλαθάηεκα λα γίλεη θαιά. Θα παξαηεξήζεηε φηη ην κείγκα αιιάδεη
ππθλφηεηα θαη γίλεηαη φιν θαη πην περηφ. ΢ε θάπνηα ζηηγκή, ζηακαηψληαο ην
κπιέληεξ θαη ζεθψλνληάο ην, ζα παξαηεξήζεηε φηη νη ζηαγφλεο ηνπ κείγκαηνο πνπ
πέθηνπλ απφ ην κπιέληεξ κέλνπλ ζηελ επηθάλεηα γηα 1-2 δεπηεξφιεπηα πξηλ
εμαθαληζηνχλ. Δδψ είκαζηε !
Δίλαη ε ψξα λα ξίμνπκε θαη ηα ππφινηπα πιηθά.
Αθήζηε ην κπιέληεξ, θαη ξίμηε γξήγνξα ζην κείγκα ην αηζέξην έιαην κε ην ξπδάιεπξν
θαη ηα άλζε ιεβάληαο. Αλαθαηέςηε ψζηε λα ελζσκαησζνχλ θαιά. 'Όηαλ
πξνζζέηνπκε αηζέξηα έιαηα ζηελ πάζηα ηνπ ζαπνπληνχ, ππάξρεη πεξίπησζε λα
επηηαρπλζεί ε δηαδηθαζία ζαπσλνπνίεζεο, γη' απηφ λα είζηε φζν γίλεηαη πην γξήγνξνη
θαηά ηελ δηάξθεηα απηήο ηελ θάζεο.
Βήμα 6
Ρίμηε ηελ πάζηα ηνπ ζαπνπληνχ ζηα θαινχπηα θαη ζθεπάζηε κε ηηο θνπβέξηεο γηα λα
δηαηεξήζεηε ηελ ζεξκνθξαζία. Αθήζηε ην ζαπνχλη ζθεπαζκέλν γηα 48 ψξεο ζε κέξνο
ζίγνπξν θαη δξνζεξφ.
Όηαλ πεξάζνπλ νη 48 ψξεο, κπνξείηε λα βγάιεηε ην ζαπνχλη απφ ηα θαινχπηα, πάληα
θνξψληαο ηα γάληηα. Μπνξείηε ηψξα λα ην θφςεηε ζε ζαπνχληα ζην κέγεζνο πνπ
επηζπκείηε ρξεζηκνπνηψληαο έλα καραίξη. Αθήζηε ην λα σξηκάζεη θαη λα
νινθιεξσζεί ε ζαπσλνπνίεζε 6-8 εβδνκάδεο.
Μέρξη ηφηε, είλαη θαιχηεξα λα κελ ην αγγίδεηε κε γπκλά ρέξηα. Τπάξρνπλ αθφκα
ππνιείκκαηα θαπζηηθήο ζφδαο ζην ζαπνχλη πνπ σξηκάδεη.
Μεηά ηηο 6-8 εβδνκάδεο κπνξείηε λα ην ρξεζηκνπνηήζεηε.

23. ΕΠΙΛΟΓΟ΢
Τπήξμαλ δηάθνξεο απφςεηο θαη αληηιήςεηο ζρεηηθά κε φηη αθνξά ην ίδην ην
ειαηφιαδν, ηελ ζρέζε ηνπ κε ηελ νηθνλνκία, ηε λνζεία ηνπ, ηελ ηππνπνίεζε ηνπ θαη
ηε ρξεζηκφηεηα ηνπ γηα ηελ παξαζθεπή άιισλ πξαγκάησλ φπσο γηα παξάδεηγκα
ζαπνχλη, θαιιπληηθά, θαγεηά. Πηζηεχνπκε λα δψζακε φζν ην δπλαηφλ θαιχηεξεο
επεμεγήζεηο ζρεηηθά κε ην ζέκα ιχλνληαο θάζε πηζαλή απνξία ησλ θαηαλαισηψλ.
Δπίζεο κε ηελ βνήζεηα ησλ εξσηεκαηνινγίσλ θαη πην ζπγθεθξηκέλα ησλ
απνηειεζκάησλ ηνπο ζεσξνχκε πσο δεκηνπξγήζεθε κηα πην ζαθή εηθφλα ζρεηηθά κε
ην ιάδη , ηελ ζρέζε ηνπ αλζξψπνπ κε απηφ αιιά θαη ηηο γλψζεηο ηνπ θαζελφο ζρεηηθά
κε ηελ παξαγσγή ηνπ.

24. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Wikipedia.org
Google.com
΢τολικό βιβλίο Υημείας