คำสอนของหลวงปู่หล้า เขมปัตโต

1. พระพุทธศาสนาเน้นลงเบื้องต้น​​กล่าวเรื่องไฟราคะดับยาก
และก็ไหม้จิตใจแบบอบอวลนิ่มนวล​​เหมือนไฟเผาถ่านที่อบไว้
จะบรรเทาและดับได้ก็เนื่องด้วยการพิจารณา​ร่างกาย
ที่เปื่อยเน่า​​และสกปรก​โสมมให้เห็นชัด ทั้งกลิ่นและสี
และลักษณะที่อยู่ให้เห็นเป็นของโสโครกจริงๆ
จนเป็นนิมิตติดตาเนืองนิจแยบยล
จนถอนอาลัยว่าสวยงามได้ในขันธสันดานดวงใจได้เด็ดขาด
หลวง​ปู่​หล้า​​เ​ขม​ปัตโต

2. แม้หนังโดยรอบที่ยืมมาจากธาตุดิน​​น้า​​ไฟ​​ลม
ก็จะได้ส่งคืนให้ดิน​​น้า​​ไฟ​​ลมอยู่
เพราะจะได้แตกสลายลงสู่ธาตุเดิมอยู่
ดินแตกไปเป็นดิน​​น้าแตกไปเป็นน้า​​ไฟแตกไปเป็นไฟ​​
ลมแตกไปเป็นลม​​ลงสู่มหาภูตธาตเดิมคงที่
ด้านกิเลสคือความหลงไม่รู้เท่าปัญหาของตน​​
ที่มาหลงดินหลงน้าหลงไฟหลงลม
ก็จะได้มาสร้างดินสร้างน้าสร้างไฟสร้างลม
เป็นเปรตเป็นผีเฝ้าดินเฝ้าน้าเฝ้าไฟเฝ้าลม
ขันอยู่เหมือนนกเขาว่าของกู​​ของกู​​ของกูอยู่
ก็ต้องขึ้นอยู่กับกรรมและผลของกรรมอีก
หลวง​ปู่​หล้า​​เ​ขม​ปัตโต

3. ใครเกิดมาในโลกนี้
ไม่เป็นทุกข์ใจไม่มีเลย (เว้นพระอรหันต์เสีย)
พระโสดาบัน เว้นทุกข์ใจไปเป็นเอกเทศแล้ว​
และส่วนที่เว้นนั้น​ไม่กลับมาทุกข์อีก
ส่วนพระอรหันต์ เว้นโดยเด็ดขาดสิ้นเชิงแล้ว
หลวงปู่หล้า​เขมปัตโต

4. อารมณ์วู่วามนั้น​หากบุคคลใดรู้ตัวก็ต้องถือว่า​เป็นคนมีปัญญาแล้ว
และหากถ้ามันเห็นว่าไม่มีประโยชน์มันก็จะวางไปเอง
แต่ถ้าหากเห็นว่า​มีประโยชน์มันก็วางไม่ได้
อย่างไรก็ตาม​มันจะถึงกับฆ่าหรือตีเขาหรือไม่
ข้อนี้ก็เป็นส่วนที่จะต้องรู้อีก
ถ้ามันหมายจะฆ่าจะตีเขาก็ส่อแสดงให้เห็นว่ามันยังมีกิเลสมากอยู่
เรื่องนี้เราต้องพิจารณา
หลวงปู่หล้า​เขมปัตโต

5. ใคร​ๆ​ในโลกนี้ก็เหมือนกัน
ถ้าหากเห็นว่าโลภ​โกรธ​หลง​มันเป็นของอร่อยอยู่​
มันก็ลดละไม่ได้​มันต้องไปสังเวยเป็นอาหารของกิเลสต่อไป
เรื่องความวู่วามโผงผางนี้​พระบรมศาสดากล่าวว่า
เป็นตามนิสัยก็มี​เพราะบางคนอุปมาเหมือนน้าใสกลางขุ่นขอบ
คือ​มารยาทไม่งามพูดจาโผงผาง​แต่จิตใจเป็นธรรมอยู่
บางคนเหมือนน้าใสทั้งขอบทั้งกลาง
หมายความว่า​จิตใจก็เป็นธรรม​มารยาทก็เป็นธรรม
ส่วนบางคนที่เหมือนน้าขุ่นทั้งกลางทั้งขอบ
ก็หมายความว่า​จิตใจก็ไม่เป็นธรรม​คาพูดก็ไม่เป็นธรรม
หลวงปู่หล้า​เขมปัตโต

6. ยกอุทาหรณ์​คนเราจะสะอาดหรือไม่สะอาดขาดตัวก็ตาม
แต่ก็ต้องได้อาบน้าอยู่นั่นเอง​ถ้าไม่อาบน้าก็ยิ่งไปใหญ่​
เข้าสังคมใดๆก็ไม่ได้​ฉันใดก็ฉันนั้น​
ถ้าเราไม่ประพฤติศีลประพฤติธรรมแล้ว
ก็ไม่มีอะไรจะมาล้างหัวจิตหัวใจให้สะอาดได้
หลวงปู่หล้า​เขมปัตโต

7. ประโยชน์อะไรกับทรัพย์สินที่ตระหนี่ไว้ไม่ใช้
ประโยชน์อะไรกับมนตราที่ไม่ได้ท่องบ่น
ประโยชน์อะไรกับจิตใจที่ไม่ได้อบรม
ประโยชน์อะไรกับธรรมที่ไม่ได้ปฏิบัติ
หลวงปู่หล้า​เขมปัตโต

8. ผู้พิจารณาไตรลักษณ์อยู่อย่างไม่มีกลางวันกลางคืนก็ดี​
หรือผู้พิจารณาเกิดดับอยู่​ไม่มีกลางวันกลางคืนก็ดี​
ท่านทั้งหลายเหล่านั้น​
คือผู้ที่ได้ถือกุญแจเปิดประตูพระนิพพานไว้ในกามือแล้ว​
นับว่าเป็นผู้รู้จักทางตรงสู่พระนิพพาน
หลวงปู่หล้า​เขมปัตโต

9. ส่วนท่านที่ชอบไปทางโค้งย่อมยืนยันในนิมิต​
ติดอยู่ในนิมิตชนิดแกะไม่ค่อยออก​เพราะถือว่ามีรสชาติอร่อยมาก​
แต่ที่แท้นั้นก็คือยาเสพติดที่ทาให้ล่าช้าบนทางเดินสู่มรรคผล
แบบชนิดที่ไม่รู้ตัวได้ง่ายๆ​เพราะจิตชั้นนี้ธรรมชั้นนี้​
ถือว่าเป็นมานะทิฏฐิที่แรงจัดอยู่​จึงไม่ได้เป็นของง่าย​
มิหนาซ้าผู้ที่ชอบทางโค้งนั้นยังคิดกล่าวตู่ผู้ไปตักเตือนในใจว่า​
ภาวนาไม่ละเอียดเท่าตัวเลยมีแต่พูดเฉยๆ​
เคยได้เห็นมาหลายท่านแล้ว​ลงท้ายก็ลาสิกขาไปหาอามิสตามเดิม
หลวงปู่หล้า​เขมปัตโต

10. การพิจารณาจะพิจารณาอะไร​ก็ไม่ต้องสงสัย​ส่งส่ายไปตั้งเป้าหมายที่อื่น​
นอกจากปัจจุบันจิต​ปัจจุบันธรรม​อดีตก็ผ่านไปแล้ว​จบสิ้นไป
แล้วอนาคตก็ยังมาไม่ถึง​ถ้าจะเป็นตัวเลขในบัญชี​
ก็คือสิ่งที่ยังไม่ปรากฏจริงในบัญชีจะไปคิดคานึงก็ไม่เป็นตัวเลขในบัญชีจริง​
ควรจะรู้ชัดกับสิ่งที่มี​สิ่งที่ปรากฏให้ถ่องแท้​อบรมปัจจุบันจิตให้ดี​
อย่าหลงเป้า​ปฏิบัติให้ต่อเนื่อง​พิจารณาให้ต่อเนื่อง
แล้วผลก็คงปรากฏออกมาอย่างต่อเนื่อง​
จะว่าธรรมปรากฏขึ้นอย่างต่อเนื่องก็ได้​
ปฏิบัติได้ละเอียด​ธรรมก็ย่อมจะปรากฏละเอียด​
แล้วแต่ระดับของการปฏิบัตินั้นๆ
หลวงปู่หล้า​เขมปัตโต