opis działań

1. Plan Daltoński
w Przedszkolu nr 240
im. Polskich Olimpijczyków
w Warszawie

2. Myśl organizowania pracy
indywidualnej zrodziła się u Helen
Parkhurst ok. 1905 roku, kiedy
zaczynając swą karierę nauczycielską
pracowała z kilkoma klasami
jednocześnie. Wtedy to właśnie wpadła
na pomysł indywidualnej nauki każdego
z uczniów.
Helen Parkhurst chciała, aby
nauczanie masowe w klasie zastąpić
samodzielnym uczeniem się dzieci,
pozwolić dzieciom uczyć się we
własnym tempie, pobudzić do
współpracy, zastosować indywidualne
sprawdzanie wyników pracy u każdego
ucznia przez nauczyciela. Poprosiła
starszych uczniów, aby pomogli
młodszym.
„Jeżeli szanujemy dziecko
i podążamy za jego możliwościami,
to może ono zrobić więcej
niż od niego oczekujemy,
a wszystko, co dziecko potrafi –
nauczycielowi zrobić nie wolno”
Helen Parkhurst (1887 – 1957)
W roku szkolnym 2016/2017
rozpoczęliśmy wdrażanie koncepcji
edukacji daltońskiej, a nasze
przedszkole zostało objęte opieką
merytoryczną Polskiego
Stowarzyszenia Dalton w zakresie
wprowadzania zasad pedagogiki planu
daltońskiego.

3. Plan daltoński to idea, styl pracy, organizacji grupy oparty na czterech
podstawowych filarach:
Plan daltoński polega na indywidualnej pracy dziecka, dostosowanej do jego
potrzeb i możliwości.

4. Plan daltoński przygotowuje dzieci do samodzielnej pracy w szkole. Przedszkolaki
nawzajem motywują się do indywidualnej pracy oraz uczą się współpracować w
parach i zespołach.
• SAMODZIELNOŚĆ -- dziecko umie poradzić sobie z problemem,
dokonuje analizy, znajduje potrzebne środki
• ODPOWIEDZIALNOŚĆ -- dziecko samo decyduje jakie zadanie wykona,
kiedy i jak, jest współodpowiedzialne za wynik
uczenia się
• WSPÓŁPRACA -- dziecko pomaga innym, potrafi współdziałać,
działa zespołowo, szanuje prace innych
• REFLEKSJA -- dziecko zastanawia się nad swoją pracą, ocenia
postępy

5. Proces dydaktyczno–wychowawczy edukacji daltońskiej jest wizualizowany. W
każdej naszej sali znajdują się obrazy - instrukcje, które pomagają dzieciom
samodzielnie wykonać zadanie oraz orientować się w czasie i planować swoją pracę.
Wizualizacja roku szkolnego
Plan roku przedszkolnego przedstawia kolejne wydarzenia, które następują
po sobie w trakcie trwania roku szkolnego. Dzięki temu dzieci samodzielnie
kontrolują upływający czas

6. WIZUALIZACJA MIESIĄCA
Poprzez zestawienie tygodniowych tematów danego miesiąca w jednym
miejscu ukazuje się wizualizacja całego miesiąca. Dzieci widzą ile czasu zajmie dany
temat i o czym będą się uczyć w danym miesiącu.

7. WIZUALIZACJA OBECNOŚCI
Dzieci przychodząc do przedszkola przed wejściem do sali samodzielnie
zaznaczają swoją obecność – umieszczają specjalny znaczek lub zdjęcie na tablicy
obecności..

8. WIZUALIZACJA DNI TYGODNIA
Każdy dzień tygodnia ma swój kolor. Dzięki temu, że każdy dzień oznaczony jest
innym kolorem, nawet najmłodsze dzieci mogą zdobywać umiejętność identyfikowania
dni tygodnia, zanim jeszcze nauczą się rozpoznawać lub odczytywać ich nazwy.

9. WIZUALIZACJA DNIA
To zbiór ilustracji, które pokazują stałe i zmienne aktywności i działania jakie
dzieci podejmują w ciągu dnia w przedszkolu. Za pomocą znacznika Strażnik Czasu
wskazuje co aktualnie się dzieje, dzięki temu dzieci doskonale widzą, w którym
momencie dnia się znajdują i co je czeka za chwilę.

10. WIZUALIZACJA DYŻURÓW/ OBOWIĄZKÓW
Dzieci lubią pomagać, chcą wykazywać inicjatywę, lubią czuć się ważne.
Właśnie dlatego, by wspierać i dawać im poczucie odpowiedzialności
przydzielane są im zadania porządkowe i pełnią funkcje dyżurnych np.: pomoc
przy nakrywaniu do stolików przed posiłkami, rozdawanie przyborów do zajęć,
dbanie aby po skończonej zabawie zabawki wróciły na swoje miejsce,
pilnowanie zachowania porządku podczas ustawiania się w kolejce i oczekiwanie
na swoją kolej w łazience lub szatni. Dzieci są odpowiedzialne za określone
czynności w swoich grupach.

11. Dyżurni zostają wyróżnieni na tle grupy: umieszczenie swojego zdjęcia
na tablicy dyżurów i dzięki temu każde dziecko jest zaangażowane w
utrzymanie porządku w sali, czuje się odpowiedzialne za powierzone
zadania i stara się wykonywać swoje obowiązki najlepiej jak potrafi.
WIZUALIZACJA DYŻURÓW/ OBOWIĄZKÓW

12. WIZUALIZACJA ZADAŃ - TABLICA ZADAŃ
W każdy poniedziałek nauczycielka omawia zadania edukacyjne na dany
tydzień, natomiast dzieci same decydują o dniu i kolejności ich wykonania. Po
poprawnym wykonaniu danego zadania na „tablicy zadań” dziecko przy swoim imieniu
zaznacza jego ukończenie wybierając w odpowiednim kolorze magnez symbolizujący
dzień tygodnia, w którym zadanie zostało wykonane.
Tygodniowe zadania edukacyjne zgodne są z tematem kompleksowym
i poruszają różne kompetencje nabywane przez dzieci. Są to karty pracy i zadania:
językowe, matematyczne, plastyczne, grafomotoryczne, zadania sportowe, muzyczne,
oglądanie książek, albumów, rozwiązywanie zagadek itp.

13. WIZUALIZACJA CZASU - ZEGAR DALTOŃSKI
Najtrudniejszym pojęciem dla dziecka jest czas. W koncepcji edukacji
daltońskiej stosuje się specjalny zegar, który pokazuje upływ czasu. Spełnia on swoją rolę
przy wyznaczaniu czasu na zadania, spożywanie posiłków, na zabawę, sprzątanie. Bardzo
istotną rolę spełnia w czasie wolnym, kiedy dzieci maja czas na zabawę swobodną.
Obserwując ruchy wskazówek dzieci widzą ile czasu im zostało do ukończenia zadania, na
zabawę. Jest to najskuteczniejszy sposób na kształtowanie poczucia czasu.

14. WIZUALIZACJA UPŁYWAJĄCEGO CZASU
Dzieciom do samodzielnego obserwowania i umiejscowienia wydarzeń
w czasie służą także: kalendarz urodzin, kalendarz pogody oraz zestawienie miesięcy
i pór roku.

15. WIZUALIZACJA DYŻURÓW – PRAWA I LEWA RĘKA
Prawa i lewa ręka czyli asystenci nauczyciela to dzieci, które są angażowane
w pomoc nauczycielowi w przygotowywaniu zadań, zajęć czy zabaw. Czuwają nad
realizacją zadań tygodniowych, dyżurów, pomagają kolegom i koleżankom.

16. WIZUALIZACJA ZASAD
Ustalony i przyjęty przez grupę Kodeks Zasad jest tak widoczny, by dziecko
samodzielnie mogło przypomnieć sobie i innym o właściwym zachowaniu.

17. SYSTEM PRACY - SYGNALIZATOR
Sygnalizator służy nauczycielce do niewerbalnej komunikacji z dziećmi. Pozwala
w widoczny sposób, za pomocą obręczy, zaznaczyć formę aktywności dzieci podczas
zajęć. Poszczególne kolory mają różne znaczenia:
CZERWONY - praca samodzielna w ciszy, dziecko pracuje samodzielnie
ŻÓŁTY - praca w parach lub w grupach, mogą prosić o pomoc kolegów
ZIELONY - czas na konsultacje z nauczycielem

18. SYSTEM PRACY – WSPÓŁPRACA W PARACH
Współpraca to bardzo istotny element w edukacji daltońskiej. Aby rozwijać tę
umiejętność dzieci dostają zadania do wykonania w parach. Do wizualizacji służy na
tablica „Praca w parach”, na której umieszczone są zdjęcia dzieci. Dobór par jest losowy.
Każdego tygodnia pary zmieniają się, co pozwala dziecku na kontakt i lepsze poznanie
kolegi/koleżanki. Dzieci mogą bawić się z przyjacielem/przyjaciółką, ale uczą się również
bawić z innymi bez wykluczania kogokolwiek.

19. Oprócz zajęć w parach w ramach jednej
grupy organizujemy współpracę dzieci w grupach
zróżnicowanych wiekowo. Dzieci starsze pomagają
młodszym, a te szybciej uczą się od swoich
kolegów z innych grup. Takie zajęcia przynoszą
obopólne korzyści.
SYSTEM PRACY – WSPÓŁPRACA POMIĘDZY GRUPAMI

20. SAMODZIELNOŚĆ I ODPOWIEDZIALNOŚĆ
Dążymy do tego, by dzieci ubierały się samodzielnie lub z niewielką pomocą
rówieśników albo personelu przedszkola. Do zapamiętania kolejności
ubierania się służy specjalna instrukcja.
W toalecie dzieci młodszych jest także umieszczona instrukcja mycia rąk.
Aby ułatwić dzieciom utrzymanie porządku w sali oznaczamy miejsca
przechowywania zabawek, układanek, materiałów plastycznych.
W salach oznaczone są także kąciki tematyczne, a dzieci, które aktualnie chcą
się w nich bawić zaznaczają się na specjalnej liście. W ten sposób unikamy
nagromadzenia dzieci w jednym kąciku, a przedszkolaki uczą się oczekiwania
na swoją kolej.
INSTRUKCJA MYCIA
RĄK
Wyszoruj środek
dłoni i palce
Umyj dłonie
Wróć do
placów Wytrzyj ręce
Pocieraj wierzch dłoni i
między palcami
Wyszoruj
kciuki
Umyj
nadgarstki
Wyszoruj
paznokcie

21. Nauczyciel przygotowuje instrukcję
wykonania zadania.
Instrukcja zawiera materiały, które
dzieci muszą zgromadzić .
Następnie sam nauczyciel (lub z
pomocą dzieci) omawia instrukcję, a
dzieci gromadzą potrzebne materiały i
sprawdzają czy wszystko przygotowały.
Przy wykonywaniu zadania dzieci,
które potrzebują pomocy uzyskują ją
przede wszystkim od rówieśników, a na
końcu od nauczyciela.
SAMODZIELNOŚĆ I ODPOWIEDZIALNOŚĆ - ZAJĘCIA DYDAKTYCZNE

22. T
Tablica zadań
Dzieci młodsze zdjęcie + imię
ODPOWIEDZIALNOŚĆ – ZADANIA TYGODNIOWE
W II semestrze roku szkolnego 2016/2017 wprowadzimy tablice zadań, na
których dzieci będą odnotowywać jakie zadanie wykonały i w jakim dniu tygodnia.
To dzieci biorą odpowiedzialność za
wykonanie zadania i decydują o czasie.

23.  Codzienna rozmowa w kręgu, podczas której, każde dziecko może się
wypowiedzieć.
 Przykładowe pytania kierowane do dzieci:
-„Co Ci się dzisiaj podobało/ nie podobało w przedszkolu?”
-„Czy było coś co sprawiło Ci trudność”?
-„Czy kolega/ koleżanka pomógł Tobie, gdy tego potrzebowałeś?”
REFLEKSJA
Dzieci same oceniają swoje
umiejętności, mają świadomość co
potrafią i co sprawia im trudność.
Wiedzą także, kto z rówieśników może
im pomóc.
W najbliższym czasie wprowadzimy
także paski umiejętności, na których w
graficzny sposób dzieci będą zaznaczać
swoje mocne strony.

24. BIBLIOGRAFIA
Roel Röhner – Hans Wenke, wprowadzenie: prof. dr hab. Bogusław Śliwerski
,,Pedagogika Planu Daltońskiego”, Łódź 2011,Wyd. SOR -MAN.
Opracowanie: mgr Ewa Skwarka