2. As vangardas son movementos artísticos internacionais que se desenvolveron entre 1910-1930. Representan unha ruptura e reacción contra a arte e a literatura do XIX.

3. Os anos dez e vinte é unha época de tensión entre a burguesía e a clase operaria, entre os estados (Primeira Guerra Mundial), e tamén de fortes convulsións económicas que culminarán coa crise de 1929. Cuestiónase o sistema capitalista e revísanse criticamente os valores herdados do século anterior. Principia unha nova época coa irrupción das masas na historia -Revolución soviética- e co ascenso de diferentes tipos de fascismo.

4. O termo vangardas xorde en Francia durante os anos da Primeira Guerra [1914-1917]. A súa orixe está precisamente no vocábulo francés avant-garde , termo de orixe militar e político, que viña a reflectir o espírito de loita, de combate e de confrontación que a nova arte do século opuña fronte á chamada arte decimonónica ou académica.

5. O espírito de vangarda é o sentimento agudo de que a arte, que se esgota nas tradicións académicas, está por reinventar; a vontade de romper co pasado, de buscar unha inspiración e formas novas, de se lanzar á aventura; a preocupación constante do futuro, tal como a revolución científica e técnica forxa. A vangarda perturba a orde, entrégase ás experiencias máis arriscadas, prefire a audacia á perfección, a descuberta á certeza.

6. A literatura vangardista está formada por unha serie de tendencias, escolas ou movementos, chamados ismos, polo sufixo común dos seus nomes: Futurismo, Expresionismo, Cubismo, Dadaísmo, Imaxinismo e Superrealismo. Romperon con toda a tradición estética anterior propoñendo, cada tendencia co seu propio manifesto.

8. FUTURISMO características son: - Un patriotismo esaxerado. - Exalta á maquinaria e avances tecnolóxicos. - A modernidade que o leva a propiciar o valor da maquinaria e a velocidade. - Os seus temas son: a velocidade, as fábricas, as locomotoras, etc. - Poeta máis destacado ou representativo: Filipe Tomás Marinetti.

9. L. Balla: A nena que corre polo balcón.

10. Gino Severini, Tren pasando pola vila , 1872

11. Bombardeo de Acrianápole. Cada cinco segundos, canóns de asedio destrrripar espazo como un acorde de zzzang-tumb tum rebelión de 500 ecos para lle chantar os dentes, facelo trinzas, esnaquizalo ate o infiiiinito. No centro daqueles zzang-tumb tum destallados (amplitude 50 Km) choutar, estoupidos, cortes, puñadas, baterías, tiro rápido. Violencia, ferocidade re-gu-la-ri-da-de este baixo grave marcar, o tempo os estraños tolos axitadismos da batalla. Furia, afán, oídos, ollos, narices abertos. ¡Coidado! Ánimo! Que alegría ver, oír, ulir todo todo todo ta ta ta ta ta das metralladoras berrar ate perder o alento baixo os mor-dis-cos bofetares traak - traak lategazos pic-pac-pum-tumb pic-pac-pum-tumb pic-pac-pum-tumb caprichos saltos (200 metros da fusilería).

12. Abaixo, abaixo ao fondo da orquestra, estanques subir bois búfalos, esporas carros pluf plof encabritares de cabalos flic flac zing zang chaac relichos chistosos iiiiii.... se atropelan tintineos 3 batallóns búlgaros en marcha croooc - craaac (dous tempos lento). Sutumi Maritza ou Karvaseno ta ta ta ta ta giiitumb giiitumb ZZANG-tumb tum (280 ruído ao saír o obús) srrrrr GRANG GRANG (ruído ao caer) croooc - craaac berros dos oficiais chasquidos como pratos de latón pan por aquí paack por alá zing BUUUM cing ciak (rápido) craccaccrac- crccrac en riba ou abaixo alá, alá, o redor, no alto, coidado á cabeza chaak moi ben! Chamas, chamas, chamas, chamas, chamas, chamas (paso dos fortes) chamas, chamas, chamas.Chamas, chamas, chamas (paso dos fortes) abaixo.

14. Pessoa - futurismo portugués (Na nora do quintal da minha casa O burro anda à roda, anda à roda, E o mistério do mundo é do tamanho disto. Limpa o suor com o braço, trabalhador descontente. A luz do sol abafa o silêncio das esferas E havemos todos de morrer, Ó pinheirais sombrios ao crepúsculo, Pinheirais onde a minha infância era outra coisa Do que eu sou hoje...)

15. Eia! eia! eia! Eia electricidade, nervos doentes da Matéria! Eia telegrafia-sem-fios, simpatia metálica do Inconsciente! Eia túneis, eia canais, Panamá, Kiel, Suez! Eia todo o passado dentro do presente! Eia todo o futuro já dentro de nós! eia! Eia! eia! eia! Frutos de ferro e útil da árvore-fábrica cosmopolita! Eia! eia! eia! eia-hô-ô-ô! Nem sei que existo para dentro. Giro, rodeio, engenho-me. Engatam-me em todos os comboios. Içam-me em todos os cais. Giro dentro das hélices de todos os navios. Eia! eia-hô! eia! Eia! sou o calor mecânico e a electricidade! Eia! e os rails e as casas de máquinas e a Europa! Eia e hurrah por mim-tudo e tudo, máquinas a trabalhar, eia! Galgar com tudo por cima de tudo! Hup-lá! Hup-lá, hup-lá, hup-lá-hô, hup-lá! Hé-la! He-hô! H-o-o-o-o! Z-z-z-z-z-z-z-z-z-z-z-z! Ah não ser eu toda a gente e toda a parte! Londres, xuño de 1914

17. CUBISMO Nace como escola pictórica cara a 1907, descompoñendo os obxectos reais en liñas e planos xeométricos que no cadro se presentan recompostos libremente. Iníciao Picasso co cadro Les demoiseilles d’Avignon ( As señoritas de Avignon ), adoptando a teoría de Baudelaire , segundo a cal os pintores debían basearse nos paseos urbanos e na sordidez dos bordeis .

18. Picasso: As señoritas de Aviñón

19. Picasso: Retrato de Ambrosio Vollard

25. Dadaísmo A orixe do termo Dada é confuso e controvertido. De acordo coa versión de Tzara e Ball, a palabra xorde da casualidade: abrindo as páxinas dun dicionario coa axuda dun coitelo, o primeiro termo sinalado foi ese: dada. De acordo con outras versións, foron os camareiras do Café Terrasse, lugar onde se acostumaban atopar estes artistas centroeuropeos, quen identificaron primeiramente ao grupo como dada: para eses camareiras, as linguas faladas por aqueles emigrados eran incomprensíbeis, salvo a sílaba "dá-dá" ("si, si", en ruso e outras linguas)

27. Marcel Duchamp: A fonte

28. Grosz: Os piares da sociedade

29. Para facer un poema dadaísta Colla un xornal. Colla unhas tesoiras. Escolla no xornal un artigo da lonxitude que conta darlle ao poema. Recorte o artigo. Recorte con coidado cada unha das palabras que forman o artigo e métaas nunha bolsa. Axítea suavemente. Agora saque cada recorte un tras doutro. Copie concienzudamente na orde na que saíran da bolsa. O poema semellarase a vostede. E é vostede un escritor infinitamente orixinal e dunha sensibilidade fascinante, aínda que incomprendida polo vulgo.

30. O surrealismo. A palabra. surréalisme é un termo francés composto do prefixo sur e o nome réalisme. A primeira vez que aparece é no título da obra de Apollinaire As tetas de Tiresias. Drama super-realista . A súa tradución sería algo así como "superrealismo" ou "sobre o realismo"; desa forma querería dar a entender a arte que está máis alá da realidade.

31. O seu teórico foi André Bretón ( Manifeste du Surréalisme , 15/10/1924) e un dos poetas superrealistas de maior importancia é Paul Èlouard , aínda que tamén é seguido por outros poetas e pintores (Marcel Duchamp, Max Ernst, Miró, Picasso) e mesmo cineastas coma Buñuel ( El perro andaluz ).

32. "Escribide, sen tema preconcibido, o suficientemente rápido para non sentir a tentación de reler... a frase virá por si soa, só pide que a deixes exteriorizarse".

35. Marc Chagall: Eu e a aldea

36. O creacionismo O seu abandeirado é o chileno Vicente Huidobro , para quen a arte non debe imitar a realidade xa que o poeta é un pequeno Deus. Este ten grande liberdade estílistica, recorrendo aos xogos de palabras ou ás imaxes arbitrarias , basea o seu credo estético en: humanizar as cousas; facer do abstracto, concreto e do concreto, abstracto.

38. BASTA SEÑORA ARPA DE LAS BELLAS IMÁGENES … Basta señora arpa de las bellas imágenes De los furtivos cosmos iluminados Otra cosa otra cosa buscamos Sabemos posar un beso como una mirada Plantar miradas como árboles Enjaular árboles como pájaros Regar pájaros como heliotropos Tocar un heliotropo como una música Vaciar una música como un saco Degollar un saco como un pingüino Cultivar pingüinos como viñedos Ordeñar un viñedo como una vaca Desarbolar vacas como veleros Peinar un velero como un cometa Desembarcar cometas como turistas Embrujar turistas como serpientes Cosechar serpientes como almendras Desnudar una almendra como un atleta Leñar atletas como cipreses Iluminar cipreses como faroles Anidar faroles como alondras Exhalar alondras como suspiros Bordar suspiros como sedas Derramar sedas como ríos Tremolar un río como una bandera Desplumar una bandera como un gallo Apagar un gallo como un incendio Bogar en incendios como en mares Segar mares como trigales Repicar trigales como campanas Desangrar campanas como corderos Dibujar corderos como sonrisas Embotellar sonrisas como licores Engastar licores como alhajas Electrizar alhajas como crepúsculos Tripular crepúsculos como navíos Descalzar un navío como un rey Colgar reyes como auroras Crucificar auroras como profetas Etc. etc. etc. Basta señor violín hundido en una ola ola Cotidiana ola de religión miseria De sueño en sueño posesión de pedrerías.

39. Na literatura galega destaca De catro a catro de Manuel Antonio , aínda que non é unha obra tan deshumanizada coma a maioría das creacionistas. En senso estrito , esta obra é a única plenamente vangardista na literatura galega, influíndo na poesía até a actualidade .

40. Colmeiro: Despedida

41. Seoane: Mulleres na praia

42. Maruja Mallo: Guía postal de Lugo

43. Maside: Festa

44. CARACTERÍSTICAS COMÚNS AOS MOVEMENTOS DE VANGARDA 1.- RUPTURA RADICAL COA TRADICIÓN 2.- RENOVACIÓN DA TEMÁTICA 3.- A ARTE TEN SENTIDO EN SI MESMA 4.- ARTE CEREBRAL, ANTISENTIMENTAL, ANTIRROMÁNTICA 5.- EXPRESIÓN HERMÉTICA 6.- ELABORACIÓN DE MANIFESTOS PROGRAMÁTICOS RADICAIS Piston chaudière piston chaudière pisssstton pissssttonn pisssston Premier piston de joie chaude PENETRER dans l´huile frirerire frirerire sa nostalgie graaasse, graaasse, graaasse Un día dirase as lágrimas as vosas lágrimas onde están se cadra rillaron o espazo até as uñas da tumba as nosas maternas primaveras investiron tantas andoriñas en acompañar os latexos do corazón conducentes ao cadafalso que a paisaxe louca de ás arrinca sen descanso os seus regos

47. Os anos vinte e trinta presentan para a poesía galega un panorama rico e diverso, protagonizado pola chamada " xeración do 25 " e que os propios membros preferiron denominar " novecentista ,' ou simplemente " nova xeración galega ".

49. - As revistas literarias como elemento propio desta xeración. Nos anos vinte destacan Ronsel e Alfar e nos trinta Resol , Cristal , Papel de Color , etc. É interesante ter en conta que boa parte da literatura galega dos anos vinte e trinta foi espallada en publicacións periódicas, xogando neste aspecto un papel moi destacado os xornais vigueses Galicia e El Pueblo Gallego .

50. - As liñas poéticas seguidas polos diferentes autores van desde a asunción plena dos procedementos vangardistas até a reformulación da tradición medieval ou popular, sendo posíbel distinguir dúas tendencias ben marcadas e logo unha serie de individualidades que en maior ou menor grao orientan a súa obra cara a posicións máis radicalmente renovadoras. Nos anos 20 e 30 asistimos a unha renovación intensa, e nela Manuel Antonio supón o seu punto culminante. Os seus compañeiros de xeración fican, na súa maioría, aínda nunha actitude máis tímida no que atinxe á renovación formal.

51. Características comúns aos membros da xeración 1. A maioría nacen ao redor do ano 1900. 2. Promoveron a creación do Seminario de Estudos Galegos. 3. Tiveron un papel decisivo na formación do Partido Galeguista. 4. Algúns morreron moi novos e os superviventes estiveron marcados polo drama da Guerra Civil. 5. Incorporaron á literatura galega as vangardas literarias europeas, mais non todos poden ser considerados vangardistas.