Recommandé
Contenu connexe
Tendances
Tendances (20)
En vedette
En vedette (18)
Similaire à ερυνητικη εργασια α τετρ 2012 2013 α γελ κινησεισ τησ γησ
Similaire à ερυνητικη εργασια α τετρ 2012 2013 α γελ κινησεισ τησ γησ (20)
Plus de xpapas
Plus de xpapas (20)
ερυνητικη εργασια α τετρ 2012 2013 α γελ κινησεισ τησ γησ
- 1. 1 4ο Γενικό Λύκειο Χανίων Δξεπλεηηθή Δξγαζία Α‟ Λπθείνπ Α Σεηξάκελν 2012-2013
- 2. 2 ςγγπαθείρ ηηρ επεςνηηικήρ επγαζίαρ Ομάδα Α΄ Αγγειάθε Δκκαλνπέια Γξαλδάθε Γηάλλα Κπλεγάθε Αγγειηθή Μαξγαξηηάθεο Αληψλεο Ομάδα Β΄ Γξεγνξάθεο Νίθνο Κνπθνπλάθεο Αιέμαλδξνο Μαξθαλησλάθεο Πέηξνο Πιεπξάθεο Μαλψιεο Ομάδα Γ΄ Αξράθε Κσλζηαληίλα Λνπθά Αλαζηαζία Μαξηλάθε Αγγειηθή Νηθνινπδάθε ιγα ηξνγγπινχ ιγα Ομάδα Γ΄ Μηρειάθεο Γακηαλφο Μπαθαηζάθεο Βαζίιεο Πεηξαλησλάθεο Παλαγηψηεο θαλδάιεο Οξέζηεο θπξήο Άγγεινο
- 3. 3 Ομάδα Δ΄ Μαξθνπιάθεο Αληψλεο Μαραηξίδεο Έθηνξαο Παλαγησηάθεο Αξζέλεο Υσξαθάθε Αλδξνλίθε Δπόπηερ καθηγηηέρ αξηδάθε Υαξά Μπνπιάθε Βάζσ
- 4. 4 ΠΙΝΑΚΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Πεξίιεςε……………………………………………….…….………….... ζει 6 Δηζαγσγή ………………………………………….…..……...………...…. ζει 7 Μέζνδνο ……………………………………………………...……….…... ζει 8 Κινήζειρ ηηρ γηρ Δηζαγσγή ………..…………………………………………..………….... ζει 9 Ζ πεξηθνξά ηεο γεο γχξσ απφ ηνλ ήιην ……………………………...….. ζει 10 Ζ πεξηζηξνθή ηεο γεο γχξσ απφ ηνλ άμνλα ηεο …………………………..ζει 12 Ζ ηδηνπεξηζηξνθή ηεο γεο ………..…………………………………...….. ζει 16 Ζ κεηάπησζε ηνπ άμνλα ηεο γεο .....………………………………...……. ζει 18 Ζ θιφληζε ηνπ άμνλα ηεο γεο ….....………………………………..…….. ζει 22 Σν πείξακα ηνπ Φνπθσ ……………………………………………...…… ζει 23 Μςθολογία Δηζαγσγή …………………………………………………………...…..… ζει 26 Μχζνο ηνπ Γεπθαιίσλα ……………………………………..…………… ζει 26 Μχζνο ηεο Πεξζεθφλεο …………………………………..……………… ζει 27 Δθιείςεηο …….……………………………………..…………………….. ζει 28 Πεξζεθφλε ………………………………………..……………………… ζει 31 Ιζηοπική Αναδπομή Δηζαγσγή .…………………………………………...….…………..….…. ζει 33 Θαιήο Μηιήζηνο …………………………………..……..………….....… ζει 33 Ππζαγφξαο ……………………………………………..………..……….. ζει 34 Αξίζηαξρνο άκηνο …………………………………..…………...……… ζει 35 Nηθφιανο Kνπέξληθνο………………………………………..…………… ζει 37 Σycho Brahe …………..…………………………………..………..…….. ζει 39 Johannes Kepler …..………………………………………..……….……. ζει 41 Ίππαξρνο ν Ρφδηνο …...……………………………………..……….……. ζει 44 Κιαύδηνο Πηνιεκαίνο ………………………………………..……….….. ζει 45
- 5. 5 Γαιηιαίνο ….……………………………………………….…………….. ζει 46 Ηζαάθ Νεχησλ ………………………………………….…………...….… ζει 47 Φαινόμενα Δηζαγσγή ……………………………………………..…….………….…. ζει 49 Δπνρέο ……………………………………………..…………………....... ζει 50 Ζκεξνλχθηην ……………………………………..………………………. ζει 52 Δθιείςεηο ………………………………….…………………………..…. ζει 54 Παιίξξνηεο …………………………………………...………………..…. ζει 57 Παπάπηημα Θέκαηα κε ελδηαθέξνλ …………………………………………...…….… ζει 59 Βιβλιογπαθία Πεγέο Πιεξνθφξεζεο ………..………………………………….………. ζει 66
- 6. 6 ΠΔΡΙΛΗΦΗ Ζ θεηηλή εξγαζία πνπ καο έρεη αλαηεζεί είλαη ζρεηηθή κε ηηζ θηλήζεηο ηεο Γεο. Μέζα απ΄απηφ ην ζέκα επεθηείλακε ηηο γλψζεηο καο ζε πνιινχο ηνκείο θαη έηζη θαη εζείο κπνξείηε λα ελεκεξσζείηε γηα ηα θαηλφκελα πνπ πξνθχπηνπλ, ηνπο κχζνπο θαη ηηο αληηιήςεηο πνπ είρε θάζε ιαφο γη΄απηφ ην ζέκα ζηα παιαηφηεξα ρξφληα, πνηεο αθξηβψο είλαη νη θηλήζεηο ηεο Γεο, πψο πξαγκαηνπνηνχληαη, πνηα ηα απνηειέζκαηα θαη ηα πεηξάκαηα πνπ έρνπλ γίλεη θαη ηηο ζεσξίεο θαη αλαθαιχςεηο απηψλ πνπ έθεξαλ ζην θσο ηελ αιήζεηα γηα ην ειηνθεληξηθφ ζχζηεκα ζην νπνίν ζπκκεηέρεη θαη ε Γε.
- 7. 7 ΔΙΑΓΧΓΗ Χο καζεηέο ηεο 1εο ηάμεο ηνπ Γ.Λ.Υ νξγαλψλνπκε κηα εξγαζία κε ζέκα ηα Φαηλφκελα ζρεηηθά κε ηηο Κηλήζεηο ηηο Γεο. θνπφο ηεο εξγαζίαο είλαη θπξίσο λα απνθηήζνπκε εγθπθινπαηδηθέο γλψζεηο θαη λα ζπλεξγαζηνχκε κε ηνπο ζπκκαζεηέο καο. Δπηπιένλ ε εξγαζία ζα καο βνεζήζεη λα γλσξηζηνχκε θαιχηεξα κε ηνπο ζπκκαζεηέο καο θαη λα απνθηήζνπκε εκπεηξία θαη ηδέεο γηα ηηο ζεκαληηθέο κειινληηθέο καο εξγαζίεο. Ζ εξγαζία καο ζα ζπκπεξηιακβάλεη ηζηνξηθά θαη κπζνινγηθά θαηλφκελα.
- 8. 8 ΜΔΘΟΓΟ ε απηφ ην ηεηξάκελν αζρνιεζήθακε κε ην project «Κηλήζεηο γεο θαη ζρεηηθά θαηλφκελα». Αξρηθά ρσξηζηήθακε ζε νκάδεο, δηαιέμακε ην ζέκα πνπ καο αληηπξνζψπεπε θαιχηεξα θαη έπεηηα κνηξάζακε ηηο αξκνδηφηεηέο καο Οη ειηθίεο ησλ καζεηψλ/ηξηψλ είλαη απφ 15-16 ρξνλψλ, ηάμεο Α ιπθείνπ. Ζ πξαγκαηνπνηήζεθε θπξίσο εθηφο ηνπ ζρνιείνπ ζηηο θαηνηθίεο ησλ κειψλ ηεο νκάδαο. Γηα ηελ έξεπλα ρξεζηκνπνηήζεθαλ ειεθηξνληθά κέζα (δηαδίθηπν), εγθπθινπαίδεηεο. Ζ δηεμαγσγή ηεο έξεπλάο καο άξρηζε κε ηελ θαηαλνκή ησλ εξσηεκάησλ ζρεηηθά κε ην ζέκα πνπ αζρνινχηαλ θάζε νκάδα. Κάζε καζεηήο δηάιεμε απηφ πνπ ηνπ ηαίξηαδε θαη πνπ κπνξνχζε λα ππνζηεξίμεη θαιχηεξα. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο εηνηκαζίαο ησλ αηνκηθψλ εξγαζηψλ πξνέθπςαλ πξνβιήκαηα σο πξνο ηελ εχξεζε πιεξνθνξηψλ γηα ηα εξσηήκαηα. Σα πξνβιήκαηα απηά ιχλνληαλ κε ηελ θαζνδήγεζε θαη ηε βνήζεηα ησλ θαζεγεηξηψλ καο. Έπεηηα , θάζε νκάδα αλέιαβε λα γξάςεη κηα νκαδηθή έθζεζε θαη έηζη ζχκθσλα κε απηή δεκηνχξγεζε ειεθηξνληθέο ζειίδεο κε ηα δεδνκέλα ζην Microsoft Word office.
- 9. 9 ΟΙ ΚΙΝΗΔΙ ΣΗ ΓΗ Δηζαγσγή Ζ Γε είλαη ν πιαλήηεο ζηνλ νπνίν θαηνηθνχλ νη άλζξσπνη, θαζψο θαη εθαηνκκχξηα άιια είδε, θαη ν κνλαδηθφο πιαλήηεο ζηνλ νπνίν γλσξίδνπκε φηη ππάξρεη δσή. Δίλαη ν ηξίηνο ζε απφζηαζε πιαλήηεο απφ ηνλ Ήιην, ν πέκπηνο κεγαιχηεξνο ζε κάδα απφ ηνπο πιαλήηεο ηνπ ειηαθνχ ζπζηήκαηφο καο θαη ν κεγαιχηεξνο κεηαμχ ησλ ηεζζάξσλ πιαλεηψλ πνπ δηαζέηνπλ ζηεξεφ θινηφ. Ο πιαλήηεο ζρεκαηίζηεθε πξηλ απφ 4,5 δηζεθαηνκκχξηα (4,5•109) έηε, έρεη δε έλαλ θπζηθφ δνξπθφξν, ηελ ειήλε. Ζ ιέμε Γε πξνέξρεηαη απφ ην φλνκα ηεο αξραηνειιεληθήο ζεάο κε ην φλνκα Γαία. Οη αξραίνη ζεσξνχζαλ ηελ Γε αθίλεηε θαη θέληξν ηνπ χκπαληνο, ελψ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα είλαη έλα κηθξνζθνπηθφ, ζε ζρέζε κε ην χκπαλ, νπξάλην ζψκα, πνπ θηλείηαη κε πνιινχο ηξφπνπο. Ζ Γε εμεηάδεηαη απφ ηελ Αζηξνλνκία θαη ηελ Αζηξνλαπηηθή σο πιαλήηεο ηνπ ειηαθνχ καο ζπζηήκαηνο. Ο Πλανήηηρ Γη ππαγμαηοποιεί ηέζζεπιρ κινήζειρ: Σελ Πεξηζηξνθή, γχξσ απφ ηνλ άμνλά ηεο, Σελ Πεξηθνξά, γχξσ απφ ηνλ Ήιην, Σελ Ζιηαθή κεηαβαηηθή πεξηθνξά, πνπ πξαγκαηνπνηεί αθνινπζψληαο ηελ πεξηζηξνθή ηνπ Ζιηαθνχ ζπζηήκαηνο θαη Σελ Γαιαμηαθή κεηαβαηηθή πεξηθνξά, πνπ πξαγκαηνπνηεί αθνινπζψληαο ηελ πεξηζηξνθή ηνπ Γαιαμία Οη δχν πξψηεο είλαη θαη νη ζεκαληηθφηεξεο, κε ηηο νπνίεο θαη ζα αζρνιεζνχκε αξγφηεξα . Οη δχν ηειεπηαίεο, κεησκέλνπ ελδηαθέξνληνο, παξνπζηάδνπλ επηπξφζζεηα εθηφο ησλ πεξηζηξνθψλ θαη ηξνρηαθέο πεξηθνξέο ζηνλ αζηξηθφ ρψξν πνπ ζα κπνξνχζαλ έηζη λα ζπλαζξνηζηνχλ ζε έμη.
- 10. 10 Η πεπιθοπά ηηρ Γηρ γύπυ από ηον Ήλιο Δθηφο απφ ηελ εκεξήζηα πεξηζηξνθή γχξσ απφ ηνλ άμνλα ηεο απφ δπηηθά πξνο ηα αλαηνιηθά, ε Γε θάλεη θαη κία εηήζηα πεξηθνξά γχξσ απφ ηνλ Ήιην. χκθσλα κε ηνλ 2ν λφκν ηνπ Kepler νη επηθάλεηεο F1 θαη F2 είλαη ίζεο. Γ1 θαη Γ2 ζέζεηο ηεο Γεο θαηά ηελ εηήζηα πεξηθνξά ηεο γχξσ απφ ηνλ Ήιην. Ζ θίλεζε ηεο Γεο γχξσ απφ ηνλ Ήιην γίλεηαη ζχκθσλα κε ηνλ πξψην λφκν ηνπ Kepler. Ζ Γε θηλείηαη γχξσ απφ ηνλ Ήιην ζε ειιεηπηηθή ηξνρηά, ηεο νπνίαο ηε κηα εζηία Ζ θαηέρεη ν Ήιηνο. Ο κεγάινο άμνλαο ηεο γήηλεο ηξνρηάο ιέγεηαη αςηδηθή γξακκή. Ζ κεγαιχηεξε απφζηαζε ηεο Γεο απφ ηνλ Ήιην ιέγεηαη Αθήιην, θαη ε κηθξφηεξε Πεξηήιην. Ζ Γε θάλεη κία πεξηθνξά γχξσ απφ ηνλ Ήιην ζε 365 εκέξεο, 5 ψξεο, 48 ιεπηά θαη 18 δεπηεξφιεπηα. ε αληίζεζε κε ηε γσληαθή ηαρχηεηα, πνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πεξηζηξνθήο ηεο ζηνλ ηζεκεξηλφ δελ θηάλεη ηα 0,5 Km/sec, ε ηαρχηεηα πεξηθνξάο ηεο Γεο κε 29,76 Km/sec είλαη πεξίπνπ 60 θνξέο κεγαιχηεξε. Γηαζηάζεηο ηεο ηξνρηάο ηε Γεο
- 11. 11 Μήθνο ηξνρηάο = 940· 106 Km Μηθξφηεξε απφζηαζε Ζιίνπ - Γεο (Πεξηήιην ζηηο 2 Ηαλνπαξίνπ) = 147· Η06 Km Μέζε απφζηαζε = 150· 106 Km Μέγηζηε απφζηαζε (Αθήιην) ζηηο 2 Ηνπιίνπ = 152· 106 Km Μέζε ηαρχηεηα πεξηθνξάο πεξίπνπ 30 Km/sec = ηεο ηαρχηεηαο ηνπ θσηφο. χκθσλα κε ην δεχηεξν λφκν ηνπ Kepler, ε επηβαηηθή αθηίλα (ε γξακκή πνπ ζπλδέεη ηα θέληξα Γεο θαη Ήιηνπ), ζε ίζνπο ρξφλνπο, γξάθεη ίζεο επηθάλεηεο. Οη επηθάλεηεο F1 θαη F2, ζην ρήκα, έρνπλ ην ίδην εκβαδφ, αιιά ηα ηφμα πνπ αληηζηνηρνχλ ζ' απηέο έρνπλ δηαθνξεηηθά κήθε, θαηά ζπλέπεηα ε Γε, ζην κεγαιχηεξν ηφμν, πξέπεη λα θηλείηαη κε κεγαιχηεξε ηαρχηεηα. Απηφο είλαη ν ιφγνο πνπ νη αζηξνλνκηθέο επνρέο δελ έρνπλ ηελ ίδηα δηάξθεηα. Γιάπκεια ηυν αζηπονομικών εποσών α) Άλνημε, απφ 21 Μαξηίνπ σο 22 Ηνπλίνπ = 92 εκέξεο θαη 21 ψξεο. β) Καινθαίξη, απφ 22 Ηνπλίνπ σο 23 επηεκβξίνπ = 93 εκέξεο θαη 14 ψξεο. γ) Φζηλφπσξν, απφ 24 επηεκβξίνπ σο 22 Γεθεκβξίνπ = 89 εκέξεο θαη 19 ψξεο. δ) Υεηκψλαο, απφ 22 Γεθεκβξίνπ σο 21 Μαξηίνπ = 89 εκέξεο , 9 ψξεο.
- 12. 12 Αποηελέζμαηα ηηρ πεπιθοπάρ ηηρ Γηρ Ζ δηαθνξεηηθή δηάξθεηα ηεο εκέξαο θαη ηεο λχρηαο νθείιεηαη ζηελ εηήζηα πεξηθνξά ηεο Γεο γχξσ απφ ηνλ Ήιην. Ζ πεξηθνξά ηεο Γεο θαζνξίδεη ηηο δηάθνξεο επνρέο ηνπο έηνπο. ηα δηθά καο γεσγξαθηθά πιάηε δηαθξίλνπκε 4 επνρέο, κε ζεκαληηθή ζεξκηθή δηαθνξνπνίεζε ζηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο. ηελ πεξηθνξά ηεο Γεο νθείιεηαη ην ειηαθφ θιίκα θαη ε δηαίξεζε ηεο Γεο ζε ειηαθέο θιηκαηηθέο δψλεο. ε ζπλδπαζκφ κε ηηο θηλήζεηο ηεο ειήλεο, ε πεξηθνξά ηεο Γεο πξνθαιεί ηηο εθιείςεηο ειήλεο θαη Ήιηνπ, ηηο θάζεηο ηεο ειήλεο θαη ηηο παιίξξνηεο. Η πεπιζηποθή ηηρ Γηρ γύπυ από ηον άξονά ηηρ Απφ ηνλ Κνπέξληθν (1473-1543) γλσξίδνπκε φηη ε Γε θηλείηαη γχξσ απφ ηνλ Ήιην. Ο άμνλαο γχξσ απφ ηνλ νπνίν πεξηζηξέθεηαη ε Γε ιέγεηαη άμνλαο πεξηζηξνθήο. Ζ πεξηζηξνθή γίλεηαη απφ δπηηθά πξνο ηα αλαηνιηθά, ρσξίο φκσο λα κπνξνχκε λα αληηιεθζνχκε ηελ θίλεζε απηή, γηαηί θαη φια ηα αληηθείκελα πνπ βξίζθνληαη ζην γχξσ ρψξν ζπκκεηέρνπλ ζ' απηή.
- 13. 13 Ζ ηαρχηεηα πεξηζηξνθήο ελφο ζεκείνπ ηεο επηθάλεηαο ηεο Γεο εμαξηάηαη απφ ην γεσγξαθηθφ ηνπο πιάηνο. ηνλ ηζεκεξηλφ ε ηαρχηεηα πεξηζηξνθήο είλαη 465 m/sec, ζε γεσγξαθηθφ πιάηνο 50° 312 m/sec, θαη ζηνπο πφινπο 0 m/sec. Γηα κηα πιήξε πεξηζηξνθή γχξσ απφ ηνλ άμνλα ηεο, ε Γε ρξεηάδεηαη 23 ψξεο, 56 πξψηα ιεπηά θαη 4 δεπηεξφιεπηα. Απηή είλαη ε ρξνληθή δηάξθεηα πνπ απαηηείηαη γηα δχν δηαδνρηθέο κεζνπξαλήζεηο ηνπ απηνχ άζηξνπ, θαη γη' απηφ ην ιφγν ν ρξφλνο απηφο ιέγεηαη θαη αζηξηθή εκέξα. Αποηελέζμαηα ηηρ πεπιζηποθήρ ηηρ Γηρ ηελ πεξηζηξνθή ηεο Γεο νθείιεηαη ε ελαιιαγή κεηαμχ ηεο εκέξαο θαη ηεο λχρηαο ζηε δηάξθεηα ηνπ 24σξνπ. Ζ δηαθνξεηηθή ρξνληθή δηάξθεηα ηεο εκέξαο θαη ηεο λχρηαο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, ε νπνία παξαηεξείηαη ζηνπο ηφπνπο ηεο δψλεο κεηαμχ ηνπ ηζεκεξηλνχ θαη ηνπ πνιηθνχ θχθινπ, νθείιεηαη ζηελ εηήζηα πεξηθνξά ηεο Γεο γχξσ απφ ηνλ Ήιην. ηνλ ηζεκεξηλφ ε Γε έρεη κεγαιχηεξε γσληαθή ηαρχηεηα απ' φηη ζε κεγαιχηεξα γεσγξαθηθά πιάηε, εμαηηίαο ηεο πεξηζηξνθήο ηεο. ην γεγνλφο απηφ νθείιεηαη ε δηφγθσζε ηεο ζηνλ ηζεκεξηλφ θαη ε πιάηπλζή ηεο ζηνπο πφινπο, δειαδή ε κεηαβνιή ηεο γήηλεο ζθαίξαο ζε Διιεηςνεηδέο, Ζ απφθιηζε πνπ παξαηεξείηαη ζηα ζαιάζζηα ξεχκαηα θαη ζηνπο αλέκνπο νθείιεηαη ζηελ πεξηζηξνθή ηεο Γεο (Γχλακηο Coriolis). Οη παιίξξνηεο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ειθηηθή δχλακε ηεο ειήλεο θαη ηνπ Ήιηνπ, νθείινληαη επίζεο ζηελ πεξηζηξνθή ηεο Γεο. Αποδείξειρ για ηην πεπιζηποθή ηηρ Γηρ
- 14. 14 ια ηα ζψκαηα πνπ πέθηνπλ πξνο ηε Γε απφ κεγάιν χςνο δελ πέθηνπλ θαηαθφξπθα θάησ απφ ην ζεκείν ξίςεο ζηελ επηθάλεηα ηεο , αιιά ιίγν αλαηνιηθφηεξα. Ζ επίδξαζε ηνπ αλέκνπ έρεη απνθιεηζηεί. Σν θαηλφκελν απηφ νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη ην ζεκείν ξίςεο πνπ βξίζθεηαη ςειφηεξα, έρεη κεγαιχηεξε ηαρχηεηα πεξηζηξνθήο απφ ην ππνθείκελν επηθαλεηαθφ ζεκείν. Σν ζψκα πέθηεη αλαηνιηθφηεξα απφ ην αληίζηνηρν πξνο ην ζεκείν ξίςεο επηθαλεηαθφ ζεκείν, επεηδή ε πεξηζηξνθή ηεο Γεο γίλεηαη απφ ηα δπηηθά πξνο ηα αλαηνιηθά. Ζ κε θαηαθφξπθε πηψζε ελφο ζψκαηνο ζηελ επηθάλεηα ηεο Γεο, απνδεηθλχεη ηελ πεξηζηξνθή ηεο Γεο απφ δπηηθά πξνο ηα αλαηνιηθά. πσο γλσξίδνπκε απφ ηε θπζηθή, ν Φνπθφ απέδεημε κε ην εθθξεκέο ηελ πεξηζηξνθή ηεο Γεο. Οη αησξήζεηο ελφο εθθξεκνχο, εάλ απνθιεηζηνχλ εμσηεξηθέο δπλάκεηο, γίλνληαη πάληνηε ζην ίδην επίπεδν. Ο Φνπθφ αθνχ θξέκαζε έλα εθθξεκέο ζην ζφιν ηνπ Πάλζενπ ηνπ Παξηζηνχ θαη ην άθεζε λα αησξείηαη, παξαηήξεζε φηη ην επίπεδν ησλ αησξήζεσλ ηνπ εθθξεκνχο θαηλφηαλ λα ζηξέθεηαη απφ αλαηνιηθά πξνο ηα δπηηθά. Δπεηδή φκσο, φπσο πξναλαθέξακε, ην επίπεδν αησξήζεσλ παξακέλεη ακεηάβιεην, ν Φνπθφ έβγαιε ην ζπκπέξαζκα φηη ε Γε πεξηζηξέθεηαη γχξσ απφ ηνλ άμνλα ηεο απφ δπηηθά πξνο ηα αλαηνιηθά.Σν επίπεδν αησξήζεσλ ελφο εθθξεκνχο ζην επίπεδν ηνπ πφινπ, ζε 24 ψξεο, ζα δηαγξάςεη έλαλ πιήξε θχθιν (ρ. 99). Ζ
- 15. 15 ζρεκαηηδφκελε γσλία κεηαμχ ηνπ επίπεδνπ αησξήζεσλ θαη ηεο αξρηθήο δηεχζπλζεο, ζε 24 ψξεο, είλαη ηφζν κηθξφηεξε, φζν πιεζηέζηεξα βξίζθεηαη πξνο ηνλ ηζεκεξηλφ ν ηφπνο φπνπ δηεμάγνληαη νη αησξήζεηο ηνπ εθθξεκνχο. Δάλ ε Γε ήηαλ κηα αθίλεηε ζθαίξα, ηφηε νη άλεκνη πνπ πλένπλ πξνο ηνλ ηζεκεξηλφ, ζα έπξεπε λα έθηαλαλ ζ' απηφλ πλένληαο θαηά κήθνο ελφο κεζεκβξηλνχ. Γελ ζπκβαίλεη φκσο απηφ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα. ην Β. εκηζθαίξην απνθιίλνπλ πξνο ηα δεμηά θαη ζην Ν. εκηζθαίξην πξνο ηα αξηζηεξά, εμαηηίαο ηεο πεξηζηξνθήο πνπ θάλεη ε Γε. Ζ απφθιηζε ησλ αλέκσλ είλαη κηα απφδεημε ηεο πεξηζηξνθήο ηεο Γεο (J. Wagner 1979). Οη άλεκνη πνπ πλένπλ απφ ηνλ ηζεκεξηλφ πξνο ηνπο πφινπο πξνρσξνχλ απφ πεξηνρέο κε κεγαιχηεξε ηαρχηεηα πεξηζηξνθήο, ζε πεξηνρέο κε κηθξφηεξε ηαρχηεηα θαη, θαηά ζπλέπεηα, πξνπνξεχνληαη ηεο ηαρχηεηαο πεξηζηξνθήο ησλ ζσκαηηδίσλ ηεο αηκφζθαηξαο ζε κεγαιχηεξα γεσγξαθηθά πιάηε. Με αληίζεηε δηεχζπλζε, νη άλεκνη πξνρσξνχλ ζε δψλεο κε κεγαιχηεξε ηαρχηεηα πεξηζηξνθήο θαη ππνιείπνληαη, ζε ζρέζε πξνο ηελ ηαρχηεηα πεξηζηξνθήο ησλ ζσκαηηδίσλ ηεο αηκφζθαηξαο, ζε πεξηνρέο κε κηθξφηεξν γεσγξαθηθφ πιάηνο. Απνθιίζεηο επίζεο ησλ αέξησλ καδψλ παξαηεξνχληαη φηαλ απηέο θηλνχληαη θαη πξνο ηελ δηεχζπλζε ησλ παξάιιεισλ θχθισλ, γηαηί κηα, πξνο ηα αλαηνιηθά, επηηάρπλζε δίλεη ζηα θηλνχκελα ζσκαηίδηα ηέηνηα ηαρχηεηα, ε νπνία αληηζηνηρεί ζε ηαρχηεηα πεξηζηξνθήο κηθξφηεξνπ γεσγξαθηθνχ πιάηνπο, θαη γηα ην ιφγν απηφ απνθιίλνπλ πξνο ηνλ
- 16. 16 ηζεκεξηλφ. Αληίζεηα κηα επηηάρπλζε, πξνο ηα δπηηθά, πξνθαιεί κείσζε ηεο ηαρχηεηαο πεξηζηξνθήο θαη, θαηά ζπλέπεηα, απφθιηζε ησλ θηλνχκελσλ ζσκαηηδίσλ πξνο ηνλ πφιν. Ζ ελαιιαγή ηεο εκέξαο θαη ηεο λχρηαο απνδεηθλχεη ηελ πεξηζηξνθή ηεο Γεο Η ιδιοπεπιζηποθή ηηρ γηρ Ήδε νη ππζαγφξηνη ηεο Αξραηφηεηαο ζεσξνχζαλ φηη ππάξρεη πεξηζηξνθή ηεο Γεο γχξσ απφ έλα ππνζεηηθφ άμνλα, ν νπνίνο δηέξρεηαη απφ ην θέληξν ηεο: αλαθέξνληαη ν Λχζηο απφ ηνλ Σάξαληα, 6νο- 5νο αηψλαο π.Υ., θαη νη πξαθνχζηνη Ηθέηαο θαη Έθθαληνο θαηά ηνλ 5ν αηψλα. Με ηε βειηίσζε ησλ ηειεζθνπίσλ θαηά ην 17ν αηψλα είραλ αξρίζεη νη αζηξνλφκνη λα παξαηεξνχλ ηνπο πιαλήηεο, νπφηε δηαπίζησζαλ φηη νξηζκέλα ζεκάδηα ζηελ επηθάλεηά ηνπο εκθαλίδνληαλ πεξηνδηθά θαη άιιαδαλ ζέζε, κέρξη πνπ ράλνληαλ θ.ν.θ. Σν απινχζηεξν ζπκπέξαζκα πνπ πξνέθππηε ήηαλ φηη νη πιαλήηεο πεξηζηξέθνληαλ πεξί ηνλ άμνλά ηνπο, πξάγκα πνπ είρε ππνζέζεη δηαηζζεηηθά ήδε ν Κνπέξληθνο! Οη εξεπλεηέο ππνιφγηζαλ έηζη θαη ηελ ηαρχηεηα πεξηζηξνθήο θάζε πιαλήηε, ρξνλνκεηξψληαο ηελ πεξίνδν εκθαλίζεσο ησλ ζεκαδηψλ ζηελ επηθάλεηά ηνπ.
- 17. 17 Απηή ε δηαπίζησζε νδήγεζε ηνπο εξεπλεηέο ζηε ζθέςε λα απνθαλζνχλ νξηζηηθά γηα ηελ ηδηνπεξηζηξνθή ηεο Γεο! Ο Γαιηιαίνο πξνβιεκαηηδφηαλ γηα ηελ πηζαλφηεηα πεξηζηξνθήο ηεο θαη πψο ζα κπνξνχζε λα απνδεηρζεί απηφ. ην βηβιίν ηνπ «Γηάινγνο» θαίλεηαη λα ακθηβάιεη γηα ηελ πεξηζηξνθή ηεο Γεο, ζηεξηδφκελνο ζηα ζπκπεξάζκαηα απφ δηάθνξα πεηξάκαηα, ηα νπνία φκσο δελ κπνξνχζε λα εμεγήζεη ζσζηά, γηαηί έιεηπαλ αθφκα νη απαξαίηεηεο γλψζεηο ηεο Μεραληθήο. πγθεθξηκέλα, ζεσξνχζε φηη έλα ζψκα πνπ πέθηεη απφ έλα πχξγν δελ έπξεπε λα θηππήζεη θαηαθφξπθα κπξνζηά ζηνλ πχξγν αιιά ιίγν πην πέξα, αθνχ ε Γε είρε κεηαθηλεζεί, φζν θαηέβαηλε ην ζψκα. Μία πηζαλή εμήγεζε γη' απηφ ην θαηλφκελν ήηαλ, θαηά ηνλ Γαιηιαίν, φηη ε Γε δελ πεξηζηξέθεηαη, κηα άιιε φηη θάπνηα δχλακε (αδξάλεηα) επεξεάδεη ην ζψκα θαη ην παξαζχξεη ζηελ θαηεχζπλζε πνπ θηλείηαη ε Γε. Έηζη, φηαλ ε θνξπθή ηνπ πχξγνπ βξίζθεηαη ζην ζεκείν H θαη ε βάζε ζην ζεκείν Η (βιέπε ζρήκα), ην ζψκα δελ πέθηεη ζην ζεκείν G, αιιά «παξαζχξεηαη» απφ ηελ θίλεζε θαη πέθηεη ζην ζεκείν L, ζαλ λα κελ είρε θηλεζεί ν πχξγνο ή ζαλ λα κελ πεξηζηξέθεηαη ε Γε. Ζ αλαθάιπςε ηεο ηδηνπεξηζηξνθήο ησλ πιαλεηψλ άλνημε φκσο ην δξφκν γηα απνδνρή θαη ηεο πεξηζηνθήο ηεο Γεο. Με ηελ θαηαλφεζε ησλ λφκσλ ηεο θίλεζεο, εμεγήζεθαλ θαη ηα δηάθνξα θαηλφκελα πνπ νθείινληαη ζε ζρεηηθέο θηλήζεηο. Ζ πξψηε πεηξακαηηθή απφδεημε γηα ηελ πεξηζηξνθή ηεο Γεο έγηλε φκσο ζην Ακβνχξγν κφιηο ην έηνο 1802, κε πείξακα πνπ είρε πξνηείλεη φηαλ δνχζε ν Νεχησλ. Αξθεηά αξγφηεξα επηλφεζε ν Jean Bernard Foucault (Φνπθψ, 1819-1868) ην πείξακα κε ην εθθξεκέο. Με ηελ πάξνδν ησλ δεθαεηηψλ θαη φζν γηλφηαλ βεβαηφηεηα φηη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο θίλεζεο ησλ πιαλεηψλ ίζρπαλ εμ ίζνπ γηα ηε Γε θαη νη θηλήζεηο ηεο Γεο ήηαλ ίδηεο κε απηέο ησλ πιαλεηψλ, πξνθαινχληαλ ζηνπο επηζηεκνληθνχο θχθινπο δσεξέο εληππψζεηο, πνιχ βαζχηεξεο απφ απηέο ησλ θαζαπηψλ αζηξνλνκηθψλ
- 18. 18 αλαθαιχςεσλ. Ζ Γε δελ ήηαλ πηα παξά έλαο πιαλήηεο αλάκεζα ζε πνιινχο άιινπο. ζηε ζπλείδεζε ησλ εξεπλεηψλ άξρηζε λα δηακνξθψλεηαη ζηα ηέιε ηνπ 17νπ αηψλα κηα πεπνίζεζε πνπ έρεη γίλεη ζήκεξα βεβαηφηεηα, δειαδή φηη ε Γε είλαη έλα αζήκαλην ππνζχλνιν κέζα ζην ηεξάζηην ζχκπαλ . Η μεηάπηυζη ηος άξονα ηηρ Γηρ Δθηφο απφ ηηο δχν απηέο γλσζηέο θηλήζεηο θάλεη ζπγρξφλσο θαη κηα γπξνζθνπηθή θίλεζε, δειαδή κηα θίλεζε ζβνχξαο, πνπ ρξεηάδεηαη 25.795 έηε γηα λα ζπκπιεξσζεί. Ζ θίλεζε νλνκάδεηαη κεηάπησζε ηνπ άμνλα ηεο Γεο ή απιψο κεηάπησζε θαη ηελ αλαθάιπςε ν Ίππαξρνο ( 2νο αηψλαο π.Υ ). Ζ κεηάπησζε πξνθαιεί ηελ αξγή αιιά ζηαζεξή κεηαθίλεζε ηνπ βφξεηνπ πφινπ ηνπ νπξαλνχ, κε απνηέιεζκα, κέζα ζηηο ρηιηεηίεο, λα παίδνπλ ηνλ ξφιν ηνπ πνιηθνχ αζηέξα δηαθνξεηηθά αζηέξηα. ηελ αξραία Αίγππην έλα άζηξν ζηνλ αζηεξηζκφ ηνπ Γξάθνληα ήηαλ ν Πνιηθφο Αζηέξαο, ελψ ζην καθξηλφ κέιινλ ν Πνιηθφο Αζηέξαο ζα είλαη ν Βέγαο ζηνλ αζηεξηζκφ ηεο Λχξαο. Δπηπιένλ ε κεηάπησζε επεξεάδεη θαη ηελ δηαδνρηθή κεηαθίλεζε ησλ Ηζεκεξηλψλ ζεκείσλ, ηνπ Δαξηλνχ θαη ηνπ
- 19. 19 Φζηλνπσξηλνχ. Γηα απηφ ην θαηλφκελν απηφ είλαη γλσζηφ θη σο Μεηάπησζε ησ Ηζεκεξηλψλ. Βόπειορ Οςπάνιορ Πόλορ Ο νπξάληνο άμνλαο είλαη πξνέθηαζε ηνπ άμνλα ηεο Γεο πνπ ηέκλεη ηελ Οπξάληα ζθαίξα ζηα αληίζηνηρα ζεκεία πνπ νλνκάδνληαη νπξάληνη πφινη . Ο παξά ηνλ Πνιηθφ αζηέξα νλνκάδεηαη Οπξάληνο Βφξεηνο Πφινο θαη ν παξά ηνλ αζηεξηζκφ ηνπ Νφηνπ νλνκάδεηαη Οπξάληνο Νφηηνο Πφινο .
- 20. 20 Η θέζη ηος άξονα ηηρ Γηρ ππορ ηο επίπεδο ηηρ εκλειπηικήρ Δάλ ν άμνλαο ηεο Γεο ήηαλ θάζεηνο πξνο ηα επίπεδν ηεο ηξνρηάο ηεο Γεο, ηφηε ε δηάξθεηα ηεο εκέξαο θαη ηεο λχρηαο ζα ήηαλ πάληνηε ίζε. Δάλ ε Γε έζηξεθε , θαηά ηελ πεξηθνξά ηεο πξνο ηνλ Ήιην, ζηαζεξά ηνλ ίδην πφιν ηνπ άμνλά ηεο , ηφηε ην έλα εκηζθαίξην ζα είρε ζπλέρεηα εκέξα θαη ην άιιν ζπλέρεηα λχρηα. ηε πξαγκαηηθφηεηα φκσο, ε δηάξθεηα ηεο εκέξαο δελ είλαη ζηαζεξή θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, εθηφο απφ ηα ηκήκαηα ηεο επηθάλεηαο ηεο Γεο πνπ βξίζθνληαη θνληά ζηνλ ηζεκεξηλφ. Ο άμνλαο ηεο Γεο ζρεκαηίδεη κε ην επίπεδν ηεο εθιεηπηηθήο, γσλία 661/2ν. Απηή ε γσλία ηνπ άμνλα δηαηεξείηαη ζηαζεξή θαηά ηελ πεξηθνξά ηεο Γεο γχξσ απφ ηνλ Ήιην, γηαηί απηφο θηλείηαη φπσο ν άμνλαο ηεο ζβνχξαο . Ο άμνλαο κεηαηνπίδεηαη, θαηά ηελ πεξηθνξά ηνπ, παξάιιεια πξνο ηελ εθάζηνηε πξνεγνχκελε ζέζε ηνπ. Η γυνία ηος άξονα ηηρ Γηρ υρ ππορ ηο επίπεδο ηηρ εκλειπηικήρ και ηος ιζημεπινού
- 21. 21 Δπεηδή ην επίπεδν ηνπ ηζεκεξηλνχ ηεο Γεο βξίζθεηαη ζην ίδην επίπεδν κε απηφ ηνπ νπξάληνπ ηζεκεξηλνχ, ηα δχν επίπεδα ζρεκαηίδνπλ κε ην επίπεδν ηεο γήηλεο ηξνρηάο, γσλία 231/2ν. Απηή ε γσλία ιέγεηαη ιφμσζε ηεο εθιεηπηηθήο. Δκλειπηική Ζ εθιεηπηηθή είλαη ε λνεηή γξακκή πνπ δηαγξάθε ν Ήιηνο ζηελ νπξάληα ζθαίξα, θαζψο απηφο αιιάδεη ζέζε ζηνλ νπξαλφ θαηά ηε δηάξθεηα ελφο έηνπο . Ο ίδηνο φξνο αλαθέξεηαη θαη ζην επίπεδν πνπ νξίδεη ε λνεηή απηή γξακκή. πσο είλαη γλσζηφ ε Γε είλαη απηή πνπ πεξηθέξεηαη γχξσ απφ ηνλ Ήιην, θαηλνκεληθά φκσο ν Ήιηνο κνηάδεη λα είλαη απηφο πνπ πεξηθέξεηαη γχξσ απφ ηελ Γε, ζπκπιεξψλνληαο ηελ πεξηθνξά ηνπ ζε έλα έηνο . Ζ εηήζηα απηή „‟θίλεζε‟‟ ηνπ Ήιηνπ δελ είλαη εχθνια αληηιεπηή ιφγσ ηεο πεξηζηξνθήο ηεο Γεο γχξσ απφ ηνλ άμνλά ηεο (ζε δηάζηεκα κίαο εκέξαο )θαη δελ πξέπεη λα ηαπηίδεηαη κε ηελ εκεξήζηα πνξεία ηνπ Ήιηνπ απφ ηελ δχζε. Ζ θαηλνκεληθή απηή πεξηθνξά ηνπ Ήιηνπ γχξσ απφ ηελ Γε δηαγξάθεη έλα επίπεδν πνπ φηαλ πξνεθηαζεί ηέκλεη ηελ νπξάληα ζθαίξα θαη κέγηζην θχθιν. Ο κέγηζηνο απηφο θχθινο ηεο νπξάληαο ζθαίξαο νλνκάδεηαη εθιεηπηηθή. Με δηαθνξεηηθά θαη πην απιά ιφγηα θαη αλ ζπκεζνχκε φηη ε Γε είλαη απηή
- 22. 22 πνπ θηλείηαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ε εθιεηπηηθή είλαη ην επίπεδν πάλσ ζην νπνίν δηαγξάθεηαη ε ηξνρηά ηεο Γεο γχξσ απφ ηνλ Ήιην. Η κλόνιζη ηος άξονα ηηρ γηρ 1ε θίλεζε: Ζ θιφληζε ηήο γεο, θαηά ηελ νπνία ν άμνλάο ηεο δηαγξάθεη ζε θάηνςε έλαλ θχθιν κε πεξίνδν 19.000 σο 23.000 έηε. Οθείιεηαη ζηε βαξπηηθή έιμε ηνχ Ζιίνπ θαη ηήο ειήλεο, πάλσ ζην ηζεκεξηλφ εμφγθσκα ηήο γεο. Ο Άγγινο αζηξνλφκνο Σδέηκο Μπξάληιεη, ν νπνίνο πεξηέγξαςε ην θαηλφκελν ηεο θιφληζεο ηνπ γήηλνπ άμνλα. Κιφληζε είλαη ε θίλεζε ηνπ άμνλα ηεο Γεο, πνπ εθδειψλεηαη σο κία απφ ηηο ζπλέπεηεο ηεο έιμεο ηεο ειήλεο. πσο ε θίλεζε ηεο κεηάπησζεο ησλ ηζεκεξηψλ έρεη σο ζπλέπεηα ηε κεηάζεζε ηεο ηνκήο ηνπ ηζεκεξηλνχ κε ηελ εθιεηπηηθή θαηά ηελ αλάδξνκε θνξά, ζε πεξίνδν πεξίπνπ 26.000 εηψλ, έηζη θαη ε ηνκή ηεο ηξνρηάο ηεο ειήλεο κε ηελ εθιεηπηηθή κεηαζέηεη θαηά ηελ αλάδξνκε επίζεο θνξά, αιιά ζε ρξνληθή πεξίνδν 18,6 εηψλ. Ζ κεηάζεζε απηή πξνθαιεί δχν κεηαβνιέο: ηελ θιίζε ηεο ειήλεο θαη ηελ επίδξαζή ηεο ζηε δηφγθσζε ηνπ ηζεκεξηλνχ ηεο Γεο. Καηά ζπλέπεηα, ελψ ν άμνλαο ηεο Γεο δηαγξάθεη ζε πεξίπνπ 26.000 έηε έλαλ κεγάιν θψλν, πνπ έρεη ηελ θνξπθή ζην θέληξν ηεο Γεο, εθηειεί ζπγρξφλσο θαη κηθξέο ειιείςεηο γχξσ απφ ηνλ κέζν πφιν, ζε πεξίνδν 18,6 εηψλ. Ζ ζπληζηακέλε ησλ δχν απηψλ
- 23. 23 θηλήζεσλ, ηεο κεηάπησζεο θαη ηεο θ., έρεη σο απνηέιεζκα λα δηαγξάθεη ν άμνλαο ηεο Γεο κηα θπθιηθή γξακκή, ειαθξψο θπκαηνεηδή. Σελ θίλεζε ησλ θ. αλαθάιπςε ν Μπξάληιετ, ην 1728. Πείπαμα ηος Φοςκώ Σν εθθξεκέο ηνπ Φνπθψ είλαη έλα εθθξεκέο κε δπλαηφηεηα ειεχζεξεο εθηέιεζεο ηαιαληψζεσλ. Ζ ειεχζεξε κεηαβνιή ηνπ επηπέδνπ θίλεζεο ηνπ εθθξεκνχο απνδεηθλχεη ηελ θίλεζε ηεο γεο. Σελ νλνκαζία ηνπ ηελ πήξε απφ ηνλ Γάιιν θπζηθφ Εαλ Μπεξλάξ Λεφλ Φνπθψ πνπ ην πξσηνπαξνπζίαζε ζην Παξίζη. Γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ εθθξεκνχο ηνπ Φνπθψ αξθεί έλα αξθεηά καθξχ ζρνηλί, ψζηε λα ειαηηψλεηαη ην θαηλφκελν ηεο κείσζεο ησλ ηαιαληψζεσλ, θαη έλα βάξνο, ηέηνην, ψζηε λα θξαηάεη ην ζρνηλί ηελησκέλν. Θέηνπκε ην εθθξεκέο ζε ηαιάλησζε ζην Βφξεην πφιν. Αλ ε γε δελ έθαλε πεξηζηξνθή ηφηε ην εθθξεκέο ζα ηαιαληψλνληαλ αθξηβψο ζην ίδην θάζεην επίπεδν. Δπεηδή ε γε θηλείηαη, ην θάζεην επίπεδν ηνπ εθθξεκνχο ζηξέθεηαη αληίζεηα απφ ηε θνξά θίλεζεο ηεο γεο, ιφγσ ησλ δπλάκεσλ Κνξηνιίο. Δκθαλίδεηαη ζαλ ε γε λα γπξίδεη θάησ απφ ην εθθξεκέο, πξάγκα πνπ αθξηβψο ζπκβαίλεη. Ζ ζηξνθή απηή ηνπ επηπέδνπ ζα θάλεη έλαλ πιήξε θχθιν ζε δηάζηεκα κηαο εκέξαο ή κηζφ
- 24. 24 (νπφηε ζα θαίλεηαη ζαλ λα έρεη επαλέιζεη ζηελ αξρηθή ηνπ ζέζε) ζε 12 ψξεο. Σν πείξακα απηφ ην παξνπζίαζε γηα πξψηε θνξά ην Φεβξνπάξην ηνπ 1851, ζηε Μεζεκβξηλή Αίζνπζα ηνπ Αζηεξνζθνπείνπ ηνπ Παξηζηνχ ν Φνπθψ. Σν πείξακα επαλαιήθζεθε κεηά απφ κεξηθέο εβδνκάδεο ζην Πάλζενλ ηνπ Παξηζηνχ. Σν 1851 ήηαλ πιένλ αξθεηά γλσζηφ φηη ε γε θηλείηαη, φκσο ην εθθξεκέο ηνπ Φνπθψ ήηαλ ε πξψηε δπλακηθή απφδεημε. ηνπο πφινπο ε θίλεζε ηνπ επηπέδνπ ηαιάλησζεο εθηειεί έλαλ πιήξε θχθιν ζε κία αζηξνλνκηθή κέξα. ηα ππφινηπα ζεκεία ηεο γεο ν πιήξεο θχθινο νινθιεξψλεηαη ζε ρξφλν κεγαιχηεξν απφ ηνπο πφινπο αλάινγα κε ην γεσγξαθηθφ πιάηνο ζην νπνίν βξίζθεηαη. εκ(θ) φπνπ: - πεξίνδνο πεξηζηξνθήο ηνπ εθθξεκνχο (κνίξεο αλά αζηξνλνκηθή ψξα), - ζπρλφηεηα πεξηζηξνθήο ηεο γεο (πεξίπνπ 15° ηελ ψξα), - πιάηνο ηεο ηαιάλησζεο ηνπ εθθξεκνχο, - κήθνο ηνπ εθθξεκνχο, - γεσγξαθηθφ πιάηνο. Αλ ην πιάηνο ηεο ηαιάλησζεο ( ) είλαη αξθεηά κηθξφηεξν απφ ην κήθνο( ) ηφηε ν ηχπνο απινπνηείηαη ζε: = σ*εκ(θ) Απφ ηνλ ηχπν θαίλεηαη φηη ζηνλ ηζεκεξηλφ δελ ππάξρεη πεξηζηξνθή ηνπ εθθξεκνχο θαζψο ην γεσγξαθηθφ πιάηνο είλαη κεδέλ θαη ην εκίηνλν ηεο γσλίαο είλαη κεδέλ.
- 25. 25 ηελ πξψηε εηθφλα θαίλεηαη ε αξρηθή ζέζε ηνπ εθθξεκνχο έπεηηα δηαπηζηψλνπκε φηη ην εθθξεκέο ηαιαληψλεηαη θαη ζε πεξίνδν 12 ή 24 σξψλ θαίλεηαη λα έρεη θηάζεη ζηελ αξρηθή ηνπ ζέζε.
- 26. 26 Μςθολογία Δηζαγσγή ηα αξραία ρξφληα , νη άλζξσπνη γηα λα εμεγήζνπλ δηάθνξα θπζηθά θαηλφκελα πνπ ζπλαληνχζαλ ζηελ θαζεκεξηλφηεηα ηνπο φπσο ε βξνρή, ην ρηφλη, ε κεηαβνιή ησλ επνρψλ ,νη εθιείςεηο θ.α. δεκηνπξγνχζαλ ηνπο Μχζνπο απφ ηελ θαληαζία ηνπο. Οη κχζνη πεξηιάκβαλαλ δξάζεηο μσηηθψλ, καγηζζψλ ε αθφκα θαη ζεψλ πνπ δεκηνπξγνχζαλ ηα δηάθνξα θαηλφκελα θαηά ηελ αληίιεςε ησλ αλζξψπσλ εθείλεο ηεο επνρήο. Δπεηδή νη επηζηήκεο δελ είραλ αλαπηπρηεί ζε κεγάιν βαζκφ ζηελ αξραηφηεηα φζν ζήκεξα έπιαζαλ θαληαζηηθέο ηζηνξίεο αιιά αξθεηά πεηζηηθέο πνπ ηηο πηνζέηεζαλ γηα κεξηθνχο αηψλεο. Μύθορ Σος Γεςκαλίυνα ηελ Διιεληθή κπζνινγία ν Γεπθαιίσλαο είλαη ν γηνο ηνπ Πξνκεζέα θαη ηεο Παλδψξαο. Σελ επνρή πνπ ζηε Θεζζαιία βαζίιεπε ν Γεπθαιίσλαο, ν Γίαο απνθάζηζε λα θαηαζηξέςεη ηνπο αλζξψπνπο πνπ ήηαλ δηεθζαξκέλνη. Ο Γεπθαιίσλαο ινηπφλ πιεξνθνξήζεθε απφ ηνλ παηέξα ηνπ, Πξνκεζέα, γηα ηελ επεξρφκελε θαηαζηξνθή, θαηαζθεχαζε έλα πινίν, ζπγθέληξσζε ηα απαξαίηεηα εθφδηα γηα ηελ επηβίσζε ηνπο θαη επηβηβάζηεθε ζην πινηάξην καδί κε ηελ γπλαίθα ηνπ. ηαλ νη βξνρέο πνπ έζηεηιε ν Γίαο ζηακάηεζαλ, ην πινίν ηνπ Γεπθαιίσλα πξνζάξαμε πάλσ ζηελ θνξθή ηνπ Παξλαζζνχ θαη ν Γεπθαιίσλ θαη ε Πχξξα θαηέβεθαλ ζηελ μεξά θαη έθαλαλ ζπζία ζηνλ Φχμην Γία. Πξνθεηκέλνπ λα αλαγελλεζεί ην αλζξψπηλν γέλνο, άξρηζαλ λα πεηάλε πέηξεο πίζσ απφ ηελ πιάηε ηνπο: νη πέηξεο πνπ πεηνχζε ν Γεπθαιίσλαο κεηακνξθψλνληαλ ζε άλδξεο θαη απηέο πνπ πεηνχζε ε Πχξξα κεηακνξθψλνληαλ ζε γπλαίθεο. Απφ ηελ πξψηε πέηξα πνπ πέηαμε ν Γεπθαιίσλαο πξνήιζε ν Έιιελαο γελάξρεο ησλ Διιήλσλ. Οη άλζξσπνη πνπ δεκηνπξγήζεθαλ απφ ηηο
- 27. 27 πέηξεο νλνκάζηεθαλ ιαφο, δειαδή νη άλζξσπνη πνπ γελλήζεθαλ απφ ηηο πέηξεο . Μύθορ ηηρ Πεπζεθόνηρ χκθσλα κε ην κχζν, ε Πεξζεθφλε, ήηαλ θφξε ηεο Γήκεηξαο θαη ηνπ Γία . Μηα κέξα, ελψ έηξερε ζην δάζνο θαη έπαηδε, ηελ είδε ν Πινχησλαο θαη ηελ εξσηεχηεθε παξάθνξα γηα ηελ νκνξθηά ηεο. ε ζπλελλφεζε κε ην Γηα άξπαμε ηελ Πεξζεθφλε, ηελ πήγε ζηνλ Κάησ Κφζκν θαη ηελ έθαλε γπλαίθα ηνπ. Ζ Γήκεηξα πνπ είρε κεγάιε αδπλακία ζηε Πεξζεθφλε, γχξηζε φιε ηε γε θαη πξνζπάζεζε κε θάζε ηξφπν λα βξεη ηελ πνιπαγαπεκέλε ηεο θφξε. Λέγεηαη φηη φζν πέξλαγε ν θαηξφο ππέθεξε ηφζν πνιχ απφ ηελ απψιεηα ηεο Κφξεο, πνπ δελ επέηξεπε ηε γε λα αλζίζεη, λα βγάιεη ινπινχδηα θαη θαξπνχο γηα λα ηξαθνχλ νη άλζξσπνη.
- 28. 28 Ο Γίαο, πνπ έβιεπε φηη ε Γήκεηξα ήηαλ νξγηζκέλε, έζηεηιε ηνλ Δξκή ζηνλ Άδε γηα λα παξαθαιέζεη θαη λα πείζεη ηνλ Πινχησλα λα ζηείιεη ηε Πεξζεθφλε πάιη πίζσ ζηε κεηέξα ηεο. Ο ζεφο ηνπ Κάησ Κφζκνπ, πνπ ήηαλ πνλεξφο θαη εξσηεπκέλνο κε ηε Πεξζεθφλε, δέρζεθε λα ηελ αθήζεη αιιά πξηλ ηελ απνραηξεηήζεη ηεο έδσζε λα θάεη κεξηθνχο ζπφξνπο απφ ξφδη. Οη ζπφξνη απηνί ήηαλ καγηθνί κε απνηέιεζκα ε Πεξζεθφλε λα δεζεί άξξεηα κε ην βαζίιεην ηνπ. Σε ιχζε ηελ έδσζε ν Γίαο, πνπ ηειηθά κεζνιάβεζε θαη θαηφξζσζε λα ζπκβηβάζεη ηνλ Πινχησλα θαη ηε Γήκεηξα. Σνπο έμη κήλεο ηνπ έηνπο ε Πεξζεθφλε δνχζε κε ηε κεηέξα ηεο. Ζ γε ηφηε ήηαλ αλζηζκέλε θαη δερφηαλ κε επραξίζηεζε ηνπο θαξπνχο ησλ αλζξψπσλ, ελψ ηνλ ππφινηπν κηζφ ρξφλν, ε Κφξε θαηέβαηλε ζηα έγθαηα ηεο γεο θαη πεξλνχζε ην θαηξφ ηεο κε ηνλ άληξα ηεο. Ζ Γήκεηξα ηφηε δελ επέηξεπε ζε θαλέλαλ αλζφ λα μεπξνβάιεη, δείρλνληαο έηζη ην θαεκφ ηεο γηα ηελ απψιεηα ηεο θφξεο ηεο. Δκλείτειρ Οη δηάθνξνη ιανί έθηηαμαλ πνηθίινπο κχζνπο γηα λα εξκελεχζνπλ ην θαηλφκελν ηεο εθιείςεσο ηνπ Ήιηνπ θαη ηεο ειήλεο. Φαληαδφηαλ φηη ηελ ψξα ηεο εθιείςεσο ηα νπξάληα απηά ζψκαηα πεξηθπθιψλνληαλ απφ δξάθνπο θαη δαίκνλεο , πνπ πξνζπαζνχλ λα ηα θαηαπηνχλ ή λα θάλνπλ νπνηνδήπνηε θαθφ. Οη Βαβπιψληνη πίζηεπαλ φηη επηά θαθά πλεχκαηα πεξηβάιινπλ ηε ειήλε θαη ιπζζαζκέλα θαζψο είλαη ηελ πηέδνπλ. Οη αξραίνη Έιιελεο πίζηεπαλ φηη νη κάγηζζεο θαηέβαδαλ ηε ζειήλε θαη
- 29. 29 ηνλ Ήιην , γη' απηφ ηηο εθιείςεηο ηηο νλφκαζαλ <<θαζαηξέζεηο>>. Κιείλνληαο, αμίδεη λα παξαηεξήζνπκε πσο νη άλζξσπνη πνπ δνχζαλ ζηελ αξραηφηεηα πνπ είραλ ιηγφηεξεο γλψζεηο ζηηο επηζηήκεο απφ φηη ζήκεξα είραλ κεγάιε θαληαζία πνπ ρσξίο απηήλ δελ ζα απνιακβάλακε ζήκεξα φινπο απηνχο ηνπο κχζνπο. Δκλείτειρ (μςθολογία) Έλα πξαγκαηηθά εθπιεθηηθφ θπζηθφ θαηλφκελν φπσο ε αηθλίδηα νιηθή εμαθάληζε ηνπ Ζιίνπ ζηελ δηάξθεηα ηεο εκέξαο, έρεη έληνλα απνηππσζεί ζηνπο κχζνπο, ηηο δνμαζίεο θαη ηηο παξαδφζεηο νιφθιεξνπ ηνπ θφζκνπ. Οη ειηαθέο εθιείςεηο, ζήκεξα, πξνζειθχνπλ κεγάιν αξηζκφ ηνπξηζηψλ, ζηελ αξραηφηεηα φκσο, ζεσξνχληαλ πξνάγγεινη θαθψλ θαη γη‟ απηφ πξνθαινχζαλ παληθφ. Σν θαηλφκελν απηφ,
- 30. 30 γεληθφηεξα, ζηελ δηάξθεηα ηεο ηζηνξίαο αληηκεησπίζζεθε αξλεηηθά θαη ζπλδέζεθε µε µία ζεηξά θνζµηθψλ θαηαζηξνθψλ. Γελ είλαη παξά εδψ θαη έλαλ ή δχν αηψλεο πνπ, µε ηελ ζπζηεµαηηθή µειέηε ησλ εθιείςεσλ θαη ηελ γεληθεπκέλε πιεξνθφξεζε, ν κνληέξλνο άλζξσπνο αληηκεησπίδεη απηνχ ηνπ είδνπο ηα θαηλφκελα µε έλα δηαθνξεηηθφ βιέµµα. Αιιά θαη απηή αθφµε ε νξζνινγηθή µαηηά απέλαληη ζηνλ Κφζµν δελ εθµεδελίδεη απνιχησο ηελ δξαµαηηθή δηάζηαζε ηνπ θαηλνµέλνπ θαη ηελ ζπγθίλεζε πνπ απηφ πξνθαιεί, φπσο άιισζηε επηζεκαίλνπλ θαη νη αζηξνιφγνη. Γελ είλαη παξά εδψ θαη έλαλ ή δχν αηψλεο πνπ, µε ηελ ζπζηεµαηηθή µειέηε ησλ εθιείςεσλ θαη ηελ γεληθεπµέλε πιεξνθφξεζε, ν µνληέξλνο άλζξσπνο αληηµεησπίδεη απηνχ ηνπ είδνπο ηα θαηλφµελα µε έλα δηαθνξεηηθφ βιέµµα. Αιιά θαη απηή αθφµε ε νξζνινγηθή µαηηά απέλαληη ζηνλ Κφζµν δελ εθµεδελίδεη απνιχησο ηελ δξαµαηηθή δηάζηαζε ηνπ θαηλνµέλνπ θαη ηελ ζπγθίλεζε πνπ απηφ πξνθαιεί, φπσο άιισζηε επηζεκαίλνπλ θαη νη αζηξνιφγνη. Αξρηθά, ζηηο πεξηζζφηεξεο κπζηθέο αθεγήζεηο ζπλαληνχκε έλα ζξπιηθφ δψν, ζπρλά, φπσο παξαηεξεί ν Φξέτδεξ, έλαλ Γξάθνληα, πνπ θαηαπίλεη ηνλ Ήιην. ηελ παξάδνζε ησλ µαλδαξίλσλ, ε έθιεηςε νλνκάδεηαη "shi", ιέμε ε νπνία ζεµαίλεη: "ηξψγσ". Ο Γξάθσλ ζπλαληάηαη επίζεο ζηελ Δπξψπε, θπξίσο ζηνπο Έιιελεο θαη ηνπο Ρσµαίνπο, ζηελ Ηλδία, ηελ Ηλδνλεζία, ηελ Μνγγνιία θαη ηελ Κίλα. ηελ ηβεξία είλαη µία λπθηεξίδα, ζηελ θαλδηλαβία έλαο ιχθνο, ζην Βηεηλάκ έλαο βάηξαρνο, ζηελ Παξαγνπάε θαη ηελ Αξγεληηλή έλα ηδάγθνπαξ, ζηελ Αίγππην έλα θχδη θαη ζηελ Βνιηβία έλαο ζθχινο. Ζ πξφζθαηε έξεπλα έρεη θαηαδείμεη φηη νη ειηαθέο εθιείςεηο θαηείραλ ζεκαληηθή ζέζε ζηε ζπλαξπαζηηθή κπζνινγία ηεο αξραίαο Αηγχπηνπ, θαη έρεη πξνζθνκίζεη ηα ζηνηρεία φηη νη αξραίνη Αηγχπηηνη παξαηήξεζαλ ηηο ειηαθέο εθιείςεηο πάλσ απφ 4.500 έηε πξηλ. Οη Αηγχπηηνη ινηπφλ ζεσξνχζαλ φηη νη ειηαθέο εθιείςεηο πξνέθππηαλ απφ κία κάρε αλάκεζα ζηνλ ειηαθφ Θεφ Ρα θαη ηνλ νξθηζκέλν ερζξφ ηνπ, ην εξπεηφ Άπνθηο. Απηφ ην εξπεηφ κάιηζηα (Apep φπσο θαηνλνκάδεηαη) ζεσξείηαη πσο επηηέζεθε ζηε
- 31. 31 βάξθα ηνπ Θενχ Ήιηνπ θαη απηφ είλαη ην αίηην ησλ ειηαθψλ εθιείςεσλ. ηελ ειιεληθή ηζηνξία πνιιέο θνξέο νη εθιείςεηο ζεσξήζεθαλ σο ζεκάδηα γηα ηελ αίζηα ή κε έθβαζε κίαο κάρεο. ΠΔΡΔΦΟΝΗ Ζ Πεξζεθφλε, θφξε ηεο ζεάο Γήκεηξαο θαη ηνπ Γία, έπαηδε ζε κηα παλέκνξθε θαηαπξάζηλε πεξηνρή, ην Νπζζηνλ Πεδίν, καδί κε ηηο Χθεαλίδεο Νχκθεο. Δληππσζηαζκέλε, βιέπεη έλαλ παλέκνξθν λάξθηζζν θαη ζέιεζε λα ηνλ θφςεη. Σφηε εκθαλίζηεθε ν ζεφο ηνπ Κάησ Κφζκνπ, ν Άδεο (Πινχησλαο) θαη ηελ έθιεςε, αθνχ πξνεγνπκέλσο είρε πάξεη ηελ ζπγθαηάζεζε ηνπ Γία. Ζ Γήκεηξα κάηαηα έςαρλε λα ηελ βξεη. Κάπνηα κέξα, κίιεζε κε ηνλ βαζηιηά Ήιην, ν νπνίνο ηεο εμήγεζε ηη είρε ζπκβεί, θη απηή έρνληαο ζπκψζεη πάξα πνιχ κε ην Γία πνπ επέηξεςε ηελ αξπαγή ηεο θφξεο ηνπο, αληί λα γπξίζεη ζηνλ ιπκπν, κεηακνξθψζεθε ζε γξηά θαη άξρηζε λα πεξηπιαλείηαη ζηηο πφιεηο. Έηζη, έθηαζε ζηελ Διεπζίλα φπνπ δήηεζε λα ηεο ρηίζνπλ έλαλ λαφ θάησ απφ ηελ Αθξφπνιε. Απνζχξζεθε ζηνλ λαφ ινηπφλ, έθνςε θάζε επαθή κε ηνλ θφζκν θαη φιε κέξα ζξελνχζε γηα ηνλ ρακφ ηεο Κφξεο ηεο, κέρξη πνπ ε γε έπαςε λα βιαζηαίλεη θαη ν αθαληζκφο ησλ αλζξψπσλ απεηινχζε ηνλ θφζκν. Βιέπνληαο απηά, ν Γίαο έζηεηιε ηνλ Δξκή ζηνλ Άδε δεηψληαο ηνπ λα επηηξέςεη ηελ άλνδν ηεο Κφξεο γηα λα εξεκήζεη ε Γήκεηξα. Ο Άδεο ηελ έζηεηιε, αθνχ πξψηα ηεο έδσζε λα θάεη θαξπφ ξνηάο ξνδηνχ, γηα λα εμαζθαιίζεη ηελ επηζηξνθή ηεο.
- 32. 32 Ζ Πεξζεθφλε ζπλάληεζε ηελ κεηέξα ηεο ζηελ Διεπζίλα, φκσο κφιηο ε Γήκεηξα αληηιήθζεθε φηη ε θφξε ηεο έθαγε ηνλ θαξπφ θαηάιαβε φηη δελ κπνξεί λα ηελ θξαηήζεη γηα πάληα θνληά ηεο. Σελ ιχζε έδσζε ε Ρέα, ε κεηέξα ηνπ Γηα, ηνπ Άδε θαη ηεο Γήκεηξαο, κέζσ ηεο νπνίαο έγηλε ζπκβηβαζκφο αλάκεζα ζηνπο ζενχο θαη απνθάζηζαλ φηη ε Πεξζεθφλε ζα πεξλνχζε ην 1/3 ηνπ ρξφλνπ κε ηνλ ζχδπγν ηεο Άδε θαη ηα 2/3 ζηνλ ιπκπν κε ηελ κεηέξα ηεο. Μ‟ απηφλ ηνλ ηξφπν πείζηεθε θαη ε Γήκεηξα λα γπξίζεη ζηνλ ιπκπν θαη κφιηο βγήθε απφ ηνλ λαφ πνπ είρε θιεηζηεί, ε γε άλζηζε μαλά! Έηζη, δεκηνπξγήζεθαλ νη επνρέο. ηαλ ε Πεξζεθφλε βξίζθεηαη ζηνλ ιπκπν καδί κε ηελ κεηέξα ηεο, ε Γήκεηξα είλαη ραξνχκελε θαη αθήλεη ηε γε λα αλζίδεη ηελ άλνημε θαη ην θαινθαίξη, ελψ, φηαλ ε Κφξε είλαη ζηνλ Άδε, ε Γήκεηξα, ζξελεί θαη επηθξαηεί ν ρεηκψλαο θαη ην θζηλφπσξν.
- 33. 33 Ιζηορική Αναδρομή Διζαγυγή Η Εκθρόνιζη ηης Γης - H διαπάλη ηοσ γεωκενηρικού με ηο ηλιοκενηρικό ζύζηημα H δηαπάιε ηνπ γεσθεληξηθνχ κε ην ειηνθεληξηθφ ζχζηεκα δηήξθεζε πάλσ απφ δχν ρηιηάδεο έηε θαη απνηέιεζε κηα επηζηεκνληθή δηακάρε ε νπνία είρε παξάιιεια ηεξάζηηεο ζξεζθεπηηθέο, θνηλσληθέο, θηινζνθηθέο θαη πνιηηηθέο πξνεθηάζεηο. Tν γεσθεληξηθφ ζχζηεκα αξρηθά ζξηακβεχεη θάησ απφ ην βάξνο ησλ απφςεσλ ηνπ κεγάινπ θηιoζφθνπ Αξηζηνηέιε θαη ηνπ ζπνπδαίνπ αζηξνλφκνπ Κιαχδηνπ Πηνιεκαίνπ. Οη δηάθνξεο θαη δηαθνξεηηθέο απφςεηο ησλ αξραίσλ θηινζφθσλ γηα ην ζρήκα θαη ηε ζέζε ηεο Γεο ζην ζηεξέσκα θαη ηηο θηλήζεηο ηνπ Ήιηνπ, ηεο ειήλεο θαη ησλ άιισλ πιαλεηψλ ζηνλ ρψξν, έδσζαλ ην έλαπζκα θαη ηελ αθεηεξία γηα πεξαηηέξσ κειέηε θαη αλάπηπμε ηεο αζηξνλνκίαο θαη ηεο θηινζνθίαο. Σειηθά, ηνλ 16ν αηψλα ν ζπνπδαίνο Πνισλφο αζηξνλφκνο Νηθφιανο Κνπέξληθνο αλέζπξε απφ ηε ιήζε ηελ ειηνθεληξηθή ζεσξία ηνπ Αξίζηαξρνπ ηνπ άκηνπ θαη έγηλε ν λένο εηζεγεηήο ηεο ειηνθεληξηθήο ζεσξίαο. Mέζα απφ πνηθίιεο αληημνφηεηεο θαη ζξεζθεπηηθνχο δησγκνχο ν Σχρσλ Μπξάρε, ν Γηνράλεο Κέπιεξ, ν Γαιηιαίνο θαη ν Ηζαάθ Νεχησλ ζεκειίσζαλ, ν θαζέλαο κε ηνλ ηξφπν ηνπ, ην ειηνθεληξηθφ ζχζηεκα πάλσ ζε ζηέξεεο βάζεηο. Ο θσηνδφηεο Ήιηνο είρε πάξεη ηελ εθδίθεζή ηνπ. Ζ εθζξφληζε ηεο Γεο ήηαλ γεγνλφο! Θαλήρ Μιλήζιορ Ο Θαιήο ν Μηιήζηνο, (πεξ 630/635 π.Υ. - 543 π.Υ.) ήηαλ αξραίνο Έιιελαο, ν πξψηνο ησλ επηά ζνθψλ ηεο αξραηφηεηαο, καζεκαηηθφο, θπζηθφο, αζηξνλφκνο, κεραληθφο, κεηεσξνιφγνο θαη πξνζσθξαηηθφο θηιφζνθνο, ηδξπηήο ηεο Μηιεζηαθήο ζρνιήο ηεο θπζηθήο θηινζνθίαο.
- 34. 34 Μεξηθά απφ ηα αζηξνλνκηθά επηηεχγκαηα ηνπ Θαιή είλαη, ν θαζνξηζκφο ηεο δηάξθεηαο ηνπ έηνπο ζε 365 εκέξεο θαη ε απφδεημε φηη ε ηέζζεξηο επνρέο δελ είλαη ηζφρξνλεο (δελ δηαξθνχλ ην ίδην δειαδή). Γηαηχπσζε φηη ν πνιηθφο αζηέξαο δείρλεη πάληα ηνλ βνξξά θαη κπνξεί λα θαζνδεγεί ηνπο λαπηηθνχο ηελ λχρηα. Μηα πνιχ ζεκαληηθή αλαθάιπςε είλαη φηη ε δηάκεηξνο ηνπ ήιηνπ είλαη ην 1/720 ηεο θαηλνκεληθήο ηξνρηάο ηνπ γχξσ απφ ηελ γε. Δπίζεο , ε δηάκεηξνο ηεο ειήλεο είλαη ην 1/720 ηεο ηξνρηάο ηνπ γχξσ απφ ηε γε. Πξνζέμηε απηνχο ηνπο δχν ιφγνπο. πσο παξαηεξείηαη, είλαη αθξηβψο ίδηνη. Απηφ είλαη πνιχ ζεκαληηθφ, γηαηί ράξε ζε απηήλ ηελ ζχκπησζε κπνξνχκε λα παξαηεξήζνπκε ην εθπιεθηηθφ θαηλφκελν ηεο έθιεηςεο ηνπ ειίνπ. Αλ δελ ζπλέβαηλε θάηη ηέηνην, ν δίζθνο ηεο ειήλεο θαη ηνπ ειίνπ δελ ζα θαίλνληαλ ίδηνη ζηνλ νπξαλφ θαη ε ειήλε δελ ζα κπνξνχζε λα θαιχςεη ηνλ ήιην, θάζε θνξά πνπ ζα πεξλνχζε απφ κπξνζηά ηνπ. Ζ θήκε ηνπ Θαιή απιψζεθε ζε φιε ηελ Διιάδα, φηαλ πξναλάγγεηιε ηελ έθιεηςε ηνπ ειίνπ πνπ έγηλε νξαηή ζηελ Διιάδα ζηηο 28 Μαΐνπ ηνπ 585 π.Υ., ηελ ψξα πνπ πνιεκνχζαλ νη Λπδνί ελαληίσλ ησλ Μεδψλ. Γηα ηηο αζηξνλνκηθέο ηνπ έξεπλεο ρξεζηκνπνίεζε φξγαλα πνπ είρε εθεχξεη ν ίδηνο. Πςθαγόπαρ Πξηλ απφ ηνλ Αξίζηαξρν, κίιεζε γηα ην ζέκα απηφ δπφκηζη αηψλεο ελσξίηεξα ν Ππζαγφξαο, ν νπνίνο αλέθεξε θαη ηε ζθαηξηθφηεηα ηήο γεο. Ο Ππζαγφξαο γελλήζεθε (θη απηφο) ζηε άκν ην 580 π.Υ. Καη ηηο ζρεηηθέο δηδαζθαιίεο πεξί ηεο θίλεζεο ηεο γεο γχξσ απφ άιιν νπξάλην ζψκα, σο δηδαζθαιία ηνπ Ππζαγφξα, ηε θαλέξσζε ζε θηινζνθηθνχο θχθινπο πξψηνο ν Ππζαγφξεηνο Ηθέηαο, θαη έπεηηα ν Ππζαγφξεηνο Έθθαληνο θαη ν καζεηήο ηνπ Πιάησλα Ζξαθιείδεο ν Πνληηθφο.
- 35. 35 Απίζηαπσορ άμιορ Απηφο πνπ έζεζε ην πξφβιεκα ζσζηά ήηαλ ν Αξίζηαξρνο ν άκηνο, ν νπνίνο γελλήζεθε κεηαμχ ηνπ 320 θαη 310 π.Υ., θαη πέζαλε πεξίπνπ ην 230 π.Υ. Ο Αξίζηαξρνο εθηφο φκσο απφ ηελ αλάπηπμε ηνπ ειηνθεληξηθνχ κνληέινπ ζπλεηζέθεξε θαη ζηε κέηξεζε ηεο απφζηαζεο ηνπ Ήιηνπ απφ ηε Γε, θαζψο θαη ηελ δηάκεηξν ηεο ειήλεο. Απφ απηά θαίλεηαη ν εθπιεθηηθφο ηνπ λνπο. Πξνζπάζεζε λα θαζαηξέζεη ηελ ελζηηθηψδε (αιιά εζθαικέλε) εηθφλα ηνπ ζχκπαληνο, φπνπ ε Γε βξίζθεηαη ζην θέληξν ησλ πάλησλ. Αληίζεηα, ζηε ιηγφηεξν πξνθαλή (αιιά ζσζηή) εηθφλα ηνπ Αξίζηαξρνπ, ε Γε πεξηθέξεηαη γχξσ απφ ηνλ θπξίαξρν Ήιην. Δπίζεο, είρε δίθην φηαλ ηζρπξίζηεθε φηη ε Γε πεξηζηξέθεηαη γχξσ απφ ηνλ άμνλα ηεο θάζε 24 ψξεο, γεγνλφο πνπ εμεγεί γηαηί ν Ήιηνο εκθαλίδεηαη θάζε κέξα θαη εμαθαλίδεηαη θάζε λχρηα. Δθηφο απφ ην ειηνθεληξηθφ κνληέιν ν Αξίζηαξρνο παξαηήξεζε ηελ θίλεζε ηεο ειήλεο δηακέζνπ ηεο ζθηάο ηεο Γεο θαηά ηε δηάξθεηα κηαο έθιεηςεο ειήλεο. Δθηίκεζε φηη ε δηάκεηξνο ηεο Γεο ήηαλ 3 θνξέο κεγαιχηεξε απφ ηε δηάκεηξν ηεο ειήλεο. Υξεζηκνπνηψληαο ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ Δξαηνζζέλνπο φηη ε πεξηθέξεηα ηεο Γεο ήηαλ 42.000 ρικ., ζπκπέξαλε φηη ε ειήλε έρεη πεξηθέξεηα ίζε κε 14.000 ρικ. ήκεξα, είλαη γλσζηφ φηη ε ειήλε έρεη πεξηθέξεηα πεξίπνπ ίζε κε 10.916 ρικ. Δληφπηζε φηη ε ειήλε θαη ν Ήιηνο έρνπλ ζρεδφλ ην ίδην θαηλφκελν κέγεζνο απφ ηε Γε θαη ζπκπέξαλε φηη νη δηάκεηξνί ηνπο ζα είλαη αλάινγνη κε ηελ απφζηαζή ηνπο απφ ηε Γε. Έηζη θαηέιεμε ζην ζπκπέξαζκα φηη ν Ήιηνο είρε 20 θνξέο κεγαιχηεξε δηάκεηξν απφ ηε ειήλε, θάηη πνπ είλαη ππνινγηζηηθά ινγηθφ θαη ζσζηφ, αιιά επίζεο ιάζνο (αθνχ ζηεξίδεηαη ζε ιάζνο δεδνκέλα). Ζ εθηίκεζή ηνπ φκσο απηή ππνδεηθλχεη φηη ν Ήιηνο είλαη μεθάζαξα κεγαιχηεξνο απφ ηε Γε, θάηη πνπ ππνζηεξίδεη ην ειηνθεληξηθφ κνληέιν.
- 36. 36 Ο Αξίζηαξρνο ήηαλ έλαο θηιφζνθνο, θαη νη ηδέεο ηνπ ζρεηηθά κε ηελ αζηξνλνκία έγηλαλ πνιχ γλσζηέο. Μάιηζηα, ε πεπνίζεζε ηνπ γηα έλα ειηνθεληξηθφ ζχκπαλ θαηαγξάθεθε απφ ηνλ Αξρηκήδε ζην έξγν ηνπ „Φακκίηεο‟: «Τπνζέηεη φηη νη απιαλείο αζηέξεο θαη ν Ήιηνο παξακέλνπλ αθίλεηνη θαη φηη ε Γε ραξάδεη ην δξφκν ηεο γχξσ απφ ηνλ Ήιην πάλσ ζηελ πεξηθέξεηα ελφο θχθινπ». κσο νη άιινη θηιφζνθνη εγθαηέιεηςαλ εληειψο απηή ηελ πνιχ αθξηβή εηθφλα ηνπ Ζιηαθνχ πζηήκαηνο θαη ε ηδέα ελφο ειηνθεληξηθνχ θφζκνπ εμαθαλίζηεθε γηα ηα επφκελα ρίιηα πεληαθφζηα ρξφληα. Άξαγε, γηαηί νη αξραίνη Έιιελεο, πνπ ππνηίζεηαη πσο ήηαλ έμππλνη, απέξξηςαλ ηελ εκπλεπζκέλε εηθφλα ηνπ Αξίζηαξρνπ γηα ηνλ θφζκν θαη έκεηλαλ πξνζθνιιεκέλνη ζε έλα γεσθεληξηθφ ζχκπαλ; Ζ επηθξάηεζε ηεο γεσθεληξηθήο θνζκνζεψξεζεο έλαληη ηνπ ειηνθεληξηθνχ ζχκπαληνο ηνπ Αξίζηαξρνπ νθεηιφηαλ ζε νξηζκέλεο ζεσξήζεηο ησλ αξραίσλ θηινζφθσλ. Αξρηθά, ηνπο θαηλφηαλ εληειψο γεινίν λα θηλείηαη ε Γε γχξσ απφ ηνλ Ήιην. Σνπο ήηαλ ηφζν πξνθαλέο φηη ν Ήιηνο πεξηθέξεηαη γχξσ απφ κηαλ αθίλεηε Γε, ψζηε ην αληίζεην ήηαλ αδηαλφεην. Με ιίγα ιφγηα, έλα ειηνθεληξηθφ ζχκπαλ ήηαλ αληίζεην ζηελ θνηλή ινγηθή. Χζηφζν, νη θαινί επηζηήκνλεο δελ πξέπεη λα επεξεάδνληαη απφ ηελ θνηλή ινγηθή, δηφηη ελίνηε ε επηζηεκνληθή αιήζεηα πνπ θξχβνπλ ηα πξάγκαηα έρεη πνιχ κηθξή ζρέζε καδί ηεο. Ο Άικπεξη Ατλζηάηλ θαηαδίθαζε ηελ θνηλή ινγηθή, δειψλνληαο φηη δελ είλαη ηίπνηε άιιν παξά «κηα ζπιινγή πξνθαηαιήςεσλ πνπ έρνπκε απνθηήζεη κέρξη ηα δεθανθηψ καο ρξφληα». Όζηεξα, ην ειηαθφ χζηεκα ηνπ Αξίζηαξρνπ παξνπζίαδε κηα θαηλνκεληθή απνηπρία λα αληέμεη ζε εμνλπρηζηηθφ επηζηεκνληθφ έιεγρν. Ο Αξίζηαξρνο είρε θηηάμεη έλα κνληέιν ηνπ ζχκπαληνο ην νπνίν ππνηίζεηαη φηη ηαίξηαδε κε ηελ πξαγκαηηθφηεηα, αιιά δελ ήηαλ ζαθέο φηη ην κνληέιν ηνπ ήηαλ αθξηβέο. Πεξηθεξφηαλ πξάγκαηη ε Γε γχξσ απφ ηνλ Ήιην;
- 37. 37 Δθείλε ηελ επνρή, νη ελδείμεηο θαηά ηνπ ειηνθεληξηθνχ κνληέινπ ηνπ Αξίζηαξρνπ γηα ην ζχκπαλ έκνηαδαλ αθαηαλίθεηεο θαη έηζη είλαη θαηαλνεηφ γηαηί φινη νη θηιφζνθνη έκεηλαλ πηζηνί ζην γεσθεληξηθφ κνληέιν. Σν παξαδνζηαθφ κνληέιν ηνπο ήηαλ απνιχησο ινγηθφ θαη ζπλεπέο κε ηνλ εαπηφ ηνπ. Ήηαλ ηθαλνπνηεκέλνη κε ηε ζεψξεζε ηνπο γηα ην ζχκπαλ θαη ηε ζέζε πνπ θαηείραλ κέζα ζ απηφ. Χζηφζν, ππήξρε έλα ζεκαληηθφ πξφβιεκα. Αζθαιψο, ν Ήιηνο, ε ειήλε θαη νη αζηέξεο έκνηαδαλ λα θηλνχληαη πεηζήληα γχξσ απφ ηε Γε, αιιά ππήξραλ πέληε νπξάληα ζψκαηα πνπ πεξηπιαλψληαη ζηνλ νπξαλφ κάιινλ αλνξγάλσηα (νη γλσζηνί πιαλήηεο). Πεξηζηαζηαθά, θάπνηα απφ απηά ηνικνχζαλ αθφκα θαη λα ζηακαηήζνπλ πξηλ αληηζηξέςνπλ γηα θάπνην δηάζηεκα ηελ θαηεχζπλζε ηεο θίλεζεο ηνπο ζε κηα κεηαβνιή πνπ είλαη γλσζηή σο αλάδξνκε θίλεζε. Απηνί νη πεξηπιαλψκελνη αλέληαρηνη ήηαλ νη πέληε γλσζηνί πιαλήηεο: Δξκήο, Αθξνδίηε, Άξεο, Γίαο θαη Κξφλνο. Nικόλαορ Kοπέπνικορ Σνλ 16ν αηψλα, κέζα ζ‟ έλα θιίκα έληνλεο αλαδήηεζεο, ν Πνισλφο ηεξσκέλνο θαη αζηξνλφκνο Mηθνιάη Kνπέξληθ (Mikolaj Kopernik, 1473-1543) επαλέθεξε ζηελ επηθάλεηα ηελ ειηνθεληξηθή ζεσξία, πνπ είλαη επηζηεκνληθά δεθηή κέρξη ζήκεξα. Oη ππνζέζεηο ηνπ Aξίζηαξρνπ ηνπ άκηνπ θαη ε πίζηε ησλ Ππζαγνξείσλ ζηελ ειηνθεληξηθή ζεσξία απνηέιεζαλ ηε βάζε ησλ ζπιινγηζκψλ ηνπ κεγάινπ Πνισλνχ αζηξνλφκνπ.
- 38. 38 O Kνπέξληθνο, θαηά ηα έηε ησλ ζπνπδψλ ηνπ ζηελ Mπνιφληα (1497- 1507), άθνπγε εληππσζηαζκέλνο ηα καζήκαηα ηνπ Nηνκέληθν ληα Nνβάξα. O δάζθαινο απηφο ππνζηήξηδε φηη ην γεσθεληξηθφ ζχζηεκα ηνπ Kιαχδηνπ Πηνιεκαίνπ ήηαλ πεξηζζφηεξν ηνπ δένληνο πνιχπινθν γηα λα είλαη πξαγκαηηθφ. O Nνβάξα –βαζχο γλψζηεο ηεο θηινζνθίαο ησλ αξραίσλ Eιιήλσλ θηινζφθσλ– παξνπζίαδε ζηηο δηαιέμεηο ηνπ ηηο απφςεηο ησλ Ππζαγνξείσλ θαη ηελ ελ γέλεη ζέζε ηνπο φηη ε Γε θηλείηαη. Oη θηινζνθηθέο απφςεηο ηνπ Φηιφιανπ, ηνπ Iθέηα, ηνπ Έθθαληνπ θαη ηδηαίηεξα ηνπ Aξίζηαξρνπ ηνπ άκηνπ θαη ηνπ έιεπθνπ έθαλαλ θνβεξή εληχπσζε ζηνλ Kνπέξληθν. Έηζη, ν λεαξφο θιεξηθφο απφ ην Thorn απνθάζηζε λα εκπινπηίζεη ηηο γλψζεηο ηνπ κε ηε κειέηε ηεο αξραίαο ειιεληθήο θηινζνθίαο. Πξάγκαηη, εθηφο ηεο ιαηηληθήο, έκαζε θαιά ηελ ειιεληθή γιψζζα, νχησο ψζηε λα κειεηά ηα αξραία θείκελα ζην πξσηφηππν. Mειέηεζε ηα έξγα ησλ Ππζαγνξείσλ θαη ησλ άιισλ Eιιήλσλ θηινζφθσλ επηθεληξψλνληαο ζηηο απφςεηο ηνπο πνπ ζρεηίδνληαλ κε ηε γεσθεληξηθή θαη ηελ ειηνθεληξηθή ζεσξία. Γηα λα κελ έξζεη ζε ζχγθξνπζε κε ηα ίδηα ηα πηζηεχσ ηνπ, κε ηνλ ζείν ηνπ, ηνπο ηζρπξνχο πξνζηάηεο ηνπ θαη ηελ Eθθιεζία, αιιά θαη γηα λα κε ράζεη ηα πξνλφκηα ηνπ θαη κπιερηεί ζε άζθνπνπο αγψλεο, θχιαμε θξπθέο ηηο ηδέεο πνπ είρε γηα ηελ θίλεζε ηεο Γεο θαη ηελ ειηνθεληξηθή ππφζεζε. Tν αξρέγνλν γεσθεληξηθφ ζχζηεκα σο πηνιεκατθφ, γηα πεξηζζφηεξνπο απφ δεθαηέζζεξηο αηψλεο, παξέκελε ακεηάβιεην θαη αδηαθηινλίθεην. Παξ‟ φιεο, φκσο, ηηο κεηαιιαγέο ηνπ ήηαλ έλα ζχζηεκα αξθεηά πνιχπινθν. O Kνπέξληθνο, κνινλφηη εληππσζηαζκέλνο απφ ηελ πξσηνηππία ησλ απφςεσλ ηνπ Πηνιεκαίνπ, δπζπηζηνχζε κε ηελ πνιππινθφηεηά ηνπ. O ίδηνο, βαζηδφκελνο ζηηο ηδέεο θαη ζηηο ππνζέζεηο ησλ Eιιήλσλ θηινζφθσλ, θαη κεηά απφ ηηο επηζηακέλεο, πνιπεηείο θαη ιεπηνκεξείο κειέηεο ηνπ, θαηέιεμε ζην ζπκπέξαζκα φηη νξηζκέλεο απφ ηηο δπζθνιίεο ηνπ πηνιεκατθνχ ζπζηήκαηνο ζα κπνξνχζαλ λα ππεξπεδεζνχλ αλ αληί γηα ηε Γε ηνπνζεηνχζε ηνλ Ήιην ζην θέληξν ηνπ
- 39. 39 ειηαθνχ ζπζηήκαηνο. Πξάγκαηη, ηνπνζεηψληαο ηνλ Ήιην ζην θέληξν ηνπ πιαλεηηθνχ καο ζπζηήκαηνο, ε αλάδξνκε θίλεζε ησλ πιαλεηψλ ζα κπνξνχζε λα εμεγεζεί ρσξίο ηε ρξήζε ησλ επηθχθισλ, αθνχ νη εζσηεξηθνί πιαλήηεο θηλνχληαη πην γξήγνξα απφ ηνπο εμσηεξηθνχο, πνπ απέρνπλ πνιχ κεγαιχηεξεο απνζηάζεηο απφ ηνλ Ήιην απ‟ φ,ηη νη εζσηεξηθνί O Kνπέξληθνο, ν κνλαρηθφο απηφο εξεπλεηήο, ήηαλ πεπεηζκέλνο γηα ηελ νξζφηεηα ηνπ ειηνθεληξηθνχ ζπζηήκαηνο. Παξ‟ φια απηά, αλ θαη ε πιήξεο κειέηε ηνπ πξέπεη λα ήηαλ έηνηκε απφ ην 1515, δελ ηφικεζε λα ηε δεκνζηεχζεη γηα λα κελ έξζεη ζε ζχγθξνπζε κε ηε Pσκαηνθαζνιηθή Eθθιεζία. πσο ήδε έρνπκε αλαθέξεη, εθείλε ηελ επνρή ε Γε ζεσξνχληαλ ην θέληξν ηνπ χκπαληνο, θαζεηί ζην χκπαλ πεξηζηξεθφηαλ γχξσ απ‟ απηήλ θαη νπνηαδήπνηε ζεσξία ακθηζβεηνχζε απηή ηε δνμαζία –πνπ ζεκεησηένλ είραλ αζπαζηεί ηα εθθιεζηαζηηθά δφγκαηα– απηφκαηα έζεηε ηε δσή ηνπ εκπλεπζηή ηεο ζε δπζρεξή θαηάζηαζε.πιαλήηεο. πσο ππνζηεξίδνπλ πνιινί εξεπλεηέο δηεζλψο, ν Kνπέξληθνο ελδέρεηαη λα ήηαλ επεξεαζκέλνο απφ ηε λενπιαησληθή αληίιεςε φηη ν θσηνδφηεο Ήιηνο ήηαλ ε νξαηή κνξθή ηνπ Θενχ θαη σο εθ ηνχηνπ έπξεπε λα δεζπφδεη ζην χκπαλ θαηέρνληαο ην θέληξν ηνπ. Eίλαη αδηακθηζβήηεην γεγνλφο φηη ν Kνπέξληθνο κειέηεζε ηνπο αξραίνπο Έιιελεο θηινζφθνπο θαη ην ζχζηεκά ηνπ πξνήιζε απ‟ απηήλ αθξηβψο ηε κειέηε θαη φρη απφ πξσηφηππεο δηθέο ηνπ παξαηεξήζεηο ή ζεσξίεο, νη νπνίεο ζα κπνξνχζαλ λα πξνζθνκίζνπλ λέα δεδνκέλα ζηελ επηζηεκνληθή ζθέςε ηεο επνρήο. Mε ηνλ Kνπέξληθν θιείλεη νξηζηηθά ν θχθινο ησλ αξραίσλ αζηξνλφκσλ πνπ ππνζηήξηδαλ φηη ν θφζκνο καο εμαληιείηαη ζην κηθξφ καο πιαλεηηθφ ζχζηεκα θαη ην πιήζνο ησλ απιαλψλ αζηέξσλ πνπ ην πεξηβάιινπλ. Σycho Brahe εκαληηθό ξόιν ζηελ αλάπηπμε ηεο ζύγρξνλεο αζηξνλνκίαο ηνπ Κνπέξληθνπ έπαημε ε αθξηβήο θαηαγξαθή ησλ θηλήζεσλ ησλ ζσκάησλ ζηελ νπξάληα ζθαίξα, ηνπ Γαλνύ Σycho Brahe (1546‐1601) ν νπνίνο
- 40. 40 πξηλ ηελ αλαθάιπςε ηνπ ηειεζθνπίνπ επηλόεζε όξγαλα πνπ ηνπ επέηξεςαλ λα πξαγκαηνπνηήζεη κεηξήζεηο κεγάιεο αθξίβεηαο . πγθεθξηκέλα: Ο Tycho Brahe1546‐1601 κ.Υ. • Καηέγξαςε επαθξηβώο ηηο ζέζεηο ηνπ Άξε θαη ηα δεδνκέλα ηνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ αξ‐γόηεξα από ηνλ Κέπιεξ γηα ηελ δηαηύπσζε ησλ λόκσλ ηεο θίλεζεο ησλ πιαλεηώλ. • Αλαθάιπςε έλαλ ππεξθαηλνθαλή (έλαλ λέν αζηέξα) ην 1572, απνδεηθλύνληαο όηη ήηαλ αζηέξαο ηνπ νπνίνπ ε ιακπξόηεηα κεηαβιήζεθε ζε 18 κήλεο θαη όρη θάπνην ηνπηθό γεγνλόο. • Μέηξεζε κε αθξίβεηα ηελ παξάιιαμε ηνπ θνκήηε ηνπ 1577 απνδεηθλύνληαο όηη είλαη πην καθξηλό αληηθείκελν από ηε ειήλε. • Πξαγκαηνπνίεζε ηηο αθξηβέζηεξεο κεηξήζεηο ηεο παξάιιαμεο ησλ αζηέξσλ (κεηξώληαο κεδεληθή παξάιιαμε) ‐ αλ θαη νδεγήζεθε ζε ιάζνο ζπκπέξαζκα. Ο Tycho (κε βάζε ηηο κεδεληθέο παξαιιάμεηο ησλ αζηέξσλ) πξόηεηλε έλα ελδηά‐κεζν κνληέιν ηνπ ύκπαληνο κεηαμύ ηνπ Πηνιεκατθνύ θαη ηνπ Κνπεξλίθεηνπ όπνπ ε Γε βξηζθόηαλ ζην θέληξν αιιά νη ππόινηπνη πιαλήηεο πεξηθεξόηαλ γύξσ από ηνλ Ήιην θαζώο ν Ήιηνο πεξηθεξόηαλ γύξσ από ηε Γε. Johannes Kepler Σν Κνπεξλίθεην ζύζηεκα κε ηνπο 30 πεξίπνπ επηθύθινπο θίλεζεο ησλ πιαλεηώλ αληηθαηέζηεζαλ νη ηξεηο λόκνη πνπ δηαηύπσζε ν βνεζόο ηνπ Brahe, ν Γεξκαλόο Johannes Kepler (1571‐1630) ζηελ πξνζπά‐ζεηά ηνπ λα εξκελεύζεη ηελ θίλεζε ηνπ Άξε. Οη λόκνη ηνπ Kepler όρη κόλν πεξηγξάθνπλ κε κεγάιε αθξί‐βεηα κέρξη ζήκεξα ηηο θηλήζεηο ησλ πιαλεηηθώλ ζπζηεκάησλ θαη ησλ δηπιώλ ζπζηεκάησλ ησλ αζηέ‐ξσλ αιιά ζεκαηνδόηεζαλ θαη ηελ έλαξμε κηαο λέαο επνρήο όπνπ ε επηζηήκε άξρηζε λα πεξηγξάςεη ηε θύζε κε καζεκαηηθή αθξίβεηα. Πξώηνο Νόκνο Σνπ Kepler
- 41. 41 ύκθσλα κε ηνλ πξώην λόκν ε ηξνρηά θάζε πιαλήηε είλαη επίπεδε ειιεηπηηθή κε ηνλ Ήιην ηνπνζεηεκέλν ζε κία από ηηο εζηίεο ηεο ειιείςεσο όπσο θαίλεηαη ζην ρήκα όπνπ έρνπλ ζεκεησζεί ν κεγάινο εκηάμνλαο α θαη ε απόζηαζε CS ηνπ θέληξνπ C από ηελ εζηία S πνπ θαηαιακβάλεη ν Ήιηνο. Σελ ειιεηπηηθή ηξνρηά ηνπ πιαλήηε ραξαθηεξίδνπλ δύν παξακέηξνη: ν κεγάινο εκηάμνλαο a πνπ θαζνξίδεη ην κέγεζνο ηεο ηξνρηάο θαη ε εθθεληξόηεηα e πνπ νξίδεηαη από ηε ζρέζε όπσο θαζνξίδεηαη από ην ρήκα 1.2. Ζ εθθεληξόηεηα είλαη κηθξόηεξε ηεο κνλάδαο γηα ειιεηπηηθέο ηξνρηέο θαη θαζνξίδεη ην πόζν πεπιαηπζκέλε είλαη κία έιιεηςε ή αιιηώο ην πόζν απνθιίλεη από ηνλ θύθιν (γηα ηνλ νπνίν είλαη e = 0 ). (ηαλ ν Νεύησλ αλαθάιπςε ην λόκν ηεο βαξύηεηαο, νη ειιεηπηηθέο ηξνρηέο πξνέθπςαλ σο καζεκαηηθό απνηέιεζκα ηνπ λόκνπ ηνπ αληηζηξόθνπ ηεηξαγώλνπ πνπ αθνινπζεί ε βαξπηηθή δύλακε). Γεύηεξνο Νόκνο Σνπ Kepler ύκθσλα κε ηνλ δεύηεξν λόκν ε επηβαηηθή αθηίλα, ε ππνζεηηθή δειαδή επζεία πνπ ζπλδέεη ηνλ Ήιην κε ηνλ εθάζηνηε πιαλήηε, δηαγξάθεη θαηά ηε δηάξθεηα ηεοθηλήζεσο ηνπ πιαλήηε γύξσ από ηνλ Ήιην ίζα εκβαδά ζε ίζα ρξνληθά δηαζηήκαηα όπσο θαίλεηαη ζην ρήκα.
- 42. 42 Απηόο ν ζηαζεξόο ξπζκόο κε ηνλ νπνίν δηαγξάθεηαη ε παξαπάλσ επηθάλεηα είλαη δηαθνξεηηθόο γηα θάζε πιαλήηε. Από ηνλ δεύηεξν λόκν πξνθύπηεη όηη ε ηαρύηεηα θάζε πιαλήηε δελ είλαη ζηαζεξή ζε θάζε ζεκείν ηεο ηξνρηάο ηνπ. Γίλεηαη κέγηζηε ζην πεξηήιην, ζην πην θνληηλό δειαδή ζηνλ Ήιην ζεκείν ηεο ηξνρηάο ηνπ θαη ειάρηζηε ζην αθήιην, ζην πην καθξηλό. Ζ Γε βξίζθεηαη ζην πεξηήιην ηεο ηξνρηάο ηεο πεξίπνπ ζηηο 2 Ηαλνπαξίνπ θάζε έηνπο (ε ζρεδόλ ζύκπησζε κε ηελ αξρή ηνπ εκεξνινγηαθνύ έηνπο είλαη ηπραία). Σξίηνο Νόκνο Σνπ Kepler ύκθσλα κε ηνλ ηξίην λόκν (ν νπνίνο δεκνζηεύηεθε κεηά από ελλέα έηε από ηνπο άιινπο δύν) ηα ηεηξάγσλα ησλ πεξηόδσλ P πεξηθνξάο ησλ πιαλεηώλ γύξσ από ηνλ Ήιην είλαη αλάινγα ησλ ηξίησλ δπλάκεσλ ησλ κεγάισλ εκηαμόλσλ a ησλ ηξνρηώλ ηνπο δειαδή ή γηα δύν πιαλήηεο Απηό ζεκαίλεη όηη όζν πην καθξηά είλαη έλαο πιαλήηεο από ηνλ Ήιην ηόζν πεξηζζόηεξν ρξόλν θάλεη γηα λα νινθιεξώζεη κία πεξηθνξά ζηελ
- 43. 43 ηξνρηά ηνπ. Γηα ηε Γε a =1 AU θαη P=1 έηνο, άξα ε ζηαζεξά ζ΄απηέο ηηο κνλάδεο είλαη 1 νπόηε ν 3νο λόκνο εθθξάδεηαη σο (πεπίοδορ ζε έηη )2 = (απόζηαζη ζε AU)3 απ΄ όπνπ κπνξεί λα ππνινγηζηεί ε «αθηίλα» ηεο ηξνρηάο ελόο πιαλήηε ή ε πεξίν‐δνο πεξηζηξνθήο ηνπ. Ίππαπσορ ο Ρόδιορ Ο Ίππαξρνο ν Ρφδηνο ή Ίππαξρνο ν Νηθαεχο (πεξ.190 π.Υ. - 120 π.Υ.) ήηαλ Έιιελαο αζηξνλφκνο, γεσγξάθνο, ραξηνγξάθνο θαη καζεκαηηθφο, ζεσξνχκελνο απφ αξθεηνχο θαη αθξηβέζηεξα σο ν «παηέξαο ηεο Αζηξνλνκίαο». Ο Ίππαξρνο ήηαλ ν ζεκαληηθόηεξνο ησλ αζηξνλόκσλ ηεο αξραηόηεηαο ν νπνίνο επηλόεζε ην πξώην θαη αθξηβέζηεξν γηα ηελ επνρή ηνπ γεσκεηξηθό ζύζηεκα πεξηγξαθήο ησλ θηλήζεσλ ηνπ Ήιηνπ θαη ηεο ειήλεο κε έθθεληξνπο θύθινπο θαη επηθύθινπο. Δπηπιένλ ζπλέηαμε θαηάινγν 850 αζηέξσλ, ηε ζέζε ησλ νπνίσλ πξνζδηόξηζε κε ζύζηεκα ζπληεηαγκέλσλ αλάινγν ηνπ γεσγξαθηθνύ πιάηνπο θαη κήθνπο θαη ηνπο θαηέηαμε αλάινγα κε ηε ιακπξόηεηά ηνπο ζε κεγέζε. Καηά ηε δηάξθεηα ησλ παξαηεξήζεσλ ησλ αζηέξσλ θαη ζπγθξίλνληαο ηα δεδνκέλα ηνπ κε παιαηόηεξεο παξαηεξήζεηο αλαθάιπςε όηη ε δηεύζπλζε ηνπ άμνλα πεξηζηξνθήο ηεο νπξάληαο ζθαίξαο κεηαβάιιεηαη (θαηλόκελν πνπ νλνκάδεηαη κεηάπησζε). Τπνιόγηζε κε αθξίβεηα ηελ απόζηαζε ηεο ειήλεο θαη ην κέγεζόο ηεο θαζώο θαη ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο κε αθξίβεηα 6 ιεπηώλ. Κλαύδιορ Πηολεμαίορ Ο Κιαύδηνο Πηνιεκαίνο (165‐85 π.Υ.) ήηαλ ν ηειεπηαίνο από ηνπο Έιιελεο αζηξνλόκνπο θαη καζεκαηηθνύο ηεο επνρήο ηνπ ν νπνίνο πξόηεηλε ην γεσθεληξηθό ζύζηεκα ηξνρηώλ θαη επηθπθιίσλ πνπ
- 44. 44 επηθξάηεζε γηα ηα επόκελα 1400 έηε. ην γεσθεληξηθό ζύζηεκα ε Γε ζεσξείηαη σο ην θέληξν ηνπ ειηαθνύ ζπζηήκαηνο. Ζ ειήλε, νη πιαλήηεο, ν Ήιηνο θαη νη αζηέξεο πεξηθέξνληαη γύξσ από ηελ αθίλεηε Γε κε νκαιή θπθιηθή θίλεζε, ζπληζηνύλ ηνλ νπξαλό ν νπνίνο ζεσξείηαη αηζέξηνο θαη ακεηάβιεηνο. Ο Πηνιεκαίνο επηλόεζε κνληέια παξαηεξώληαο ηηο θηλήζεηο ηνπ Ήιηνπ, ηεο ειήλεο θαη ησλ πέληε γλσζηώλ πιαλεηώλ (Δξκή, Αθξνδίηε, Άξε, Γία θαη Κξόλνπ) ζηνλ νπξαλό κε κεγάιε αθξίβεηα πξνζπαζώληαο λα εξκελεύζεη ηε θαηλόκελε αλάδξνκε θίλεζε ησλ πιαλεηώλ θαη ην γεγνλόο όηη δε θαίλνληαη ην ίδην ιακπξνί ζε όιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο. Θεώξεζε όηη ην θάζε ζώκα θηλείηαη ζε κία κηθξή θπθιηθή ηξνρηά (έλα επηθύθιην) ην νπνίν κε ηε ζεηξά ηνπ δηέγξαθε κία κεγαιύηεξε θπθιηθή ηξνρηά γύξσ από ηε Γε. Απηόο ν ζπλδπαζκόο θηλήζεσλ (όπσο νη ηξνρνί ζην εζσηεξηθό ελόο ξνινγηνύ) παξήγαγε κηα ηξνρηά πνπ έκνηαδε κε ηελ παξαηεξνύκελε κε θπ‐θιηθή ησλ πιαλεηηθώλ ηξνρηώλ. Πξνο ηηκή ηνπ έρεη νλνκαζηεί ν θεξώλπκνο θξαηήξαο ηεο ειήλεο θαη ηνπ Άξε. Ο Πηνιεκαίνο είρε ζπζηεκαηνπνηήζεη όιε ηε καζεκαηηθή θαη αζηξνλνκηθή γλώζε ηεο επνρήο ηνπ θαζώο θαη ηε δηθή ηνπ ζπκβνιή, ζε έλα έξγν 13 βηβιίσλ (159 π.Υ), ην νπνίν κεηξηόθξνλα νλόκαζε Μαζεκαηηθή Πξαγκαηεία θη αξγόηεξα Άξαβεο ζρνιαζηηθηζηέο ην κεηνλόκαζαλ ζε Almagest (Μέγα Βηβιίνʺ ή ʺΖ Μεγίζηε ύληαμεʺ ή “Μεγίζηε”), θαη απηή ε εηθόλα ηνπ γεσθεληξηθνύ ειηαθνύ ζπζηήκαηνο νλνκάζηεθε ην Πηνιεκατθό ζύκπαλ. Γηα ηνπο επόκελνπο 14 αηώλεο , νη κόλεο αμηόινγεο αζηξνλνκηθέο παξαηεξήζεηο έγηλαλ από ηνπο Ηλδνύο θαη ηνπο Άξαβεο νη νπνίνη κειέηεζαλ ηα αξρεία ησλ Διιήλσλ αζηξνλόκσλ.
- 45. 45 Γαλιλαίορ Ο Γαιηιαίνο (Galileo Galilei, 15 Φεβξνπαξίνπ 1564 – 8 Ηαλνπαξίνπ 1642) γελλήζεθε ζηελ Πίδα ηεο Ηηαιίαο θαη ήηαλ αζηξνλφκνο, θηιφζνθνο θαη θπζηθφο. Οη αζηξνλνκηθέο αληηιήςεηο ηνπ Γαιηιαίνπ θεξχρζεθαλ πεπιαλεκέλεο, αθνχ ήηαλ αληίζεηεο κε ηηο πάγηεο απφςεηο ηνπ Αξηζηνηέιε. Οη ειηαθέο θειίδεο πνπ παξαηήξεζε ν Γαιηιαίνο εμεγήζεθαλ απφ ηνπο εθθιεζηαζηηθνχο <<εηδήκνλεο>> σο ζχλλεθα γχξσ απφ ηνλ ήιην ή, θαη‟ άιινπο , σο ιεθέδεο ζην ηειεζθφπην, νη δνξπθφξνη ηνπ Γία πνπ επίζεο θαηέγξαςε ν Γαιηιαίνο ήηαλ αδχλαηνλ λα ππάξρνπλ, αθνχ θαλέλαο αξραίνο Έιιελ αζηξνλφκνο δελ ηνπο παξαηήξεζε – κε γπκλφ κάηη ελλνείηαη. Σν 1633 εμαλαγθάζηεθε ν Γαιηιαίνο λα παξαδερηεί δεκφζηα ηηο <<πιάλεο>> ηνπ γηα ην ειηνθεληξηθφ ζχζηεκα: θαηά ιάζνο παξνπζηαδφηαλ ζην <<Γηάινγν>> ην ειηνθεληξηθφ ζχζηεκα σο ζσζηφ θαη επίζεο θαηά ιάζνο αλαθεξφηαλ εθεί φηη ε Γε πεξηζηξέθεηαη γχξσ απφ ηνλ εαπηφ ηεο. Με απηέο ηηο <<νκνινγίεο ιάζνπο>> δηέθπγε ν Γαιηιαίνο ηε ζαλαηηθή θαηαδίθε ζηελ ππξά απφ ηελ <<Ηεξά Δμέηαζε>>, αιιά θαηαδηθάζηεθε ζε θαη‟ νίθνλ πεξηνξηζκφ ρσξίο ρξνληθφ φξην, ιφγσ <<βαξχηαησλ εγθιεκάησλ>> θαη <<ππνςίαο αίξεζεο>>. Ο ζξχινο αλαθέξεη φηη, εμεξρφκελνο ν Γαιηιαίνο απφ ηελ αίζνπζα φπνπ ζπλεδξίαδε ε <<Ηεξά Δμέηαζε>>, αλαθψλεζε <<θαη φκσο γπξίδεη>>, ελλνψληαο ηελ πεξηζηξνθή ηεο Γεο θαη αλαθάιεζε έηζη ηελ αλαγλψξηζε ηεο δήζελ πιάλεο ηνπ. Απηφ ην επεηζφδην δελ ηεθκεξηψλεηαη φκσο απφ θαλέλα ηζηνξηθφ ζηνηρείν θαη κάιινλ δεκηνπξγήζεθε ηελ επνρή ηνπ Γηαθσηηζκνχ κε ζηφρν ηελ εξσπνίεζε ηνπ εξεπλεηή. Σν έηνο 1982, 350 ρξφληα κεηά ηε δίθε ηνπ Γαιηιαίνπ, απνδέρζεθε ε Δθθιεζία ην ζθάικα ηεο γηα ηελ θαηαδίθε ηνπ Γαιηιαίνπ θαη ν πάπαο δήηεζε δεκνζίσο <<ζπγγλψκε>> γηα ηελ αδηθία πνπ έγηλε. Έηζη ν εθθιεζηαζηηθφο κεραληζκφο εμνπζίαο αλαγλψξηζε κφιηο ην 1982 φηη