Ο ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΚΟΛΟΜΒΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ,ΕΙΡΗΝΗ ΝΤΟΥΣΚΑ-ΠΕΝΥ ΖΑΓΓΟ...
Φυσική ΣΤ΄ 11.2. ΄΄ Τα άλατα΄΄
1.
2. 115
Άλατα στο νερό
Στο νερό υπάρχουν διαλυμένα
άλατα. Οι σταλακτίτες και οι
σταλαγμίτες στα σπήλαια
δημιουργούνται από τα άλατα στο νερό που
στάζει. Η ποσότητα των αλάτων που είναι διαλυμένη
στην ίδια ποσότητα νερού είναι διαφορετική από περιοχή σε
περιοχή. Όταν το νερό περιέχει πολλά άλατα, λέμε ότι είναι «σκληρό», ενώ, όταν
περιέχει λίγα άλατα, λέμε ότι είναι «μαλακό». Όταν το νερό είναι «σκληρό»,
δημιουργείται πρόβλημα στις σωληνώσεις, καθώς τα άλατα που
συγκεντρώνονται σε αυτές εμποδίζουν τη διέλευση του
νερού. Το πρόβλημα παρατηρείται εντονότερο,
όπου η θερμοκρασία του νερού που περνά
μέσα από τους σωλήνες είναι μεγάλη, όπως
για παράδειγμα στις αντιστάσεις των
πλυντηρίων.
Χλωριούχο νάτριο ή αλλιώς... μαγειρικό αλάτι
Το αλάτι είναι μια ουσία που χρησιμοποιούμε καθημερινά. Το αλάτι δε νοστιμίζει απλά τα φαγητά,
αλλά είναι απαραίτητο για την πέψη και για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος. Το
αλάτι χρησιμοποιείται επίσης ως συντηρητικό τροφίμων. Κρέας, ψάρια και ελιές διατηρούνται με
αλάτι. Αυτή του η ιδιότητα εξηγεί γιατί το αλάτι ήταν πολύτιμο πριν από την ανακάλυψη των
ψυγείων, τόσο πολύτιμο που πολλές φορές χρησιμοποιήθηκε ως νόμισμα. Στη Ρωμαϊκή
αυτοκρατορία, για παράδειγμα, οι στρατιώτες, οι λεγεωνάριοι, πληρώνονταν με «πολύτιμο»
μαγειρικό αλάτι. Από τη λατινική ονομασία του αλατιού, sal, η αμοιβή αυτή ονομάστηκε
salarius, λέξη από την οποία προέκυψε στην αγγλική γλώσσα το salary, που σημαίνει
μισθός, και το ρήμα sale, που σημαίνει πουλάω.
Το αλάτι μπορούμε να το πάρουμε από ορυχεία, συχνότερα όμως το
παίρνουμε από το νερό της θάλασσας. Κοντά στην ακρογιαλιά
κατασκευάζονται δεξαμενές με πολύ μικρό βάθος και μεγάλη
επιφάνεια, που ονομάζονται αλυκές. Οι αλυκές γεμίζουν με
θαλασσινό νερό. Όταν αυτό εξατμιστεί, συγκεντρώνεται το αλάτι
που ήταν διαλυμένο σε αυτό.
δημιουργείται πρόβλημα στις σωληνώσεις, καθώς τα άλατα που
συγκεντρώνονται σε αυτές εμποδίζουν τη διέλευση του
νερού. Το πρόβλημα παρατηρείται εντονότερο,
όπου η θερμοκρασία του νερού που περνά
μέσα από τους σωλήνες είναι μεγάλη, όπως
για παράδειγμα στις αντιστάσεις των
Χλωριούχο νάτριο ή αλλιώς... μαγειρικό αλάτι
Το αλάτι είναι μια ουσία που χρησιμοποιούμε καθημερινά. Το αλάτι δε νοστιμίζει απλά τα φαγητά,
αλλά είναι απαραίτητο για την πέψη και για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος. Το
αλάτι χρησιμοποιείται επίσης ως συντηρητικό τροφίμων. Κρέας, ψάρια και ελιές διατηρούνται με
στην ίδια ποσότητα νερού είναι διαφορετική από περιοχή σε
περιοχή. Όταν το νερό περιέχει πολλά άλατα, λέμε ότι είναι «σκληρό», ενώ, όταν
πλυντηρίων.
FYSIKA ST DIM MATHITI.indb 115 1/23/2013 8:31:09 PM
3. 164
Πείραμα0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 121314
Όργανα - Υλικά
ποτήρια
νερό
μαγειρική σόδα
κουτάλι
καλαμάκια
δείκτης
ξίδι
Γέμισε ένα ποτήρι μέχρι τη μέση περίπου με νερό, πρόσθεσε μαγειρική σόδα και ανακάτεψε καλά με το
κουτάλι. Χρησιμοποιώντας ένα καλαμάκι πρόσθεσε στο νερό με τη μαγειρική σόδα δείκτη από κόκκινο
λάχανο, μέχρι το υγρό να γίνει πράσινο. Χρησιμοποιώντας ένα άλλο καλαμάκι ρίχνε σιγά - σιγά στο υγρό
σταγόνες ξίδι. Τι παρατηρείς;
ΦΕ2: ΤΑ ΑΛΑΤΑ
Το δηλητήριο της μέλισσας περιέχει ένα οξύ, που προκαλεί
πόνο και τσούξιμο. Αν βάλουμε λίγη αμμωνία στο σημείο
που μας έχει τσιμπήσει η μέλισσα, ο πόνος γίνεται λιγότερο
έντονος. Ξέρεις ότι η αμμωνία είναι βάση. Γιατί με τη βάση
ο πόνος μετριάζεται;
.Παρατήρηση
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
FYSIKA ST DIMOT ERGASION.indb 164 27/12/2012 11:50:50 πμ
4. 164
Πείραμα0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 121314
Όργανα - Υλικά
ποτήρια
νερό
μαγειρική σόδα
κουτάλι
καλαμάκια
δείκτης
ξίδι
Γέμισε ένα ποτήρι μέχρι τη μέση περίπου με νερό, πρόσθεσε μαγειρική σόδα και ανακάτεψε καλά με το
κουτάλι. Χρησιμοποιώντας ένα καλαμάκι πρόσθεσε στο νερό με τη μαγειρική σόδα δείκτη από κόκκινο
λάχανο, μέχρι το υγρό να γίνει πράσινο. Χρησιμοποιώντας ένα άλλο καλαμάκι ρίχνε σιγά - σιγά στο υγρό
σταγόνες ξίδι. Τι παρατηρείς;
ΦΕ2: ΤΑ ΑΛΑΤΑ
Το δηλητήριο της μέλισσας περιέχει ένα οξύ, που προκαλεί
πόνο και τσούξιμο. Αν βάλουμε λίγη αμμωνία στο σημείο
που μας έχει τσιμπήσει η μέλισσα, ο πόνος γίνεται λιγότερο
έντονος. Ξέρεις ότι η αμμωνία είναι βάση. Γιατί με τη βάση
ο πόνος μετριάζεται;
.Παρατήρηση
FYSIKA ST DIMOT ERGASION.indb 164 27/12/2012 11:50:50 πμ
Καθώς ρίχνω σταγόνες ξίδι στο υγρό, παρατηρώ ότι κάποια
στιγμή ο δείκτης γίνεται πάλι μοβ.
5. 165
1. Μπορείς να εξηγήσεις γιατί βάζουμε αμμωνία στο σημείο που μας
τσίμπησε η μέλισσα;
_________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Όταν μας τσιμπά μέλισσα, βάζουμε αμμωνία. Προσοχή όμως, αν μας
τσιμπήσει σφήκα, πρέπει να βάλουμε ξίδι στο σημείο που μας
τσίμπησε. Τι ουσία περιέχει το δηλητήριο της σφήκας, οξύ ή βάση;
_________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Τα υγρά στο στομάχι μας περιέχουν ένα οξύ, το υδροχλωρικό οξύ,
που βοηθά στην πέψη των τροφών. Κάποιες φορές, όταν το οξύ είναι
περισσότερο από όσο είναι απαραίτητο για την πέψη, αισθανόμαστε
ξινίλες. Τότε παίρνουμε ένα αντιόξινο παρασκεύασμα. Τι νομίζεις πως
περιέχει αυτό, οξύ ή βάση; Μπορείς να εξηγήσεις την απάντησή σου;
_________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________
Συμπλήρωσε το συμπέρασμα χρησιμοποιώντας τις λέξεις: •χημική αντίδραση •οξύ •βάση
•εξουδετέρωση •άλατα
Συμπέρασμα
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
. ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ
FYSIKA ST DIMOT ERGASION.indb 165 27/12/2012 11:50:50 πμ
6. 165
1. Μπορείς να εξηγήσεις γιατί βάζουμε αμμωνία στο σημείο που μας
τσίμπησε η μέλισσα;____
2. Όταν μας τσιμπά μέλισσα, βάζουμε αμμωνία. Προσοχή όμως, αν μας
τσιμπήσει σφήκα, πρέπει να βάλουμε ξίδι στο σημείο που μας
τσίμπησε. Τι ουσία περιέχει το δηλητήριο της σφήκας, οξύ ή βάση;___
3. Τα υγρά στο στομάχι μας περιέχουν ένα οξύ, το υδροχλωρικό οξύ,___
που βοηθά στην πέψη των τροφών. Κάποιες φορές, όταν το οξύ είναι
περισσότερο από όσο είναι απαραίτητο για την πέψη, αισθανόμαστε
ξινίλες. Τότε παίρνουμε ένα αντιόξινο παρασκεύασμα. Τι νομίζεις πως
περιέχει αυτό, οξύ ή βάση; Μπορείς να εξηγήσεις την απάντησή σου;
Συμπλήρωσε το συμπέρασμα χρησιμοποιώντας τις λέξεις: •χημική αντίδραση •οξύ •βάση
•εξουδετέρωση •άλατα
Συμπέρασμα
. ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ
FYSIKA ST DIMOT ERGASION.indb 165 27/12/2012 11:50:50 πμ
Η χημική αντίδραση που γίνεται, όταν προσθέτουμε μία βάση
σε ένα οξύ ή ένα οξύ σε μία βάση, ονομάζεται εξουδετέρωση.
Οι χημικές ουσίες που δημιουργούνται με την εξουδετέρωση
ονομάζονται άλατα.
Το δηλητήριο της μέλισσας περιέχει οξύ,
το οποίο εξουδετερώνεται από την
αμμωνία, που είναι βάση.
Το δηλητήριο της σφήκας περιέχει βάση,
γι αυτό βάζουμε ξίδι, που περιέχει οξύ.
Το παρασκεύασμα αυτό πρέπει να
περιέχει βάση, για να εξουδετερώνει το
οξύ στο στομάχι μας.