03 Ali Yavuz ŞAHİN 07 Haberler 12 Kişiselleştirilmiş Etiket Baskısı Butik Üreticilere Büyük Avantajlar Sağlıyor 14 Mobil Dünyanın Geleceği Bu Etkinlikte Tartışıldı 16 Söyleşi: Juraj Malcho, Kendimizi, Evimizi ve Ailemizi Nasıl Koruyabiliriz? 19 Söyleşi: Gary Davis, Gelecek Teknolojiler İçin, Emniyetli ve Güvenli Bir Yol Oluşturmalıyız 22 Söyleşi: Jean-Pierre Brulard, İletişim Servis Sağlayıcıları VMware İle Güç Kazanıyor 24 Kurumsal Dünyanın Kalbi Bu Etkinlikte Attı! 26 Söyleşi: Christian Funk, Odaklı Saldırıların Sayısı Her Geçen Gün Artıyor 30 Yazılım Üretimi Oyunun Kurallarını Değiştiriyor 32 Siber Saldırganlar Kendi Ordularını Kurmaya Başladı! 34 Türkiye’yi Hızlı İnternetle Tanıştıran 4.5G Hizmeti Bir Yaşında 36 BT Günlüğü Test Merkezi 42 Türkiye Yükselişini Sürdürüyor

1. 04 - 05 / 2017
Kişiselleştirilmiş Etiket Baskısı Butik Üreticilere Büyük Avantajlar Sağlıyor • Türkiye Yükselişini Sürdürüyor
Kurumsal Dünyanın Kalbi Bu Etkinlikte Attı • Odaklı Saldırıların Sayısı Her Geçen Gün Artıyor
Yazılım Üretimi Oyunun Kurallarını Değiştiriyor • Türkiye’yi Hızlı İnternetle Tanıştıran 4.5G Hizmeti Bir Yaşında
Mobil Dünyanın Geleceği Bu Etkinlikte Tartışıldı • Siber Saldırganlar Kendi Ordularını Kurmaya Başladı
Gelecek Teknolojiler Için
Emniyetli ve Güvenli Bir
Yol Olusşturmalıyız!~
.

3. editör
Yapılan mobil cihaz araştırmasına göre dünya çapında kullanıcılar her ay ge-
nellikle 12 Android uygulaması yüklüyor fakat buna karşılık sadece 10 tane
uygulama siliyor ve dolayısıyla cihazlarına her ay 2 uygulama daha ekliyor.
Cihazlara yüklenen uygulama sayısı arttıkça, dijital dağınıklığı engellemek
için uygulamaların yönetimine önem vermek gerekiyor. Ancak araştırmaya
göre, Türkiye’deki kullanıcıların %37’si cihazlarının içeriğini güncellemek ve
kullanılmayan doküman ve uygulamaları silmek konusunda geri kalıyor.
Cihazlarımızdaki dijital yığıntının birikerek büyümesi sebebiyle, uygulama-
ların silinmesi veya güncellenmesi, uygulamalardaki açıklardan faydalanan
zararlı yazılımlarla mücadele konusunda şimdiye dek olmadığı kadar önem
kazanmış durumda. Fakat yapılan ankete göre Türkiye’deki kullanıcıların
dörtte birinden fazlası (%29) cihazlarındaki uygulamaları sadece zorunlu
kaldıkları durumlarda güncellerken, %9’u ise mümkünse bunu hiç yapma-
mayı tercih ediyor.
Bulgulara göre kullanıcıların yönetebileceği her 100 Android uygulamasın-
dan 83’ünün, kontaklar, mesajlar ve ilgili veriler gibi hassas kullanıcı veri-
lerine erişimi bulunuyor ve hatta bazıları arama yapıp SMS bile atabiliyor.
Kullanıcıların Android cihazlarında ortalamada 66 uygulama bulunuyor. En
popüler 66 Android uygulamasının temsili bir örneklemi test edildiğinde,
bunlardan 54’ünün kullanıcılardan habersiz olarak arka planda çalışmaya
başladığı ve herhangi bir kullanıcı etkileşimi olmadan günde ortalama 22Mb
veri aktardığı görüldü.
Cihazlardaki dijital yığıntı ve dağınıklıkla baş edip kişisel verilerinizi koru-
mak için şu önlemleri almanızda fayda var:
Biraz zaman ayırın ve cihazlarınızı inceleyerek hangi verilerinizin hangi
uygulamalar veya dosyalar içerisinde saklandığını anlayın. Dijital ortamınızı
düzenlemek için cihazlarınızda sakladığınız ve özellikle de kullanmadığınız
verileri belirli aralıklarla temizleyin. Uygulama ve yazılımlarınızı düzenli
olarak, yeni sürümleri çıkar çıkmaz güncelleyin. Cihazınıza yüklenmiş olan
tüm uygulamaları tarayarak potansiyel olarak risk teşkil edenleri veya nadi-
ren kullanılanları tespit eden bir güvenlik uygulaması kullanın.
Güncelleme Yapmazsak İşimiz Zor!
Kurumsal dünyada güncelleme yapılmayan akıllı
telefonlar tehdit saçıyor. Yapılan araştırmalar gösteriyor
ki, dijital dağınıklık sorunu geleceğimizin en büyük
tehditlerinden bir tanesi.
Ali Yavuz ŞAHİN
Genel Yayın Yönetmeni
yavuz@btgunlugu.com
3

4. IBM, Turkcell Superonline’a
Filenet Çözümü Sunuyor
Turkcell Superonline’a yenilenen FileNet platformu ile hizmet
veren IBM ve Aksis, Superonline’ın müşterilerine sunduğu
hizmetin kalitesini artırarak kesintisiz ve kusursuz bir altyapı
sağlamasına yardımcı oluyor.
İ
şletmelerin içerik ve iş süreçlerini
yönetmeleri için etkili bir yazılım
olan FileNet’i 2008’den bu yana
Turkcell Superonline’a sunan
IBM ve Aksis, bu sayede Turkcell
Superonline’in müşteri evraklarının
toplanması, düzenlenmesi, saklanması,
çeşitli kanallardan müşteriyle paylaşılması
gibi gereksinimlerinin karşılanmasını
sağlıyor. FileNet ile en kritik konu olan
müşteri hizmetleri ve kesintisiz hizmet
seviyelerini; sunulan hizmetleri anlık
olarak hızlandırmak ve kalitesini artırmak,
veri hacimleriyle paralel olarak müşteri
dokümanlarına kolay erişebilir hale
getirmek mümkün olabiliyor.
IBM FileNet P8 Platformu ile
yeni bir dönem başladı
Değişen teknolojik ihtiyaçlar ve genişleyen
sistemiyle paralel olarak IBM FileNet
P8 Platformuna geçiş ile şirketin FileNet
iş ilişkisinde yeni bir döneme girilmiş
oldu. Özel kurumsal sistemler geliştirmek
ve spesifik iş süreçlerini yönetmek için
tasarlanmış bir çerçeve olan FileNet P8
platformunun güncelleme süreci yaklaşık 4
aylık kısa bir sürede tamamlandı.
Güncelleme ihtiyacını ve geçiş sürecini
değerlendiren TURKCELL ICT CRM - İş
Zekası - Dijital Yetenekler Direktörü İnanç
Çakıroğlu: “Turkcell Superonline olarak yeni
teknolojileri takip ederek, müşterilerimize
en iyi hizmeti sunmayı hedefliyoruz.
FileNet platformunu uzun zamandır
kullanıyoruz ve IBM’in platform üzerinde
yaptığı güncellemeler ile son teknolojileri
bizlere sunması son derece sevindirici.
Geçtiğimiz dönemde operasyon tarafında
ihtiyacımız olan yeni özelliklerin yanı
sıra günümüz teknolojisinin gerektirdiği
standartları yakalamak için FileNet
platformunu yeni sürüme güncelleme kararı
aldık. Bu güncelleme işlemiyle birlikte
hedeflerimizden biri de mobil taraftaki
kullanım oranını artırmak. Aksis ve IBM,
4 aylık proje süresi içerisinde geçişi hızlıca
gerçekleştirdi. Bu güncellemeyle sistemsel ve
performans ile ilgili iyileştirmeler yapıldı.”
Geçiş aşaması sorunsuz
tamamlandı
IBM Filenet platformunun yeni versiyonuna
upgrade sürecine Turkcell tarafından teknik
ekipler, IBM çözüm ortağı Aksis ve katma
değerli hizmetleriyle IBM distiribütörü
Avnet (Tech Data) dahil oldu. Bunun yanı
sıra IBM danışman ve destek kadroları
da her aşamada projeye destek verdi.
Güncelleme öncesi yapılan planlamada
yeni FileNet versiyonunun yeni donanımlar
üzerinde çalıştırılması kontrolleri yapıldı.
Donanımların kurulum aşamasının
ardından yeni versiyona geçiş süreci
kesintisiz ve hızlı bir şekilde tamamlandı.
Avrupa’daki en büyük
elektronik arşivlerden biri artık
online olarak çalışıyor
IBM’in sunduğu yeni versiyon FileNet
P8 platformuyla Avrupa’daki en büyük
elektronik arşivlerinden birisine sahip olan
Superonline tüm arşivinin online olarak
görüntülenmesine olanak tanıyor. Ayrıca
saniyeler içerisinde istenen evraklara
ulaşılabiliyor. FileNet platformunun
yeni versiyonunun getirdiği entegrasyon
kolaylıklarının yanı sıra proje sürelerini
kısaltılması da iş gücü kaynağı açısından
ciddi avantajlar yaratıyor.
Müşteri memnuniyetini
artıran bir sistem
“Kendini yenilikçi bir kurum olarak
konumlandıran ve rekabet avantajını
koruyarak büyümesini sürdürme
hedefi olan Turkcell Superonline, bu
vizyonuyla paralel olarak teknolojiyi
yakından takip ediyor ve bu anlamda
bizden de taleplerde bulunuyorlar”
diyen ve projeyi değerlendiren IBM
çözüm ortağı Aksis Genel Müdürü
Burak Müjdeci : “Gelişen teknolojinin
sunduğu nimetlerden yaralanmak isteyen
firmalar için geliştirdiğimiz birçok
yenilikçi teknolojiye sahibiz. Buradaki
en önemli konu doğru teknolojiyi doğru
firmaya uygulayarak değer yaratmaktan
geçiyor. Turkcell Superonline ile
gerçekleştirdiğimiz IBM FileNet P8
platformu güncellemesinin başarılı
olmasındaki en önemli sebeplerden bir
tanesi Turkcell Superonline’in vizyonu. Bu
durum Turkcell Superonline’in rakiplerine
göre her zaman avantajlı olmaya devam
edeceğinin bir göstergesi. Aksis olarak
bu sürecin parçası olmaktan mutluluk
duyuyoruz.”
IBM çözüm ortağı Aksis Genel Müdürü
Burak Müjdeci sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Turkcell Grubu, bulunduğu bölge
itibarıyla büyük bir organizasyon. Abone
sayısı açısından baktığımızda Dünyada
da sayılı operatörler arasında yer aldığını
söyleyebilirim. Projenin başarılı bir şekilde
sonuçlanmasından mutluluk duyuyoruz.
Arka tarafta çalışan teknik proje ekibinin
işi benimsemesi ve sağladığı özverili
çalışmanın projenin gerçekleşme sürecine
büyük bir değer kattığını belirtmemde
fayda var. “
Başarı Öyküsü

5. www.aksis.com.tr
advertorial
Soldan sağa: Murat Yardım - TURKCELL Uygulama Operasyonları Yöneticisi / Korcan Okkalı - TURKCELL Uygulama Operasyonları
Uzmanı / Nevra Bıyıklı - TURKCELL Müşteri İlişkileri Yönetimi Yöneticisi / Sedat Okçuoğlu - TURKCELL Müşteri İlişkileri Yönetimi İş
Analisti / Burak Müjdeci - AKSİS Genel Müdür
Genel Bakış
Gereksinim:
• Online olarak müşteri evraklarını toplamak, düzenlemek, saklamak, çeşitli kanallardan
müşteriyle paylaşmak.
• Operasyon kısmındaki sıkıntıları gidermek, en yeni teknolojinin gerektirdiği
standartları sağlamak
• Sistemsel ve performans aksaklıklarını gidermek, esneklik ve entegrasyonu yakalamak
• Performansı çok yüksek ve istikrarlı bir sistem elde etmek
Çözüm:
• 2008 yılında IBM’in FileNet yazılımı kullanılmaya başlandı
• 2015 yılında FileNet P8 5.2.1 versiyonuna 4 aylık bir süreçte geçişi ve donanım
bileşenlerinin yeni güncelleme için yenilenmesi sağlandı.
• Turkcell Superonline tarafından Kanal Yönetimi ve Satış Ekibi ile Operasyon ve Analiz
Ekipleri dâhil oldu.
• FileNet konusunda ciddi bir deneyime sahip IBM çözüm ortağı Aksis ve IBM’in
danışman ve destek kadroları her aşamada projeye destek verdi.
Avantaj
• Teknik olarak üst seviye performans sunması, arkada çalışan yazılımın hızlı yazma ve
okunma imkânı tanıması
• Tüm fonksiyonların uygun donanım yatırımıyla karşılaması
• Verilere doğru ve tek seferde hızla erişim sağlaması
• Elektronik arşivin milisaniyeler mertebesinde online görüntülenmesi
• Güvenlik seviyelerinin denetim şirketlerinin arzu ettiği seviyede olması
• Daha hızlı entegrasyon kurulması, kuruma çok daha fazla süreçle çok daha hızlı
bütünleşme avantajı sunması ve sonuçların daha kısa zaman diliminde alınması
• Maliyet avantajları ve kuruma değer katacak ya da kazanç sağlayacak olan çalışmaların
hızla hayata geçirilmesi
• Daha önce yıllar seviyesinde alınan bazı aksiyonların aylara indirgenerek
tamamlanmaya başlanması
• FileNet platformunun entegrasyon kolaylıklarıyla proje sürelerinin kısaltılması, iş
kaynağı olarak ciddi avantajlar yaratılması ve daha şeffaf bir ortam sunulması
Çözüm bileşenleri
IBM FileNet P8 platformu ve Aksis ECM Uygulamaları
Danışmanlık, Kurulum, Eğitim, Destek
Turkcell Superonline
olarak yeni
teknolojileri
takip ederek,
müşterilerimize en
iyi hizmeti sunmayı
hedefliyoruz.
FileNet platformunu
uzun zamandır
kullanıyoruz ve
IBM’in platform
üzerinde yaptığı
güncellemeler ile son
teknolojileri bizlere
sunması son derece
sevindirici.
İnanç Çakıroğlu
TURKCELL ICT CRM-İş Zekası-Dijital
Yetenekler Direktörü

6. 6
künye
içindekiler
03 Ali Yavuz ŞAHİN: Güncelleme Yapmazsak
İşimiz Zor!
08 Haberler
12 Kişiselleştirilmiş Etiket Baskısı Butik
Üreticilere Büyük Avantajlar Sağlıyor
14 Mobil Dünyanın Geleceği Bu Etkinlikte
Tartışıldı
16 Söyleşi: Juraj Malcho, Kendimizi, Evimizi ve
Ailemizi Nasıl Koruyabiliriz?
19 Söyleşi: Gary Davis, Gelecek Teknolojiler İçin,
Emniyetli ve Güvenli Bir Yol Oluşturmalıyız
22 Söyleşi: Jean-Pierre Brulard, İletişim Servis
Sağlayıcıları VMware İle Güç Kazanıyor
24 Kurumsal Dünyanın Kalbi Bu Etkinlikte Attı!
26 Söyleşi: Christian Funk, Odaklı Saldırıların
Sayısı Her Geçen Gün Artıyor
30 Yazılım Üretimi Oyunun Kurallarını
Değiştiriyor
32 Siber Saldırganlar Kendi Ordularını Kurmaya
Başladı!
32 Türkiye’yi Hızlı İnternetle Tanıştıran 4.5G
Hizmeti Bir Yaşında
36 BT Günlüğü Test Merkezi
56 Ecevit BIKTIM: Türkiye Yükselişini Sürdürüyor
Yazı İşleri
Ali Yavuz ŞAHİN
Genel Yayın Yönetmeni
(Sorumlu)
yavuz@btgunlugu.com
Ecevit BIKTIM
Yayın Danışmanı
ecevit@btgunlugu.com
Mehmet Ali Gündüz
Prodüksiyon Sorumlusu
info@btgunlugu.com
Editörler
Süleyman Sertkaya
Barış Terun
Can Devecioğlu
Mutlu Çavuş
Mustafa Hanlı
info@btgunlugu.com
Kreatif
Creative Solutions
diyalog@creativesolutions.com.tr
Reklam
Reklam Departmanı
reklam@btgunlugu.com
Adres
Eylül Medya
İnönü Caddesi No: 8
Bulut İş Merkezi 4. Kat
Daire: 72 Çeliktepe
Kağıthane / İstanbul
Tel : 0212 270 36 37 PBX
Fax: 0212 270 36 37
Dağıtım
Etkin Dağıtım
Baskı ve Cilt
Özgün Ofset
Aytekin sokak no:21
4.Levent / İstanbul
Tel : 0212 280 00 09
Fax: 0212 264 74 33
6

7. Siber güvenlik konusunda yerel sorunlara odaklanan
Türkiye’nin ilk ve tek etkinliği e-Safe Siber Güvenlik
Zirvesi, 30 Mart 2017, Perşembe günü Ankara’da Bilgi
Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) merkez bina-
sında düzenlendi. Kamu dünyası, sektör ve basının
yoğun ilgi gösterdiği etkinliğe yaklaşık 540 kişi katıldı.
Güvenlik konusunda uzman isimlerin ve sektör
profesyonellerinin yer aldığı zirvede siber güvenlik
konusunda önleyici tedbirler masaya yatırıldı. e-Safe
Siber Güvenlik Zirvesi’nin açılış konuşmasını yapan
e-Safe Kurucusu Musa Savaş “2015 yılının son çeyre-
ğinde ülkemizin gündemine giren ve artık kamudaki
karar vericilerin de göz ardı edemediği bir gerçek olan
Siber Güvenlik konusunu e-Safe ile yeni bir boyuta
taşımayı amaçladık. Bu etkinlikte konusunda uzman
isimlerin paylaştığı kıymetli bilgiler doğrultusunda
hazırlayacağımız ve ilgili kurumlarla paylaşacağımız
sonuç bildirgesinin ülkemizdeki karar vericilere ışık
tutacağını umuyoruz”, diye konuştu. Zirvede konuşma
yapan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı
Dr. Ömer Fatih Sayan, siber saldırılara karşı hazırlık
seviyesinin artırılması ve güvenlik seviyesinin yüksel-
tilmesi için yapılacaklar olduğunun farkında ve daima
ileri düzeyde teyakkuzda olmak ve özellikle önleyici
mahiyette tedbirleri sürekli olarak geliştirmek duru-
munda olduğumuzun altını çizdi ve üzerimize düşen
görevlerden bahsetti:“Bütün bunlar bize, saldırganlar
için zor bir hedef olma misyonunu yüklemektedir.
Aslında bu sadece siber alem için değil, içinde yaşanan
ve yaşanılan bütün sistemler için geçerli bir nokta.
Siber alemde izi, eli, işi olan ne varsa, fizik alemdeki
bir varlığın adeta gölgesinden ibaret” dedi.
e-Safe Siber Güvenlik Zirvesi
Ankara’da Gerçekleştirildi
Berlin’de gerçekleştirilen uluslararası Bosch Connecte-
dWorld 2017 konferansında teknoloji ve servis tedarikçisi,
otonom araçlara yönelik bir yerleşik bilgisayarı tanıttı.
Yapay zeka (AI) sayesinde bilgisayar, makine öğrenme
yöntemlerini uygulayabiliyor. AI yerleşik bilgisayarın,
karmaşık trafik durumlarında veya otomobil açısından
yeni olan durumlarda bile otonom otomobillere rehberlik
sağlaması bekleniyor. Bosch Yönetim Kurulu Başkanı Dr.
Volkmar Denner, nesnelerin interneti konulu konferan-
sında,“Otomobile, karayolu trafiğinde kendi başına nasıl
manevra yapabileceğini öğretiyoruz.” dedi. Otomobiller,
çevrelerini takip etmek için zaten Bosch sensörlerini
kullanıyor. Yapay zekanın kullanılmasıyla, diğer karayolu
kullanıcılarının davranışı hakkında tahminlerde bulunmak
üzere bu okumaları da yorumlayabilecekler. Bosch CEO’su
sözlerine şöyle devam etti,“Otonom sürüş, yolları daha
emniyetli hale getiriyor ve yapay zeka da bunun gerçekleş-
mesindeki anahtar. Otomobilleri akıllı hale getiriyoruz.”
Temel yerleşik bilgisayarın oluşturulmasında Bosch, Ame-
rikalı teknoloji şirketi Nvidia ile işbirliği yapmayı planlıyor.
Nvidia, Bosch’a makine öğrenme yöntemleriyle oluşturu-
lan, algoritmaları kaydeden bir yonga tedarik edecek. AI
yerleşik bilgisayarın, en geç 2020 yılının başında üretimine
başlanması bekleniyor. Dördüncü kez düzenlenen Bosch
ConnectedWorld 2017, 15-16 Mart tarihlerinde Berlin’de
gerçekleştirdi. Bu yıl konferansa yaklaşık 2.700 geliştirici,
iş camiası temsilcisi ve gazeteci katıldı. Bosch CEO’su Dr.
Volkmar Denner’in yanı sıra, yaklaşık 130 konuşmacının
arasında Timotheus Höttges (Deutsche Telekom CEO’su),
Edzard Overbeek (HERE CEO’su) ve Dr. Jen-Hsun Huang
(Nvidia CEO’su) yer aldı.
Bosch, Otomobillere
Öğrenmeyi Öğretiyor
haberler
7

8. Türk sigorta pazarının büyük oyuncuları arasında yer alan Groupama yenilikçi ve yaratıcı çözümleriyle,
teknolojik gelişmeleri yakından takip ederek, müşterilerinin ve paydaşlarının beklentilerini en üst seviyede
karşılama misyonuyla hareket ediyor. Mümkün olduğu kadar sanal ortamın faydalarını kullanmak isteyen
Groupama, istemci tarafını yaygınlaştırma hedefinde ilerlerken gerek operasyon gerekse yatırım açısından
ihtiyaçlarını karşılamak için Proline danışmanlığıyla VMware Horizon Enterprise’ı tercih etti.
600’e yakın çalışanıyla sektörde ilk
sıralarda yer alan Groupama’da
dönüşüm gerektiren güçlükler
sırasıyla;
• Her bir istemcide özel operasyonlara
gerek duyulması,
• Problem yaşandığında ne olduğunun
anlaşılması için destek ekibinin
kullanıcının yanına gitmek zorunda
kalması,
• Uygulama yüklenmesi gerektiğinde
her istemciye ayrı ayrı yüklenmesi
gerektiği için ciddi operasyon
maliyetinin ortaya çıkması ve iş
sürekliliği açısından sıkıntıların
yaşanması.
“Sorunlarımızı ortaya koyduğumuzda,
BT dönüşümünün en önemli unsurlarından olan
sanallaştırmanın bizim için en doğru tercih olduğu
konusunda hemfikir olduk. VDI teknolojisini
seçme nedenimiz kişilerin masaüstü bilgisayarlarını
tamamen fiziksel cihazlardan bağımsız, her yerden,
her türlü medyada ve her cihazdan erişilebilir
noktaya getirmesi oldu.”
Groupama CIO’su Serkan Avcı
İhtiyaç

9. 46 kişilik Groupama BT ekibinde
uygulama geliştirme ekibi, veri ambarı
iş zekası ekibi, proje yönetimi ekibi, iş
analistleri, kontrat yönetim ekibi ve dış
tedarik yönetim ekipleri yer alıyor.
BT ekibi 2006-2007 yıllarında sunucu
sanallaştırma uygulamalarına başlayarak
fizikselden sanala doğru geçiş çalışma-
larını gerçekleştirmiştir. Operasyonel
verimlilik açısından bakıldığında sanal-
laştırma sayesinde, çağrı merkezinde 3
saatte yapılan bir iş 5-10 dakikalık bir
süreye inmiştir.
Groupama, son kullanıcının verilerinin
korunması ve yedeklenmesi için fiziksel
makineleri sanallaştırarak ciddi faydalar
elde etti. BT dönüşümünün en önemli un-
surlarından olan sanallaştırma Groupama
için en doğru tercih oldu. 2015’te başlatı-
lan sanal istemci tarafında toplamda 500
istemci hedefiyle yola çıkıldı. İlk etapta
100 adet istemci
sanallaştırıldı.
VMware Horizon Enterprise sayesinde;
• Destek ekiplerinin 2-3 saatini alan
işlemlerin süresi 5-10 dakikaya düştü,
• Masaüstü bilgisayarlar her türlü med-
yada, her cihazdan erişilebilir noktaya
getirildi,
• Birimler en olağanüstü durumlarda,
en kısa sürede çalışabilir noktaya geldi,
• VDI teknolojisi ile enerji tüketimi yüzde
90-95 daha azaldı,
• İnce istemci maliyetleri desktop bilgisa-
yarların 4 veya 5’te birine karşılık geldi.
“Dünya çapında her boyutta birçok firma
sanallaştırma çözümlerini kullanmaktadır. Groupama
bilişim altyapısının sanallaştırılması mevcut
donanımlarının verimliliğinin, utilizasyonunun ve
esnekliğinin arttırılmasının yanı sıra maliyetlerin
de azaltılmasını sağlamıştır. Proline olarak
müşterilerimizin mevcut ortamlarını analiz edip,
ihtiyacı doğru algılayıp, teknolojiyi takip edip,
ileriye dönük yeniliklerin yapılarına sağlayacağı
faydaları da hesaplayarak sanallaştırma stratejilerini
belirliyoruz. Groupama’da yaptığımız çalışma örnek niteliğinde olup bu
mimari yaklaşımın başarılı bir örneğidir.”
Proline Profesyonel Çözümler Direktörü Melih Özhan
Çözüm
Fayda
“Sanallaştırma
verimliliği
artırmanın yanı
sıra kurumları
ek donanım
yatırımlarından
da kurtarmaktadır.
Sanallaştırılmış
platformlar, ağ ve güvenlik
bileşenlerini tek bir platformda
toplayarak yönetimsel olarak da
kolaylık sağlamaktadır. Proline
olarak müşterilerimizin bakım
maliyet giderlerini düşürmemizin
yanı sıra onlara mobil olarak
da erişebilecekleri platformlar
sağlıyoruz. Groupama’da
yaptığımız proje kullanıcı
sayısının hayli yüksek olduğu
sigortacılık sektörü için örnek
teşkil etmektedir.”
Proline Satış Direktörü
Bilginç Işık
“Normal
PC’de
110 -125
watt arası
bir enerji
tüketirken
bu oran ince
istemcilerde
yüzde 90-95 daha azalıyor. VDI
teknolojisinin enerji kazanımını
görüyoruz. Bunu yaygınlaştırır-
sak bize daha da ciddi kazanım-
lar sağlayacaktır. Operasyonel
verimlilik açısından bakıldığında
ise sanallaştırma sayesinde,
çağrı merkezinde 3 saatte yapı-
lan bir iş 5-10 dakikalara inmiş
bulunuyor.”
Groupama Altyapı Yöneticisi
Cemal Çolak
“Avnet VMware ekibi olarak kanal iş ortaklarımızın ihtiyaç duydukları her
noktada iş birliği yapmaktan mutluluk duyuyoruz. Proline uzman teknik da-
nışmanlarının sınırsız katkısıyla başlangıç aşamasından projenin tamamlan-
ması sonrasında dahi projeyi yakınen takip ettik. Projede iş ortağımız Proline
ve Avnet olarak çok yakın çalışarak iş süreçlerine katkı sağlamaya azami
özen gösterdik. Bu önemli proje deneyimlerimize bir yenisini daha eklerken;
farklı birçok projede yeniden birlikte çalışmak bizleri mutlu edecektir.”
Avnet İş Geliştirme Müdürü Tamer Yalnız

10. 15 yılı aşkın tecrübesiyle İsveç’teki ana merkezi dışında
stratejik pazarlardaki yerel ofisleriyle dünya genelinde
faaliyetlerini sürdüren, ödeme sistemleri güvenliğinde
en yüksek standart olan PCI-DSS alanında hem da-
nışmanlık hem de denetim ve sertifikasyon hizmetini
birlikte sunan 24 Solutions, şirketleşme sürecini ta-
mamlayıp İstanbul’da açtığı ofisle Türkiye pazarına
girdiğini duyurdu. 24 Solutions Türkiye Ülke Direktörü
Emrah Elmas yaptığı açıklamad yüzde 3 büyüme ile 176
milyon adete ulaşan kart sayısıyla Türkiye’nin Avrupa
liginde ilk sıraya yerleştiğine dikkat çekerek, “Kartlı
ödemelerin hane halkı harcamaları içindeki payı son 5-6
yılda %28’den %40’a çıktı. Bunun en büyük destekleyici-
si ise kartlı ödeme sistemleri. Geçtiğimiz yıl internetten
kartlı ödeme tutarı %23 artıp 68,4 milyar TL’ye ulaşırken
bunun %51’ini mobil alışveriş oluşturdu ve her beş kredi
kartından ikisi internet ödemelerinde kullanıldı. Bu
tablo gösteriyor ki, Türkiye’de e-ticaret ve paralelinde
dijital dönüşüm günden güne hızlanıyor.
İsveçli “24 Solutions”
Türkiye Pazarına Girdi
Dijital Stüdyo tarafından tasarlanan ve Radore Think-in etkinlik zincirinin ilk hal-
kasını oluşturan “Network Güvenliği” etkinliği, Brocade işbirliği ile Radore müşte-
rilerine özel olarak gerçekleştirildi. Teknolojinin gelişmesiyle hızla büyüyen dijital
dünyada giderek önem kazanan Network Güvenliği konusu değerli konuşmacılar
ve panelistler eşliğinde tüm yönleriyle 24 Mart, Cuma günü Workinton Levent
şubesinde ele alındı. Radore Genel Müdürü Sadi Abalı’nın açılış konuşmasını yap-
tığı etkinlikte, konuşmacılar ve panelistler arasında Brocade Türkiye Ülke Müdürü
Feyyaz Atalay, Mazars Denge Bağımsız Denetim Bilgi Güvenliği Hizmetleri Direk-
törü Ateş Sünbül, Ruckus Wireless Part of Brocade Kıdemli Sistem Mühendisi Nabi
Hacıgaffaroğlu, Mayasoft Profesyonel Hizmetler Direktörü Hakan Uzuner, İstanbul
Barosu Bilişim Hukuku Komisyonu Başkanı Sertel Şıracı ve Radore Kurucu Ortağı
ve Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Kubilay Akyol yer aldı.
Radore Think-in Etkinlik Zinciri “Network Güvenliği” İle Başladı
Bireysel ve kurumsal müşterilerinin teknoloji
ihtiyaçlarını finanse etmek üzere kurulan Finan-
cell markasıyla hizmet veren Turkcell Finansman
ile 2008 yılından bu yana Türk sigortacılık sektö-
ründe faaliyetlerini sürdüren BNP Paribas Car-
dif Türkiye uzun süreli ve güçlü bir iş birliğinin
temellerini attı. İş ortaklığının ilk adımı olarak
Turkcell müşterilerine sunulacak “Financell
Kredim Güvende” Kredi Koruma Hayat Sigortası
ile 2017 yılında iki milyon Turkcell müşterisi-
nin güvence altına alınması hedefleniyor. Kredi
Koruma Sigortası ile müşteriler istemdışı işsizlik,
geçici iş göremezlik ya da hastanede gündelik
tedavi görülmesi durumlarında cihaz kredisi tak-
sitlerinin teminatlar dahilinde geri ödenmesini,
vefat ve maluliyet gibi durumlarda ise kalan kredi
borcunun tamamının ödenmesini güvence altına
alıyor. Financell’den cihaz kredisi kullanan, 18-67
yaş arasında herkes “Financell Kredim Güvende”-
den faydalanabiliyor. Sigortanın basit ve hızlı bir
başvuru süreci bulunuyor.
Turkcell Finansman ile BNP Paribas
Cardif’ten Güçlü İş Ortaklığı
haberler
10

11. 11
Microsoft Office 365’in kolaylıklarını, ekip ruhu ile
taçlandıran Microsoft, yeni hizmeti Microsoft Teams
ile takım çalışmasına dinamizm katacak. Sohbet ta-
banlı ekip çalışma platformu Microsoft Teams, ortak
belge üzerinde birlikte çalışmaktan, farklı konular-
da ekip içinde görüş paylaşmaya, grup konferans
görüşmesi yapmaktan, toplantı notlarını paylaşmaya
kadar farklı özellikleriyle öne çıkıyor. Dünya çapın-
da aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 181 ülkede
kullanıma sunulan Microsoft Teams ile ilgili detaylar
İstanbul’da Microsoft Office Pazarlama Grup Mü-
dürü Çiğdem Kayalı’nın ev sahipliğinde düzenlenen
basın toplantısında paylaşıldı.“Şirketlerin dijital
dönüşümüne katkıda bulunmak ve ekiplerin takım
içi iletişim ihtiyaçlarını karşılamak için geliştirilen
Microsoft Teams, Office 365 ekosistemi ile entegre
olarak çalışabiliyor” diyen Çiğdem Kayalı sözlerine
şöyle devam etti: “Günümüzün kurumsal dünyasın-
da takımların birlikte daha uyumlu çalışmaları ve
daha üretken olmaları için aynı ortamda bir arada
olmalarına gerek yok. Esnek çalışma saatleri, evden
çalışmak gibi konular iş hayatında yerini alırken,
çalışanların yüzde 70’e yakını artık mobil. Microsoft
olarak yeni sohbet tabanlı birlikte çalışma platformu
Microsoft Teams’i geliştirdik. Her geçen gün daha
fazla bilgi tüketiyor, veri saklıyoruz. Bu kadar çok bil-
gi arasında anlamlı veriler çıkarmak, gündemi takip
edip, iletişimde kalmak için çaba harcıyoruz. Bütün
bunlara bakacak olursak bu yeni iş hayatında takım
olmak, takım olarak birlikte çalışmak için teknolo-
jinin nimetlerinden yararlanmamız gerekiyor. Bu
nedenle Microsoft Teams ekip ruhunu kaybetmeden,
çalışanlara istedikleri an istedikleri yerden birlikte
daha güzel işler yapmalarına imkan tanıyor.”
Microsoft Teams: Kurumların Yeni
Çalışma Ortamı
SE Labs tarafından Ekim-Aralık 2016 döneminde, önde
gelen güvenlik yazılımlarına (Anti-Malware) yönelik bir
dizi test gerçekleştirildi. ESET, SE Labs Anti-Malware test-
lerinin sonucunda bir değil, tam üç alanda yani bireysel,
kurumsal ve küçük-orta işletmelere yönelik testlerde yüz-
de 100 koruma sağladı. ESET Smart Security yazılımıyla
bireysel tüketicilere yönelik ‘Home Anti-Malware Prote-
ction’ testinde; ESET Endpoint Security ürünüyle de ku-
rumlara yönelik ‘Enterprise Anti-Malware Protection’ ve
küçük-orta ölçekli işletmelere odaklanan ‘Small Business
Endpoint Anti-Malware Protection’ testlerinde en yüksek
skoru elde eden ESET, SE Labs tarafından AAA notuna
layık görüldü. Ödülü değerlendiren ESET Türkiye CEO’su
Alain Soria, şu bilgileri paylaştı: “ESET olarak her gün 350
bin yeni zararlı yazılım tespit ediyoruz. Dijital dünyadaki
toplam zararlı yazılım sayısı ise 600 milyon adete ulaştı.
Bilgisayarımız, telefonlarımız ve tabletlerimiz her 4 sani-
yede dijital saldırıya maruz kalıyor. Durum böyle olunca,
siber saldırılar ve siber güvenlik herkesin gündeminde yer
alıyor. Oysa etkili çözümler sunanlar çok az. Bu nokta-
da, sorun belli, çözümü de gayet net diyoruz: ESET, SE
Labs’tan aldığı ödülle, hem bireyler hem de kurumlar için
dijital güvenlik konusunda global düzeyde en iyi çözümü
sunduğunu ortaya koymuş oldu.” Sıfır yanlış tespit, sistem
kaynaklarını minimum kullanım ve yüzde 100 proaktif
koruma, ESET yazılımlarını SE Labs testlerinde başarıya
taşıdı. Kurumsal tarafta ESET Endpoint Security, bulaşıcı
bağlantıları ve sızıntıları engelleme, ayrıca zararlı olma-
yan uygulama ve siteleri ayırt edebilmesi gibi özellikleri
sayesinde en iyi sonuçları aldı. Test katılımcıları, özellikle
hedefli saldırıları engelleme özelliğini çok başarılı buldu.
Bireysel tarafta test edilen ESET Smart Security programı
ise fidye yazılımları, bankacılık saldırıları ve casus yazılım-
lar gibi tehditlere karşı güçlü koruma sağladı.
ESET, SE Labs Anti-Malware
Testinde %100 Koruma Sağladı

12. 12
Epson olarak Türkiye’deki
etiket yazıcı pazarında neler
yapıyorsunuz?
Türkiye’de etiket yazıcı pazarının
geniş bir hacme sahip olduğunu söy-
leyebilirim. Endüstri tarafına baktığı-
mızda Türkiye’de etiket ihtiyacı olan
firmaların sayısının oldukça yüksek
olduğunu görüyoruz. Ancak endüstri-
yel üretim yüksek adetli olduğundan
firmalar etiket ihtiyaçlarını matba-
alar vasıtasıyla çözümlemeyi tercih
etmekte. Diğer taraftan az adette,
çok çeşitli veya değişkenleri olan
etiketleri basmak istediğiniz zaman
zorlanıyorsunuz. Çünkü matbaalarda
az adetli etiketleri basmak maliyetli
bir çözüm olarak karşımıza çıkıyor.
Bunun yanı sıra zaman açısından
da olumsuz sonuçlar doğurabili-
yor. Bizde Epson olarak bu noktada
devreye giriyor ve küçük üreticilere
çözüm sunuyoruz. İstediğiniz zaman
diliminde, istediğiniz miktarda
ve tasarımda etiket basabilmenizi
sağlayan yazıcılarımız mevcut. Daha
çok etiket üzerinden konuşuyor olsak
da belirtmekte fayda gördüğüm bir
nokta da bazı modellerimizle bilet,
giriş kartı vb. dokümanları basmanız
da mümkün. Epson olarak iki farklı
seriyle bu alanda yer alıyoruz; Co-
lorWorks ve LabelWorks.
Etiket baskısı dendiğinde akla
genellikle kağıt geliyor. Epson
etiket yazıcılarıyla farklı mater-
yallerin üzerine de baskı almak
mümkün mü?
Epson olarak her zaman tüketicilerin
ihtiyaçları doğrultusunda çözümler
üretmeyi hedefliyoruz. Yazıcılarımız
ile hem renkli hem de siyah-beyaz
etiket baskı imkanı sunabildiğimiz
gibi aynı zamanda farklı materyaller
üzerine baskı alınması da mümkün.
Mesela kurdele üzerine baskı ala-
bilirsiniz. Küçük bir hediyelik eşya
dükkanınız olduğunu düşünün ve
hediye paketlerindeki kurdelelerin
üzerine kişinin ismini ya da alanın
mesajını yazabildiğinizi hayal edin,
kişiselleştirmekten kastımız da bu.
Veya tasarım t-shirtler yapıyorsu-
nuz ve markanızın etiketini binlerce
adet olmadan temin etmeniz gerek.
Epson etiket yazıcılarıyla t-shirte
transfer etiket baskısı alabilirsiniz.
Isıya dayanıklı etiketlerden, fosforlu
etiketlere; birçok farklı malzemenin
kullanımı da mümkün.
İlk sorumda müşterilerini-
ze sunduğunuz etiket yazıcı
gruplarından bahsetmiştiniz.
ColorWorks ve LabelWorks nasıl
ve kimlere yönelik çözümler
sunuyor?
Epson ColorWorks serisinde büyük
ebatlı etiketlere baskı almak isteyen
kullanıcılara özel çözümler sunu-
yoruz. Bu seride üç farklı ürünümüz
bulunuyor. Bunlar C3500, C7500
ve C831 modellerimiz. Bu yazı-
cılar endüstriyel alanlarda etiket
baskısı yapmak için geliştirilmiş.
Az adette ve değişkenlere sahip
etiketleri basmak için kullanılıyor.
Şu anda Türkiye’de pek çok alanda
kullanılmakta ve pek çok fabrikanın
veya işletmenin etiket ihtiyaçlarına
çözüm getiren bir yapıya sahip. Co-
lorWorks yazıcılarımız ile ister bir
adet isterseniz bin adet baskı alın
hepsi aynı maliyette.Kağıdı yazıcı-
larımızın içerisine yerleştirebildiği-
niz gibi isterseniz dışarıdan da bir
rulo vasıtasıyla besleme yapabili-
yorsunuz.
ColorWorks serisi yazıcılarımız
içerisinde birçok etiket tipini kul-
lanmanız mümkün. Mesela şişe
etiketlerine kolaylıkla baskı ala-
biliyorsunuz. Butik bir zeytinyağı
üreticisisiniz ve üretim miktarı-
nız çok fazla değil ve farklı farklı
ürünler üretiyorsunuz. ColorWorks
serisi ürünlerimiz ile tüm ihtiyaçla-
rınızı karşılayarak hızlı bir şekilde
etiket baskısı almanız mümkün. 500
ila 1000 adetlik etiket baskısı için
Kişiselleştirilmiş Etiket Baskısı
Butik Üreticilere Büyük
Avantajlar Sağlıyor
söyleşi
Son dönemin yükselen trendlerinden biri olan butik üretimde ambalajı
farklı kılan tasarımı yüksek etiketlerin önemi giderek artıyor. Özellikle gıda
ve içecek sektöründe şişelenmiş ve paketlenmiş ürünler için etiket baskı
cihazlarının kullanımı yükseliyor. Etiket yazıcıları üreten Epson, Türkiye’de
geniş bir ürün yelpazesine sahip. Etiket yazıcılarıyla ilgili aklımıza gelen
soruları Epson Türkiye POS Uzmanı Ahmet Gürle’ye sorduk.
Ali Yavuz ŞAHİN
yavuz@btgunlugu.com

13. 13
ColorWorks serisinin biçilmiş bir
kaftan olduğu söylenebilir.
Sağlık sektöründe de etiket uygula-
maları sıkça kullanılıyor. Bu alanda
genellikle siyah-beyaz etiketler
kullanılmakta. Bizim ürünlerimi-
zin sunduğu renkli baskı sayesinde
sağlık sektöründe de farklılık ya-
ratıyoruz diyebilirim. Çünkü renkli
etiketler kullanıldıkları ürün üze-
rinde farkındalık yaratıyor ve sağlık
sektöründe de dikkat çok önemli
bir faktör. Mesela yazıcılarımız ile
hastanın bilekliği üzerine resim ya
da farklı renklerle tanımlama yapa-
rak baskı alabiliyorsunuz. Güvenlik
açısından bu özelliğe sahip olmanın
sağlayacağı katkı oldukça kıymetli.
Bunun dışında biletleme uygula-
malarında da hızlı baskı imkanı
sunuyoruz. Birçoğumuz fuarlara
gidiyor, giriş için uzun kuyruklarda
bekliyoruz. Hâlbuki kendi resmini-
zin dahi olduğu bir bileti kolay ve
hızlı şekilde yazıcılarımız üzerin-
den almanız mümkün.
ColorWorks yazıcılarımızın öne
çıkan bir diğer özelliği de hızı. Bu
yazıcılarımız ile saniyede 30 cm’ye
kadar renkli etiket baskısı alabilirsi-
niz. Yazıcının ön tarafına takılacak
bir sarma aparatıyla yüzlerce hatta
binlerce etiketi hızlı bir şekilde bas-
manız ve sarılmanız mümkün.
LabelWorks yazıcılarımız ile daha
küçük boyutlarda etiket baskı
imkanı sunuyoruz. Şu anda Tür-
kiye’de 5 farklı modelimiz satışta
bulunuyor. Bunlar; LW-400, LW-
400VP, LW-600P, LW-700, LW-900P.
Hali hazırda bu cihazları Türkiye’de
elektrikçiler, ağ kablolaması yapan
işletmeler daha çok kullanıyor. Bu
tarz kullanımlarda amaç; kablonun
bir ucu ile diğer ucu arasındaki
numaralandırmayı yaparak istenil-
diğinde doğru yerlere hızlıca erişe-
bilmeyi garanti altına almak. Fakat
hemen belirteyim bu kategoriye Ep-
son olarak ayrı bir soluk getirdik ve
kullanım alanını epeyce geliştirdik.
Piyasadaki LabelWorks ürünlerimiz
ile hali hazırda kurdele üzerine
bile baskı almanız mümkün. Bunun
dışında tekstil ürünleri üzerine
transfer yapabileceğiniz etiketlere
baskı imkanınız bulunmakta, hatta
karanlıkta görülebilecek fosforlu,
250 dereceye dayanabilen türde
etiketlere baskı almanız mümkün.
LabelWorks yazıcılarımızın en
büyük avantajlarından bir tanesi
taşınabilir olması. Satışta olan mo-
dellerimiz içerisinde bilgisayardan
bağımsız olarak kullanabileceği-
niz modellerimiz olduğu gibi aynı
zamanda Bluetooth bağlantısına sa-
hip olan ürünlerimiz de bulunmak-
ta. Bu sayede cep telefonunuz veya
tabletiniz üzerinden tasarladığınız
bir etiketi cihazlarımız üzerinden
hızlıca basabilirsiniz.
Etiket pazarı tüm dünya ve Türki-
ye’de hızlı bir şekilde büyümeye
devam ediyor. Epson olarak mevcut
ürünlerimizin sayısını artırarak
müşterilerimize daha hızlı, kaliteli
ve farklı çözümler sunmaya devam
edeceğiz.
AhmetGürle/EpsonTürkiyePOSUzmanı
Epson Colorworks C7500 Epson ColorWorks C3500 Epson LabelWorks LW-700

14. 14
Her yıl İspanya’nın Barselona
kentinde düzenlenen dünya mobil
kongresi bu yıl 27 Şubat – 2 Mart
arasında gerçekleştirildi. Bu yıl
kongreye 208 farklı ülkeden 108 bin
kişi katılım gösterdi. Medya ve ba-
sın mensuplarının sayısı ise 3500’in
üzerindeydi. Devasa bir alanda
gerçekleştirilen 2017 Mobil Dünya
Kongresini 4 gün içinde gezmeniz,
tüm firmaları görmeniz ve çözüm-
lerini incelemeniz mümkün değil.
Tüm bunu denemek yerine odak-
ladığımız yeni teknolojiler üzerine
turumuzu gerçekleştirdik. Haydi
başlıyoruz…
Mobil Dünya Kongresi öncesindeki
iki gün ve kongrenin başladığı ilk
gün çok hareketliydi. Çünkü son
kullanıcılara yönelik akıllı telefonlar
bu günler dahilinde tanıtıldı ve göz-
ler önüne serildi. Bu yazımızda bu
ürünlerden çok fazla bahsetmesem
de hangi ürünlerin tanıtıldığına yer
vermek istiyorum. 2017 Mobil Dün-
ya Kongresinde BlackBerry KeyOne,
Huawei P10, Huawei P10 Plus, LG
G6, Moto G5, Moto G5 Plus, Nokia
3310, Nokia 6 – 5 – 3, Sony Xperia
XZs ve Sony Xperia XZ Premium öne
çıkan akılı telefonlar arasındaydı.
Tabii ki Tablet ve akıllı saatler de
kongre çerçevesinde sergilendi fakat
bu tarz ürünlerin geçtiğimiz yıllara
göre daha az ilgi gördüğünü söyle-
yebilirim.
Gelecek Robotların Olacak
Ürünlerden kurtulduğumuza göre
sıra geldi yeni ve ilginç olaylara.
Kongre çerçevesinde hemen hemen
her yerde robotlara rastladığımı söy-
leyebilirim. Görüntülü reklamlardan
tutunda endüstriyel ürünlere kadar
pek çok farklı alanda çalışan robot
veya robotik ürün vardı. Bu ürün-
lerin hemen hemen her sektörde
Mobil Dünyanın Geleceği Bu
Etkinlikte Tartışıldı
Gelenekselleşmiş Mobil Dünya Kongresi geçtiğimiz günlerde
gerçekleştirildi. Peki kongre çerçevesinde öne çıkanlar neler? Tüm
bunlar ve daha fazlası sisin için hazırladığımız özel Mobil Dünya
Kongresi dosyamız içerisinde bulabilirsiniz.
Ali Yavuz ŞAHİN
yavuz@btgunlugu.com

15. özel haber
15
bizlere fayda sağlayacağını söyle-
yebilirim. Özellikle kendi kendine
öğrenen robotlar ve bu teknolojiyle
donatılmış kişisel asistan robotların
ilk örneklerini gördük. Bu tarz ürün-
ler önümüzdeki günlerde daha po-
püler olacak. Belki de gelecekte en
yakın arkadaşınız bir robot olabilir.
Sanal Gerçeklik
Sanal gerçeklik (VR) pazarı geniş-
liyor ve gelişiyor. VR pazarı hala
ilk günlerinde olsa da, bu teknoloji
üzerine çalışan şirketler ve başkala-
rını atlamak isteyen diğer teknoloji
ustaları stratejilerini değiştiriyor
ve yeni ürünler başlatıyorlar. Bu
alandaki gelişmelere baktığımızda:
Qualcomm, VR gelişimini kolaylaş-
tırmak için yeni bir VR geliştirme
kiti ve baş monteli ekran (HMD)
geliştirici programı duyurdu. HMD
geliştirici programı şimdi açıkken,
geliştirme kitinin 2017 yılının 2.
çeyreğinde başlatılması bekleniyor.
Oculus, daha çok kişiye erişmek
için donanım fiyatlarını düşürdü.
Samsung ise VR kitlere yeni denet-
leyici ekleyerek dokunmatik nokta-
lar sunan bir yüzey ve bir tetikleyici
ile yarışa devam edeceğini gösterdi.
Bağımsız VR kulaklıkları şimdiye ka-
dar üretmek zordu. Çünkü gerçekten
etkileyici VR deneyimini güçlendir-
mek için gereken işlem gücü bir VR
setinin içine koymak yer açısından
zorlu bir yol. Samsung, kulaklığa güç
sağlamak için en üst seviye Exynos
yongasını kullanmaya başladığını
duyurdu. Bu sayede VR deneyimi-
nin daha üst seviyelere çekilmesi
hedefleniyor.
Internet of Things
Mobil Dünya Kongresi içerisndeki
hemen hemen her salonda bir IoT
servisiyle karşılaştığımız söyleyebi-
lirim. IoT’nin önemi günden güne
artıyor ve bu trend mobil dünyayı
yavaş yavaş ele geçiriyor diyebiliriz.
Bu konuda öncelikli çalışan firmala-
rın otomobil sektöründen olduğunu
söyleyebiliriz. Bağlantılı otomobil-
ler her yerde vardı, hatta otomotiv
şirketleri Ford ve Mercedes gibi
yeni, yenilikçi bağlı otomobillerini
sergilediler. “Bağlı arabalar” (Con-
necting Car) kavramının henüz
tam anlamıyla oturmadığını söyle-
yebiliriz. Bu kavramı şöyle açıkla-
yabilirim: Bağlantılı bir otomobil
kendi İnternet bağlantısına sahiptir
ve diğer IOT cihazlarıyla iletişim
kurmasına izin verilmiştir. Örneğin,
akıllı telefonunuzda aracınızın bir
yağ değişimine ihtiyacı olduğunu
ve servis istasyonunuzda randevu
almanızı öneren bir bildirimi alabi-
lirsiniz. Bu sayede tek tuşa basa-
rak randevu alabilir ve bunun için
harcayacağınız zamanı tekrar elde
etmiş olursunuz.
IoT traımda da kullanılmaya baş-
lanmış durumda. Bu özel endüstri
Internet için bir gecikmişken, IOT
cihazları yakında çiftçilere toprak ve
bitkiler hakkında bilgi verebilir du-
ruma gelece. Belirli besin maddeleri,
nem seviyeleri ve zararlı böceklerin
varlığı için ölçümler çiftçilere su-
nulabilecek. Testleri manuel olarak
gerçekleştirmek için alanlara birisi-
ni göndermek yerine, IoT sensörleri
çiftlik yöneticilerine kararlarını
yönlendirmede ve tarım işlemlerini
daha etkin ve başarılı hale getirebi-
lecekleri raporlar sunacak.
5G ve Ötesi
Mobil ağın yeni nesli bu yıl MWC’de
yoğun bir şekilde tartışılan konu-
lar arasında kendine yer edindi.
GSMA’in açıklamalarına göre 2025
yılında 5G’nin 1,1 milyar dolar de-
ğere sahip olması bekleniyor. Eğer
bu tahmin doğru ise 2025’te küresel
olarak her sekiz mobil bağlantıdan
yaklaşık bir tanesi 5G bağlantısı
olacak. Ancak bunun gerçekleşme-
sinden önce, ilgili şirketlerin ilgili
hükümetler konusunda işbirliği
yapması gerekiyor. Tüketicilerin
5G’ye ulaşmasının en büyük engel-
leri; mobil şebeke sağlayıcıları, aygıt
üreticileri ve ekipman üreticilerinin
uyması gereken ortak standartların
eksikliği.
Yapay Zekanın Yükselişi
Yapay zeka (AI), hem tüketiciler
hem de işletmeler için yeni bir
trend olarak karşımıza çıkıyor.
Kongre çerçevesinde, tüketicilere
yönelik çeşitli cihaz ve yazılımlarda
yeni AI servislerini sergileyen çok
sayıda duyuru yapıldı. Mesajlaşma
uygulaması LINE, Clova adlı bir AI
dijital asistan planını açıkladı. Bu
uygulama sisteme bağlı bir hoparlör
üzerinden erişilebilir olacak. LINE
ayrıca AI dijital asistanları ile do-
natılmış akıllı telefonlar yaratmak
için Sony ile ortaklık kurduğunu da
açıkladı.
Reklamcılıktan kaçınma ve reklam
engelleme evrenselliği arttıkça
yayıncılar ve markalar, 360 derece
video, artırılmış gerçeklik (AR) ve
sanal gerçeklik (VR) gibi etkileyici
videolara dönerek bazı kullanıcıları
geri kazanmak için kaybettikleri
pazar payına gözlerini diktiler. Gizli
video, tüketicilerin ilgisini çekmek
ve doymuş reklam alanını kesmek
için ihtiyaç duyulan etkileyici,
duygusal temelli hikaye anlatımı işe
yarayabilir gibi gözüküyor. Bu konu-
da şimdiye kadar birçok endüstride
önemli başarılar elde edilmiş gözü-
küyor. Örneğin, Hong Kong Hava-
yolları’nın 360 derece reklamı, aynı
geleneksel 2D reklamdan 35 kat
daha etkili oldu. Lionsgate’in Blair
Witch VR kampanyası,% 57 gönüllü
yeniden oynatma oranını sağladı.
Ve tüketiciler sürükleyici videonun
geleceğine güveniyor.
Bir Mobil Dünya Kongresini daha
yorucu bir şekilde tamamladığımı
söyleyebilirim. Yukarıda yazdıkla-
rımve gördüklerim olayın sadece bir
kısmı. Önümüzdeki günlerde farklı
yazılarım içerisinde başka deneyim
ve gördüklerimi sizlere paylaşmaya
devam edeceğim.

16. 16
Dünya Mobil Kongresine özel
katılımcılara gösterdiğiniz
ürünler neler?
Evet bu konuda katılımcılara gös-
terdiğimiz ürünler var. Bizler son
kullanıcılara özel güvenlik ürün-
leri geliştiriyoruz ve bu konuda
geniş bir yelpazemiz var. Bunlar
arasında masaüstü, sunucu ve
mobil cihazlara özel çözümlerimiz
var. Mobil kongredeki standımızda
kullanıcılara Android işletim sis-
temi için geliştirdiğimiz güvenlik
ürününü gösteriyoruz. Bunun yanı
sıra İOS işletim sistemi için geliş-
tirdiğimiz MDM adı veriler Mobil
Cihaz yönetimi uygulamamızda
mevcut.
Geçtiğimiz dönemde Andro-
id kötücül yazılım sayısında
büyük bir artış gördük, bunun
başlıca sebepleri neler?
Bunun başlıca sebebi para. Çünkü
bu tarz yazılımları ortaya çıkaran
kötü insanların amacı para bir
şekilde kazanmak. Aslında geçti-
ğimiz yıl bu alanda çok büyük bir
artış gözlemlemedik. Birkaç yıl
önce söylediğiniz rakam artışları
vardı fakat şimdilerde bu durul-
muş durumda. Rakamlar masaüstü
cihazlarda yaşadığımız senaryo-
nun bir benzerini gösteriyor. Artık
mobil cihazlara saldırıda buluna-
cak kişiler belli özelliklere göre
hareket ediyorlar ve kendi saldı-
rılarına uygun daha çok kazanç
sağlayabilecekleri özel kişilere,
özel bölgelerdeki kullanıcılara
yöneliyorlar.
Mobil tarafta birçok siber sal-
dırı yaşıyoruz. Peki, 5G geldi-
ğinde bu durum nasıl olacak?
5G’nin tamimiyle farklı bir plat-
form olduğunu söyleyebiliriz. 5G
geldiğinde son kullanıcı tarafında
pek fazla bir şey değişmeyecek.
Kullanıcılar yine şimdilerde oldu-
ğu gibi güvenlik uygulamalarını
cihazlarına yükleyerek emniyetli
bir bağlantı sağlayabilecek. Fakat
bu durum ağ geçitleri için aynı
değil. Güvenlik alanında ağ geçit-
leri için farklı bir sayfa açılacak
diyebiliriz. Çünkü kullandığımız
cihazların verileri ağ geçitleri
üzerinden yayılıyor ve bu verile-
rin güvenliği servis sağlayıcılar
tarafından korunuyor. Önümüz-
deki günlerde nesnelerin interneti
güvenliğinin daha önemli bir hale
geleceğini söyleyebilirim. Servis
sağlayıcı sektöründe güvenlik
yaklaşımının çok daha önemli ve
üzerine düşünülen bir konu olaca-
ğı görüşündeyim. Tabii ki bunun
yanı sıra cihaz üreticileri de bu
konuda odak noktası haline geli-
yor. Üreticilerin cihaz dizaynları-
nın önemi artacak ve bu cihazlar
üzerine yapılacak güncellemelerin
de kolay ve hızlı yapılması sağla-
nacak. Çünkü bunu yapmazlarsa
cihazların kullanım ömrü çok kısa
olacak ve kolaylıkla kötü kişiler
tarafından ele geçirilebilecek.
Günümüzde her şey birbirine
bağlı. Bu durumda kendimizi,
evimizi ve ailemizin kişisel
bilgilerini nasıl koruyabiliriz?
Bu sorunuzun cevabına bir önceki
soruda biz nebze olsun değinmiş-
tim. Koruma konusunda yapa-
bileceğiniz şeylerin başında bir
güvenlik uygulaması yüklemekle
başlayabilirsiniz. Tabii ki bu sa-
dece başlangıç seviyesi bir koru-
ma yöntemi. Güvenlik konusuna
teknik olarak baktığımızda hangi
cihazları kullandığımız konusun-
da bilgili olmamız gerekiyor. Bu
konusunda nasıl bir farkındalık
duyduğumuz, geçmişimiz ve sahip
olduğumuz bilgilerin önemi bü-
yük. Ama bunlar yeterli değil. Eğer
Facebook hesabız varsa kolayca
kötü niyetli kişilerin saldırıları ile
karşılaşmanız mümkün. Çünkü bu
tarz uygulamalar içerisinde atak-
ların nasıl ve nereden yapılacağı
konusunda bilgimiz yok. Kulla-
nıcılar kendi hesapları içerisinde
korunduklarını düşünüp buna göre
hareket ederken her şeye onay ve-
Kendimizi, Evimizi ve Ailemizi
Nasıl Koruyabiliriz?
söyleşi
Kişisel bilgilerin korunması konusunda uzun yıllardır deneyimi olan
ESET’in mobil platform tarafında geliştirdiği ürünleri başarısıyla göz
dolduruyor. ESET Chief Technology Officer (CTO) Juraj Malcho bizlere
güvenlik konusundaki son trendler ve tehditler karşısında neler
yapabileceğimizden bahsetti.
Ali Yavuz ŞAHİN
yavuz@btgunlugu.com

17. 17
rebiliyorlar. Bu da kötü sonuçlara
yol açabilir.
Güvenlik konusunda birçok
araştırmanız var. Son
dönemin en dikkat çekici
tehditleri neler?
Bu sorunun cevabı büyük resme
nereden baktığınızla ilgili. Tü-
ketici tarafına baktığımızda en
dikkat çekici tehditleri para odaklı
ataklar olduğunu görüyoruz. Bir
kişi bot yazılımları tarafından ele
geçirildiğinde çok fazla önem-
semiyor, çünkü yazılım o an için
sistemi veya kişiyi rahatsız edecek
hareketlerde bulunmuyor. Sade-
ce belirtilen alanlara arka taraf-
ta girişler yapılarak kötü niyetli
kişilerin emelleri gerçekleştirili-
yor. Fakat durum Turuva atlarında
böyle değil. Eğer bilgisayarınıza
veya bağlı bir cihazınıza Turuva
Atı bulaşmışsa kötü niyetli kişiler
banka hesaplarınız dahil birçok
değerli veriye erişerek para kay-
betmenize yol açıyorlar. Bu du-
rum ransomeware atakları için de
aynı. Bu durum bilgisayar, telefon
veya Tablet için yaşanabiliyor ve
kötü niyetli kişi sisteminizdeki
verileri şifreledikten sonra sizden
bu verileri kullanıma açmak için
para istiyor ve birçok kullanıcı bu
bedelleri ödemek sorunda kalıyor.
Ransomeware ataklarının son kul-
lanıcı tarafında en tehlikeli ataklar
olduğunu söyleyebilirim.
İş dünyasına baktığımızda ise teh-
likelerin farklılaştığını görüyoruz.
Çünkü kötü amaçlı kişiler hedefli
saldırılara yöneliyorlar ve saldırı-
yı yaparken almak istediği şeyin
varlığından haber olup ona göre
hareket ediyorlar. Bu konuda fir-
maların her zaman tetikte olması
ve kendilerine gelebilecek saldırı-
ların önüne geçmek için teknolojiyi
yakından takip etmesi gerekiyor.
Başta da söylediğim gibi saldırılar
çok çeşitli ve kişilerin potansiyeline
göre tehlike dereceleri değişiyor.
Gelecekte sizce güvenlik
alanında neler yaşanacak?
Günümüzde birçok insan farklı
tehlikelere maruz kalmakta. Me-
sela ben IOT’den bahsettim sen
ise 5G’den. Güvenlik deyince tüm
bunların hepsi bir araya geliyor.
Sadece bir son kullanıcı çözü-
mü ile tüm güvenliği sağlamanız
mümkün değil. Gelecek için aklını-
za gelebilecek her alanda güvenli
yolları bulmamız gerekiyor. Bu
sadece düşünmek değil kesinlikle
uygulamamız gereken bir yol. Son
kullanıcı güvenlik uygulamaları
sağlayan şirketler olarak kullanı-
cılara hızlı ve basit bir şekilde gü-
venlik çözümü sağlayarak sorunla-
rını çözüyoruz.
Tüm bunlar gelecekte yavaş yavaş
değişecek ve bizler de bu değişime
ayak uyduracağız. Gelecekte yeni
platformlar, yeni sistemler ve yeni
cihazlar hayatımıza girecek. Bu
konuda da şimdilerde olduğu gibi
içerik filtreleme ve güncelleme
gibi alanlarda lider olmaya devam
edeceğiz.
JurajMalcho/ESETChiefTechnologyOfficer(CTO)

18. özel haber
VMware, Mobil Dünya Kongresi'nde Telekom, kablo ve mobil operatörlerini
çevik servis sağlayıcılarına dönüştüren dijital dönüşüm alanındaki
liderliğini ortaya koydu.
VMware Çözümleri İle Dijital
Dönüşümde Yeni Fırsatlar
VMware’in Ağ İşlevleri Sanallaştır-
ma (NFV), Mobilite ve Nesnelerin
İnterneti (IoT) alanlarını kapsayan
yazılım tanımlı birleşik mimarisi
sayesinde global iletişim servis
sağlayıcıları (CSP), sürdürülebilir
maliyet azaltımı, arttırılmış es-
neklik ve güvenlik ile birlikte, 5G
ve nesnelerin internetine hazır
modernize ağlarla yeni gelirler
elde etmesini sağlıyor. VMware’in
CSP’ler için tüm çözüm portfö-
yü, bu hafta 3. salonda 3K10 nolu
stantta sergilendi.
Günümüzde, CSP’ler müşterilerin
yüksek beklentilerini, artan reka-
bet ve maliyet, servis farklılığının
azlığı ve yeni iş modelleri gibi
ticari zorluklar nedeniyle denge-
lemek zorunda. CSP’ler aynı anda
kendi içlerine bakarak ağlarını hem
bugün hem de yarın için nasıl inşa
edeceklerine karar vermek zorun-
da oldukları gibi şirket dışında da
yeni servis fırsatlarını yakalamalı.
En üst (OTT) servis sağlayıcılar;
ağların maliyetlerinin ortaya çı-
kardığı sınırlamalardan, gelirlerini
azaltmaktan ve müşteri kaybın-
dan endişe duymadan yeni yüksek
marjlı servisleri sunabilecek hız ve
çevikliğe sahip.
Gelecekte ise 5G ağlar, mobilalt-
yapının bir sonraki önemli dalga-
sını temsil ediyor. Video ve sanal
gerçeklik gibi yüksek bant genişliği
gerektiren servislerin arttırdığı
kapasite ihtiyacının IoT ve bulut
altyapılarının yıkıcı doğaları ile
bir araya gelmesi, ağların doğru
mimaride çalışmaması durumunda
abonelere ulaştırılan servislerin
güvenilirlik, performans ve kali-
tesini de ciddi şekilde etkiliyor.
CSP’lerin kurumsal müşterileri için
mobil bilişim, yeni yönetim ve gü-
venlik zorlukları ortaya çıkararak
yeni yönetimli servis ürünlerinde
yeni fırsatlar yaratıyor.
VMware’in Telco Group Kıdemli
Başkan Yardımcısı ve Genel Mü-
dürü Shekar Ayyar konuyla ilgili
yaptığı açıklamada, “Hızla değişen
teknoloji dünyasında telekomü-
nikasyon ve CSP’ler için başarı-
nın ve büyümenin devam etmesi,
bağlantılı sağlayıcılar olmaktan
çıkıp zengin servisler, içerikler ve
kişiselleştirilmiş deneyimler sunan
yenilikçilere dönüşmekten geçiyor.
Yazılım tanımlı sanallaştırılmış
mimariler, servis sağlayıcılarının
ağlarını modernize etmelerini,
5G’ye uyumlu hale getirmelerini
ve işlerini yeni fırsatlara açmala-
rını hızlandırıyor. VMware’in NFV,
mobilite ve IoT için yazılım tanımlı
mimarisi sayesinde CSP’ler, servis
inovasyonunu hızlandırabiliyor,
operasyon ve yönetimi geliştire-
biliyor ve ölçeklenebilir güvenli
mobil uygulama ve servisler suna-
biliyor.”
18

19. 19
Mobil Dünya Kongresi geçtiğimiz günlerde gerçekleştirildi. Avrupa’nın
mobil ve tüketici elektroniği konusundaki en büyük etkinliğine bu yıl 200
binin üzerinde ziyaretçi katıldı. Biz de sizler için oradaydık ve Intel Security
Başkan Yardımcısı, Global Tüketici Pazarlama Bölümünden sorumlu Gary
Davis ile keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik.
Gelecek Teknolojiler İçin,
Emniyetli ve Güvenli Bir Yol
Oluşturmalıyız
söyleşi
Geçtiğimiz yıllarda birçok siber
saldırı yaşadık. 5G saldırıları
nasıl etkilenecek?
5G geldiği zaman en önemli nokta-
lardan biri hız olacak. Saniyede 1 TB
hızlardan bahsediyoruz, Bu durum
yüksek kapasiteli verilerin çok hızlı
yer değiştirebileceği anlamına geli-
yor. Burada veriler kaynaktan çıktı-
ğında varış noktasının yanlış adres
olmaması emin olmamız gereken
konuların başında geliyor. Bu konu
en önemli nokta ve güvenlik için
buna yoğunlaşmamız şart.
Günümüzde hemen hemen her
şey birbiriyle bağlantılı. Böyle
bir durumda kendimizi, evimizi
ve ailemizin kişisel bilgilerini
nasıl koruyabiliriz?
Çok haklısın, artık evlerimize bağ-
lantı yapan birçok cihaz giriyor ve bu
cihazların çoğunun güvenlik kontrol
katmanı yok. İlk önce şunu kendimi-
ze sormalıyız. Evlerimizde cihazları
nasıl konumlandırmalıyız? Basitçe
şöyle bir cevap verebilirim. Evimizde
kullandığımız veya sonradan ekle-
diğimiz cihazların sahip olduğumuz
router veya ağ geçidi tarafından
korunduğuna emin olmalıyız.
İntel Security tarafından güven-
lik alanında yapılan birçok araş-
tırma var. Sizce günümüzdeki
en önemli tehlikeler neler?
Günümüzdeki en büyük tehditleri
kategorize edersek mobil tehdit-
lerin en fazla yaşanan saldırı türü
olduğunu söyleyebilirim. Her saat,
her gün milyonlarca mobil cihaz
online oluyor. Bu cihazların geneline
baktığımızda herhangi bir güvenlik
katmanı tarafından korunmadığını
görüyoruz. Bu cihazlara atak yapıl-
dığında kullanıcıların büyük sorun-
larla boğuşturduğunu görmekteyiz.
Kötü amaçlı kişiler, şu anda mobil
cihazlara yoğunlaşmış durumdalar
ve bu konudaki tehditlerin her geçen
gün daha da kötüye ilerlediğini
görüyoruz.
McAfee Secure Home Platform
adında bir ürününüz bulunmak-
ta. Bu platformu sağlamanızın
amacı nedir?
Tüketici elektroniği deyince, güven-
lik kavramını bu cihazlarla birleştir-
menin zor olduğunu düşünüyoruz.
O halde; kullandığımız cihazları,
aynı zamanda ev içerisindeki bağlı
olan cihazları nasıl koruyacağız? Ev
içerisinde kullandığımız ve ağımı-
za bağlı olan akıllı televizyon veya
bu tarz cihazları router üzerinde
güvenlik katmanı kullanarak riskten
uzaklaştırabiliriz. Router üzerinden
korumanın, tüketiciler için hem hızlı
hem de en basit bir koruma yöntemi
olduğunu görüyoruz. McAfee Secure
Home Platform ile basit olarak bu
alanda hizmetler sunduğumuzu
söyleyebilirim.
Bilişim Teknolojileri lideri ola-
rak gelecek hakkındaki beklen-
tileriniz neler?
Öncelikle şunu belirtmeliyim, ge-
lecek konusunda çok heyecanlıyım,
bağlı cihazlar büyük bir potansiyel
yaratıyor. Gelecek ile ilgili iyimser
bir yapım var. Bu konuda 5G ve bağlı
cihazların getirecekleri oldukça
ikna edici. Tabi ki bizlerin yapması
gereken bazı şeyler var. Gelecek tek-
nolojiler için, emniyetli ve güvenli
bir yol oluşturmak adına çalışmamız
gerekiyor.
GaryDavis/IntelSecurityBaşkanYardımcısı,Global
TüketiciPazarlamaBölümündenSorumluYönetici
Ali Yavuz ŞAHİN
yavuz@btgunlugu.com

20. özel haber
Intel Security, etkinlik boyunca yeni nesil teknolojilerin beraberinde
getirdiği tehditlere karşı etkili güvenlik yöntemleri hakkında bilgi payladı.
Aynı zamanda Humax ve Intel iş birliğiyle sunduğu yeni McAfee Secure
Home Platform’u tanıttı.
Intel Security, Mobile World
Congress’te “Akıllı Geleceğin”
Taşıdığı Risklere Işık Tuttu
Barselona’da düzenlenen MWC’nin ana gündeminde
bağlantılı otomobil, akıllı ev ve yeni akıllı telefon tek-
nolojilerinin geleceği yer alıyor. Intel Security’nin son
yaptığı araştırma tüketicilerin bu teknolojilerin sağla-
dığı verimlilik ve eğlence olanaklarından etkilendiğini
ancak bu teknolojileri nasıl koruyacaklarını bilmedik-
lerini ortaya koyuyor. Akıllı ev teknolojilerinde son dö-
nemde yaşanan tehditlere karşı Intel Security, Humax
ve Intel iş birliğiyle yeni bir çözüm geliştirdi. Humax’ın
Quantum T9 yönlendiricisi bu sayede kesintisiz bağlan-
tı ve güvenlik sunuyor. McAfee Secure Home Platform
ise tüm tehditlere karşı ev içerisindeki internet bağ-
lantılı cihazların otomatik olarak korunmasını sağlıyor.
Böylece kullanıcılar, ebeveyn kontrol özelliği ve potan-
siyel risklere karşı gerçek zamanlı uyarılarla evlerindeki
bağlantılı cihazları çok daha kolay ve esnek bir şekilde
yönetebiliyor.
Intel Security EMEA CTO’su Raj Samani, “Son araştır-
ma sonuçlarımıza göre ebeveynlerin %79’u bir siber
suçlunun çocuklarıyla iletişime geçmesinden korkuyor.
Buna rağmen %40’ı çocuklarının internet kullanımı-
nı izlemiyor ve %29’u da daha kolay bir yolu olsaydı
çocuklarının internetteki aktivitelerini takip edebile-
ceklerini söylüyor. Humax iş birliğimiz ile ebeveynlerin
evlerindeki internet bağlantılı cihazları aktif bir şekilde
yönetmelerine ve potansiyel risklerden korunmalarına
olanak tanıyoruz. 5G akıllı ve bağlantılı teknolojilerin
yaygınlaşmasıyla evlerdeki internet kullanımı artarken,
evlerimizi kontrol etmek için yeni nesil araçlara olan
ihtiyacımız da artacak. Bu nedenle ağ ve yönlendiriciler
başta olmak üzere tüm cihazların ve bu cihazları kont-
rol eden yazılımların uçtan uca korunduğundan emin
olmalıyız” şeklinde konuştu.
Ölü Uygulamalar Ölümcül Sonuçlar Doğurabilir
Intel Security, tüketicileri kullanımdan kaldırılmış, ölü
uygulamalar hakkında uyarıyor. McAfee Labs’in yaptığı
son araştırmaya göre günümüzde 500.000’den fazla
cihaz ölü uygulamaları aktif bir şekilde kullanmaya
devam ediyor. Zararlı uygulamalar, büyük uygulama
mağazalarında sunulan 2 milyon uygulama arasına
sızmayı başarıyor. Geçen yıl 4.000’den fazla uygulama
kullanıcılara uyarı gönderilmeden Google Play’den
kaldırıldı. Bunları kullanan kişiler ve kurumlar, ölü
uygulamalara yerleştirilmiş tehditler, riskler ve zararlı
yazılımlara maruz kalıyor.
Ölü uygulamalardan korunmak için kullanıcıların çok
dikkatli davranmaları gerektiğini vurgulayan Samani,
“Ölü uygulamalar kişisel verileri tehdit altına alıyor.
Bunun için kullanıcıların herhangi bir uygulamayı
indirmeden önce uygulamayı geliştiren kurumu araştır-
ması ve buna göre işlem yapması gerekmekte. Aynı za-
manda uygulamaların artık mağazada satılıp satılma-
dığı ve neden mağazadan kaldırıldığına dair bilgi veren
güvenlik önlemlerinden de yararlanmalılar” dedi.
20

21. Zyxel, Barselona’da gerçekleştirilen Mobil Dünya Kongresi MWC 2017’de
tanıttığı yeni ürünü LTE5366 ile fuarın yıldızlarından biri oldu.
Mobil Dünya Kongresi 2017’de
LTE5366 Rüzgârı
Zyxel, geçtiğimiz günlerde İspanya’nın Barselona
kentinde gerçekleşen Mobile World Congress (MWC)
2017’de LTE-Mobil Erişim ve bina içi kapsama çözüm-
lerini sergiledi.
Bu ürünlerden ön plana çıkan LTE5366 ise 802.11ac
Wave 2 Wi-Fi teknolojisine sahip ilk LTE kapalı ağ ge-
çitlerinden biri. LTE5366 ayrıca ev ya da ofislere ultra
hızlı mobil genişbant bağlantısı sağlarken, kurulduğu
noktalardaki kablosuz performansı ve kapsama alanı-
nı da genişletiyor.
Wave 2 Teknolojisi İle Her Yerde Maksimum Hız
Yeni LTE5366’nın iç mekân bağlantısını LTE CAT6
uyumluluğuyla desteklediğini belirtenZyxel Ürün ve İş
Geliştirme Müdürü Kaan Tuncer , “Ancak, Wi-Fi per-
formansını LTE hızlarıyla eşleştirmek oldukça zorlu
bir süreç. Biz de bu yüzden LTE5366’da 4x4 akışı olan
802.11ac Wave 2 teknolojisini kullandık. Zyxel olarak,
yüksek hızlı, geniş kapsama alanı ve daha fazla cihaz
ve uygulama desteği sunan 11ac Wave2 teknolojisinin
avantajlarını deneyimleme olanağı tanıyan ilk çözüm
sağlayıcılarından biri olmayı başardık” dedi.
Kategori 6 Uyumluluğu İle LTE5366, kategori 4 model-
lerine göre iki kat daha hızlı ve sabit hat ethernetten
daha iyi olan, kullanıcılara yüksek hızlı internet suna-
rak 300Mbps’ye varan veri indirme hızlarını sağlıyor.
Hızlı Mobil Geniş Bant Bağlantısı
Zyxel LTE5366, LTE, DC-HSPA +/HSPA/UMTS ve
EDGE/GPRS/GSM protokolleri ile uyumlu ve kullanıcı-
ların dünyanın dört bir yanındaki çeşitli mobil ge-
nişbant hizmetlerine bağlanmalarına olanak tanıyor.
Zyxel LTE5366 ayrıca şık, modern ve zarif tasarımı
sayesinde bulunduğu ortama uyum sağlayan dekoratif
bir ürün.
Zyxel’in LTE portföyü, evde, ofiste veya hareket ha-
lindeyken de dahil olmak üzere farklı ortam ve şartta
internete bağlanırken kullanıcıların en iyi mobilite ve
esnekliği elde etmelerini sağlıyor. LTE5366, modüler
“4G LTE-A CAT9 HomeSpot-II” ve kompakt “LTE CAT4
Kapalı Yönlendirici” ile birlikte Zyxel’in bu yıl piya-
saya sunacağı üç yeni modelden biri olarak karşımıza
çıkıyor.
özel haber
21

22. 22
VMware olarak Mobil Dünya
Kongresinde yoğun bir gün-
deminiz var. Öncelikle kong-
renin nasıl geçtiğini sormak
istiyorum? Bir de son dönemde
VMware olarak odaklandığınız
konular neler?
Evet söylediğiniz gibi yoğun günler
geçiriyoruz. Mobil kongre içerisinde
gördüğünüz gibi VMware ve Dell
Teknolojinin büyük yatırımları var.
Vmware olarak Mobil Dünya Kong-
resinde yaptığımız yeni tanıtımlar
için çok heyecanlıyız. Kongreye
bu yıl 108 binin üzerinde ziyaretçi
katılıyor. Bu bakımdan Avrupa’nın
Mobil ve Telekom alanında en
büyük toplantısı olduğunu söyleye-
biliriz. Geçtiğimiz yıl Barselona’da
gerçekleştirdiğimiz VMworld etkin-
liğimize 10 bin kişi katıldı. Mobil
Dünya kongresinin bundan 12 kat
daha fazla ziyaretçiye sahip olması
sevindirici.
Üç yıl önce VMware olarak Mo-
bil Dünya Kongresinde ilgi çekici
ürünlerimizi tanıtmıştık. Bu ürün-
lerimiz ile birlikte, İletişim servis
sağlayıcılarına hizmetlerini sunar-
ken yardım etmeye odaklandığımızı
göstermiştik. İletişim servis sağ-
layıcılarının her geçen gün dijital-
leştiğini görüyoruz. Biz de sundu-
ğumuz yazılım tabanlı dijitalleşme
ürünleriyle bu değişimin süresini
hızlandırıyoruz.
Biraz da bugün sizlere tanıttığımız
yeni ürünlerden bahsetmek istiyo-
rum. Ürünlerimiz üzerinde farklı
bir Bulut mimarisi kullanıyoruz.
Bu mimari sayesinde kullanıcıla-
rımıza analitik işlem kapasitesi ve
ağ kullanım fonksiyonları konu-
larında yeni imkanlar sunuyoruz.
Yeni ürünlerimiz Avrupa’da kabul
gören SD standardıyla tam uyum-
lu. NFV ürünümüzün ikinci versi-
yonunu duyurduk. Şimdiye kadar
40’ın üzerinde servis sağlayıcısı
bu ürünümüzü kullanıyor. Plat-
formumuz üzerinde 70 uygulama
bulunmakta ve bu uygulamalar ile
300 milyonun üzerinde müşteriye
hizmet sunuluyor. Platformumuzun
ikinci versiyonuyla birlikte sunulan
eşsiz yenilikleri göz önünde bulun-
durduğumuzda, müşteri ve kullanıcı
sayımızın günden güne artacağını
öngörebiliriz. Sunduğumuz plat-
form ile BT altyapıları, Bulut ve Ağ
altyapısı uyum içinde çalışarak tek
bir nokta üzerinden yönetiliyor.
Platformumuz sayesinde iletişim
servis sağlayıcılarının sunacakları
servis ve hizmet çeşitliliği kat kat
artacak. Aynı zamanda bu servis ve
hizmetleri çok kısa süreler dahi-
linde sunabilecekler. Yine bugün
içerisinde yaptığımız tanıtım ile
platformumuz üzerinden sunulan
IoT servisini gün yüzüne çıkardık.
Platformumuzu kullanan Yeni IoT
servisleri sayesinde otomotiv, şehir
içi taşımacılığı ve ses tanıma konu-
sunda farklı yaklaşımlar ile insanla-
rın hayatı kolaylaştırılıyor.
Bir diğer tanıttığımız servis ise
mobil üzerine. Bu yeni servisimi-
zi tüm iletişim servis sağlayıcıları
kullanabilecek ve mobil cihazlar
üzerine farklı hizmet ve servisler
sunabilecekler.
Mobil dünya kongresi kapsamında
5G çalışmalarımız konusunda da
bilgiler verdik. Bildiğiniz gibi bu
konuda Atos ile yaptığımız iş birlik-
teliği anlaşmasını duyurduk. Atos
2020 Tokyo olimpiyat oyunlarının
platform sağlayıcısı. Atos ile birlikte
5G çalışmalarına hız verdik ve bu
konuda yeni bir ARGE laboratuvarı
kurduk. Bu ve bunun gibi çalışmalar
bizleri gelecek için heyecanlandı-
rıyor.
Dell ve EMC kombinasyonu siz-
leri nasıl etkiledi?
Bu konuda öncelikle mutluluğu-
mu belirtmeliyim. Birleşmenin
ardından Dell EMC olarak yolla-
rına devam ediyorlar. VMware ise
eskiden olduğu gibi bağımsız olarak
yoluna devam ediyor. Tabii ki Dell
Teknoloji bizim iş ortaklarımızdan
bir tanesi fakat bunun yanı sıra iş
İletişim Servis Sağlayıcıları
VMware İle Güç Kazanıyor
söyleşi
Mobil Dünya Kongresinde en büyük alanlardan birine sahip olan VMware
odağını mobil tarafa kaydırmış durumda. Yapılan yeni duyurular ile
firmanın mobil taraftaki etkinliği önümüzdeki günlerde kat kat artacak gibi
gözüküyor. Tüm bu konular hakkındaki sorularımızı VMware Kıdemli Başkan
Yardımcısı ve EMEA Bölgesi Genel Müdürü Jean-Pierre Brulard’a sorduk.
Ali Yavuz ŞAHİN
yavuz@btgunlugu.com

23. 23
ortaklarımızın arasında birçok firma
var. Bunlar arasında uzun yıllardır
çalıştığımız HP ve IBM gibi firmalar
var. Ayrıca biraz önce söylediğim
gibi 5G ve IoT konusunda yeni iş
ortaklıklarımızı açıkladık. Android
ve Apple ekosistemi konusunda da
iş ortaklıklarımız var. Son dönemde
mobil taraftaki iş ortaklarımızın sa-
yısının arttığını görüyoruz. Tabii ki
Dell Teknoloji ana firmamız altında
VMware olarak aynı sinerjiye sahi-
biz. Fakat söylediğim gibi bağımsız
olarak çalışıyoruz ve birçok firma ile
iş ortaklığımız bulunmakta.
Herkes BT dönüşümü hakkında
konuşuyor. Bu konuda VMware
olarak yol haritanız nedir?
Herkesin BT dönüşümü hakkın-
da konuşmasının ilk sebebi dijital
dönüşüm. Çünkü dijital dönüşüm
BT dönüşümü olmadan düşünebi-
lecek bir şey değil. Dijital dönüşüm
sadece birkaç sektör için geçerli de-
ğil, aklınıza gelebilecek her sektör
dijital dönüşüm konusunda hareke-
te geçmeli. Tabii ki bu durum hali
hazırdaki firmaların dönüşümünü
içerdiği gibi aynı zamanda yeni fir-
maların doğmasına da sebep oluyor.
Mesela IoT konusundaki firmalar
yeni yeni yapılanıyor ve şirketle-
rinin ana yapı taşı dijitalleşme. Bu
tarz şirketler dijitalleşme süreciyle
para kazanabilecekler.
BT Dönüşümü tüm düzeni değiştiri-
yor. Geleneksel BT düzenine baktı-
ğımızda bin civarında uygulama ve
on bin civarında masaüstü kullanıcı
görürken yeni dünyada BT dönüşü-
mü ile bu değerler kat kat artıyor.
BT dönüşümü ile Bulut üzerinde
istediğiniz kadar uygulamaya sahip
olabilir veya milyarlarca kullanıcıya
tek bir platform üzerinden hizmet
veya servis sağlayabilirsiniz. Gele-
neksel BT altyapılarında donanım
tabanlı sistemler kullanırken BT
dönüşümü ile bu sistemler yazılım
tabanlı olarak dönüştürülüyor. Tabii
ki bir donanım ihtiyacı var. Fakat bu
ihtiyaç sizleri sınırlayacak bir yapı-
da değil. Yazılım tabanlı sistemler
sayesinde sınırları ortadan kaldıra-
rak işinize hayat verebiliyorsunuz.
BT dönüşümü konusunda VMware
olarak iyi bir pozisyonda olduğu-
muzu düşünüyorum. Bu konuda tek
söyleyebileceğim şey; biz yazılım
tabanlı altyapılar sağlıyoruz ve
dijitalleşme konusunda insanların
sunduğumuz bu altyapıya ihtiyaç-
ları var.
Türkiye’de yaşanan döviz kuru
dalgalanmalarının ardından
müşterileriniz ve iş ortaklarınız
hakkındaki görüşleriniz neler?
Öncelikle şunu söylemeliyim; Tür-
kiye’deki çalışmalarımız konusunda
çok mutluyuz. Tabii ki gelişmeleri
yakından takip ediyoruz. Türki-
ye’deki iş ortaklarımızın çalışma
azimleri bizi gururlandırıyor. Bunun
yanı sıra Türkiye’deki VMware takı-
mıma güvenim tam. Hem VMware
Türkiye hem de iş ortaklarımız iyi
bir iletişime sahipler ve gelecek
konusunda çok fazla kaygıları yok.
Tabii ki zor durumlardan geçtiğimi-
zi kabul ediyoruz. Fakat söylediğim
gibi Türkiye’ye güvenimiz tam.
Bir BT lideri olarak gelecekle
ilgili beklentileriniz neler?
Dijital dönüşüm konusunda hızlıca
yol kat edeceğimizi düşünüyorum.
Bulut, Mobil ve Güvenliğin çok
önemli bir hale geleceğini bili-
yoruz. Bu konuda sunduğumuz
platformlar ile daha da iyisini ya-
pacağımız görüşündeyim. Dijital-
leşme süreci önümüzdeki günlerde
de artan bir şekilde devam edecek.
Bu konuda Türkiye’deki takımımız
ile daha iyisini sunmaya devam
edeceğiz.
Jean-PierreBrulard/VMwareKıdemliBaşkanYardımcısıveEMEABölgesiGenelMüdürü

24. 24
2017 yılı CeBIT Hannover fuarı 3000
firmanın katılımıyla gerçekleştiril-
di. 200 bin civarında kişinin ziyaret
ettiği fuar çerçevesinde 2000 konfe-
rans düzenlendi. Bu konferanslar ile
birlikte ziyaretçiler gelecek tekno-
lojilerin iş dünyasını nasıl şekil-
lendireceği yönünde bilgilere sahip
oldular. CeBIT Hannover fuarı şu
anda dünyanın kurumsal teknoloji-
lere özel en büyük temsilcisi olarak
karşımıza çıkıyor. Bu konuda rakip
tanımayan fuar son teknolojinin
barometresi olarak tanımlanırken
aynı zamanda günümüz endüst-
ri eğilimlerine de ışık tutuyor. BT
Günlüğü olarak CeBIT 2017 Hanno-
ver fuarını ziyaret ettik. İsterseniz
şimdi geleceğimizi şekillendirecek
teknolojilere yakından bakalım.
Yapay Zekanın Yükselişi
Teknoloji sektöründeki en büyük
odaklarından biri “yapay zeka”. Bu
konunun önümzdeki yılların itici
güçlerinden biri olacağı konusunda
kimsenin şüphesi yok. CeBIt fuarı-
nın akıllı makinelerle dolup taştı-
ğını söyleyebiliriz. Hemen hemen
het firmanın standında farklı bir
yapay zeka ürünü ile karşılaştık.
İnsan maliyetini ve hatayı en aza
indirirken daha etkili bir yönetim
sistemi oluşturabilme özelliğine
sahip olan “Yapay Zeka” konsepti-
ne sahip makinalar özellikle artan
miktarda verinin ele alındığı işlet-
meler için ideal çözümler sunacak
gibi gözüküyor. Şöyle bir düşünün;
büyük veri yığınlarına sahipsiniz ve
bu verileri ayıklamak sadece ufak
bir cihazın işi. Kim böyle bir ürün
kullanmak isteme ki?
Yapay zeka ile veriler üzerinde yapı-
labilecekler, dosya yönetiminin çok
ötesine geçmektir. Akıllı sistemler,
Kurumsal Dünyanın Kalbi Bu
Etkinlikte Attı!
Her yıl Almanya’nın Hannover kentine düzenlenen CeBIT fuarı bu yıl
da yüksek ziyaretçi katılımı ile gerçekleştirildi. Ziyaretçiler kurumsal
dünyadaki yeni teknolojileri deneyimleyerek gelecekte neler
yaşanabileceğine şahit oldular.
Ali Yavuz ŞAHİN
yavuz@btgunlugu.com

25. 25
akıllı şehir yönetimi, akıllı bina
yönetimi ve hatta müşteri hizmet-
leri rolleri gibi bir dizi uygulama
için kullanılabilirler. Accenture,
önümüzdeki yıllarda Yapay Zekanın
bir markanın temsilciliğini yapan
bir şirket sözcüsüne benzeyeceğini
söyledi. Bu tanımın oldukça dikkat
çekici bir yolu işaret ettiğini söyle-
yebiliriz.
Bu yılki fuarın ilginç ürünlerinden
biri, Fujitsu tarafından geliştiri-
len bir yapay zeka ürünüydü. Bu
ürünün çalışma sistemi bakımından
Alexa’ya benzediğini söyleyebiliriz.
Fakat fiziksel açıdan ürün farklı-
lıklar gösteriyor. Fujitsu’nun akıllı
ürünü, müşteri hizmetleri rolü sağ-
lamayı amaçlıyor. Çeşitli şekillerde
yerleştirilebilen ürün sesle size
cevap veren ve isteklerinizi yerine
getiren küçük bir robot.
Çok Yakında Ticari Dronlar
Hayatımızın Bir Parçası Olacak
CeBIT’te bu yıl gerçekleştirilen
başka bir büyük etkinlik de insansız
araçlarla (Dron) ilgiliydi. Dronlar
şirketlere yeni kazançlar sergiledi-
ğinden son yıllarda hem ticari hem
de kurumsal pazarlarda hızlı bir
büyüme kaydetti.
Bu yıl ki CeBIT içerisinde, Almanya
Başbakanı Angela Merkel ve Japon-
ya Başbakanı Shinzo Abe’nin de ka-
tıldığı, Intel tarafından desteklenen
ve Dronların performansının ser-
gilendiği büyük bir açık hava parkı
bulunuyordu. Dronların gösterim
için sahip olduğu alan aynı zaman-
da bu teknolojinin potansiyelini de
bizlere gösterdi. Bir anlamda CeBIT;
tüm sektörler ve endüstrilerde,
insansız sistemlerin kullanımını
şekillendirmek isteyen aynı görüş-
lü ve yenilikçi firmaların buluşma
noktası oldu.
CeBIT’de sunulan etkileyici Dron
modellerden biri, engelleri tanı-
yabilen ve bağımsız olarak çarpış-
maları önleyebilen Çinli Üretici
Yuneec’in ‘Typhoon H’ modeliydi.
Basit el kontrolörleri yerine klavye
ve fare ile yönetilebilen bu model
standart dronlardan çok farklı bir
seçenek sunuyordu. Bu yeni dronun
menzili de bir hayli ilgi çekici. 60
kilometreye kadar bir yarıçap içeri-
sinde çalışabilen bu Dron kurumsal
dünyada farklı fırsatların yaka-
lanmasında bir öncü olacak gibi
gözüküyor.
IOT’nin Kapsamı Genişliyor
Bu yılki fuarın en göz alıcı konula-
rından biri internete bağlanabilecek
her şeyi kapsayan IoT’di CeBIT’de
gösterime çıkan yenilikler arasında
teknolojik uygulamalardan tutun-
da birbirine bağlı robotlar, akıllı
şehir yönetim sistemleri ve akıllı
çöp kutuları gibi birçok çözümün
doğuşuna şahit olduk. Bunun yanı
sıra fuar çerçevesinde IoT alanında-
ki platformların ve uygulamaların
tartışıldığı IoT zirvesinin yanı sıra
altyapıyı tasarlamak ve güvence
altına almak için son birkaç yıldır
gerçek bir endişe kaynağı haline
gelen konular da bir dizi konferans
çerçevesinde tartışıldı.
Bu yılın en etkileyici uygulamalar-
dan biri de Huawei’nin akıllı şehir
operasyon merkezi oldu. Bu Kap-
samlı IoT sistemi, sokakların yo-
ğunluğunu, acil servislerin ve toplu
taşıma araçlarının coğrafi olarak
nerede bulunduğunu, ısı haritaları-
nı gösteren bir bütün şehir hakkın-
da genel bilgiler veriyordu. Gele-
cekte 5G kullanıma sunulduğunda
bilgi akışı daha da hızlanacak ve
hali hazırdaki sistemlerin kullanım
potansiyeli daha da artacak.
Hangisi Gerçek
Sanal Gerçeklik teknolojileri Ce-
BIT 2017’de çok büyük bir beğeni
topladı. Fuarın 17 gösterim salo-
nunun birçoğu VR teknolojilerine
ayrılmıştı. Son zamanlarda VR
teknolojisinin kullanımı Vive ve
PSVR gibi yüksek kaliteli cihazla-
rın ana akım izleyiciler tarafından
benimsenmesini ve bu teknolo-
jinin milyonlarca eve girmesini
sağladı. VR, günümüzde kabul
edilen bir teknoloji şekli olduğuna
göre, şirketlerin bu yeni kitleden
yararlanmak için bir yol bulmaya
çalışması mantıklıdır.
Fuarda gördüğümüz pratik VR
uygulamalardan biri, Framefield
şirketinin VR etkinlik planlayıcı-
sıydı. VR etkinlik planlayıcısı, kul-
lanıcıların yaşamları içerisindeki
nesneleri yerleştirebilecekleri,
değiştirebilecekleri ve yapılandı-
rabilecekleri şekilde tasarlanmış.
Etkinliklerini planlamak ve sanal
gerçeklik içinde alanı yönetmek
için kullanıcılara olanak tanıyan
bu uygulamanın fiyatı ise henüz
belli değil.
5G’ye Biraz Daha Yaklaştık
5G teknolojisi günden güne de-
taylanıyor ve bu yeni nesil mobil
bağlantı teknolojisini birkaç yıl
içinde kullanmaya başlayacağız.
5G hayatımıza girdiğinde, sahip
olduğu yüksek hız ve düşük gecik-
me süreleri sayesinde tükettiğimiz
verilerin radikal bir şekilde artma-
sı bekleniyor.
5G CeBIT fuarının ön saflarında
yer alan bir konuydu. 5G hak-
kındaki çözümlerin ana konusu:
Daha kolay erişilebilecek yüksek
hızlı bağlantılar vasıtasıyla muaz-
zam miktarlarda veri iletimi olarak
karşımıza çıktı. 5G daha kullanıma
başlamadan bu kadar etki yaratı-
yorsa kullanmaya başladığımızda
neler olacağını tahmin edemiyo-
rum.
özel haber

26. 26
İlk sorum en tehlikeli atak-
larla ilgili. Son günlerdeki en
tehlikeli ataklar neler?
Bu soruya cevap vermenin imkân-
sız olduğunu söyleyebilirim. Bu
konuda öncelikle şunu belirleme-
liyiz. Bu ataklar kime yapılıyor?
Mesela bir ev kullanıcısı iseniz
ve online bankacılık sistemini
bir PC üzerinden kullanıyorsanız
tehlikedesiniz demektir. Çünkü
son dönemlerde online bankacılık
ataklarında artış görüyoruz. Örne-
ğin gelişmiş teknolojiler üreten bir
şirketseniz verilerinizin güvenliği
tehlikede demektir. Son dönem-
de bu alanda yapılan atakların
sayısında da artış görmekteyiz.
Günümüzde hemen hemen herke-
sin tehlikede olduğu söylenebilir.
Mesela Ransomeware’i ele alalım.
Bu tarz bir atak kullanıcının ma-
kinasını şifreliyor ve kötü niyetli
kullanıcılar dosyaların şifrelerini
açmak için bir bedel istiyorlar.
Bu tarz bir atak herkesin başına
gelebilir. Genel olarak kimsenin
güvende olmadığını ve odaklı sal-
dırıları tehditlerinin günümüzde
daha da arttığını söyleyebilirim.
Ransomeware ataklarından
bahsettiniz. Bu atakların şir-
ketlere olan zararları neler?
Bu tarz atakların zararlarına
baktığımızda şirketlerin büyük
ve küçüklüğüne göre değiştiğini
söyleyebiliriz. Genel olarak kişisel
ransomeware ataklarında hac-
kerların 200 dolar ile 1000 dolar
arasında bir bedel istediğini görü-
yoruz. Fakat bu durum şirketlerde
aynı değil. Şirketlerden isteni-
len bedeller ise daha yüksek. Bu
durumu gören kötü niyetli kişiler
odaklı ransomeware ataklarına
başladılar. Bu sayede seçtikleri
firmalara saldırmak için fırsat kol-
luyorlar. Bu yolda saldırı şekilleri
de değişiklik gösteriyor. Eğer kötü
niyetli bir kişi şirket bilgilerini
ele geçirip ana makine üzerinde
şifrelerse yapılacak çok fazla bir
şey kalmıyor.
Günümüzde şirketler karşı-
laştıkları siber ataklara karşı
kendilerini nasıl koruyabilir-
ler ve bu şirketlere tavsiyele-
riniz neler?
Eğer şirketler tüm sistemlerindeki
verileri korumak istiyorsa doğru
yapılandırmaya sahip olmaları
gerekiyor. Altyapı içerisindeki ağ
geçitleri, web sunucuları, e-posta
sunucuları gibi birçok siste üze-
rinde doğru yapılandırma gereki-
yor. Bunun yanı sıra çalışanların
güvenlik konusunda aynı bilince
sahip olması gerekiyor. Çalışan-
ların güvenlik konusunda neler
yapması gerektiği ve neler yap-
maması gerektiğini bilmesi şart.
En önemli şeylerden bir tanesi ise
şirket güvenlik kültürünün olgun-
laşmış olması gerekiyor. Kulla-
nıcılar bir şeye tıklamadan önce
yöneticiye sormak yerine tıklama-
nın ardından neler yaşanabilece-
ğinin bilincinde olması gerekli. Bu
sayede şirketler güvenlik risklerini
yönetebilirler.
Şirketlerin güvenlik konusun-
da yaptığı yatırımlar hakkında
ne düşüyorsunuz?
Eğer bir şirket bu alanda yatırım
yapmazsa kendini güvende tuta-
maz. Eğer bu tarz yatırımlardan
kaçınan bir firma iseniz sonucuna
katlanmanız gerekir. Bu konuda
şirketlerin yatırım yapması şart.
Güvenlik konusunun şirket içeri-
sinde öncelikli olarak ele alınıp iyi
değerlendirilmesi şart.
Odaklı Saldırıların Sayısı Her
Geçen Gün Artıyor
söyleşi
Güvenlik konusundaki endişeler her geçen gün artıyor. CeBIT fuarında
uzun yıllardır güvenlik alnında faaliyet gösteren Kaspersky Lab standını
ziyaret ettik. Kaspersky Lab Global Araştırma ve Analiz Ekibi Direktörü
Christian Funk bizlere çok değerli bilgiler verdi. Aşağıdaki söyleşimizde
tüm detayları bulabilirsiniz.
Ali Yavuz ŞAHİN
yavuz@btgunlugu.com

27. 27
Siber ataklar sadece insan
veya şirketleri etkilemiyor
bazen de kamu kurumlarını
etkileyen DDOS gibi ataklar-
la karşılaşıyoruz. Bu konuda
kamu kuruluşlarının neler
yapması gerekiyor?
Siber saldırılar karşısında kamu
kurumları da birer şirket gibi
davranmalılar. Öncelikle kamu
kurumlarının güvenlik alanında
yetkin insanları bünyesinde çalış-
tırması gerekiyor. Bu tarz insanla-
rın sahip olduğu güvenlik bilgileri-
nin değeri büyük. Çünkü herhangi
bir siber atak karşısında neler
yaşanabileceğini biliyorlar ve buna
göre tedbir alabilecek seviyedeler.
Güvenlik alanında yetkin insanlar
oyunun kurallarını biliyorlar ve bu
kurallara göre çalıştıkları kurum-
larda gerekli tedbirleri alabilirler.
IoT ve 5G hakkında ne düşü-
nüyorsunuz? Bu yeni tekno-
lojiler ile güvenlik tehditleri
nasıl şekillenecek?
IoT hakkında büyük endişelerim
var. Çünkü hali hazırda IoT tüm
dünyada yaygın olarak kullanılmı-
yor. Gelecekt bu cihazların sayısı
artacak ve IoT çok daha tehlikeli
bir hale gelecek. IoT ile birlikte
birçok yeni cihaz hayatımıza gi-
riyor ve bu cihazların birçoğunun
yazılımı güncellenmiyor. Uzun
süre güncellenmeyen yazılımlar
yeni nesil ataklara karşı açık olabi-
liyor. Konumlandırılan cihazlar ilk
zamanlarda güvenlik konusunda
yeterli olsa da zaman ilerledikçe
bu yeterlilik seviyesi düşüyor. Şöy-
le düşünün bir cihaz konumlan-
dırdınız ve üzerinden 5 yıl, 10 yıl
geçti. Bu cihaz için potansiyel gü-
venlik riski olduğu açıkça ortada.
IoT konusunda daha başlardayız
fakat şimdiye kadar birkaç ör-
nek ile karşılaştık. Bildiğiniz gibi
geçtiğimiz yıl Mirai Botnet ortaya
çıktı. Bu Botnet güvenlik kamera-
larını etkileyen bir saldırıydı. Söy-
lediğim gibi daha yolun başındayız
ve önümüzdeki günlerde nelerle
karşılaşacağımız göreceğiz. Fakat
çok riskli bir dönemden geçtiğimi-
zi söyleyebilirim.
5G geldiğinde yeni türde saldı-
rılarla karşılaşacağımızı düşün-
müyorum. 5G’nin bir anlamı da
daha fazla veri yolu hızı demek.
Bu durum günümüzde gördüğü-
müz atakların daha da sertleşeceği
anlamına geliyor. Özellikle DDOS
ataklarının daha kuvvetli olacağı
kanaatindeyim.
Gelecekte siber güvenlik ko-
nusunda neler yaşanacağını
düşünüyorsunuz?
Gelecekte şuan karşılaştığımız
tehlikelerin devam edeceğini ön-
görüyorum. Fakat bu saldırıların
kalitesinde artışlar olacak. Mesela
günümüzde ransomeware ataklar
karşımıza çıktı. Gelecekte bunun
gibi daha üst seviyede ve odaklı
ataklar ile karşılaşacağız. Bildiğiniz
gibi ransomeware ataklarda bilgi-
sayar üzerindeki verileri şifreleni-
yor ve bu şifreyi açmak için belli
bir bedel isteniyor. Bu tarz ataklar
gelecekte farklı şekillerde karşımı-
za çıkabilir. Bunun yanı sıra Switch
saldırılarının artacağını düşünü-
yorum. Günümüzde bu konuda
birkaç örnek yaşadık. Switch’ler
üzerinden birçok veri akışı oluyor
ve Switch’in içine girecek bir yol
bulmuşsanız bu verilere erişme
imkanına sahip oluyorsnuz. Bu ve
buna benzer atakların gelecekte
karşımıza çıkması muhtemel.
ChristianFunk/KasperskyLabGlobalAraştırmaveAnalizEkibiDirektörü

28. özel haber
Veri depolama çözümleri üreticisi Seagate, 2017 CeBIT Hannover fuarında
dahili disk portföyündeki tüm ürünleri katılımcılara gösterdi. Seagate’in
portföyü içerisnde kurumsal dünyadan her kesime hitap edecek depolama
çözümleri bulunuyor.
Seagate 10TB’lık Diskleriyle
Gövde Gösterisi Yaptı
Dünyadaki kurumsal verinin %60’ı
Seagate disklerin üzerinde depola-
nıyor. Bu sayede özellikle işletmele-
rin ihtiyaçlarını iyi analiz edebilen
firma yeni diskler sayesinde kişisel
ve kurumsal dijital veriyi muhafaza
etme ve yönetimini kolaylaştırdığı
gibi aynı zamanda sunduğu özellik-
ler ve hız ile rakiplerine göre avan-
taj sunuyor. Seagate fuar kapsamın-
da aşağıdaki ürünlerini ziyaretçilere
gösterdi.
BarraCuda ve FireCuda Diskleri
Seagate’in dizüstü ve masaüstü bil-
gisayar için geliştirdiği BarraCuda
ve FireCuda diskleri, 2,5 ve 3,5 inç
olmak üzere iki farklı boyutta satışa
sunuluyor.
Yüksek kapasite, ekonomik fiyat
yaklaşımı ile ortaya çıkan Barra-
Cuda’nın 2,5 inç formundaki diski
altı farklı kapasiteye sahip. (500GB,
1TB, 2TB, 3TB, 4TB, 5TB) 3,5 inç
formundaki diski ise beş farklı ka-
pasiteyle satışa sunulacak. (500GB,
1TB, 2TB, 3TB, 4TB)
Yine 3,5 inç formundaki BarraCuda
Pro diski ise 4, 6, 8 ve 10TB olarak
raflarda yer alacak. 10TB kapasiteli
diskin, 7200 RPM ve 7/24 çalışa-
biliyor olması performansının da
en üst seviyede olacağını ortaya
koyuyor. Özellikle ofis profesyo-
nellerinin, oyuncuların ve perfor-
mans kullancılarının tercih edeceği
BarraCuda Pro’nun garanti süresi
de 5 yıl olacak. 2 yıllık ücretsiz veri
kurtarma hizmeti de ürünle birlikte
sunuluyor.
FireCuda ise Seagate’in hibrit diski.
Sabit disk ve SSD’nin bir araya gel-
mesiyle (HDD+SDD=SSHD) oluşan
disk, flash teknolojisi sayesinde
emsal sabit disklere göre 5 kat daha
hızlı bir performans sergiliyor. Fire-
Cuda’nın kapasite seçenekleri 1 ve
2TB’dan oluşuyor.
IronWolf Diskleri
NAS çözümleri için üretilen
IronWolf diski, çoklu sürücü sis-
temlerinde titreşimi azaltmak için
RV (döngüsel titreşim) sensörlerine
sahip. Bu sensörler NAS sistem-
lerinin performansını ve ömrünü
artırıyor.Gelişmiş güç yönetimi ile
enerji tasarrufu sağlayan disk, 3,5
inç boyutlarında. Yıllık 180TB’lık
iş yükü oranı sunan IronWolf’un
1TB’dan 10TB’a kadar kapasite
seçenekleri mevcut. Bu disk 1 ila 8
yuvalı NAS’larda kullanılabiliyor.
Yıllık 300TB’lık iş yükü oranı sunan
IronWolf Pro ise 16 yuvalı NAS’la-
ra kadar kullanılabiliyor. Bu diskin
kapasite seçenekleri arasında 2, 4, 6,
8 ve 10TB yer alıyor. 2 yıllık ücret-
siz veri kurtarma hizmeti de ürünle
birlikte sunuluyor.
SkyHawk Diskleri
Görüntüleme ve video kayıt sistem-
lerine yönelik ilk disklerini 10 yıl
önce üretmeye başlayan Seagate, bu
alanda sektörünün lideri konumun-
da. 7/24 izleme ortamları için ideal
hale getirilen SkyHawk diskler,
64 adet HD kamerayı destekleyen
bir yapıya sahip. Diskin 1TB’dan
10TB’a kadar kapasite seçenekle-
ri bulunuyor. Skyhawk Güvenlik
diskleri RV (döngüsel titreşim)
sensörleri sayesinde içsel ve dışsal
titreşimi tolere edip arızaya uğra-
madan, uzun süre sorunsuz kayda
imkan veriyor.
28

29. TP-Link, bu yılki CeBIT Fuarı’nda dijital çağa geçiş için gerekli olan hem ev
hem de kurumsal yepyeni ürünlerini tanıttı. Şirket, fuarda ayrıca bayileri
için yeni ‘Partner Programı’ da duyurdu.
TP-Link'ten Dijital Çağ İçin
Yeni Ürünler
Kablosuz ağ pazarında dünya lide-
ri arasında olan TP-Link, geçtiği-
miz günlerde Almanya’da gerçek-
leştirilen CeBIT Fuarı’nda dijital
çağa geçişi simgeleyen ürünleri
ile yer aldı. Dijital toplumun bel
kemiği olan hızlı, kablosuz inter-
net için hem ev hem de kurumsal
ürünlere sahip olan TP-Link, Ce-
BIT’teki standında kablosuz erişim
noktalarından mobil 4G taşınabilir
yönlendirici ve akıllı ev çözümle-
rine değin geniş ürün yelpazesinin
son örneklerini sergiledi. Şirket
fuarda ayrıca, bayileri için de yeni
‘Partner Programı’nı duyurdu.
Yeni Erişim Noktaları ve
Denetleyici
TP-Link’in CeBIT’teki standında
yeni kurumsal ağ ürünleri dikkat
çekti. Yeni erişim noktası ailesi
olan Auronet CAP serisi ve bunları
yönetmeyi sağlayan denetleyiciler
CeBIT’te görücüye çıktı. TP-Link
standında CAP1750 ve CAP300
model erişim noktaları ve AC500
ve AC50 model kablosuz denetle-
yiciler yer aldı. Otel, hastane, alış-
veriş merkezi, üniversiteler, konut
siteleri gibi çok sayıda kişinin
kablosuz ağa bağlandığı ve geniş
alana yayılmış işletmeler için için
kolay kullanımlı, yüksek perfor-
manslı bu çözümler CeBIT’te öne
çıkan kurumsal ağ çözümlerinin
arasında göz doldurdu.
Menzil Artırıcı Ürünler
TP-Link standında ayrıca evlere
yönelik yeni kablosuz ağ çözüm-
leri de yer alıyor. Akıllı evler için
kablosuz ağın menzilini artıran
yüksek performanslı yeni menzil
genişletici RE270K, bu ürünler
arasında en dikkat çekenlerden
biri oldu.
AC standardına sahip olan ürün,
TP-Link’in akıllı ev uygulama
yazılımı olan Kasa ya da Amazon
Alexa üzerinden kolayca yöneti-
lebiliyor. Android ve IOS uyumlu
ücretsiz bir uygulama olan Kasa
ile RE270K, akıllı telefonlardan
her yerden ve her zaman kontrol
edilebiliyor. Şık tasarımı ile de
dikkat çeken ürün Nisan ayından
itibaren Avrupa pazarında satışa
sunulacak.
Dijital çağda bireyler her yerden,
her zaman internete bağlı olmak
istiyorlar. CeBIT’te TP-Link stan-
dında yer alan yeni Mi-Fi (mobil
WiFi) yönlendirici olan M7650,
seyahatte, tatilde, yazlıkta vb her
yerde SIM kart ile bir kablosuz ağ
oluşturmayı sağlıyor.
özel haber
29

30. 30
Nesnelerin İnterneti, 5G gibi yeni nesil iletişim teknolojileri ve gömlek
cebinize bile sığabilecek PC’ler konusunda geliştirmelerini gösteren Intel
gelecekte neler yapabileceğini CES 2017 fuarı kapsamında katılımcılara
gösterdi.
Yazılım Üretimi Oyunun
Kurallarını Değiştiriyor
özel haber
Alexa, Siri ve Cortana’nın ortaya çıkmasıyla şirketler de
müşterilerine bu etkileşimli kullanıcı ara yüzlerinden
faydalanarak nasıl daha iyi hizmet verebileceklerini
araştırmaya yöneliyor. Şirketlerin ihtiyaçlarına özel ya-
zılım çözümleri ile iş inovasyonu, teknik çözüm gelişimi
ve dijital strateji hizmetleri sunan küresel teknoloji
danışmanı ThoughtWorks, en son Teknoloji Radarı’nda
bu trendin altını çiziyor. Yılda iki kez yayınlanan rapor,
yazılım geliştirme ve iş stratejilerinin geleceğini şekil-
lendiren yeni trendleri değerlendiriyor. Teknoloji Rada-
rı’nın bu sayısında öne çıkan konular şunlar:
Gelecek Yüz Tanıma Teknolojisinde
Bugün, Etkileşimli Kullanıcı Arayüzü, doğal dil işleme
yoluyla dile getirilen amacı anlayan akıllı chatbot’lar
gibi bir dizi tasarımı içeriyor. Günümüzde, yöneticilerin
yüzde 32’si, ses tanımanın faaliyetlerinde en çok kullan-
dıkları yapay zeka teknolojisi olduğunu söylüyor. Ancak
ThoughtWorks, jest, yüz ifadesi ve dokunuş gibi bir dizi
etkileşimle entegre olmuş Çok Kipli Etkileşimi, etkile-
şimli kullanıcı ara yüzünün geleceği olarak görüyor.
Servis Olarak“Yapay Zeka”
Son zamanlarda, ses işleme, doğal dil anlama, imaj tanı-
ma ve derin öğrenme gibi şaşırtıcı derecede güçlü araç-
lardan oluşan geniş bir yelpazeyi kapsayan bir platform-
lar kümesi ortaya çıktı. Firmalar da, kendi sektörlerinde
ürün tanıma ve yapay zekayı birleştirerek, yeni fırsatlar
yaratmanın yollarını araştırıyor.
Kullanıcı deneyimi tasarımı, uzun yıllardır teknoloji
şirketleri için önemli bir farklılaştırıcı oldu. Mühendislik
yeteneği için verilen mücadele ile birlikte yeni araçların
ortaya çıkması, benzer şekilde geliştirici deneyimi üze-
rinde de odaklanmaya yol açıyor.
Doğru Platformu Seçmeli
Bugünün platformları, Docker, Kubernetes ve DCOS
gibi olgunlaşmakta olan araçlarla birlikte bir self-servis
API kullanmakta ve bunlar bir ekip tarafından yapılan-
dırılıp tedarik ediliyor. Yakın dönemde, AWS (Amazon
Web Services) altyapı platformlarına sahip Amazon gibi
birtakım tanınmış Silikon Vadisi şirketleri, doğru plat-
formu inşa etmenin önemli yararlar sağlayabileceğini
gösterdi.
Python Yayılıyor
Geçmişte, şirketler, uygulama üretiminde Python’ı na-
diren birinci sınıf bir dil olarak kabul ediyordu. Ancak,
yapay zeka ürünleri ve uygulamalar etrafında şekille-
nen endüstri trendleri, Python 3’ün olgunluğu, mikro
servis ve taşıyıcılar gibi mimari yaklaşımlar Python’ın
programlama ekosistemindeki değerini yükseltti. Mo-
delleme, araştırma ve nihai üretimin yerleştirilmesi
için ortak dil olarak kullanılan Python’ın, şirketlerde
veri uzmanlarını ve mühendisleri birleştirip bölünmüş
bu iki dünya arasında köprü kurduğunu görülüyor.

31. 31
Epson yeni ürünlerini dünyanın en büyük kurumsal teknoloji fuarı
CeBIT’te görücüye çıkardı. Epson WorkForce Pro WF-C869RDTWF çok
fonksiyonlu yazıcı ve Epson EB-L25000U projeksiyon cihazı gösterime
çıkan yeni ürünler arasında göz doldurdu.
Epson CeBIT Fuarında Yeni
Ürünlerini Tanıttı
Epson WorkForce Pro WF-C869RDTWF
Yüksek verimli baskı imkanı sunan Epson WorkForce
Pro WF-C869RDTWF, tahmin edilebilir baskı mali-
yetleri ve minimum kullanıcı müdahalesiyle başarılı
çözümler sunan 4’ü bir arada ofis tipi bir MFP. Bu çok
fonksiyonlu yazıcı ile birlikte enerjiden tasarruf sağla-
dığınız gibi aynı zamanda da atıkları azaltmanız müm-
kün. Epson’un süper yüksek verimli Değiştirilebilir
Mürekkep Paketi Sistemini (RIPS) kullanan WorkForce
Pro WF-C869RDTWF ile sarf malzemesi değişikliği
olmadan 84.000 sayfa baskı alabiliyorsunuz. Müda-
hale sürelerini kısaltan bu yazıcı ile, enerjide %931 ve
atıklarda %991 oranında kar edebilirsiniz. Ayrıca hızı,
kalitesi, güvenilirliği ve verimliliğiyle Epson’un meşhur
PrecisionCore teknolojisini de bu yazıcı üzerinde kulla-
nılmış. PrecisionCore baskı kafasına sahip olan Work-
Force Pro WF-C869RDTWF’nin ağızlık yapılandırması-
na baktığımızda 800 Siyah ve 800 Renk başına nozüle
sahip olduğunu görüyoruz. Değişken noyutlu damlacık
teknolojisine sahip olan ürünün asgari damlacık boyu-
tu 4,6 pl. Bunun yanı sıra ürün üzerinde Replaceable
Ink Pack System (RIPS) mürekkep teknolojisi kullanıl-
mış. Baskı, tarama, kopyalama ve faks özelliğine sahip
olan ürün ofisler için biçilmiş bir kaftan.
Epson EB-L25000U Projeksiyon
Çok yönlü, güçlü ve dayanıklı geniş mekan projek-
siyonu olan EB-L25000U, 25.000 lümen değeriyle
piyasadaki en parlak 3LCD lazer projeksiyon çözümü
olarak karşımıza çıkıyor. 4K zenginleştirme ve 4K
uyumlu lensler ile birlikte 3LCD teknolojisine sahip
EB-L25000U üstün netlik ve esnekliği bir arada sunu-
yor. Bu özelliklerle birlikte kapalı bir optik birim bu
modeli, tozlu ve dumanlı ortamlar gibi dış etkiler için
ideal hale getiriyor.
Optimize edilmiş yeni soğutma sistemi sayesinde, çok
yönlü EB-L25000U 360° döndürülebilir ve serbestçe
ayarlanabilir. Bu sayede herhangi bir açıyla monte
edilebilir ve görüntüleri dikey veya başka bir yönde
yansıtabilir.
Kapalı optik birim ve inorganik fosfor çarkı sayesinde
EB-L25000U, konser salonları ve tiyatrolar gibi çok
dumanlı ortamlarda dahi güvenilir ve 20.000 saatlik
bakım gerektirmeyen kullanım özelliği sunuyor. Ay-
rıca cihazın sağlamlığını artırmak için Epson ürünün
etrafını boru çerçeve ve taban plakası ile donatılmış.

32. 32
telekom
Siber Saldırganlar Kendi
Ordularını Kurmaya Başladı!
Siber güvenlik konusunda yapılan araştırma, hızla evrimleşen teknoloji
altyapılarını hedefleyen sofistike saldırıların hızla büyüyen yeraltı siber
suç ekonomisi nedeniyle arttığını gösteriyor.
F
ortinet geçtiğimiz günler-
de Global Tehdit Dünyası
Raporu’nun sonuçlarını
yayınladı. Araştırma, siber
suçluların uyguladıkları
metot ve stratejileri detaylı bir şekil-
de ortaya çıkarırken bu uygulamala-
rın dijital ekonomi üzerinde gelecek-
te yaratabileceği potansiyel etkiyi de
ortaya koydu. Eski tehditler yeniden
ortaya çıkarken ve yeni, otomatik ve
yüksek hacimli saldırılar artarken
“En büyük tehdit ne?” sorusu yanıt-
lanması en zorlu soru olarak kalmaya
devam ediyor.
Global tehdit dünyası raporunda öne
çıkan noktalar ise şunlar:
Altyapı Trendleri ve Bu
Trendlerin Tehditler İle İlişkisi
Altyapı trendlerinin ve bu trendlerin
tehdit dünyası ile ilişkileri önemli.
Exploit’ler, malware’ler ve botnet’ler
dışarıdan kopuk bir şekilde gerçek-
leşmediği gibi tehditlerin tespiti ve
önlenmesi de ağ altyapılarının ev-
rimleşmesiyle daha da komplike bir
hal alıyor. Veriler SSL kullanılarak şif-
relenmiş trafiğin %50 civarında sabit
kaldığını ve bu trafiğin bir organizas-
yon içerisindeki web trafiğin yaklaşık
yarısına tekabül ettiğini gösteriyor.
HTTPS trafik kullanımı takip edilme-
si önemli bir trend çünkü bu trafik
her ne kadar mahremiyet için iyi olsa
da şifrelenmiş iletişim içerisine gizle-
nebilen tehditlerin tespitini zorlaş-
tırıyor. SSL trafiği, trafiğin açılması,
denetlenmesi ve yeniden şifrelen-
mesi için aşırı işlem yükü gerektir-
diğinden genellikle denetlenmiyor.
Bu da ekipleri koruma ve performans
arasında bir seçim yapmak zorunda
bırakıyor.