köpeklerdeki babesiosis değerler

1. KÖPEKLERDEKİ BABESİOSİS'İN KAN LAKTAT, KAN ŞEKERİ VE
HEMATROKRİTİN PROGNOSTİK DEĞERLERİ

2. ÖN BILGI
►M.NELL,N.KELLER VE R.LOBERTTI GÜNEY AFRIKA, PRETORIA ÜNIVERSITESI VETERINER
BILIMI FAKÜLTESI, HAYVAN KLINIK ÇALIŞMALARI BÖLÜM MENSUPLARI
► P.THOMSON; GÜNEY AFRIKA PRETORIA ÜNIVERSITESI VETERINERLIK FAKÜLTESI HAYVAN
ÇALIŞMALARI BÖLÜMÜ EPIDEMOLOGY KOMPARTIMANIN DAN.
►BU ÇALIŞMA GÜNEY AFRIKA PRETORIA ONDERSTEEPORT VETERINERLIK FAKÜLTESI
AKADEMIK VETERINER HASTANESI ONDERSPEEPORT‘ TA YAPILDI.
BİLGİLER: YAZARLAR GÜNEY AFRIKA ULUSAL SAVUNMA KUVVETLERINDEN ACCUSPORT+R
TEST ŞERITLERI TEDARIK ETMEK IÇIN SANAYI, TEKNOLOJI VE INSAN KAYNAKLARI
PROGRAMI(THRIP)‘ I MATERYALLER IÇIN ONAYLADILAR.

3. ÇIKARIMLAR ÖZETİ
HEMOLITIK ANEMI, TIPIK OLARAK KÖPEKLERDE BABESIOSIS'E SEBEP OLUYOR,
AYIRCA ÇOKLU ORGAN FONKSIYON BOZUKLUĞUYLA DA SONUÇLANABILIR. ŞIDDETLI
HASTA OLAN INSANLARDA SIK SIK KALICI HIPERLAKTAMI VE KAN LAKTATI VARDIR. LAKTAK
KONSANTRASYONU SAĞ KALIM ORANI ILE KARELIDIR.
GASTRIK DILATASYON-VOLVUSLU HASTALARDA VE YOĞUN BAKIM ÜNITELERINE ALINMIŞ
KÖPEKLERDE KAN LAKTAT KONSANTRASYONUNUN PROGNOSTIK DEĞERE SAHIP OLDUĞU
GÖSTERILMIŞTIR.
DOKSAN BABESISOSIS‘ LI KÖPEKTE DOĞAL OLARAK OLUŞAN HEMAOKRIT, GLIKOZ
KONSANTRASYONLARI VE SERI KAN LAKTAT DEĞERLERI ŞIDDETLI YA DA KOMPLIKE OLARAK
BELIRLENDI.

4. ÇIKARIMLAR ÖZETİ
DENEYDE 45 KÖPEK (%50) HIPERLAKTATEMI VE 20'SINDE HIPOGLISEMI (KAN GLUKOZ
KONSTANTRASYONU<59.4MG/D) VARDI.
ÖLÜM ORANLARI BELIRGIN BIR ŞEKILDE HIPOGLISEMI ILE ILIŞKILENDIRILDI. KATILIMDA
(45MG/DL) KAN LAKTAT KONSANTRASYONU VARKEN KATILIMDAN
8,16,24 SAAT SONRA (22,5MG/DL) ,DAHA SONRA 8,16 SAAT SONRA KAN LAKTAT
KONSANTRASYONUNDA %50 ARTIŞ AZALIŞ VARDI.KAN LAKTAT KONSANTRASYONUNDA
KALICI OLARAK 40MG/DL ÇOK ZAYIF BIR PROGNOZ BELIRTILDI.
SERI KAN LAKTAT ÖLÇÜMLERININ, CIDDI VE KOMPLIKE BABESIOSISLI KÖPEKLERDE SAĞ
KALIMI ÖN GÖRMEDE YARARLI OLDUĞU SONUCUNA VARILDI.

5. ÇIKARIMLAR ÖZETİ
CANIN BABESIOSIS, HEMOPROTOZOON PARAZITLERININ NEDEN OLDUĞU KENE KAYNAKLI BIR
HASTALIKTIR. GÜNEY AFRIKADA 3 ALT TIPI VARDIR; BABESIA CANIS,BABESIA GILOSONI VE
BABESIA CANIS ROSSINI.HASTALIK TIPIK OLARAK HEMOLITIK ANEMIYE NEDEN OLUR. AYNI
ZAMANDA ÇOKLU ORGAN BOZUKLUĞUNA DA NEDEN OLABILIR.GELIŞEN HIPOLITIK KRIZ
ANEMIK HIPOKSI VE ANAEROBIK METABOLIZMA ILE SONUÇLANABILIR.
KARBONHIDRAT METABOLIZMASI SIRASINDA GLIKOZ PIRÜVAT OLARAK METABOLIZE
EDILIR.PIRÜVAT DAHA SONRA 5 FARKLI YOLDAN BIRINI TAKIP EDER;
1)LIPOGENEZ
2)KREBS DÖNGÜSÜ
3)OKSIDASYON OLUŞUMU
4)GLUKOJENEZ
5)LAKTAT OLUŞUMU(ANAEROBIK SOLUNUM)

6. ÇIKARIMLAR ÖZETİ
ANAEOROBIK OLAYLAR SIRASINDA PIRÜVAT ENERJI SUBSTRATI OLARAK LAKTATA
DÖNÜŞTÜRÜLÜR.LAKTAT DAHA SONRA LAKTAT METABOLIZMASINDAN SORUMLU OLAN
KARACIĞERE TAŞINIR. METABOLIZMA ETME, LAKTAT ÜRETIMINI GEÇTIĞINDE KARACIĞER
KAPASITESINDE HIPERLAKTAMI OLUŞUR. PATOLOJIK HIPERLAKTAMI YA ARTAN ÜRETIM YADA
KULLANIM AZALMASINDAN DOLAYI GÖRÜLÜR. BUNA KARŞILIK LAKTAT KULLANIMININ
AZALMASIYLA DOKU HIPOKSISININ VE ANAEROBIK KOŞULLARDAN 3 AEROBIK YOLUN
AZALMIŞ IŞLEYIŞINE YOL AÇAR.
ŞIDDETLI HASTALIKLARDA HIPERLAKTATEMI, ARTAN METABOLIZMA VE DOKU HIPOKSISININ
BIR KOMBINASYONU OLARAK TANIMLANDI. ŞIDDETLI YARA VE ENFEKSIYONDAN MUZDARIP
OLAN INSANLAR KALICI HIPERLAKTATEMI HASTALIĞINA SAHIP OLABILIRLER. ŞOKTA OLAN
INSANLARDA KAN LAKTAT KONSANTRASYONUNU ARAŞTIRAN ÇALIŞMALAR VAR VE KAN
LAKTAT KONSANTRASYONU 13-15 OLAN INSANLARDA HAYATTA KALMA KOREALASYONU
GÖRÜLMÜŞTÜR. SEPTIK ŞOKTA OLAN VE BUNA RAĞMEN LAKTAT YOĞUNLUĞU YÜKSEK
HASTALARDA TEDAVI, LAKTATTA DÜŞÜŞ YAŞAYAN INSANLARA GÖRE DAHA YÜKSEK
MORTALITE ORANINA SAHIPTIR

7. ÇIKARIMLAR ÖZETİ
İNSANLARDA DOLAŞIM ŞOKU ILE UĞRAŞAN BIR ÇALIŞMA, KAN LAKTAT
KONSANTRASYONLARI IÇIN UYGUN BIR TEDAVIYE BAŞLAMANIN ILK GÜNÜNDE AZALMAYA
BAŞLARKEN , TEDAVIYE YANIT VERMEYEN HASTALARIN KAN LAKTATINDA ANLAMLI
DEĞIŞIKLIK OLMADIĞINI GÖSTERDI. LAKTAT TEK BAŞINA SAĞ KALIMIN EN IYI PROGNOSTIK
GÖSTERGESI OLARAK GÖREV YAPTI. KAN LAKTATINDA ÖNEMLI DÜŞÜŞ YAŞAMAYAN
HASTALARDA AGRESIF TERAPIDEN BIR SAAT SONRA ALTERNATIF TERAPI DÜŞÜNÜLMELIDIR.
AYRICA TEDAVIYE BAŞLAMADAN ÖNCE 24 SAAT IÇINDE LAKTAT VE ÇOKLU TRAVMADAN
MUZDARIP HASTALARDA YAŞAMA MÜCADELESIYLE ÖNEMLI BIR ILIŞKI VARDIR.
ÇEŞITLI ÇALIŞMALAR AKUT,SEREBRAL VEYA ŞIDDETLI SITMADAN MUZDARIP OLAN
HASTALARDA ARTMIŞ KAN LAKTAT KONSANTRASYONLARININ ETKILENDIĞINI GÖSTERDI.
SAĞ KALIM ORANI 19-23 VE PERKISTAN HIPERKLASTATEMI OLAN HASTALARIN ÖLME
OLASIĞILI ILE LAKTAT KONSANTRASYONUNDA BIR DÜŞÜŞ YAŞAYAN HASTALAR
KARŞILAŞTIRILDIĞINDA HASTALARDA ÖLME OLASILIĞI ÇOK DAHA FAZLADIR.

8. ÇIKARIMLAR ÖZETİ
KAN LAKTAT KONSANTRASYONU ÖLÇÜMÜ EQUINE CANIC 24-30'DA PROGNOSTIK BIR DEĞER
OLARAK GÖSTERILMIŞTIR VE EN YÜKSEK LAKTAT KONSANTRASYONUNA SAHIP ATLAR EN
YÜKSEK MORTALITE ORANLARINA SAHIPTIRLER.
GASTRIC DILATASYONLU-VOLVUSLU KÖPEKLERDE ,VENÖZ LAKTAT KONSANTRASYONU
GASTRIK REKRÖZ VE SONUCUN IYI BIR BELIRLEYICISIDIR.
ÇEŞITLI HASTALIKLAR IÇIN ACIL BAKIMA GETIRILEN KÖPEKLERDEKI BAŞKA BIR ÇALIŞMA;
BAŞVURULAR ILE HIPERLAKTAMI ARASINDA BIR ILIŞKI OLDUĞUNU VE SONUÇTA YÜKSEK KAN
LAKTAT KONSANTRASYONLARI OLAN KÖPEKLERIN ÖLME OLASILIĞI YÜKSEKTIR. ŞIMDIYE
KADAR AĞIR HASTA KÖPEKLERDE LAKTATIN SERI ÖLÇÜLERI VE PROGNOSTIK INDIKATÖR
OLARAK KULLANIMI RAPOR EDILMEMIŞTIR.
BU ÇALIŞMANIN AMACI;KAN LAKTAT KONSANTRASYONUNUN, KAN GLIKOZ
KONSANTRASYONLARININ VE HEMATOKRITIN PROGNOSTIK GÖSTERGELERINE BAKILARAK,
HIPERLAKTAMIDEN MUZDARIP KÖPEK BABESIOSISININ ŞIDDETLI VEYA KOMPLIK OLUP
OLMADIĞINI BELIRLEMEKTIR.

9. MATERYAL VE METODLAR
MATERYAL VE METODLAR HAYVANIN KULLANIMI VE BAKIM KOMITESI KURULU VE
PRETARIA ÜNIVERSITESI ONAYLIDIR. BU PROSPEKTIF ÇALIŞMADA DOĞUŞTAN CIDDI,
KOMPLIKE OLMAYAN KÖPEKLER VE KOMPLIKE KÖPEK BABESIOSIS ENFEKSIYONU OLAN 90
KÖPEK KULLANILDI.
B CANIS NASSI PARAZITLERININ DAHIL EDILME KRITERLERI(CAMS QUICK STANIA
KULLANILARAK) LEKELI INCE KILCAL KAN YAYILMALARINDA POZITIF BIR ETKI
TANIMLAMASIYDI. ONDERSTEPOORT VETERINER HASTANESINE GIRIŞ (OVAH) YA CIDDI ANEMI
(HEMATOKRIT <%15) YADA SOLUNUM YOLU GIBI KOMPLIKASYONLAR NEDENIYLE SIKINTI,
AKUT BÖBREK YETMEZLIĞI, KARACIĞER TUTULUMU, PANKREATIT, HEMOKONSANTRASYON,
HIPOTANSIF ŞOK, HIPOGLISEMI, KOAGÜLOPATI.
TEDAVIDEN ÖNCE JUGULAR VEN’ DEN BIR ŞIRINGAYLA YAKLAŞIK 1 ML KAN ALINDI. KÖPEK
BABESIOSIZ OLAN HAYVANLAR DAHA SONRA BIR ANTI-BABESIAL ILAÇ VE GEREKTIĞI ZAMAN
KAN TRASFÜZYONU DA DAHIL OLAN STANDART OVAH PROTOKOLLERINE UYGUN TEDAVI
EDILDI. KOMPLIKASYONA UĞRAMIŞ TÜM KÖPEKLER KATILIMCI KLINISYENLER TARAFINDAN
GEREKLI GÖRÜLEN SPESIFIK KOMPLŞKASYON IÇIN TEDAVI EDILDI. BU ÇALIŞMA IÇIN YAPILAN
KAN LAKTAT ÖLÇÜMLERININ SONUÇLARINI, KATILAN KLISYENLER AÇIKÇA GÖREMEDI.

10. MATERYAL VE METODLAR
TAKIP IÇIN 8 SAATLIK ARALIKLARLA KAN ÖRNEKLERI ALINDI (HASTA BAŞINA 4 NUMUNE
ALINDI). 24 SAATLIK SÜRE TABURCU EDILDIKTEN SONRA GELIŞIM GÖSTERME VE YAŞAMA ILE
ILGILI BILGILER ELDE ETMEK IÇIN TABURCU TARIHINDEN 2 HAFTA SONRA KÖPEK SAHIPLERI
HASTANE ILE ILETIŞIME GEÇTI.
ÇALIŞMA SÜRESININ SONUNDA KÖPEKLER(OHAV DAN TABURCU OLDUKTAN 2 HAFTA
SONRA), HAYATTA KALANLAR VE HAYATTA KALMAYANLAR OLARAK SINIFLANDIRILDI.
TALIMATLARA GÖRE TOPLANDIKTAN HEMEN SONRA ACCUSPORT KAN LAKTAT ANALIZÖRÜ
KULLANILARAK KAN LAKTAT KONSANTRASYONU YAPILDI. HELIKNAZ YÖNTEMI
KULLANILARAK GLUKOZ KONSANTRASYONU ÖLÇÜLDÜ.
MIKROHEMATOKRIK TÜPLERI VE MICROHEMATOCRIT SANTIFÜRÜJ KULLANILARAK
MICROHEMATOCRIT ÖLÇÜLDÜ. TÜPLER VITREX PLASTIK ILE KAPATILDI. 5 DK BOYUNCA
(11.800 RPM DE 114.000G) SANTIFÜRÜJLENDI.

11. MATERYAL VE METODLAR
HAWSKEY HEMORATIK OKUYUCU KULLANILARAK HEMOTAKRIT ÖLÇÜLDÜ. BIR IN-SALIN
AGLITINASYON TESTI, 6 DAMLA SALIN ILE 1 DAMLA KANIN KARIŞTIRILMASI ILE
GERÇEKLEŞTIRILDI. KARIŞIMIN BIR DAMLASI CAM BIR LAMIN ÜZERINE YERLEŞTIRIDI. BIR
KAPAK SLIPI ILE KAPANDI VE BIR MIKROSKOP ALTINDA 10X BÜYÜTME KULLANILARAK
INCELENDI.
SALINLE SEYRETILMESINE RAĞMEN KIRMIZI KAN HÜCRELERI BIRLIKTE TOPLANDIĞINDA
POZITIF OLARAK KABUL EDILDI. SUNUM SIRASINDA TOPLANAN VERILER, SINYALIZASYON,
ZIHINSEL DURUM, NÖROLOJIK BELIRTILERIN VARLIĞI, NÖBETLER, KOMA, YÖNELIM
BOZUKLUĞU, KARIŞIKLIK, GÖRME ANORMALLIKLERI, SOLUNUM ZORLUĞU, TAŞPINE,
MIKROHEMATOKRIK, KAN ŞEKERI KONSANTRASYONU, KAN LAKTAT KONSANTRASYONU.

12. VERİ ANALİZLERİ
VERI ANALIZI NCSS2100G VE EPICALC 2000H ISTATIKSEL YAZILIM PROGRAMLARI
KULLANILARAK YAPILDI. HEMATOKRIT , KAN GLUKOZ KONSANTRASYONU VE SERI KAN
ETKILERININ TEK DEĞIŞKENLI ANALIZI LAKTAT KONSANTRASYONLARI, KATEGORIK VERILER
IÇIN FISHER’IN KESIN TESTI VE MEDYANLAR ARASINDAKI FARKLILIKLAR WILCOKSEN RENK-
SIVI TESTI KULLANILARAK YAPILDI.
ÇOK DEĞIŞKENLI LOJISTIK NEGRESYON KULLANILARAK TEST IÇIN TEK DEĞIŞKENLI
ANALIZLER SEÇILMIŞTIR. ( DEĞIŞKEN P<0,3 AÇIKLIĞINDADIR).
İLK MODEL TEST EDILDI. BIRI KATILIMDA LAKTAT KONSANTRASYONU DIĞERIDE
KATILIMDAN 8 SAAT SONRA LAKTAT KONSANTRASYONU IÇEREN , MODELLER DAHA SONRA
GERIYE DOĞRU ELEME ILE GERÇEKLEŞTIRILDI. DEĞIŞKENLER MODELI GÖSTERSELERDI
MODELDE KALIRDI VEYA ÇIKARILMA ILE SONUÇLANSAYDI %10 DEĞIŞIM OLURDU.

13. SONUÇLAR
90 KÖPEK (47 ERKEK VE 43 DIŞI) ÇALIŞMAYA ALINDI. KÖPEKLERIN ORTALAMA YAŞLARI 1
YAŞLARIYDI (RANGE 1 AY VE 13 YAŞ) . SEÇILEN HAYVAN IRKLARI 16 BOERBOELS, 11 KARIŞIK
IRK, 8 ALMAN ÇOBAN KÖPEĞI, 7 LABRADOR RETRIEVER, 6 ROTTWEILER, 5 MALTA KÖPEĞI, 5
CHOW-CHOWS, 5 STAFFORDSHIRE TERIYERI, 4 DACHSHUND, 3 AMERIKAN PITT BULL
TERRIERS, JACK RUSSELL TERRIERS VE FOX TERRIERS, SAINT BERNARD KÖPEKLERININ HER
BIRI, RHODESIAN RIDGEBACKS VE BOSTON TERRIERLERI VE BOUVIER DES FLANDRES,
SPANIEL, MASTIFF, BORDER COLLIE VE PEKINGESE'NIN HER BIRI.
HASTALIĞIN ORTALAMA SÜRESI 2 GÜN OLDU. ÜÇ KÖPEKTEN (% 3,3) 1 KÖPEKTE NÖBET,
DIĞERLERI ISE KOMA GIBI NÖROLOJIK BELIRTILER GÖRÜLDÜ. KIRK YEDI KÖPEKTE ISE (%
52.2) TAŞIPNE, POLIPNE VE DISPNE GIBI SOLUNUM BULGULARI GÖSTERDI. ONBEŞ KÖPEK (%
16.6) UYANIK, 38 KÖPEK (% 42.2) DEPRESYONDA VE 37 KÖPEK (% 41,1) UYARILARA YANIT
VERMEMIŞTIR. 20 KÖPEK ICTERICTI. İN-SALIN-AGGLUTINATION( IN-SALIN TESTI) 17 KÖPEK
POZITIF 73 KÖPEK NEGATIFTI. MICROHEMATOCRIT ORTALAMA %10 ILE %58 ARASINDA
DEĞIŞTI.
11 KÖPEK (% 12) ÖLDÜ VE 79 KÖPEK (% 88) HAYATTA KALDI.

14. SONUÇLAR
45 KÖPEK (% 50) HIPERLAKTATEMI HASTALIĞINA SUNULDU. (KAN LAKTAT
KONSANTRASYONU> 22.5 MG / DL). 24 SAATLIK ÖRNEKLEME DÖNEMININ BITIMINDE YEDI
KÖPEK ÖLDÜ.
24 SAAT SONUNDA 13 KÖPEK HALA HIPERLAKTEMIKTI. BU KÖPEKLERIN 9 HAYATTA KALDI
VE 4 Ü(KAN LAKTAT KONSANTRASYONU> 40 MG / DL) ÖLDÜ. SAĞ KALAN 9 KÖPEĞIN TÜMÜ 8
SAAT SONRA KAN LAKTAT KONSANTRASYONUNDA BIR DÜŞÜŞ YAŞADI VE BUNLARIN 7'SI %
50'LIK BIR DÜŞÜŞ GÖSTERDI.
ÖTE YANDAN, BAŞVURUDAN 24 SAAT SONRA, KANDAKI LAKTAT KONSANTRASYONU (<40
MG / DL) OLAN TÜM KÖPEKLER HAYATTA KALDI.

15. SONUÇLAR
ÇALIŞMA SIRASINDA IKI KÖPEK ÖTENAZI EDILDI. YAYGIN KANAMALAR VE BURUN, GÖZ VE
GASTROINTESTINAL SISTEMDEN KANAMA ILE ŞIDDETLI DISSEMINE INTRAVASKÜLER
KOAGÜLASYON GELIŞTIKTEN SONRA ILK KÖPEK ÖTENAZI YAPILDI.
İKINCI KÖPEK KOMA VE TITREME GIBI NÖROLOJIK BELIRTILER GELIŞTIRDI. NÖROLOJIK
BELIRTILERIN VARLIĞI DAHA KÖTÜ BIR PROGNOZA IŞARET ETTIĞINDEN, SAHIBI KÖPEĞIN
TEDAVISI IÇIN DAHA FAZLA PARA HARCAMAMAYA KARAR VERDI VE ÖTENAZI YAPILDI.
ÖTENAZI YAPILAN IKINCI KÖPEĞIN BAŞLANGIÇTAKI KAN LAKTAT KONSANTRASYONU 1.8 MG
/ DL IDI, ANCAK 8 SAATLIK ÖRNEKLEME PERIYODU ILE LAKTAT KONSANTRASYONU 30.6 MG /
DL'YE YÜKSELDI VE 16 SAAT 63 MG / DL OLDU.
DIĞER HAYATTA KALMAYAN BIRINCI KÖPEK 5.4 MG / DL'LIK NORMAL LAKTAT
KONSANTRASYONUNA SAHIPTI ANCAK 30 DAKIKA IÇINDE ÖLDÜ. KÖPEK KOMADA, CIDDI
IKTERIK VE HIPERGLISEMIK (176.4 MG / DL) IDI. NE YAZIK KI, MAL SAHIBI OTOPSI MUAYENESI
IÇIN IZIN VERMEDI.

16. SONUÇLAR
HAYATTA KALANLARIN VE OLMAYANLARIN HEMATOLOJIK, GLUKOZ VE SERI LAKTAT ÖLÇÜMLERI
TABLO 1'DE KARŞILAŞTIRILMIŞTIR. HAYATTA KALMAYANLARIN HER BIR ARALIKTA HAYATTA
KALANLARA GÖRE ANLAMLI DERECEDE DAHA YÜKSEK KAN LAKTAT KONSANTRASYONLARI VARDI. HER
BIR DEĞIŞKEN VE MORTALITE ARASINDAKI TEK DEĞIŞKENLI ILIŞKILER, REFERANS KATEGORISIYLE
KARŞILAŞTIRILDIĞINDA MORTALITENIN GÖRELI RISKLERI AÇISINDAN IFADE EDILEN TABLO 2'DE
GÖSTERILMIŞTIR.
HIPERLAKTATEMI ILE BAŞVURAN KÖPEKLERDE, 8 SAATTE VE 16 SAATTE KAN LAKTAT
KONSANTRASYONUNDA BIR ARTIŞ VEYA <% 50'LIK BIR AZALMA, MORTALITE ILE ANLAMLI BIR ŞEKILDE
ILIŞKILIYDI; LAKTAT KONSANTRASYONU>% 50 ORANINDA ARTMIŞ OLAN KÖPEKLERLE KARŞILAŞTIRILDI
(TABLO 3). HEMATOKRIT ILE BAŞVURU VE SAĞKALIM ARASINDA BIR ILIŞKI OLDUĞUNA DAIR BIR KANIT
YOKTU.
YATIŞTAN SONRA VE 8 SAAT SONRA KAN LAKTAT KONSANTRASYONLARI, 2 LOJISTIK REGRESYON
MODELINDE ANLAMLI KALAN TEK BELIRLEYICI DEĞIŞKENLERDI (TABLO 4 VE 5). HER IKI ÖLÇÜM DE
MORTALITE ILE ANLAMLI OLARAK ILIŞKILIYDI, FAKAT 8 SAATLIK ÖLÇÜMLER DAHA GÜÇLÜ BIR ILIŞKI
GÖSTERDI
HER NE KADAR HIPOGLISEMI (KAN ŞEKERI <59.4 MG / DL), TEK DEĞIŞKENLI ANALIZDE MORTALITE
RISKI ILE ILIŞKILI OLSA DA, HIPOGLISEMI VE HIPERLAKTATEMI YÜKSEK ORANDA ILIŞKILI OLDUĞUNDAN
LOJISTIK REGRESYON MODELLERINDEN ÇIKARILMIŞTIR. SUNUMDA HIPOGLISEMIK OLAN 20 KÖPEKTEN
19'UNDA HIPERLAKTATEMIK VE 18'INDE KAN LAKTAT KONSANTRASYONLARI (> 45 MG / DL) IDI.

17. TARTIŞMA
BABESIOSIS, HIPOKSI VE SEPSIS ILE SONUÇLANAN BIR HASTALIKTIR. ŞIDDETLI
BABESISOS’LU KÖPEKLERDE, METABOLIK ASIDOZ ESAS OLARAK LAKTIK ASIT VE LAKTAT
KONSANTRASYONLARININ OLUŞMASINDAN DOLAYI SAĞ KALMAYANLARDA KONTROLLER VE
SAĞ KALANLARDAN DAHA YÜKSEKTIR. BU ÇALIŞMADA SAĞLIKLI KÖPEKLERDE ORTALAMA
KAN LAKTAT KONSANTRASYONU 13.8 MG/DL, HASTALIKTAN KURTULANLAR IÇIN 39 MG/DL
VE ÖLÜMCÜL ENFEKTE KÖPEKLER IÇIN 145 MG/DL IDI.
KÖPEKLERDE, NORMAL KAN LAKTAT KONSANTRASYONLARI (AMPEROMETRIK
OTOANALIZÖR) 1.8-22.5 MG/DL ARASINDADIR. ACCUSPORT® ANALIZÖRÜNÜN ÜRETICILERINE
GÖRE, NORMAL KÖPEKLERDE KAN LAKTAT KONSANTRASYONLARI 9 MG/DL'YE KADARDIR.
HAFIF, ORTA VE ŞIDDETLI HIPOPERFÜZYONDA SIRASIYLA 27-45 MG/DL, 45-90 MG/DL VE >90
MG/DL DEĞERLERI GÖRÜLMEKTEDIR. KAN LAKTAT KONSANTRASYONLARI >45 MG/DL
GENELLIKLE ASIDEMIYLE ILIŞKILIDIR.

18. TARTIŞMA
AĞIR HASTALIK VEYA YARALANMALARDAN MUZDARIP INSANLARDA GÖRÜLEN HIPERLAKTATEMI,
HIPOKSIYE BAĞLANMIŞTIR. HIPOPERFÜZYON DURUMUNDA, BUNUNLA BIRLIKTE, LAKTAT VE PIRUVAT
ORANTISIZ OLARAK ARTAR, BUNA KARŞIN YARALANMA VEYA SEPSISIN HIPERLAKTATEMISI GENELLIKLE
2 ÜRÜN ARASINDAKI NORMAL ORANI KORUYAN LAKTAT VE PIRUVAT ARTIŞLARI ILE BIRLIKTE GÖRÜLÜR.
BU GÖZLEM HASTALIK HALLERINDE HIPERLAKTATEMI DENGESINI ORTAYA KOYMAKTADIR.
HIPERLAKTATEMININ ARTIK DOKU HIPOKSISI VE HIPERMETABOLIZMANIN BIRLEŞIMINDEN
KAYNAKLANDIĞI DÜŞÜNÜLMEKTEDIR. LAKTIK ASIDOZ TIP A(ZAYIF PERFÜZYON VE HIPOKSI NEDENIYLE)
VEYA TIP B(ZAYIF DOKU PERFÜZYONU VEYA ZAYIF ARTERIYEL OKSIJENASYONUN BELIRGIN
OLMADIĞINDA) OLARAK SINIFLANDIRILABILIR.
İNSAN LAKTATINDA SERI LAKTAT ÖLÇÜMLERI ÖNERILIR ÇÜNKÜ TEDAVI ÖNCESI LAKTAT
KONSANTRASYONLARI HAYATTA KALANLAR VE HAYATTA KALMAYANLAR ARASINDA FARKLILIK
GÖSTERMEZ. VENTILATÖRLÜ BEBEKLERDE KAN LAKTAT KONSANTRASYONLARINI ARAŞTIRAN
ÇALIŞMALARDA HAYATTA KALANLAR VE SEPTIK ŞOKTAN MUZDARIP HASTALARDA ILK 24 SAAT IÇINDE
KAN LAKTAT KONSANTRASYONUNDA BIR DÜŞÜŞ GÖRÜLDÜ VE LAKTAT KONSANTRASYONLARI HAYATTA
KALMAYANLARA KIYASLA ÇOK DAHA KISA SÜRELER IÇIN YÜKSEK KALDI.

19. TARTIŞMA
HER ZAMAN PERIYODUNDA HAYATTA KALANLAR VE HAYATTA KALMAYANLAR ARASINDA LAKTAT
KONSANTRASYONUNUN FARKLI OLDUĞUNU BULDUK. ANCAK, BU FARK SONRAKI HER ÖLÇÜMDE DAHA
BÜYÜK OLMAYA EĞILIMLIYDI. SAĞKALIMIN EN IYI TAHMINI, 24 SAATTE, HER VAKADA KAN LAKTAT
KONSANTRASYONLARI> 40 MG/DL VE <40 MG/DL DOĞRU BIR ŞEKILDE ÖLÜM VE SAĞKALIMI SIRASIYLA
ÖNGÖRDÜĞÜNDE ELDE EDILDI.
İNSAN ÇALIŞMALARINDA, KAN LAKTAT KONSANTRASYONLARI KLINIK BOZULMADAN ÖNCE ARTTI VE
BÖYLECE LAKTAT OLASI ORGAN YETMEZLIĞININ ERKEN UYARI SISTEMI OLARAK KULLANILABILIR.
ÇALIŞMAMIZDA YAPILAN BIR GÖZLEM ŞUDUR KI, KLINIK BELIRTILER KAN LAKTAT
KONSANTRASYONLARINDAKI DEĞIŞIKLIKLERE EŞLIK ETMEKTEDIR.
İLGILENEN KLINISYENLER KAN LAKTAT KONSANTRASYONLARINA KÖR OLMALARINA RAĞMEN, KAN
ÖRNEKLERINDEN (MN VE NK) TOPLANMASINDAN SORUMLU ARAŞTIRMACILAR GÖZLEMLEDILER KI
AZALAN KAN LAKTAT KONSANTRASYONLARI GÖRÜLEN KÖPEKLERDE KLINIK DÜZELME GÖRÜLÜRKEN,
SÜREKLI YÜKSEK VEYA YÜKSELEN KAN LAKTAT KONSANTRASYONLARI GÖRÜLEN KÖPEKLER KLINIK
OLARAK BOZULMAYA DEVAM ETTI. BU GÖZLEM SUBJEKTIFTIR VE BU GÖZLEMI DOĞRULAMAK IÇIN
GELECEK ÇALIŞMALARDA KLINIK BELIRTILERIN DERECELENDIRILMESI DEĞERLENDIRILMELIDIR.

20. TARTIŞMA
KAN LAKTAT KONSANTRASYONUNUN CIDDI VEYA KOMPLIKE KÖPEK BABESYOZUNDAN
MUZDARIP KÖPEKLERDE SONUÇLARIN BIR GÖSTERGESI OLARAK KULLANILABILECEĞI
SONUCUNA VARDIK. TEDAVI ÖNCESI HIPERLAKTATEMI DAHA KÖTÜ BIR PROGNOZA IŞARET
ETSE DE, DAHA SONRAKI SERI LAKTAT KONSANTRASYONLARI MORTALITE ILE DAHA GÜÇLÜ
BIR ILIŞKI GÖSTERMEKTEDIR.
KAN LAKTAT KONSANTRASYONLARINDA DAHA BÜYÜK TEDAVI-SONRASI AZALMAYA SAHIP
KÖPEKLERDE DAHA YÜKSEK BIR SAĞKALIM ORANINA SAHIPKEN, SERI KAN LAKTAT
KONSANTRASYONLARI SÜREKLI > 40 MG/DL KALDIĞINDA ÇOK KÖTÜ PROGNOZU
GÖSTERMEKTEDIR.
HIPOGLISEMI BAŞLANGIÇTA ARTMIŞ MORTALITE RISKIYLE ILIŞKILI OLSA DA, HIPOGLISEMI
VE HIPERLAKTEMI BIRLIKTE GERÇEKLEŞME EĞILIMINDENDIR VE KAN LAKTAT
KONSANTRASYONU ŞIDDETLI VEYA KOMPLIKE KÖPEK BABESYOZLU KÖPEKLERDE
PROGNOSTIK BIR GÖSTERGE OLARAK TEK BAŞINA IŞLEV GÖREBILIR.

21. REFERANS
1.JACOBSON L, CLARK IA. KÖPEK BABESIOSISIN PATOFIZYOLOJISI: ESKI BIR BULMACANIN YENI YAKLAŞIMLARI. J S AFR VET DOÇ. 1994; 134-145.
2. LOBETTI R. KÖPEK BABESIOSISI. COMP CONT EDUC UYGULAMASI VET. 1998; 418-430.
3.LOBETTI R, MOHR AJ, DIPPENAAR T, MYBURGH E. KÖPEK BABESIYOZUNDA SERUM PROTEIN CEVABI ÜZERINE BIR ÖN ÇALIŞMA. J S AFR VET ASSOC.2000; 38-42.
4.WELZL C., LEISEWITZ A.L., JACOBSON L.S., VAUGHN-SCOTT T., MYBURGH E. SISTEMIK INFLAMATUAR YANIT SENDROMU VE KOMPLIKE KÖPEKLI BABESIOSISTE ÇOKLU ORGAN HASARI / DISFONKSIYONU. J S AFR VET DOÇ. 2001; 158-162.
5. DÜĞME C. AKUT KANIN BABESIOSISTE METABOLIK VE ELEKTROLIT BOZUKLUKLARI. J.AM VET ASSOC. 1979; 475-479.
6.GANONG WF. ENDOKRINOLOJI VE METABOLIZMA. GANONG WF&APOS;DE ED. TIBBI FIZYOLOJININ GÖZDEN GEÇIRILMESI. SAN FRANCISCO, CALIFORNIA: LANGE TIP YAYINLARI, 1975, S. 206-221.
7.DESPHANDE S, WARD PLATT MP. VENTILASYONLU BEBEKLERDE KAN LAKTAT VE ASIT-BAZ DURUMU VE MORTALITE ARASINDAKI İLIŞKI. ARCH. HASTALIK ÇOCUĞU. 1997; F15-F20.
8.FRANK B, CERRA MD. HIPERMETABOLIZM, ORGAN YETMEZLIĞI VE METABOLIK DESTEK. CERRAHI 1987; 1-14.
9.HUGHES D. LAKTAT ÖLÇÜMÜ: TANI, TEDAVI VE PROGNOSTIK ETKILER. KIRK R., BONAGURA JD., ED. GÜNCEL VETERINER TEDAVISI XIII: KÜÇÜK HAYVAN UYGULAMASI. PHILADELPHIA: WB SAUNDERS COMPANY, 2000. SAYFA 112-116.
10.ZILVA J, PANNALL PR, MAYNE PD. LAKTAT ÜRETIMI VE LAKTIK ASIDOZ. TANI VE TEDAVISINDE KLINIK KIMYA. LONDRA: EDWARD ARNOLD: HODDER VE STOUGHTON&APOS;UN BIR BÖLÜMÜ, 1988. SAYFA 205-209.
11.MERKEZ S. KARACIĞER HASTALIĞININ PATOFIZYOLOJISI: NORMAL VE ANORMAL FONKSIYON. STROMBECK’DE ED. STROMBECK&APOS;IN KÜÇÜK HAYVAN GASTROENTEROLOJISI. PHILADELPHIA: W.B.SAUNDERS COMPANY, 1996. S. 553-556.
12.MIZOCK BA. STRES SIRASINDA KARBONHIDRAT METABOLIZMASINDA DEĞIŞIKLIKLER: LITERATÜRÜN GÖZDEN GEÇIRILMESI. AM J MED. 1995; 75-84.
13.BRODER G, WEIL M. AŞIRI LAKTAT: İNSAN HASTALARDA ŞOKUN TERSINE ÇEVRILEBILIRLIĞI İNDEKSI. SCIENCE 1964; 1457-1459.
14.COHEN R, WOODS HF. KLINIK SUNUMLAR VE LAKTIK ASIDOZUN SINIFLANDIRILMASI. LAKTIK ASIDOZUN KLINIK VE BIYOKIMYASAL YÖNLERI. OXFORD: BLACKWELL SCIENTIFIC PUBLICATIONS, 1976, S. 41-84.
15.MIZOCK BA. KRITIK HASTALIKLARDA LAKTIK ASIDOZ. CRIT CARE MED. 1992; 80-93.
16.BAKKER J, GRIS P, COFFERNILS M, KAHN RJ, VINCENT J-L. SERI KAN LAKTAT SEVIYELERI, SEPTIK ŞOKTAN SONRA ÇOKLU ORGAN BAŞARISININ GELIŞIMINI ÖNGÖREBILIR. AM J SURG.1996; 221-226.
17.VINCENT J-L, DUFAYE P, BERRE J, LEEMAN M, DEGAUTE J-P, KAHN RJ. DOLAŞIM ŞOKU SIRASINDA SERI LAKTAT TAYINLERI. CRIT CARE MED. 1983; 449-451.
18.ABRAMSON D, SCALEA TM, HITCHCOCK R, V.D. YARALANMAYI TAKIBEN LAKTAT GÜMRÜKLEME VE SAĞKALIM. J TRAUMA 1993; 584-589.
19.KAWO N, MSENGI AE, SWAI ABM, VD. ÇOCUKLARDA SEREBRAL SITMA IÇIN HIPOGLISEMININ ÖZGÜLLÜĞÜ. NEŞTER. 1990; 454-457.
20.PHILLIPS R. HIPOGLISEMI, FALCIPARUM SITMADA ÖNEMLI BIR KOMPLIKASYONDUR. Q J MED. 1989; 477-483.
21.PUKRITTAYAKAMEE S, DAVIS TME, LEVY J, V.D. AKUT FALCIPARUM SITMADA HIZLI INTRAVENÖZ GLUKOZ ENJEKSIYONUNA VERILEN METABOLIK YANIT. TRANS. ROYAL SOC. TROP. MED. HYG. 1991; 189-193.
22.BEYAZ N, WARRELL DA, CHANTAVANICH P, V.D. FALCIPARUM SITMADA ŞIDDETLI HIPOGLISEMI VE HIPERINSÜLINEMI. YENI ENGL J MED. 1983; 61-66.
23.PHILLIPS R, LOOAREESUWAN S, MOLYNEUX ME, HATZ C, WARRELL DA. ŞIDDETLI FALCIPARUM SITMADA HIPOGLISEMI VE KARŞI-DÜZENLEYICI HORMON YANITLARI: SANDOSTATIN ILE TEDAVI. Q J MED. 1993; 233-240.
24.PARRY B. ATIK KOLIK OLGULARININ PROGNOSTIK DEĞERLENDIRMESI. COMP CONT EĞITIMI UYGULAMASI. 1986; 98- 104.
25.REEVES M, CURTIS CR, SALMAN MD, VB. ÇOK DEĞIŞKENLI ANALIZ KULLANAN ATIK KOLIK HASTALARINDA PROGNOZ. J VET RES. 1989; 87-94.
26.ORSISI J, ELSER AH, GALLIGAN DT. ATLARDA AKUT ABDOMINAL KRIZ (KOLIK) IÇIN PROGNOSTIK İNDEKS. AM J VET RES. 1988; 1969-1971.
27.PARRY B. ATLARIN COLIC ILE DEĞERLENDIRILMESINDE KLINIK PATOLOJININ KULLANIMI. VET CLIN N AM-EQ 1987; 529-542.
28.MOORE J, OWEN R, R, LUMSDEN JH. ATIK KOLIKTE KAN LAKTAT SEVIYELERININ KLINIK OLARAK DEĞERLENDIRILMESI. EQ VET J. 1976; 49-54.
29.DABAREINER RM, BEYAZ NA. ATLARDA BÜYÜK KOLON ÇARPMASI: 147 OLGU (1985-1991). J AM VET MED DOÇ. 1995; 679-685.
30. MO, LESSARD P, BEYAZ NA. AT KOLOITININ SONUCUNU TAHMIN ETMEK IÇIN KOLIK CIDDIYET SKORU
31. PAPP ED, DROBATZ KJ, HUGHES D, DE PAPP E. GASTRIK DILATASYON-VOLVULUSLU KÖPEKLER ARASINDA GASTRIK NEKROZ VE SAĞKALIMIN BIR GÖSTERGESI OLARAK PLAZMA LAKTAT KONSANTRASYONU: 102 OLGU (1995-1998). J AM VET MED ASSOC.1999; 49-52.
32. LAGUTCHIK M, OGILVIE GK, HACKETT TB, WINGFIELD WE. HASTA VE YARALI KÖPEKLERDE ARTMIŞ LAKTAT KONSANTRASYONLARI. J VET GELIŞMEKTE KRITIK BAKIM. 1998; 117-127.
33. HARDIE EM. SEPSISIN TERAPÖTIK YÖNETIMI. KIRK R.&APOS;DE ED. MEVCUT VETERINER TEDAVISI XIII KÜÇÜK HAYVAN UYGULAMASI. PHILADELPHIA: WB SAUNDERS COMPANY, 2000. SAYFA 272-275.

22. Tablo 1. Girişimdeki medyan hematokrit ve kan glikoz
konsantrasyonu, sağ kalanlarda ve köpek babesiosisinden
kurtulanlarda seri kan laktat konsantrasyonları.
Tablo 2. Köpek babesiyosunda hematokrit, kan şekeri ve kan laktat
mortalitesi ile ilişkisi: tek değişkenli analiz
Laktat (mg/dL)
Ht (%) Glikoz(mg/
dL)
0 saat 8 saat 16 saat 24 saat
Hayatta
kalanlar
10 a 82.8 a 22.5 a 9.9 a 7.2 a 7.2 a
Ölenler 11 a 61.2 a 76.5 b 51.3 b 63 b 86.9 b
Toplam 10.5 80.1 23.4 10.8 8.1 8.1
,
Değişken Kategori
ölüm oranı
Yes No
RR *
95%
güven aralığı
P §
<10 3 27 0.40 0.05 to 3.0 0.4
10-14 5 38 0.47 0.07 to 3.1 0.4
hematokrit (%) 15-19
20-39
2
1
5
3
1.1
1 †
0.15 to 9.0 1.0
≥40 0 6 0 0 to - 0.4
<59.4 5 15 3.2 1.0 to 9.9 0.05
Glikoz 0 saat (mg/dL)
59.4 to 118.8 5 59
1 †
>118.8 1 5 2.1 0.30 to 15 0.4
≤22.5 2 43 1 †
Laktat 0 saat (mg/dL)
22.6 to 45 1 14 1.5 0.15 to 15 1.0
>45 8 22 6.0 1.4 to 26 0.01
≤22.5 1 62 1 †
Laktat 8 saat (mg/dL)
22.6 to 45 3 14 11 1.2 to 100 0.03
>45 4 3 36 4.7 to 279 0.0002
≤22.5 0 65 1 †
Laktat 16 saat (mg/dL)
22.6 to 45 0 9 - - 1.0
>45 5 2 - - <0.0001
≤22.5 0 66 1 †
Laktat 24 saat (mg/dL)
22.6 to 45 1 9 - - 0.1
>45 3 0 - - <0.0001
TOPLAM 11 79

23. Tablo 3. Girişte hiperklastatemi olan köpek babesiosisli hastalarda
kan laktat konsantrasyonundaki değişim ve mortalite arasındaki
ilişki
Tablo 4. Köpek babesiosiste mortalite için risk faktörlerinin çoklu
lojistik regresyon modeli: kabul sırasında kan laktatı
Tablo 5. Köpek bebeklerinde mortalite için risk faktörlerinin çoklu
lojistik regresyon modeli: başvurudan 8 saat sonra kan laktatı
Değişken kategori
Ölüm oranı
Yes No
RR *
95%
Güven aralığı
P §
Laktat ta azalma
≤50% 5 6 7.3 1.6 to 32 0.008
0 to 8 saat >50% 2 30 1 †
Laktat ta azalma
≤50% 3 7 8.4 1.0 to 72 0.05
0 to 16 saat >50% 1 27 1 †
TOPLAM 7 36
değişken kategori β OR *
95%
Güven aralığı
P
≤22.5 0 1 †
Laktat 0 saat
(mg/dL)
22.6 to 45 0.429 1.5 0.13 to 18 0.7
>45 2.06 7.8 1.5 to 40 0.01
Değişken
Kstegori β OR *
95%
Güven aralığı
P
≤22.5 0 1 †
Laktat 8 saat(mg/dL)
22.6 to 45 2.59 13 1.3 to 137 0.03
>45 4.41 83 6.9 to 986 0.0005

24. HAZIRLAYAN VE SUNANLAR
SEVIM YILDIZ
IREM ÇETINER
YIĞIT ALP ONEMLIBIÇAK
FURKAN TINKILIC
AHMET HAKAN
YUSUF PANCAR
#BAYTARGENÇLIK