Deze presentatie is gebaseerd op een inleiding van Hay Kranen, vertegenwoordiger van Stichting Wikimedia van 1 juli 2010, gehouden in de Zeeuwse Bibliotheek te Middelburg.
Het is de bedoeling deze presentatie bruikbaar te maken voor elke bibliothecaris, mediathecaris of mediacoach die duidelijk wil maken wat Wikipedia precies is en wat openbare bibliotheken met deze elektronische encyclopedie zouden kunnen doen en hoe ze dit medium kunnen versterken. Wie heeft Wikipedia wel eens geraadpleegd? Wie heeft materiaal van Wikipedia wel eens hergebruikt? Wie heeft een artikel wel eens bewerkt?
De encyclopedie verschijnt inmiddels in 250 talen, waarvan bekende maar ook minder bekende zoals Esperanto en Fries. De Zeeuwse Wikipedia telt 798 artikelen! Er zijn meer dan 15 miljoen artikelen, waarvan er vele elkaar overlappen, want in vrijwel elke taal komen er artikelen voor over Shakespeare. De encyclopedie is gestart door Sanger en Wales vanuit de overtuiging dat een encyclopedie met bijdragen van 'iedereen' kon uitgroeien tot iets bijzonders. In het begin (toen de encyclopedie nog Nupedia heette) moest dat op een vrij formele manier, door onder je eigen naam aan te melden. Dat liep niet goed, Tot het tweetal stuitte op software, ontwikkeld door Ward Cunningham, waardoor het mogelijk werd het bewerken helemaal vrij te geven. Dat werd zo'n succes, dat niemand voor mogelijk had gehouden. Larry Sanger stapte er later uit omdat hij het te democratisch ging vinden.
Het is één van de vijf grootste websites ter wereld. De andere vier worden gebouwd en onderhouden via miljardeninvesteringen, hordes personeel en enorme reclamecampagnes. Maar Wikipedia lijkt totaal niet op een commerciële website. Wikipedia wordt door de gemeenschap gemaakt, door vrijwilligers die iedere keer één stukje toevoegen. U maakt deel uit van die gemeenschap. Vandaag vraag ik u om Wikipedia te beschermen en te behouden.
Iedereen kan artikelen toevoegen of bestaande artikelen bewerken. Dat klinkt als een recept voor vandalisme. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat dit ook regelmatig voorkomt. Meestal grijpt men overigens snel in, wordt de onvoeg geschrapt, vernielde pagina's hersteld, en de veroorzaker enige tijd de toegang ontzegd. (Het is net zoiets als met graffiti: gewoon de volgende ochtend de jongens met de hogedrukspuit langs sturen.) Maar het gros van wat er geschreven wordt, is in elk geval bedoeld om de lezer te voorzien van nuttige, feitelijk juiste informatie, op een niet-misleidende manier gepresenteerd.
Op de hoofdpagina staan ingangen op Portalen, Categorieën en Overzichten en Lijsten. In veel gevallen is dit een nuttig vertrekpunt. Portalen zijn een soort startpagina's, bedoeld om een totaaloverzicht te scheppen van een bepaald onderwerp. Categorieën zijn pagina's die een overzicht geven van artikelen die automatisch door het systeem samengesteld worden. Onderaan de pagina ziet u meestal een link Categorieën staan. Ieder van deze "ingangen" heeft zijn eigen nut. Stel, u wilt iets weten over de gevolgen van de narigheid op de aandelenmarkten voor pensioenfondsen. Heeft met pensioen te maken, en ook met beleggen. Misschien zelfs wel meer daarmee, dus laten we beginnen met het trefwoord beleggen. U zult zien dat er zowel een categorie Beleggen is als een lijst Beleggen van A tot Z. En dan gewoon verder graven. Onder artikelindex staat een compleet overzicht van alle artikelen van A t/m Z te vinden. Leuk voor hen die Wikipedia echt als een encyclopedie willen 'doorbladeren'.
Personen zijn in beginsel opgenomen onder voornaam - achternaam. De heer Rutte is dus te vinden onder de M van "Mark Rutte", en, in beginsel, niet onder de R van “Rutte”. Er is bij een zodanig bekend iemand wel een grote kans dat iemand een "redirect" aangemaakt heeft. Dat is niet meer dan een mini-pagina met als opdracht "als iemand Rutte zoekt, stuur hem dan door naar "Mark Rutte". Maar het blijft enigszins lastig. Oplossing: werk met "Zoeken".
Het hangt van "de gemeenschap" af of onzin tijdig opgemerkt en geschrapt wordt. Meestal is er een voldoende aantal oplettende gebruikers en moderatoren aanwezig. En de procedure om op te treden tegen puberaal gedrag is simpel genoeg. Eén minuut is genoeg om een pagina met onzin-tekst te voorzien van de mededeling dat deze verwijderd gaat worden, en hem, met vermelding van reden, voor verwijdering voor te dragen. En uiteraard betekent zo'n toevoeging dat de Wikipedia-gemeenschap voor de tekst op die pagina geen verantwoording meer draagt. En de moderators plegen zo'n pagina dan binnen meestal enkele uren uit het systeem te verwijderen. Veel artikelen blijken behoorlijk tot zeer betrouwbaar gevonden te worden én uitermate vaak geraadpleegd. Voorbeelden: Google zoekt 'Kredietcrisis' en 'Dekkingsgraad pensioenfondsen'. Citizendium telt momenteel 15.000 artikelen alleen in een Engelstalige uitgave. Conservapedia is een conservatief religieus en pro-Amerikaans antwoord op de Wikipedia met 35.000 artikelen waarvan homoseksualiteit meest bezocht is.
Er vindt voortdurend controle plaats op nieuwe artikelen, verwijderlijsten en bewerkingssamenvattingen Moderatoren, gekozen door de gemeenschap, hebben geen inhoudelijke zeggenschap, maar zijn begeleider bij conflicten. De communicatie binnen de gemeenschap vindt plaats via overlegpagina's. Filmpje over de groei van het artikel over de aanslagen op Londen (7 juli 2007). http://www.youtube.com/watch?v=s8O-hv3w-MU
Elke geregistreerde gebruiker heeft een gebruikers-pagina, en daar hangt weer een overleg-pagina aan. Op iemands gebruikerspagina komt u door op die naam van de gebruiker te klikken. Sommige mensen hebben een lijstje met pagina's waar ze aan gesleuteld hebben, anderen hebben een al dan niet beknopt CV. De overleg-pagina is nuttig om contact op te nemen met die gebruiker. De discussie over de vraag of Blauwe Keet een buurtschap of een gehucht was, liep wel erg uit de hand. Daarmee is natuurlijk nog niet vastgesteld dat Wikipedia betrouwbaar is. Er zijn wel diverse tests gedaan: The Guardian meldt voornamelijk spelfouten en kleine omissies, geen grote fouten Nature vindt Wikipedia even goed als Encyclopædia Britannica Stern vindt Wikipedia beter dan Brockhaus Conclusie: Wikipedia is een goede bron om de zoektocht naar informatie te beginnen.
Nu is het wel interessant om te weten wat er met "uw" pagina verder gebeurt. U vindt bij elk artikel een tab "Volgen". Als u daar op klikt wordt dat artikel aan uw volglijst toegevoegd. Als er op zo'n pagina iets gewijzigd is, ziet u dat. (Standaard de laatste drie dagen, maar dat kunt u wijzigen.) U kunt uiteraard ook andere pagina's op uw volglijst zetten.
Wikibooks : een project dat vrije inhoud van leerboeken en ander lesmateriaal ter beschikking wil stellen (b.v. Cursus Kunstgeschiedenis) Wiktionary ; een woordenboek met 96.798 artikelen, waarvan 40.586 in het Nederlands W ikisource is de vrije bibliotheek, verzamelplaats van bronteksten. Er zijn 158.000 Engelse bronnen opgenomen en nog maar 4.600 Nederlandstalige. Wikispecies is een vrije samenvatting van alle soorten levende dieren, planten, schimmels, bacteriën, Archaea, Protista en alle overige levensvormen Wikimedia Commons is een verzameling van meer dan 5 miljoen afbeeldingen, geluid en video, die vrij beschikbaar gesteld worden. Dit materiaal kan hergebruikt worden in alle soorten (commerciële) uitgaven, waaronder Wikipedia-artikelen in alle talen. Let bij de Engelstalige versie op de waarschuwing dat de bronvermeldingen verbeterd moeten worden.
Filmpje laten zien over het belang van bronnengebruik en neutraliteit van informatie. Informatieve bijeenkomsten organiseren voor Leerlingen/studenten; Docenten; Potentiële auteurs, fotografen, filmers Organisaties voor Cultureel erfgoed; Algemeen publiek
Hier filmpje laten zien van resultaat gastlessen Wikipedia
Hier filmpje laten zien van resultaat gastlessen Wikipedia
Hier filmpje laten zien van resultaat gastlessen Wikipedia * Instituut voor Beeld & Geluid; * Gemeentearchief Vlissingen; * Stichting Scheepsbouw Vlissingen; * Zeeuws Maritiem Muzeeum; * Fotowedstrijd monumenten
Hier filmpje laten zien van resultaat gastlessen Wikipedia