Blok II Lekcja 6: Maszyny do zbioru i omłotu zbóż

1. Blok II: Mechanizacja prac
w produkcji roślinnej
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Lekcja 6: Maszyny do zbioru i omłotu zbóż
(1 godz.)
1. Sposoby zbioru zbóż
2. Kombajny zbożowe
3. Konserwacja i przechowywanie kombajnu do zbioru
zbóż

2. Sposoby zbioru zbóż

3. 1.Sposobyzbioruzbóż
Zbiór zbóż może być wykonywany sposobem jednoetapowym lub
wieloetapowym. Do jednoetapowego zbioru zbóż są stosowane
kombajny zbożowe, które dzieli się na ciągnikowe i samojezdne.
W jednoetapowym zbiorze kombajn ścina rośliny, wymłóca
ziarno, czyści je i przez pewien czas gromadzi w zbiorniku,
który po napełnieniu jest opróżniany na skrzynię ładunkową
środka transportowego.
W wieloetapowym sposobie wykonuje się osobno obkaszanie,
koszenie, wiązanie zboża w snopy, ustawianie snopów,
transport snopów, stogowanie i młócenie. Do koszenia stosuje
się kosiarki palcowe, żniwiarki lub wiązałki, do transportu -
przyczepy, a do omłotu - młocarnie stacjonarne. Niektóre
operacje w zbiorze wieloetapowym mogą być pominięte i w
skrajnym przypadku stosuje się koszenie zboża kosiarką
pokosową i zbiór kombajnem wyposażonym w podbieracz
palcowy. Ten ostatni sposób może być stosowany podczas
zbioru roślin motylkowatych na nasiona lub rzepaku. Rośliny
zbierane sposobem wieloetapowym są koszone wówczas, gdy
ziarno znajduje się w stadium dojrzałości woskowej

4. Kombajny zbożowe
Obejrzyj ciekawe strony www
Obejrzyj nowoczesne kombajny

6. 2.Kombajnyzbożowe
Kombajn samojezdny osadzony jest na czterech kołach, z czego
dwa przednie większe są kołami napędowymi, a dwa mniejsze -
kołami kierującymi.
Ponadto w maszynie wyróżnia się następujące podstawowe
zespoły: silnik, układ jezdny, zespół żniwny (heder), zespół
młócący (młocarnię), zespół czyszczący, układ hydrauliczny
i instalację elektryczną.
Kombajn wyposażony jest w silnik wysokoprężny napędzający
wszystkie zespoły robocze kombajnu oraz jego mechanizmy
jezdne.

7. 2.Kombajnyzbożowe
Schemat technologiczny kombajnu:
1 - nagarniacz, 2 - mechanizm tnący, 3 - podajnik slimakowo-
palcowy, 4 - przenośnik pochyły, 5 - bęben młócący, 6 - klepisko,
7 - podsiewacz, 8 - odrzutnik słomy, 9 - wytrząsacz klawiszowy,
10 - górne sito, 11 - dolne sito, 12 - wentylator, 13 - ślimak ziarnowy,
14 - ślimak kłosowy, 15 - przenośnik ziarnowy, 16 - zbiornik ziarna,
17 - przenośnik kłosowy, 18 - sito kłosowe, 19 - obudowa silnika,
20 - rozdzielacz łanu

8. 2.Kombajnyzbożowe Zespół żniwny (heder) jest zawieszony wahadłowo z przodu
kombajnu, od dołu podparty dwoma siłownikami hydraulicznymi.
Przy przejeździe kombajnem po drogach publicznych zespół żniwny
z uwagi na jego szerokość przewozi się na wózku transportowym
przyczepianym z tyłu do kombajnu.
W skład zespołu żniwnego, którego zadaniem jest ścięcie zboża
i podanie go do zespołu młócącego, wchodzą: nagarniacz,
mechanizm tnący, podajnik ślimakowo-palcowy i przenośnik pochyły.
Nagarniacz oddziela z łanu porcje źdźbeł i nagarnia je na zespół
tnący.
Mechanizm tnący jest typu nożycowo-palcowego. Ścięte zboże
przez zespół tnący trafia na podajnik ślimakowo-palcowy.
Z obydwu stron zespołu tnącego znajdują się rozdzielacze łanu,
które oddzielają pas przeznaczony do skoszenia od reszty łanu.
Podajnik ślimakowo-palcowy jest osadzony w bokach obudowy
zespołu żniwnego za zespołem tnącym. Na bębnie podajnika
nawinięte są dwa odcinki zwojów ślimaków, które - obracając się -
przesuwają ścięte źdźbła po podłodze hedera ku środkowej części
zespołu żniwnego. Wewnątrz podajnika znajduje się nieruchomy wał
wykorbiony, na którym osadzone są palce, przekazujące zboże do
gardzieli przenośnika łańcuchowo-listwowego.

9. 2.Kombajnyzbożowe Nad podajnikiem ślimakowo-palcowym jest umieszczony rozcinacz
zboża, który zapobiega owijaniu się zboża wokół podajnika. Za
podajnikiem ślimakowo-palcowym znajduje się przenośnik pochyły
łańcuchowo-listwowy. Składa się on z kilku łańcuchów, między
którymi są założone poprzeczne listwy, przesuwające skoszony
materiał po jego dnie ku górze do wlotu do młocarni. Między
przenośnikiem pochyłym a zespołem młócącym znajduje się tzw.
chwytacz kamieni, będący rodzajem zbiornika z otworami w dnie.
Do chwytacza wpadają kamienie i twarde przedmioty, co chroni
młocarnię przed uszkodzeniami. Duże kamienie zostają
zatrzymane w chwytaczu, skąd trzeba od czasu do czasu ręcznie
je usuwać.

10. 2.Kombajnyzbożowe
Napęd listwy nożowej: 1 - listwa nożowa, 2 - dźwignia kątowa,
3 -targaniec, 4 - palec, 5 - łyżka listwy tnącej

11. 2.Kombajnyzbożowe

12. 2.Kombajnyzbożowe Zespół młócący (młocarnia) składa się z bębna i klepiska.
Bęben młócący zbudowany jest z wału i tarcz, do których
mocowane są równolegle do osi bębna odpowiednio profilowane
listwy, zwane cepami. Ponieważ cepy posiadają na swoich
grzbietach skośne karby, to aby uniknąć przesuwania młóconego
materiału w jedną stronę bębna, są one montowane na przemian.
Klepisko ma postać sita utworzonego z poprzecznych
prostokątnych stalowych listew równoległych do osi bębna oraz z
szeregu stalowych drutów przechodzących przez otwory
wywiercone w listwach i opasujących bęben na pewnym odcinku
jego obwodu. Taki rodzaj powierzchni klepiska umożliwia
wydzielanie wymłóconych ziarn z kłosów zboża przechodzącego
przez szczelinę omłotową. Szczelina omłotowa szerokości od
kilkunastu do kilkudziesięciu mm na wlocie stopniowo zwęża się w
kierunku wylotu i przy wylocie wynosi od kilku do kilkunastu mm.
Zboże, przechodząc przez szczelinę między bębnem
a klepiskiem, zostaje podzielone na dwie zasadnicze frakcje:
ziarno i słomę. Część ziarna (ok. 80%) przedostaje się przez
otwory w klepisku na podsiewacz, a pozostałe ziarno wraz ze
słomą odrzutnik skrzydełkowy kieruje na wytrząsacz.

13. 2.Kombajnyzbożowe
Zespół młócący:
1 - bęben, 2 -klepisko, 3 - wał bębna, 4 - tarcza, 5 - cep,
6 - odrzutnik słomy

14. 2.Kombajnyzbożowe
Bębeny młócące i klepisko kombajnu zbożowego Claas Lexion

15. 2.Kombajnyzbożowe
Zadaniem wytrząsaczy jest wydzielenie reszty ziarn
znajdujących się w wymłóconej słomie. Wytrząsacze składają
się z kilku klawiszy wykonanych w postaci długich korytek,
zamkniętych od spodu. Górną powierzchnię klawiszy stanowią
umieszczone kaskadowo sita szczelinowe, które służą do
przesiewania ziarna lub jego domieszek. Przesiane ziarno wraz
z zanieczyszczeniami zsuwa się na podsiewacz. Boczne ścianki
klawiszy są od góry wycięte i tworzą grzebienie, które
zapobiegają powrotnemu zsuwaniu się masy zbożowej, ułatwiają
jej rozluźnienie i przyczyniają się do szybkiego i równomiernego
przemieszczania słomy ku wylotowi z kombajnu. Wytrząsacze są
osadzone na dwóch równoległych wałkach wykorbionych, które
powodują, że klawisze wykonują ruchy postępowo-zwrotne po
torach kołowych. Wykorbienia wałów są przesunięte względem
siebie, w wyniku czego następuje intensywne wytrząsanie
materiału.

16. 2.Kombajnyzbożowe
Wytrząsacz klawiszowy:
1 - ścianka boczna, 2 - grzebień, 3 - sito szczelinowe, 4 - wał,
5 - korytko

17. 2.Kombajnyzbożowe

18. 2.Kombajnyzbożowe W skład zespołu czyszczącego wchodzą: podsiewacz, kosz sitowy
i wentylator.
Podsiewacz składa się z dwóch części połączonych sztywno ze sobą:
podłogi schodkowej znajdującej się pod klepiskiem i rusztu pod
wytrząsaczami. Jest on zawieszony na wieszakach i wykonuje ruch
wahadłowy. Na skutek ruchu wahadłowego znajdujący się na
odsiewaczu materiał podlega separacji. Strumień powietrza
wytwarzany przez wentylator wydmuchuje lekkie zanieczyszczenia poza
kombajn, zaś zanieczyszczenia ciężkie, nie wymłócone kłosy
i ziarno zsypuje się na sito. W skład kosza sitowego wchodzą dwa sita
żaluzjowe: górne i dolne oraz sito kłosowe, będące przedłużeniem sita
żaluzjowego górnego. Kosz sitowy jest połączony z podsiewaczem za
pomocą czopów i zawieszany na ramie kombajnu za pomocą dwóch
wieszaków. Ruch posuwisto-zwrotny kosza sitowego oraz strumień
powietrza owiewający sita powodują oddzielenie zanieczyszczeń od
ziarna. Na sicie górnym następuje oddzielenie ziarna wraz z drobnymi
zanieczyszczeniami od zanieczyszczeń grubych (kłosów, kawałków
słomy). Ziarno wraz z drobnymi zanieczyszczeniami przesypuje się na
sito dolne, na którym następuje doczyszczanie. Czyste ziarno spada na
pochylnię, skąd trafia do przenośnika. Nie wymłócone kłosy z sita
kłosowego spadają na podłogę i zsuwają się do przenośnika, natomiast
pozostałe zanieczyszczenia usuwane są z kombajnu na ściernisko

19. 2.Kombajnyzbożowe
Zespół czyszczący kombajnu:
1 - sito górne, 2 - siło kłosowe, 3 - sito dolne, 4 - wentylator,
5 - kierownica strumienia powietrza, 6 - podsiewacz,
7 - przenośnik kłosów, 8 - przenośnik ziarna, 9 - pochylnia,
10 - podłoga

20. 2.Kombajnyzbożowe
Czyszczenie w kombajnie zbożowym Claas Tucano

21. 2.Kombajnyzbożowe
Gromadzenie ziarna i wyładunek.
Czyste ziarno jest transportowane do zbiornika ziarna za
pomocą poprzecznego przenośnika ślimakowego czystego
ziarna, ukośnego przenośnika ziarna i przenośnika
rozprowadzającego. Zbiornik ziarna jest opróżniany za
pomocą ślimakowego przenośnika wyładowczego zbiornika
ziarna oraz rurowego przenośnika ślimakowego wyładowczego,
który na czas tej operacji jest odchylany ręcznie lub
siłownikiem hydraulicznym.
Sterowanie kombajnem i zespołami roboczym odbywa się z
siedziska operatora zainstalowanego w kabinie, która jest
odpowiednio amortyzowana, uszczelniona oraz wyciszona
i w nowoczesnych kombajnach najczęściej klimatyzowana.
Najważniejsze elementy sterownicze i kontrolne znajdują się
w centralnym polu widzenia operatora, które zawiera się
w stożku o kącie 12°.

22. 2.Kombajnyzbożowe

23. 2.Kombajnyzbożowe

24. 2.Kombajnyzbożowe

25. 2.Kombajnyzbożowe
Obejrzyj animację

26. Konserwacja i przechowywanie
kombajnu do zbioru zbóż

27. 3.Konserwacjaiprzechowywaniekombajnudozbioruzbóż Przy kombajnach zbożowych konieczna jest obsługa codzienna,
obejmująca w szczególności sprawdzenie poziomu oleju w silniku,
układzie hydraulicznym i innych płynów roboczych silnika. Należy
sprawdzić prawidłowość działania poszczególnych mechanizmów,
a w razie potrzeby wyregulować je i przesmarować. Po zakończeniu
okresu żniwnego przeprowadza się obsługę sezonową, zgodnie z
instrukcją obsługi danego kombajnu. Należy koniecznie oczyścić
kombajn z pyłu, kurzu i innych części słomiastych. Wskazane jest
uzupełnienie smaru w węzłach łożyskowych, zaleca się również
wymianę oleju silnikowego. Obie czynności zmniejszają ryzyko
korozji, gdyż usuwamy zużyty smar i olej zawierający chemiczne
produkty powstające podczas pracy współpracujących elementów.
Przed postojem zimowym trzeba też spuścić wodę z chłodnicy
i z bloku silnika. Jeżeli kombajn jest przechowywany w miejscu nie
zabezpieczonym przed działaniem mrozu, to trzeba zdemontować
akumulatory i pasy klinowe z napędów zespołów kombajnu. Ciśnienie
w kołach ogumionych powinno być obniżone, a maszyny ustawione na
odpowiednich podporach.
Kombajn zbożowy jest kosztowną maszyną, dość krótko
wykorzystywaną w ciągu roku i dla zachowania dobrej sprawności
technicznej konieczne jest przestrzeganie przepisów, zasad
i wskazówek zawartych w instrukcji obsługi.