1. Bµi 4
Lý ThuyÕt Ng­êi S¶n XuÊtLý ThuyÕt Ng­êi S¶n XuÊt

2. Néi dung
 Ng¾n h¹n vµ dµi h¹n
 Mèi quan hÖ gi÷a ®Çu vµo vµ ®Çu ra
 Quy luËt lîi suÊt gi¶m dÇn
 C¸c chi phÝ ng¾n h¹n cña doanh
nghiÖp

3. Néi dung
 Mèi quan hÖ gi÷a lîi suÊt gi¶m dÇn vµ c¸c
®­êng chi phÝ
 C¸c ®­êng chi phÝ dµi h¹n
 T¹i sao ®­êng chi phÝ b×nh qu©n dµi h¹n cã
d¹ng ch÷ U
 Quy m« hiÖu qu¶ tèi thiÓu

4.  Ng¾n h¹n
– Lµ thêi gian trong ®ã cã Ýt nhÊt mét yÕu
tè ®Çu vµo kh«ng thay ®æi (vÝ dô: quy
m« nhµ m¸y)
– Quy m« nhµ m¸y
• Lµ diÖn tÝch thùc tÕ ®­îc sö dông ®Ó s¶n
xuÊt ra s¶n phÈm
Ng¾n h¹n vµ dµi h¹n

5.  Dµi h¹n
– Lµ kho¶ng thêi gian trong ®ã tÊt c¶ c¸c
yÕu tè ®Çu vµo ®Òu thay ®æi
Ng¾n h¹n vµ dµi h¹n

6. Ng¾n h¹n vµ dµi h¹n
 Ng¾n h¹n vµ dµi h¹n lµ kho¶ng thêi gian
ng­êi qu¶n lý ¸p dông cho c¸c quyÕt
®Þnh mang tÝnh kÕ ho¹ch. C¸c h·ng lu«n
ho¹t ®éng trong ng¾n h¹n vµ c¸c quyÕt
®Þnh chØ cã thÓ thùc hiÖn trong hiÖn
t¹i.
 Tuy nhiªn, mét sè quyÕt ®Þnh ®ã dÉn
®Õn viÖc ph©n bæ nguån lùc trong dµi
h¹n.

7. Mèi quan hÖ gi÷a s¶n l­îng vµ c¸c yÕu tè
®Çu vµo
Q= s¶n l­îng theo thêi gian
K= vèn
L= lao ®éng
Q = ƒ (K,L)
HoÆc
S¶n l­îng theo thêi gian = hµm sè cña vèn vµ lao ®éng

8.  S¶n xuÊt
– Lµ bÊt cø ho¹t ®éng nµo biÕn ®æi ®Çu
vµo lµ nguån lùc tµi nguyªn thµnh ®Çu ra
lµ hµng ho¸ dÞch vô.
Mèi quan hÖ gi÷a ®Çu vµo vµ ®Çu ra

9.  Hµm s¶n xuÊt
– ThÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a ®Çu vµo vµ
®Çu ra.
– Mèi quan hÖ kü thuËt chø kh«ng ph¶i mèi
quan hÖ kinh tÕ.
– ThÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè
®Çu vµo tµi nguyªn vµ s¶n l­îng ®Çu ra
tèi ®a lµ hµng ho¸, dÞch vô.
Mèi quan hÖ gi÷a ®Çu vµo vµ ®Çu ra

10. S¶n xuÊt víi 1 ®Çu vµo thay ®æi
 Vèn (K) cè ®Þnh
 Lao ®éng (L) thay ®æi

11. S¶n xuÊt víi 1 ®Çu vµo thay ®æi
 S¶n phÈm b×nh qu©n cña lao ®éng
(APL)
Lµ sè ®Çu ra tÝnh trªn mçi ®¬n vÞ yÕu tè
®Çu
vµo lµ lao ®éng
L
Q
APL =

12.  Quy luËt lîi suÊt gi¶m dÇn (quy luËt
n¨ng suÊt cËn biªn gi¶m dÇn)
– N¨ng suÊt cËn biªn cña bÊt cø yÕu tè ®Çu
vµo nµo còng sÏ gi¶m xuèng t¹i thêi ®iÓm
khi ngµy cµng nhiÒu yÕu tè ®Çu vµo ®ã ®­
îc sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®· cã
Lîi suÊt gi¶mdÇn

13.  S¶n phÈm hiÖn vËt cËn biªn (MP)
– Lµ sè ®Çu ra t¨ng thªm khi t¨ng thªm mét
®¬n vÞ yÕu tè ®Çu vµo biÕn ®æi.
Mèi quan hÖ gi÷a ®Çu vµo vµ ®Çu ra
L
Q
MPL
∆
∆
=
K
Q
MPK
∆
∆
=HoÆc

14.  S¶n phÈm hiÖn vËt cËn biªn
– Lµ sè ®Çu ra t¨ng thªm do t¨ng thªm mét
®¬n vÞ yÕu tè ®Çu vµo biÕn ®æi trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
– Lµ sù thay ®æi trong tæng s¶n l­îng khi
yÕu tè ®Çu vµo biÕn ®æi t¨ng thªm mét
®¬n vÞ, c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng thay ®æi.
– §©y ®­îc gäi lµ s¶n phÈm cËn biªn hoÆc
n¨ng suÊt cËn biªn cña yÕ u tè ® Çu vµ on¨ng suÊt cËn biªn cña yÕ u tè ® Çu vµ o .
Mèi quan hÖ gi÷a ®Çu vµo vµ ®Çu ra

15. Lîi suÊt gi¶mdÇn, hµms¶n xuÊt vµ s¶n phÈn
cËn biªn: Gi¶ thiÕt
H×nh 4-1 (a)
Lao ®éng (L) S¶n l­îng (Q) APL
MPL

16. Lîi suÊt gi¶mdÇn, hµms¶n xuÊt vµ s¶n phÈn
cËn biªn: Gi¶ thiÕt
H×nh 4-1
Lao ®éng (theo thêi gian)
Tængs¶nphÈm
(theothêigian)

17. Lîi suÊt gi¶mdÇn, hµms¶n xuÊt vµ s¶n phÈn
cËn biªn: Gi¶ thiÕt
H×nh 4-1 (c)
Lao ®éng (theo thêi gian)
S¶nphÈmcËnbiªn
(theothêigian)

18. Mèi quan hÖ gi÷a Q, APL vµ MPL
 Q ®¹t cùc ®¹i khi MPL = 0
 MPL = APL th× APL ®¹t cùc ®¹i
0
).(.)(
0max 2
,,,
=
−
⇒=





→=
L
LQLQ
L
Q
khi
L
Q
AP LL
L
L
LL
L
APMP
L
QLMP
L
=⇒=




 −
⇒ 0
.1

19. S¶n xuÊt víi 2 ®Çu vµo thay ®æi
 §­êng ®ång l­îng: ThÓ hiÖn sù kÕt hîp
gi÷a 2 yÕu tè ®Çu vµo lµ vèn (K) vµ
lao ®éng (L) ®Ó s¶n xuÊt ra cïng mét
møc s¶n l­îng

20. Tû lÖ thay thÕ kü thuËt cËn biªn
(MRTS)
L
K
Q=20
- §é dèc = tû lÖ thay thÕ kü thuËt
cËn biªn (MRTS)
 §é dèc cña ®­êng ®ång l­îng cho biÕt
tû lÖ thay thÕ gi÷a K vµ L
LA
KA
KB
LB
A
B
MRTS > 0 vµ gi¶m dÇn khi
t¨ng thªm lao ®éng

21. BiÓu ®å ®­êng ®ång l­îng
 Mçi ®­êng ®ång l­îng thÓ hiÖn møc
s¶n l­îng kh¸c nhau
L
K
Q=30
Q=20

22. Tû lÖ thay thÕ kü thuËt cËn biªn
(MRTS)
 Tû lÖ thay thÕ kü thuËt cËn biªn
(MRTS) thÓ hiÖn tû lÖ lao ®éng cã
thÓ thay thÕ cho vèn khi s¶n l­îng ®­îc
gi÷ nguyªn däc theo ®­êng ®ång l­îng
0
)cho(
qqdL
dK
KLMRTS
=
−
=

23. MRTSvµ n¨ng suÊt cËn biªn
 LÊy ®¹o hµm hµm s¶n xuÊt, ta cã:
dKMPdLMPdK
K
f
dL
L
f
dQ KL ⋅+⋅=⋅
∂
∂
+⋅
∂
∂
=
 Däc theo ®­êng ®ång l­îng dq = 0, do ®ã
dKMPdLMP KL ⋅−=⋅
K
L
QQ MP
MP
dL
dK
KLMRTS =
−
=
= 0
)cho(

24. Lùa chän ®Çu vµo tèi thiÓu ho¸ chi phÝ
TC1
TC2
TC3
q0
Chi phÝ tèi thiÓu ®Ó s¶n xuÊt ra Q0 lµ TC2
L
K
X¶y ra t¹i ®iÓm tiÕp
xóc gi÷a ®­êng ®ång
l­îng vµ ®ång phÝ
K*
L*
Lùa chän tèi ­u
lµ L*, K*

25. Lùa chän ®Çu vµo tèi thiÓu ho¸ chi phÝ
 §é dèc cña hai ®­êng b»ng nhau, ta cã:
)cho(
/
/
KLMRTS
Kf
Lf
r
w
=
∂∂
∂∂
=
 H·ng tèi thiÓu ho¸ chi phÝ ph¶i ®¶m
b¶o ®iÒu kiÖn MRTS = w/r

26. C¸c kh¸i niÖmvÒ chi phÝ
 Chi phÝ tµi nguyªn: lµ toµn bé tµi
nguyªn dïng ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm
 Chi phÝ ch×m: Lµ nh÷ng chi phÝ ®· bá
ra nh­ng kh«ng thu håi ®­îc

27. C¸c kh¸i niÖmvÒ chi phÝ
 Mét vÊn ®Ò quan träng lµ ph©n biÖt
chi phÝ kÕ to¸n vµ chi phÝ kinh tÕ
– D­íi gi¸c ®é kÕ to¸n, chi phÝ kÕ to¸n lµ
nh÷ng chi phÝ thùc tÕ bá ra (mua thiÕt
bÞ, khÊu hao, thuª nhµ x­ëng…)
– C¸c nhµ kinh tÕ m« t¶ nhiÒu h¬n vÒ chi
phÝ c¬ héi
TCKinh tÕ = TCKÕ to¸n + OC

28.  Tæng chi phÝ (TC): Lµ gi¸ thÞ tr­êng cña
toµn bé tµi nguyªn dïng ®Ó s¶n xuÊt ra
s¶n phÈm.
 Chi phÝ cè ®Þnh (FC): Lµ chi phÝ kh«ng
thay ®æi khi s¶n l­îng thay ®æi.
 Chi phÝ biÕn ®æi (VC): Lµ nh÷ng chi
phÝ thay ®æi theo møc thay ®æi cña s¶n
xuÊt.
C¸c chi phÝ ng¾n h¹n
TC = FC + VC

29. VÝ dô vÒ chi phÝ s¶n xuÊt
H×nh 4-2 (a)

30. VÝ dô vÒ chi phÝ s¶n xuÊt
H×nh 5-2 (b)
Tæng chi phÝ
Chi phÝ biÕn ®æi
11109876543210
10
20
(b)
60
50
40
30
S¶n l­îng
ChiphÝ
Chi phÝ cè ®Þnh

31.  Tæng chi phÝ b×nh qu©n (ATC)
C¸c chi phÝ ng¾n h¹n
ATC =
TC
Q

32.  Chi phÝ biÕn ®æi b×nh qu©n (AVC)
C¸c chi phÝ ng¾n h¹n
AVC =
VC
Q

33.  Chi phÝ cè ®Þnh b×nh qu©n (AFC)
C¸c chi phÝ ng¾n h¹n
AFC =
FC
Q

34.  Chi phÝ cËn biªn (MC)
– Lµ chi phÝ t¨ng thªm khi s¶n xuÊt thªm
mét ®¬n vÞ s¶n phÈm
C¸c chi phÝ ng¾n h¹n
MC =
∆TC
∆ Q
∆VC
∆ Q
=

35.  B¹n nghÜ thÕ nµo?
– B¹n dù ®o¸n mèi quan hÖ gi÷a hµm s¶n
xuÊt víi AVC, ATC, vµ MC nh­ thÕ nµo?
C¸c chi phÝ ng¾n h¹n

36.  Tr¶ lêi
– NÕu s¶n phÈm cËn biªn t¨ng th× chi phÝ
cËn biªn sÏ gi¶m vµ khi s¶n phÈm cËn
biªn b¾t ®Çu gi¶m (sau khi ®¹t ®Õn
®iÓm lîi suÊt gi¶m dÇn chi phèi) th× chi
phÝ cËn biªn sÏ t¨ng.
C¸c chi phÝ ng¾n h¹n
LMP
w
Q
Lw
Q
VC
MC =
∆
∆
=
∆
∆
=
.

37. C¸c ®­êng chi phÝ
MC
ATC
AVC
C
Q
AFC
•
•
ATCmin
AVCmin

38. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c chi phÝ b×nh
qu©n vµ chi phÝ cËn biªn
 Khi chi phÝ cËn biªn nhá h¬n chi phÝ
biÕn ®æi b×nh qu©n th× chi phÝ biÕn
®æi b×nh qu©n sÏ gi¶m.
 Khi chi phÝ cËn biªn lín h¬n chi phÝ
biÕn ®æi b×nh qu©n th× chi phÝ biÕn
®æi b×nh qu©n sÏ t¨ng.

39. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c chi phÝ b×nh
qu©n vµ chi phÝ cËn biªn
 §iÒu nµy lu«n ®óng do h­íng thay ®æi
trong tæng chi phÝ b×nh qu©n sÏ ®­îc
x¸c ®Þnh th«ng qua chi phÝ cËn biªn
lín h¬n chi phÝ b×nh qu©n.

40.  C¸c ®­êng chi phÝ ng¾n h¹n cña
doanh nghiÖp ph¶n ¸nh quy luËt n¨ng
suÊt cËn biªn gi¶m dÇn.
 Khi gi¸ ®Çu vµo biÕn ®æi cè ®Þnh,
chi phÝ cËn biªn gi¶m khi s¶n phÈm
cËn biªn cña ®Çu vµo biÕn ®æi t¨ng.
Mèi quan hÖ gi÷a lîi suÊt cËn biªn gi¶m
dÇn vµ c¸c ®­êng chi phÝ

41. Mèi quan hÖ gi÷a lîi suÊt cËn biªn gi¶m
dÇn vµ c¸c ®­êng chi phÝ
 T¹i ®iÓm quy luËt n¨ng suÊt cËn biªn b¾t
®Çu gi¶m, chi phÝ cËn biªn b¾t ®Çu t¨ng
khi s¶n phÈm cËn biªn b¾t ®Çu gi¶m.
 Nh¾c l¹i:
LMP
w
LQ
w
Q
Lw
Q
VC
MC =
∆∆
=
∆
∆
=
∆
∆
=
.

42. Mèi quan hÖ gi÷a lîi suÊt cËn biªn gi¶m
dÇn vµ c¸c ®­êng chi phÝ
 NÕu tiÒn c«ng kh«ng thay ®æi, khi ®ã
chi phÝ cËn biªn sÏ gi¶m khi s¶n phÈm
hiÖn vËt cËn biªn t¨ng.

43. Chi phÝ dµi h¹n
Q
TC
STC (K0)
STC (K1)
STC (K2)
Tæng chi phÝ dµi h¹n
(LTC) ®­îc x¸c ®Þnh
th«ng qua sù thay
®æi vèn (K)
q0 q1 q2
TC

44. Quy m«nhµ m¸y vµ ®­êng chi phÝ b×nh
qu©n dµi h¹n
(b)
S¶n l­îng
Q2Q1
C3
C1
C4
C2
(a)
S¶n l­îng
SAC2
1SAC
SAC3
LAC
1SAC
2SAC
3SAC
4SAC
5SAC
6SAC
SAC7
SAC8
ChiphÝb×nhqu©n
ChiphÝb×nhqu©n

45. Lîi nhuËn vµ quyÕt ®Þnh cung cÊp
 Lîi nhuËn: Lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a
tæng doanh thu vµ tæng chi phÝ.
∏ = TR – TC
∏ = (P – ATC).Q
 Ph©n biÖt lîi nhuËn kinh tÕ vµ lîi
nhuËn kÕ to¸n

46. Nguyªn t¾c tèi ®a ho¸ lîi nhuËn
 §Ó x¸c ®Þnh møc s¶n l­îng tèi ®a ho¸
lîi nhuËn cÇn so s¸nh gi÷a doanh thu
cËn biªn (MR) vµ chi phÝ cËn biªn
(MC)
MCMR
dQ
dTC
dQ
dTR
dQ
d
TCTR QQQ
Q
=⇒−=
−=
→
π
π
π
)()()(
)( max

47. Nguyªn t¾c tèi ®a ho¸ lîi nhuËn
 NÕu MR > MC th× viÖc t¨ng s¶n l­îng
sÏ lµm t¨ng lîi nhuËn cho h·ng.
 NÕu MR < MC th× viÖc gi¶m s¶n l­îng
sÏ lµm t¨ng lîi nhuËn cho h·ng.
 Khi MR = MC sÏ x¸c ®Þnh møc s¶n l­
îng tèi ­u cho h·ng (Q*
) ®Ó h·ng tèi ®a
ho¸ lîi nhuËn.