Contenu connexe
Plus de samyaksanvad (20)
आरक्षणाचा वाद - न्या. पी.बी. सावंत
- 1. co{ZZdmXr cmc {ZemU {S>g|~a> 2013 44
_amR>m AmajU : amIrd OmJm§Mm dmX!Ý`m.nr.~r.gmd§V, gdm}ƒ Ý`m`mb`mMo {Zd¥ËV Ý`m`_yVr©
‘V‘Vm§Va
ZwH$Ë`mM Pmboë`m _hmamîQ´> {dYmZg^oÀ`m AW©g§H$ënr` A{YdoeZmda amÁ`mVrb _amR>m g_mOmÀ`m
AZoH$ g§KQ>Zm§Zr _amR>m g_mOmbmhr BVa _mJmgdJr©`m§V g_m{dîQ> H$ê$Z AmajUmÀ`m bm^ XoÊ`mV
`mdm, `m _mJUrgmR>r _moMm© H$mT>bm hmoVm. emgZmVrbhr _§Í`m§Zr `m _moMm©bm gm_moao OmD$Z à{VgmX
{Xbm hmoVm.
Aem àH$mao Joë`m H$mhr dem©§nmgyZ AmajUmMm _wÔm hm OmVrda AmYm[aV AmajU Agy Z`o,
Am{W©H$X¥îQ>çm H$_Hw$dV Agboë`m§Zm AmajU Úmdo. JwO©a, _amR>m, ~«m÷U, amOnyV, ¶m gma»¶m
OmVtZmhr AmajU XoÊ`mV `mdo, JwUdÎmoda AmYm[aV AmajU XoÊ`mV `mdo. ImgJr joÌmVhr AmajU
XoÊ`mV `mdo, B˶mXr AZoH$ ‘wÔo dma§dma g§~§{YV OmVrg‘yhm§H$Sy>Z, ˶m JQ>m§À¶m Zo˶m§H$Sy>Z CnpñWV
Ho$co OmVmV, ˶mda dV©‘mZnÌ d Q>r.ìhr.VyZ MMm© KS>dë¶m OmVmV. VgoM ˶mda Vrd« ñdê$nmMr
Am§XmocZohr Ho$cr OmVmV. Aem ¶m g‘mOmV VoT> {Z‘m©U H$aUmè¶m OmVr g‘yhm§Zm EH$‘oH$m§{damoYmV
{MWmdUr XoUmè¶m dmVmdaUmV AmajUmÀ¶m ‘wÚmda em§V S>mo³¶mZo {dMma H$aUo Amdí¶H$ Amho.
˶mÑï>rZo ^maVr¶ KQ>ZmH$mamMm AmajUmMm hoVy H$m¶ Amho, ˶m~m~V KQ>ZoVrc VaVwXr H$m¶
AmhoV, g‘Vm, gm‘m{OH$ ݶm¶-Aݶm¶ ¶m H$m¶ ^mZJS>r AmhoV, B˶mXr ~m~VMm g‘Vmoc {dMma
‘m§S>Umam ‘mOr ݶm¶‘yVu nr.~r.gmd§V ¶m§Mm coI cmc {ZemUÀ¶m dmMH$m§gmR>r ¶m{R>H$mUr XoV
AmhmoV. - g§nmXH$
Ë`m§À`m {ZîH$fm©§da MMm© H$aUma Amho. Ë`mMà_mUo ¶m {ZîH$fm©VyZ
Oo _wÔo CnpñWV Pmbobo AmhoV, Ë`mMo dJr©H$aU H$ê$Z Ë`m Ë`m
_wÚmÀ`m Am`m_mda d n¡by§da PmoV Q>mH$Ê`mMm à`ËZ H$aUma Amho.
H$maU àË`oH$ {ZU©` KoD$Z Ë`mMr MMm© H$aUo pŠbîQ>, ewîH$ Am{U
{Zag hmoUma Amho Am{U Ë`mMr AmO JaO Zmhr. øm {df`mMo
AZoH$ n¡by d Am`m_ AmhoV. `mMr MMm© Ë`m Ë`m _wÚm§Mm {dMma
H$aVm§Zm Ho$bm OmB©b. AmOdaÀ`m {ZdmS>çmVyZ Oo H$mhr _wÔo _w»`V:
{Z_m©U hmoVmV, Vo Ago AmhoV.
amIrd OmJm§Mo à`moOZ H$m`? Am{U `m amIrd OmJm H$emgmR>r
R>odÊ`mV `oVmV? `m{df`r nydr© Ý`m`mYrem§_Ü`oM _V^oX hmoVo.
{Za{Zamio Ñ{ï>H$moZ hmoVo. åhUyZ hm {df` _hÎdmMm Amho Am{U
AmOhr ho Ñ{ï>H$moZ Ho$ìhm Ho$ìhm AmOÀ`m {ZU©`mVyZ S>moH$mdV
AgVmV.
Xþgam _wÔm, amIrd OmJm H$moUmgmR>r? ¶mda H$moU h¸$ gm§Jy
eH$VmV?
{Vgam ‘wÔm, amIrd OmJm§Mo à‘mU, EH§$Xa OmJm§À¶m g§»¶oÀ¶m
à‘mUmV ˶m {H$Vr Agmì¶mV?
Mm¡Wm ‘wÔm, amIrd OmJm d JwUdÎmm ¶m§Mm nañna g§~§Y H$m¶
Am{U H$gm Agmdm Am{U H$gm R>odcocm Amho?
nmMdm ‘wÔm, amIrd OmJm ’$º$ gmd©O{ZH$ joÌmVM Agmì¶mV
H$s ImgJr joÌmVhr Agmì¶mV? hm n«íZ AmO ‘moR>çm à‘mUmV
M{M©cm OmV Amho, åhUyZ ˶mMrhr AmoiI AmnUmg H$ê$Z
¿¶m¶Mr Amho.
ghmdm ‘wÔm, Á¶m AZwgy{MV OmVr/O‘mVrV d ‘mJmgdJmª‘ܶo
H$mhr nwT>macoë¶m 춺$s, nwT>macoë¶m dJm©~amo~a ~amo~ar H$ê$ eH$VmV,
Aem 춺$s d ˶m§Mo g§~§{YV dmag ¶m§Zm amIrd OmJm§Mm ’$m¶Xm
XoʶmV ¶mdm H$s Zmhr? ˶m§Zm {H«$‘rcoAa Ag§ åhUVmV Am{U hm
àíZ {H«$‘rcoAaMm åhUyZ AmoiIcm OmVmo. ˶m {H«$‘rcoAaMmhr
Amnë¶mcm {dMma H$am¶Mm Amho.
Am{U eodQ>Mm ‘wÔm Agm Amho, H$s ¶m amIrd OmJm ’$º$ qhXÿ
Y‘m©Vrc ‘mJmg OmVr, AZwgy{MV OmVr/O‘mVr ¶m§À¶mH$[aVmM
Agmì¶mV, H$s Oo BVa Y‘mªV Y‘mªV[aV Pmcoco AmhoV, ˶m§À¶mgmR>rhr
Agmì¶mV. ‘J Vo ‘wpñc‘ AgVrc, {¼íMZ AgVrc, erI
AgVrc qH$dm ~m¡Õ AgVrc Ago ho gmV ‘wÔo AmhoV.
¶m gmV ‘wÚm§Mr MMm© H$aʶmnydu Amnë¶m KQ>ZoZo Á¶m VÎdm§da
AmajUmMr gmo¶ Ho$cocr Amho Am{U KQ>ZoV ˶m g§~§YrÀ¶m VaVwXr
R>odë¶m AmhoV ˶mMr AmoiI H$ê$Z KoU§ ‘hÎdmM§ Amho. Amnë¶m
¶m {df`mMo {ddoMZ
H$aVm§Zm àË`oH$ {ZU©`mMm
qH$dm {d{eï>> {ZU©`mMm
{ZX}e Z H$aVm AmOn`©§V
øm {df`mda Ý`m`mb`mMo
Oo {ZdmSo> Pmbobo AmhoV
- 2. co{ZZdmXr cmc {ZemU {S>g|~a> 2013 45
KQ>ZoV Hw$R>c§ EH$ VÎd gd©Ì {dIwacoco {XgV Agoc Va Vo g‘VoM§
Amho.
KQ>ZoÀ¶m gaZmå¶mnmgyZ Vo eodQ>n¶ªV ¶m ‘yë¶mcm KQ>ZoZo CMcyZ
Yacoc§ Amho. KQ>ZoMm gaZm‘m Ag§ åhUVmo, H$s Amåhr ¶m
Xoem‘ܶo Agm g‘mO {Z‘m©U H$am¶cm à{Vkm~Õ AmhmoV, H$s Á¶m
g‘mOm‘ܶo g‘Vm, ~§YwVm Am{U ñdmV§Í¶ Zm§Xoc.
ho g‘VoM§ VÎd Oo gaZmå¶mnmgyZ gwê$ hmoVo Vo nwT>o AZoH$
VaVwXt‘ܶo Amho, ho ’$º$ KQ>ZoV gm§{JVcco VÎd Zmhr Va ݶm¶
emómVhr ¶m g‘VoÀ¶m VÎdmcm CMcyZ Yacoc§ Amho. g‘Vm
åhUOo Ho$di EH$mM n[apñWVrVrc XmoZ 춺$s¨Zm EH$M dmJUyH$
XoU§ ho Zìho. Á¶m doir {df‘ pñWVrV 춺$s¨Zm g‘mZ dmJUyH$
XoʶmV ¶oVo, Voìhmhr {df‘Vm {Z‘m©U hmoVo, Voìhmhr Aݶm¶ hmoV
AgVmo. hm g‘VoMmM EH$ ^mJ Amho. åhUyZ Ooìhm EImXm g‘mO
Amnë¶m g‘mOm‘ܶo g‘Vm {Z‘m©U H$aʶmMm {ZpíMV H$aVmo, ˶m
doir àW‘V: ˶mcm g‘mOmVrc Or {df‘Vm Amho Vr Xÿa H$aUo
Amdí¶H$ AgVo Am{U {df‘Vm Xÿa H$aʶmH$[aVm Oo Oo Cnm¶ H$aUo
Amdí¶H$ Amho, ˶m Cnm¶ ¶moOZm§Mr VaVyX H$amdr cmJVo. amIrd
OmJm hm ’$º$ EH$ Cnm¶ Amho. g‘mOmVrc {df‘Vm Xÿa H$aʶmMm
Am{U VoWo g‘Vm {Z‘m©U H$aʶmMm hm EH$‘od Cnm¶ Zmhr. na§Vw
¶mhr Cnm¶m‘ܶo AmVmn¶ªV H$go AS>Wio AmUco Jococo AmhoV,
˶mcm {Za{Zamio H§$Jmoao XoD$Z {Za{Zamio AmH$ma, ê$n d a§J XoD$Z
Vo Amnë¶mcm {ZdmS>çmVyZ {XgV Amho. ˶mMr MMm© H$aʶmV AW©
Zmhr. eodQ>r Oo {ZU©¶ Pmcoco AmhoV Vo AmnU nm{hco, åhUOo
AmajUmcm KQ>ZoV {Xcoë¶m ‘ycVÎdmMm g‘mZVoMm AmYma Amho
Ag§ {Xgoc. Oar KQ>ZoV g‘VoMm C„oI Ho$cm Jocm ZgVm Am{U
˶m H$[aVm VXVwXr Ho$ë¶m Joë¶m Zg˶m, Varhr ݶm¶emómÀ¶m
g‘VoÀ¶m VÎdmà‘mUo ho AmajU R>odmdoM cmJco AgVo, ho AmnU
cjmV KoVco nm{hOo. na§Vw AmajUmMm nm¶m g‘Vm ho ‘yë¶ ¶mMm
gwX¡dmZo KQ>Zo‘ܶo C„oI Pmcocm Amho Am{U ˶m VÎdmà‘mUoM
AmajUmÀ¶m VaVwXr Ho$coë¶m AmhoV. AmVm ˶m VaVwXr H$m¶
AmhoV ˶m àW‘V: AmnU g‘OyZ KoD$.
n{hcr VaVyX hr KQ>Zm H$c‘ 15 (3) ‘ܶo na§naoZo Á¶m
g‘mOmÀ¶m 50 Q>¸o$ {d^mJmcm AmOn¶ªV ݶm¶ XoʶmV Amcm
Zmhr, Am{U AmOhr XoʶmV ¶oV Zmhr. Aem {ó¶m§H$[aVm Img
VaVwXr H$aʶmMr ‘w^m XoʶmV Amcr Amho. ˶mH$aVm gaH$macm
Oê$a Vo H$m¶Xo H$aVm ¶oVrc.
Xþgao H$c‘ ho 15 (4) Amho. ¶m H$c‘mà‘mUo AZwgy{MV
OmVr/O‘mVr Am{U gm‘m{OH$ d e¡j{UH$ÑîQ>çm ‘mJmgcoco dJ©
¶m§À¶mH$[aVm Img VaVwXr H$aʶmg ~§YZ AgUma Zmhr. ¶m VaVwXrV
Va BVa ‘mJmgdJu¶m§Mr ì¶m»¶mM Z‘yX Ho$cocr Amho. "Oo
gm‘m{OH$ÑîQ>çm Am{U e¡j{UH$ÑîQ>çm Aem XmoÝhr ÑîQ>rZo ‘mJmgcoco
AmhoV, Vo ‘mJmgcoco' Aer hr ì¶m»¶m Ho$cocr Amho. hr ‘hÎdmMr
Amho. AZwgy{MV OmVr/O‘mVr R>a{dʶmV AS>MU ¶oV Zmhr. H$maU
˶m AZwgy{MV OmVr/O‘mVt‘ܶo H$moU AgmdoV ho KQ>ZoÀ¶m g§~§{YV
n[a{eï>m‘ܶo Z‘yX Ho$coco AgVo.
KQ>Zm H$c‘ 16 (4) ‘ܶo Or VaVyX H$aʶmV Amcr Amho Á¶m
‘mJmgdJu¶m§Zm emgH$s¶ godo‘ܶo nwaogo à{V{Z{YËd {‘imcoco Zmhr,
˶m§Zm nwaogo à{V{Z{YËd {‘idyZ XoʶmgmR>r ì¶dñWm H$aʶmV Amcocr
Amho. eoS>çwëS> H$mñQ> d eoS>çwëS> Q´>mB©~ åhUOo AZwgy{MV OmVr/
O‘mVrH$aVm Img VaVyX KQ>Zm H$c‘ 335 ‘ܶo Ho$cocr Amho.
˶mMà‘mUo KQ>Zm H$c‘ 46 ‘ܶohr g‘mOmVrc Oo Xw~©c d
H$‘Hw$dV KQ>H$ AmhoV. ˶m§Mo g§ajU H$aʶmgmR>r d ˶m§Mr CÞVr
H$aʶmgmR>r VaVyX H$aʶmV Amcocr Amho. H$c‘ 330 d 332
‘ܶo cmoH$g^m d amÁ¶mVrc {dYmZg^o‘ܶo AZwgy{MV OmVr/
O‘mVrH$[aVmM ’$º$ amIrd OmJm R>odʶmMr VaVyX H$aʶmV Amcr.
BVa ‘mJmgdJm©H$[aVm Zmhr. H$c‘ 331 ‘ܶo A°½cmo B§{S>¶Zm§H$[aVm
cmoH$g^o‘ܶo amIrd OmJm R>odʶmH$[aVm VaVyX H$aʶmV Amcocr
Amho.
H$c‘ 15 (3), (4) d 16 (4) ho ‘yc^yV h¸$m§À¶m àH$aUmV
AmhoV Am{U KQ>Zm H$c‘ 46 ‘mJ©Xe©H$ VÎdm§Vco EH$ VÎd Amho.
15 (3) d (4) ‘ܶo gaH$macm AmajU XoʶmMr ‘w^m Amho. ˶m§Zr
AmajU R>odcoM nm{hOo Ago ˶m§À¶mda ~§YZ Zmhr.
15 (3) {ó¶m§H$[aVm d ‘wcm§H$[aVm Amho. AmnU AmO BWo
‘wcm§Mm {dMma H$aV Zmhr.
H$c‘ 16 (4) ‘ܶo BVa ‘mJmgdJu¶m§H$[aVm AmajU R>odʶmMr
VaVyX Amho. AZwgy{MV OmVr/O‘mVr ¶mH$aVm Img VaVyX Amho.
gaH$mar godoV AmajU R>odVmZm emgZ ¶§ÌUoVrc H$m¶©j‘Vm {dMmamV
KoD$Z AmajUmMr VaVyX H$aʶmV ¶mdr Ago BWo åhQ>coco Amho.
na§Vw hr AQ> gH$mamË‘H$ Amho, H$maU {VWohr Aer VaVyX H$ê$Z
R>odcocr Amho, H$s AZwgy{MV OmVr/O‘mVrVrc C‘oXdmam§Zm {H$‘mZ
nmÌVm JwUm§Mr eV© cmJy AgUma Zmhr d Vr {e{Wc H$aVm ¶oB©c,
˶mMà‘mUo ˶mÀ¶m JwUm§Mr narjm H$aVmZm {ZH$f g¡c H$aVm
¶oVrc. hm ‘mnX§S> {e{Wc H$aʶmMr VaVyX ’$º$ AZwgy{MV OmVr/
O‘mVrH$[aVmM Amho, BVa ‘mJmgdJu¶m§H$[aVm Zmhr ho AmnU
cjmV R>odco nm{hOo. AZwgy{MV OmVr/O‘mVtZm KQ>ZoZo {ZXmZ
H$mJXmda Var COdo ‘mn XoʶmMm à¶ËZ Ho$cocm Amho.
- 3. co{ZZdmXr cmc {ZemU {S>g|~a> 2013 46
Xþgar EH$ Jmoï> AmnU cjmV R>odm¶cm nm{hOo, H$s
{ejUmV qH$dm gaH$mar ZmoH$arV AmajUmMr VaVyX AZwgy{MV
OmVr/O‘mVr d BVa ‘mJmgdJu¶m§gmR>r H$aʶmV Amcocr
Amho. ˶mda H$mimMo ~§YZ Zmhr. hr amIrd OmJm§Mr ¶moOZm
nwT>o {H$Vrhr df} Mmcy eHo$c. na§Vw AZwgy{MV OmVr/O‘mVtZm
Oo cmoH$g^oV dm {dYmZg^oV AmajU XoʶmV Amcoco Amho ¶m§Mr
‘¶m©Xm nydu ’$º$ 10 df} R>odʶmV Amcocr hmoVr. Vr AmVm
doimodoir dmT>V OmD$Z AmO KQ>Zm A§‘cmV Amë¶mnmgyZ 60
dfmªn¶ªV ZoʶmV Amcr Amho. hr H$mimMr ‘¶m©Xm H$m KmcʶmV
Amcr ho ‘m¶m AmH$cZmÀ¶m ncrH$S>Mo Amho. H$maU dñVwpñWVr
Aer Amho, H$s AmO Oa ¶m AZwgy{MV OmVr/O‘mVrVrc C‘oXdma
{ZdSy>Z ¶m¶Mo AgVrc Va Vo {H$Vrhr nwT>macoco Agco Var ˶m
˶m ‘VXmag§KmV BVa OU ˶m§Zm ‘Vo XoVrc Aer Anojm H$aU§
AdmñVd R>aUma Amho. hr H$mimMr ‘¶m©Xm AmVm H$m¶‘Mr H$mTy>Z
Q>mH$ʶmV Amcr nm{hOo. H$maU à˶oH$ Xhm dfmªZr Vr dmT>dmdr
cmJVo, AmnU dmT>dV Amcmo AmhmoV, Am{U ˶m§Mm A§V Ñ{ï>nWmV
Zmhr Am{U A§V hmoUo e³¶ Zmhr. hr ‘¶m©Xm H$m¶Xo ‘§S>imVrc
à{V{Z{YËdmH$[aVmM Amho. Vr emgH$s¶ godoVë¶m OmJm§gmR>r
dm e¡j{UH$ g§ñWm§Vrc OmJm§gmR>r Zmhr ho AmnU cjmV
R>odm¶cm nm{hOo.
AmVm AmnU Oo ‘wÔo CnpñWV Ho$coco AmhoV ˶mMm {dMma H$ê$.
àW‘ àíZ Agm, H$s ¶m AmajUmMr Amdí¶H$Vm H$m¶? d Vo
H$emgmR>r R>odʶmV ¶oVo. AmO OJm‘ܶo Agm EH$hr Xoe Zmhr H$s
{OWo g‘mO EH${OZgr Amho. à˶oH$ Xoem‘ܶo {Za{Zamù¶m ^oXmda
AmYm[aV Ago AcJ AcJ g‘mO g‘yh qH$dm JQ> ApñVËdmV
AmhoV, ‘J Vmo ^oX Y‘m©Mm Agoc, ^mfoMm Agoc, d§emMm,
àXoemMm qH$dm Am‘À¶mgma»¶m Xoem‘ܶo OmVrMm Agoc. AcJ
AcJ AmoiI Agcoco ho g‘mOJQ> à˶oH$ Xoem‘ܶo AmhoV. na§Vw
AmajU R>odʶmH$[aVm EdT>§M H$maU nwaog§ Zmhr. H$maU AcJ
AcJ JQ> AgyZgwÕm Hw$R>ë¶mhr JQ>mda Vmo ˶m JQ>mMm gXñ¶
åhUyZ Oa Aݶm¶ hmoV Zgoc, ˶mÀ¶m ~m~VrV njnmV hmoV Zgoc
qH$dm Pmcm Zgoc, Va VoWo AmajU R>odʶmMr JaO ZgVo. na§Vw
Am‘À¶mgma»¶m Xoem‘ܶo qH$dm A‘o[aHo$V gwÕm EH$m {d{eï>
d§emMm, ^mfoMm, OmVrMm åhUyZ Á¶m Á¶m g‘mOJQ>mda AmOn¶ªV
Aݶm¶ hmoV Amcm qH$dm AmO hmoV Amho, {VWo ˶m g‘mOJQ>mH$[aVm
AmajUmMr Amdí¶H$Vm AgVo. Am‘À¶m Xoem‘ܶo OJmVco gd©
^oX AmhoVM, nU EH$ A{YH$ ^oX åhUOo OmVrMm ^oX Amho Am{U
¶m OmVrÀ¶m ^oXmda Amnë¶m Xoem‘ܶo ‘moR>çm g‘wXm¶mcm AmOn¶ªV
g‘mOmÀ¶m H$ma^mam‘ܶo, g‘mOmÀ¶m gd© gw{dYm§‘ܶo gh^mJ
ZmH$maʶmV Amcocm Amho. ˶mÀ¶m{déÕ njnmV H$aʶmV Amcocm
Amho, ˶m§À¶mda Aݶm¶ hmoV Amcocm Amho.hm Aݶm¶ Zmhrgm
H$aʶmH$[aVm åhUyZ AmajUmMr JaO Amho. Voìhm AmajUmMr
JaO H$m? Agm àíZ {dMmaUmè¶m§Zr g‘mOmV dñVwpñWVr H$m¶
Amho ho g‘OmdyZ KoU§ A˶§V Amdí¶H$ Amho, åhUyZ hm àíZ ¶m
Xoem§À¶m ~m~VrV AàñVwV Amho. ¶m XoemV AmajUmMr Amdí¶H$Vm
Amho ho ZmH$maVm ¶oUma Zmhr.
¶m nwT>o {ddoMZ ‘r H$aUma Amho Vo {ó¶m, A°½cmoB§{S>¶Z dJ¡ao
~mOycm R>odyZ, ’$º$ AZwgy{MV OmVr/O‘mVr Am{U BVa ‘mJmgdJ©
¶m§À¶m g§X^m©V H$aUma Amho.
Xþgam àíZ, Aem amIrd OmJm H$moUmcm Úmì¶mV? ˶mda H$moU
h¸$ gm§Jy eH$Vmo? ¶m ‘wÚmcm AZoH$ nXa AmhoV Am{U XaamoO
A{YH$ nXa ’w$Q>V Mmccoco AmhoV.
n{hcr Jmoï> hr Amho, H$s AZwgy{MV OmVr/O‘mVr ˶mMà‘mUo
BVa ‘mJmgdJu¶ R>adVmZm Omo ‘mnX§S> ݶm¶mc¶mZo ‘mݶ Ho$cm
Amho Vmo ‘mnX§S> OmVrÀ¶m AmYmamda Hw$R>ë¶m OmVr/O‘mVr,
AZwgy{MV OmVr/O‘mVr‘ܶo nS>VmV d Hw$R>ë¶m BVa
‘mJmgdJu¶m§‘ܶo nS>VmV ho R>a{dʶmV Amcoco Amho, ˶mMo ñnï>
H$maU Amho. Om{Vì¶dñWoZo ¶m XoemV AZoH$ Aݶm¶ Ho$coco AmhoV.
na§Vw ˶mMo dJuH$aU H$aʶmH$arVm EH$ CnH$ma H$ê$Z R>odcm Amho.
Vmo CnH$ma åhUOo H$moU AZwgy{MV OmVr/O‘mVrV d H$moU BVa
‘mJmgdJu¶ OmVrV g‘m{dï> hmoVmV ho R>a{dʶmH$aVm EH$ gmYm
Am{U gmonm Cnm¶ ˶m§Zr Amnë¶mcm {Xcocm Amho Am{U Vmo Amho
OmVr§Mm. ˶m‘wio ˶m ~m~VrV A{YH$ g§emoYZ H$aʶmMr JaO
nS>V Zmhr. Om{Vì¶dñWoMm BWo A{YH$ D$hmnmoh H$aʶmMr JaO
Zmhr. ¶m XoemVrc gd© {ZH¥$ï> CÚmoJY§Xo, ì¶dgm¶ Oo emar[aH$
H$ï>m§da Adc§~yZ AmhoV Vo gd© ¶m {ZåZ OmVrH$S>o AZygy{MV
OmVr/O‘mVtH$S>o qH$dm BVa ‘mJgdJu¶m§H$S>o gmon{dcoco AmhoV.
Oo H$‘rV H$‘r l‘mda Am{U Vohr ~wÕr Am{U kmZ ¶m§À¶mda
Adc§~yZ Agcoco ì¶dgm¶ AmhoV ho CƒdUu¶m§H$[aVm ‘¶m©{XV
Ho$coco AmhoV Am{U ˶m‘wio ì¶dgm¶mdê$Z OmVr AmoiIVm ¶oVmV.
Xþgar Jmoï> Aer Amho, H$s AZwgy{MV OmVr/O‘mVr~Ôc ‘V^oX
hmoʶmMrhr JaO Zmhr. ˶m§Mr ¶mXr àW‘V: amï´>nVtZr Omhra Ho$cr
hmoVr. KQ>ZoZo ˶mH$aVm EH$m Am¶moJmÀ¶m Zo‘UwH$sMrhr VaVyX
Ho$cocr Amho. ¶m ¶mXt‘ܶo H$moU AgmdoV, H$moU ZgmdoV ¶mMo
gd}jU hm Am¶moJ doimodoir H$aV AgVmo d ˶m§À¶m {e’$maer
à‘mUo A{YH$ OmVr ¶m ¶mXr‘ܶo g‘m{dï> Ho$ë¶m OmVmV.
- 4. co{ZZdmXr cmc {ZemU {S>g|~a> 2013 47
na§Vw BVa ‘mJmgdJu¶ (Other Backward Class) Agm Omo
eãX à¶moJ H$c‘ 16 (4) ‘ܶo Amho ˶mda ’$ma dmX{ddmX Pmco
AmhoV. H$c‘ 15 (4) ‘ܶo ""BVa ‘mJmgdJu¶'' ¶m eãXà¶moJmMr
OdiOdi ì¶m»¶mM {Xcocr Amho. gm‘m{OH$ Am{U e¡j{UH$
Aem XmoÝhr Ñï>rZo Oo ‘mJmgcoco AmhoV Vo BVa ‘mJgdJu¶,
’$º$ gm‘m{OH$ÑîQ>çm ‘mJmgcoco BVa ‘mJmgdJu¶m§‘ܶo
‘moS>V ZmhrV. VgoM ’$º$ e¡j{UH$ÑîQ>çm ‘mJmgcoco BVa
‘mJmgdJu¶m§‘ܶo g‘m{dï> hmoD$ eH$V ZmhrV. åhUyZ AmO
Á¶m H$mhr OmVr e¡j{UH$ÑîQ>çm ‘mJmgcoë¶m AmhoV åhUyZ
Amnë¶mcm BVa ‘mJmgdJu¶ dJmª‘ܶo JUco Omdo Aer ‘mJUr
H$aVmV, Vr KQ>ZoÀ¶m {dê$Õ Amho. ˶mda {ZU©¶hr AmhoV, ˶m
gd© {ZU©¶m§Mr ‘r MMm© H$aV Zmhr. na§Vw BVa ‘mJmgdJu¶ ¶m
dJm©‘ܶo g‘m{dï> hmoʶmH$[aVm Vmo g‘mO XmoÝhr Ñï>rZo ‘mJmg
Agm¶cm nm{hOo Agm ݶm¶mc¶mMm {ZU©¶ Amho.
AmVm {Vgar ‘mJUr ¶m¶cm cmJcr Amho. Am{W©H$ÑîQ>çm Oo
‘mJmgcoco AmhoV ˶m§Zmhr BVa ‘mJmgdJu¶m§‘ܶo g‘m{dï> H$aʶmV
¶mdo Aer hr ‘mJUr Amho Am{U H$mhr amOH$s¶ ZoVo, amOH$s¶ nj
˶m§À¶m gmo¶rH$[aVm ˶m ‘mJUrcm nmqR>~mhr XoV AgVmV.
CƒdUu¶m§Vrc Oo Am{W©H$ÑîQ>çm ‘mJmgcoco AmhoV ˶m§Zmhr AmajU
XoʶmV ¶mdo Aer hr ‘mJUr Amho. ˶m ~m~VrV AmnU XmoZ-VrZ
Jmoï>r cjmV R>odë¶m nm{hOoV. ˶m åhUOo KQ>ZoZo BVa ‘mJmgdJu¶m§Mr
ì¶m»¶m Am{W©H$ÑîQ>çm ‘mJmgcoco Aer Ho$cocr Zmhr. Vr ‘wÔm‘hÿZ
Q>micocr Amho. ’$º$ gm‘m{OH$ Am{U e¡j{UH$ÑîQ>çm ‘mJmgcoco
AerM ì¶m»¶m XoʶmV Amcr Amho.
Voìhm AmOÀ¶m KQ>Zoà‘mUo Ho$di Am{W©H$ÑîQ>çm ‘mJmgcoë¶m§Zm
AmajU XoVm ¶oUma Zmhr. Xþgao Ago H$s Am{W©H$ÑîQ>çm ‘mJmgcoë¶m§Zm
amIrd OmJm R>odë¶mg Vo EH$m doJù¶m dJm©gmR>r AmajU hmoB©c.
Am{W©H$ÑîQ>çm ‘mJmgcoco cmoH$ gd© OmVr/O‘mVrV, Y‘m©V AmhoV.
EH$mM g‘mO g‘yhmH$[aVm Am{W©H$ÑîQ>çm ‘mJmgcoco cmoH$ gd©
OmVr/O‘mVrV, Y‘m©V AmhoV. EH$mM g‘mO g‘yhmH$aVm
Am{W©H$ÑîQ>çm ‘mJmgcoco åhUyZ Vwåhmcm AmajU R>odVm ¶oUma
Zmhr. BWo nwÝhm g‘VoMo VÎd AmS>do ¶oB©c. Oo EH$mM n[apñWVrV
AmhoV, Vo gd©M Jar~ AmhoV, ˶m gd© J[a~m§Zm Am{W©H$ÑîQ>çm
‘mJmgcoco AmhoV åhUyZ AmajU Úmdo cmJoc. ¶mMm AW© Agm,
H$s Á¶m§Zm ‘J AZwgy{MV OmVr/O‘mVrVrc AgmoV BVa ‘mJmgcoco
åhUOo gm‘m{OH$ÑîQ>çm e¡j{UH$ÑîQ>çm ‘mJgcoco AgmoV ˶m§Zmhr
¶m {ZH$fm§da AmajU Úmdo cmJoc åhUOo ˶m§Zm AmYrM AmajU
Amho. ˶m§À¶m ì¶{V[aº$ A{YH$ AmajU Am{W©H$ÑîQ>çm ‘mJmgcoco
åhUyZ Úmdo cmJoc, H$maU VoM g‘VoÀ¶m VÎdmcm Yê$Z hmoB©c.
Oo Jar~ Vo Hw$R>ë¶mhr OmVr/O‘mVrMo AgmoV, ˶m§Zm AmajU
Úmdo cmJoc åhUyZM KQ>ZmH$mam§Zr Á¶m doiocm AmajUmMr VaVyX
Ho$cr ˶m doir eãXà¶moJ dmnaVmZm H$miOr KoVcr hmoVr.
{Vgar Jmoï> Aer H$s AmajUmMm CÔoe Oo g‘mOJQ> BVa
g‘mOJQ>m§À¶m VwcZoV e¡j{UH$, gm‘m{OH$, Am{W©H$, gm§ñH¥${VH$
Ñï>rZo ImcÀ¶m nmVirda AmhoV ˶m§Zm BVa JQ>mÀ¶m nmVirda
AmUUo, g‘mO JQ>mcm daÀ¶m nmVirda AmUUo, hm Amho. åhUOo
AmajU ho JQ> H|${ÐV Amho. 춺$s H|${ÐV Zmhr. 춺$s {d{eï>
JQ>mMr åhUyZ {VÀ¶mda AmOn¶ªV Aݶm¶ Pmcm d AmOhr hmoV
Amho åhUyZ ˶m 춺$scm AmajUmMm ’$m¶Xm. 춺$s åhUyZ Zmhr.
na§Vw Am{W©H$ {ZH$fmda Oa AmajU R>odco Va Vo ì¶{º$H|${ÐV
hmoUma Amho. H$maU à˶oH$ OmVr/O‘mVrVë¶m Jar~ 춺$s H$mTy>Z
˶m§Zm AmajUmMm ’$m¶Xm Úmdm cmJUma Amho. AmO Va Aer
^mfm H$aʶmV ¶oVo, H$s Oo ’$º$ CƒdUu¶m§Vrc Jar~ AmhoV
˶m§À¶mH$[aVm AmajU R>odʶmV ¶mdo åhUOo ’$º$ CƒdUu¶m§Vrc
Jar~ AmhoV. BVa OmVr/O‘mVt‘ܶo Jar~ ZmhrV Agm ¶m‘mJrc
g‘O Amho. ho KQ>ZoÀ¶m {déÕ hmoUma Amho Am{U KQ>Zm XþéñV
H$ê$Zhr Hw$R>ë¶m EH$m OmVr/O‘mVrVrc J[a~m§H$[aVm AmajU
R>odVm ¶oUma Zmhr. Vgo R>odë¶mg KQ>ZoÀ¶m g‘VoÀ¶m ‘yë¶mMm Ðmoh
hmoUma Amho.
{Vgam ‘wÔm Agm Amho, H$s Ama{jV OmJm§Mo à‘mU {H$Vr
Agmdo? ݶm¶mc¶mZo EH$ X§S>H$ KmcyZ {Xcocm Amho, H$s Ama{jV
OmJm, ‘J ˶m {ejU joÌmVrc AgmoV qH$dm emgH$s¶ godoVrc
AgmoV 50 Q>³³¶m§nojm OmñV Agy Z¶oV, ho 50 Q>¸o$M H$m? 70
Q>¸o$ H$m Zmhr? 30 Q>¸o$ H$m Zmhr? Va ˶mMo VÎd Ago Amho, H$s
JwUdÎmm hm ˶mMm gd©gmYmaU {Z¶‘. hm {Z¶‘ Oa AndmX
H$am¶Mm Agoc Va ¶m AndmXmMr H$jm ‘w»¶ {Z¶‘mÀ¶m H$jonojm
A{YH$ Agy Z¶o. Vo Oa A{YH$ Agoc Va AndmXM {Z¶‘ hmoB©c.
åhUyZ amIrd OmJm 50 Q>¸o$M R>odʶmV Amë¶m AmhoV Am{U AmO
Oo AmajU R>odʶmV Amcoco Amho Vo AZwgy{MV OmVr/O‘mVr
¶m§À¶m XoemVrc EHy$U cmoH$g§»¶oÀ¶m à‘mUmV Amho.
15 Q>¸o$ AZwgy{MV OmVr (eoS>çwëS> H$mñQ>) d 7.5 Q>¸o$ AZwgy{MV
O‘mVr (eoS>çwëS> Q´>mB©~) ¶m§À¶mH$[aVm Amho. Cacoë¶m 27 Q>¸o$
OmJm BVa ‘mJmgdJu¶m§H$[aVm R>odʶmV Amë¶m AmhoV. BVa
‘mJmgdJu¶m§Mo à‘mU ho cmoH$g§»¶o‘ܶo OdiOdi 60 Q>³³¶m§nojm
A{YH$ Amho. ˶m§Zm 27 Q>³³¶m§daM JwOamU H$aU§ ^mJ Amho.
H$maU amIrd OmJm§gmR>r 50 Q>¸o$ ~§YZ ݶm¶mc¶mZo KmcyZ {Xcoco
- 5. co{ZZdmXr cmc {ZemU {S>g|~a> 2013 48
Amho. AZoH$ doim Ago dmX {Z‘m©U hmoVmV d AmOhr hmoV AmhoV.
Ooìhm Ooìhm BVa ‘mJmgdJu¶m§À¶m qH$dm AZwgy{MV OmVr/O‘mVtÀ¶m
¶mXr‘ܶo H$mhr ZdrZ OmVr g‘m{dï> Ho$ë¶m OmVmV Voìhm Oo VoWo
AmhoV ˶m§Mr ñdm^m{dH$M AmoaS> hmoV AgVo. H$maU Oo Zì¶mZo
¶oVmV ˶m§Zm ¶m 50 Q>³³¶m§‘ܶo ^mJrXmar Úmdr cmJVo. Ogo
aoëdoJmS>rVë¶m àdmemMo hmoVo - BVam§Zm AmV ¶oD$ Úm¶Mo Zmhr,
VgoM AmO Oo Ama{jV JQ> AmhoV. Vo Zì¶m§À¶m {déÕ AmoaS>
H$aVmV, ˶m§Mm {ZfoY H$aVmV, Midir d {ZXe©Zohr H$aVmV.
na§Vw 50 Q>¸o$ AmajUmMr ‘¶m©Xm Omon¶ªV H$m¶‘ amhrc Vmon¶ªV ho
dmX{ddmX hmoVM amhUma Am{U ‘mJmgdJu¶m§MoM Amnmngm§V g§Kf©
hmoUma. ¶mda EH$ Cnm¶ åhUyZ Vm{‘iZmSy>, H$Zm©Q>H$ Am{U Am§Y«
àXoe ¶m amÁ¶m§Zr ˶m§À¶m ˶m§À¶m amÁ¶mVrc AZwgy{MV OmVr/
O‘mVr Am{U BVa ‘mJmgdJu¶ ¶m§À¶m cmoH$g§»¶oÀ¶m à‘mUmV
AmajU R>odʶmMm à¶ËZ Ho$cm. H$maU AmOMr Or Q>¸o$dmar Amho
Vr amï´>r¶ nmVirdarc gamgar Q>¸o$dmar Amho. à˶oH$ amÁ¶m‘ܶo
¶m dJm©Mo ˶m§Mo à‘mU OmñV Agë¶m‘wio ˶m à‘mUmV AmajU
R>odʶmMm à¶ËZ H$aʶmV Amcm. ˶mcm AWm©V ݶm¶mc¶mV AmìhmZ
XoʶmV Amcoco Amho. ˶mMm AOyZ A§{V‘ {ZU©¶ ¶m¶Mm Amho.
H$mhr {R>H$mUr Vmo Amcocm Amho d A{YH$ AmajU aÔ H$aʶmV
Amcoco Amho. na§Vw EH$ Jmoï> cjmV R>odUo Amdí¶H$ Amho, H$s ho
AmajU {ejU, amoOJma qH$dm ì¶dgm¶ ¶mV Amho. Xþgar Jmoï> hr
H$s ho AmajU gaH$mar, {Z‘gaH$mar, gmd©O{ZH$ CÚmoJY§Xo ¶m
joÌmV Amho. ho XoemVrc EHy$U amoOJmamda Zmhr dm gd© {ejU
g§ñWm§V Zmhr. åhUyZ Omon¶ªV gmd©O{ZH$ godoVë¶m dm gaH$mar
{ejU g§ñWmZmVë¶m OmJm§V dmT> hmoV Zmhr, Vmon¶ªV AmajU
OmJm§V dmT> hmoUma Zmhr. AmO Va gaH$mar godoVë¶m ZmoH$è¶m§V
H$nmV hmoV Amho. hm àíZ H$mhr {Xdgm§Zr ñ’$moQ>H$ hmoUma Amho ¶mV
dmX Zmhr.
Mm¡Wm ‘wÔm Agm, amIrd OmJm d JwUdÎmm ¶m§Mm nañna g§~§Y
H$m¶, H$gm Agcm nm{hOo? eoS>çwëS> H$mñQ> Am{U eoS>çwëS> Q´>mB©~
¶m§À¶mH$[aVm KQ>Zm H$c‘ 335 ‘ܶo Or VaVyX H$aʶmV Amcr
Amho. {VWo nmÌVoÀ¶m {H$‘mZ JwUm§V {e{WcVm H$aʶmMr nadmZJr
KQ>ZoZo emgZmcm {Xcr Amho. ˶mMà‘mUo ¶m C‘oXdmamMr MmMUr
H$aVmZm JwUdÎmoMm ‘mnX§S>hr {e{Wc H$aʶmMr nadmZJr ˶mM
H$c‘mZo åhUOo H$c‘ 335 Zo {Xcocr Amho. hr gdcV XoVm ¶oVo.
hr gdcV BVa ‘mJmgdJu¶m§H$[aVm Zmhr ho cjmV R>odm¶cm
nm{hOo. na§Vw {VWo ñnYm© JwUm§‘ܶo {e{WcVm R>odVm ¶oVo. åhUOo
˶m ˶m nXmH$[aVm ¶m narjm AgVmV. ˶m narjm§‘ܶo OdiOdi
5 Q>³³¶m§n¶ªV hr gdcV XoVm ¶oVo. BVa ‘mJmgdJu¶m§Zm ˶m ˶m
nXmcm Amdí¶H$ AgUmao {H$‘mZ JwU ho Va {‘idmdoM cmJVmV.
na§Vw BVam§er ñnYm© H$aVmZm gwÕm H$mhr EH$ R>am{dH$ JwUmnojm
OmñV JwUm§Mr {e{WcVm ˶m§Zm {‘iV Zmhr. AmnU ¶m ~m~VrV
EH$ Jmoï> cjmV R>odcr nm{hOo, H$s AmnU AmO Or JwUdÎmm
R>adVmo Vr EH$Va {dÚmc¶mÀ¶m, {díd{dÚmc¶mÀ¶m qH$dm ˶m
˶m nXm§gmR>r Á¶m narjm KoʶmV ¶oVmV ˶mV {‘imcoë¶m JwUmda,
ho JwU H$go {Xco OmVmV ¶mMr BWo MMm© H$aʶmMr A{YH$ JaO
Amho. narjoÀ¶m JwUm§da A§Jr Agcoë¶m JwUm§Mr nmaI hmoV Zmhr.
˶m‘wio ‘wimVM AmnU Omo JwUdÎmm R>a{dʶmMm nm¶m KoVmo Vmo
emóewÕ Zmhr. Aer AZoH$ CXmhaUo AmhoV, H$s Á¶m§Zr Amnë¶m
e¡j{UH$ OrdZm‘ܶo {deof H$m‘{Jar Ho$cocr Zmhr qH$dm ˶m§Zm
H$aVm Amcocr Zmhr. Vo nwT>o Amnë¶m H$V¥©ËdmZo d kmZmZo BVam§nojm
{H$VrVar nQ>rZo M‘H$co. AmnU S>m°.~m~mgmho~ Am§~oS>H$am§MoM
CXmhaU KoD$. ˶mMm C„oI ‘§S>c {ZU©¶mV Ho$cm Amho. S>m°.Am§~oS>H$am§Zm
‘°{Q´>³¶wcoeZ narjo‘ܶo ’$º$ 37.5 Q>¸o$ JwU {‘imco hmoVo. {H$‘mZ
JwU 35 Q>³³¶m§nojm AdKo 2.5 Q>¸o$ OmñV. AmO ˶m ‘hm‘mZdmcm
Hw$R>ë¶mhr Mm§Jë¶m ‘hm{dÚmc¶mV ˶m ‘mH$mªda àdoehr {‘imcm
ZgVm nU ˶m§ZrM ¶m XoemMr KQ>Zm ~Z{dcr.
Aer AZoH$ CXmhaUo AmhoV. Á¶m§Zr narjoH$S>o EH$ AmnÎmr
åhUyZ ~{KVco d Amnë¶m e¡j{UH$ OrdZmV Hw$R>crhr {deof
H$m‘{Jar Ho$cr Zmhr. Vo nwT>À¶m OrdZm‘ܶo ˶m ˶m joÌm‘ܶo
{deof H$m‘{Jar H$ê$Z M‘H$co. Voìhm narjoÀ¶m JwUmÀ¶m Zmdmda
Omo JwUdÎmoMm T>moc ~S>{dʶmV ¶oVmo ˶mH$S>o AmnU ~maH$mB©Zo
nm{hco nm{hOo. ‘§S>c Ho$g Mmcy AgVmZm MoÞB©‘YyZ à{gÕ hmoUmè¶m
"qhXÿ' dV©‘mZnÌmV ˶m§Zr Oo EH$ gd}jU Ho$co hmoVo, Vo ~mocHo$
Amho. Á¶m§Zm Ama{jV OmJm {‘imë¶m d Vo nwT>À¶m narjocm ~gco
Am{U Oo gd©gmYmaU OmJm§VyZ ˶mM narjocm ~gco ˶m§À¶m JwUdÎmoV
˶m narjo‘ܶo H$m¶ ’$aH$ Pmcm ho nmhU§ hm ¶m gd}jUmMm hoVy
hmoVm. ˶mV Ag§ {XgyZ Amco H$s ¶m XmoÝhr {dÚm϶mªÀ¶m JwUm§V
’$magm ’$aH$ ZìhVm Am{U Or V’$mdV hmoVr Vr EH$, XrS> dm XmoZ
JwUm§Mr hmoVr. hm Vº$m {ZU©¶mV {Xcocm Amho. åhUOo Oo JwU EH$m
n[ajoV {‘iVmV VoM JwU ˶m C‘oXdmamcm nwT>À¶m narjoV {‘iVrc
qH$dm ˶mMr cm¶H$s gVV ˶m JwUm§‘ܶo R>acr Omdr hm {gÕm§V
{H$Vr MwH$sMm Amho ho ˶m V³Ë¶mZoM XmIdyZ {Xco Amho. åhUyZ
JwUdÎmoMm ~mD$ AmajUmÀ¶m ~m~VrV H$moUrhr H$ê$ Z¶o ho
¶mo½¶.
nmMdm ‘wÔ Agm Amho, ‘mJmgcoë¶m OmVrVrc nwT>macoco cmoH$
- 6. co{ZZdmXr cmc {ZemU {S>g|~a> 2013 49
"{H«$‘rcoAa' ¶m§Zm AmajUmMm ’$m¶Xm {‘imdm H$m? ݶm¶mc¶mZo
{H«$‘rcoAa Am{W©H$ CËnÞmda R>a{dcocm Amho. hm Omo Am{W©H$
CËnÞmMm {ZH$f cmdʶmV Amcocm Amho. hm {ZH$f {H$Vr ¶mo½¶ d
emóewÕ Amho ho AmnU VnmgyZ nm{hco nm{hOo. Am{W©H$ÑîQ>çm Oo
g‘¥Õ AmhoV Vo gm‘m{OH$ d e¡j{UH$ÑîQ>çm g‘¥Õ AmhoVM Ago
Zmhr. ˶mMr AZoH$ CXmhaUo XoVm ¶oVrc. AmO MmMo{Jar, XmXm{Jar
H$ê$ZgwÕm AZoH$ cmoH$ g§nÞ hmoV AgVmV åhUyZ Vo gm‘m{OH$
Am{U e¡j{UH$ÑîQ>çm nwT>macoco AmhoV Ago åhUVm ¶oUma Zmhr.
VgoM g‘mOmVrc ñWmZ hm gwÕm {ZH$f hmoD$ eH$V Zmhr. ¶mMo
H$maU Ago, H$s amOH$maUmÀ¶m gmo¶rgmR>r AZoH$m§Zm AZoH$ nXo
{Xcr OmVmV. Vo ˶m nXm§Zm nmÌ AgVmVM Ago Zmhr. åhUyZ Vo,
˶m§Mo H§w$Q>§w~r¶, dmag dm ZmVodmB©H$ ho {H«$‘rcoAa‘ܶo qH$dm
nwT>macoë¶m dJm©‘ܶo g‘m{dï> hmoVmV Ag§hr åhUVm ¶oUma Zmhr. hr
g‘ñ¶m ’$ma ZmOyH$ Amho. ¶m ~m~VrV EH$ Jmoï> cjmV R>odU§
Amdí¶H$ Amho. Oo AmajU R>odʶmV Amcoco Amho Vo 춺$s dm
Hw$Q>§w~mH$[aVm Zmhr, Vo Amho ˶m˶m g‘mO JQ>mcm. CÔoe hm H$s Vmo
g‘mO JQ>, JQ> åhUyZ nwT>o ¶mdm Am{U BVa g‘mOJQ>m§À¶m nmVirda
¶oD$Z ˶mZo XoemÀ¶m H$ma^mamV g‘mZ h¸$mZo ^mJ ¿¶mdm. AmO
‘mJmgdJm©Vë¶m Á¶m nwT>macoë¶m 춺$s AmhoV qH$dm Or H§w$Q>§w~o
AmhoV ˶m§Mr ñnYm© ˶m dJm©Vë¶mM BVa ‘mJmgdJu¶m§er hmoV
Amho. AmO Oo ‘mJmgdJ© CƒdUu¶m§~amo~a H$arV AmhoV VmoM
g§Kf© ‘mJmgdJm©Vco nwT>macoco Am{U ˶mM dJm©Vrc ‘mJmg
¶m§À¶m‘ܶo hmoVmo Amho. Ooìhm XmoKm§V ñnYm© hmoVo Voìhm nwT>macoë¶m
Hw$Q>§w~m§Vrc ‘wco ˶m‘ܶo ¶eñdr hmoVmV, nwT>o OmVmV. åhUOo 춺$s
dm Hw$Q>§w~ nwT>o Om¶cm cmJcr AmhoV. g‘mO åhUyZ Vmo g‘mO JQ>
nwT>o OmV Zmhr hr n[apñWVr ~Xcm¶cm nm{hOo. H$maU Amnë¶mcm
g~§Y g‘mO nwT>o AmUm¶Mm Amho. nU à˶jmV ˶mV AS>MUr
AmhoV. nwT>macoco H$moUmcm åhUm¶Mo Vo R>a{dʶmgmR>r
‘mJmgdJu¶m§Vrc, ‘J AZwgy{MV OmVr/O‘mVr AgmoV dm BVa
‘mJmgdJ© AgmoV à{V{ZYter MMm© H$ê$Z nwT>macoë¶mMr ì¶m»¶m
H$a{dʶmV Amcr nm{hOo. Omon¶ªV ho hmoV Zmhr Vmon¶ªV Hw$R>cmhr
{ZH$f R>odcm Var ˶mcm AZoH$ Oa-Va cmdmdo cmJVrc Am{U
H$moUmMohr g‘mYmZ hmoUma Zmhr. Voìhm Oo ñdV: nwT>macoco AmhoV
Ago ‘mZVmV, ˶m§Zr ñdV:hÿZM ¶m amIrd OmJm§darc h¸$ gmoSy>Z
Úmdm. ‘m¶m ‘m{hVrVrc Ago AZoH$ ‘mJmgdJu¶ AZwgy{MV
OmVr/O‘mVrVco AmhoV, H$s Oo amIrd OmJm§Mm Cn¶moJ H$ê$
BpÀN>V ZmhrV. amIrd OmJm§Mm Cn¶moJ H$aUo åhUOo Amncm
An‘mZ Amho Agohr Vo ‘mZVmV. nU ho AndmX AmhoV, ho AndmX
åhUOo H$mhr ¶m àíZmMo CÎma Zmhr. Oa Amnë¶mcm CÎma emoYm¶Mo
Agoc Va ˶mH$[aVm gd© ‘mJmg OmVr/O‘mVrÀ¶m à{V{ZYtZr
EH$Ì ~gyZ ˶m§ZrM Vmo VmoS>Jm H$mT>cm nm{hOo. H$maU Omon¶ªV ¶m
g‘mOmVrc gd© cmoH$ nwT>o OmV ZmhrV Vmon¶ªV AmajUmMm CÔoe
g’$c hmoUma Zmhr.
ghmdm ‘wÔm Agm Amho H$s amIrd OmJm ¶m gmd©O{ZH$ joÌmVM
Agmì¶mV, H$s ImgJr joÌmVhr? AmO Or KQ>ZoV VaVyX Amho
˶mà‘mUo Á¶m godm‘ܶo amIrd OmJm R>odʶmV Amcoë¶m AmhoV
˶m emgH$s¶, {Z‘emgH$s¶ Am{U gmd©O{ZH$ joÌm‘ܶoM AmhoV.
ImgJr joÌmMm ˶mV C„oI Zmhr. åhUOo AmajUmV Oa ImgJr
joÌ Kmcm¶Mo Pmco Va KQ>ZoV XþéñVr H$amdr cmJoc, H$maU Oo
‘yc^yV h¸$ XoʶmV Amcoco AmhoV ˶mV ì¶{º$ñdmV§Í¶mMmhr h¸$
Amho. Omo ñdV:Mm CÚmoJ, ì¶dgm¶ H$mT>Vmo Vmo Amncm CÚmoJ H$gm
Mmcdmdm, ˶mV H$moUmcm Zo‘co Omdo ho R>adUo hm Amncm
ì¶{º$ñdmV§Í¶mMm A{YH$ma Amho Ago ‘mZVmo Am{U KQ>ZoZohr Vmo
Vgm ‘mZcocm Amho.
ImgJrH$aU, OmJ{VH$sH$aU Am{U CXmarH$aU ho Oo AmnU
AmO ñdrH$maV AmhmoV. ˶mMm n[aUm‘ Agm hmoV Amho, H$s
OdiOdi gd© Y§Xo AmVm ImgJr ìhm¶cm cmJco AmhoV, åhUOo
gaH$mar Y§XogwÕm ImOJr H$aʶmV ¶oV AmhoV. ˶m‘wio gaH$mar
joÌ ho AmH§w${MV Pmco Amho d hmoV amhUma Amho. ˶m‘wio ¶m
joÌm‘ܶo Á¶m amIrd OmJm AmhoV, ˶mhr H$‘r H$‘r hmoV OmUma.
AmO Oo dmVmdaU Amho ˶m dmVmdaUmV gaH$ma Aer KQ>Zm
XþéñVr H$ê$Z ˶mÀ¶mV ImgJr joÌ AmUoc ¶mMr gwVam‘ e³¶Vm
Zmhr. EH$ Cnm¶ hmoD$ eH$Vmo Am{U Vmo Cnm¶ Agm H$s AmVm ZdrZ
CÚmoJ H$mT>ʶmH$[aVm Á¶m doir Vwåhr nadmZm XoVm ˶m doir ˶m
nadmݶmV Aer eV© KmcyZ R>odcr nm{hOo H$s A‘wH$ Q>¸o$ cmoH$
AZwgy{MV OmVr/O‘mVr d BVa ‘mJmgJu¶ ¶mVrcM KoVco OmdoV.
na§Vw ho Ho$co Va ˶mcmhr ݶm¶mc¶mV AmìhmZ {Xco OmB©c Am{U
ݶm¶mc¶ AWm©VM hr CÚmoJnVtÀ¶m ñdmV§Í¶mda JXm Amho Agm
{ZU©¶ XoʶmMr e³¶Vm ZmH$maVm ¶oUma Zmhr. na§Vw hm à¶ËZ H$ê$Z
nmhm¶cm haH$V Zmhr. ˶mH$[aVm AWm©V KQ>ZoV XþéñVr H$aVm
¶oB©c H$s ZdrZ CÚmoJmcm gaH$mar nadmZJr XoVmZm gaH$macm Aem
AQ>r KmcʶmMr ‘w^m Agoc. AWm©V ¶m KQ>Zm XþéñVrcmhr ˶mM
H$maUmdê$Z ݶm¶mc¶mV AmìhmZ XoD$ eH$Vo.
¶mda Xþgam Cnm¶ åhUOo ImgJr joÌmVrc CÚmoJnVtZrM ñdV:hÿZ
Aem amIrd OmJm R>odmì¶mV.
eodQ>Mm àíZ Amho H$s Oo BVa Y‘mª‘ܶo OmVmV, ˶m§Zm ho
- 7. co{ZZdmXr cmc {ZemU {S>g|~a> 2013 50
AmajU Agmdo H$s Zgmdo? Amnë¶mcm AmR>dV Agoc H$s Ooìhm
Am‘À¶m Ag§»¶ ~§Yy ^{JZr ~m¡Õ Yå‘mV ‘moR>çm g§»¶oZo Joë¶m.
Ama§^rÀ¶m H$mimV ¶m ~m¡Õ Yå‘r¶m§Zm AmajUmMm h¸$ Zmhr Agm
{ZU©¶ H$mhr ݶm¶mc¶mZo Voìhm {Xcm hmoVm. åhUOo ‘mJmgconU ho
’$º$ qhXÿ Y‘m©VM AgVo Agm ¶m {ZU©¶mMm nm¶m hmoVm. AmVm
gwX¡dmZo Vmo {ZU©¶ {’$acm Amho Am{U Oar qhXÿ Y‘m©Vë¶m cmoH$m§Zr
~m¡Õ Yå‘m‘ܶo àdoe Ho$cm Agcm Var ~m¡Õ Yå‘r¶m§Zmhr Oo
nydunmgyZ MmcV Amcoco AmajU Amho Vo Mmcy amhmdo Agm {ZU©¶
Amcm Amho.
¶mVyZM Xþgam àíZ {Z‘m©U Pmcm Amho. AmO Oo erI, ‘wgc‘mZ,
{¼íMZ Pmcoco AmhoV Vo gwÕm nydu qhXÿ Y‘m©VcoM hmoVo. Vo Ooìhm
Xþgè¶m Y‘m©V Joco ˶m doir AmnAmnë¶m OmVr Amnë¶m~amo~a
KoD$Z Joco. EH$ Jmoï> AWm©V ‘mݶ Ho$cr nm{hOo. erI AgmoV,
‘wpñc‘ AgmoV dm {¼íMZ AgmoV {VWo Añn¥í¶Vm nmicr OmV
Zmhr. ˶m‘wio ˶mMm g‘mdoe AZwgy{MV OmVr/O‘mVr‘ܶo H$aVm
¶oUma Zmhr. na§Vw BVa ‘mJmgdJu¶m§V ˶mVë¶m AZoH$ OmVr/
O‘mVr ¶oD$ eH$VmV. à˶oH$ Y‘m©V ‘J Vmo {¼íMZ Y‘© Agmo,
‘wpñc‘ Y‘© Agmo, dm erI Y‘© Agmo {VWo OmVrMr CVa§S> Amho.
AmOhr Jmoì¶mVrc d¥ÎmnÌo Oa AmnU CKS>cr Va Amnë¶mcm Ago
{Xgoc, H$s ˶mV c¾{df¶H$ Á¶m Om{hamVr ¶oVmV, ˶mV H°$Wm°{cH$
~«måhrU Agm ñnï> C„oI AgVmo. AmOhr ‘wpñc‘ Y‘m©‘ܶo gæ¶X
EH$m ~mOycm Va Im{Q>H$ Xþgè¶m ~mOycm AgVmo. ˶m§À¶mV ~oQ>r
ì¶dhma hmoV ZmhrV. erI Y‘m©‘ܶo hrM n[apñWVr Amho. nadm Va
Q>mBåg Am°’$ B§{S>¶m‘ܶo ¶m ~m~VrV EH$ ‘moR>m coIM Amcocm
Amho. ˶mV Ago XmIdyZ XoʶmV Amco Amho, H$s B§½c§S>‘ܶo
am{hcoco erI Y‘m©Mo cmoH$ AmOhr {VWo Om{Vì¶dñWm nmiV
AgVmV. Oo H${Zð> OmVrVrc C‘oXdma AmhoV, ˶m§Zm ‘wcr {‘iV
ZmhrV. H$maU Cƒ OmVrVrc ‘wcr ˶m§Zm XoʶmV ¶oV ZmhrV.
˶m‘wio Á¶m Á¶m doir Ago ào‘g§~§Y OwiyZ ¶oVmV ˶m doir
Am°ZaS>oWgmR>r Vem ‘wctÀ¶m H$Îmcr Ho$ë¶m OmVmV. Voìhm àíZ
Agm CnpñWV hmoVmo H$s AmO Oo BVa Y‘m©V ‘mJmgdJu¶ AmhoV
Vo ‘mJmgdJu¶m§gmR>r R>odcoco AmajU ‘mJy eH$VmV d ˶m§Zm Vo
KQ>Zoà‘mUo {Xco Joco nm{hOo. H$maU ‘mJmgconU ho Y‘m©da Adc§~yZ
ZgVo. Vo ˶m ˶m Y‘m©Vrc Or ì¶dñWm Amho ˶m ì¶dñWoda
Adc§~yZ AgVo. Y‘m©Mo Zmd ~XcyZ ‘mJmgconU ~Xcco OmV
Zmhr. Voìhm hr Or ‘mJUr AmO nwT>o ¶oV Amho, ‘wpñc‘ Amo.~r.gr.,
{¼íMZ Amo.~r.gr., erI Amo.~r.gr., ¶m§Mr Vr ݶmæ¶ Amho.
na§Vw ˶m§Zm Oa AmajU Úm¶Mo Pmco Va nwÝhm ˶m 50 Q>¸o$ ‘¶m©XoV
Úmdo cmJoc Am{U åhUyZ {VWco AmVm Oo 27 Q>¸o$ BVa ‘mJmgcoco
cmoH$ AmhoV Vo ˶mcm Z¸$s {damoY H$aUma, na§Vw Vo An[ahm¶© Amho.
Vo H$amdoM cmJUma Amho.
‘cm ݶm¶mc¶mÀ¶m {ZdmS>çm§VyZ Oo ‘wÔo AmajUmÀ¶m g§~§Yr
{Z‘m©U hmoUmao AmT>iyZ Amco ˶m ‘wÚm§Mr MMm© H$aʶmMm ‘r BWo
à¶ËZ Ho$cocm Amho. eodQ>r EH$ Jmoï> ‘cm ‘wÔm‘ hmoD$Z BWo
‘m§S>mdrer dmQ>Vo, Vr hr H$s amIrd OmJm§da Zoh‘rM ‘¶m©Xm amhUma
Amho. ˶m dfm©Zwdf} am{hë¶m Var. (Am{U KQ>ZoV ˶m§À¶mda H$mimMr
‘¶m©Xm Zmhr. Amho Vr H$m¶Xo‘§S>imVrc AZwgy{MV OmVr/O‘mVtÀ¶m
à{V{Z{YËdmda Amho.) ‘mJmgdJu¶m§Mm dJ© åhUyZ ˶m‘wio CÕma
hmoUma Zmhr. AmOMr Am{W©H$ d gm‘m{OH$ ì¶dñWm ~Xccr VaM
gdmªMm CËH$f© hmoUma Amho. na§Vw ‘mJmgdJu¶ d ˶m§Mo ZoVo ho
amIrd OmJm hmM, Amnë¶m CÕmamMm EH$‘od ‘mJ© Amho Ago J¥hrV
Yê$Z AmO ˶mdaM cj H|${ÐV H$aV AmhoV, ˶m‘wio CÕmamÀ¶m
Iè¶m Cnm¶m§H$S>o Xwc©j H$aV AmhoV. àñWm{nV {hVg§~§Yr¶
‘mJmgdJu¶m§Zm amIrd OmJm§À¶m àíZm§da AmnmngmV PJS>V R>odV
AmhoV d ˶m§Mo cj Iè¶m C{Ôï>m§nmgyZ XþgarH$S>o di{dʶmV
¶eñdr hmoV AmhoV. KQ>ZoMo C{Ôï> g’$c hmoʶmH$[aVm "Zmhrao
dJm©'Mr EH$OyQ> hmoUo Amdí¶H$ Amho, VrV AS>Wio {Z‘m©U hmoV
AmhoV. ‘mJmgdJu¶m§Mm CÕma H$aʶmH$[aVm amIrd OmJm hm ’$º$
EH$ Cnm¶ Amho ho cjmV R>odyZM gd© ‘mJmgdJu¶m§Zr Amnë¶m
Iè¶m CÕmamMm cT>m cT>V am{hcm nm{hOo.
(gm¡Oݶ : S>m°.{dO¶ Iao g§nm{XV "ݶm¶ ì¶dñWm d AmajU,'
àH$meH$ : S>m°.~m~mgmho~ Am§~oS>H$a AܶmgZ, d Aä¶mg H|$Ð,
nwUo {dÚmnrR>, nwUo, ‘mM© 2009,‘amR>m Amo~rgrH$aU, ¶m àm.AemoH$
~w{Õd§V g§nm{XV nwñVH$mMr àñVmdZm)