Memorandum ivm carpool, autodelen en Minder Mobielen Centrales

1. Memorandum Taxistop
Gemeenteraadsverkiezingen oktober 2012
Wie is Taxistop
CPA vzw (Taxistop) werd opgericht in 1975 onder de naam ‘Centrum voor Positieve Aanwending’.
Taxistop is ervan overtuigd dat men onder het motto ‘meer met minder’ bestaande zaken efficiënter
kan aanwenden. Met betrekking tot mobiliteit is de visie steeds dat men met minder
vervoersmiddelen, meer mensen kan vervoeren en dat men minder vervoersmiddelen nodig heeft
als ze beter aangewend worden. Dezelfde visie wordt ook gehanteerd m.b.t. huizen en toerisme.
Door particuliere woningen of kamers aan te bieden als verblijfsaccommodatie worden ruimte en
middelen efficiënter aangewend.
Taxistop is sinds haar start steeds op zoek naar nieuwe initiatieven om haar visie om te zetten in
duurzame projecten. Taxistop wenst in haar aanpak en visie steeds innovatief te zijn en de
maatschappij uit te dagen. De ambitie wordt steeds gekoppeld aan een sterk organisatievermogen.
Getuige hiervan zijn duurzame projecten (Eurostop, Minder Mobielen Centrales, Carpoolplaza,…), en
inmiddels autonome organisaties zoals Traject en cambio.
Visie Taxistop voor een lokaal beleid 2012-2018
De bevolkingsdruk op onze steden en gemeenten neemt toe. De inkomsten voor steden en
gemeenten stijgen niet evenredig. ‘Positieve aanwending’, zoals door Taxistop in haar doelstellingen
omschreven is een strategie om de uitdagingen aan te gaan. De gemeente of de stad is een
uitstekend sociaal netwerk om die strategie om te zetten in concrete acties:
De auto gebruiken om autobezit te laten afnemen: Inzetten op autodelen, taxidelen en
carpoolen
Vrijwilligers inzetten voor de mobiliteit van mobiliteitsbehoeftigen via de Minder Mobielen
Centrales
Positieve aanwending gaat nog een pak verder dan de activiteiten van Taxistop: Onder de noemer
‘collaboratieve consumptie’ of consu-delen is het mogelijk om meer ruimte te creëren in de stad, en
de ecologische afdruk van de bewoners te verlichten:
Cohousing voor jonge gezinnen, jonge senioren, ...
Collectieve aankopen isolatiemateriaal, energiecontracten, ...
Ruilmarkten, of online ruil-marktplaatsen: swapping – switching
Collectief tuinieren
Peer2Peer delen/ontlenen: Bakfietsen, tuingereedschap, parkeerplaatsen, ...
Collectieve werkplaatsen
Taxistop kan de stad ondersteunen bij het ontwikkelen van een geïntegreerd consu-
deelplan, pilootprojecten of aangepaste software voor ruil-; of deeldiensten.
1

2. Uitdagingen voor steden en gemeenten
In december 2011 verscheen de nieuwe Stadsmonitor 2011. Dit rapport illustreert duidelijk enkele
uitdagingen voor de centrumsteden voor de komende jaren.
Vooreerst blijkt de druk op de centrumsteden toe te nemen door een positief migratiesaldo. Per
1.000 inwoners kwamen er gemiddeld 6 nieuwe bij in de 13 steden (Antwerpen, Gent, Aalst, Brugge,
Genk, Hasselt, Kortrijk, Leuven, Mechelen, Oostende, Roeselare, Sint-Niklaas en Turnhout).
Deze bevolkingsgroei creëert druk op infrastructuur, voorzieningen en leefbaarheid van de meest
verstedelijkte wijken.
Bijna 9 op 10 gezinnen blijkt minstens 1 wagen te hebben. Dat dit tot toenemende parkeerdruk leidt,
blijkt door de waargenomen parkeerproblematiek: Slechts de helft van de stadsbevolking vindt dat er
voldoende parkeerplaatsen zijn in de buurt.
Ook het verkeer neemt toe. In 2011 gebeurden 51,4% van de verplaatsingen in de vrije tijd als
autobestuurder, terwijl dit in 2008 slechts 40% was. Ook het aandeel van de auto voor woon-
werk/schoolverkeer kent een lichte groei.
Meer bewoners, meer auto’s, meer autoverplaatsingen staan haaks op de wensen van een
bereikbare, leefbare en gezonde stad.
Ook in de niet-centrumsteden is een toename aan autobezit en automobiliteit. Dit valt af te leiden
uit de historiek van de verschillende Onderzoeken Verplaatsingsgedrag uitgevoerd door de Vlaamse
Overheid.
De uitdagingen voor steden en gemeenten zijn in de eerste plaats de uitdagingen voor haar
bewoners en bezoekers. Zij moeten zich kunnen blijven veilig verplaatsen, parkeren en genieten van
de ruimte in de stad.
In dit memorandum worden enkele maatregelen voorgesteld, als deel van de oplossingen voor de
uitdagingen die de toekomst ons stelt.
Carpoolen
Samenrijden kan voor verschillende doeleinden: woon-werkverplaatsingen, woon-schoolverkeer,
zakelijke verplaatsingen, en recreatief verkeer. Samenrijden gebeurt vaak spontaan. Het kan echter
gestimuleerd worden. Volgens het Onderzoek Verplaatsingsgedrag Vlaanderen hebben bedrijven die
carpoolondersteunende maatregelen nemen 4% meer carpoolers.
Ook steden en gemeenten kunnen hier een rol spelen. Zo reduceren ze de dagelijkse import van
auto’s, CO2 en fijn stof in de stad, maar tegelijk ook de uitvoer van auto’s naar andere steden.
Investeren in de promotie en ondersteuning van carpoolen mag voor Taxistop echter
op geen enkele manier aanleiding zijn om te besparen op fietsen en openbaar
vervoer. Taxistop ijvert daarom om in de eerste plaats in te zetten op een veilige stap-
en fietsomgeving, toereikend openbaar vervoer, en als aanvulling op carpoolen.
2

3. Woon-werkverkeer
Import auto’s in de stad:
Creëer netwerk van Park&Ride aan de rand van de stad, van waaruit openbaar vervoer
aantrekkelijker is dan de auto door prioritaire bus-, of trambanen. Zo’n knooppunt maakt het
aantrekkelijk om te carpoolen met iemand die werkt op een andere locatie in de stad.
Durf experimenteren met carpoolrijstroken, eventueel in combinatie met busstrook. Indien
dit gecombineerd wordt met busstroken, mag dit er evenwel niet toe leiden dat bussen toch
in congestie komen.
Werk actief met bedrijven en bedrijvenzones om vervoersplannen op te stellen. Afhankelijk
van de behoefte kunnen carpoolstimulerende maatregelen op het niveau van bedrijf of
bedrijvenzone nuttig zijn om het aantal auto’s terug te dringen. Dit kan in overleg met
Taxistop en/of de provinciale mobiliteitspunten.
Voorbeeldfunctie: Carpoolen voor stadspersoneel en diensten gerelateerd aan stad (OCMW,
Brandweer, scholen, ...) promoten en ondersteunen.
Export auto’s uit de stad:
Nieuwe dynamiek en cohesie die bestaat in buurten, kan aangewend worden om te
carpoolen. Buurtgenoten hebben de nabijheid als voordeel, maar delen ook een community-
gevoel, dat drempelverlagend werkt voor carpoolen.
Onthaal nieuwkomers en biedt hen een aanbod duurzame mobiliteit aan, waar ook
carpoolen toe behoort.
Creëer (in overleg met gewest) een carpoolparking nabij de belangrijkste gewestwegen. Zorg
dat deze parkings heel zichtbaar en goed aangeduid zijn. Carpoolparkings hebben zo ook hun
nut doordat ze sensibiliserend werken. De steden en gemeenten kunnen ook een rol spelen
bij de bereikbaarheid van carpoolparkings, door goede fietsroutes aan te leggen.
Taxistop biedt een website aan om te informeren over carpooling, en carpoolkandidaten met elkaar
in contact te brengen: www.carpoolplaza.be
Woon-schoolverkeer
Woon-schoolafstanden zijn meestal vrij kort en om die reden valt er een grotere winst te halen uit
promotie voor stappen of de fiets.
Toch gebeuren heel wat verplaatsingen naar school met de auto. Dit komt vaak omdat ze deel
uitmaken van een ketenverplaatsing: Eerst kinderen afzetten aan school, om dan naar het werk door
te rijden. Deze verplaatsingen zijn moeilijk te vervangen door de fiets. Om deze verplaatsingen aan te
pakken, moet in de eerste plaats het alternatief voor het vervolgtraject naar het werk gepromoot
worden.
Als gemeente kan het samenrijden naar scholen in het bijzonder gestimuleerd worden daar waar
woon-schoolafstanden voldoende lang zijn: Bijzonder onderwijs, middelbaar, hoger onderwijs, of
heel specifieke opleidingen.
3

4. Verkeer richting evenementen: Eventpool – Taxidelen
Indien op het grondgebied van de gemeente evenementen worden georganiseerd met een grote
aantrekkingskracht (festivals, grote concertzalen, sportwedstrijden) dan kan carpoolen worden
georganiseerd via www.eventpool.be. De vernieuwde toepassing, voor o.a. smartphone wordt
gelanceerd in mei 2012. De innovatieve site zal zowel het samenrijden met privé wagens, als met
taxi’s ondersteunen.
Het is de uitdaging voor steden en gemeenten om de buurtoverlast en de verkeersinfarcten aan te
pakken die ontstaan n.a.v. evenementen. Het verlenen van vergunningen kan gekoppeld worden aan
een aanpak van de verkeersstroom door integratie van een eventpoolplan.
Autodelen
Taxistop staat mee aan de wieg van Autopia en is oprichter van Cambio in Vlaanderen. Taxistop
promoot beide autodeelinitiatieven omdat ze beide een positief effect hebben op de stedelijke
mobiliteit en het ruimtegebruik in de stad.
Cambio
Cambio is de autodeelorganisatie die momenteel zo’n 450 wagens ter beschikking stelt aan haar
klanten in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. De klanten (particulier of zakelijk) kunnen op elk moment
een auto reserveren, en betalen afhankelijk van de duur, de afgelegde afstand en het type wagen.
Het is mogelijk om een auto voor slechts een uur te reserveren, of voor een langere tijdsduur.
Cambio is in Vlaanderen aanwezig in Antwerpen, Mortsel, Zwijndrecht, Lier, Gent, Brugge, Oostende,
Mechelen, Hasselt, Turnhout, Leuven, Genk, Sint-Niklaas en Kortrijk. Binnenkort gaat cambio van
start in Aalst, Roeselare en mogelijk Dendermonde.
Autopia
Autopia is het Vlaams steunpunt voor particulier autodelen.
Men spreekt van particulier autodelen als de deelauto eigendom is van, en wordt beheerd door
particuliere personen. Individuen nemen het initiatief om een autodeelgroep op te starten en sluiten
onderling contracten af. Particulier autodelen is vooral geschikt op plaatsen waar geen kant-en-klare
systemen van autodeelorganisaties worden aangeboden.
Onderzoek autobezit en mobiliteitspatronen
Onlangs onderzocht Taxistop, in het kader van het Europese MOMO-project (More Options for
Energy-Efficiënt Mobility through Car-Sharing) de mobiliteitspatronen van de cambioklanten. Er werd
een online enquête gehouden onder de gebruikers.
In Vlaanderen werden 1.840 klanten bevraagd waarvan 884 (48%) de enquête beantwoordden.
Uit dit onderzoek blijkt dat de concrete impact van cambio in Vlaanderen op autobezit is dat er maar
liefst 2.000 tot 2.500 auto’s minder rondrijden of geparkeerd staan. 1 cambioauto vervangt 15 aantal
privéauto’s.
4

5. In dezelfde enquête werd gevraagd of autodelers na hun aansluiting meer of minder gebruik maken
van verschillende modi
Meer Minder
Bus-tram-metro 27,86% 6,87%
Trein 23,48% 13,66%
Fiets 22,65% 3,39%
Te voet 20,40% 2,47%
Auto 14,15% 37,79%
Door autodelen wordt mobiliteit een rationeel in plaats
van reflexmatig proces. Cambio-klanten denken voor ze
zich verplaatsen : ‘Welk(e) voertuig(en) past (passen)
het best bij mijn volgende verplaatsing’ . In functie van
snelheid, kosten en comfort wordt een keuze gemaakt.
Autobezitters nemen eerder reflexmatig de auto die
voor hun deur staat.
Maatregelen die de gemeente kan nemen
1. Goede voorbeeld: Eigen wagenpark afbouwen ten voordele van deelwagens.
2. Voorbehouden parkeerplaatsen cambio: kwalitatieve parkeerplaatsen, met beugel en
bereikbaarheid van openbaar vervoer en fiets.
3. Haalbaarheidsonderzoek organiseren voor nieuwe wijken of steden.
4. Integratie autodelen in nieuwe stadsontwikkelingen: Wonen en autodelen aan elkaar linken.
5. Incentives voor autodelers: Tussenkomst ledenbijdrage, parkeervoordelen.
6. Promotie autodelen: Via eigen communicatiemiddelen.
7. Ambitieuze doelstellingen stellen, i.s.m. Autopia en/of cambio.
Minder Mobielen Centrales
De Minder Mobielen Centrales zijn een dienst voor personen die zich niet meer zelfstandig met het
openbaar vervoer kunnen verplaatsen. Zij kunnen beroep doen op vervoer door vrijwilligers.
Jaarlijks bieden de vrijwillige chauffeurs van de Minder Mobielen Centrales (MMC) in Vlaanderen
zo’n 250.000 ritten aan. Zij zorgen ervoor dat personen met een verminderde mobiliteit zich toch nog
kunnen verplaatsen.
De MMC’s zijn een initiatief van Taxistop. Taxistop ondersteunt de werking van de lokale centrales
door het aanbod van software, verzekeringen en vorming. De lokale centrales, gemeenten, OCMW’s
of mutualiteiten, zorgen voor de lokale promotie en de dispatching van vraag en aanbod.
De werking van de Minder Mobielen Centrales kan lokaal verder gestimuleerd worden door:
5

6. Tussenkomst ledenbijdrage, en/of deel kilometervergoeding.
Optimale promotie tot bij de doelgroep van behoeftigen.
Werving vrijwillige chauffeurs, in functie van de balans vraag en aanbod.
Proactief informeren van de dienst tijdens infrastructuurwerken die ervoor zorgen dat
normale routes niet optimaal kunnen genomen worden door ouderen of minder mobielen.
Aanbod Taxistop
Vorming voor bewoners, mobiliteitsdeskundigen, politieke partijen
Aanbod diensten: www.taxistop.be
Software op maat: Voor deelinitiatieven, collectieve busdiensten, ...
Ontwikkeling duurzame mobiliteitsplannen, Consu-deelplannen
Lokale pilootprojecten, of creatieve wervende campagnes.
Meer info
Angelo Meuleman
ame@taxistop.be
www.taxistop.be
09/242 32 18 – 0476 477 661
@Angelo_Taxistop
6