2. de Ondernemerscoöperatie
2
Even voorstellen…
Guus Koster
• Achtergrond HRM en werving & selectie
• Zelfstandig ondernemer sinds september
2012
• Regiovertegenwoordiger Gelderland en
Deventer/Zwolle voor
Ondernemerscoöperatie
3. de Ondernemerscoöperatie
3
Over ons
• Samenwerkingsverband van tien specialisten op het gebied van
samenwerken en coöperaties
• Handelsnaam van Ondernemerscoöperatie U.A.
• Missie: samenwerken makkelijker maken
• Dit doen we door praktische concepten te ontwikkelen en
ondernemers te adviseren: nu al bij meer dan 150 groepen.
• We zijn zelf ook een coöperatie en gebruiken onze eigen methoden
4. de Ondernemerscoöperatie
4
Agenda
Focus: adviseren over samenwerken
• Waarom samenwerken?
• Adviseren over en bepalen van de juiste rechtsvorm
• Het coöperatieconcept
• Opdrachten uitvoeren in een coöperatie
• Juridische, fiscale en marketing aspecten van een coöperatie
6. de Ondernemerscoöperatie
6
De organisatie van werk verandert
• Groei van het aantal zzp’ers
• Het aantal opdrachten geschikt voor één persoon blijft ongeveer gelijk
• Bedrijven hebben drie opties voor hun grote projecten:
• Coöperatie is actueel
Een ander groot
bedrijf inhuren
ZZP’ers inhuren maar
zelf de coördinatie doen
Een collectief van
ZZP’ers inhuren
7. de Ondernemerscoöperatie
7
Waarom samenwerken?
Voor je opdrachtgever
• Je organisatie heeft meer ‘body’
en geloofwaardigheid
• Als er iemand wegvalt dan is er
altijd een ander die hij kan
aanspreken
• Samen heb je meer referenties en
daarmee een hogere kans om het
project goed uit te voeren
Voor jezelf
• Het is leuker: je kunt zorgen
delen en leren van de ander
• Je loopt minder risico dan
wanneer je diensten van een
ander inkoopt en doorverkoopt
• Het kan een groeipad voor je
organisatie zijn
8. de Ondernemerscoöperatie
8
Contractueel geregelde samenwerking
•Geen extra kosten
• Kan als het risico voor slecht werk van
de partner voor jou te dragen is
• Eventueel betaling back-to-back
Nieuwe rechtsvorm
• Eenmalig oprichtingskosten
• Helpt risico’s goed af te dekken
• Diverse vormen mogelijk
Offerte voor het
totale werk
Opdrachtgever
Partner/
leverancier
Partner/Opdrachtnemer
Offerte voor deel
werkzaamheden
Opdrachtgever
Nieuwe rechtspersoon
Partner Partner
Deelofferte Deelofferte
Offerte voor het
totale werk
Contractueel geregeld of nieuwe rechtsvorm?
9. de Ondernemerscoöperatie
9
Voordelen van een rechtsvorm voor een
samenwerking
• Professionele uitstraling naar opdrachtgevers
• Duidelijke profilering als groep
• Krachten bundelen: meer mogelijkheden bij het verwerven van grote
opdrachten
• Eén formeel aanspreekpunt voor opdrachtgevers
• Privé aansprakelijkheid is sterk te verminderen
• Juridisch zijn de zaken goed geregeld
15. de Ondernemerscoöperatie
15
Vraag 4: zelfstandig ondernemer blijven?
• Als beide ondernemers al vanuit een eigen BV werken is deze vraag niet
meer relevant
• Voor zelfstandig ondernemerschap zoals de belastingdienst dat definieert
zijn (in de tijd gezien) meerdere opdrachtgevers nodig
• De keuze heeft met name fiscale consequenties
16. de Ondernemerscoöperatie
16
Vraag 5: gelijkwaardige samenwerking?
• Mag iedereen een gelijke stem hebben in de samenwerking, ook de
toekomstige partners?
• Is er iemand die vooraf al veel investeringen heeft gedaan en wiens merk,
concept of systeem de spil van de samenwerking gaat vormen?
18. de Ondernemerscoöperatie
18
Het concept van de Ondernemerscoöperatie
• Leden besturen samen de coöperatie, ieder lid
blijft echter zelfstandig ondernemer
• Projecten waarbij één of meer leden betrokken
zijn lopen via de coöperatie
• De coöperatie bundelt de verschillende offertes
en is contractpartij voor de opdrachtgever
• De winst van de coöperatie wordt onderling
verdeeld
Opdrachtgever
Coöperatie
Lid Lid Lid Lid Lid
Overeenkomsten met achterliggend
de offerte en onderlinge werkverdeling
Gezamenlijke
offerte
19. de Ondernemerscoöperatie
19
de Ondernemerscoöperatie
Voordelen
•Snel op te richten bij een notaris
•Leden kunnen eenvoudig in- en
uitstromen
•Is een zelfstandige rechtspersoon
en de U.A. variant kan leden privé
beschermen tegen
aansprakelijkheden bij tekorten
•Coöperatieve gedachte klinkt
sympathiek en maakt het mogelijk
dat de leden zich ook zelfstandig
profileren
Randvoorwaarden
• Leden moeten zelfstandig
ondernemer zijn: eenmanszaken
moeten ook andere
opdrachtgevers hebben voor
fiscale faciliteiten
• Er wordt geen of weinig kapitaal
opgebouwd in de coöperatie
20. de Ondernemerscoöperatie
20
Flex BV versus coöperatie
Flexibele BV en coöperatie zijn naar elkaar toegeschoven, vanwege:
• Stemrecht losgekoppeld van winstrecht
• Geen kapitaalstorting meer
Voordelen van de coöperatie die er nog steeds zijn:
• Toe- en uittreden van leden kan buiten de notaris om
• Winstverdeling is flexibeler: kan bijvoorbeeld ook naar rato van omzet
• Persoonlijk lidmaatschap
• Minder winstgericht imago van de coöperatie
• Voelt meer als gelijkwaardige samenwerking
• Goed te combineren met andere activiteiten
• Fiscaal gunstig (tot € 150.000 winst )
21. de Ondernemerscoöperatie
21
Coöperatie en de fiscus
• De coöperatie is apart belastingplichtig voor zowel de BTW als de
vennootschapsbelasting
• De fiscus ziet een coöperatie als één opdrachtgever.
· Vof en maatschap zijn fiscaal transparant: opdrachtgevers van deze
vennootschap tellen als jouw eigen opdrachtgevers.
· Coöperatie is niet fiscaal transparant. Leden doen transacties met de
rechtspersoon.
• De belastingdienst vindt dat de coöperatie winst moet maken.
22. de Ondernemerscoöperatie
22
Verlengstukwinst
Opdrachtgever Coöperatie Leden
€ 10.000 omzet
€ 8.000 vergoeding
op basis van facturen
€ 2.000 winst
•Speciaal voor coöperaties
•Bij eenmanszaken als lid: winstuitkeringen worden (vaak) niet
belast voor de vennootschapsbelasting (wel IB).
•Bij BV’s als lid: deelnemingstvrijstelling
23. de Ondernemerscoöperatie
23
Boekhouding en btw
• Voor elke formele samenwerking moet
je een boekhouding bijhouden
• In elk geval moet je elk kwartaal een
BTW aangifte doen
• Daarnaast moet je een jaarrekening
opmaken:
- Bij een maatschap of vof de winst
splitsen over de leden
- Bij een BV of coöperatie
winstuitkeringen doen
• Als iedereen zelf ondernemer blijft en
verantwoordelijk voor z’n eigen kosten,
dan is de boekhouding beperkt
25. de Ondernemerscoöperatie
25
Naast de statuten moet je vooraf afspraken maken
over het uitvoeren van opdrachten
Statuten
• Naam en vestigingsplaats
• Aanname van nieuwe leden
• Contributie
• Vergaderingen en besluitvorming
• Winstverdeling
• Wijzigen statuten en opheffing
Vastleggen in notariële akte
Raamovereenkomst
• Proces van offertes opmaken en
uitbrengen naar klanten
• Verdeling van opbrengsten,
bijvoorbeeld voor acquisitie
• Facturatie en betalingen
• Verdeling van
verantwoordelijkheden
• Intellectueel eigendom
• Aansprakelijkheid
Onderlinge overeenkomst
37. de Ondernemerscoöperatie
37
Hoe verklein je de kans op een faillissement?
• Goede onderlinge controle
• Algemene voorwaarden die de aansprakelijkheid beperken
• Een beroepsaansprakelijkheidsverzekering indien zinnig en mogelijk
39. de Ondernemerscoöperatie
39
Een samenwerking hoeft niet alleen leuk te zijn
• Het gaat uiteindelijk om geld, niet alleen om de gezelligheid
• Samenwerken kost tijd, dus het moet ook iets opbrengen
• Het is logisch als je af en toe discussies hebt over inzet en beloning
40. de Ondernemerscoöperatie
40
Een samenwerking gaat vaak door verschillende
fasen
• In een groep kun je focussen
op je eigen belang of het
gezamenlijk belang (ik-wij)
• Daarnaast kun je de nadruk
leggen op overeenkomsten of
verschillen
• Als deze twee factoren in
evenwicht zijn zit je in de
vitale ruimte: hier loopt de
samenwerking goed en geeft
deze energie
• Groepen cirkelen vaak in een
vast patroon om deze vitale
ruimte heen Model: coherentiecirkel van Eelke Wielinga
41. de Ondernemerscoöperatie
41
Essentieel voor elke samenwerking zijn
vertrouwen, richting en … werk!
• Indien de partners al een hechtere relatie hebben, is er meer vertrouwen
• Als er nog weinig vertrouwen is, dan is leiderschap van belang
- Iemand die het voortouw neemt en de taken verdeelt
- Consensus is lastiger te krijgen en kost veel tijd: daardoor kunnen
partners afhaken
• Concrete opdrachten of de kans daarop helpen om te focussen en om
theoretische exercities concreet te maken. Door samenwerken groeit het
vertrouwen ook sneller.
46. de Ondernemerscoöperatie
46
Wat bieden wij?
• Advies en begeleiding in alle fasen
van het samenwerkingsproces;
• Van standaard– tot
maatwerktrajecten;
• Aanvullende diensten;
• Landelijk netwerk van adviseurs;
• Volledige ontzorging bij de
oprichting van een coöperatie
inclusief advies, statuten en
raamovereenkomst;
• Advies bij andere
samenwerkingsvormen;
• Workshops ter verbetering van de
samenwerking.
Fiscaal Adviesrapport
inclusief voorbeeldbrief
voor de belastingdienst
excl BTW € 279,-
Volledige oprichting
coöperatie inclusief
uitgebreid advies en
projectovereenkomst,
binnen twee weken
geregeld
excl BTW € 895,-
Algemene voorwaarden
coöperatie inclusief
toelichting en juridisch
consult van 30 minuten
excl BTW € 399,-
Workshop Werken in
Netwerken over
samenwerken als groep,
van één dagdeel.
excl BTW € 599,-
Pas desgewenst de titel aan en zet jouw naam en de gelegenheid hier neer
Dit is onze enige echt commerciele sheet in de lezing. Eventueel kun je diensten wijzigen als dat voor jouw doelgroep relevanter is.
De focus van deze Masterclass is adviseren over samenwerkingen. In het begin gaan we in op de verschillende rechtsvormen die er zijn, maar later zoomen we in op specifiek de coöperatie. Daar weten wij namelijk ook het meest van en vaak (maar niet altijd) is dit ook de meest geschikte vorm.
Laten we eerst kijken waarom je zou gaan samenwerken en een aantal voorbeelden van samenwerkingen tonen
Er zijn onderhand bijna 800.000 zzp’ers, dit aantal is in de afgelopen jaren sterk gegroeid. Ook logisch, omdat de economie sneller verandert en bedrijven ook sturen op eindige dienstverbanden. Professionals worden zich meer bewust van hun waarde en exploiteren die ook. Aan de andere kant veranderen de klussen die gedaan moeten worden niet zo sterk. En er zijn onderhand meer zzp’ers dan er klussen zijn (zoals de vormgeving van een website bijvoorbeeld) die maar door één persoon gedaan kunnen worden. Voor de grotere klussen moet er ook een organisatievorm zijn. Je kunt dan als bedrijf: Een ander groot bedrijf inhuren, die al die mensen meebrengt. Maar je hebt geen grip op wie je krijgt Zzp’ers inhuren maar zelf de coördinatie doen, dat is lastig en je moet oppassen dat de inhuur niet als arbeidsrelatie wordt gekenmerkt, dus je hebt steeds een VAR nodig Een collectief van zzp’ers inhuren, die de klus als totaal aannemen en onderling hun werk coördineren. Steeds meer groepen zzp’ers gaan zo werken.
Wil je onder één gezamenlijke naam naar buiten treden?
Is afdekking van aansprakelijkheid van belang?
Is het de bedoeling om de onderneming uiteindelijk te verkopen?
Willen de partners zelfstandig ondernemer blijven?
Is de samenwerking gelijkwaardig?
De Ondernemerscoöperatie heeft een variant op de basis rechtsvorm van de coöperatie ontwikkelt die goed werkt voor groepen ondernemers die samen de markt op willen. In het kort werkt dit als volgt.
Een coöperatie oprichten doe je door het vastleggen van de statuten bij de notaris. Dit zijn relatief standaard bepalingen, bij een Ondernemerscoöperatie is het artikel over de winstverdeling wat verder uitgewerkt om gemakkelijker te voldoen aan fiscale vereisten. Daarnaast moet je afspraken maken over hoe je gezamenlijk opdrachten verwerft en uitvoert. Dat hebben wij vastgelegd in een raamovereenkomst. Ons pakket bevat beide elementen, aangevuld met een adviesgesprek om alles uit te leggen en waar je meteen de volmachten voor de oprichting kunt ondertekenen, zodat je niet zelf naar een notaris toe hoeft. We werken met een vaste notaris, want gemiddeld richt een notaris in Nederland één keer per twee jaar een coöperatie op.
Hoe werken de afspraken uit de raamovereenkomst nou in de praktijk. Dat is te zien in de volgende animatie. Stel: je hebt een coöperatie van vijf leden waarvan één de bestuurder is. Dat is in deze animatie degene met het koffertje.
Natuurlijk wil je geen faillissement. Ook al is er privé geen aansprakelijkheid, het geeft veel gedoe. Een faillissement komt vaak door een slecht uitgevoerde opdracht, dus wat kun je daartegen doen?
Het getoonde model is de Coherentiecirkel van Eelke Wielinga. Het is een goed model om groepsprocessen te beschrijven en om mee bij te sturen in geval van problemen. Het model hier helemaal uitleggen voert te ver, een collega van ons geeft hier workshops in van een dagdeel. Wat de belangrijkste les is, is dat er evenwicht moet zijn tussen eigen en gemeenschappelijke belangen, en dat alleen maar focussen op overeenkomsten of alleen maar op verschillen ook niet werkt. In het midden is de vitale ruimte, waar de samenwerking iedereen energie geeft.
Groepen die elkaar al kennen hebben een betere kans op een succesvolle samenwerking, omdat er al meer vertrouwen is. Als er nog weinig vertrouwen is, dan is het belangrijk om snel tot actie te komen. Elkaar in de praktijk bezig zien helpt om vertrouwen op te bouwen. Concreet werk of bijvoorbeeld samen inschrijven op een aanbesteding werkt het beste.
Tot slot drie tips voor commercieel succes, geïllustreerd met enkele samenwerkingsverbanden
Joint Architectural Advisors is een groep architecten en bouwkundigen die samenwerken. Door deze integratie van disciplines kunnen ze complexere gebouwen ontwerpen, en dat op een efficiente manier. Dat maakt hen uniek, in elk geval ten opzichte van even grote architectenbureaus en bouwkundigen.
Spark is een samenwerkingsverband van ontwerpers, waar iedereen wel voor een grote klant heeft gewerkt. Als je dat bij elkaar brengt onstaat een indrukwekkend portfolio.
In de voormalige Caballerofabriek in Den Haag zitten allemaal creatieve bedrijven. Deze hebben verder geen formele relatie met elkaar, maar ze organiseren één keer per jaar een groot event waarmee ze veel mensen trekken en ook goede sprekers kunnen krijgen, zoals de burgemeester. Dat zou individuele bedrijven niet gelukt zijn. Bundel dus je visitekaartjes en organiseer een goede meeting.
Dit is onze enige echt commerciele sheet in de lezing. Eventueel kun je diensten wijzigen als dat voor jouw doelgroep relevanter is.