Харилцааны сэтгэл зүйн үндсэн бүрдлүүд

1. Харилцааны сэтгэл
судлал
Багш:
Ж.Цэцэгмаа
/Хүмүүнлэгийн ухааны
магистр/

2. Харилцааны сэтгэл зүйн үндсэн
бүрдлүүд- Боловсрол
- Мэдээлэл
- Сэтгэл хөдлөл
- Мэдрэмж
- Хандлага
- Хувийн өвөрмөц онцлог
Гадаад, дотоод нөхцөл байдлын өөрчлөлт нь хүний зан
үйл, хандлага, сэдэл сонирхлын урсгалд нөлөөлнө.
Харилцагчдын сэтгэл зүйн төлөв байдал, зан үйлийн
онцлог, тогтсон хандлага, байр суурь зэрэг анхдагч
нөхцөл бүрдсэн тохиолдолд бие хүн хоорондын
харилцааны дараа дараагийн алхмууд болох мэдээлэл
солилцох, харилцан үйлчлэх, бие биенээ ойлгон дэмжих
болон үл ойлголцлыг даван туулах зэрэг үйлүүд хийгддэг.
/Оюунлаг хүн харилцагчийнхаа хэр ухаантайг мэдэх
гэж чармайдаг бол сайхан бүсгүй нөгөө хүнийхээ
хувцсаа хэр зэрэг сонгосон, цэвэр нямбай өмсдөг
эсэх, гар, хумс нь хэр цэвэрхэн үгүйг ажиглаж суудаг
аж./

3. Боловсрол
Бусадтай харилцах
чадвар
Оюун ухаан
Амьдрах чадвар
Эрүүл мэнд
Сэтгэлийн тэнхээ

4. Боловсрол
ОЮУНУХААН
АМЬДРАХУХААН
СЭТГЭЛИЙНТЭНХЭЭ
ХАРИЛЦАХЧАДВАР
ЭРҮҮЛМЭНД

5. Боловсролтой хүн
 Амьдралын зорилготой, юу хийж бүтээхээ сайн мэддэг
 Орон зайд бус, цаг хугацааг шүтэж амьдардаг
 Дүгнэлт, шинжилгээг илүү хурдан гаргадаг
 Техник, технологи, шинжлэх ухааны дэвшлийг илүү
түргэн хүлээн авч чаддаг
 Соёл эзэмших, шинэ орчинд дасахдаа сайн
 Бусдын эв дүйг олж харилцаж чаддаг, хэнтэй хэрхэн
харьцахаа мэдэрдэг
 Сэтгэл хөдлөлөө барих хэрэгтэйг мэддэг
 Найз нөхдөөсөө олдгоос илүүг дайснаасаа суралцдаг
 Хувь заяаныхаа боол нь бус оюун ухааныхаа эзэн нь
байдаг амьдралын 10 хувь нь төөргөөс, 90 хувь нь
түүнд хандах реакцаас хамаардаг
 Урт насалдаг. Нас өндөр болсон хойноо ч зөнөглөдөггүйг
шинжлэх ухаан баталжээ.

6. Боловсрох анхны алхмууд
 IQ-гээ тогтоох
Анх 1905 онд Францын эрдэмтэн Альфред Бинэ
санаачилжээ. Нормоос дээгүүр бол гоц, сод,
гени, харин нормоос доогуур бол идиот, дебил,
дүйнгэ
 Хурдан уншиж сурах
Ердийн хүн 1 минутад 200 үг уншдаг бол
дэлхийн хурдан уншилтын аварга Жон Адамс 1
минутад 3850 үг уншсан байна.
 Хошин шогийн мэдрэмжээ хөгжүүлэх
 Компьютер сурах
Хүн төрөлхтөний хамгийн том 3 нээлт: гал,
дугуй, компьютер
 Гадаад хэл сурах

7. БҮРЭЛДЭХ НӨХЦӨЛҮҮД
 Ажил хөдөлмөрийг амьдралынхаа зорилго гэж үздэг.
Байгууллагын эрхэм зорилго, үнэт зүйлс, хэрэгцээг
дээдэлдэг. Бие биенээ нэрээр нь хүндэтгэн дууддаг
 Зөв, шударга зарчмыг баримталдаг, харилцан бие
биендээ тусалдаг, дэмжлэг үзүүлдэг
 Хамт олны гишүүд “хуурай элс” шиг бус “зөөлөн шавар”
адил байх
 Зөвшилцөж, тохиролцож чаддаг, сөргөлдөөнийг намжаах
боломжийг олж хардаг. /Аливаа зөрчил сөргөлдөөнөөс
өөрийгөө хамгаалах гол зүйл бол та өөрөө ямар ч өө
сэвгүй байх шаардлага юм/
 Мэргэжлээрээ, сонирхлоороо холбоотой . Хувийн болон
ажил төрлийн харилцааг хольж хутгадаггүй
 Ажиллах орчноо эмх цэгцтэй байлгадаг. Шүүмжлэлийг
зөвлөгөө болгон хүлээн авдаг

8. ХАМТ ОЛНЫ ЗӨВ
ХАРИЛЦАА БҮРЭЛДЭХ
НӨХЦӨЛҮҮД
 Удирдлагаас өгсөн үүрэг, даалгаврыг биелүүлэх зөв
аргыг хэлэлцэн хамтдаа тэмцэж чаддаг
Гёте: Өөрийнхөө үүргийг биелүүл, тэгвэл танд ямар
их хүч, нөөц байдгийг мэдэх болно.
 Өөрсдийгөө таньж мэдсэн байдаг. / Томас Манн: Хүн
өөрийгөө таньж мэдсэнээр хэзээ ч урьдынхтайгаа адил
үлддэггүй./ Аливаа үйл ажиллагаанд оролцох идэвх
жигд
 Бусдыгаа шүүмжлэхдээ эхлээд үйл явцыг зөөлрүүлж
түүнд хүндэтгэл үзүүлээд дараа нь ярьдаг, уг байдлаас
гарах боломжийг хэлдэг
 Бие биенийхээ дээр гарах гэж ихэмсэг, биеэ тоосон,
дээрэнгүй /бүдүүлэг/ зан гаргадаггүй
 Үйл ажиллагааны хэм хэмжээ, хязгаарыг барьдаг
Демокрит: Аливаа зүйлс хэмжээнээсээ хэтэрвэл
тааламжтай сайхан бүхэн хамгийн зохисгүй зүйл болж
хувирдаг.

9. Хандлага
•Харилцааны үйл явцын чухал хэсэг нь
харилцагчдын зан байдал, үг яриа,
сэтгэл хөдлөл зэргээр дамжин гаднаа
илэрдэг тухайн хүний өөртөө, бусдад,
нийгэмд хандах зан үйлийн шинж юм.
•Хандлагын мөн чанар нь:
–Өөртөө зөв хандах
–Бусдад хүнлэг хандах
–Нийгэмд өөриймсөг хандах

10. Харилцааы хандлага
Хүмүүсийн зан үйл, амьдралын
хэв маяг, бусад хүмүүс, нийгэм,
ургамал амьтдад хандах байдлыг
ерөнхий байдлаар нь:
- Байгаль ертөнцөд хандах хандлага
- Амьд биетүүдтэй /хүнтэй, амьтантай/
харилцах хандлага гэж үндсэн хоёр
хандлагад хуваана.

11. Харилцааны түвшин
 Өөрийн
 Бие хүн хоорондын
 Гэр бүлийн
 Бүлгийн
 Байгууллагын
 Олон нийтийн
 Нийгмийн
 Даяаршилтын

12. Харилцаанд хувийн өвөрмөц
онцлогийг харгалзах нь
Харилцааны үед харилцагчаа хүнийх
нь хувьд хүндэлж, хүлээн зөвшөөрч сэтгэлээ
нээж харилцахын хамтаар тэгш эрхтэй ,
нийгмийн нэг адил гишүүн гэдэг байр
сууринаас хандах явдал чухал байдаг.
Тиймээс хамгийн онцгой бэлтгэл, ур чадвар
шаарддаг үйл ажиллагаа бол
харилцагчийнхаа сэтгэцийн хувийн өвөрмөц
онцлог, авир араншин, зан чанар, сэтгэл
санааны байдлыг хоромхон хугацаанд
анзааран мэдрэх нь харилцааны өвөрмөц
чадвар юм.
Ялангуяа хүнтэй ажилладаг бүх хүмүүс энэ
талаар өндөр ур чадвар шаардлагатай.