الإيدز و الصحة و آلناس لبنان ـ 2005

2. ¢SÉædGh áë°üdGh R~jE’G
πªY π«dO

4. ¢SÉædGh áë°üdGh R~jE’G
πªY π«dO
¢û«fGôZ ÍjhQ
ÚeÒe ¿ÉKÉfƒL
ÒØ°U ≈æe :Ωƒ°SôdG
¿ÉeOƒZ ¿GRƒ°S øe äɪgÉ°ùe ™e
¿ÉjÒÑ°ù«g á°ù°SDƒeh á«Hô©dG OQGƒŸG á°TQh

5. ∂J~YÉ°ùà ¬æ«°ù–h ÜÉàµdG Gòg åj~– øµÁ
:¤EG ∂JÉMGÎbG hCG ∂JGOÉ≤àfG hCG ∂JÉ≤«∏©J ∫É°SQEG AÉLôdG
ähÒH 13-5916 :Ü.¢U á«Hô©dG OQGƒŸG á°TQh–¿ÉæÑd
arcleb@mawared.org
:¤EG hCG
@.πªY π«dO :¢SÉædGh áë°üdGh R~j’G
@.2005 ,¤hC’G á«Hô©dG á©Ñ£dG
@.áXƒØfi á«Hô©dG á©Ñ£dG ¥ƒ≤M ™«ªL
@:øY ¤hC’G á«Hô©dG á©Ñ£dG √òg Q~°üJ
ähÒH 13-5916 :Ü.¢U ,á«Hô©dG OQGƒŸG á°TQh–¿ÉæÑd
(+961)742077 :¢ùcÉØdG ,(+961)742075 :∞JÉ¡dG
:Êhεd’G ~jÈdGarcleb@mawared.org
P.O. Box: 27380 Nicosia 1644- CyprusArab Resource Collective,
Tel: (+357) 2276 6741 , Fax: (+357) 2276 6790
E-mail: arccyp@spidernet.com.cy
rgwww.mawared.oWebsite:
@.êôYCG »∏jEGh QÉéM ∞°Sƒjh »Ñ«H ÂÉZh ≈°ù«Y ¿É°ùZ .O :»Hô©dG ´hô°ûŸG ≥jôa
@.≈°ù«Y ¿É°ùZh »Ñ«H ÂÉZh êôYCG »∏jCG :πj~©Jh á©LGôe
@.≈°ù«Y ¿É°ùZ .O :±Gô°TEGh á«ÑW á©LGôe
@.»HƒjC’G ôªY :áªLôJ
@.Qh~æe ôë°S :zR~j’G ∫ƒM ܃©°ûdG áYôo°T{ áªLôJ
@.¿ÉjQ ƒHCG ≈æeh ≈°ù«Y ~ªfi : ±Ó¨dG ò«ØæJh º«ª°üJ
@.ôgõe áeÉ°SCG : êGôNEG
@.π«Yɪ`°SG ≈æÑd :êÉàf’G á©HÉàe
HIV, Health & your Community, by Dr. Reuben Granich & Jonathan Mermin. The
Hesperian Foundation, USA, 2001. First Arabic edition 2005. Translated by Omar
Ayoubi. Revision & coordination by Dr. Ghassan Issa with Elie Aaraj & Ghanem
Bibi. Funded by the Hesperian Foundation. Published by ARC, The Arab Resource
Collective, Nicosia: P.O.Box: 27380 Nicosia 1644 - Cyprus, Beirut: P.O.Box: 13-5916
Beirut - Lebanon. www.mawared.org
ISBN: 9953-9018-8-0
The Hesperian Foundation
1919 Addison Street, # 304, Berkley, California, 94704 USA
E-mail: hesperian@hesperian.org WWW.hesperian.org

6. ¿ƒ¡LGƒj øjòdG ¢UÉî°T’G øe ÒãµdG ¤G ÜÉàµdG Gòg …~¡f
R~jE’G ¢ShÒa ™e ¢û«©dGh πª©dG …q~– ⁄É©dG AÉëfCG πc ‘
.Ωƒj πc
.á«©ªàÛG R~jE’G äɪ¶æe ¤EG ÚØudDƒŸG äGOGôjEG íæªà°Sh
á©eÉ÷G /á«ë°üdG Ωƒ∏©dG á«∏c »`a á«ë°üdG OQGƒŸG I~Mh ¤G ôµ°ûdÉH á«Hô©dG OQGƒŸG á°TQh ¬qLƒàJ
á≤£æŸG »`a R~jE’ÉH á∏°U äGP äÉ«©ªLh OQGƒe Aɪ°SCG ±É£àbÉH ìɪ°ùdG ≈∏Y ôµ°ûdÉH á«cÒe’G
G~«°ùdG øY äÉeƒ∏©ª∏d zá«°SÉ°SC’G OQGƒŸG π«dO{:ÉgQƒ°ûæe øe ∂dPh ,ÜÉàµdG Gòg »`a Égô°ûfh á«Hô©dG
.É«≤jôaCG ∫ɪ°Th §°ShC’G ¥ô°ûdG á≤£æŸ
øe kÉfÉ› π«d~dG Ö∏W øµÁhttp://fhs.aub.edu.lb/heru

8. äÉjƒàÙG
á«Hô©dG á©Ñ£dG áe~≤e9Ω
ôj~≤Jh ôµ°T13Ω
ÚØdDƒŸGáe~≤e1
?R~jE’G ¢ShÒa ƒg Ée .1
ájô°ûÑdG áYÉæŸG ¢ü≤f ¢ShÒa øY AÉ«MC’G º∏Y ∫ƒ≤j GPÉe5
?R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°U’G ¢VGôYCG »g Ée .213
R~jE’G ¢ShÒa AÉHh á°SGQO ?R~jE’G ¢ShÒØH ÜÉ°üŸG ƒg øe .319
?R~jE’G ¢ShÒØH ¿ƒHÉ°üŸG ~Lƒj øjCG .430
?R~jE’G ¢ShÒa ÖqæŒ ¢SÉædG ™«£à°ùj ∞«c .5
q»°ùæ÷G ∑ƒ∏°ùdG ∫É› »`a IQÉ°ûà°S’G38
?IOÉ«©dG »`a R~jE’G ¢ShÒØH ÜÉ°UCG ¿CG øµÁ πg .6
¢ùæ÷G ≥jôW ÒZ øY R~jE’G ¢ShÒa QÉ°ûàfG56
R~jE’G ¢ShÒa ¢üëa º¡a ?¢üëØdG πª©j ∞«c .773
?R~jE’G ¢ShÒa ¢üëa …ôLCG πg .8
R~jE’G ¢ShÒa ¢üëa ¿CÉ°ûH ¢SÉædG í°üf85
?»æY kÉØ∏àfl kÉ°üî°T í°üfCG ¿CG øµÁ ∞«c .9
R~jE’G ¢ShÒa QÉ°ûàfG ≈∏Y ôqKDƒJ »àdG áq«aÉ≤ãdGh áq«YɪàL’G πeGƒ©dG97
R~jE’G ¢ShÒØH ÜÉ°üe ¢üî°T ºYO ?I~YÉ°ùŸG ™«£à°SG ∞«c .10112
?π° aCG kɪq∏©e ¿ƒcCG ∞«c .11
R~jE’G ¢ShÒa ≈∏Y Úq«ë°üdG Ú∏eÉ©dG ÖjQ~J125
7Ω

9. R~jE’G ¢ShÒØH kÉq°UÉN kÉYhô°ûe CG~HCG ¿CG ÉææµÁ ∞«c .12
R~jE’G¢ShÒaøeájÉbhèeGôH™°Vh138
?Ée ´hô°ûe A~Ñd I~YÉ°ùŸG ≈∏Y π°üëf ∞«c .13
πjƒªàdG äÉq«é«JGΰSG162
Ωq~≤àŸG ájô°ûÑdG áYÉæŸG ¢ü≤f ¢ShÒa ¢Vôe êÓY :≥ë∏ŸG183
(…õ«∏µfG - »HôY)¢SƒeÉ≤dG229
(»HôY - …õ«∏µfG)¢SƒeÉ≤dG235
á«∏°UC’G ÜÉàµdG QOÉ°üe238
ᢢ«˘˘Hô˘˘©˘˘dɢ˘HäQ~˘˘°U¿É˘˘jÒÑ˘˘°ù«˘˘gᢢ°ù°SDƒ˘˘eø˘˘eiô˘˘NCGOQGƒ˘˘e239
R~j’G øY äÉeƒ∏©ª∏d á«°SÉ°SCG OQGƒe240
á«dh~dG áµÑ°ûdG ≈∏Y R~jE’ÉH á∏°U äGP ™bGƒe245
á«Hô©dG¿G~∏ÑdG»`aR~j’G¿hDƒ°ûH≈æ©JäÉ°ù°SDƒe246
±É°ûµdG248
܃©°ûdG áë°U ácôM255
8äÉjƒàÙG Ω

10. 9Ω
á«Hô©dG á©Ñ£dG áeq~≤e
~jGõàeπµ°ûHhÉ«≤jôaCG »`a á°UÉN kGAƒ°SOGOõjG~«°ùdG/R~jE’G ¢Vôe QÉ°ûàfG ô£N ∫GR Ée
.⁄É©dG ¿G~∏H »bÉHh É«°SBG »`a
ÚjÓe 3h R~jE’G ¢ShÒØH I~j~L áHÉ°UEG ÚjÓe á°ùªN ‹GƒM 2003 ΩÉ©dG ~¡°T ~≤a
¿ƒ«∏e 40 ‹GƒM ⁄É©dG »`a ÚHÉ°üŸG O~Y íÑ°UCG å«ëH ,R~jE’G ¢Vôe øe IÉah ádÉM
.Ég~Mh É«≤jôaCG »`a áHÉ°UEG ¿ƒ«∏e 28 É¡æe ,áHÉ°UEG
,É¡æe Òãc »`a kÉeqôfi ¿ƒµj Oɵj R~jE’G øY åj~◊G ∫GR ɪa ,á«Hô©dG ¿G~∏ÑdG »`a ÉeCG
…hPh ÖfÉLC’G ’EG Ö«°üj ’ ¢Vôe R~jE’G ¿CÉH ø¶«a áeÉ©ædÉc ±qô°üàj ¢ ©ÑdG q¿CG ≈àM
á«∏rãpŸG á«°ùæ÷G äÉbÓ©dG ¿CÉH ±GÎY’G ¿hÒãµdG ¢ aôj ɪc .§≤a záÄ«°ùdG ¥ÓNC’G{
l¢Vôe R~jE’G ¿CG á≤«≤◊Gh .⁄É©dG ¿G~∏H »bÉH πãe É¡∏ãe á«Hô©dG ¿G~∏ÑdG »`a ºFÉb l™bGh
¿É˘˘˘˘jOC’GhQɢ˘˘˘ª˘˘˘˘YC’Ghäɢ˘˘˘«˘˘˘˘°ùæ÷Gh¢Sɢ˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘LC’Gπ˘˘˘˘˘cø˘˘˘˘˘e¢Sɢ˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘dGÖ«˘˘˘˘˘°üj¢VGô˘˘˘˘˘e’Gπ˘˘˘˘˘cπ˘˘˘˘˘ã˘˘˘˘˘e
.záÄ«°ùdG ¥ÓNC’G{ …hP Ö«°üj ~b ÉeQ~≤H zI~«ª◊G ¥ÓNC’G{ …hP Ö«°üj :äG~≤à©ŸGh
55000 ‹GƒëH á«Hô©dG ¿G~∏ÑdG »`a I~j~÷G äÉHÉ°U’G O~Y Qq~rb 2003 ΩÉY ájÉ¡f »`a
ÚH Ée R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG O~Y íÑ°UCG å«ëH ,IÉah ádÉM 42000 ‹GƒMh áHÉ°UEG
Èc’GO~©dGqº° j…òdG¿GOƒ°ùdG»`aádÉM400^000É¡æeáHÉ°UEG730^000h450^000
áÑ°ùf ≈∏YCG qº° àa »JƒÑ«L ÉeCG .¿Éµ°ùdG O~Y øe %1^2 ¿ƒ∏µ°ûj øjòdG ÚHÉ°üŸG øe
äÉHÉ°U’G øe %55 q¿CG ¤EG ôjQÉ≤àdG Ò°ûJh .%2^9 »gh ¿Éµ°ùdG O~©d áÑ°ùædÉH äÉHÉ°UEG
øe ºg äÉHÉ°UE’G øe %21 ¤EG 10 ÚH Ée ¿CGh AÉ°ùædG øe qøg á«Hô©dG ¿G~∏ÑdG ¢ ©H »`a
R~jE’G ¢Vôeh ¢ShÒØH áHÉ°UE’G ä’ÉM O~Y áaô©e Ö©°üdG øe ¬qfCG ’EG .Ú«∏ãŸG ∫ÉLôdG
:ÚÑÑ°ùd áb~H á«Hô©dG ¿G~∏ÑdG »`a
.¢VôŸGh ¢ShÒØdÉH áHÉ°U’G π«é°ùJh ~°UQ ᪶fCG ∞©°V .1
ÚHÉ°üŸG πÑb øe QɵfE’G q~M ¤G π°üj …òdG äÉHÉ°U’G øY ≥«b~dG ≠«∏ÑàdG ÜÉ«Z .2
.»°ùæ÷G ±Gôëf’Gh QÉ©dÉH áeÉ©dG ¿ÉgPCG »`a §ÑJôj R~jE’G ¿C’ º¡∏gCGh
äÉeƒ∏©eâfÉcÚM»Øa∫ÉãŸGπ«Ñ°S≈∏Yh,ΩÉbQC’GhäÉeƒ∏©ŸG»`aÜQÉ° J¤G∂dPiqOCG
áHÉ°UEG 8100 OƒLh ¤G 2002 ΩÉY Ò°ûJ zI~ëàŸG ·CÓd ™HÉàdG R~jE’G áëaɵe èeÉfôH{
1300 øe ÌcCG ~Lƒj ’ ¬qfCG ≈∏Y ô°üJ ᫪°SôdG ájô°üŸG QOÉ°üŸG âfÉc ,ô°üe »`a
.áHÉ°UEG
äqÉ«aƒdG O~Yh Ú¨dÉÑdG O~Y ¤EG ä’É◊G áÑ°ùfh R~jE’G ä’ÉM O~Y ‹ÉàdG ∫h~÷G øq«Ñj
èeÉfôH äÉ«FÉ°üMEG »`a IOQGh »g ɪc ,á«Hô©dG ¿G~∏ÑdG øe qπc »`a R~jC’G øY áªLÉædG
:2004 ΩÉ©d R~jCÓd ∑ΰûŸG I~ëàŸG ·C’G

11. 15^000
9^500
400^000
12^000
-
10^000
1^300
-
-
600 øe πbG
9^100
-
-
2^800
12^000
1^000
500 øe πbG
-
9^100
600
500 øe πbG
@@400
31^064^000
2^980^000
34^333^000
20^733^000
24^919^000
5^659^000
2^935^000
619^000
790^000
739^000
712^000
2^595^000
10^312^000
3^708^000
73^390^000
9^937^000
25^856^000
3^051^000
32^339^000
5^614^000
18^223^000
3^023^846@
Üô¨ŸG
É«fÉàjQƒe
¿GOƒ°ùdG
øª«dG
ájOƒ©°ùdGá«Hô©dGáµ∏ªŸG
á«Hô©dG É«Ñ«d ájQƒ¡ªL
¿ÉªoY
ô£b
ôª≤dG QõL
øjôëÑdG
»JƒÑ«L
âjƒµdG
∫Éeƒ°üdG
¿ÉæÑd
ô°üe
¢ùfƒJ
¥Gô©dG
I~ëàŸGá«Hô©dGäGQÉe’G
ôFGõ÷G
¿OQ’G
ÉjQƒ°S
Ú£°ù∏a
O~Y ä’É◊G áÑ°ùf R~j’G ä’ÉM O~Y O~Y ~∏ÑdG
äÉ«aƒdG Ú¨dÉÑdG ~æY 2003 ΩÉY ≈àM ¿Éµ°ùdG
»`aR~jE’G ¢Vôe ¢ShÒa π≤æd á«°SÉ°S’G á∏«°SƒdG ƒg »°ùæ÷G ∫É°üJ’G ≈≤Ñj ÚM »`ah
»àdG ¿G~∏ÑdG »`a ɪq«°S ’ çqƒ∏ŸG Ω~dG π≤f ᣰSGƒH áHÉ°UE’G ô£N ~jGõàj ,á«Hô©dG ¿G~∏ÑdG
Ω~dG ±õf ä’ÉM πãªc ,Ω~dG π≤f πÑb äÉæq«©dG ¢üëah ájÉbƒdG Ö«dÉ°SCG ¤G ô≤àØJ
~b ¥Gô©dG ¿Éc »àdG Ω~dG äÉ≤à°ûe ~MCÉH Gƒ÷ƒY øjòdG ¥Gô©dG »`a (É«∏«aƒª«¡dG)»KGQƒdG
É¡«a OGOõJ »àdG ¿G~∏ÑdG »`ah ,¢ShÒØdÉH áKsƒ∏e É¡fCG kÉ≤M’ øq«ÑJh É°ùfôa øe ÉgOQƒà°SG
ᢢ颢«˘˘à˘˘fäɢ˘Hɢ˘°U’G~˘˘jGõ˘˘à˘˘Jɢ˘ª˘˘c,≈˘˘Mô˘˘é˘˘∏˘˘d Qô˘˘µ˘˘àŸGΩ~˘˘dGπ˘˘≤˘˘fhᢢFQɢ˘£˘˘dGÜô◊Gäɢ˘˘MGô˘˘˘L
.äGQ~ıG »æe~e i~d ø≤◊G ∑QÉ°ûJ
á°VôY ÌcC’G äÉYƒªÛG ¤G ∫ƒ°UƒdG §£N ¤G á«Hô©dG ¿G~∏ÑdG øe ~j~©dG ~≤àØjh
ÌcCG ¿ƒµJ ¿CG øµªŸG øe »àdG äÉYƒªÛG ¤Gh ,¢ùæ÷G äÓeÉYh Ú«∏rãŸÉc ,áHÉ°UÓd
É¡àq£N »àdG á«Yô°ûdG ÒZ Iôé¡dG ¥ôW ¿ƒµ∏°ùj øjòdG øjôLÉ¡ŸG πãe áHÉ°UÓd á°VôY
:Q~°üŸGramme on HIV/AIDS- 2004 UpdateProgJoint United Nations
@IõZ ´É£bh á«Hô¨dG áØ° dG
@@2002 h 1986 ΩÉY ÚH Ée
-
500øeπbG
23^000
-
-
-
øeπbG200
-
-
øeπbG200
690
-
-
øeπbG200
700
øeπbG200
-
-
øeπbG500
øeπbG200
øeπbG200
@@24
0^1
0^6
2^3
0^1
-
0^3
0^1
-
-
0^2
2^9
-
-
0^1
0^1 øe πbG
0^1 øe πbG
0^1 øe πbG
-
0^1
0^1 øe πbG
0^1 øe πbG
-
10Ωá«Hô©dG á©Ñ£dG áe~≤e

12. 11Ω á«Hô©dG á©Ñ£dG áe~≤e
áëaɵe äÓªM øe ÒãµdG ¿CG ≈qàM .¥RôdG AGQh kÉ«©°S ⁄É©dG ±GôWCG ÚH ៃ©ŸG IQÉéàdG
.É¡«a …ôcòdG »bGƒdG ∫ɪ©à°S’ ôKDƒŸG èjhÎ∏d ~≤àØJ R~jE’G
¤GáeÉgIƒ£NR~j’G¢ShÒØdIOÉ° ŸGájhOC’GQqƒ£Jπqµ°T,á«°VÉŸGá∏«∏≤dGäGƒæ°ùdG»`a
¿ƒ©«£à°ùj øjòdG ÚHÉ°üŸG øe ÚXƒ¶ëª∏d IÉ«◊G á«Yƒfh ¢Uôa Ú°ù– √ÉŒÉH ΩÉeC’G
ÖÑ°ùH kÉ«eƒj ⁄É©dG »`a ¿ƒJƒÁ ±’B’G ∫GRÉe ∂dP ºZQh .¬æªK ™aOh êÓ©dG ¤G ∫ƒ°UƒdG
øe O~©dG Gòg øY á«°SÉ°SC’G á«dhDƒ°ùŸG ájhOC’G áYÉæ°U äÉcô°T πqªëàJh .R~j’G ¢Vôe
ºZQ(É«≤jôaCG»`aá°UÉN)≈°VôŸG∫hÉæàe»`aR~j’GájhOCGQÉ©°SCGπ©LÉ¡° aôdäÉ«aƒdG
¤G Éæg IQÉ°T’G Q~Œh .2002 ΩÉY Q’hO QÉ«∏e 517 äRhÉŒ á«dɪLE’G É¡MÉHQCG ¿CG
ájhOC’ á©æ°üŸG äÉcô°ûdG ¬Lh »`a É«≤jôaCG ܃æL áeƒµM É¡à°VÉN »àdG á«fƒfÉ≤dG ácô©ŸG
á«°ù«æ÷GÉ¡Fɪ°SÉHájhO’G√òg™jRƒJhOGÒà°SGháYÉæ°U≥M≈∏Y∫ƒ°üë∏dR~j’GêÓY
-∂jÒæ«÷G hCG ᫪∏©dG Aɪ°SC’G)Generic᫵∏ŸG ¥ƒ≤ëH äÉcô°ûdG ∂q°ù“ πHÉ≤e »`a (
)™«æ°üàdGQɵàMGhpatents¢Vôe≈∏YäGQ’h~dGÚjÓeÒaƒJ¤EGáeƒµ◊GìÉ‚iOCGh.(
≈°VôŸG¥ƒ≤MI~YÉb≈∏YêÓ©dG ¤G∫ƒ°UƒdG¢Uôaº¡dìÉJCGhÉ«≤jôaCG܃æL»`aR~j’G
.ßgÉÑdG øªãdG ™aO ≈∏Y IQ~≤dG I~YÉb ≈∏Y ¢ù«dh Ö°SÉæŸG êÓ©dG ¤G ∫ƒ°UƒdG »`a
ájhO’G™«æ°üJäÉcô°T™eäÉ«bÉØJG~≤Y~bá«Hô©dG¿G~∏ÑdG»`aáë°üdGäGQGRh¢ ©H¿Éch
¿ÉæÑd É¡æeh ,á° Øîæe QÉ©°SÉH ájhO’G √òg ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G πLCG øe R~j’G ¢ShÒØd IOÉ° ŸG
å«ëHz¿ÉØ«°ùµjôµdG{ƒgh¢UÉÿG´É£≤dG»`aájhO’Gøe~MGhô©°S¢ ØN»`aí‚…òdG
1000âfÉc¿CG~©HkÉjô¡°T»µjôeCGQ’hO218AGh~dGGò¡HR~j’G¢ jôeêÓYáØ∏µJâëÑ°UCG
kÉfÉ› R~j’G ¢ShÒØd IOÉ° ŸG ájhO’G ÒaƒJ øY á«fÉæÑ∏dG áë°üdG IQGRh âæ∏YCG ɪc .Q’hO
Ée zâjôjõdG{ πãe ájhOC’ á∏jƒW äGÎØd QôµàŸG ´É£≤f’G á∏µ°ûe øµd .ÚLÉàÙG ≈°Vôª∏d
.íjôdGÖ¡e»`a≈°VôŸGA’DƒgÒ°üe™° «aOƒ©jɇáªFÉbâdGR
,¬°ùØf ¢VôŸG AÖYh »ë°üdG ÖfÉ÷G ≈∏Y R~j’ÉH äÉHÉ°üŸGh ÚHÉ°üŸG πcÉ°ûe ô°üà≤J ’h
º¡bƒ≤M QɵfEGh »YɪàLE’G ¢û«ª¡àdGh õ««ªàdGh ᪰UƒdG øe IÉfÉ©ŸG ¤G ∂dP RhÉéàJ πH
.º«∏©àdÉH º¡≤M QɵfEGh ºgôØ°Sh º¡àcôM ájôM ~j~–h áÁôµdG IÉ«◊Gh IGhÉ°ùŸG »`a
¿G~∏ÑdG √òg ÚfGƒb Ö°SÉ– ’ ,õ««ªà∏d É¡àHQÉfi á«Hô©dG ¿G~∏ÑdG ÒJÉ°SO ø∏©J ÚM »Øa
ÚeCÉàdG äÉcô°T ™æà“ Éªc ,¬∏ªY øeR~jE’ÉH kÉHÉ°üe ±ô°üj πªY ÜQ hCG ácô°T hCG IQGOG …CG
.á«ë°üdG É¡JÉæ«eCÉJ Ωɶf øª°V ¬°ùØf ¢VôŸÉH hCG R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG ∫ƒª°T øY
3)5»`a3É¡àYOIQOÉÑeâ≤∏WCG~bá«ŸÉ©dGáë°üdG᪶æeâfÉcxË~≤J¤G±~¡J(5
∫ƒ∏ëH á«eÉædG ¿G~∏ÑdG »`a R~j’ÉH ÚHÉ°üŸG øe ÚjÓe áKÓãd R~jE’G ¢ShÒa ~°V êÓY
,~MGh ¢Uôb »`a kÉ©e êõ“ ¢UGôbC’G øe ´GƒfCG áKÓK ΩG~îà°SÉH ∂dPh ,2005 ΩÉY ájÉ¡f
.⁄É©dG AGô≤a ¤G R~jE’G ¢ShÒØd IOÉ° ŸG ájhO’G ∫É°üjEGh êÓ©dG §«°ùÑJ ±~¡H
∫ÉM »`a §≤a ÚHÉ°üŸG øe % 7^5 ¤EG π°üJ ±ƒ°S É¡fCG ’EG IQOÉÑŸG √òg ᫪gCG ºZQh
πØr¨JhÖ°ùëaR~jE’ÉHÚHÉ°üŸGájÉYQøeá«LÓ©dGá«MÉædG≈∏YõcôJÉ¡fCGɪc,É¡MÉ‚
á«ë°üdGájÉYôdGè¡æŸQÉÑàY’G~«©J¿G»¨Ñæj»àdGI~ªà©ŸGá«ë°üdG ᪶f’G¤G¥ô£àdG
.º¡àë°U ¿hDƒ°ûH á≤∏©àŸG πª©dG §£N ƃ°U »`a º¡°ùØfCG ÚHÉ°üŸG ∑Gô°TGh á«dh’G
å«M É¡îjQÉJ »`a ájô°ûÑdG É¡à¡LGh »àdG çQGƒµdG ÈcCG øe kG~MGh R~jE’G ¢Vôe ¿ƒµj ~b

13. 12Ωá«Hô©dG á©Ñ£dG áe~≤e
¤GiOCGh,äÓFÉ©dGhäÉ©ªàÛGôqeOh,AÉ«MC’GøeÚjÓŸGá°SÉ©JhÚjÓŸGäƒe¤GiOCG
.ájô°ûÑ∏d á«ë°üdG äÉÑ°ùൟGh ᫪æàdG »`a ™LGôJ
çQGƒµdGhäÉYGõædGhÜhô◊GÉ¡Øq∏îJ»àdGá«YɪàL’GhájOÉ°üàb’GIôe~ŸGQÉKB’GâdGRÉeh
QÉ≤aEG ¤EG …ODƒJ »àdG ádOÉ©dG ÒZ ájOÉ°üàb’G äÉ°SÉ«°ùdGh ៃ©ŸG IQÉéàdGh á«©«Ñ£dG
¢VôŸG Gò¡H áHÉ°UÓd á°VôY ¢SÉædG øe ~jõŸG π©Œ ,ÖcƒµdG Gòg ¿Éµ°S øe ~jõŸG
äÉfƒµe á¡LGƒÃ ’EG ºàJ ’ ºgG~dG ô£ÿG Gòg á¡LGƒe ¿CG Ωƒj ~©H kÉeƒj ~qcCÉà«d ,∑ÉqàØdG
,ô≤ØdG øe ~jõe ¤G kGÒNCGh k’hCG …ODƒJ »àdG á«°SÉ«°ùdGh á«YɪàL’Gh ájOÉ°üàb’G áë°üdG
øe áæWGƒŸG ¬Ñ∏£J Ée º¡«∏Y ÚæWGƒªc º¡≤M ƒg R~jE’G ¢Vôe ájÉYQ ¤G πN~ŸG q¿CÉHh
.áë°üdG »`a ≥◊G É¡àe~≤e »`ah ¥ƒ≤M øe ¬e~≤J Ée º¡d äÉ«dhDƒ°ùe
R~jE’G¢ShÒØHÚHÉ°üŸGº¡J»àdGá«°SÉ°SC’GÉjÉ° ≤dG¤EG¥qô£àjlπeÉ°Tlπ«dOƒgÜÉàµdGGòg
,É¡æe IOÉØà°SE’Gh É¡ª¡a øµÁ á£q°ùÑe á¨∏H º¡©ªà› »`a Ú«ë°üdG Ú∏eÉ©dGh º¡JÓFÉYh
.∫ÉÛG Gòg »`a Ú∏eÉ©dGh º¡°ùØfCG ÚHÉ°üŸG øe øjÒãµdG äGÈN ¤EG ~æà°ùj ∂dòH ƒgh
Öàc á∏°ù∏°S øe ¬Ñjô©Jh ¬àªLÎH á«Hô©dG OQGƒŸG á°TQh Ωƒ≤J …òdG ¢ùeÉÿG ƒg ÜÉàµdG
áë°üdG ÜÉàc{h zÖ«ÑW ~Lƒj ’ å«M ™«ªé∏d áë°üdG ÜÉàc{ ~©H ,¿ÉjÒÑ°ù«¡dG á°ù°SDƒe
~Lƒj ’ å«M{h zÚbƒ©ŸG ∫ÉØWC’G ájÉYQ{h zá«ÑW ájÉæY ~LƒJ ’ å«M AÉ°ùædG ™«ª÷
»Ñ£dG QOɵdGh Ú«YɪàLE’Gh Ú«ë°üdG Ú∏eÉ©∏d √Òaƒàd ≈©°ùf øëfh ,z¿Éæ°SCG Ö«ÑW
º¡JÉ«M¿hDƒ°TòNCGøeº¡æ«µ“᫨H¿CÉ°ûdGGò¡Hڪ࡟Gπchº¡JÓFÉYhR~jE’G≈°Vôeh
.∑ÉàØdG ¢VôŸG Gòg á¡LGƒe »`a º¡°ùØfCÉH
’ kÉ«YɪàLEGhkÉ«∏≤YhkÉ«f~HáeÓ°ùdG∫ɪàcEGádÉM»gáë°üdG{¿CGøeGò¡Há°TQƒdG≥∏£æJ
iƒà°ùe™aQCGƃ∏H¿CGh,z¿É°ùfE’G¥ƒ≤Møe»°SÉ°SCG ≥M»gh.õé©dGhCG¢VôŸGΩG~©fEGOô›
Gòg ≥«≤– ¿CGh ,»ŸÉ©dG ~«©°üdG ≈∏Y á«YɪàLE’G ±G~gC’G ºgCG øe ±~g ,øµ‡ »ë°U
iôNC’GájOÉ°üàbE’Ghá«YɪàLE’GäÉYÉ£≤dGøe~j~©dGÖfÉLøeOƒ¡L∫òHÖq∏£àj±~¡dG
Oɢ˘˘˘¡˘˘˘˘£˘˘˘˘°VE’Gh∫Ó˘˘˘˘¨˘˘˘˘à˘˘˘˘°SE’Ghô˘˘˘˘≤˘˘˘˘Ø˘˘˘˘dGhIGhɢ˘˘˘°ùeÓ˘˘˘˘dG¿CG∂dP,»˘˘˘˘ë˘˘˘˘°üdG´É˘˘˘˘£˘˘˘˘˘≤˘˘˘˘˘dG¤EGᢢ˘˘˘aɢ˘˘˘˘°VE’ɢ˘˘˘˘H
,¢SÉædG äÉÄa ÚH äÉ«aƒdGh áë°üdG ∫ÓàY’ ájQòL ÜÉÑ°SCG »g Ühô◊Gh ∞æ©dGh õ««ªàdGh
áë°UácôM{áYô°Th,1978ΩÉYá«dhC’Gá«ë°üdGájÉYô∏dÉJBGÉŸBG¿ÓYEG∂dPøYÈYɪc
ᢢ˘˘Yô˘˘˘˘°T{h2004Ωɢ˘˘˘Y~˘˘˘˘æ˘˘˘˘¡˘˘˘˘˘dG»`az…ɢ˘˘˘˘Ñ˘˘˘˘˘eƒ˘˘˘˘˘e{¿Ó˘˘˘˘˘YEGh2000Ωɢ˘˘˘˘Y¢ûjOÓ˘˘˘˘˘¨˘˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘H»`az܃˘˘˘˘˘©˘˘˘˘˘°ûdG
.2004ΩÉY∑ƒµfÉH»`azR~jE’GhÖn°ùnൟG áYÉæŸG ¿G~≤a¢ShÒa∫ƒM܃©°ûdG
âbƒdG¢ùØf»`ah,á¡LGƒŸG√òg »`aáHƒ∏£ŸGOQGƒŸG¤EGkÉeÉg kGOQƒe∂dòHá°TQƒdG∞«° J
º˘˘˘¡˘˘˘Jɢ˘˘≤˘˘˘«˘˘˘∏˘˘˘©˘˘˘à˘˘˘Hɢ˘˘g~˘˘˘jhõ˘˘˘J¤EGπ˘˘˘«˘˘˘d~˘˘˘dGGò˘˘˘g¿ƒ˘˘˘e~˘˘˘î˘˘˘à˘˘˘˘°ùj±ƒ˘˘˘˘°Sø˘˘˘˘jò˘˘˘˘dGπ˘˘˘˘cᢢ˘˘°TQƒ˘˘˘˘dGƒ˘˘˘˘Y~˘˘˘˘J
.R~jE’G≈∏YAÉ° ≤dGácô©e»`aiôNC’GäGÈÿG¤EGÉ¡ª° J»cº¡JGÈNhº¡JɶMÓeh
≈°ù«Y ¿Éq°ùZ Qƒàc~dG
á«Hô©dG OQGƒŸG á°TQh

14. 13Ω á«Hô©dG á©Ñ£dG áe~≤e
ôj~≤Jh ôµ°T
.ÜÉàµdG Gò¡d º¡°ùØfCG øe kGÒ¨°U kɪ°ùbh º¡àbÉWh º¡àbh ¢UÉî°TC’G øe ~j~©dG Ωq~b
âfÉch .IôµàÑŸG Ωƒ°SôdG øY kÓ° a ™«é°ûàdGh í°üædG IÉfCGh È°üH ÒØ°U ≈æe âeq~b
Gòg »`a É¡JÈN äGƒæ°S ¤EG ~æà°ùJ áªq«b äÉ≤«∏©J Ωq~≤Jh Éæ∏ªY ±~¡H ÉfôqcòJ πfƒH ɵ«HQ
»`a Éæ«YGQ ,øjôZ GôjEG .¢S ¿Éc ,™ªàÛG »`a §°TÉfh PÉà°SCGh q…ôjô°S Ö«Ñ£ch .∫ÉÛG
Úæ°ùdG qôe ≈∏Y ÉfOqhR ~bh .Éæ°ùØfCG »`a Ég~‚ ¿CG ≈qæªàf »àdG äÉØ°üdG ∫Éãe ,qÖ£dG áq«∏c
ÖfGƒ÷G á©LGôà ∫È«H …Q’ πq° ØJ ~bh .kGÒãc √~≤àØf øëfh ,ÎØj ’ í°üfh ™«é°ûàH
I~j~Y ΩÉ°ùbCG ôjôëàH 𨫰S äôHhQ ∞q£∏Jh .áÑbÉãdG √QɵaCÉH Éfq~eCGh q¢üædG øe áqjôjô°ùdG
~j~©dG ≈∏Y Öq∏¨àJ ¿CG øµÁ AÉcòdÉH áLhõªŸG á°Sɪ◊G q¿CG ∞«c Éæd ô¡XCGh ,q¢üædG øe
∞WÉ©àe R~jEG ´hô°ûe ¬≤q≤ëj ¿CG øµÁ ÉŸ kÉLPƒ‰ ødCG ¿GRƒ°S Éæd âeq~bh .äÉÑ≤©dG øe
âeq~bh ,äÉqj~fhGôdG AÉ°ùf ™e É¡∏ª©H ±ƒ«c ÚdhÉH ÉæડdCGh .áHô£° e áÄ«H »`a AÉ°ùæ∏d
ÉæJOqhRh .IÉ«◊G ~«b ≈∏Y AÉ≤Ñ∏d qø¡MÉØch áq«eƒ«dG qø¡àYÉé°T øY áqª¡e äÉeƒ∏©e Éæ«dEG
.áWƒ£ıG AÉ¡fEG »`a Éæ∏ªY Qƒàa AÉæKCG É¡à©LGôe ÉæJ~YÉ°S ~bh ,q…~≤f ºY~H ôdõJh ÉjOÉf
ÜqQ~ehm´GôcâfƒHødCGπªYh.∫ƒ°üaIq~©d¤hC’GäGOqƒ°ùŸG»`a¿ÉeOƒZ¿GRƒ°SâªgÉ°Sh
âªgÉ°Sh.äÉÑãH¤hC’G äGOqƒ°ùŸGôjôëàHôdÉ°SGQ~æ°ùµdCGh ÚeÒe πf ΩÉbh .áHÉàµdG ≈∏Y
ÉæcQÉ°Th .ΩÉeC’G ≈∏Y Éæ©aOh ôjôëàdG »`a ,áq«©bGƒdGh IôMÉ°ùdG É¡à≤jô£H ,∫G~¨fƒj …Òc
܃°T …QÉH Éæ«dEG Ωq~bh .ÒFGR »`a R~jE’G ¢ShÒa AÉHh øY á©°SGƒdG ¬àaô©Ã »°SÉH ôªY
»`aÖ£˘˘˘dGᢢ˘˘q«˘˘˘˘∏˘˘˘˘cIQGOEGɢ˘˘˘æ˘˘˘˘dâeq~˘˘˘˘bh.•ƒ˘˘˘˘£ıGh¤hC’GIOqƒ˘˘˘˘°ùŸG≈˘˘˘˘∏˘˘˘˘YI~˘˘˘˘«˘˘˘˘Ø˘˘˘˘eäɢ˘˘˘≤˘˘˘˘«˘˘˘˘∏˘˘˘˘©˘˘˘˘J
A~Ñd ÚeRÓdG ºY~dGh âbƒdG ,äQGƒ«à°S ¿ƒLh ¢Shôc É«°ûjôJÉH áq°UÉîHh ,OQƒØfÉà°S
,ÜÉàµdG øe ¤hC’G πMGôŸG »`a ÉæJ~YÉ°ùŸ πjƒªàdG ¿ƒ°ùjQƒe á°ùq°SDƒe âeq~bh .´hô°ûŸG
¿Éch.qÊG~«ŸGπª©dG»`aºY~dGáq«æ«JÓdGÉcÒeCGäÉ°SGQOõcôeøe,∫QÉc…ÒJÉædΩq~bh
Gòg áYÉÑW …q~– ¬dƒÑb »`a Éæd Ú©e ÒN OQƒØfÉà°S á©eÉL á©Ñ£e øe πH π«jQƒe
Údh ¿ƒ°ùfƒL ¢Sƒ°ûJƒÑ°S ¿ÉL π° ØH ±GÎY’G ¿hO ôj~≤àdGh ôµ°ûdG πªàµj ’h .ÜÉàµdG
.á©bGh á≤«≤M ÜÉàµdG Gòg ≥qª©àŸGh »qfCÉàŸG ɪgôjô– π©L Úà∏dG äQGƒ«à°S
.º¡ªYOh º¡ªq¡ØJ ≈∏Y πª©dG »`a ÉæFÓeRh ÉæFÉb~°UCGh Éæ«Jô°SCG ¤EG ôµ°ûdÉH Ωq~≤àf ÉæqfEG
¢û«˘fGô˘˘ZÍjhQÚeÒe ¿É˘˘Kɢ˘fƒ˘˘˘L

16. 1 ÚØdDƒŸG áe~≤e
ÚØudDƒŸG áeq~≤e
UÉî°TC’GøeI~jGõàŸGOG~YC’GI~YÉ°ùe≈∏Yπª©dG»`aÉæJÈNøeÜÉàµdGGògIôµa≢
…ô°ûÑdG q»YÉæŸGRƒ©dG¢ShÒØHÚHÉ°üŸGHIV)Éf~MCGπHÉb,G~fGhQ»`ah.(R~jE’G¢ShÒa
.π°ùdGh R~jE’G ¢ShÒØH äÉHÉ°üŸG AÉ°ùædÉH A»∏e ≈Ø°ûà°ùe »`a ìÉæL ájÉYôd íaɵj kÉÑ«ÑW
¢ù«døjòdG≈°VôŸG¿Éch,≈°VôŸGÉ¡FÉHôbCÉH»æà©Jhƒ¡£J,êQÉÿG»`aºq«îJô°SC’GâfÉc
¿hôNB’G ¿Éc Ée kÉÑdÉZ øµd ,IQOÉf iôNC’G äGOG~eE’Gh ΩÉ©£dG q¿C’ ¿ƒfÉ©j ÜQÉbCG º¡d
á∏jƒW kÉeÉjCG πª©j …òdG áq«ë°üdG ájÉYôdG ≥jôa AÉ° YCG ≈∏Y ¿Éc .º¡j~d Ée º¡fƒª°SÉ≤j
ɪ«a ¿ƒÑbGôj GƒfÉch .êÓ©dG ¿CÉ°ûH áÑ©°U äGQGôb PÉîJG á«°SÉ≤dG ±hô¶dG √òg πX »`a
.É¡fƒeq~≤j »àdG Oƒ¡÷G π° aCG ºZQ Ωƒj πc ≈°VôŸG ¢ ©H äƒÁ
»àdG IÉfÉ©ŸG π«∏≤àd kÉ©e ¿ƒqHôŸGh ¿ƒq«YɪàL’G ¿ƒ∏eÉ©dGh ¿ƒq«ë°üdG ¿ƒ∏eÉ©dG qº° fG
¿hqõ¡j GƒfÉc ,º¡∏ª©H ΩÉ«≤dG Gƒªq∏©J øjCG ¿ƒdCÉ°ùj GƒfÉc Ée~æYh .R~jE’G ¢ShÒa É¡ÑqÑ°ùj
⁄ GPÉŸ .q»¡Ø°ûdG ΩÓµdG øeh IÈÿG øe Gƒªq∏©J ~≤d .ôNB’G ¤EG ºg~MCG ô¶æjh º¡aÉàcCG
»`a R~jE’G ¢ShÒa ¢Vôà á≤q∏©àŸG áq«°SÉ°SC’G ÉjÉ° ≤dG ¢ ©H ™e πeÉ©àj π«dO ∑Éæg øµj
ä’É≤ŸG øe ±’B’G ∑Éæg ?R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG º¶©e É¡«a ¢û«©j »àdG ≥WÉæŸG
äGP ÒZ äÉYƒ°VƒŸGh á° eÉZ ÖdɨdG »`a âfÉc É¡à¨d qøµd ,R~jE’G ¢ShÒa øY áq«ª∏©dG
ájÉYôdG »∏eÉ©d Iôqaƒàe ÒZ ÖdɨdG »`a ä’É≤ŸG √òg âfÉc ,∂dP ¤EG áaÉ°VEGh .á∏°U
»˘˘q£˘˘¨˘˘j π˘˘eɢ˘°T q»˘˘©˘˘Lô˘˘˘eÜɢ˘˘à˘˘˘µ˘˘˘d¢ü≤˘˘˘f∑ɢ˘˘æ˘˘˘g¿É˘˘˘c.q»˘˘˘Yɢ˘˘æ˘˘˘°üdGÒZ⁄ɢ˘˘©˘˘˘dG»`aᢢ˘q«˘˘˘ë˘˘˘°üdG
.R~jE’G ¢ShÒa AÉHƒH á≤q∏©àŸG áq«°SÉ°SC’G äÉYƒ°VƒŸG
ÜQÉŒ ¢ ©H ∞°UƒH Éæªbh .AGƒ°ùdG ≈∏Y q»∏ªYh IAGô≤dG π¡°S ÜÉàc ∞«dCÉJ ÉædhÉM ~≤d
äÉHGô£°V’G »`a hCG R~jE’G ¢ShÒa øe äÉe º¡æe Òãch ,ºgÉæaôY øjòdG ¢UÉî°TC’G
Ú∏eÉ©dG øe ÉfAGqôb Éææ«YCG Ö°üf Éæ©°Vh ~bh .AÉHƒdG ÖMÉ°üJ Ée kÉÑdÉZ »àdG áq«f~ŸG
Gòd ` R~jE’G ¢ShÒa øY ~jõŸG ºq∏©J »`a ¿ƒÑZôj øjòdG Úq«∏ÙG Úq«YɪàL’Gh Úq«ë°üdG
.≥°ùædGh á¨∏dG áWÉ°ùH ≈∏Y ßaÉëf ¿CG ÉædhÉM
R~jE’G ¢ShÒa øe ájÉbƒdÉH ≥q∏©àJ á∏Ä°SCG øY áHƒLCG øY åëÑj øe ¤EG ÜÉàµdG Gòg ¬qLƒàj
ôWCG É¡«dEG âØ«°VCG ,áq«dÉ«N áq°ü≤H ¬«a π°üa πc CG~Ñjh .¬à÷É©eh ¬°ü«î°ûJh ¬JÉq«FÉHhh
øY Ö«‚ π°üØdG πc ájÉ¡f »`ah .áq«°ù«FôdG •É≤ædG RGôHE’ Ωƒ°SQ hCG ¢Uƒ°üf ≈∏Y …ƒà–
.ÇQÉ≤dGá∏Ä°SCG¢ ©HøY¬°ùØfâbƒdG»`aÖ«‚¿CGπeCG≈∏Y,áq°ü≤dGÉ¡Mô£J»àdGá∏Ä°SC’G
.É¡JÉLÓYh R~jE’G ¢ShÒØH ¿ƒHÉ°üŸG É¡æe ÊÉ©j »àdG á©FÉ°ûdG ¢VGôeC’G ≥ë∏ŸG åëÑjh
ƒgh ,R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG ájÉYôH ≈æ©j …òdG ¢VqôªŸG hCG Ö«Ñ£dG ¤EG ¬qLƒàj ƒgh

17. 2ÚØdDƒŸG áe~≤e
áªFGO ᪰S Ò«¨àdG .iôNC’G ∫ƒ°üØ∏d kÉaÓN áq«°SÉ°SC’G áq«Ñ£dG áaô©ŸG ¢ ©H Öq∏£àj
»`a IOQGƒdG äÉ«°UƒàdG ¢ ©H íÑ°üJ ~b Gòd ,R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üª∏d áq«ë°üdG ájÉYô∏d
ÉæØ°VCG ,kGÒNCGh .áqjOôØdG ´É°VhC’G ™e ∞q«µàdG ≈∏Y ™qé°ûf qºK øeh ,áÁ~b ≥ë∏ŸG Gòg
.R~jE’G ¢ShÒa åëH »`a É¡eG~îà°SG Qqôµàj »àdG äÉë∏£°üŸÉH kGOô°ùe
¢ShÒa É«Lƒdƒ«H ¢ù°SCG øY ºq∏©àf .¿Éà°ùcÉH øe áÑdÉW »gh ,ÉHƒ°T πHÉ≤f ,1 π°üØdG »`a
ÖÑ°SÉeh,¢ShÒØdGá©«ÑWh,Aôª∏d q»YÉæŸGRÉ¡÷G≈∏YR~jE’G¢ShÒaôqKDƒj∞«chR~jE’G
)1R~jE’G¢ShÒaÚHäÉaÓàN’Gh,äÉ°ShÒØdGá÷É©eáHƒ©°UHIV-12R~jE’G¢ShÒah(
)HIV-2kGôqKCÉJÌcC’GÉjÓÿG≈∏Yøjõqcôe,q»YÉæŸGRÉ¡é∏dáq«°SÉ°SC’Gô°UÉæ©dGìô°ûfh.(
.R~jE’G ¢ShÒÑØd IqOÉ° ŸG ájhOCÓd ô°üàfl åëÑH π°üØdG »¡æfh .R~jE’G ¢ShÒØH
äÉeÓY øe ÊÉ©j ¬qfCG ~≤à©J ≥«≤°T ᪫∏°ùd .Üô¨ŸG øe ᪫∏°S πHÉ≤f 2 π°üØdG »`a
¿ƒHÉ°üŸG Ég~¡°ûj »àdG ¢VGôYC’G ¢ ©H π°üØdG Gòg »`a ìô°ûf .R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UE’G
.R~jE’G ¢ShÒØH
Úe ∫CÉ°ùJ .Ú°üdG øe Ú°ûJ ¿ƒdh áq«Hƒæ÷G ÉjQƒc øe ƒ°S Úe πHÉ≤f 4h 3 π°üØdG »`ah
±ô©f ∞«ch ,Iôe ∫hC’ (Ö°ùൟG q»YÉæŸG Rƒ©dG áeRÓàe) R~jE’G ±É°ûàcG ¿Éµe øY ƒ°S
.R~jE’G¢ShÒØHÚHÉ°üŸGO~Y±ô©f∞«ch¢Vƒ©ÑdGᣰSGƒHô°ûàæj’R~jE’G¢ShÒa q¿CG
⁄É©dG AÉëfCG πc »`a √QÉ°ûàfG á«Ø«c åëÑfh R~jE’G ¢ShÒa AÉHƒd kGÒ°üb kÉîjQÉJ Ωq~≤fh
ɪ¡àæH ∫É≤àfÉH ìɪ°ùdG øe Ú°ûJ ¿ƒd G~dGh ≈°ûîjh .iôNC’G ¢VGôeC’G ™e πYÉØàj ∞«ch
øY±ô©J¿CGÚ°ûJ¿ƒd~jôJh.R~jE’ÉHÜÉ°üà°SÉ¡qfCG¿G~≤à©jɪ¡fC’I~ëàŸGäÉj’ƒdG¤EG
ød É¡qfCG ∑GQOEG »`a É¡j~dGh ~YÉ°ùJ »µd ⁄É©dG »`a R~jE’Gh R~jE’G ¢ShÒa QÉ°ûàfG i~e
R~jE’G ¢ShÒa åëÑfh .I~ëàŸG äÉj’ƒdG »`a á°SGQ~dG ≥jôW øY R~jE’G ¢ShÒØH ÜÉ°üJ
.R~jE’Gh R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG O~Y øY äÉeƒ∏©ŸG ôNBG Ωq~≤fh
¿CÉ°ûH ¿Éà≤∏b ɪgh ,ÉfÉZ øe ¢ùfQÓch ¿Éà°ùµHRhCG øe ɨdhCG πHÉ≤f 6h 5 Ú∏°üØdG »`ah
¢ùæ÷G ´GƒfCG »g Ée áaô©e ¿G~jôJh .ôNBG ¤EG ¢üî°T øe R~jE’G ¢ShÒa ∫É≤àfG áq«Ø«c
’ ∞«ch R~jE’G ¢ShÒa ô°ûàæj ∞«c ìô°ûf .R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UEÓd ɪ¡°Vqô©J »àdG
¢ShÒaQÉ°ûàfG»`a¢ùæ÷G≥jôWøYá∏≤àæŸGiôNC’G¢VGôeC’GQhOøYçq~ëàfh.ô°ûàæj
.R~jE’G ¢ShÒØH AôŸG áHÉ°UEG ¢Uôa øe ∫ƒëµdGh äGQq~ıG ~jõJ ¿CG øµÁ ∞«ch R~jE’G
~jôj.∂«°ùµŸGøe¬«°SƒNháq«°ùfôØdGÉfÉjƒZøe∂jôJÉH`ÚLπHÉ≤f8h7Ú∏°üØdG»`a
±ÓàN’GhäGQÉÑàN’GåëÑf.R~jE’GäGQÉÑàNGπªYIOƒLQG~≤e±ô©j¿CG∂jôJÉH`ÚL
q»eGõdE’G QÉÑàN’G åëÑf ɪc .QÉÑàN’G èFÉàf áqbOh ,πبŸG QÉÑàN’Gh q…ô°ùdG QÉÑàN’G ÚH
.¬£Ñãj hCG ∑ƒ∏°ùdG Ò«¨J ™qé°ûj ¿CG øµÁ ∞«ch ,Iô°SC’G º«¶æàH QÉÑàN’G §ÑJôj ∞«ch
¿CG ~©H ¬∏©Øj ¿CG ¬«∏Y …òdG Éeh QÉÑàNÓd ΩRÓdG Ω~dG QG~≤e ¿CÉ°ûH ≥∏≤dÉH ¬«°SƒN ô©°ûjh
.~©Hh QÉÑàN’G πÑb IQÉ°ûà°S’Gh á©FÉ°ûdG QÉÑàN’G äGAGôLEG ìô°ûfh .èFÉàædG ≈∏Y π°üëj
»`a q»YɪàL’G É¡Øbƒªa .~q≤©e É¡©°Vh q¿EG .¿ƒHɨdG øe âjOhCG πHÉ≤f 9 π°üØdG »`a
OÉ°üàb’G ¿CG ∞«c åëÑf .R~jE’G ¢ShÒØH É¡àHÉ°UEG ¢Uôa ≈∏Y ôqKDƒj É¡à∏FÉY »`ah ™ªàÛG
qø°ùdGhõq«ëàdGh∫ƒëµdGhäGQq~ıG»WÉ©Jhº«∏©àdGháq«ë°üdGájÉYôdGäG~≤à©eháq«æKE’Gh
.R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UEÓd AôŸG ¢Vqô©J ôWÉfl ≈∏Y É¡∏c ôqKDƒJ

18. 3 ÚØdDƒŸG áe~≤e
áHÉ°üe É¡fCG âØ°ûàcG ~bh πeÉM Ó«‚CG .πjRGÈdG øe Ó«‚CG πHÉ≤f 10 π°üØdG »`ah
åëÑf .É¡°ùØf πàb »`a ôqµØJ É¡qfEG ∫ƒ≤Jh É¡≤j~°U ÆÓHEG ¿CÉ°ûH á≤∏b É¡qfEG .R~jE’G ¢ShÒØH
R~˘˘˘jE’G¢ShÒØ˘˘˘HÚHɢ˘˘°üŸGᢢ˘∏˘˘˘Fɢ˘˘©˘˘˘dGhᢢ˘q«˘˘˘ë˘˘˘°üdGᢢ˘jɢ˘˘˘Yô˘˘˘˘dGƒ˘˘˘˘∏˘˘˘˘eɢ˘˘˘Yº˘˘˘˘q¡˘˘˘˘Ø˘˘˘˘à˘˘˘˘j¿CGø˘˘˘˘µÁ∞˘˘˘˘«˘˘˘˘c
äÉYƒª› ~FGƒah Ò£N ¢Vôe ™e πeÉ©àdG πMGôe ∞°üfh .π° aCG πµ°ûH º¡fƒªY~jh
¥ÉgQEG ÖqæŒ áq«Ø«c øY äGOÉ°TQE’G ¢ ©H Ωq~≤fh .áq«dõæŸG ájÉYôdGh ™ªàÛG ºYOh ºY~dG
.ájÉYôdG Ωq~≤e
øeÉjQÉehI~ëàŸGäÉj’ƒdGøe¢SƒdQÉchΩÉæà«aøe¿ÉaπHÉ≤f13h12h11π°üØdG»`a
¿CG~jôjh.¢ShÒØdGÖqæŒáq«Ø«cøjôNB’Gº«∏©J»`aI~YÉ°ùŸG¤EG¢SƒdQÉcêÉàëj.hÒÑdG
.á°SQ~ŸG ¤EG ¿ƒÑgòj ’ øjòdG Ú≤gGôŸGh áqjƒfÉãdG ¢SQG~ŸG ÜÓW ÜQÉ≤j ∞«c ±ô©j
äGhOC’G ¬d Ωq~≤fh R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG É¡«a ~YÉ°ùj ¿CG øµÁ »àdG øcÉeC’G ∞°üf
»`aI~YÉ°ùe¤EG¿ÉaêÉà–h.¬©ªà›»`aºFÉb´hô°ûeI~YÉ°ùehCGájÉbƒ∏d¬Yhô°ûeA~Ñd
áq«Ø«ch äÉYƒªÛG ™e çq~ëàdG áq«Ø«c øY äGOÉ°TQEG Ωq~≤f .áq«ë°U áªq∏©ªc ~j~÷G ÉgQhO
¥ô¨à°ùJ ÖjQ~J á°ù∏÷ ¢SQO áq£N øY kÉLPƒf Ωq~≤f ɪc .ácQÉ°ûŸG ≈∏Y ™«ª÷G ™«é°ûJ
AÉ°ùæ∏d √ôj~J …òdG ´hô°ûŸG πjƒ“ øY ~jõŸG áaô©Ÿ I~YÉ°ùe ¤EG ÉjQÉe êÉà–h .kÓeÉc kÉeƒj
.¬LQÉNh™ªàÛGπNGOπjƒ“øYåëÑdG¥ôWåëÑfh.R~jE’GhR~jE’G¢ShÒØHäÉHÉ°üŸG
~bh .á°SÉq°ùM äÉYƒ°Vƒe ¢ùæ÷Gh R~jE’Gh R~jE’G ¢ShÒa .¬«ÑæJ áª∏c ∞«° f ¿CG qOƒf
Ω~îà°ùf Éæqæµd ,AGqô≤dG Ω~°üf ¿CG ±~¡f ’ ÉæqfEG .∂d áÄ«°ùe ÉæHÉàc øe AGõLCG q¿CÉH ô©°ûJ
∫ÉNOEG ¤EG ô£° J ~bh .á浪ŸG äÉeƒ∏©ŸG q¥OCG Ë~≤J πLCG øe ÜÉàµdG »`a áëjô°U á¨d
.∂©ªà› ™e πª©∏d á¨∏dG √òg ¢ ©H ≈∏Y äGÒ«¨J
∫Ó˘˘˘Nø˘˘˘e¬˘˘˘æ˘˘˘«˘˘˘°ù–ø˘˘˘µÁ¬˘˘˘qfCGº˘˘˘∏˘˘˘©˘˘˘fh.kG~˘˘˘«˘˘˘Ø˘˘˘eÜɢ˘˘à˘˘˘µ˘˘˘dGGò˘˘˘gÇQɢ˘˘≤˘˘˘dG~˘˘˘é˘˘˘j¿CGπ˘˘˘eCɢ˘˘fh
ÜQÉéàdGh R~jE’G ¢ShÒa ™jQÉ°ûe øY ~jõŸG áaô©e »`a kɪFGO qºà¡f øëfh .∂JÉMGÎbG
¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG øe IOQGƒdG QɵaC’ÉH ÖqMôfh ,∫ÉÛG Gòg »`a Ú∏eÉ©∏d áq«°üî°ûdG
¤EG∂Jɢ˘˘˘˘˘≤˘˘˘˘˘˘«˘˘˘˘˘˘∏˘˘˘˘˘˘©˘˘˘˘˘˘J¬˘˘˘˘˘˘«˘˘˘˘˘˘Lƒ˘˘˘˘˘˘JAɢ˘˘˘˘˘Lô˘˘˘˘˘˘dG.º˘˘˘˘˘˘¡˘˘˘˘˘˘«˘˘˘˘˘˘dEGᢢ˘˘˘˘jɢ˘˘˘˘˘Yô˘˘˘˘˘˘dG»˘˘˘˘˘˘eq~˘˘˘˘˘˘≤˘˘˘˘˘˘ehº˘˘˘˘˘˘¡˘˘˘˘˘˘JÓ˘˘˘˘˘˘˘Fɢ˘˘˘˘˘˘YhR~˘˘˘˘˘˘˘jE’G
Addison Street # 304, Berekly, California 94704, USAHesperian Foundation, 1919,
)≈∏Y ¿ÉjQÉÑ°ù¡dG ™bƒe IQÉjR hCG (¿ÉæÑd ähÒH ,5916 Ü.¢U ,á«Hô©dG OQGƒŸG á°TQh ¤G hCG
¿Gƒæ©dG≈∏YrÜpƒdGwww.hesperian.org)á«Hô©dGOQGƒŸGá°TQh™bƒehCGwww.mawared.org(

20. ∫hC’G π°üØdG
?áqjô°ûÑdG áYÉæŸG ¢ü≤f ¢ShÒa ƒg Ée
ájô°ûÑdGáYÉæŸG¢ü≤f¢ShÒaøYAÉ«MC’Gº∏Y∫ƒ≤jGPÉe
ÉHƒ°T áq°üb
R~jE’G ¢ShÒa ƒg Ée
áYÉæŸG RÉ¡L
áq«∏ÿG πNGO R~jE’G ¢ShÒa
R~jE’G ¢ShÒØd IqOÉ° e ájhOCG
πÑ≤à°ùŸG
ÉHƒ°T á∏Ä°SCG øY áHÉLE’G
ÉHƒ°T á q°üb
,É«Lƒdƒ«ÑdG¢SQOÉgqƒàdâ¡fCG~≤d.ÉgôªYøeIô°ûYá°ùeÉÿG»`a¿Éà°ùcÉHøeIÉàaÉHƒ°T»gh
ΩÉ©£dG ∫hÉæJ πÑbh ¢VÉMôŸG ∫ƒNO ~©H É¡j~j π°ù¨H ¢VôŸG øe ájÉbƒdG É¡©°SƒH q¿CG ±ô©J
~≤d .¢VGôeC’G øe ¬°ùØf º°ù÷G »ªëj ∞«c q»°SGQ~dG q∞°üdG »`a âªq∏©J É¡qæµd .¬«¡W hCG
R~jE’G ¢ShÒa øY ~jõŸG áaô©e »`a áqªà¡e »gh ,q»YÉæŸG RÉ¡÷Gh R~jE’G øY äCGôb
ÉHƒ°T ∂«dEG äAÉL .Ωƒj äGP áq«që°U á∏eÉY íÑ°üJ ¿CG »`a ÖZôJh .º°ù÷G ≈∏Y √ÒKCÉJh
¢ShÒa ÖqÑ°ùj ∞«ch ?R~jE’G ƒg Ée :á«dÉàdG á∏Ä°SC’G ∂«∏Y âMôWh?R~jE’G ¢Vôe R~jE’G
?Gõfƒ∏ØfE’G™eπ©ØjɪcR~jE’G≈∏YÖq∏¨àdGº°ù÷G™«£à°ùj’GPÉŸhAÉØ°ûdájhOCG ∑Éæg πgh
?R~jE’G
?R~jE’G ¢ShÒa ƒg Ée
¢VôŸG ÖqÑ°ùj ¢ShÒØdG q¿C’ záqjô°ûÑdG{ :áqjô°ûÑdG áYÉæŸG ¢ü≤f ¢ShÒa ƒg R~jE’G ¢ShÒa
ô°ûÑ∏d,Ö°ùëaíÑ°üj IOÉ©dG »`a ¢üî°ûdG »ªëj …òdG áYÉæŸG RÉ¡L q¿C’ :áYÉæŸG ¢ü≤f{h
Ò¨°U q…ƒ° Y øFÉc ,äÉ°ShÒØdG πc QGôZ ≈∏Y ,R~jE’G ¢ShÒa q¿C’ z¢ShÒa{h ,kÉØ«©°V
5
ƒg Ée
¢ShÒa
?R~jE’G
™«£à°ùj ’ GPÉŸ
≈∏Y Öq∏¨àdG º°ù÷G
™e π©Øj ɪc R~jE’G
?Gõfƒ∏ØfE’G
ÖqÑ°ùj ∞«c
R~jE’G ¢ShÒa
?R~jE’G ¢Vôe
∑Éæg πg
AÉØ°ûd ájhOCG
?R~jE’G
1

21. Virus(HIV) Human Immunity,
¢ShÒa{ ÒÑ©J ÜÉàµdG Gòg »`a Ω~îà°ùæ°Sh
.π«¡°ùàdG ÜÉH øe zR~jE’G
Qqô˘˘µ˘˘«˘˘dɢ˘¡˘˘e~˘˘î˘˘à˘˘°ùjhᢢq«◊Gäɢ˘æ˘˘Fɢ˘µ˘˘˘dGº˘˘˘Lɢ˘˘¡˘˘˘j
R~˘˘˘˘jE’G ¢Vô˘˘˘˘e Ö˘˘˘˘qÑ˘˘˘˘°ùj R~˘˘˘˘jE’G ¢ShÒah .¬˘˘˘˘°ùØ˘˘˘˘˘f
.(Ö°ùൟG áqjô°ûÑdG áYÉæŸG ¢ü≤f áeRÓàe)
ç~–»˘˘˘˘à˘˘˘˘dG¢VGô˘˘˘˘eC’Gø˘˘˘˘eᢢ˘˘Yƒ˘˘˘˘ª›R~˘˘˘˘jE’Gh
¢ü°ûdG ~˘˘æ˘˘Y ᢢYɢ˘æŸG Rɢ˘˘¡˘˘˘L Qqô˘˘˘° à˘˘˘j ɢ˘˘e~˘˘˘æ˘˘˘Y
¢Sɢ˘˘æ˘˘˘˘dGº˘˘˘˘¶˘˘˘˘©˘˘˘˘eô˘˘˘˘©˘˘˘˘°ûj.R~˘˘˘˘jE’G¢ShÒaÖÑ˘˘˘˘°ùH
»`aᢢ˘˘˘˘˘˘«˘˘˘˘˘˘˘˘aɢ˘˘˘˘˘˘˘©˘˘˘˘˘˘˘˘dɢ˘˘˘˘˘˘˘˘HR~˘˘˘˘˘˘˘˘˘jE’G¢ShÒØ˘˘˘˘˘˘˘˘˘HÚHɢ˘˘˘˘˘˘˘˘°üŸG
º˘˘˘˘˘¡˘˘˘˘˘à˘˘˘˘˘Hɢ˘˘˘˘˘°UEG ~˘˘˘˘˘˘©˘˘˘˘˘˘H ¤hC’G ᢢ˘˘˘˘∏˘˘˘˘˘˘«˘˘˘˘˘˘∏˘˘˘˘˘˘≤˘˘˘˘˘˘dG äGƒ˘˘˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘˘°ùdG
~©H ɪ«a R~jE’ÉH ¿ƒHÉ°üj º¡qæµd ,¢ShÒØdÉH
.(ÊÉãdG π°üØdG ô¶fG)
»˘˘g π˘˘H ,ᢢ≤˘˘«˘˘bO ᢢ˘qjƒ˘˘˘° Y äɢ˘˘æ˘˘˘Fɢ˘˘c äɢ˘˘°ShÒØ˘˘˘dG
qπ˘˘˘˘˘˘˘°ùdGÖ˘˘˘˘˘˘˘qÑ˘˘˘˘˘˘˘°ùJ»˘˘˘˘˘˘˘à˘˘˘˘˘˘˘dGº˘˘˘˘˘˘˘«˘˘˘˘˘˘˘KGô÷Gø˘˘˘˘˘˘˘e ô˘˘˘˘˘˘˘¨˘˘˘˘˘˘˘°UCG
ÜÉ°üf ÉæqfCG å«ëH kGq~L á©FÉ°T »gh .GÒdƒµdGh
.ÉæJÉ«M Úæ°S ∫ÓN I~j~Y äGqôe kÉ©«ªL É¡H
kÓ˘˘˘° a Ωɢ˘˘˘cõ˘˘˘˘dG äɢ˘˘˘°ShÒØ˘˘˘˘dG ÖÑ˘˘˘˘ q°ùJπ˘˘˘˘∏˘˘˘˘˘°ûdGø˘˘˘˘˘Y
.Gõ˘˘˘˘˘˘˘˘˘fƒ˘˘˘˘˘˘˘˘˘∏˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘Ø˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘fE’Gh(Ö©˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘cƒ˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘HCG)±É˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘µ˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘dGhᢢ˘˘˘˘˘˘˘˘Ñ˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘°ü◊Gh
äÉ°ShÒØdG√ògô°ûàæJ¿CGøµÁh¢ShÒa q¿CG ÒZ .¢ùª∏dG hCG ¢ù£©dG hCG ∫É©°ùdG ≥jôW øY
R~jE’G ¢ShÒa q¿EG πH .¢ShÒa ¬qfCG ºZQ ¥ô£dG √òg øe q…CÉH ô°ûàæj ’ ƒ¡a .∞∏àfl R~jE’G
ÒZ iôNC’G áq«MGô÷G äGhOC’Gh ôHE’G ø≤Mh Ω~dG π≤fh ¢ùæ÷G á°SQɪà q’EG ô°ûàæj ’
ô¶fG) É¡j~K øe ¬©°VôJ …òdG Ég~«dh hCG ~«dƒdG ÒZ É¡∏ØW ¤EG qΩC’G øeh ,áØ«¶ædG
.(6h 5 Ú∏°üØdG
q~°V πª©J »àdG ájhOC’ÉH ôqKCÉàJ ’ »gh .ájhOC’ÉH äÉ°ShÒØdG á÷É©e Ö©°üdG øe
Ú∏˘˘˘°ùæ˘˘˘Ñ˘˘˘dGπ˘˘˘ã˘˘˘eº˘˘˘«˘˘˘KGô÷G q~˘˘˘°Vᢢ˘ë˘˘˘Lɢ˘˘æ˘˘˘dGᢢ˘qjƒ˘˘˘≤˘˘˘dGᢢ˘qjƒ˘˘˘˘«◊GäGqOɢ˘˘˘° ŸG q¿EGπ˘˘˘˘H,º˘˘˘˘«˘˘˘˘KGô÷G
≈Y~jäÉ°ShÒØdGøe q¢UÉN´ƒfƒgR~jE’G¢ShÒaq¿EG.Égq~°VádÉq©aâ°ù«dÚ∏µ«°SGÎàdGh
6?áqjô°ûÑdG áYÉæŸG ¢ü≤f ¢ShÒa ƒg Ée
?R~jE’G ¢ShÒa ô°ûàæj ∞«c
Ég~«dh ¤EG qΩC’G áØ«¶ædG ÒZ äGhOC’Gh ôHE’G Ω~dG ¢ùæ÷G
äGƒæ°ùdG »`a á«aÉ©dÉH ¢SÉædG º¶©e ô©°ûj (CG)
.R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UE’G ~©H ¤hC’G
.R~jE’ÉH ≈°Vôe ¿ƒëÑ°üj ~©H ɪ«a (Ü)
(CG)
(Ü)

22. kÉqjô≤¡≤J kÉ°ShÒa(retrovirus)¬∏©ØJ ɪY áØ∏àfl á≤jô£H ¬°ùØf øe kÉî°ùf ™æ°üj ƒgh .
.¬à÷É©e Ö©°üdG øe ∂dòdh ,äÉ°ShÒØdG º¶©e
øe ¢SÉædG ájÉbh »g É¡ÑqÑ°ùJ »àdG ¢VGôeC’Gh äÉ°ShÒØdG QÉ°ûàfG ∞bƒd á≤jôW π° aCGh
ΩG~îà°SÉH áÑ°ü◊G πãe äÉ°ShÒa QÉ°ûàfG ∞bh ∂æµÁ øµd .∫qhC’G ΩÉ≤ŸG »`a É¡H áHÉ°UE’G
.ìÉ≤∏dG
~YÉ°ùj ¿CG øµÁ ∑ƒ∏°ùdG Ò«¨J qøµd .¬d ìÉ≤d OƒLh Ω~©d kGô¶f ∞∏àfl R~jE’G ¢ShÒa
¢VÉMôŸG ∫ƒNO ~©H øj~«dG π°ùZ q¿EG ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y .¢VôŸG QÉ°ûàfG ∞bh »`a kÉ° jCG
QÉ°ûàfG ∞bƒj ¿CG kÉ° jCG øµÁ ∑ƒ∏°ùdG Ò«¨Jh .øjôNB’G ¤EG ∫É¡°SE’G QÉ°ûàfG øe πq∏≤j
.R~jE’G ¢ShÒa
.2` R~jE’G ¢ShÒah 1 ` R~jE’G ¢ShÒa :áqjô°ûÑdG áYÉæŸG ¢ü≤f ¢ShÒa øe ¿ÉYƒf ∑Éæg
R~jE’G¢ShÒa~Lƒj.âNC’GhñC’GÚH∫É◊Gƒgɪcɪ¡æ«HäÉaÓàNGhäÉ¡HÉ°ûJ∑Éægh
¬qfCG ÉÃh .É«≤jôaEG »HôZ »`a 2 ` R~jE’G ¢ShÒa ~Lƒj Ée ÌcCGh .⁄É©dG AÉëfCG πc »`a 1 `
1 ` R~jE’G ¢ShÒa åëÑf ±ƒ°ùa ,É¡°ùØf ¥ô£dÉH Ú°ShÒØdG QÉ°ûàfG øe ájÉbƒdG øµÁ
.zR~jE’G ¢ShÒa{ º°SÉH kÉ©e 2 ` R~jE’G ¢ShÒah
áYÉæŸG RÉ¡L
äÉæFɵdG OÉ©HEG ≈∏Y º°ù÷G »`a áYÉæŸG RÉ¡L πª©jh .ájɪ◊Gh øeC’G »æ©J záYÉæŸG{
»àdG ∂∏àc) º«KGô÷Gh ,(π∏°ûdG ÖqÑ°ùJ »àdG ∂∏àc) äÉ°ShÒØdG πãe ájRɨdG áqjƒ° ©dG
7 ?áqjô°ûÑdG áYÉæŸG ¢ü≤f ¢ShÒa ƒg Ée
áq«∏«ØW ô£a º«KGôL ¢ShÒa
áq«Hƒæ÷G áq«Ñ£≤dG IqQÉ≤dG
ÉcÒeCG
áq«dɪ°ûdG
ÉcÒeCG
áq«Hƒæ÷G
É«≤jôaEG
ɫdGΰSCG
É«°SBG
1 ` R~jE’G ¢ShÒa
2 ` R~jE’G ¢ShÒa

23. ÖqÑ°ùJ »àdG ∂∏àc) ô£ØdGh ,(ÉjQÓŸG ÖqÑ°ùJ »àdG ∂∏àc) äÉq«∏«Ø£dGh ,(qπ°ùdG ÖqÑ°ùJ
.IÉaƒdGh ¢VôŸG ÖÑ°ùJh ¢SÉædG äÉjƒ° ©dG √òg Ö«°üJ ¿CG øµÁh .(áqjÒªÿG …hG~©dG
º°ùL øe á≤«bO AGõLCG ÉjÓÿGh .ÉjÓÿG øe áØ∏àfl ´GƒfCG øe áYÉæŸG RÉ¡L ¿qƒµàj
.ÉjÓÿG äGQÉ«∏e øe º°ù÷G ¿qƒµàjh .ô¡› ¿h~H Ú©dÉH iôoJ ’ Gv~L IÒ¨°U ¿É°ùfE’G
¿qƒµj É¡° ©Hh ,º¶©dG ¿qƒµj ÉjÓÿG ¢ ©Ña ;kÉØ∏àfl kGQhO ÉjÓÿG øe ´ƒf πc Ö©∏j
.áYÉæŸG RÉ¡L ¿qƒµj ôNB’G ¢ ©ÑdGh ,äÓ° ©dG
≈Y~oj õcôe áYÉæŸG RÉ¡L ÉjÓN »`a ~Lƒj
.º˘˘˘°ù÷G ɢ˘˘jÓ˘˘˘N º˘˘˘¶˘˘˘©˘˘˘e QGô˘˘˘Z ≈˘˘˘∏˘˘˘Y ,IGƒ˘˘˘˘æ˘˘˘˘dG
ᢢ«˘˘∏˘˘î˘˘∏˘˘dz»˘˘°ù«˘˘˘Fô˘˘˘dGô˘˘˘≤ŸG{hCGIGƒ˘˘˘æ˘˘˘dG…ƒ˘˘˘à–h
¢Uƒ≤æe …hƒædG »ÑjôdG ¢ ª◊G) Éf~dG ≈∏Y
ÉfO Úé°ùcC’GDNAπª©Jh .äÉæ«÷G hCG,(
º˘˘˘˘˘qµ˘˘˘˘˘ë˘˘˘˘˘˘à˘˘˘˘˘˘Jhᢢ˘˘˘˘«˘˘˘˘˘˘∏˘˘˘˘˘˘î˘˘˘˘˘˘∏˘˘˘˘˘˘d~˘˘˘˘˘˘Fɢ˘˘˘˘˘bᢢ˘˘˘˘Hɢ˘˘˘˘˘ãÃIGƒ˘˘˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘˘dG
™˘˘æ˘˘°üJ ≈˘˘à˘˘e ᢢ«˘˘∏ÿG ≠˘˘∏˘˘Ñ˘˘J »˘˘¡˘˘a .ɢ˘¡˘˘Jɢ˘Wɢ˘°ûæ˘˘˘H
≈˘˘à˘˘e hCG º˘˘°ù÷G ɢ˘¡˘˘˘«˘˘˘dEG êɢ˘˘à˘˘˘ë˘˘˘j I~˘˘˘j~˘˘˘L IOɢ˘˘e
»`a kÓKɪàe Éf~dG ¿ƒµjh .iôNCG á«∏N ™æ°üJ
Ω~˘˘˘î˘˘˘à˘˘˘°ùJᢢ˘˘«˘˘˘˘∏˘˘˘˘Nπ˘˘˘˘cø˘˘˘˘µ˘˘˘˘d,AôŸGɢ˘˘˘jÓ˘˘˘˘Nπ˘˘˘˘c
.É¡JÉWÉ°ûæH ΩÉ«≤∏d ¬°ùØf Éf~dG øe áØ∏àfl AGõLCG
(ájô¡›) IÒ¨°U äɪ«n°ùoL ™æ°üj ,º°ù÷G êQÉN øe A»°ûH áYÉæŸG RÉ¡L ≈≤àdG GPEG
AÉ«°TC’ÉH IOÉ° ŸG ΩÉ°ùLC’G √òg ≥°üà∏J .IOÉ° e kÉeÉ°ùLCG ≈Y~Jh ÚJhÈdG øe ¿qƒµàJ
Aôª∏d ∂dP í«àjh .ÉgÒe~Jh É¡«∏Y Qƒã©dG »`a »YÉæŸG RÉ¡÷G ôFÉ°S ~YÉ°ùJh á∏«N~dG
.π©ØdÉH kÉ° jôe ¿Éc ¿EG »`aÉ©àdG hCG ,¢VôŸG ÖqæŒ
4…O»°S≈Y~j¢UÉNÚJhôHõq«ÁCD4»YÉæŸGRÉ¡÷GÉjÓN¢ ©Ñdá«LQÉÿGAGõLC’GÉe,
π©Œ»àdG•ƒ£ÿG4…O»°SáeÓY¬Ñ°ûJh.iôNC’Gá«YÉæŸGÉjÓÿGøYáØ∏àflÉ¡∏©éj
ä ɢ˘˘˘jÓ˘˘˘˘N kɢ˘˘˘° jCG 4…O »˘˘˘˘°S ɢ˘˘˘jÓ˘˘˘˘N ≈˘˘˘˘Y~˘˘˘˘Jh .¿É˘˘˘˘°ü◊G ø˘˘˘˘Y kɢ˘˘˘Ø˘˘˘˘˘∏˘˘˘˘˘àfl»˘˘˘˘˘°ûMƒ˘˘˘˘˘dGQɢ˘˘˘˘ª◊GT
I~YÉ°ùŸG,á∏«N~dG ΩÉ°ùLC’G ¤EG ±qô©à∏d É¡∏°Sôj º°ù÷G ¿C’,º«KGô÷Gh äÉ°ShÒØdG πãe,
≈∏Y 4…O »°S ÏjhôH ~Lƒj »àdG ÉjÓÿG πN~j R~jE’G ¢ShÒa ¿CG ÒZ .É¡àehÉ≤eh
∫hÉ– …òdG ¬°ùØf ¢ShÒØdG Ωƒé¡d 4 …O »°S ÉjÓN ¢Vqô©àJ ,iôNCG IQÉÑ©Hh .ɡ룰S
.R~jE’G ¢ShÒa ƒgh ’CG ,¬àehÉ≤e
~°V ¬°ùØf øY ´Éa~∏d 4…O »°S ÉjÓN ¤EG êÉàëj º°ù÷G ¿C’ IÒ£N á∏µ°ûe √òg
8?áqjô°ûÑdG áYÉæŸG ¢ü≤f ¢ShÒa ƒg Ée
πc …ƒà–h .ÉjÓÿG äGQÉ«∏e øe ¿É°ùfE’G ¿ƒµàj
.Éf~dG ¢ ªM ≈∏Y á«∏N
~j
á«∏N
ÉfO
ΩÉ°ùLC’G ≥°üà∏J .2
äÉ°ShÒØdÉH IOÉ° ŸG
RÉ¡÷G ôqe~j .3
¢ShÒØdG »YÉæŸG
á«∏ÿG ≥∏£J .1
IOÉ° e kÉeÉ°ùLCG
IOÉ° e ΩÉ°ùLCG
äÉ°ShÒa

24. ¬ÑÑ°ùJ ¢Vôe ¤EG R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG ¢SÉædG ¢Vqô©àj Ée kÉÑdÉZ ∂dòdh .¢VGôeC’G
,R~˘˘˘˘jE’G¢ShÒØ˘˘˘˘HÚHɢ˘˘˘°üŸGÒZhCG,Aɢ˘˘˘ë˘˘˘˘°UC’G¢Uɢ˘˘˘˘î˘˘˘˘˘°TC’G™˘˘˘˘˘«˘˘˘˘˘£˘˘˘˘˘à˘˘˘˘˘°ùjᢢ˘˘˘qjƒ˘˘˘˘˘° Yäɢ˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘Fɢ˘˘˘˘c
á°UôØdG{ äÉ«∏«Ø£dGh iôNC’G äÉ°ShÒØdGh ô£ØdGh º«KGô÷G õ¡àæJ .IOÉ©dG »`a É¡àëaɵez
ih~©dG{ É¡ÑqÑ°ùJ »àdG ¢VGôeC’G ≈ª°ùJh .∞«©° dG »YÉæŸG RÉ¡÷G …P ¢üî°ûdG áªLÉ¡Ÿ
.R~jE’G ¢ShÒØH ÜÉ°üŸG äƒÃ ÖqÑ°ùàJ ¿CG ™«£à°ùJh ,zájRÉ¡àf’G
á«∏ÿG πNGO R~jE’G ¢ShÒa
á«∏N ≈∏Y ÌY GPEÉa .4…O »°S ÉjÓN øY åëÑj ,º°ù÷G R~jE’G ¢ShÒa πN~j Ée~æY
IGƒf »`a Éf~dG ≈∏Y Ì©j ,É¡∏NG~H R~jE’G ¢ShÒa íÑ°UCG ≈àeh .É¡∏NOh É¡H ≥q∏©J ,É¡æe
~©H A≈ÑàîJ .á«∏ÿG »`a Éf~dG ¿qƒµJ »ædG OGƒŸG øe ¬°ùØf øY áî°ùf ™æ°üj ºK ,á«∏ÿG
â– kɪ«∏°S hCG Évjƒ°S á«∏ÿG ÉfO h~Ñj Gòd .4…O »°S á«∏N ÉfO »`a É¡°ùØf áî°ùædG ∂dP
R~jE’G ¢ShÒa A≈Ñàîj Ée~æYh .R~jE’G ¢ShÒa Éf~H kÉ£∏àfl ¿B’G äÉH ¬fCG ™e ô¡ÛG
kÉ櫵à°ùe ≈≤Ñj ¿CG øµÁ .ÚæKG øe kÉÄ«°T π©Øj ¿CG ™«£à°ùj ,á«∏ÿG ÉfO πNGO ¿ÉeCÉH
øY ï°ùf ™æ°üd á«∏ÿG á«dBG Ω~îà°ùjh á«∏ÿG ÉfO ôj~j ¿CG øµÁ hCG .á«∏ÿG »`a (kÉ©LÉg)
ï°ùædG ™æ°üdh .¬°ùØf,ôKɵàdÉH CG~Ñj Ée~æYh .á«°ùµ©dG áî°SÉædG ≈Y~oj kÉæ«JhôH Ω~îà°ùj,
á«∏ÿG I~j~÷G äÉ°ShÒØdG √òg QOɨJ ºK .I~j~÷G R~jE’G äÉ°ShÒa øe kÉa’BG ™æ°üj
¿CG ¢UÉî°TC’G ¢ ©H ~≤à©jh .á«fÉK ¬°ùØf ôeC’G Qqôµàjh ,iôNCG 4…O »°S ÉjÓN πN~Jh
.Ωƒj πc ¬°ùØf øe áî°ùf QÉ«∏e ™æ°üj ¢ShÒØdG
.¬æe ¢üq∏îàdG º°ù÷G ≈∏Y Qqò©àj ,á«∏ÿG ÉfO πNG~H R~jE’G ¢ShÒa ÉfO ~LGƒàj Ée~æY
í«àJh .kÓ°UCG OƒLƒe ¬fCG º°ù÷G ±ô©j ’ å«ëH Gv~L ~«L πµ°ûH A≈Ñàîj R~jE’G ¢ShÒØa
iôNCG á≤jôW áªKh .º°ù÷G πNGO QÉ°ûàf’G R~jE’G ¢ShÒØd AÉÑàN’G ≈∏Y IQ~≤dG √òg
Qô≤JÉe~æ©a.áHÉ°üŸGÉjÓÿGπNGO¬°ùØføYï°ùf™æ°UÖfÉL¤EGR~jE’G¢ShÒaôKɵàd
9 ?áqjô°ûÑdG áYÉæŸG ¢ü≤f ¢ShÒa ƒg Ée
.¬°ùØf øY kÉî°ùf ™æ°üjh 4…O »°S ÉjÓN R~jE’G ¢ShÒa πN~j
R~jE’G ¢ShÒa
4…O »°S á«∏N
IGƒf
ÉfO
~j~L R~jEG ¢ShÒa

25. ¤EG R~jE’G ¢ShÒa ÉfO èàæoJ ,I~j~L á«∏N ™æ°üd ¿ÉM ~b âbƒdG ¿CG á«∏ÿGÉfO ÖfÉL
I~j~L á«∏N â©æo°U ɪ∏ch .É¡°ùØf á«∏ÿG,Gô¶fh .kÉ° jCG R~jE’G ¢ShÒa ™æ°üojOƒLh Ω~©d k
É¡æµÁ ájhOCG ~Lƒj ’ ,º°ù÷G ÉjÓN ÉfOh R~jE’G ¢ShÒa ÉfO ÚH õ««ªà∏d á∏¡°S á≤jôW
.ΩÉJ πµ°ûH º°ù÷G øe ¢ShÒØdG ádGREG
R~jE’G ¢ShÒØd IqOÉ° ŸG ájhOC’G
¢ShÒa ∞©° oj ¿CG ~©H ¢SÉædG É¡H ÜÉ°üoj »àdG ¢VGôeC’G ~°V πª©J ájhOCG ¿ƒãMÉÑdG ™æ°üj
R~jE’G ¢ShÒa ôKɵJ ∞bƒd ¥ôW øY kÉ° jCG ¿ƒãëÑj ºgh .»YÉæŸG ºgRÉ¡L R~jE’G,¿ƒdhÉëjh
ájhOCÓd ≥ë∏ŸG »`a ¢Vô©f ±ƒ°Sh .R~jE’G ¢ShÒØH AôŸG áHÉ°UEG ¿hO ∫ƒ– äÉMÉ≤d ™æ°U
º°ù≤dG Gòg »`ah .R~jE’G ¢ShÒØH á≤q∏©àŸG ájRÉ¡àf’G ¢VGôeC’G êÓY »`a Ω~îà°ùJ »àdG
.ô°TÉÑe πµ°ûH R~jE’G ¢ShÒa ~°V πª©J »àdG ájhOC’G ¢ ©H åëÑf
πN~j Ée~æYh ,º°ù÷G ¢ShÒØdG πN~j Ée~æY :R~jE’G ¢ShÒa ∞bƒd ¥ôW ™HQCG ∑Éæg
™˘˘˘æ˘˘˘°üj ɢ˘˘e~˘˘˘æ˘˘˘Yh ,ᢢ˘«˘˘˘∏ÿG ɢ˘˘fO ø˘˘˘e kGAõ˘˘˘L¢ShÒØ˘˘˘dGí˘˘˘Ñ˘˘˘°üjɢ˘˘e~˘˘˘æ˘˘˘Yh,ɢ˘˘eᢢ˘«˘˘˘˘∏˘˘˘˘N¢ShÒØ˘˘˘˘dG
.iôNC’G ÉjÓÿG AG~YE’ ¬°ùØf øY kÉî°ùf ¢ShÒØdG
§qÑãe ƒg ∫hC’G .R~jE’G ¢ShÒa ∞bh ≈∏Y ™bGƒdG »`a πª©J »àdG ájhOC’G øe ¿ÉYƒf Éæj~d
) øjOƒah~jR AGh~dG øe ´ƒædG Gòg á∏ãeCG øeh .á«°ùµ©dG áî°SÉædGAZTh (DDIhDDC
h ÚHGÒØfh.D4TíÑ°üj ¿CG øe R~jE’G ¢ShÒa ™æà ᫰ùµ©dG áî°SÉædG äÉ£qÑãe πª©J
ÒaÉæjƒcÉ°S πãe ,RÉ«JhÈdG §qÑãe ƒg ájhOC’G øe ÊÉãdG ´ƒædGh .á«∏ÿG ÉfO øe kGAõL
.ôKɵàdGh ¬°ùØf õ«¡Œ øe ¢ShÒØdG RÉ«JhÈdG äÉ£qÑãe ™æ“h .ÒaÉfƒàjQh ÒaÉæj~fEGh
øe ÖdɨdG »`a ájhOC’G √òg øqµªàJ ,¬°ùØf øe ï°ùf ™æ°U ≈∏Y ¢ShÒØdG IQ~b AÉ£HEÉHh
’ɢ˘˘¡˘˘˘æ˘˘˘µ˘˘˘d.Úæ˘˘˘°SI~˘˘˘˘YÚHɢ˘˘˘°üŸGIɢ˘˘˘«˘˘˘˘M≈˘˘˘˘∏˘˘˘˘YAɢ˘˘˘≤˘˘˘˘HE’G
AôŸG Aɢ˘˘Ø˘˘˘°Th R~˘˘˘jE’G ¢ShÒa ø˘˘˘e ¢ü˘˘˘q∏˘˘˘î˘˘˘à˘˘˘dG™˘˘˘«˘˘˘£˘˘˘à˘˘˘°ùJ
Éeh ,AôŸG º°ùL øe kGAõL R~jE’G íÑ°üj Gòµgh .¬æe
܃Lh »æ©j ∂dPh .ΩÉJ πµ°ûH ¬dÉ°üÄà°S’ á≤jôW øe
ᢢ˘˘∏˘˘˘˘˘µ˘˘˘˘˘°ûe¤EG…ODƒ˘˘˘˘˘jɢ˘˘˘˘e,Iɢ˘˘˘˘«◊Gi~˘˘˘˘˘eᢢ˘˘˘jhOC’G∫hɢ˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘J
¢ShÒØd IOÉ° ŸG ájhOC’G AôŸG ∫hÉæJ Ée GPEG :iôNCG
ᢢjɢ˘˘¡˘˘˘f »`a ᢢ˘jhOC’G ∫ƒ˘˘˘©˘˘˘Ø˘˘˘e ∞˘˘˘qbƒ˘˘˘à˘˘˘j ,Ωɢ˘˘¶˘˘˘à˘˘˘fɢ˘˘H R~˘˘˘jE’G
ájhOC’G √òg ¿CG ɪc .ÉgOÉà©j ¢ShÒØdG ¿C’ ±É£ŸG
ÜQɖɢ˘¡˘˘fCG™˘˘˘eɢ˘˘¡˘˘˘dhɢ˘˘æ˘˘˘à˘˘˘jøà kɢ˘˘fɢ˘˘«˘˘˘MCG kGQô˘˘˘°V≥˘˘˘ë˘˘˘∏˘˘˘oJ
.R~jE’G
¢SÉædG êÉàëjh .Gv~L áØ∏µe R~jE’G ¢ShÒa ájhOCG ¿EG
350 ∞∏µj Ée ,kÉ©e É¡æe ~MGh AGhO ÒZ ∫hÉæJ ¤EG
ÚHÉ°üŸGøeπ«∏bh.ÌcCGhCGáæ°ùdG»`akÉ«cÒeCG kGQ’hO
.Aɢ˘˘Ñ˘˘˘YC’G √ò˘˘˘˘g π˘˘˘˘ã˘˘˘˘e π˘˘˘˘qª– º˘˘˘˘¡˘˘˘˘æ˘˘˘˘µÁ R~˘˘˘˘jE’G ¢ShÒØ˘˘˘˘H
ÚHÉ°üŸG º¶©Ÿ ájhOC’G √òg ôaƒàJ ’ ,∂dP ÖÑ°ùHh
10?áqjô°ûÑdG áYÉæŸG ¢ü≤f ¢ShÒa ƒg Ée
R~jE’G ¢ShÒa ~°V πª©J ‹G ájhOC’G
.⁄É©dG »`a ¢SÉædG º¶©Ÿ Gv~L áØ∏µe

26. øµÁ á«ÑW äÉJÉÑfh iôNCG ájhOCG øY kÉjQÉL åëÑdG ∫Gõj ’h .⁄É©dG »`a R~jE’G ¢ShÒØH
.R~jE’G ¢ShÒa íaɵJ ¿CG
πÑ≤à°ùŸG
¢ShÒa ~°V ìÉ≤d ™æ°U ¿ƒãMÉÑdG ∫hÉëj
ø˘˘˘˘eô˘˘˘˘°ûÑ˘˘˘˘dG»˘˘˘˘˘ª–äɢ˘˘˘˘Mɢ˘˘˘˘≤˘˘˘˘˘∏˘˘˘˘˘dGh.R~˘˘˘˘˘jE’G
.IqOÉ° e ΩÉ°ùLCG ™æ°üH ih~©dÉH áHÉ°UE’G
ôqcòJ »`a »YÉæŸG RÉ¡÷G ~YÉ°ùJ »gh
¬˘˘˘˘˘ª˘˘˘˘˘Lɢ˘˘˘˘¡˘˘˘˘˘j å«˘˘˘˘˘˘ë˘˘˘˘˘˘H ,¢ShÒØ˘˘˘˘˘˘dG zô˘˘˘˘˘˘¡˘˘˘˘˘˘¶˘˘˘˘˘˘e{
»`a √É≤∏j Ée~æY áYô°ùH »YÉæŸG RÉ¡÷G
¢ü˘˘°ûdGÜɢ˘˘˘°üj¿CGπ˘˘˘˘Ñ˘˘˘˘bᢢ˘˘«˘˘˘˘dɢ˘˘˘à˘˘˘˘˘dGIôŸG
íq≤∏J Ée GPEG ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏©a .¢VôŸÉH
™æ°üj (Ö©c ƒHCG) ±ÉµædG ~°V ºg~MCG
Ö«°UCG¬fCGƒdɪcIOÉ° e kÉeÉ°ùLCG¬ª°ùL
Üɢ˘˘°üj’h.ᢢ˘«˘˘˘≤˘˘˘«˘˘˘≤◊G±É˘˘˘µ˘˘˘æ˘˘˘˘dGih~˘˘˘˘©˘˘˘˘H
Üɢ˘˘°üj ’ Gò˘˘˘d .ÚJô˘˘˘e ±É˘˘˘µ˘˘˘æ˘˘˘dɢ˘˘H ¢Sɢ˘˘˘æ˘˘˘˘dG
√òg .¢VôŸG Gò¡H ±ÉµædG ~°V ¿ƒëq≤∏ŸG
äÉMÉ≤∏dG É¡«a ∫ƒ– »àdG á≤jô£dG »g
äGƒæ°S qô“±ƒ°S.ih~©dÉHáHÉ°UE’G¿hO
¢ShÒa~°V~«LìÉ≤dôjƒ£JπÑbI~j~Y
ƒg ¢SÉædG ∑ƒ∏°S Ò«¨J ¿EÉa Gòd ,R~jE’G
∞˘˘bƒ˘˘d ¿B’G Iô˘˘˘qaƒ˘˘˘àŸGI~˘˘˘«˘˘˘Mƒ˘˘˘dGᢢ˘≤˘˘˘jô˘˘˘£˘˘˘dG
.¢ShÒØdG QÉ°ûàfG
ÉHƒ°T á∏Ä°SCG øY áHÉLE’G
Ö∏¨àdG º°ù÷G ™«£à°ùj ’ GPÉŸ ?R~jE’G ¢ShÒØdG Gòg ç~ëoj ∞«ch ?R~jE’G ¢ShÒa ƒg Ée{
z?R~jE’G AÉØ°ûd ájhOCG ∑Éæg πgh ?Gõfƒ∏ØfE’G ™e π©Øj ɪc R~jE’G ≈∏Y
hCG äÉJÉÑædG πNGO ¢û«©j ¢ShÒØdGh .¢ShÒa ¬fEG .kÉJÉÑf ’h kÉfGƒ«M ¢ù«d R~jE’G ¢ShÒa
äÉ°ShÒØdG É¡ÑqÑ°ùJ »àdG ¢VGôeC’G øeh .Év«M ≈≤Ñ«d É¡e~îà°ùjh ô£ØdG hCG äÉfGƒ«◊G
)¢ùHô¡dGhCGCÓn◊Ghπ∏°ûdGh±ÉµædGhAÉŸG q…Q~LhGõfƒ∏ØfE’GHerpes.R~jE’GøYkÓ° a,(
»`a A≈Ñàîj ¬fC’ R~jE’G ¢ShÒa áëaɵe »`a IÒÑc äÉHƒ©°U º°ù÷G äÉYÉaO ¬LGƒJh
Oƒ©j ’ Gòµgh .º°ù÷G øY ´Éa~∏d Ω~îà°ùoJ »àdG ÉjÓÿG »gh ,»YÉæŸG RÉ¡÷G ÉjÓN
á∏µ°ûe πqã“ ’ »àdG ¢VGôeC’G áHQÉfi ≈∏Y kGQOÉb ∞©° dG ¬HÉ°UCG …òdG áYÉæŸG RÉ¡L
øe áYƒª› ƒgh ,R~jE’G ¢ShÒØdG Gòg ÖqÑ°ùj á≤jô£dG √ò¡Hh .IOÉ©dG »`a AÉqë°UCÓd
11 ?áqjô°ûÑdG áYÉæŸG ¢ü≤f ¢ShÒa ƒg Ée
~°V ~«L ìÉ≤d ôjƒ£J πÑb I~j~Y äGƒæ°S ô“ ±ƒ°S
.R~jE’G ¢ShÒa

27. ?áqjô°ûÑdG áYÉæŸG ¢ü≤f ¢ShÒa ƒg Ée
R~jE’G ¢ShÒa ôqe~j Ée~æY ç~– »àdG ¢VGôeC’GHIV≥ë∏jh .ÜÉ°üª∏d »YÉæŸG RÉ¡÷G
º¡ŸG øe ∂dòdh .¬H ÚHÉ°üŸG äƒÁ å«ëH »YÉæŸG RÉ¡÷ÉH kG~j~°T kGQô°V R~jE’G ¢ShÒa
.√QÉ°ûàfG hCG R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UE’G ¿ƒÑqæéàj ∞«c ¢SÉædG º«∏©J Gv~L
¢ShÒa øe ÜÉ°üŸG ¢üq∏îj hCG R~jE’G øe »Ø°ûj AGhO ƒLh Ω~©H ÉHƒ°T ≠∏ÑJ ¿CG ∂æµÁ
¢VGôeC’G{ hCG π∏©dG êÓ©d ájhOCG ~LƒJ øµd .kG~«L A≈Ñàîj ¢ShÒØdG Gòg ¿C’ ,R~jE’G
™«£à°ùjh .»YÉæŸG RÉ¡÷ÉH Qô° dG R~jE’G ¢ShÒa ≥ë∏j Ée~æY ç~– »àdG zájRÉ¡àf’G
qº¡ŸG øe Gòd ,º¡°ùØfCÉH ájÉæ©dG ≥jôW øY ∫ƒWCG I~e Gƒ«ëj ¿CG R~jE’G ¢ShÒØH ¿ƒHÉ°üŸG
.º¡à«aÉY ≈∏Y ®ÉØë∏d iôNCG kÉbôW º¡ª«∏©J
12

28. ÊÉãdG π°üØdG
¢VGôYCG »g Ée
¢ShÒØH áHÉ°UE’G
?R~jE’G
᪫∏°S á°üb
R~jE’G ¢Vôeh R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UE’G
R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UE’G øe ¤hC’G ™«HÉ°SC’G
R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UE’G øe áFOÉ¡dG á∏MôŸG
R~jE’G ¢Vôe ájG~H
᪫∏°S á∏Ä°SCG øY áHÉLE’G
᪫∏°S á q°üqb
∫ƒ≤◊G »`a É¡LhR πª©jh ,Üô¨ŸÉH IÒ¨°U ájôb »`a º«≤J Ú∏Ø£d áqHÉ°T qΩCG ᪫∏°S
¢ùjQÉH¤EG~«ªMÉgƒNCGòF~æYôaÉ°ùa,IÒ¨°U∫GõJ’»gh᪫∏°SG~dGh»`aƒJ.IQhÉÛG
≥FÉ°ùc πªY ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G »`a ∑Éæg ¬dGƒNCG ~MCG √~YÉ°Sh .πªY øY ÉkãëH É°ùfôa »`a
᪫∏°S I~YÉ°ùŸ ∫ÉŸG ¢ ©H ∫É°SQEG øe øqµ“ ~«ªM qøµd ,kÉqbÉ°T πª©dG ¿Éc .IôLCG IQÉq«°S
ájô≤dG ¤EG OÉYh áæj~ŸG »`a ¢û«©dG øe ~«ªM Ö©J ,øeõdG øe IÎa ~©Hh .É¡JÉ≤«≤°Th
…òdG ôq«¨àdG Iq~°T øe â°ûgoO É¡qæµd ,á«fÉK É¡«NCG ájDhôd ᪫∏°S äqôo°S .∫ƒ≤◊G »`a πª©∏d
ÊÉ©oj ¿Éc .¬H q⁄CG …òdG Ée âdAÉ°ùJ .âbƒdG ∫GƒW Ö©àdG øe ƒµ°ûjh kÉØ«ëf G~H .¬«∏Y CGôW
.kÉ©Øf ¬j~éj AGhO q…CG øµj ⁄h kɪFGO π©°ùj ¬qfCG G~Hh ,kÓ«d ¥qô©àjh IQqôµàŸG ≈qª◊G øe
¢ùjQÉH »`a äGQq~ıG ≈WÉ©J ¬qfCG ~«ªM ÉgÈNCÉa .Ö«Ñ£dG ¤EG √òNCÉJ ¿CG ᪫∏°S äOGQCG
πàc~Lƒjhπ«∏dG»`aπ©°ùjGPÉŸh?~«ªMÜÉ°UCG…òdGÉe{,∂dCÉ°ùJ»gÉgh.¬J~Mh»∏°ù«d
¤EG√òNBGπgh?äGQq~ıGøYkÉŒÉf¢VôŸG¿ƒµj¿CGøµÁπgh?¬≤æYh¬£HEG»`aáeqQƒàe
?zÖ«Ñ£dG
…òdG Ée
ÜÉ°UCG
?»≤«≤°T
¿CG øµÁ πg
¢VôŸG Gòg ¿ƒµj
øY kÉŒÉf
?äGQq~ıG
¤EG √òNBG πg
?Ö«Ñ£dG
2
13

29. R~jE’G ¢Vôeh R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UE’G
Úà≤jô£H ∂dP π©Øj ¿CG øµÁh .¿É°ùfE’G º°ùL øe IÒãc kAGõLCG R~jE’G ¢ShÒa ∞∏àoj
áYÉæŸG RÉ¡L ±É©°VEÉH iôNC’Gh ,ô°TÉÑe πµ°ûH áØ∏àıG AÉ° YC’G hõ¨H ɪgG~MEG :ÚàæKG
ìô°ûf ±ƒ°S π°üØdG Gòg »`ah .¢VôŸÉH ÖqÑ°ùàdÉH iôNC’G áqjƒ° ©dG äÉæFɵ∏d ìɪ°ùdGh
.≥ë∏ŸG »`a ÊÉãdG ´ƒædG åëÑfh ,R~jE’G ¢ShÒa áÑqÑ°ùj …òdG ∞∏àdG øe ∫hC’G ´ƒædG
q»Ñ°ü©dG √RÉ¡Lh ¢üî°ûdG ÆÉeO »`a ÉjÓÿG ô°TÉÑe πµ°ûH R~jE’G ¢ShÒa Ö«°üj
,(¬ZÉeO »`a ç~ëj …òdG ∞∏àdG øe) ÜÉ°üŸG ÒµØJ á≤jôW ≈∏Y ∂dP ôqKDƒjh .¬eOh ¬FÉ©eCGh
,(ÜÉ°üYC’G Ö«°üj …òdG ∞∏àdG øe) Ú∏LôdGh ÚYGQòdG »`a Q~ÿG hCG ⁄C’G ÖqÑ°ùjh
∞∏àdGøe)±õædGhΩ~dGô≤aÖqÑ°ùjh,(AÉ©eC’GÖ«°üj…òdG∞∏àdGøe)∫É¡°SE’GÖqÑ°ùjh
±ô©f,¬HÚHÉ°üª∏d¢VôŸGÖqÑ°ùj¿CGøµÁR~jE’G¢ShÒa¿CGºZQh.(Ω~dGÖ«°üj…òdG
∑Éæg q¿CG ¤EG ∂dP ™Lôjh .kÉ° jôe ¿ƒµj R~jE’G ¢ShÒØH ÜÉ°üe qπc ¢ù«d ¿CG π©ØdÉH
,Iqôe ∫qhC’ AôŸG ¬«a ÜÉ°üoj …òdG âbƒdÉH kGA~H ,R~jE’G ¢ShÒa ih~©d áØ∏àfl πMGôe
¢VGôYC’G¬«aô¡¶Jâbh¤EGk’ƒ°Uhh,IOƒLƒeÒZ¢VGôYC’GÉ¡«a¿ƒµJIÎa¤EGk’É≤àfGh
.(R~jE’G ¢Vôe …CG) Ωq~≤àŸG R~jE’G ¢ShÒa ¢Vôà kAÉ¡àfGh ,Iqôe ∫qhC’
R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UE’G øe ¤hC’G ™«HÉ°SC’G
’h .¢ShÒØdÉH AôŸG ÜÉ°üoj Ée~æY R~jE’G ¢ShÒØH ih~©dG øe ¤hC’G á∏MôŸG ç~–
¢ShÒØdÉH ¿ƒHÉ°üe º¡qfCG ¿ƒaô©j ’h ,R~jE’G ¢ShÒØH ¿ƒHÉ°üj ≈àe IOÉY ¢SÉædG ßMÓj
~©H¢VGôYC’G¿ƒ¶MÓj¢UÉî°TC’G¢ ©Hq¿CGÒZ.¿ƒ°VôÁhCG¿ƒ°üëØojÉe~æYkÉ≤M’q’EG
¢VGô˘˘˘˘YCG kGÒã˘˘˘˘c¢VGô˘˘˘˘YC’G¬˘˘˘˘Ñ˘˘˘˘°ûJh.¢ShÒØ˘˘˘˘dɢ˘˘˘Hᢢ˘˘Hɢ˘˘˘°UE’Gø˘˘˘˘e™˘˘˘˘«˘˘˘˘Hɢ˘˘˘°SCGᢢ˘˘˘©˘˘˘˘˘HQCG¤EG´ƒ˘˘˘˘˘Ñ˘˘˘˘˘°SCG
~©Hh .Ö©àdÉH Qƒ©°Th ∫É¡°SEGh I~©ŸG »`a ⁄CGh ´G~o°Uh ≈qªMh ≥∏◊G »`a ÜÉ¡àdG :Gõfƒ∏ØfE’G
π˘˘«˘˘∏˘˘dG »`a ¿ƒ˘˘Hɢ˘°üŸG ¥qô˘˘©˘˘à˘˘˘j~˘˘˘bh.≥˘˘˘æ˘˘˘©˘˘˘dGh¬˘˘˘Lƒ˘˘˘dGhQ~˘˘˘°üdG»`a í˘˘˘Ø˘˘˘Wô˘˘˘¡˘˘˘¶˘˘˘j~˘˘˘b,´ƒ˘˘˘Ñ˘˘˘°SCG
Ωh~Jh .A»bh ¿É«ãZh ,áqjhÉت∏dG ~≤©dG »`a ΩqQƒJh π°UÉØŸGh äÓ° ©dG »`a ⁄CÉH ¿hô©°ûjh
áHÉ°UE’G øe ¤hC’G á∏MôŸG ¿ƒµJ Ée kGQOÉfh .IOÉY ÚYƒÑ°SCG øe πbCG IOÉY ¢VGôYC’G √òg
¬àØ∏ZCGh ÆÉe~dG ΩqQƒàj ~bh .ÜÉ°üª∏d q»Ñ°ü©dG RÉ¡÷G ∞∏àJh kGô£N ÌcCG R~jE’G ¢ShÒØH
πcÉ°ûeh ¢Tqƒ°ûàdGh ≈qª◊Gh áÑbôdG ¢ùqÑ«Jh ´G~°üdG ÖqÑ°ùj ¿CG øµÁ ∂dPh .ÜÉ°üŸG ~æY
14?R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UE’G ¢VGôYCG »g Ée
R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UEÓd ™HQC’G πMGôŸG
.Gõfƒ∏ØfE’Gπãe¢SÉædGøeÒãc≈∏Y¢VGôYCGô¡¶JÉe~æY,áHÉ°UE’G~©H¤hC’G™«HÉ°SC’G.1
.R~jE’G ¢ShÒa ¢VôŸ äÉeÓY ™° H ô¡¶J Ée~æY ,áFOÉ¡dG IÎØdG .2
.R~jE’G ¢ShÒa ¢Vôe äÉjG~H .3
.kGq~L kÉ° jôe AôŸG ¿ƒµj Ée~æY (R~jE’G) Ωq~≤àŸG R~jE’G ¢ShÒa ¢Vôe .4
.âbƒdG Qhôà iôNC’G ¤EG πMGôŸG i~MEG Oƒ≤Jh

30. .áHƒÑ«¨dGh q»Ñ°ü©dG RÉ¡÷G »`a
»`a π˘˘˘˘˘˘˘cɢ˘˘˘˘˘˘˘°ûe Üɢ˘˘˘˘˘˘˘°üŸG ~˘˘˘˘˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘˘˘˘Y ç~– ~˘˘˘˘˘˘˘˘bh
»`a ∂dò˘˘˘˘˘˘ch Ú∏˘˘˘˘˘˘Lô˘˘˘˘˘˘dGh ÚYGQò˘˘˘˘˘˘dG Üɢ˘˘˘˘˘°üYCG
hCG kÉŸCG ∂dP Ö˘˘˘˘˘˘˘qÑ˘˘˘˘˘˘˘°ùj~˘˘˘˘˘˘˘bh.¬˘˘˘˘˘˘˘Lƒ˘˘˘˘˘˘˘dGÜɢ˘˘˘˘˘˘°üYCG
ΩqQƒ˘˘˘˘à˘˘˘˘J~˘˘˘˘bh.ᢢ˘˘cô◊G»`aᢢ˘˘˘Hƒ˘˘˘˘˘©˘˘˘˘˘°UhCG kGQ~˘˘˘˘˘N
kGQƒ¡°T áeqQƒàe ≈≤ÑJh áq«Øª∏dG ~≤©dG kÉfÉ«MCG
.kÉæ«æ°S hCG
~gÉ°ûJ ¢VGôYC’G √òg πc q¿C’ kGô¶fh
ᢢ˘˘˘˘˘˘˘˘Hɢ˘˘˘˘˘˘˘˘˘°UE’GÒZiô˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘NCG¢VGô˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘eCG»`a kɢ˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘° jCG
AôŸG q¿EG ∫ƒ≤dG ÉææµÁ ’ ,R~jE’G ¢ShÒØH
¬˘˘˘˘˘˘˘˘˘j~˘˘˘˘˘˘˘˘˘d q¿CG OqôÛ R~˘˘˘˘˘˘˘˘˘jE’G ¢ShÒØ˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘H Üɢ˘˘˘˘˘˘˘˘˘°üe
.¢VGôYC’G √òg øe ÌcCG hCG kG~MGh
¢ShÒØHkÉHÉ°üe¿Éc¿EGAôŸG±ô©j»µdh
ø˘˘˘˘˘˘˘Y∞˘˘˘˘˘˘˘°ûµ˘˘˘˘˘˘˘∏˘˘˘˘˘˘˘˘d¢ü뢢˘˘˘˘˘˘Ø˘˘˘˘˘˘˘˘oj¿CGÖ颢˘˘˘˘˘˘j,R~˘˘˘˘˘˘˘˘jE’G
R~˘˘˘˘˘˘˘jE’G¢ShÒa ¢Uƒ˘˘˘˘˘˘˘ë˘˘˘˘˘˘˘aø˘˘˘˘˘˘˘˘µ˘˘˘˘˘˘˘˘d.¢ShÒØ˘˘˘˘˘˘˘˘dG
¤hC’G ™«HÉ°SC’G »`a kG~q«L íéæJ ’ ∞°SCÓd
åëÑJ ¢UƒëØdG q¿C’ ,ih~©dÉH áHÉ°UE’G ~©H
¢üî°ûdGº°ùL¿ƒµj’hIqOÉ° ŸGΩÉ°ùLC’GøY
kÉeÉ°ùLCG ™æ°U ~b R~jE’G ¢ShÒØH ÜÉ°üŸG
~æY IqOÉ° ŸG ΩÉ°ùLC’G ô¡¶Jh .~©H IqOÉ° e
øe ™«HÉ°SCG á©HQCG ∫ÓN ¢UÉî°TC’G º¶©e
~≤à©j øŸ øµÁh .R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UE’G
™˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘° ˘˘˘˘˘˘˘˘j¿CGR~˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘jE’G¢ShÒØ˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘HÖ«˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘°UCG¬˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘qfCG
.™«HÉ°SCG ~©H iôNCG Iqôeh QƒØdG ≈∏Y ¢üëØ∏d
¢ShÒa ¢Uƒëa øY äÉeƒ∏©ŸG øe ~jõŸ)
.(øeÉãdGh ™HÉ°ùdG Ú∏°üØdG ô¶fG ,R~jE’G
R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UE’G øe áFOÉ¡dG á∏MôŸG
¤hC’G¢VGô˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘YC’Gø˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘e¢Sɢ˘˘˘˘˘˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘dG≈˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘aɢ˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘©˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘à˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘j
ΩÉjCG á©° H ∫ÓN R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UEÓd
¿h~Ñjhá«aÉ©dÉH¿hô©°ûj±ƒ°Sh.™«HÉ°SCGhCG
¿ƒ˘˘˘©˘˘˘Hɢ˘˘à˘˘˘jh∂dP~˘˘˘©˘˘˘HäGƒ˘˘˘æ˘˘˘°SIq~˘˘˘˘©˘˘˘˘dÚaɢ˘˘˘©˘˘˘˘e
.áq«eƒ«dGº¡JÉ«M»YÉæŸGºgRÉ¡L™«£à°ùjh
.¢ShÒØ˘˘˘dGᢢ˘˘ë˘˘˘˘aɢ˘˘˘µ˘˘˘˘eIÎa{ ∂∏˘˘˘˘˘˘˘˘J ≈˘˘˘˘˘˘˘˘qª˘˘˘˘˘˘˘˘°ùJ
¢ShÒØ˘˘˘dᢢ˘FOɢ˘˘¡˘˘˘dGᢢ˘˘∏˘˘˘˘MôŸGhCG.zᢢ˘˘fɢ˘˘˘° ◊G
15 ?R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UE’G ¢VGôYCG »g Ée
á«Øª∏dG ~≤©dG
≈˘˘qª˘˘°ùJ ɢ˘e kɢ˘Ñ˘˘˘dɢ˘˘Zh,ᢢ˘«˘˘˘Ø˘˘˘ª˘˘˘∏˘˘˘dG~˘˘˘≤˘˘˘©˘˘˘dG
~æY áYÉæŸG RÉ¡L õcGôe ,zGO~Z{
áŸDƒ˘˘˘˘˘˘eí˘˘˘˘˘˘˘Ñ˘˘˘˘˘˘˘°üJhΩqQƒ˘˘˘˘˘˘˘à˘˘˘˘˘˘˘J»˘˘˘˘˘˘˘gh.AôŸG
≈∏Y .Ée ih~Y AôŸG íaɵj Ée~æY
᢫˘Ø˘ª˘˘∏˘˘dG~˘˘≤˘˘©˘˘dGΩqQƒ˘˘à˘˘J,∫ɢ˘ãŸGπ˘˘«˘˘Ñ˘˘°S
AôŸGÜɢ˘˘˘˘˘°üjɢ˘˘˘˘˘e~˘˘˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘˘Yᢢ˘˘˘˘Ñ˘˘˘˘˘˘bô˘˘˘˘˘˘˘dG»`a
R~˘˘˘˘jC’G Ö˘˘˘˘qÑ˘˘˘˘°ùjh .≥˘˘˘˘∏◊G »`a ih~˘˘˘˘©˘˘˘˘˘H
πc »`a ,áqjhÉت∏dG ~≤©dG ΩqQƒJ kÉ° jCG
äGƒæ°S Iq~Ÿh ,kÉfÉ«MCG º°ù÷G AÉëfCG
.ÉfÉ«MCG
áeqQƒàe ~≤Y

31. AôŸGÉg~æYíÑ°üj»àdGá£≤ædGhR~jE’G¢ShÒØHáHÉ°UE’GÚHIq~ટGIÎØdG»gh.R~jE’G
º¶©eh.Ú¨dÉÑdG~æY§q°SƒàŸÉHäGƒæ°Sô°ûYá∏MôŸG√òg~à“h.¢ShÒØdGÖÑ°ùHkÉ° jôe
…CG º¡«∏Y ô¡¶J ’h .áfÉ° ◊G IÎa »`a ¿B’G ºg ⁄É©dG »`a R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG
.√hô°ûæj ¿CG øµÁh ¢ShÒØdÉH ¿ƒHÉ°üe º¡fCG ¿ƒaô©j ’ º¡æe kGÒãc ¿EG πH ,¢VGôYCG
R~jE’G ¢ShÒa ¢Vôe ájG~H
¢ShÒØdG ∞©° o«a .≈°Vôe R~jE’G ¢ShÒØH ¿ƒHÉ°üŸG íÑ°üoj ,áfÉ° ◊G IÎa AÉ° ≤fG ~©H
IÉaÉ©e á«YÉæe Iõ¡LCG º¡j~d øe ™«£à°ùj ¢VGôeCÉH ¿ƒHÉ°üj å«ëH á«YÉæŸG º¡Jõ¡LCG
»g¿ÉWô°ùdG¢VGôeCG¢ ©Hh,zájRÉ¡àf’G¢VGôeC’G{≈qª°ùJh,¢VGôeC’G√ògh.É¡àëaɵe
áYÉæŸG¢ü≤fáeRÓàeº°SÉHº¡°VôeOq~–h≈°VôeR~jE’G¢ShÒØHÚHÉ°üŸGπ©Œ»àdG
~æYáYÉæŸGIõ¡LCG∞©° Jɪ«ah.≥ë∏ŸG»`aÉ¡JÉLÓYåëÑf±ƒ°Sh.(R~jE’G)Ö°ùൟG
™«°ûJh.¿RƒdG¿h~≤Øjhºg~æYájhÉت∏dG~≤©dGΩqQƒàJÉe kÉÑdÉZ,R~jE’G¢ShÒØHÚHÉ°üŸG
ih~Y …CG øY áŒÉf ÖdɨdG »`a ¿ƒµJ ’h ,R~jE’ÉH ÚHÉ°üŸG ~æY áeÉ©dG ¢VGôYC’G √òg
.IOq~fi
ájò¨àdG Aƒ°Sh ¿RƒdG ~≤ah R~jE’G ¢ShÒa
.IÒ£Ná∏µ°ûeájò¨àdGAƒ°Sπµ°ûjhAGò¨dGÉ¡«aπ≤jäÉ©ªà›»`a¢SÉædGøeÒãc¢û«©j
áØ∏àfl ´GƒfCG ¤EG oÉ° jCG ¿ƒLÉàëj πH ,Ö°ùëa AGò¨dG øe »Øµj Ée ¤EG ¢SÉædG êÉàëj ’h
䃡«æŸG πcCÉj øe ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏©a .ájòZC’G øecassavaÜÉ°üj ±ƒ°S √Gƒ°S ¿hO
øe áë«ë°üdG ´GƒfC’G øe »Øµj Ée ≈∏Y ¬dƒ°üM Ω~©d áé«àf AôŸG ¢Vôe GPEGh .¢VôŸÉH
øY kÓ° a ¢VGôeC’G ájò¨àdG Aƒ°S ÖqÑ°ùj ¿CG øµÁh .ájò¨àdG Aƒ°ùH kÉHÉ°üe ¿ƒµj ,ájòZC’G
.áë°üdG ≈∏Y ®ÉØ◊G πÑ°S ºgCG øe áØ«¶ædG √É«ŸG Üôo°Th ~q«÷G AGò¨dGh .¿RƒdG ~≤a
íqLôŸG øªa .R~jE’G ≈°Vôeh R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG ≈∏Y ¢UÉN πµ°ûH ∂dP ≥Ñ£æjh
øe º¡eÉ°ùLCG ™æÁ …òdG ∫É¡°SE’G øeh ,ºFG~dG ¢VôŸG øe ájò¨àdG Aƒ°ùH GƒHÉ°üj ¿CG
ΩÉ©£dG ∫hÉæJ π©Œ »àdG ºØdG äÉHÉ¡àdG øeh á«¡°ûdG ~≤a øeh ájò¨ŸG OGƒŸG ¢UÉ°üàeG
R~jE’G ≈∏Y ≥∏£j å«ëH R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG ~æY ¿RƒdG ¿G~≤a Gv~L ™«°ûjh .kÉÑ©°U
.z∫Gõ¡dG ¢Vôe{ É«≤jôaEG ≥WÉæe ¢ ©H »`a
AÉ≤ÑdG ≈∏Y R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG ~YÉ°ùj áØ∏àfl ᪩WCG øe ¿RGƒàe AGòZ ∫hÉæJ ¿EG
πc øe áØ∏àfl ᪩WCG ¬«a πcDƒJ …òdG ƒg ¿RGƒàŸG »FGò¨dG ΩɶædGh .ÚaÉ©eh AÉjƒbCG
,äÉæ«JhÈdG »g á«°SÉ°SC’G á«FGò¨dG OGƒŸGh .Ωƒj πc á«°SÉ°SC’G á«FGò¨dG OGƒŸG äÉYƒª›
.¿OÉ©ŸGh äÉæ«eÉà«ØdGh ,äƒjõdGh ¿ƒg~dGh ,(äÉjƒ°ûædG) äGQ~«gƒHôµdGh
øeÒãµdG¿~≤ØjAÉ°ùædG q¿CG¤EG∂dP™Lôjh.á°UÉNá«FGòZäÉLÉ«àMG∫ÉØWC’GhAÉ°ùæ∏d
º¡fC’ AGò¨dG øe ~jõe ¤EG ∫ÉØWC’G êÉàëjh .´É°VQE’Gh πª◊Gh ¢ «◊G AÉæKCG äÉjqò¨ŸG
AGò¨dG øe ~jõŸG ¤EG R~jE’G ¢ShÒØH ¿ƒHÉ°üŸG ∫ÉØWC’Gh AÉ°ùædG êÉàëjh .áYô°ùH ¿ƒªæj
16?R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UE’G ¢VGôYCG »g Ée

32. 17 ?R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UE’G ¢VGôYCG »g Ée
á«°SÉ°SC’G á«FGò¨dG OGƒŸG äÉYƒª›
jOÉ≤e ≈∏Y …ƒà– »àdG ᪩WC’G º° Jh .AÉØ°ûdGh ƒªædG ≈∏Y º°ù÷G ~YÉ°ùJ äÉæ«JhÈdGô
ºæ¨dGh ô≤ÑdG º◊ πãe) ºë∏dGh iôNC’G ájôëÑdG ᪩WC’Gh ∂ª°ùdG ÚJhÈdG øe IÒÑc
Ö«∏◊Gh ¢ «ÑdGh (§ÑdGh »ehôdG ∂j~dGh êÉL~dG πãe) Qƒ«£dGh (õYÉŸGhÍ÷Gh
)Qƒ£ØdG ܃ÑMh áæcG~dG AGô° ÿG ô° ÿGh ÓjRÉÑdGh RQC’Gh É«dƒ°UÉØdGhcereals(Rƒ÷Gh
.iôNC’G Éjƒ°üdG ∫ƒa äÉéàæeh (Éjƒ°üdG ∫ƒa äÉq≤à°ûe øe) ƒaƒàdGh
ø˘˘˘˘˘e¿É˘˘˘˘˘Yƒ˘˘˘˘˘fɢ˘˘˘˘ª˘˘˘˘˘gäɢ˘˘˘˘jô˘˘˘˘˘µ˘˘˘˘˘°ùdGh äɢ˘˘˘˘jƒ˘˘˘˘˘°ûæ˘˘˘˘˘dG.ᢢ˘˘˘bɢ˘˘˘˘£˘˘˘˘˘dGº˘˘˘˘˘°ù÷Gí˘˘˘˘˘æ“äGQ~˘˘˘˘˘«˘˘˘˘˘gƒ˘˘˘˘˘Hô˘˘˘˘˘µ˘˘˘˘˘dG
AGOƒ°ùdG á£æ◊Gh ¿Éaƒ°ûdGh íª≤dGh RQC’Gh IQòdG »`a äÉjƒ°ûædG ~LƒJ .äGQ~«gƒHôµdG
Ö°üb »`a äÉjôµ°ùdG ~LƒJh .í∏£dGh 䃡«æŸGh ´ô≤dGh ÉWÉ£ÑdGh ájô©°ûdGh øNo~dGh
IOƒLƒŸG äÉjƒ°ûædG ôaƒJ .á¡cÉØdGh π°ù©dGh ôcɵ°ùdGh QqôµŸG ôµ°ùdGh Q~檰ûdGh ôµ°ùdG
ôµ°ùdG IQqôµŸG ôcɵ°ùdG ôaƒJh .ábÉ£dG øe kÉàHÉK kGQ~°üe º°ùé∏d íª≤dGh ÉWÉ£ÑdG »`a
¿Éæ°SC’G ¢Sqƒ°ùJ ¤EG ôµ°ùdG øe ÒãµdG ∫hÉæJ …ODƒj ¿CG øµÁh .ôNCG qò¨e …CG ¿hO º°ùé∏d
.áã∏dG ¢Vôeh
ábÉ£dG ∞©°V øg~dG »`a ~Lƒjh .ábÉ£dG ¿õN »`a º°ù÷G ~YÉ°ùJ äƒjõdGh ¿ƒg~dG
~YÉ°ùj äƒjõdGh ¿ƒg~dG ∫hÉæJ ¿CG »æ©j ∂dPh .äGQ~«gƒHôµdG hCG ÚJhÈdG »`a IOƒLƒŸG
~æY øg~dG á∏µ°ûeh .òjòd ¥Gòe É¡d äƒjõdGh ¿ƒg~dG ¿CG ɪc .¿RƒdG Ö°ùc »`a ¢SÉædG
~æYIOÉYá∏µ°ûâù«d∂dPh.¿RƒdG•ôahÖ∏≤dG¢Vôeº¡dÖÑ°ùj¬fCG¢SÉædGøeÒãc
…ƒà– »àdG ájòZC’G øeh .¿RƒdG ÜÉ°ùàcG ¤EG ¿ƒ©°ùj º¡fC’ R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG
~æ¡dG RƒLh Éjƒ°üdG ∫ƒah º°ùª°ùdGh Rƒ÷Gh øjôZQÉŸGh I~HõdGh âjõdG ¿ƒgO ≈∏Y
.ºæ¨dGh ô≤ÑdG º◊ πãe ,AGôª◊G Ωƒë∏dGh Ö«∏◊Gh ᣰû≤dGh hOÉcƒaC’Gh
IOƒLƒe »gh .¿É°ùfE’G áë°U πLCG øe IÒ¨°U ôjOÉ≤à ájQhô°V ¿OÉ©ŸGh äÉæ«eÉà«ØdG
áë°üd áÑ°ùædÉH ájòZC’G ´qƒæJ ᫪gCG ÜÉÑ°SCG ~MCG Gògh .áØ∏àıG ᪩WC’G øe Òãc »`a
.¿OÉ©ŸGh äÉæ«eÉà«ØdG øe áYqƒæe á∏«µ°ûJ ôqaƒj ∂dòa ,¿É°ùfE’G

33. .º¡eÉ°ùLCG ≈∏Y AÉÑYC’G øe kG~jõe ¢VôØj R~jE’G ¢ShÒa ¿C’ AÉqë°UCG AÉ≤Ñ∏d
≥ë∏ŸG åëÑjh .øµ‡ ƒëf π° aCG ≈∏Y ih~Y πc êÓY Öéj ,R~jE’ÉH áHÉ°UE’G ~æY
.R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG ≈∏Y ôqKDƒJ »àdG kÉYƒ«°T ¢VGôeC’G ÌcCÉH á°UÉÿG äÉLÓ©dG
᪫∏°S á∏Ä°SCG øY áHÉLE’G
πg ?¬≤æYh ¬«£HEG »`a áeQƒàe πàc ~LƒJh π«∏dG »`a ¥qô©àj GPÉŸh ?~«ªM ÜÉ°UCG …òdG Ée{
z?Ö«Ñ£dG ¤EG √òNBG πgh ?äGQ~ıG øY kÉŒÉf ¢VôŸG Gòg ¿ƒµj ¿CG øµÁ
äGQ~ıG ¬eG~îà°SG »æ©jh .¬àq∏Y Ée ±ô©«d Ö«Ñ£dG IQÉjR ¤EG êÉàëjh Gv~L ¢ jôe ~«ªM
¿Éc ¿EG ɪ«°S ’ ,R~jE’ÉH kÉHÉ°üe ¿ƒµj ¿C’ kGÒÑc k’ɪàMG ∑Éæg ¿CG ¢ùjQÉH »`a ¿Éc Ée~æY
¢ShÒØdG GƒÑ°ùàcG ≈àe IOÉY R~jE’G ¢ShÒØH ¿ƒHÉ°üŸG ±ô©j ’ .ôHE’ÉH äGQq~ıG ø≤ëj
~≤©dG ΩqQƒàJ ,≥M’ âbh »`ah .I~j~°ûdG Gõfƒ∏Øf’G ¢VGôYCG ¬Ñ°ûJ ¤hC’G ¢VGôYC’G ¿C’
¢VGôYC’G √òg º¶©e ~LƒJh .∫É¡°SE’ÉH ¿ƒHÉ°üjh π«∏dÉH ¿ƒbqô©àjh ÚHÉ°üŸG ~æY á«Øª∏dG
kÉHÉ°üe ¿Éc ¿EG .áÄq«°S äÉeÓY √ògh .kÉfRh ~≤a ¬fCG ɪc ,~«ªM ~æYáªãa,R~jE’G¢ShÒØH
,R~jE’G ¢ShÒØH kÉHÉ°üe ~«ªM øµj ⁄ ¿EGh .√~YÉ°ùJ ¿CG øµÁ ájhOCGπãe ,ôNBG ¢Vôà πH
I~YÉ°ùŸG ~«ªM ≈≤∏àj »µd ∂dP áaô©e º¡ŸG øeh .êÓY ¤EG êÉàëj ±ƒ°ùa ,π°ùdG
.áeRÓdG
18?R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UE’G ¢VGôYCG »g Ée
πcC’G »`a á∏µ°ûe øe ÊÉ©j AôŸG ¿Éc ¿EG
ÚHɢ˘˘°üŸG~˘˘˘æ˘˘˘YA»˘˘˘˘bhCG¿É˘˘˘˘«˘˘˘˘ã˘˘˘˘Zç~˘˘˘˘ë˘˘˘˘jÉÃQ
hCG …É°ûdG ´GƒfCG ~YÉ°ùJ ~bh .R~jE’G ¢ShÒØH
ìhô≤H¿ƒHÉ°üŸGÉeCG.∂dPêÓY»`aájhOC’G
áµq¡æŸG ÒZ IOQÉÑdG ᪩WC’G ¿EÉa ,ºØdG »`a
π˘˘˘bCG Ωɢ˘˘©˘˘˘£˘˘˘dG ∫hɢ˘˘æ˘˘˘J π˘˘˘©Œ IqQÉ◊Gπ˘˘˘HGƒ˘˘˘˘à˘˘˘˘dɢ˘˘˘H
,™∏ÑdG »`a áHƒ©°U ¿h~éj øjòdG ÉeCG .kÉeÓjEG
᪩WCG ∫hÉæJh ΩÉeC’G ¤EG ¢SCGôdG Ë~≤J ¿EÉa
~æY ájÉæ©dG »NƒJ Öéjh .™∏ÑdG πq¡°ùj IƒNQ
~˘˘˘˘˘Yɢ˘˘˘˘°ùj ~˘˘˘˘˘bh .¥É˘˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘à˘˘˘˘˘N’G Ö˘˘˘˘˘qæ˘˘˘˘˘é˘˘˘˘˘à˘˘˘˘˘˘dÜô˘˘˘˘˘˘°ûdG
πcC’GπcÉ°ûeèàæJÉÃQh.á°UÉ°üŸÉHÜô°ûdG
.ºØdG »`a IÒªÿG ih~Y πãe ,¬LÓY øµÁ ¢Vôe øY kÉfÉ«MCG ™∏ÑdG hCG√òg »`ah
.êÓ©dG≈∏Y∫ƒ°üë∏d q»ë°UπeÉYá©LGôe≈∏YÚHÉ°üŸG q¢ MÖéj,ä’É◊G

34. ådÉãdG π°üØdG
ÜÉ°üŸG ƒg øe
?R~jE’G ¢ShÒØH
R~jE’G AÉHh á°SGQO
ƒ°S ` Úe áq°üb
R~jE’G AÉHh øY IÒ°üb IòÑf
q»ŸÉ©dG ¿hÉ©àdG
⁄É©dG »`a R~jE’G ¢ShÒa ô°ûàæj ∞«c
™ªàÛG ≈∏Y R~jE’G ¢ShÒa QÉKBG
iôNC’G ¢VGôeC’Gh R~jE’G ¢ShÒa
?R~jE’G AÉHh ¢SQ~f ∞«c
ƒ°S ` Úe á∏Ä°SCG øY áHÉLE’G
ƒo°S ` røp«e á q°üb
ΩƒîJ ≈∏Y IÒ¨°U ájôb øe ΩOÉb ƒgh .∂j~d q»që°üdG ÖjQ~àdG q∞°U »`a ò«ª∏J ƒ°S ` Úe
,R~jE’ÉHÜÉ°üe¬©ªà›OGôaCG~MCGq¿CG kGôqNDƒeøq«ÑJ~bh.áq«Hƒæ÷GÉjQƒc»`aIÒÑcI~∏H
~bh .R~jE’G ¢ShÒa øY ¢SÉædG ºq∏©j ´hô°ûe »`a ƒ°S ` Úe πª©j .¢SÉædG ÚH ôYòdG qÜ~a
¬j~d…òdG~∏ÑdGƒgÉehR~jE’G≈JCGøjCGøeGƒdCÉ°S.á∏Ä°SC’GøeÒãµdG√DhÉb~°UCG¬«∏YìôW
¢ShÒØH ÜÉ°üj …òdG øe Gƒaô©j ¿CG kÉ° jCG ¿h~jôj ºgh .R~jE’ÉH áHÉ°UE’G øe áÑ°ùf ≈∏YCG
~©H»≤H~bh.R~jE’G¢ShÒazAÉHhá°SGQ~H{≥q∏©àJá∏Ä°SC’G√ògq¿CGƒ°S`Úe±ô©j.R~jE’G
~∏ÑdG ƒg Éeh ?Iôe ∫hC’ R~jE’G ô¡X øjCG{ :á∏Ä°SC’G øe G~jõe ∂«∏Y ìô£«d ∂qØ°U AÉ¡àfG
øYô°ûàæj’R~jE’G¢ShÒaq¿CG±ô©f∞«ch?R~jE’ÉHäÉHÉ°UE’GøeáÑ°ùf≈∏YCG¬j~d…òdG
Ú¨dÉÑdG øe áÄŸÉH 30 q¿EG ¿ƒdƒ≤j Ée~æY kÉq≤M Oƒ°ü≤ŸG Éeh ?¢ù£©dG hCG ¢Vƒ©ÑdG ≥jôW
?zR~jE’G ¢ShÒØH ¿ƒHÉ°üe G~fGhoQ ᪰UÉY »`a ¿ƒ°û«©j øjòdG
3
19
ô¡X øjCG
∫hC’ R~jE’G
?Iôe
±ô©f ∞«c
R~jE’G ¢ShÒa q¿CG
øY ô°ûàæj ’
¢Vƒ©ÑdG ≥jôW
?¢ù£©dG hCG
~∏ÑdG ƒg Ée
¬j~d…òdG
≈∏YCGøe áÑ°ùf
äÉHÉ°UC’G
R~jC’ÉH

35. R~jE’G AÉHh øY IÒ°üb IòÑf
q¿CG ¿h~≤à©j ÚãMÉÑdG qøµd ,I~ëàŸG äÉj’ƒdG »`a 1981 áæ°S R~jEÓd ádÉM ∫hCG ≈∏Y ÌoY
.âbƒdG∂dP»`aR~jE’G¢ShÒØHÚHÉ°üeGƒfÉc⁄É©dGAÉëfCGπc»`a¢UÉî°TC’Gøe kGÒãc
º¶©e.1980ΩÉY¢ShÒØdÉHÚHÉ°üeGƒfÉc¢üî°T100^000‹GƒM¿CÉH¿h~≤à©jº¡a
.¿ƒHÉ°üe º¡fCÉH ¿ƒª∏©j Gƒfƒµj ⁄h ¢VôŸÉH ¿hô©°ûj Gƒfƒµj ⁄ ÚHÉ°üŸG A’Dƒg
ƒgºbôdGGòg.πØWÚjÓeáKÓK º¡æ«H,R~j’G¢ShÒØHÜÉ°üe¿ƒ«∏e42 ∑ÉægΩƒ«dG
ÚHɢ˘˘°üe Gƒ˘˘˘fɢ˘˘c ø˘˘˘jò˘˘˘dG O~˘˘˘Y ∞˘˘˘˘©˘˘˘˘°V 400
R~jE’G¢ShÒaq¿CGiôfGòµgh.1980ΩÉY
AÉëfCG πc »`a ¢SÉædG ÚH áYô°ùH ô°ûàæj
.⁄É©dG
O~Y §Ñ° dÉH ±ô©f ¿CG ÉææµÁ ’ ,IÒÑc áYô°ùH ô°ûàæj R~jE’G ¢ShÒa q¿C’ kGô¶f
øqµªàJ Ée~æY ` Ée áHÉZ »`a ô°ûàæJ »àdG QÉædÉH ¬«Ñ°T R~jE’G ¢ShÒa AÉHƒa .¬H ÚHÉ°üŸG
.áHɨdG øe I~j~L á≤£æe ¤EG â∏≤àfG É¡qfCG ∞°ûàµJ ,É¡æe º°ùb OɪNEG øe
20?R~jE’G ¢ShÒØH ÜÉ°üŸG ƒg øe
⁄É©dG »`a R~jE’G ¢ShÒa
¢ShÒØHÜÉ°üe¿ƒ«∏e42øeÌcCGáªK
19^2hkÉÑjô≤JπLQ¿ƒ«∏e18^6,R~jE’G
42`dGøeh kÉÑjô≤JICGôeG¿ƒ«∏e,kÉfƒ«∏e
R~jE’G ¢ShÒØH áÄŸÉH 80 ƒëf Ö«°UCG
∫ÉLôdG ÚH ¢ùæ÷G á°SQɇ AÉæKCG
AÉ°ùædGh
R~jE’G ¢ShÒØH áÄŸÉH 10 ƒëf Ö«°UCGh
ø≤◊ÉH äGQq~ıG »WÉ©J AÉæKCG
ih~©dÉH ∫ÉØWC’G øe áÄŸÉH 5 Ö«°UCGh
R~jE’G ¢ShÒØH äÉHÉ°üe äÉ¡eCG øe
R~jE’G ¢ShÒØH áÄŸÉH 5 ƒëf Ö«°UCGh
Ω~dG π≤f ∫ÓN øe
»`a R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG OG~YCG
:⁄É©dG øe áØ∏àfl AÉëfCG
É«≤jôaEG »`a kÉÑjô≤J kÉfƒ«∏e 30
áq«dɪ°ûdG ÉcÒeCG »`a kÉÑjô≤J ¿ƒ«∏e
áq«æ«JÓdG ÉcÒeCG »`a kÉÑjô≤J ¿ƒ«∏e 2
É«°SBG »`a kÉÑjô≤J ÚjÓe 7^2
ÉHhQhCG »`a kÉÑjô≤J ¿ƒ«∏e1^8
á«Hô©dG ¿G~∏ÑdG »`a kÉÑjô≤J 600,000
⁄É©dG»`aR~jE’G¢ShÒØH¿ƒHÉ°üŸG
100000
42^000^000
19802002
⁄É©dG »`a R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG O~Y q¿EG
.qƒªædG »`a òNBG

36. q‹h~dG ¿hÉ©àdG
¬qfCÉc R~jE’G ¢ShÒa h~Ñj ¿É«MC’G ¢ ©H »`a
π¡°ùdG øe .ôNBG ™ªà› hCG ôNBG ~∏H á∏µ°ûe
ÌcCG ¢VGôeCG ¬«a ôNBG ™ªà› ≈∏Y Qƒã©dG
.∂©˘˘˘˘˘ª˘˘˘˘˘à›»`aIOƒ˘˘˘˘˘LƒŸG¢VGô˘˘˘˘˘eC’Gø˘˘˘˘˘˘e
q¿Eɢ˘a ,kɢ˘©˘˘«˘˘ª˘˘L¿ƒ˘˘∏˘˘°üà˘˘eɢ˘æ˘˘qfC’ kGô˘˘¶˘˘fø˘˘˘µ˘˘˘d
.™˘˘˘«˘˘˘ª˘˘˘é˘˘˘∏˘˘˘˘d kG~˘˘˘˘j~˘˘˘˘¡˘˘˘˘J π˘˘˘˘qãÁ R~˘˘˘˘jE’G ¢ShÒa
Iô˘˘˘¶˘˘˘f R~˘˘˘jE’G ¢ShÒa ¤EG ô˘˘˘¶˘˘˘æ˘˘˘˘dG Ωõ˘˘˘˘∏˘˘˘˘jh
.√QÉ°ûàfG ∞bƒd áq«ŸÉY
¿hÒ°ûj ¢SÉædG ¿Éc ,R~jE’G AÉHh ájG~H »`a
¿G~˘˘˘˘∏˘˘˘˘Ñ˘˘˘˘dGhCGø˘˘˘˘jô˘˘˘˘NB’G¢Uɢ˘˘˘î˘˘˘˘°TC’G¤EG¿É˘˘˘˘æ˘˘˘˘Ñ˘˘˘˘˘dɢ˘˘˘˘H
™e ç~ëj Ée Gògh .á∏µ°ûŸG ≈∏Y º¡fƒeƒ∏jh iôNC’G
øe AÉL R~jE’G ¢ShÒa q¿EG I~ëàŸG äÉj’ƒdG »`a ¢ ©ÑdG ∫É≤a .kÉÑjô≤J ~j~L ¢Vôe qπc
¢ùæ÷G ¿ƒ°SQÉÁ øjòdG ∫ÉLôdG) kÉq«°ùæL Úq«∏ãŸG ∫ÉLôdG q¿EGh »ÑjQɵdG á≤£æeh É«≤jôaEG
»`a kÉfG~∏H qøµd ,í«ë°U ÒZ ∂dP q¿CG Ωƒ«dG ±ô©fh .ÖÑ°ùdG ºg (§≤a ∫ÉLôdG ™e
.Iô°TÉÑe É¡«dEG IQÉ°TE’ÉH âæ«gCG »ÑjQɵdGh É«≤jôaEG
¿G~≤aáaÉflR~jE’ÉHÚHÉ°üeÉ¡j~dq¿CÉH±GÎY’G≈°ûîj¿G~∏ÑdG¢ ©H¿Éc,»°VÉŸG»`a
á∏µ°ûe πqãÁ R~jE’G q¿CÉH áMGô°U Ωƒ«dG ±Î©j ¿G~∏ÑdG √òg ¢ ©Hh .ìÉq«°ùdG øe »qJCÉàŸG ∫ÉŸG
πqãÁ R~jE’G ¢ShÒah R~jE’G q¿CG ∑GQOEG q¿EG .R~jE’G ∞bƒd q‹h~dG ™ªàÛG ™e πª©J »gh .É¡d
¿G~∏ÑdÉa.√ô°SCÉH⁄É©∏dqº¡eôeCG√QÉ°ûàfG∞bƒdáeRÓdGäGAGôLE’GPÉîJGh~∏H qπµdá∏µ°ûe
OƒLƒŸGO~©dG¥ƒØjÉeR~jE’GhR~jE’G¢ShÒØHÚHÉ°üŸGøe¿B’GÉ¡j~dAÉHƒdGâ∏gÉŒ»àdG
ájÉ¡ædG »`ah .ôqµÑe âbh »`a ¢ShÒØdG QÉ°ûàfG ™æe ≈∏Y â∏ªY »àdG ¿G~∏ÑdG øe Òãc »`a
.¬qLƒàjøjCG¤EG±ô©f¿CG qº¡ŸGøeπH,¢ShÒØdG CG~HøjCG±ô©f¿CG qº¡ŸGøe¢ù«d
⁄É©dG »`a R~jE’G ¢ShÒa ô°ûàæj ∞«c
äÓ°UGƒŸG πÑ°S ôq«¨Jπq¡°S ~bh .áæ°S πc áq«dh~dG Oh~◊G ¢üî°T ¿ƒ«∏e 300 øe ÌcCG È©j
ájôb ¤EG GÎ∏µfEÉH ¿~æd øe ôaÉ°ùj ¿CG øµÁ ¢ShÒØdÉH ÜÉ°üŸÉa .R~jE’G ¢ShÒa QÉ°ûàfG
21 ?R~jE’G ¢ShÒØH ÜÉ°üŸG ƒg øe
á«cÒe’G I~ëàŸG äÉj’ƒdG »`a R~j’Gh Ö°ùൟG áYÉæŸG ¢ü≤f ¢ShÒa
ájG~HòæeI~ëàŸGäÉj’ƒdG»`aR~j’GøeäÉ«ah467^910háHÉ°UEG816^149â∏°üM
¿G~∏ÑdG»`aɪc.áæ°Sπc¢üî°T40^000ÜÉ°üjå«M√QÉ°ûàfEG¢ShÒØdGπ°UGƒjh.AÉHƒdG
øjòdG™ªàÛGOGôaCGhAGô≤Ø∏dÈcCGá∏µ°ûeÖ°ùൟGáYÉæŸG¢ü≤f¢ShÒaπµ°ûjiôN’G
Ú«µjôe’GÚH»gI~ëàŸGäÉj’ƒdG»`aäÉHÉ°U’G∞°üføeÌcCG:õ««ªàdGº¡«∏Y¢SQÉÁ
.á«≤jôaCG ∫ƒ°UCG øe

37. »`a ~MCG ™e áfƒeCÉe ÒZ á≤jô£H ¢ùæ÷G ¢SQÉe Ée GPEGh .~MGh Ωƒj »`a É«°SBG »`a IÒ¨°U
QGR GPEG ¬°ùØf ôeC’G ç~ëjh .¬©e ⁄É©dG ÈY R~jE’G ¢ShÒa ô°ûàæj ¿CG øµÁ ,ájô≤dG
»g √òg .¬æWh ¤EG OÉYh ih~©dÉH Ö«°UCGh ¿~ŸG i~MEG iô≤dG i~MEG øe ¢üî°T
å«ëa,Oh~◊G±ô©j’R~jE’G¢ShÒaπãe¢ShÒØa.¢ShÒØdG É¡Hπ≤àæj»àdGá≤jô£dG
.º¡©e ¢ShÒØdG π≤àæj ¢SÉædG π≤àæj
π≤àæj ’ ,∫hC’G π°üØdG »`a ÉæjCGQ ɪc
π≤fh ¢ùæ÷G ≥jôW øY ’EG R~jE’G ¢ShÒa
ôHE’Gh Ω~dG
¤EGΩC’Gø˘˘˘˘˘˘˘ehᢢ˘˘˘˘˘˘Kqƒ˘˘˘˘˘˘˘˘∏ŸGiô˘˘˘˘˘˘˘˘NC’GäGhOC’GhCG
πc øe áKÓK øe ÌcCG ÜÉ°üjh .Ég~«dh
≥jôW øY ⁄É©dG »`a R~jE’G ¢ShÒØH á©HQCG
qøµd.AÉ°ùædGh∫ÉLôdGÚH¢ùæ÷Gá°SQɇ
¢ ©H »`a R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG áq«ÑdÉZ
ø≤◊ÉH äGQq~ıG »æe~e øe ºg ¿G~∏ÑdG
ø˘˘˘≤◊ô˘˘˘HE’G¿ƒ˘˘˘e~˘˘˘î˘˘˘à˘˘˘°ùjø˘˘˘˘jò˘˘˘˘dG¢Sɢ˘˘˘æ˘˘˘˘dG)
(ø˘˘˘jhÒ¡˘˘˘dGπ˘˘˘˘ã˘˘˘˘eᢢ˘˘Yhô˘˘˘˘°ûŸGÒZäGQq~ıG
™˘˘˘˘˘˘˘˘e¢ùæ÷G¿ƒ˘˘˘˘˘˘˘˘°SQÉÁø˘˘˘˘˘˘˘˘jò˘˘˘˘˘˘˘˘˘dG∫ɢ˘˘˘˘˘˘˘˘Lô˘˘˘˘˘˘˘˘˘dGh
∫GDƒ°S Gòg q¿EG ?∂dP ç~ëj ∞«c .∫ÉLôdG
»`a ¢Sɢ˘˘˘æ˘˘˘˘dɢ˘˘˘a .ᢢ˘˘˘Ä˘˘˘˘˘HhC’G ᢢ˘˘˘°SGQO ¬˘˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘Y Ö«Œ
πµ°ûH ¿ƒ°ùª¨æj ⁄É©dG øe áØ∏àfl ≥WÉæe
hCG∫ɢ˘˘˘Lô˘˘˘˘dG™˘˘˘˘e¢ùæ÷G¿ƒ˘˘˘˘°SQÉÁø˘˘˘˘jò˘˘˘˘dG∫ɢ˘˘˘Lô˘˘˘˘dGπ˘˘˘˘ã˘˘˘˘e`ᢢ˘˘æ˘˘˘˘˘q«˘˘˘˘˘©˘˘˘˘˘eäɢ˘˘˘˘aqô˘˘˘˘˘°üJ»`a™˘˘˘˘˘Fɢ˘˘˘˘°T
äÉaqô°üàdG√ògíª°ùJh.áKqƒ∏eôHEÉHäGQq~ıG¿ƒæ≤ëjøjòdG¢UÉî°TC’G¢ShÒaQÉ°ûàfÉH
¢ShÒaq¿CGºZQGòd.¢SÉædGøeäÉYƒªÛG√ògÚHÈcCGáYô°ùHR~jE’Gq’EGô°ûàæj’R~jE’G
ôq«¨àjáæq«©eá≤jô£HR~jE’G¢ShÒØH¿ƒHÉ°üjøjòdG¢UÉî°TC’GáÑ°ùfq¿EÉa,IOq~fi¥ô£H
.™ªàéª∏d kÉ©ÑJ
22?R~jE’G ¢ShÒØH ÜÉ°üŸG ƒg øe
¢VôŸGh ¿~ŸG
.¿~ŸG»`a⁄É©dG¿Éµ°Søe%50¢û«©j
Gõfƒ∏ØfE’Gh qπ°ùdG πãe ¢VGôeC’G ô°ûàæJh
ΩÉMORG ÖÑ°ùH áæj~ŸG »`a ÈcCG áYô°ùH
kɢ˘˘˘˘° jCGR~˘˘˘˘˘jE’G¢ShÒaô˘˘˘˘˘°ûà˘˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘jh.¢Sɢ˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘dG
.I~j~Y ÜÉÑ°SC’ ¿~ŸG »`a ÈcCG áYô°ùH
ᢢ˘æ˘˘˘˘j~ŸG»`a¢Sɢ˘˘˘æ˘˘˘˘dG,∫ɢ˘˘˘ãŸGπ˘˘˘˘«˘˘˘˘Ñ˘˘˘˘°S≈˘˘˘˘∏˘˘˘˘Y
O~Y ™e ¢ùæ÷G á°SQɇ ¤EG ¿ƒ∏«Á
øe ÒãµdG π≤àæjh .AÉcô°ûdG øe ÈcCG
∫É≤àfG ™eh .ΩÉY πc ¿~ŸG ¤EG ¢SÉædG
íqLôŸG øe ,¿~ŸG ¤EG ¢SÉædG øe ~jõe
ÈcCG áYô°ùH R~jE’G ¢ShÒa ô°ûàæj ¿CG
.π©ØdÉH¿B’G¬«∏Y»gɇ

38. ™ªàÛG ≈∏Y R~jE’G ¢ShÒa QÉKBG
q¿CG »æ©j Gògh .ôª©dG øe áæ°S 40h 20 ÚH ¿ƒ¨dÉH R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG º¶©e q¿EG
䃟Gh¢VôŸGôqKDƒjh.º¡JÉ©ªà›»`aÚqjƒ«MAÉ° YCG¬«a¿ƒfƒµjôªYøY¿ƒJƒÁ¢SÉædG
AÉ°ùædGh ∫ÉLôdG ¿ƒµj ,øcÉeC’G º¶©e »`ah .¬àq«LÉàfEGh ™ªàÛG Iqƒb ≈∏Y qø°ùdG √òg »`a
hCG º¡FÉHBG ¿É«MC’G ¢ ©H »`ah ,º¡dÉØWCG ájÉYQ øY ÚdhDƒ°ùe áæ°S 40h 20 qø°S ÚH
∫ÉØWC’G ∑Îoj Ée kÉÑdÉZ ,AÉ°ùædGh ∫ÉLôdG A’Dƒg äƒÁ Ée~æYh .ºgOÉØMCG hCG ºgOG~LCG
±ƒ°S2000áæ°S∫ƒ∏ëH.πØW ¿ƒ«∏eô°ûYá°ùªNR~j’Gºqàj.º¡dƒ©jøe¿h~Hñƒ«°ûdGh
ΩÉàjCÓd á«aÉc QhO ¿G~∏ÑdG º¶©e »`a ~Lƒj ’h .º«àj ¿ƒ«∏e 25 ¤EG O~©dG Gòg OGOõj
ôq«¨j Ö°ùëa I~MGh á≤jôW √ògh .R~jE’G ÖÑ°ùH º¡∏gCG äƒÁ øjòdG ∫ÉØWC’G πc ájÉYôd
.äÉ©ªàÛGh äÓFÉ©dG R~jE’G É¡«a
kGÒ«¨J R~jE’G ¢ShÒa QÉ°ûàfG ç~MCG ɪc
¤EG áLÉM áqªãa .áq«që°üdG ájÉYôdG »`a
≈°VôŸ äÉ«Ø°ûà°ùŸG »`a Iqô°SC’G øe ~jõe
äÉ«Ø°ûà°ùŸG∫ɨ°ûfGIq~°T¤EG kGô¶fh.R~jE’G
…ò˘˘˘dG Ωɢ˘˘ª˘˘˘à˘˘˘g’G ≈˘˘˘qf~˘˘˘J ~˘˘˘≤˘˘˘a ,äGOɢ˘˘«˘˘˘©˘˘˘˘dGh
¿G~∏ÑdG ~MCG »`ah .≈°Vôª∏d √DhÓjEG øµÁ
»`a QÉÑc ÚdhDƒ°ùe áKÓK äÉe ,áq«≤jôaE’G
ᢢ˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘˘°S »`a R~˘˘˘˘˘˘jE’G ÖÑ˘˘˘˘˘˘°ùH ᢢ˘˘˘˘q뢢˘˘˘˘°üdGIQGRh
~∏ÑdG »`a ~MCG ∑Éæg øµj ⁄h .I~MGh
∂dP ôqKCG ~bh .º¡fɵe ∫ƒ∏◊G ™«£à°ùj
.¬∏ªcCÉH ~∏ÑdG »`a áqë°üdG ≈∏Y
23 ?R~jE’G ¢ShÒØH ÜÉ°üŸG ƒg øe
√QÉ°ûàfG π°UGƒj R~jE’G ¢ShÒa
ÉHhQhCG »`a kGQÉ°ûàfEG ´ô°S’G R~j’Gh Ö°ùൟG ájô°ûÑdG áYÉæŸG ¢ü≤f ¢ShÒa AÉHh Èà©j
äɢ˘˘˘Hɢ˘˘˘˘°U’G äOGOREGᢢ˘˘˘jOÉ–’Gɢ˘˘˘˘«˘˘˘˘˘°ShQ»`a.ɢ˘˘˘˘«˘˘˘˘˘°SCGø˘˘˘˘˘e≈˘˘˘˘˘°ü°Sƒ˘˘˘˘˘dG≥˘˘˘˘˘Wɢ˘˘˘˘æŸGhᢢ˘˘˘«˘˘˘˘˘bô˘˘˘˘˘°ûdG
.2002 ΩÉY 200^000 ¤EG 1998 ΩÉY 10^993 øe ¢ShÒØdÉH
áÑ°ùf â∏°Uh ,äGƒæ°S Iô°ûY òæe É«°ù«fh~fG »`a äÉHÉ°UEG ájG øY kÉ«∏ªY ≠q∏Ñj ⁄ ÚM »`ah
.%50 ¤EG 2002 ΩÉY ø≤◊G ᣰSGƒH äGQ~ıG »WÉ©àe ÚH äÉHÉ°U’G
¤EG É«æ«c »`a ¢ShÒØdÉH ÚHÉ°üŸG Ú¨dÉÑdG áÑ°ùf äOGOREG 1999h 1990 ΩÉY ÚH Ée
.%14 ¤EG %5 øe ±É©°VCG áKÓK ‹GƒM
ΩÉY %5 øe πbCG øe É«≤jôaCG ܃æL »`a ¢ShÒØdÉH äÉHÉ°üŸG πeGƒ◊G áÑ°ùf äOGOREG
.kÉæ°S ô¨°U’G AÉ°ùædG ÚH ¢VÉØîfG »`a áÑ°ùædG Iòg ¿CG ’EG .2001 ΩÉY %25 ¤EG 1990
πMÉ°ùH ¿ÉL~«HCG »`a ¢ùæ÷G »`a äÓeÉ©dG ÚH R~j’G ¢ShÒØH äÉHÉ°üŸG áÑ°ùf â©ØJQEG
.1997 áæ°S %62 ¤EG 1990 áæ°S %7 øe êÉ©dG
»`a QƒÑ«fÉe áj’h »`a R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG ôHE’ÉH äGQq~ıG »WÉ©àe áÑ°ùf â©ØJQG
.1994 áæ°S % 55 ¤EG 1986 áæ°S ôØ°U øe ~æ¡dG q»bô°T
äGOÉ«©dGh äÉ«Ø°ûà°ùŸG »`a ΩÉMOR’G OGORG
.R~jE’G ¢ShÒa ÖÑ°ùH
IOÉ«Y

39. 24?R~jE’G ¢ShÒØH ÜÉ°üŸG ƒg øe
R~jE’G ¢ShÒah Üô◊G
π≤àæj Üô◊G AÉæKCÉa .¥ôW I~©H R~jE’G ¢ShÒa QÉ°ûàfG øe Üô◊G ~jõJ ¿CG øµÁ
ôNBG ¢Vôe q…CG hCG R~jE’G ¢ShÒØH ¿ƒHÉ°üŸG Oƒæ÷G ô°ûæjh .ôNBG ¤EG ¿Éµe øe Oƒæ÷G
.I~j~÷G äÉ©ªàÛG ¤EG ¢ùæ÷G ≥jôW øY π≤àæj
äÉe~N ∞qbƒJ áq«fɵeEG »æ©j ∂dPh .äÉ«Ø°ûà°ùŸGh äGOÉ«©dG Oƒæ÷G ºLÉ¡j Ée kÉÑdÉZ
ÈŒ ɪc .R~jE’G ¢ShÒØH á≤q∏©àŸG áq«që°üdG ájÉYôdGh ¢UƒëØdGh IQƒ°ûŸG Ë~≤J πãe
.¥ÓZE’G ≈∏Y äGOÉ«©dGh äÉ«Ø°ûà°ùŸG kÉfÉ«MCG
~b¢Uƒ°üÿG¬Lh≈∏Y∫ÉLôdG q¿C’ kGô¶fh.ô°SC’Gâqà°ûàJhπgC’Gπà≤j,Üô◊GAÉæKCGh
êGhõ˘˘dG π˘˘ã˘˘e ᢢq«˘˘Yɢ˘ª˘˘à˘˘L’GäGOɢ˘©˘˘dG≈˘˘æ˘˘©˘˘e kɢ˘° jCGô˘˘q«˘˘¨˘˘à˘˘j,∫ɢ˘˘à˘˘˘≤˘˘˘dG¤EG¿ƒ˘˘˘bɢ˘˘°ùjhCG¿ƒ˘˘˘∏˘˘˘à˘˘˘≤˘˘˘oj
.Ú∏°üØæe ¿ƒfƒµj ɪæY ∂jô°T øe ÌcCG äÉLhõdGh êGhRC’G òîqàj ~bh .¢ùæ÷Gh
∞jôdG IQOɨe ¤EG ´ƒ÷Gh ±ƒÿG º¡©a~j ,º¡JÉfGƒ«Mh º¡Jƒ«H ¢SÉædG ~≤Øj Ée~æYh
»WÉ©J ¤EG ¢SÉædG ™a~j Ée ¢SCÉ«dGh ô≤ØdG Üô◊G πª– Ée kÉÑdÉZh .¿~ŸG »`a ájɪë∏d kÉÑ∏W
¢UÉî°TCG ¤EG R~jE’G ¢ShÒa QÉ°ûàfG πq¡°ùJ äGôq«¨àdG √ògh .AɨÑdG á°SQɇh äGQq~ıG
.Üô◊G πÑb ¢ShÒØdG øe ÚæeBG GƒfÉc ÉÃQ
䃟Gh ~j~°ûdG ÜGô£°V’G §«ëj Ée~æ©a .IÉ«◊G øY ¢SÉædG QɵaCG Üô◊G ôq«¨J
»`a ,äGƒæ°S ~©H ’EG πà≤j ’ ¬fC’ R~jE’G ¢ShÒa •É≤àdG ¿CÉ°ûH Ú≤∏b ¿hOƒ©j ’ ,¢SÉædÉH
.~¨dG »`a º¡∏à≤J ~b πHÉæ≤dG hCG ¢UÉ°UôdG q¿CG ÚM
Üô◊G√ògâ∏q¡°S~bh.É¡q«HôZhG~æZhCG q»HƒæL»`aÜôMâ©bh,äÉq«æ«©Ñ°ùdGôNhCG»`a
ÚÄLÓc¿ƒ°û«©jhCGAGô≤ahCGøjOqô°ûe¢SÉædGøeÒãµdGâØq∏Nh.R~jE’G¢ShÒaQÉ°ûàfG»`a
,O~÷G ÚÄLÓdGh ,πMÉ°ùdG øe äÉæMÉ°ûdG »≤FÉ°S Ωh~bh Oƒæ÷G ∫É≤àfG ™eh .᪰UÉ©dG
øe áÄŸÉH 25h 10 ÚH Ée ¿Éc ,äÉq«æ«©°ùàdG §°SGhCG »`ah .áYô°ùH R~jE’G ¢ShÒa ô°ûàfG
πØW¿ƒ«∏eøeÌcCGºqà«Jɪc,R~jE’G¢ShÒØHÚHÉ°üeG~æZhCG≥WÉæe¢ ©H»`a¿ÉqÑ°ûdG
.R~jE’G ¢ShÒa ÖÑ°ùH

40. iôNC’G ¢VGôeC’Gh R~jE’G ¢ShÒa
πãe¿ÉWô°ùdG´GƒfCÉHáHÉ°UEÓdá°VôYÌcCGR~jE’G¢ShÒØH¿ƒHÉ°üŸG¿ƒµj¿CGíqLôŸGøe
á«Øîà°ùŸG ÉjÉë°ùdG ÜÉ¡àdG πãe áqjRÉ¡àf’G ¢VGôeC’Gh ÉeƒØª∏dGh …RƒHÉch ÉeƒchQÉ°S
crypcoccal meningitis¥Ó°ùdGhthrush¤EG¢VGôeC’G√ògQÉ°ûàfGøe¢SÉædG¢ ©H≥∏b
ÚHÉ°üe ÒZ ¢UÉî°TCG¤EG ô°ûàæJ ’ ¢VGôeC’Gh äÉfÉWô°ùdG √òg qøµd .R~jE’G ¢ShÒØH
25 ?R~jE’G ¢ShÒØH ÜÉ°üŸG ƒg øe
R~jE’G ¢ShÒah π°ùdG AÉHh á°SGQO
äGƒæ°S Iq~Y R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG ΩÉeCG ¿ƒµj
¿ƒHÉ°üŸG ¢û«©j ¿CG øµÁh .≈°Vôe GƒëÑ°üj ¿CG πÑb
,≈°Vôe GƒëÑ°üj ¿CG πÑb äGƒæ°S Iq~Y kÉ° jCG π°ùdÉH
¢û«˘˘˘©˘˘˘J ¿CG ø˘˘˘˘µÁ π˘˘˘˘°ùdG Ö˘˘˘˘qÑ˘˘˘˘°ùJ »˘˘˘˘à˘˘˘˘dG º˘˘˘˘«˘˘˘˘KGô÷G q¿C’
¢Sɢ˘˘˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘˘˘dG q¿CG qß◊GAƒ˘˘˘˘˘˘˘°ùdh.Üɢ˘˘˘˘˘˘°üŸG~˘˘˘˘˘˘˘æ˘˘˘˘˘˘˘YAh~˘˘˘˘˘˘˘¡˘˘˘˘˘˘˘H
π°ùdÉH ¿ƒ°VôÁ π°ùdGh R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG
¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG ÒZ ¢UÉî°TC’G øe ÒãµH ÌcCG
.R~jE’G
¢ShÒØH ÚHÉ°üŸÉH ≥ë∏J »àdG ¢VGôeC’G º¶©e q¿EG
¬qfCG »`a π°ùdG ∞∏àîjh .øjôNB’G ¤EG Qqô“ ’ R~jE’G
ƒëf π°ùdÉH ¢VôÁh .øjôNB’G ¤EG ô°ûàæj ¿CG øµÁ
.π˘˘˘˘˘˘˘°ùdGh R~˘˘˘˘˘˘˘jE’G ¢ShÒØ˘˘˘˘˘˘˘H ÚHɢ˘˘˘˘˘˘°üŸG ø˘˘˘˘˘˘˘˘e ᢢ˘˘˘˘˘˘ÄŸÉ˘˘˘˘˘˘˘˘H 5
π°ùdÉH ¿ƒHÉ°üe ¿Éqµ°ùdG øe áÄŸÉH 50 q¿CG ~≤à©ojh
¢ShÒa QÉ°ûàfGh .⁄É©dG ≥WÉæe ¢ ©H »`a π©ØdÉH
.A’Dƒ¡d áÑ°ùædÉH ¢Uƒ°üÿG ¬Lh ≈∏Y Ò£N π°ùdG
Gòg »`a IOQGƒdG ΩÉbQC’G ™ÑJGh ábQhh kɪ∏b òN
:q»ªgƒdG ∫ÉãŸG
¥ô˘˘°T »`a ɢ˘j~˘˘f’ƒ˘˘µ˘˘jɢ˘e I~˘˘˘∏˘˘˘H ¿É˘˘˘qµ˘˘˘°S O~˘˘˘Y ≠˘˘˘∏˘˘˘Ñ˘˘˘j
¿ƒHÉ°üe º¡æe áÄŸÉH 50 ,᪰ùf 500^000 É«≤jôaEG
»`a IOƒLƒe π°ùdG áeƒKôL q¿CG »æ©j Gògh .π°ùdÉH
ÒZº˘˘˘˘˘¡˘˘˘˘˘ª˘˘˘˘˘¶˘˘˘˘˘©˘˘˘˘˘e qø˘˘˘˘˘˘µ˘˘˘˘˘˘d.ᢢ˘˘˘˘ª˘˘˘˘˘˘°ùf250^000Ωɢ˘˘˘˘˘°ùLCG
.Ah~¡H ¢û«©J áeƒKô÷G q¿CG …CG ,π°ùdÉH ≈°Vôe
q¿CG»æ©j∂dPh.R~jE’G¢ShÒØH¿ƒHÉ°üe¿Éqµ°ùdGøeáÄŸÉH25Éæj~d,Éj~f’ƒµjÉe»`ah
62500 áªK ,iôNCG IQÉÑ©H .R~jE’G ¢ShÒØH ¿ƒHÉ°üe π°ùdÉH ÚHÉ°üŸG øe áÄŸÉH 25
.Újh~©dG ÓµH ¿ƒHÉ°üe
,I~MGh áæ°S »`a π°ùdÉH ≈°Vôe R~jE’G ¢ShÒah π°ùdÉH ÚHÉ°üŸG øe áÄŸÉH 5 íÑ°UCG GPEG
π°ùdÉH ≈°Vôe ¿ƒëÑ°ü«°S R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG øe 3125 q¿CG »æ©j ∂dòa.ΩÉY πc
èdƒY Ée GPEGh .øjôNB’G ¤EG ¢VôŸG Gòg ô°ûæj ¿CG øµÁ π°ùdÉH ¢VôÁ øe πchÜÉ°üŸG
.≈aÉ©àj ±ƒ°Sh qπ°ùdG áeƒKôL ô°ûæj ød ,áë«ë°üdG áqjƒ«◊G äGqOÉ° ŸÉH qπ°ùdÉH
250^000 =%50*500^000
π°ùdÉH ÜÉ°üe
62^500=%25*250^000
¢ShÒah π°ùdG ÜÉ°üe
R~jE’G
3^125=%5*62^500
R~jE’G ¢ShÒØH kÉHÉ°üe
π°ùdÉH kÉ° jôe íÑ°üj
ΩÉY πc

41. ¢VôŸGh .øjôNB’G ¢SÉædG¢ShÒØH ¿ƒHÉ°üŸG √ô°ûæj ¿CG πªàëj …òdG ¿B’G ≈àM ~«MƒdG
.qπ°ùdG ƒg øjôNB’G ¢UÉî°TC’G ¤EG R~jE’G
?R~jE’G ¢ShÒa AÉHh ¢SQ~f ∞«c
R~jE’G ¢ShÒØH ¿ƒHÉ°üŸG ¢UÉî°TC’G :Úª°ùb ¤EG R~jE’G ¢ShÒa AÉHh º«°ù≤J øµÁ
Gƒfƒµj ¿CG ¿hO R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG AÉ°üMEG Ö©°üj .R~jE’ÉH ≈°VôŸG ¢UÉî°TC’Gh
¿Éc¿EG±ô©àdΩO¢üëa¤EGêÉà–h.IOÉ©dG»`a≈°Vôe¿ƒfƒµj’º¡qfC’R~jE’ÉH≈°Vôe
≈°Vôeº¡qfC’R~jE’ÉH≈°VôŸGO~YAÉ°üMEGπ¡°ùdGøeh.R~jE’G¢ShÒØHkÉHÉ°üeºg~MCG
.êÓ©dG »q≤∏J πLCG øe q»që°U πeÉY ¤EG IOÉY ¿ƒÑgòjh áqjô°ûÑdG áYÉæŸG ¢ü≤f ¢ShÒØH
’h áæq«©e ¢VGôeCG OƒLh Ω~îà°ùj R~jEÓd ∞jô©J áq«ŸÉ©dG áqë°üdG áªq¶æe i~d ~Lƒjh
»`aådÉãdGhÊÉãdGøjQÉWE’Gh,≥ë∏ŸG»`a∫hC’GQÉWE’Gô¶fG)Ω~∏d¢üëaAGôLEGÖq∏£àj
.R~jE’ÉH ≈°Vôe R~jE’G ¢ShÒØH ¿ƒHÉ°üŸG íÑ°üj »µd äGƒæ°S Iq~Y Ωõ∏j .(≥ë∏ŸG ôNBG
qπbCG R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG q¿CG qø¶f ±ƒ°S Ö°ùëa R~jE’ÉH ≈°VôŸG Éæ«°üMCG Ée GPEGh
.™bGƒdG »`a ƒg ɇ ÒãµH
Éf~YÉ°ùJ Éægh .R~jE’G ¢ShÒa øY kÉãëH ¢üî°T πµd ¢üëa AGôLEG kGq~L ∞∏µŸG øe
áÑbGôe) ~q°UÎdGh (¢SÉædG øe äÉYƒª› ¢üëa) »q°ü≤àdG πãe áÄHhC’G á°SGQO äGhOCG
ΩG~˘˘˘î˘˘˘à˘˘˘˘°SGh¢Sɢ˘˘˘æ˘˘˘˘dGø˘˘˘˘eäɢ˘˘˘Yƒ˘˘˘˘ª›¢ü뢢˘˘a≥˘˘˘˘jô˘˘˘˘Wø˘˘˘˘©˘˘˘˘a.(Ωɢ˘˘˘¶˘˘˘˘à˘˘˘˘fɢ˘˘˘H¢VôŸGä’q~˘˘˘˘©˘˘˘˘e
¢ShÒØ˘˘˘HÚHɢ˘˘°üŸG¢Uɢ˘˘î˘˘˘°TC’GO~˘˘˘Yø˘˘˘YIô˘˘˘µ˘˘˘a¤EGπ˘˘˘q°Uƒ˘˘˘à˘˘˘dGø˘˘˘µ˘˘˘ªŸGø˘˘˘e,äɢ˘˘q«˘˘˘°Vɢ˘˘jô˘˘˘dG
.¿ƒ°û«©j øjCGh ,ºg øeh ,R~jE’G
i~MEG .∂àæj~e »`a ¿~∏j ø‡ R~jE’G ¢ShÒØH äÉHÉ°üŸG AÉ°ùædG O~Y ~jôJ ∂qfCGQqƒ°üàæd
áæj~e»`a¢û«©Jâæc¿EG kGÒãc∞q∏µj∂dPqøµd.~∏JICGôeGqπc¢üëa»g¥ô£dGå«MIÒÑc
hCG Ú«Ø°ûà°ùe QÉ«àNG »g iôNCG á≤jôW áªK .ΩÉY πc AÉ°ùædG øe ÒãµdG ~∏JçÓK»`a
ΩG~îà°SGøµÁh.~∏JICGôeGπc¢üëa»`a~MGhô¡°TAÉ° bháæj~ŸGøeáØ∏àflAÉëfCGèFÉàf
ø‡ R~jE’G ¢ShÒØH äÉHÉ°üŸG AÉ°ùædG O~Y øY áqeÉY Iôµa ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d á°SGQ~dG¿~∏j
,äÉ°UƒëØdG É¡«a âjôLCG »àdG äÉ«Ø°ûà°ùŸG »`a ICGôeG 500 ä~dh ¿EG .áæj~ŸG »`aøq«ÑJh
¿~∏j »JGƒ∏dG AÉ°ùædG πc øe áÄŸÉH 10 ¿ƒµj ,R~jE’G ¢ShÒØH äÉHÉ°üe qø¡æe 50 ¿CG»`a
1000 q¿CG âª∏Y GPEÉa .R~jE’G ¢ShÒØH äÉHÉ°üe ~MGh ô¡°T IÎa ∫ÓN äÉ«Ø°ûà°ùŸGICGôeG
ôj~≤Jh 1000 `H áÄŸÉH 10 Üô°V ∂æµÁ ,É¡∏ªcCÉH áæj~ŸG »`a Iô¡°T IÎa »`a ¿~∏j100 q¿CG
1200 ƒëf q¿CG »æ©j ∂dPh .áæj~ŸG »`a ô¡°T πc ¿~∏j R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°üe ICGôeGICGôeG
.ôj~≤J áHÉãà ƒg ºbôdG Gògh .áæ°S πc áæj~ŸG »`a ¿~∏j R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°üe
∂æµÁ.¿É«MC’G¢ ©H»`aáë«ë°UäGôj~≤àdG¿ƒµJ’h.ÚªîJπ° aCGƒgôj~≤àdG¿CG
∂JÉHÉ°ùM¬HÅ£îJ¿CGøµÁ…òdG¿ÉµŸG»`aÒµØàdÉH kG~q«Lôj~≤àdG¿ƒµj∞«c±ô©J≈∏Y.
¢û«©j AÉëfCG »`a IOƒLƒe ∂°Uƒëa É¡«a âjôLCG »àdG äÉ«Ø°ûà°ùŸG âfÉc ¿EG ,∫ÉãŸG π«Ñ°S
¢ShÒØHäÉHÉ°üŸGAÉ°ùædGO~Y q¿EÉa,áæj~ŸG»`aR~jE’G¢ShÒØHÚHÉ°üŸGøeÒãcÉ¡«a
äÉ«Ø°ûà°ùe »`a ¬«∏Y ƒg ɇ ∑Éæg ≈∏YCG ¿ƒµ«°S ¿~∏j ø‡ R~jE’G»`a iôNCG.áæj~ŸG
ôqaƒJI~q«÷GäGôj~≤àdG.πbCG q»≤«≤◊GºbôdGq¿CGh•ôØeôj~≤Jƒg1200¿CG»æ©j∂dPh
26?R~jE’G ¢ShÒØH ÜÉ°üŸG ƒg øe

42. ¬«Lƒàd É¡eG~îæ°SG øµÁ äÉeƒ∏©e
OQGƒŸGIQhô°V ∑Éæg ¿ƒµj ¿CG ¿hO
¢üëØd:Qò◊G qñƒJ øµd ,™«ª÷G
¤EG Oƒ˘˘˘≤˘˘˘˘J ~˘˘˘˘b ᢢ˘˘Ä˘˘˘˘q«˘˘˘˘°ùdGäGô˘˘˘˘j~˘˘˘˘≤˘˘˘˘à˘˘˘˘dG
.OQGƒª∏d Q~gh áÄq«°S äGQGôb
äÉj’ƒdG »`a ∑Qƒjƒ«f áæj~e »`a
≈∏YâjôLCGäÉ°SGQOâæq«H,I~ëàŸG
q¿CGô˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘HE’ɢ˘˘˘˘˘˘˘˘˘HäGQq~ıG»˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘Wɢ˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘©˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘à˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘˘e
.R~jE’G ¢ShÒa ô°ûæj ôHE’G ∑QÉ°ûJ
¢UÉî°TC’G øe áÄŸÉH 70 ƒëf ¿Éch
äGQq~˘îà º˘¡˘°ùØ˘fCG ¿ƒ˘æ˘˘≤˘˘ë˘˘j ø˘˘jò˘˘dG
¿ƒHÉ°üe ¿Éqµ°ùdG áq«≤H øe áÄŸÉH 1 øe qπbCG q¿CG ÚM »`a ,R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üe
»`a áq°UÉN èeGÈd §«£îàdG »`a ¢SÉædG √ò¡c äÉ°SGQO ä~YÉ°S ~bh .R~jE’G ¢ShÒØH
∂©ªà› »`a ¿Éc ¿EG .ôHE’ÉH äGQq~ıG »WÉ©àe ÚH R~jE’G ¢ShÒa QÉ°ûàfG ∞bƒd ádhÉfi
»WÉ©àe øe π«∏b™°Vh q¢UÉN¬LƒH~«ØŸGøªa,R~jE’G¢ShÒØHÚHÉ°üeôHE’ÉHäGQq~ıG
çq~ëà∏dèeÉfôH∞«cº¡ª«∏©Jh,á∏ª©à°ùŸGôHE’G∑QÉ°ûJôWÉfløYäGQq~ıG»æe~e¤EG
,ôHE’G ¿ƒªq≤©j»qf~J ≈∏Y ∂dP »≤Ñj ¿CG øµÁh .áØ«¶f I~j~L ôHEÉH øµeCG GPEG ºg~jhõJh
¢ShÒØH ih~©dGih~©dÉH ôHE’ÉH äGQq~ıG »WÉ©àe º¶©e ÜÉ°üj ≈àM ô¶àæJ ’ .R~jE’G
.∂∏ªYCG~ÑJ»µd
¢ShÒØH ¿ƒHÉ°üj Ée~©H ¢SÉæ∏d ç~ëj …òdG Ée áaô©Ÿ áÄHhC’G á°SGQO ΩG~îà°SG øµÁ
.äÉ°SGQ~dG AGôLEGh Öãc øY R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG áÑbGôà øµÁh .R~jE’G
27 ?R~jE’G ¢ShÒØH ÜÉ°üŸG ƒg øe
º¡JÉ°SGQO øY º¡Øà°SGh AGÈÿG ∫CÉ°SG
πµd ¢üëa AGôLEG Ö©°üdG øe ?Ée ~∏H »`a R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üŸG O~Y ±ô©f ∞«c
¿hQq~≤jh áØ∏àfl äÉYƒª› ¢SÉædG ¢üëØj ,∂dP øe k’~H .~∏H …CG »`a Úª«≤ŸG ¢SÉædG
øe áÄŸÉH 10 q¿EG AôŸG ∫ƒ≤j Ée~æYh .º¡∏ªcCÉH ¿Éqµ°ùdG øe áHÉ°üŸG ájƒÄŸG áÑ°ùædG »g Ée
∫GDƒ°S ∫qhCGh .á∏Ä°SCG á©° H ìô£j ¿CG Öéj ,R~jE’G ¢ShÒØH ¿ƒHÉ°üe Ée á≤£æe »`a ¢SÉædG
O~Y ºc ±ô©jh ¢SÉædG ¢üëØH π©ØdÉH Ωƒ≤j ¢üî°T ƒg πg ?z∂dP ∫ƒ≤j øe{ ,ƒg ìô£j
øjòdG øe .á°SGQ~dG AGôLEG áq«Ø«c øY ∫CÉ°SG ?ÚªîàdÉH Ωƒ≤j ¢üî°T ¬qfCG ΩCG ,ÚHÉ°üŸG
¿CG íqLôŸG øe ,∂dòc ôeC’G ¿Éc ¿EG ?IÒÑc áæj~e »`a kÉ°SÉfCG §≤a GƒfÉc πgh ?Gƒ°üëoa
º¶©e »`a ¿~ŸG ¿Éqµ°S q¿C’ ,É¡∏ªcCÉH á≤£æŸG »`a q»≤«≤◊G ºbôdG øe ≈∏YCG ºbôdG ¿ƒµj
¢UÉî°TC’G QɪYCG âfÉc πg .R~jE’G ¢ShÒØH áHÉ°UEÓd kÉ°Vqô©J ÌcCG ºg ⁄É©dG AÉëfCG
¿C’ Öéj ɇ ≈fOCG ôj~≤àdG ¿ƒµj ¿CG íqLôŸG øe ,∂dòc ¿Éc ¿EG ?Úà°ùdG ¥ƒØJ Ú°UƒëØŸGq
»`a ºg øe áHÉ°UEG ∫ɪàMG øY R~jE’G ¢ShÒØH º¡àHÉ°UEG ∫ɪàMG qπ≤j Úà°ùdG ¥ƒa ¢SÉædG
.á∏Ä°SCGìôWGh kGQòMøcGòd,äGôj~≤àdG≈∏Y~æà°ùJáÄHhC’Gá°SGQOº¶©e q¿EG.äÉæjô°û©dG

43. ¢VGôeC’G»gÉe?R~jE’G¢ShÒØH¿ƒHÉ°üŸG¢û«©jâbƒdGøeºc{πãeá∏Ä°SCGøYáHÉLE’G
?z~YÉ°ùJ »àdG ájhOC’G »g Ée ?R~jE’G ¢ShÒØH ¿ƒHÉ°üŸG É¡H ¢VôÁ »àdG
28?R~jE’G ¢ShÒØH ÜÉ°üŸG ƒg øe
áÄHhC’G á°SGQ~d Ò°üb ¢SƒeÉb
.A»°ûdG ¢ ©H á° eÉZ ¢VôŸG QÉ°ûàfG øY åj~ë∏d ¢SÉædG É¡e~îà°ùj »àdG äɪ∏µdG ¿ƒµJ ~b
:äÉØjô©àdG ¢ ©H ∂«dEGh
.ôNBG A»°T ¤EG áÑ°ùædÉH A»°T QG~≤e ƒg ∫q~©ŸG .áÄHhC’G á°SGQO »`a QɵaC’G ºgCG ~MCG ∫q~©ŸG
,∂dP ∫Éãe .øeõdG Iôµa ≈∏Y πªà°ûj Ée kÉÑdÉZh .áqjƒÄe áÑ°ùf hCG áÑ°ùæc IOÉY ¬æY ôqÑ©jh
∂æµÁ.á«°VÉŸGô°û©dGäGƒæ°ùdG»`aáqë°üdGIQGRh¤EGâeq~obR~jEGádÉM10000q¿CGQqƒ°üJ¿CG
,§≤a ᪰ùf 100000 ~∏ÑdG ¿Éqµ°S O~Y q¿EG ∫ƒ≤dG hCG ,ÉgOôØà áeƒ∏©ŸG √òg ºg~MCG ≠∏ÑJ
.(100000 ≈∏Y áeƒ°ù≤e 10000) áÄŸÉH 10 hCG 0^1 πqµ°ûj R~jE’Gh
.᪰ùf10000000¬fÉqµ°SOG~©J~∏H»`a»gɇIQƒ£N q~°TCG~∏ÑdGGòg»`aádÉM±’BGIô°û©dG
10000000 ≈∏Y áeƒ°ù≤e 10000) áÄŸÉH 0^1 hCG 0^001 R~jE’G ∫q~©e ≠∏Ñj ,ÊÉãdG ~∏ÑdG »Øa
áq«ªgCG qπbCG R~jE’G ¢ShÒØH ih~©dG hCG R~jE’G ä’ÉM O~Y q¿CG ∞«c iôJ ¿CG ∂æµÁ .(᪰ùf
á≤£æe»`aR~jE’ÉHÚHÉ°üŸGO~YøYºg~MCG∂¨∏ÑjÉe~æYh.ih~©dGhCG¢VôŸG∫q~©eøe,Ée
.¢VôŸG ∫q~©e øY Iôµa ∂«£©j ∂dòa .∑Éæg Úª«≤ŸG ¢SÉædG O~Y øY kɪFGO ∫CÉ°SG
IÎa »`a ¿Éqµ°ùdG ~æY ô¡¶J »àdG I~j~÷G ä’É◊G ôJGƒJ QG~≤e ƒg ¢VôŸG ´ƒbh ´ƒbƒdG
áHÉ°UE’G ´ƒbh ±ô©J ¿CG äOQCG GPEG ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y .IOÉY áæ°S ¿ƒµJ ,âbƒdG øe IOq~fi
äÉeƒ∏©ŸG ∂∏J π«é°ùJh ájô≤dG »`a ¢SÉædG πc ¢üëa ∂æµÁ ,Ée ájôb »`a R~jE’G ¢ShÒØH
Gƒfƒµj ⁄ øjòdG ¢SÉædG O~Y ¢üMCG .áæ°S ~©H º¡°ùØfCG ¢SÉædG πc ¢üëa ∂dP ~©Hh .¢SÉ°SCÉc
.ÊÉãdG ¢üëØdG »`a ¬H ¿ƒHÉ°üe º¡qfCGøq«ÑJ øµdh ∫hC’G ¢üëØdG »`a R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üe
´ƒbh »g áé«àædG ¿ƒµJ .ájô≤dG »`a ÚHÉ°üŸG Ò¨d q‹ÉªLE’G O~©dG ≈∏Y O~©dG Gòg ºq°ùb
.(áæ°ùdG»`a¢üî°TπµdI~j~÷GäÉHÉ°UE’GO~Y)ájô≤dG∂∏J»`aR~jE’G¢ShÒØHáHÉ°UE’G
R~jE’G ¢ShÒØH ÚHÉ°üe GƒfÉc º¡æe 100 .ájô≤dG »`a ¿ƒ°û«©j ᪰ùf 1000 ∑Éæg q¿CGQqƒ°üJ
»æ©j.R~jE’G¢ShÒØH kÉHÉ°üe150∑Éæg¿Écáæ°S~©Hh.º¡d¬àjôLCG…òdG∫hC’G¢üëØdG»`a
Gƒfƒµj ⁄ 900 ÚH I~j~L ih~Y ¿ƒ°ùªN .ih~©dÉH GƒÑ«°UCG kG~j~L kÉ°üî°T 50 q¿CG ∂dP
.áÄŸÉH5^5hCG0^055≠∏ÑJR~jE’G¢ShÒØHáHÉ°UE’G´ƒbh q¿CG»æ©jÉe,kÓ°UCGÚHÉ°üe
ìhô£ŸG∫ÉãŸG»`a.âbh q…CG»`a™ªàÛG»`a¢VôÃÚHÉ°üŸG¢SÉædGáÑ°ùfƒgQÉ°ûàf’GQÉ°ûàf’G
¿ƒ°û«©j᪰ùf1000ÚHádÉM100)¤hC’Gáæ°ùdG»`aáÄŸÉH10R~jE’G¢ShÒaQÉ°ûàfG¿ƒµj,√ÓYCG
.(ájô≤dG»`a¿ƒ°û«©j᪰ùf1000ÚHádÉM150)á«fÉãdGáæ°ùdG»`a áÄŸÉH15h(ájô≤dG»`a
Qqƒ°üJ,∫ÉãŸGπ«Ñ°S≈∏Y.Éeá°SGQOèFÉàf≈∏Y™qbƒàeÒZπeÉYôqKDƒjÉe~æYõq«ëàdG™≤jõq«ëàdG
Ωƒ≤J .∂J~∏H »`a R~jE’G ¢ShÒØH äÉHÉ°üŸG πeGƒ◊G AÉ°ùædG O~Y ±ô©J ¿CG ~jôJ ∂qfCG¢üëØH
q¿C’ kGô¶fh .ô¡°TCG áKÓK IÎa ≈∏Y á«Ñ£dG ∂JOÉ«Y ¤EG ÚJCÉj »JGƒ∏dG πeGƒ◊G AÉ°ùædG πc¢Vqô©J
πeGƒ◊Gπcâ°üëa∂qfC’h,ÈcCG∂JOÉ«Y¤EGqø¡eh~bh¢Vôª∏dR~jE’G¢ShÒØHäÉHÉ°üŸG»JGƒ∏dG
â°üëaƒdɇ kGO~YÌcCGR~jE’G¢ShÒØHäÉHÉ°üŸGπeGƒ◊G q¿CG~Œ±ƒ°ùa,IOÉ«©dG¤EGÚJCG
.∂éFÉàf ≈∏Y Ö°ùëa ≈°VôŸG πeGƒë∏d ¢üëa AGôLEG ôqKCG ~≤a .∂J~∏H »`a πeGƒ◊G AÉ°ùædG πc
á∏Ä°SCGâMôWGPEÉa.¬ÑqæŒ∫hÉ–Ée~æY≈àMõq«ëàdG™≤j¿CGøµÁh.õq«ëàdÉH∂à°SGQOäôqKCÉJ~bh
GPEG,∫ÉãŸGπ«Ñ°S≈∏Y.Iõq«ëàe∂éFÉàfπ©Œ¿CGøµÁ,áæq«©eá≤jô£HáHÉLE’G~jôJ∂qfCGÉ¡æYqºæj
√òg Ω~îà°ùJ ’ âfCG{ ,âdCÉ°Sh ôHE’ÉH äGQq~ıG ¿ƒWÉ©àj øjòdG ¢UÉî°TC’G O~Y ±ô©J ¿CG äOQCG
ÚWÉ©àŸGO~YøYº©æHÚÑ«ÛGO~Yπ≤j±ƒ°ùaz?∂dòc¢ù«dCGá૪ŸGáYhô°ûŸGÒZäGQq~ıG
.Iõq«ëàe∂éFÉàf¿ƒµJ±ƒ°Sh.äGQq~îª∏dÚ«≤«≤◊G